HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

CU HI N TP

KINH T CHNH TR

Cu 1: Theo Mc: T bn l tin, l vt nhng bn cht khng phi l tin hay vt m l mt quan h x hi, quan h bc lt lao ng lm thu. Anh (Ch) hiu cu nh th no? (Tr.6)

Cu 2: Phn tch vai tr lch s ca ch ngha t bn. Theo Anh (Ch), nguyn nhn no m cc nh kinh t cho rng ch ngha t bn cn kh nng pht trin trong nhng thp nin u ca th k 21? (Tr.12)

Cu 3: Tm hiu v chnh sch kinh t nhiu thnh phn Vit Nam hin nay. Nhng tn ti v kh khn trong vic x l mi quan h gia cc thnh phn kinh t. (Tr.13)

Cu 4: Cch mng khoa hc cng ngh v s nghip cng nghip ho, hin i ho Vit Nam v phng hng pht trin khoa hc cng ngh nc ta hin nay. (Tr.17)

Cu 5: i Tng Nghin Cu Ca Kinh T Hc Chnh Tr (Tr.19)

Cu 6 : Ti Sn Xut X Hi L G ? (Tr.20)Cu 7 : Hng Ha V Thuc Tnh Ca Hng Ha? Tnh Cht Hai Mt Ca Lao ng Sn Xut Hng Ha ?Phn Bit Lao ng X Hi - Lao ng T Nhn , Lao ng Gin n - Lao ng Phc Tp ? (Tr.21)

Cu 8: Trnh By Ni Dung Yu Cu V Tc Dng Ca Quy Lut Gi Tr ? (Tr.22)Cu 9: S Chuyn Ha Thnh T Bn ? (Tr.23)

Cu 10: Sn Xut Gi Tr Thng D - Quy Lut Kinh T C Bn Ca Ch Ngha T Bn ? (Tr.23)

Cu 11: Tch Ly T Bn ? Quy Lut Tch Ly T Bn ? Thc cht v ng c ca tch lu t bn ? (Tr.26)

Cu 12: Li Nhun Bnh Qun V Gi C Sn Xut ? S Hnh Thnh Gi Tr Th Trng ? Cnh Tranh Ngnh ?S Chuyn Ha Gi Tr Hng Ha Thnh Gi Tr ? (Tr.27)

Cu 13: T Bn Cho Vay ,Li Tc ? Cng Ty C Phn ? Th Trng Chng Khon ? T bn cho vay, li tc (Z), t sut li tc (Z) ? (Tr.28)

Cu 14: Nu Cc Hnh Thc a T ? (Tr.29)

Cu 15: Tng Trng Kinh T V Hiu Qu Kinh T ? Tng trng kinh t ? (Tr.29)

Cu 16 : Nhng c im Kinh T C Bn Ca Ch Ngha T Bn c Quyn ? (Tr.30)

Cu 17: Trnh By Tnh Tt Yu Khch Quan Ca S Tn Ti Nhiu Thnh Phn Kinh T trong Thi K Qu Ln CNXH Nc Ta ? (Tr.31)

Cu 18: Nu Cc Thnh Phn Kinh T V Phn Tch Vai Tr Ca Mi Thnh Phn Kinh T Trong Nn Kinh T Qu Nc Ta Hin Nay ? (Tr.32)

Cu 19: Nguyn Nhn Ra i , Bn Cht , Nhng Biu Hin Ch Yu Ca Ch Ngha T Bn T Bn c Quyn Nh Nc ? (Tr.33)Cu 20 : Ti Sao Phi Thc Hin Cng Nghip Ha Hin i Ha V Cng Nghip ho Hin i Ha Nhm Mc ch G ? (Tr.33)Cu 21: Ni Dung Ch Yu Ca Cng Nghip Ha Hin i Ha X Hi Ch Ngha , Vn Dng Vo iu Kin Nc Ta Hin Nay ? (Tr.34)Cu 22: Phn Tch Nhng iu Kin Thc Hin Cng Nghip Ha Hin i Ha ? (Tr.35)Cu 23: Phn Tch Tnh Tt Yu Khch Quan Ca Vic Pht Trin Kinh T Hng Ha Theo nh Hng X Ch Ngha ? (Tr.36)Cu 24 : Phn Tch Nhng c im Ca Nn Kinh T Hng Ha Theo nh Hng X Ch Ngha ? (Tr.37)Cu 25: iu Kin V Phng Hng Pht Trin Kinh T Hng Ha Nc Ta ? (Tr.39)Cu 26: Phn Tch Li ch Kinh T, H Thng Li ch Kinh T ? Bn cht v tnh a dng ca h thng li ch kinh t ? (Tr.39)

Cu 27: Nhng u im V Nhc im Ca Nn Kinh T Th Trng ? (Tr.40)

Cu 28: Cht V Lng Ca Gi Tr Hng Ha? (Tr.41)

Cu 29: Chc Nng Ca Tin T? (Tr.42)

Cu 30: Cng Thc Chung Ca T Bn? (Tr.43)

Cu 31: Hng Ha Sc Lao ng? (Tr.44)

Cu 32: Hai Phng Php Sn Xut Ra Thng D? (Tr.45)

Cu 33: Mi Quan H Gia Li Nhun V Gi Tr Thng D? (Tr.46)

Cu 34: T Sut Li Nhun Bnh Qun? (Tr.46)

Cu 35: Phn tch cc iu kin ra i ca sn xut hng ho v nhng u th ca sn xut hng ho so vi kinh t t nhin? (Tr.47)

Cu 36: Phn tch hai thuc tnh ca hng ho v quan h ca hai thuc tnh vi tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ho? (Tr.48)

Cu 37: Phn tch lng gi tr hng ho v cc nhn t nh hng n lng gi tr hng ho ? (Tr.49)

Cu 38: Phn tch ngun gc, bn cht v chc nng ca tin t? (Tr.50)

Cu 39: Phn tch ni dung (yu cu), tc dng ca quy lut gi tr trong nn sn xut hng ho gin n. Nhng biu hin ca quy lut ny trong cc giai on pht trin ca ch ngha t bn? (Tr.51)

Cu 40: Th no l th trng? Mi quan h gia phn cng lao ng XH vi th trng. Phn tch cc chc nng ca th trng? (Tr.52)

Cu 41: Cnh tranh l g? Ti sao cnh tranh l quy lut kinh t ca sn xut hng ho? Nhng tc ng tch cc v tiu cc ca cnh tranh? (Tr.53)

Cu 42: Cung, cu l g? Quan h cung - cu? Ti sao cung - cu l quy lut kinh t ca sn xut hng ho? (Tr.53)

Cu 43: Phn tch s chuyn ho tin t thnh t bn. Nhng iu kin tin t c th thnh t bn? (Tr.54)

Cu 44: Phn tch hng ho sc lao ng? (Tr.54)

Cu 45: Phn tch bn cht v cc hnh thc tin lng di ch ngha t bn? (Tr.55)

Cu 46. Trnh by ngun gc, bn cht ca gi tr thng d di ch ngha t bn? (Tr.55)

Cu 47: Phn tch quy lut kinh t c bn ca ch ngha t bn? (Tr.56)

Cu 48: Trnh by phng php sn xut gi tr thng d tuyt i di ch ngha t bn? (Tr.56)

Cu 49: Trnh by phng php sn xut gi tr thng d tng i di ch ngha t bn? (Tr.56)

Cu 50: T bn l g? Th no l t bn bt bin, t bn kh bin, t bn c nh, t bn lu ng? Cn c v ngha ca cc cch phn chia t bn trn y? (Tr.57)

Cu 51: So snh gi tr thng d vi li nhun, t sut gi tr thng d v t sut li nhun. Tc chu chuyn ca t bn c nh hng nh th no ti nhu cu v t bn, t sut gi tr thng d v khi lng gi tr thng d hng nm? (Tr.58)

Cu 52: Phn tch thc cht v ng c tch lu t bn. Phn tch tch t t bn v tp trung t bn. Vai tr ca tch t v tp trung t bn trong s pht trin ca ch ngha t bn? (Tr.59)

Cu 53: Phn tch nhng nh hng n quy m tch lu t bn. ngha ca vic nghin cu vn ny? (Tr.59)

Cu 54: Trnh by cc khi nim chi ph sn xut t bn ch ngha, li nhun v t sut li nhun. Cc khi nim trn che du quan h bc lt t bn ch ngha nh th no? (Tr.60)

Cu 55: Phn tch s hnh thnh li nhun bnh qun v gi c sn xut. ngha ca vic nghin cu vn ny? (Tr.61)

Cu 56: Phn tch s hnh thnh li nhun thng nghip? (Tr.61)

Cu 57: Phn tch ngun gc v s hnh thnh li tc v li nhun ngn hng? (Tr.62)

Cu 58: Th no l cng ty c phn v th trng chng khon? Nguyn nhn hnh thnh v vai tr ca cng ty c phn v th trng chng khon? (Tr.63)

Cu 59: Bn cht ca a t t bn ch ngha? (Tr.63)

Cu 60: Trnh by s hnh thnh a t chnh lch. ngha ca vic nghin cu vn ny? (Tr.64)

Cu 61: Phn tch tnh tt yu khch quan v li ch ca c cu kinh t nhiu thnh phn? (Tr.64)

Cu 62: Phn tch c im, v tr, xu hng vn ng v pht trin ca cc thnh phn kinh t trong thi k qu ln ch ngha XH nc ta? (Tr.65)

Cu 63: Kinh t nh nc l g? Th no l vai tr ch o ca kinh t nh nc? Nhng gii php ch yu kinh t nh nc thc hin vai tr ? (Tr.66)

Cu 64: Phn tch mc tiu, cc quan im c bn ca ng Cng sn Vit Nam v cng nghip ho, hin i ho nc ta? (Tr.67)

Cu 65: Phn tch tnh tt yu v tc dng ca cng nghip ho, hin i ho nc ta? (Tr.67)

Cu 66: Phn tch ni dung c bn ca cng nghip ho, hin i ho trong thi k qu ln ch ngha x hi nc ta? (Tr.68)

Cu 67: Phn tch nhng iu kin cn thit cng nghip ho, hin i ho nc ta? (Tr.70)

Cu 68: Phn tch nhng c im ca kinh t hng ho (kinh t th trng) nc ta hin nay?(Tr.71)

Cu 69: Trnh by nhng iu kin v chnh sch pht trin kinh t hng ho (kinh t th trng) nc ta? (Tr.73)

Cu 70: Trnh by tnh tt yu khch quan v cc nguyn tc pht trin cc cc quan h kinh t quc t? (Tr.73)

Cu 71: Phn tch cc hnh thc ca quan h kinh t quc t? (Tr.74)

Cu 72: Phn tch kh nng v cc chnh sch pht trin quan h kinh t quc t nc ta hin nay? (Tr.76)

Cu 73: iu kin ra i ca sn xut hng ha , ngha ca kinh t hng ha nc ta hin nay? (Tr.77)Cu 74: Th no l hng ho ?Phn tch 2 thuc tnh ca hng ho?V sao hng ho li c hai thuc tnh? (Tr.77)Cu 75:Lng gi tr hng ho c o bng g?Nhng nhn t nh hng n lng gi tr hng ho? (Tr.78)Cu 76: Ni dung ,yu cu v tc ng ca quy lut gi tr?s vn ng ca quy lut gi tr c biu hin ntn? (Tr.79)Cu 77: Hai phng php sn xut gi tr thng d v gi tr thng d siu ngch? (Tr.80)Cu 78: Hai iu kin v hai thuc tnh ca hng ha sc lao ng? (Tr.81)Cu 79: Ti sao ni sn xut gi tr thng d l qui lut kinh t tuyt i cu CNTB? (Tr.81)Cu 80: a t l g ?Bn cht ca a t v cc hnh thc ca a t?V sao a t nm ngoi li nhun bnh qun cn Z ch l mt phn ca li nhun bnh qun? (Tr.82)Cu 81: Phn tch cc c im c bn ca CNTB c quyn.c im th ba c ngha nh th no i vi nc ta hin nay? (Tr.82)Cu 82: Nguyn nhn hnh thnh v bn cht ca ch ngh t bn c quyn nh nc? (Tr.84)Cu 83: Trnh by tnh cht tt yu ca thi k qu ln CNXH.c im v thc cht ca thi k qu ? (Tr.85)Cu 84: Trnh by s mnh ca giai cp cng nhn v phong tro nhn dn s mnh lch s ca n? (Tr.86)Cu 85: Tnh tt yu v c s khch quan ca lin minh cng nng? (Tr.87)Cu 86: Ni dung c bn ca nn vn ha XHCN? (Tr.87)Cu 87: Nguyn nhn ra i ca ch ngha t bn c quyn? (Tr.88)Cu 88: So snh gia p v m,p ngn hng v li tc? (Tr.89)Cu 1: Theo Mc: T bn l tin, l vt nhng bn cht khng phi l tin hay vt m l mt quan h x hi, quan h bc lt lao ng lm thu. Anh (Ch) hiu cu nh th no?C . Mc l ngi u tin phn tch v gii quyt mu thun ca cng thc chung ca t bn bng l lun v hng ha sc lao ng . C . Mc nhn thc r cng thc chung ca ch ngha t bn,hng ha sc lao ng , sn xut gi tr thng d (y l ci mu cht CNTB bc lt mt cch v hnh . GTTD: L gi tr mi do cng nhn to ra ngoi gi tr sc lao ng v b nh t bn chim ly) ta thy r ngi lao ng va l lc lng sn xut , va l lc lng tiu th , tin cng trong CNTB , tch ly TBCN . Nn C . Mc ni : T bn l tin , l vt nhng bn cht khng phi l tin hay vt m l mt quan h x hi , quan h bc lt lao ng lm thu .

A- Thng qua vic C.Mc phn tch v gii quyt mu thun chung ca t bn v vic tm hng ha sc lao ng ca TB . Ta c th nhn bit c th v sao T bn l tin,l vt m nhng bn cht khng phi l tin hay vt m l mt quan h x hi,quan h bc lt lao ng lm thuc nu sau y : ta mi hiu c s thay bin i khn ngoan ca ch n l v phong kin thnh T bn hin i(ch khc vi ch n l v phong kin ch: c s bnh ng v hnh thc gia ngi s hu sc lao ng vi ngi s hu t bn) thng qua ta c th hiu c thng qua cng thc chung ca ch ngha t bn v mu thun ca cng thc c trnh by di y:

*Cng thc chung ca ch ngha t bn : Tin l hnh thi cui cng ca sn xut lu thng hng ha gin n ng thi cng l hnh thc biu hin u tin ca t bn

1- So snh hai cng thc: C lu thng hng ha gin n v kinh t t bn v ch ngha u s dng tin t . Tuy nhin trong mi hnh thi ny , tin c vai tr v v tr khc nhau:

+ C 2 cng thc sau y

- Tin trong lu thng hng ha gin n vn ng theo cng thc:H-T-H .

- Tin trong sn xut t bn ch ngha vn ng theo cng thc: T-H-T .

+ So snh 2 cng thc:c nhng im ging v im khc nhau sau y:

- Ging nhau: Hai cng thc nu trn u cu thnh bi hai yu t hng( H ) v tin (T):

u cha ng hai hnh vi i lp nhau l mua bn;u biu hin quan h kinh t gia ngi bn v ngi mua .

- Khc nhau gia 2 cng thc: * Lu thng hng ha gin n bt u bng hnh bn ( H-T ) v kt thc bng hnh vi mua ( T-H ) , im xut pht v im kt thc u l hng ha , tin ch ng vai tr trung gian , mc ch v gi tr s dng.

* Ngc li , lu thng ca t bn bt u bng hnh vi mua ( T-H ) v kt thc bng hnh vi bn ( H-T), tin va l im xut pht va l im kt thc , cn hng ha ng vai tr trung gian ,mc ch ca lu thng t bn l gi tr v gi tr ln hn . T bn vn ng theo cng thc T-H-T , trong T = T + t ; t l s tin tri hn c gi l gi tr thng d v k hiu l m . Cn s tin ng ra ban u vi mc ch thu c gi tr thng d tr thnh t bn .

( Nh vy , tin ch bin thnh t bn khi c dng mang li gi tr thng d cho nh t bn .( T-H-T) c gi l cng thc chung ca t bn;v mi t bn u vn ng nh vy nhm mc ch mang li gi tr thng d.

2- Mu thun ca cng thc chung ca t bn :

Nhn b ngoi , hnh nh lu thng tao ra gi tr v gi tr thng d . Nh vy : Lu thng c tao ra gi tr v lm tng ln gi tr hay khng ?

+ Tr li cu hi trn thng qua 2 vn sau:- Nu mua bn ngang gi , hng ha c th bn cao hn hoc thp hn gi tr . Nhng , trong nn kinh t hng ha , mi ngi sn xut,va l ngi bn , va l ngi mua . ci li ca h khi bn s b li ci thit khi mua v ngc li . Trong trng hp c k mua r bn t th tng gi tr ton x hi cng khng h tng ln , bi v s gi tr m nhng ngi ny thu c chng qua ch l n chn , nh cp s gi tr ca ngi khc m thi.

- Nu xt ngoi lu thng tc l tin trong kt st , hng ha trong kho th cng khng sinh ra c gi tr thng d .

( Nh vy gi tr thng d va sinh ra trong qu trnh lu thng , va sinh ra ngoi gi tr lu thng , li va khng sinh ra ngoi lu thng . chnh l mu thun ca cng thc chung ca t bn .C.Mc l ngi u tin phn tch v gii quyt mu thun,lt trn bn cht bc lt m t bn che y ,bng l lun hng ha sc lao ng .

*Hng ha sc lao ng:

1- Sc lao ng , s chuyn ha sc lao ng thnh hng ha:

+ D gii quyt mu thun ca cng thc chung ca t bn , tm trn th trng mt loi hng ha m vic s dng ca n c th to ra c gi tr ln hn gi tr ca bn thn n . Hng ha l hng ha s lao ng .

- Trc ht , sc lao ng l ton b nhng nng lc (th lc v tr lc)tn ti trong mt con ngi s dng vo sn xut . Sc lao ng l ci c trc , cn lao ng chnh l qu trnh vn dng sc lao ng .

- Sc lao ng l yu t quan trng ca sn xut , nhng sc lao ng ch tr thnh hng ha khi c hai iu kin sau y: .Th nht ngi lao ng phi l ngi uwc t do v thn th ca mnh , phi c kh nng chi phi sc lao ng v ch bn lao ng trong mt thi gian nht nh .

. Th hai , ngi lao ng khng cn c t liu sn xut cn thit t mnh thc hin lao ng v cng khng c ca ci g khc , mun sng ch cn cch bn sc lao ng cho ngi khc s dng lao ng .

( Sc lao ng tr thnh hng ha nh du mt bc ngot cch mng trong phng thc kt hp ngi lao ng vi t liu sn xut , l mt bc tin lch s so vi ch n l v phong kin. S bnh ng v hnh thc gia ngi s hu sc lao ng vi ngi s hu t bn che y bn cht ca ch ngha t bn ch c xy dng trn s i khng li ch kinh t gia t bn v ngi lao ng .

2 Hai thuc tnh ca hng ha v sc lao ng : cng c hai thuc tnh , ging nh cc loi hng ha khc . l gi tr s dng .

- Gi tr s dng ca hng ha sc lao ng cng do s lng lao ng x hi cn thit sn xut ti sn xut ra n quyt nh . Gi tr lao ng c quy v gi tr ca ton b cc t liu sinh hot cn thit sn xut sc lao ng , duy tr i sng ca cng nhn lm thu v gia nh h .

- Tuy nhin , gi tr hng ha sc lao ng khc vi hng ha thng thng ch n bao hm c yu t tinh thn v yu t lch s , ph thuc vo hon cnh lch s ca tng nc , tng thi k ph thuc vo trnh vn minh t c , vo iu kin lch s hnh thnh giai cp cng nhn v c iu kin a l , kh hu .

- Gi tr s dng hng ha sc lao ng th hin qu trnh tiu dng sc lao ng , tc l qu trnh lao ng sn xut ra mt hng ha , mt dch v no . Trong qu trnh lao ng sc lao ng to ra mt lng gi t mi ln hn gi tr ca bn thn n , phn gi tr di ra so vi gi tr sc lao ng gi l gi tr thng d . chnh l c im ring c ca gi tr s dng ca hng ha sc lao ng . c im ny l cha kha gii quyt mu thun trong cng thc chung ca tbn trnh by trn .

(T hai thuc tnh trn y , ngi ta ni rng : Sc lao ng l mt hng ha c bit khc vi cc hng ha thng thng .

B-T sn xut gi tr thng d , tin cng trong ch ngha t bn(mc bc lt c phn nh qua t xut gi tr thng d. Khi lng gi tr thng d phn nh quy mca s bc lt v tch ly t bn ch ngha(T ta s hiu ngay cu ni ca C.Mc T bn l tin,l vt m nhng bn cht khng phi l tin hay vt m l mt quan h x hi,quan h bc lt lao ng lm thuc nu sau y : (Ta t t cu hi :(tin) l vt m ngi s dng lao ng tr cho ngi lao ng lm thu cho h thng qua t liu liu sn xut ca ch s dng lao ng ; ngi lao ng t nguyn lm vic,v hng cng theo nng sut lm hoc theo sn phm. V ti tr cng cho anh lm vic cho ti,ti khng p buc anh, khng nh p anh,anh t do v thn th ,anh lm c nhiu ti tr nhiu ; nh vy th c hai u c li.Vy th lm sao li bo,T bn (ngis dng s dng lao ng) l bc lt lao ng lm thu? M bc lt nh th no? ( thng qua hiu cu ni trn ca C.Mc .

*Sn xut gi tr thng d v quy lut c bn ca ch ngha t bn : 1-Qu trnh sn xut gi tr thng d : Mc ch c bn ca sn xut t bn l gi tr thng d . c gi tr thng d , nh t bn phi mua c hng ha sc lao ng v s dung n tron qu trnh to ra gi tr thng d. Qu trnh nh t bn tiu dng hng ha sc lao ng v t liu sn xut sn xut gi tr thng d c 2 c im sau :

. Mt l , cng nhan lm vic di s kim sot ca nh t bn .

. Sn phm lm ra thuc s hu ca nh t bn .

V d : v vic sn xut si ca nh t bn lm r qu trnh to ra gi tr thng d .

Gi s ch tao 1kg si , nh t bn phai ng ra s tin 20.000 n v tin t mua mt cn bng , 3.000 n v tin t cho hao ph my mc v 5.000 dn v tin t mua sc lao ng ca cng nhn iu khin my mc trong 1ngy (10 h ) . Gi tr vic mua ny ng gi tr . Mi gi lao ng sng ca cng nhn to ra gintr mi kt tinh vo sn phm l 1.000 n v tin t .

Trong qu trnh sn xut , bn lao ng c th , cng nhn s dng my mc chuyn 1kg bng thnh 1kg si , theo gi tr ca bng v hao mn my mc cng c chuyn vo si; bng lao ng tru tng , mi gi cng nhn to thm mt lng gi tr mi 1.000 n v tin t . Gi nh ch trong 5 gi cng nhn ko xong 1kg bng thnh 1kg si , th gi tr mt cn si uwc tnh theo cc khon sau :

+ Gi tr 1kg bng chuyn vo = 20.000 n v tin t .

+ Hao mn my mc = 30.000 n v tin t .

+ Gi tr mi to ra ( trong 5 gi lao ng , phn ny va b p gi tr sc lao ng ) .= 5.000 n v tin t .

Tng cng = 28.000 n v tin t .

Nu qu trnh lao ng ngng y th nh t bn cha c c gi tr thng d .

Nhng nh t bn mua sc lao ng trong 1ngy vi 10 gi , ch khng phi l 5 gi . Trong 5 gi lao ng tip , nh t bn ch thm 20.000 n v tin t mua 1kg bng v 3.000 n v tin t hao mn my mc v vi 5 gi lao jng sau , ngi cng nhn vn tao ra 5.000 n v gi tr mi v c thm 1kg si vi gi tr 28.000n n v tin t . Tng s tin nh t bn ch ra c c 2kg si s l :

+ Tin mua bng : 20.000 ( 2 = 40.000 n v tin t .

+ Hao mn my mc (my chy 10 gi ) :

3.000 ( 2 = 6.000 n v tin t .

+ Tin lng cng nhn sn xut c ngy ( trong 10 gi tnh theo ng gi tr sc lao ng):

= 5.000 n v tin t .Tng cng = 51.000 n v tin t .

- Tng gi tr ca 2kg si l : 2kg ( 28.000 = 5 6.000 n v tin t v nh vy , lng gi tr thng d thu c l : 56.000 ( 51.000 = 5.000 ( n v tin t ). Lng gi tr ny chnh bng lng gi tr mi do cng nhn tao ra trong 5 gi la ng sau :

( Nhn xt :

Qu trnh sn xut gi tr thng d l qu trnh sn xut ra vt khi im m ti to ra mt lng gi tr mi ngang bng gi tr sc lao ng .

T v d trn y ta kt lun :Gi tr thng d l gi tr mi do lao ng ca ngi cng nhn to ra ngoi gi tri sc lao ng , l kt qu lao ng khng cng ca cng nhn cho nh t bn . Cho nn , C. Mc vit : B quyt ca s tng thm gi tr ca t bn quy li l ch t bn chi phi c mt s lng lao ng khng cng nht nh ca ngi khc.

S d nh t bn chi phi s lao ng khng cng y v nh t bn l ngi s hu t liu sn xut . Cn ngi cng nhn phi bn sc lao ng v h khng c t liu sn xut .

Qu trnh sn xut t bn ch ngha trc ht l qu trnh lao ng , l chung cho mi x hi , ng thi l qu trnh sn xut ra gi tr thng d , l ci ring ( c th ) trong ngi cng nhn b nh t bn thng tr , sn phm lm ra khng thuc v anh ta m thuc v nh t bn .

- Bn cht ca t bn : T bn biu hin tin , t liu sn xut , sc lao ng nhng bn cht ca t bn l mt quan h x hi , quan h bc lt lao ng lm thu . 2-T bn bt bin v t bn kh bin :- sn xut gi tr thng d , nh t bn phi ng trc t bn ra mua t liu sn xut v sc lao ng .

+ Trong qu trnh sn xut , gi tr t liu sn xut c lao ng c th ca ngi cng nhn chuyn vo sn phm mi , lng gi tr ca chng khng i . B phn t bn y c gi l t bn bt bin , k hiu bng c .

+ i vi b phn t bn dng mua sc lao ng th tnh hnh li khc . Trong qu trnh sn xut , bng lao ng tru tng ca mnh , ngi cng nhn tao ra mt gi tr mi khng nhng b p li gi tr sc lao ng ca cng nhn m , m cn c gi tr thng d cho nh t bn . Do vy b phn t bn dng mua sc lao ng c s chuyn bin v lng trong qu trnh sn xut . B phn t bn ny c gi l t bn kh bin v k hiu l: v .

Trong i sng thc t , c nhng x nghip s dng my mc v cng ngh hin i nn nng xut lao ng cao hn v do vy thu c nhiu li nhun hn . iu s gy ra mt cm tng sai lm my mc sinh gi tr thng d . Trn thc t , my mc l nhn t khng th thiu ca bt k qu trnh sn xut no , nhng n khng th sinh ra gi tr thng d , n ch l phng tin nng cao sc sn xut ca lao ng .

My mc d c hin i n u cng ch l lao ng cht . N phi c lao ng sng ci t hon sinh bin thnh nhn t ca qu trnh lao ng . N ch l phng tin sc sn xut ca lao ng tng ln .

+ Nh vy , t bn bt bin (c) ch l iu kin , cn t bn kh bin (v ) mi l ngun gc tao ra gi tr thng d .

Gi tr hng ha : W = c + v +m

Trong :

c - L gi tr t liu sn xut , gi l t bn bt bin , l gi tr c (hay lao ng qu kh , lao ng vt ha) c chuyn vo gi tr sn phm v - L gi tr sc slao ng , gi l t bn kh bin , l gi tr mi to ra .

m L gi tr thng d , l mt b phn gi tr mi to ra trog qu trnh lao ng.

3 T xut v khi lng gi tr thng d : * T xut gi tr thng d (m) l t l % giauw s lng gi tr thng d ( m ) vi t bn kh bin ( v ) v c tnh bng cng thc:

m = (100(

Cng thc t xut gi tr thng d cn c dng : m = (100( Trong :

t : l thi gian lao ng tt yu .

t : l thi gian lao ng thng d

- S d c th tnh theo thi gian , v nh v d trn cho thy : Trong tng s thi gian m ngi cng nhn lao ng cho nh t bn th ch c mt khong thi gian nht nh c tr cng , phn thi gian cn li khng c tr cng .

- T xut gi tr thng d phn nh mc bc lt ca nh t bn i vi cng nhn . N ch r , trong tng gi tr mi do sc lao ng to ra th cng nhn c hng bao nhiu , nh t bn chim ot bao nhiu .

* Khi lng gi tr thng d ( M ) l khi lng gi tr thng d m nh t bn thu dc 1 thi gian sn xut nht nh v c tnh bng cng thc: M = m ( V

hoc M = ( V

Trong :

M: L khi lng gi tr thng d

m : l gi tr thng d do mt cng nhn to ra trong thi gian nht nh

v : L gi tri sc lao ng ca mt cng nhn trong thi gian trn.

V : L t bn kh bin c s dng trong thi gian trn ( V = v ( n , vi n l s cng nhn c thu trong thi gian trn )

- Khi lng gi tr thng d ty thuc v t l thun vo c hai nhn t m v V . Ni cch khc , khi lng gi tr thng d ph thuc vo thi gian , cng thi gian , cng lao ng ca mi cng nhn v s lng cng nhn m nh t bn s dng .

- Khi lng gi tr thng d phn nh quy m bc lt ca nh t bn i vi cng nhn lm thu .

4 Gi tr thng d tuyt i , tng i v siu ngch :

Nh t bn dng nhiu phng php khc nhau tao khi lng gi tr thng d ngy cng ln.

Ty theo tng hon cnh , iu kin kinh t - k thut khc nhau m nh t bn p dng cc phng php sn xut gi tr thng d khc nhau . Trn thc t c cc phng php sau :

- Gi tr thng d tuyt i l gi tr thng d thu c do ko di thi gian lao ng vt qu thi gian lao ng tt yu , trong khi nng xut lao ng , gi tr sc lao ng v thi gian lao ng tt yu l khng thay i .

V d : 1 ngy lao ng l 8 gi , thi gian lao ng tt yu l 4 gi , thi gian lao ng thng d l 4 gi , mi gi cng nhn to ra mt gi tr mi l 10 n v , th gi tr thng d tuyt i l 40 v t xut gi tr thng d l : m = 40/40 = 100%

Nu ngy lao ng thm 2 gi na , mi iu kin khc vn nh c , th gi tr thng d tuyt i tng ln 60 v m cng tng ln thnh : m = 60/40 = 150%

- Vic ko di ngy lao ng khng h vt qu thi hn sinh l ca cng nhn (v h cn phi c thi gian n , ng , ngh ngi , gii tr phc v sc khe ) nn gp phi s phn khng gay gt ca giai cp cng nhn i gim gi lm . Giai cp cng nhn u tranh v ngy lao ng ch cn 8 gi mi ngy .

- V li nhun bn thn , khi di ngy lao ng khng h ko di thm , nh t bn tm cch tng cng lao ng ca cng nhn . tng cng lao ng v thc cht cn tng t nh ko di ngy lao ng . Vi vy , ko di thi gian lao ng v tng cng lao ng l sn xut gi tr thng d tuyt i .

- Gi tr thng d tng i l gi tr thng d thu c do rt ngn thi gian lao ng tt yu bng cch nng cao nng xut lao ng trong ngnh sn xut t liu sn xut sinh hot , h thp gi tr sc lao ng , nh tng thi gian lao ng thng d ln ngay trong iu kin di ngy lao ng , cng ngy lao ng vn nh c .

V d : ngy lao ng l 10 gi , trong 5 gi l lao ng tt yu , 5 gi l lao ng thng d . Nu gi tr sc lao ng gim i 1 gi th thi gian lao ng tt yu gim xung cn 4 gi . Do , thi gian lao ng thng d tng t 5 ln 6 gi v m tng t 100% ln 150% .

- h thp gi tr sc lao ng th phi gim gi tr cc t liu sinh hot v dch v cn thit cho ngi cng nhn . Mun vy phi tng nng xut lao ng x hi trong cc ngnh sn xut t liu tiu dng v cc ngnh sn xut t liu sn xut trang b cho cc ngnh sn xut ra cc t liu tiu dng .

- Gi tr thng d siu ngch l phn gi tr thng d thu c do p dng cng ngh mi sm hn cc x nghip khc lm cho gi tr c bit ca hng ha thp hn gi tr th trng ca n . Khi s ng cc x nghip u mi k thut v cng ngh mt cch ph bin th gi tr thng d siu ngch ca doanh nghip khng cn na .

Gi tr thng d siu ngch l hin tng tm thi trong tng x nghip nhng trong pham vi x hi th n li thng xuyn tn ti . Gi tr thng d siu ngch l ng lc mnh nht thc y cc nh t bn i mi cng ngh lm tng nng xut lao ng c bit , nh bi i th ca mnh trong cnh tranh . C.Mc gi gi tr thng d siu ngch l bin tng ca gi tr thng d tng i .

Tuy gi tr thng d tng i, GTTD tuyt i c s khc nhau , nhng chng u l mt b phn ca gi tr mi, do cng nhn sng to ra , u c ngun gc l lao ng khng c tr cng .

5 Sn xut gi tr thng d Quy lut kinh t tuyt i (hay c bn ) ca ch ngha t bn :

- Thot nhn , t bn l tin c bn nng t tng ln . Qua phn tch cho thy , t bn l gi tr mang li gi tr thng d bng cch bc lt lao ng khng cng ca cng nhn lm th .

T bn l mt quan h x hi , l quan h sn xut , th hin mi quan h c bn gia giai cp t sn v giai cp cng nhn lm thu .

Ta bit , quy lut kinh t c bn ca sn xut hng ha l quy lut gi tr . Sau khi phn tch qu trnh sn xut gi tr thng d cho thy quy lut kinh t tuyt i ca ch ngha t bn l quy lut gi tr thng d . sn xut nhiu gi tr thng d l mc ch , l ng lc thng xuyn thc y nn sn xut t bn ch ngha vn ng , pht trin v b thay th bi ch mi cao hn .

- Hin nay mt s nc t bn pht trin , giai cp cng nhn c mc sng kh hn . Nhng mc sng vn l kt qu ca vic bn sc lao ng . H vn b nh t bn bc lt gi tr thng d .

* Tin cng trong t bn ch ngha :

1 Bn cht ca tin cng : Tin cng l biu hin bng tin ca gi tr hng ha sc lao ng . Tuy vy , d c s lm tng , trong x hi , tin cng l gi c sc lao ng . Bi v: - Th nht , t bn tr tin cng cho cng nhn sau khi cng nhn lao ng sn xut ra hng ha .

- Th hai , tin cng c tr theo thi gian lao ng ( Gi , ngy , tun , thng ) hoc theo s lng hng ha sn xut c .

Ci m cc nh t bn mua cng nhn khng phi l lao ng m l sc lao ng . Tin cng khng phi l gi tr hay gi c gi c ca lao ng , m ch l gi tr hay gi c ca hng ha sc lao ng .

- C s s khoa hc nghin cu vn tin cng : l phn bit s khc nhau gia hai khi nim sc lao ng v lao ng .

- ngha nghin cu vn ny : Nhm b sung v hon thin l lun gi tr thng d , ph phn lun iu k c ca , ngi c cng .

2 Hnh thc tin cng c bn : Tin cng thng c tr theo hai hnh thc c bn la:

- Tin cng tnh theo thi gian : L hnh thc tin cng tnh theo thi gian lao ng cng nhn di hay ngn ngy ( gi , ngy , tun , thng ).

- Tin cng tnh theo sn phm : L hnh thc tin cng tnh theo s lng sn phm lm ra , hoc s lng cng vic hon thnh trong 1 thi gian nht nh .

Mi mt sn phm c tr cng theo mt n gi nht nh , gi l n gi tin cng . quy nh n gi tin cng , ngi ta ly tin cng trung bnh mt ngy ca mt cng nhn chia cho s lng sn phm ca mt cng nhn sn xut ra trong mt ngy lao ng bnh thng .

Tin cng tnh theo sn phm , mt mt , gip cho nh t bn trong vic qun l , gim st qu trnh lao ng ca cng nhn d dng hn : mt khc , kch thch cng nhn lao ng tch cc , khn trng tao ra nhiu sn phm thu c tin cng cao hn .

3 Tin cng danh ngha v tin cng thc t :

- Tin cng danh ngha l s tin m cng nhn nhn c do bn sc lao ng ca mnh cho nh t bn .

- Tin cng thc t l tin cng c biu hin bng s lng hng ha t liu tiu dng v dch v m ngi cng nhn mua c bng tin cng danh ngha ca mnh .

Tin cng danh ngha l gi c hng ha sc lao ng , n c th tng ln hay gim xung ty theo s bin ng trong quan h cung cu ca hng ha sc lao ng trn th trng .Trong mt thi gian nao , nu tin cng danh ngha vn gia nguyn , nhng gi c t liu tiu dng v dch v tng ln hay gim xung th tin cng thc t gim xung hay tng ln .

Quy lut vn ng ca tin cng trong ch ngha t bn l : tin cng danh ngha cao th xu hng tng ln , nhng mc tng ca n thng khng theo kp mc tng ca gi c t liu tiu dng v dch v . Do vy tin cng thc t c xu hng h xung .

Cu 2: Phn tch vai tr lch s ca ch ngha t bn. Theo Anh (Ch), nguyn nhn no m cc nh kinh t cho rng ch ngha t bn cn kh nng pht trin trong nhng thp nin u ca th k 21.a. Vai tr lch s ca ch ngha t bn

- Trong qu trnh pht trin, nu cha xt n hiu qu nghim trng gy ra i vi loi ngi, th ch ngha t bn cng c nhng ng gp tch cc i vi sn xut. l:

Thc hin x hi ho sn xut, th hin s pht trin phn cng lao ng x hi, hp tc lao ng, tp trung ho, lin hip ho sn xut lm cho cc qu trnh sn xut phn tn c lin kt vo mt h thng sn xut, mt qu trnh sn xut x hi.

Pht trin lc lng sn xut, tng nng sut lao ng x hi. Di s tc ng ca quy lut gi tr thng d v cc quy lut kinh t khc, mt mt giai cp t sn tng cng bc lt, mt khc nhng nhn t c tc ng mnh m thc y pht trin lc lng sn xut, tin b khoa hc - cng ngh v tng nng sut lao ng x hi.

Chuyn sn xut nh thnh sn xut ln hin i. Qu trnh pht trin ca ch ngha t bn lm cho lc lng sn xut pht trin mnh m. Khi c kh thay k thut th cng lc hu, t c kh chuyn dn sang t ng ho, tin hc ho, cng ngh hin i. ng thi nn sn xut cng c x hi ho ngy cng cao, c s iu tit thng nht. chnh l qu trnh chuyn nn sn xut nh thnh sn xut ln hin i.

- Ch ngha t bn cng gy ra nhng hu qu nng nn cho loi ngi.

+ L th phm chnh ca hai cuc chin tranh th gii m mu v hng trm cuc u tranh cc b khc.

+ L th phm chnh ca cuc chy ua v trang v nhim mi trng.

+ Ch ngha t bn cng ng trc nhng gii hn m n khng th vt qua. Gii hn lch s ca ch ngha t bn bt ngun t mu thun kinh t c bn ca ch ngha t bn. mu thun gia tnh cht v trnh x hi ho cao ca lc lng sn xut vi ch chim hu t nhn t bn ch ngha v t liu sn xut. mu thun c bn ny biu hin ra thnh nhng mu thun c th sau:

- Mu thun gia t bn v lao ng: C s bn cng ho tuyt i ln tng i ca giai cp cng nhn vn ang tn ti. Tuy i b phn tng lp tr thc v lao ng c k nng ang c vic lm c ci thin mc sng v gia nhp vo tng lp trung lu, nhng vn khng xo c s phn ho giu ngho su sc.

- Mu thun gia cc dn tc thuc a v ph thuc vi ch ngha quc: mu thun ny ang tr thnh mu thun gia cc nc chm pht trin vi nhng nc quc.

- Mu thun gia cc nc t bn vi nhau.

- Mu thun gia cc nc t bn v ch ngha x hi. Mu thun ny l mu thun xuyn sut thi i qu ln ch ngha x hi trn phm vi ton th gii.

b. Ch ngha t bn trong qu trnh pht trin ca n, mt mt thc y lc lng sn xut pht trin mnh m, mt khc lm cho mu thun c bn ca n thm gay gt. Ngy nay ch ngha t bn ang nm u th v vn, khoa hc,cng ngh th trng, ang c kh nng thch nghi v pht trin trong chng mc nht nh. Ch ngha t bn cng buc phi iu chnh gii hn v quan h sn xut trong khun kh ca ch ngha t bn, song khng th khc phc ni nhng mu thun vn c ca n, khng th vt qua gii hn lch s ca n. Mt khc cc quc gia c lp ngy cng tng cng cuc u tranh t la chn v quyt nh con ng pht trin tin b ca mnh. Ch ngha x hi trn th gii t nhng bi hc thnh cng v tht bi cng s kht vng c kh nng v iu kin to ra bc pht trin mi. V vy trong th k 21 ny ch ngha t bn cn kh nng pht trin song sm hay mun ch ngha t bn cng s b thay th bng mt ch mi cao hn - X hi cng sn ch ngha m giai on thp l ch ngha x hi.

Cu 3: Tm hiu v chnh sch kinh t nhiu thnh phn Vit Nam hin nay. Nhng tn ti v kh khn trong vic x l mi quan h gia cc thnh phn kinh t.

* C cu thnh phn kinh t nc ta bao gm 5 thnh phn kinh t (i hi ng X)

- Kinh t Nh nc,trong doanh nghip Nh nc l b phn nng ct nm gi nhng v tr then cht v trng yu.

- Kinh t tp th, vi nhiu hnh thc a dng trong hp tc x l nng ct da trn s hu ca cc thnh vin v tp th.

- Kinh t t nhn: c khuyn khch pht trin

- Kinh t t bn ch ngha: L hnh thc kinh t qu gn vi chnh sch kinh t qu .

- Kinh t c vn u t nc ngoi vi nhiu i tc khc nhau, ch yu gia hnh thc 100% vn nc ngoi.

* S tn ti kinh t nhiu thnh phn l c trng trong thi k qu ln ch ngha x hi, l tt yu khch quan. Bi v:

Mt s thnh phn kinh t ca phng thc sn xut c li ang c tc ng i vi s pht trin ca lc lng sn xut.

Mt s thnh vin kinh t mi hnh thnh trong qu trnh ci to v xy dng quan h sn xut mi (kinh t Nh nc, kinh t tp th, kinh t t bn Nh nc).

Nguyn nhn c bn l do quy lut quan h sn xut phi ph hp vi tnh cht v trnh pht trin ca lc lng sn xut. Thi k qu nc ta, do trnh ca lc lng sn xut cn rt thp, li phn b khng ng u gia cc ngnh, vng, nn tt yu cn tn ti nhiu loi hnh hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t.

Do yu cu ca vic hnh thnh v pht trin kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha.

* Li ch ca nn kinh t nhiu thnh phn Vit Nam hin nay l:

- S tn ti nhiu thnh phn kinh t, tc l tn ti nhiu hnh thc t chc kinh t, nhiu phng thc qun l ph hp vi trnh khc nhau ca lc lng sn xut. Nh c tc dng thc y tng nng sut lao ng, tng trng kinh t.

- Gii phng lc lng sn xut, khai thc v pht huy cc ngun lc trong v ngoi nc vo u t pht trin.

- Tng kh nng cnh tranh, thc y sn xut v dch v pht trin c hiu qu hn.

- To cng n vic lm cho ngi lao ng

- Lm cho quan h cung cu hng ho pht trin theo hng tho mn nhu cu v thi phc v i vi khch hng tt hn.

* Ni dung v xu hng vn ng ca cc thnh phn kinh t

1. Kinh t Nh nc

* Kinh t Nh nc l khu vc kinh t hay kiu quan h kinh t da trn s hu ton dn m Nh nc va l ngi ch s hu i din va l ngi trc tip qun l v s dng t liu sn xut.

- C cu bao gm:

+ Cc ti nguyn quc gia v ti sn thuc s hu Nh nc nh: t ai, hm m, rng, bin, ngn sch cc qu d tr quc gia, h thng kho bc, ngn hng kt cu h tng kinh t x hi m Nh nc l ch i biu.

+ Cc doanh nghip Nh nc 100% vn

+ Cc doanh nghip c phn m Nh nc c t trng vn khng ch (51% tr ln)

+ Doanh nghip c phn m Nh nc c t trng vn c bit (cao nht so vi cc c ng)

* Kinh t Nh nc gi vai tr ch o trong nn kinh t quc dn. Vai tr c th hin

- Kinh t Nh nc l lc lng vt cht Nh nc thc hin chc nng iu tit, qun l v m nn kinh t theo nh hng XHCN.

- H tr v li cun cc thnh phn kinh t khc cng pht trin theo nh hng XHCN.

- Cc doanh nghip Nh nc nn l tm gng i u trong ng dng tin b khoa hc v cng nng cao nng sut lao ng, cht lng, hiu qu kinh t x hi v chp hnh php lut.

* Gii php tng cng vai tr ch o ca kinh t Nh nc

- Hon thnh v c bn vic t chc sp xp li doanh nghip Nh nc theo hng thc hin c phn ho mt b phn doanh nghip Nh nc, xy dng mt s tp on kinh t mnh trn c s cc tng cng ty Nh nc c s tham gia ca cc thnh phn kinh t, gii th hoc thay i hnh thc s hu i vi nhng doanh nghip Nh nc lm n thua l ko di.- i mi cng c v ng dng nhng thnh tu mi v khoa hc cng ngh theo hng tng t sut khu hao, nng cao sc cnh tranh ca hng ho ch ng hi nhp kinh t quc t.

- Tip tc i mi c ch chnh sch ca Nh nc i vi doanh nghip Nh nc nhm to ng lc cho doanh nghip Nh nc pht trin.

2. Kinh t tp th

Kinh t tp th l khu vc kinh t hay kiu kinh t da trn hnh thc s hu tp th (cc qu s dng chung trong HTX) v s hu ca cc thnh vin.

- Kinh t tp th l thnh phn kinh t ca nhng ngi lao ng sn xut nh, bao gm: nng dn, th th cng, ngi bun bn v lm dch v nh cng nhau lm n.

- Kinh t tp th bao gm nhng c s kinh t do ngi lao ng t nguyn gp vn, cng kinh doanh, t qun l theo nguyn tc tp trung, bnh ng, cng c li.

- Pht trin kinh t tp th:

+Phng chm: Tch cc, vng chc, xut pht t nhu cu thc t, i t thp n cao, t hiu qu thit thc, v s pht trin ca sn xut.

+ Ly li ch kinh t lm chnh: Gm li ch cc thnh vin v li ch tp th ng thi coi trng li ch x hi.

+ Trong khu vc nng nghip, nng thn phi trn c s m bo quyn, t ch ca kinh t h, trang tri, h tr c lc cho kinh t h, trang tri. Khng ngng nng cao nng sut,hiu qu v sc cnh tranh trong qu trnh hi nhp kinh t quc t. Kinh t Nh nc v kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng kinh t vng chc ca nn kinh t quc dn.

3. Kinh t t nhn

Kinh t t nhn l thnh phn kinh t da trn hnh thc s hu t nhn v t liu sn xut v bc lt lao ng lm thu.

L cc n v kinh t m vn do mt hoc mt s nh t bn gp li sn xut kinh doanh. Gm cc x nghip t nhn, cng ty t nhn hay cng ty c phn, cng ty TNHH.

Trong thi k qu nc ta thnh phn ny c vai tr ng k pht trin lc lng sn xut,x hi ho sn xut,gii quyt vic lm khai thc cc ngun vn v gp phn gii quyt cc vn x hi khc.

Kinh t t nhn c khuyn khch pht trin rng ri trong cc ngnh ngh sn xut kinh doanh m php lut khng cm; c to mi trng kinh doanh thun li v chnh sch, php l hot ng c hiu qu.

4. Kinh t t bn Nh nc

Kinh t t bn Nh nc da trn hnh thc s hu hn hp v vn gia kinh t Nh nc vi kinh t t nhn di cc hnh thc hp tc lin doanh.

- Bao gm cc n v kinh t hnh thnh do s lin doanh gia Nh nc XHCN vi t bn t nhn, do Nh nc gp vn c phn hay cho t bn t nhn thu ti sn.

- L cu ni gia sn xut nh vi sn xut ln hoc "nhp cu trung gian" i ln CNXH.

Kinh t t bn Nh nc c kh nng to ln trong vic huy ng vn, cng ngh, kh nng t chc tin tin.

Thnh phn kinh t ny c vai tr ng k trong gii quyt vic lm v tng trng kinh t.

- S tn ti thnh phn kinh t ny l rt cn thit, cn pht trin mnh m trong thi k qu nc ta.

Thc hin lu di pht trin lc lng sn xut phc v cho s nghip CNH, HH t nc, xy dng CNXH.

Cc gii php: Hon thin lut u t, tng th phn ca Vit Nam trong lin doanh, nng cao nng lc cn b ca t nc, xy dng v nng cao hiu qu ca cc t chc ng, on th trong cc lin doanh.5. Kinh t c vn u t nc ngoi:

Kinh t c vn u t nc ngoi thng c hiu l mt loi hnh kinh t gm nhng doanh nghip SXKD c vn ca cc doanh nghip, c nhn ngi nc ngoi tham gia (khng nht thit l t bn nc ngoi).

+ Ch yu di hnh thc x nghip 100% vn nc ngoi v cc doanh nghip lin doanh vi nc ngoi.

+ Trong nhng nm gn y nc ta, t trng ca kinh t c vn u t nc ngoi tng ln ng k (chim gn 25% vn u t t nc ngoi).

+ i vi kinh t c vn u t nc ngoi cn to iu kin thun li pht trin, ci thin mi trng php l v kinh t thu ht mnh vn u t nc ngoi, hng vo xut khu, xy dng kt cu h tng kinh t, x hi gn vi thu ht cng ngh hin i, to thm nhiu vic lm.

* Nhng tn ti v kh khn trong vic x l mi quan h gia cc thnh phn kinh t.

-Mi quan h:

Quan im ca ng ta l "Trong thi k qu c nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t, giai cp tng lp x hi khc nhau nhng c cu, tnh cht, v tr cc thnh phn kinh t, cc giai cp trong x hi thay i nhiu cng vi nhng bin i to ln v kinh t x hi. Do mi quan h ni trn l mi quan h hp tc v u tranh trong ni b nhn dn, on kt v hp tc lau di trong s nghip xy dng v bo v t quc di s lnh o ca ng"

Cc thnh phn kinh t khng tn ti c lp m an xen vo nhau, tc ng qua li vi nhau mi thnh phn kinh t da trn mt hnh thc s hu nht nh v t liu sn xut v biu hin li ch ca mt giai cp tng lp x hi nht nh. Cc thnh phn kinh t va thng nht va mu thun vi nhau.

Tnh thng nht biu hin

Mi thnh phn l mt b phn ca nn kinh t nm trong h thng phn cng x hi c mi lin h ph thuc ln nhau c u vo v u ra.

Cc thnh phn kinh t u hot ng trong mt mi trng thng nht (cc chnh sch php lut v s qun l v m ca Nh nc) v u l ni lc ca nn kinh t th trng nh hng XHCN ca nc ta.

Mu thun gia cc thnh phn kinh t biu hin.

Xu hng vn ng khc nhau, mang bn cht kinh t khc nhau, biu hin li ch kinh t khc nhau.

Do tnh t pht ca kinh t th trng v li nhun chi phi gia cc thnh phn kinh t v ngay trong ni b cc thnh phn kinh t cng c mu thun do s vi phm hp ng v li ch cc b, chim dng vn ca nhau, vi phm bn quyn s hu pht minh

Do khim khuyt trong qun l v m ca Nh nc v vai tr ch o ca kinh t Nh nc.

Nhng mu thun ca nn kinh t nhiu thnh phn ch c gii quyt dn dn trong qu trnh x hi sn xut theo nh hng XHCN.

Trong 2 mt ca mi quan h th mt thng nht l c bn. gim thiu mu thun, pht huy tnh thng nht khng n gin l xo b thnh phn kinh t ny hay thnh phn kinh t khc m thng qua chc nng tit li ch v vai tr qun l v m ca Nh nc

* nh hng XHCN nn kinh t nhiu thnh phn chng ta cn phi:

- Lm cho kinh t Nh nc gi vai tr ch o v n cng vi li ch tp th th dn dn tr thnh nn tng vng chc ca nn kinh t.

- Khuyn khch v to iu kin cc thnh phn kinh t khai thc ti a cc ngun lc cho cng nghip ho, hin i ho nng cao hiu qu kinh t v x hi, ci thin v nng cao i sng nhn dn.

- Thc hin nhiu hnh thc phn phi theo lao ng v hiu qu kinh t l ch yu.

- Tng cng hiu lc qun l v m ca Nh nc, pht huy mt tch cc hn ch mt tiu cc ca c ch th trng, khuyn khch lm giu hp php, xo i gim ngho, trnh s phn ho x hi thnh 2 cc i lp.

- Kt hp tng trng kinh t vi tin b x hi v cng bng x hi trong tng bc pht trin.

Cu 4: Cch mng khoa hc cng ngh v s nghip cng nghip ho, hin i ho Vit Nam v phng hng pht trin khoa hc cng ngh nc ta hin nay.* Cch mng khoa hc cng ngh v s nghip cng nghip ho hin i ho Vit Nam

1. Thc hin cuc cch mng khoa hc cng ngh xy dng c s vt cht k thut cho CNXH, pht trin mnh m lc lng sn xut.

- Nc ta ang nh hng i ln CNXH b qua ch TBCN, qu trnh Cng nghip ho, hin i ho tt yu phi c tin hnh bng cch mng khoa hc cng ngh v iu kin c cu kinh t m, cuc cch mng khoa hc - cng ngh nc ta cn phi bao hm cc cuc cch mng khoa hc cng ngh m th gii ang tri qua.

- T bi cnh , v tr ca cuc cch mng ny phi c xc nh l "then cht" v khoa hc cng ngh phi c xc nh l mt quc sch, mt ng lc cn em ton lc lng nm ly v pht trin n.

- Cuc cch mng khoa hc cng ngh nc ta hin nay bao gm 2 ni dung ch yu sau

Mt l xy dng thnh cng c s vt cht k thut cho CNXH da vo m trang b cng ngh hin i cho cc ngnh kinh t quc dn.

Hai l: t chc nghin cu thu thp thng tin ph bin ng dng nhng thnh tu mi, khoa hc cng ngh hin i vo sn xut i sng vi nhng hnh thc bc i, quy m thch hp

- Trong qu trnh thc hin cch mng khoa hc - cng ngh chng ta cn lu .

ng dng nhng thnh tu mi, tin tin v khoa hc v cng ngh, c bit l cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, phc v cng nghip ho, hin i ho v tng bc pht trin nn kinh t tri thc.

S dng cng ngh mi gn vi yu cu to ra nhiu vic lm tn t vn, quy vng nhanh gi c ngh truyn thng vi cng ngh hin i.

Tng u t ngn sch v huy ng cc ngun lc khc cho khoa hc v cng ngh, kt hp pht trin c b rng ln chiu su

2. Xy dng c cu kinh t hp l v phn cng lao ng x hi

a. Xy dng c cu kinh t hp l

- C cu kinh t l tng th cc b phn hp thnh cng vi v tr, t trng v quan h tng tc ph hp gia cc b phn trong h thng kinh t quc dn. C cu kinh t c xem xt di gc c cu ngnh (cng nghip, nng nghip, dch v) c cu vng (theo lnh th) v c cu thnh phn kinh t.

- Trong c cu kinh t th c cu ngnh l b phn c tm quan trng c bit v l b xng ca c cu kinh t.

- Xy dng c cu kinh t l yu cu cn thit khch quan ca mi nc trong thi k CNH vn quan trng l to ra mt c cu kinh t hp l xy dng mt c cu kinh t c gi l ti u khi n p ng c cc yu cu sau:

Phn nh c ng quy lut khch quan, nht l cc quy lut kinh t v xu hng vn ng pht trin kinh t x hi ca t nc.

Ph hp vi xu hng tin b ca khoa hc v cng ngh v ang din ra nh v bo trn th gii cho php ti a khai thc mi tim nng ca t nc, ca cc ngnh, cc thnh phn cc x nghip c v chiu rng ln chiu su

Thc hin tt s phn cng v hp tc quc t theo xu hng sn xut v i sng ngy cng c quc t ho, do vy c cu kinh t c to dng phi l "c cu m"

Xy dng kinh t l mt qu trnh tri qua nhng chng ng nht nh, do vy xy dng c cu kinh t ca chng ng trc phi to c cho chng ng sau v phi c b sung, hon thin dn trong qu trnh pht trin.

ng ta xc nh, cn xy dng mt c cu kinh t hp l m "b xng" ca n l c cu kinh t cng - nng nghip dch v gn lin vi phn cng v hp tc quc t su rng v khi hnh thnh c cu kinh t s cho php nc ta kt thc thi k qu ln CNXH.

b. Tin hnh phn cng li lao ng x hi

- T sn xut nh ln sn xut ln XHCN b qua giai on pht trin t bn ch ngha trong qu trnh XHCN tt yu phi phn cng li lao ng x hi, l s chuyn mn ho lao ng, tc l chuyn mn ho sn xut gia cc ngnh trong ni b tng ngnh v gia cc vng trong nn kinh t quc dn. Phn cng lao ng x hi c tc dng rt to ln, n l n by ca s pht trin cng ngh v nng sut lao ng, cng vi cch mng khoa hc cng ngh, n gp phn hnh thnh v pht trin c cu kinh t hp l.

- Trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho phn cng lao ng x hi phi tun th cc quy trnh c tnh quy lut sau:

T trng v s tuyt i lao ng nng nghip gim dn, t trng sai s tuyt i lao ng cng nghip ngy mt tng ln.

T trng lao ng tr tu ngy mt tng v chim u th so vi lao ng gin n trong tng lao ng xy dng.

Tc tng lao ng trong cc ngnh sn xut phi vt cht (dch v) tng nhanh hn tc tng nng sut trong cc ngnh sn xut vt cht.

nc ta, phng hng phn cng li lao ng lao ng x hi hin nay cn trin khai trn c 2 a bn: ti ch v ni khc pht trin v c chiu rng kt hp pht trin theo chiu su

* Phng hng pht trin khoa hc cng ngh nc ta hin nay

1. To vn cho cng nghip ho, hin i ho

- Cng nghip ho, hin i ho nhm pht trin lc lng sn xut, xy dng c s vt cht, k thut ngy mt hin i i hi phi c nhiu vn trong v ngoi nc, trong ngun vn trong nc l quyt nh, ngun vn bn ngoi l quan trng.

Ngun vn bn trong bao gm: Nhn lc v ti sn c nh tch lu t nhiu th h, ti nguyn thin nhin, v tr a l v nhiu loi vn hu hnh v v hnh khc.

- Tch lu vn t ni b nn kinh t c thc hin trn c s hiu qu sn xut, ngun ca n l lao ng thng d ca ngi lao ng thuc tt c cc thnh phn kinh t. Con ng c bn gii quyt vn tch lu vn trong nc v tng nng sut lao ng x hi trn c s ng dng tin b khoa hc v cng ngh, hp l ho sn xut, khai thc v s dng c hiu qu mi ngun lc ca t nc, thc hin tit kim.

- Ngun vn bn ngoi c huy ng t cc nc trn th gii di nhiu hnh thc khc nhau.

Vn vin tr ca cc nc, cc t chc kinh t - x hi,vn vay ngn hn,di hn vi cc mc li sut khc nhau ca cc nc v cc t chc kinh t x hi: Vn vay ngn hn, u t ca nc ngoi vo hot ng sn xut kinh doanh, lin doanh, lin kt Bin php c bn tn dng, thu ht vn bn ngoi l: y mnh, m rng cc hnh thc hp tc quc t, to mi trng u t thun li cho cc nh SXKD nc ngoi, tranh th mi s gip ca cc t chc quc t, vay vn cc nc.- nc ta hin nay, ngun vn trong nc cn hn hp nn phi tn dng, khai thc ngun vn t bn ngoi. Tuy nhin to ngun vn phi gn cht vi qun l s dng tt, c hiu qu cao, khai thc ti a kh nng vn c.

2. o to ngun nhn lc cho cng nghip ho, hin i ho

- S nghip CNH, HH l s nghip cch mng ca qun chng trong lc lng cn b khoa hc v cng ngh, khoa hc qun l v cng nhn lnh ngh ng vai tr c bit quan trng.

- Trong qu trnh pht trin, CNH, HH i hi phi c y ngun nhn lc v s lng, m bo v cht lng v c trnh cao, p ng i hi phi coi trng con ngi v t con ngi vo v tr trung tm ca s pht trin kinh t.

- Phi coi vic u t cho gio dc, o to l mt trong nhng hng chnh phi c quy hoch, k hoch o to, bi dng thng xuyn ngun nhn lc, m bo c cu, tc v quy m pht trin hp l, p ng yu cu ca mi thi k trong qu trnh CNH, HH.

3. Xy dng tim lc khoa hc, cng ngh theo yu cu ca CNH, HH

- Khoa hc v cng ngh c xc nh l ng lc ca CNH, HH. Khoa hc v cng ngh c vai tr quyt nh li th cnh tranh v tc pht trin kinh t ni chung, CNH, HH ni ring tim lc khoa hc v cng ngh suy cho cng l tim lc tr tu v sng to ca c dn tc.

- Nc ta qu ln CNXH t mt nn kinh t km pht trin nn tim lc khoa hc v cng ngh cn yu km. Mun tin hnh CNH, HH thnh cng vi tc nhanh th phi xy dng mt tim lc khoa hc v cng ngh thch ng vi i hi ca nhim v. Trc mt chng ta cn gii quyt cc vn :

+ Vn dng sng to v pht trin Ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh xy dng c s khoa hc cho vic hoch nh v trin khai ng li,ch trng CNH, HH hiu qu cao, tc nhanh.

+ y mnh cng tc nghin cu khoa hc nh gi chnh xc ti nguyn quc gia, nm bt cc cng ngh cao cng nhng thnh tu mi v khoa hc ca th gii. Nng cao nng sut lao ng, i mi sn phm, nng cao nng lc cnh tranh ca hng ho trn th trng.

4. M rng kinh t i ngoi

Ngy nay cuc cch mng khoa hc cng ngh cng vi xu hng quc t ho i sng kinh t ang to ra mi lin h v s ph thuc ln nhau gia cc nn kinh t ca cc nc. Do vic m rng quan h kinh t gia nc ta vi cc nc khc to thnh mt tt yu kinh t, to ra kh nng v iu kin cc nc chm pht trin tranh th vn, k thut, cng ngh, kinh nghim t chc qun l y nhanh CNH, HH.

Quan h kinh t cng m rng v c hiu qu cao bao nhiu th s nghip cng nghip ho, hin i ho cng thun li v nhanh chng by nhiu.

Tuy nhin mi ch l kh nng. kh nng tr thnh hin thc chng ta phi c mt ng li kinh t i ngoi, ng n va t hiu qu kinh t cao, kt hp c sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, va gi vng c c lp ch quyn dn tc, xy dng thnh cng ch quyn ch ngha x hi nc ta.

5. Tng cng s lnh o ca ng v qun l ca Nh nc

y l tin quan trng quyt nh thng li ca s nghip cng nghip ho, hin i ho nc ta.

Cng cuc cng nghip ho, hin i ho t nc l nhim v trung tm trong sut thi k qu ln XHXN nc ta nn n l mt cuc u tranh gian kh, phc tp. CNH, HH l s nghip ca ton dn. S nghip phi do ngcng sn tin phong dy dn kinh nghim t i mi khng ngng v mt Nh nc ca dn, do dn v v dn, trong sch vng mnh v c hiu lc qun l th cng nghip ho, hin i ho t nc mi c th hon thnh. Cu 5: i Tng Nghin Cu Ca Kinh T Hc Chnh Tr

Khi nim: Kinh t hc chnh tr l mn khoa hc x hi nghin cu cc c s kinh t chung ca i sng x hi gn vi mi giai on pht trin trong x hi.

i tng nghin cu:

Quan h x hi (quan h gia ngi vi ngi trong tiu dng) hiu bn cht trong quan h con ngi, hiu bn cht x hi, giai cp khc. . C s h tng, kin trc thng tng; Quy lut kinh t, phm tr kinh t. . Quy lut kinh t : l quy lut phn nh mi lin h tt yu, thng xuyn lp li ca cc i tng kinh t.

Phm tr kinh t : l nhng du hiu c trng biu hin s hot ng ca cc quy lut kinh t (mang tnh tru tng, khch quan). So snh quy lut kinh t - quy lut t nhin :

+ Ging nhau : u mang tnh khch quan khng ph thuc vo con ngi.

+ Khc nhau :Quy lut kinh t mang tnh hin thc, gn lin vi lch s. N ch biu hin thng qua hot ng ca con ngi; Quy lut t nhin mang tnh bn vng v t n pht huy tc dng.

H thng quy lut kinh t : c 3 dng

+ Cc quy lut kinh t chung : tn ti trong mi phng thc sn xut. V d : quy lut tng nng sut, quy lut quan h sn xut + Cc quy lut chung, tn ti trong mt s phng thc sn xut ( v d quy lut gi tr).

+ Cc quy lut kinh t c th : c ring trong tng phng thc sn xut. Yu cu nghin cu quy lut kinh t :

+ Khi nim quy lut.

+ Ni dung quy lut.

+ S vn dng quy lut.

+ Phm tr c trng ca quy lut. + Yu cu ca quy lut .

+ Tc dng ca quy lut

Cu 6 : Ti Sn Xut X Hi L G ? Ti sn xut x hi v cc loi hnh :

. Ti sn xut : L qu trnh sn xut din ra lin tc v lp li theo thi gian.

. Ti sn xut x hi : L tng th ca nhng ti sn xut c bit trong mi quan h hu c vi nhau.

. Ti sn xut gin n : L qu trnh ti sn xut c lp i thng xuyn vi quy m khng i.

. Ti sn xut m rng : L qu trnh ti sn xut c quy m tng ln, c 2 hnh thc :

+ Pht trin theo chiu rng + Pht trin theo chiu su. Gi W : nng sut lao ng L0 : hiu qu s dng vn.

S: s sn phm.

V : nhn cng lao ng.

C : vn u t sn xut.

Ta c : W = SS = W . V

L0 = SS = L0 . C

Ging nhau : u lm tng s lng sn phm (S) v chim lnh th trng.Khc nhau : Ti sn xut theo chiu rng tng S ch yu da vo tng V v tng C.

Ti sn xut m rng theo chiu su ch yu da vo tng W l L0 tc l ch trng n tng nng sut lao ng v hiu qu s dng ng vn. Ti sn xut m rng theo chiu rng tng sn phm u ra(S), v gia tng dn s.

Ti sn xut m rng theo chiu su ngoi vic tng dn s cn thc hin a dng ha sn phm.

Ni dung ca ti sn xut x hi :gm c 4 ni dung

. Ti sn xut ra ca ci vt cht, ti sn xut ra quan h sn xut, ti sn xut sc lao ng, ti sn xut mi trng sng

Ti sn xut ca ci vt cht (quan trng nht) : c th b p ca ci vt cht con ngi s dng, p ng nhu cu ca x hi. . Ch tiu nh gi kt qu ti sn xut ca ci vt cht l tng hp sn phm x hi. . . Tng hp sn phm x hi l ton b sn phm do lao ng trong cc ngnh sn xut ra trong mt nm.

Ti sn xut sc lao ng nhm :

. Duy tr lc lng lao ng. . Bo tn pht trin ni ging.

Ch n : S lng lao ng + cht lng lao ng( trnh hc vn) Ti sn xut quan h sn xut :

Ti to li cc quan h sn xut(giai cp, con ngi). Quan h sn xut phi pht trin, hon thin , quan h sn xu61t ph thuc vo trnh lao ng,v quan h sn xut theo nh hng x hi ch ngha. Ti sn xut mi trng sng : s chy ua sn xut, th nghim khoa hc lm mi trng nhim. V vy phi quan tm n ci thin mi trng.

Cc khu ti sn xut x hi : sn xut, phn phi, trao i, tiu dng. . Sn xut : l khu u tin, to ra sn phm, tha mn nhu cu ca con ngi, x hi.Ph thuc vo gii hn, quy m ngun lc, mc kh thi phung n,ti nng,trnh nh qun l.

. Phn phi, trao i: l khu trung gian, thc y tc gp g nh sn xut v tiu dng.

. Tiu dng : l khu cui cng ca ti sn xut. L ng c thc y sn xut pht trin.

Tiu dng sn phm, c 2 loi : tiu dng c nhn v tiu dng sn xut.

Cu 7 : Hng Ha V Thuc Tnh Ca Hng Ha? Tnh Cht Hai Mt Ca Lao ng Sn Xut Hng Ha ?Phn Bit Lao ng X Hi - Lao ng T Nhn , Lao ng Gin n - Lao ng Phc Tp ? Hng ho : l sn phm ca lao ng c kh nng tho mn nhu cu no ca con ngi trong tiu dng trao i. C 2 thuc tnh : Gi tr s dng & Gi tr trao i.

. Gi tr s dng : l cng dng ca sn phm c kh nng tha mn nhu cu ca con ngi trong tiu dng.

c im :

+ Bc l thng qua qu trnh tha mn nhu cu ca con ngi. + Mt hng ho c th c nhiu cng dng

+ Gi tr s dng l mt phm tr vnh vin gn lin vi cuc sng. Hnh thi:

+ Biu hin cc t liu sn xut ( nh nguyn liu, my mc)

+ Biu hin cc vt phm phc v tiu dng c nhn ( nh lng thc, thc phm).

. Gi tr trao i : mang tnh tru tng, l tng quan v s lng gia hng ho ny vi hng ho khc trong trao i. N l mt phm tr tru tng gia nhng ngi sn xut, ch thng qua trao i. c im : Gi tr hng ho l lao ng tru tng kt tinh trong hng ho. Gi tr do lao ng kt tinh, thc o l thi gian.Gi tr c coi l c s trao i.N l mt phm tr tru tng gia nhng ngi sn xut.Ch thng qua trao i mi c gi tr.

Bn cht ca trao i hng ho : ngi ta ch i cho nhau nhng vt c cng dng khc nhau nhng gi tr bng nhau. Qua trao i gi tr c biu hin bng tin(gi c).

Tnh cht hai mt ca hng ho :

Lao ng sn xut hng ho c tnh 2 mt : lao ng c th v lao ng tru tng.

+ Lao ng c th : l lao ng ca mt ngh chuyn mn nht nh c i tng, mc ch, phng php, cng c lao ng ring t kt qu ring

+ Lao ng tru tng : l lao ng x hi ca ngi sn xut hng ho khng k n hnh thc c th ca n. N to ra gi tr ca hng ho. Mu thun vi lao ng c th ca n thng qua 2 thuc tnh. So snh lao ng gin n - lao ng phc tp :

. Lao ng gin n : ai cng tin hnh c, khng i hi chuyn mn. . Lao ng phc tp : l lao ng qua o to k thut, cn k nng chuyn mn.

So snh lao ng t nhn - lao ng x hi :

Lao ng t nhn : l lao ng ca tng c nhn, sn phm ca mi c nhn. L lao ng mang tnh t pht.

Lao ng x hi : l lao ng do c nhn hp thnh, cn phi c iu kin sn phm ca c nhn

Cu 8: Trnh By Ni Dung Yu Cu V Tc Dng Ca Quy Lut Gi Tr ?

Ni dung yu cu ca quy lut gi tr :

Quy lut gi tr l quy lut kinh t ca sn xut hng ho. N quyt nh cc phng php v cc nguyn tc o lng phn phi, kch thch lao ng x hi trong cc iu kin ca sn xut hng ho. u c sn xut hng ho th c quy lut gi tr hot ng.

Theo quy lut gi tr vic sn xut hng ho v trao i hng ho phi

da trn c s hao ph lao ng x hi cn thit, trao i phi da trn c s ngang gi.

Tc dng ca quy lut gi tr :

Quy lut gi tr tn ti v hot ng cc phng thc sn xut c sn xut hng ho v c nhng c im hot ng ring bit ty thuc vo quan h sn xut thng tr. Nhng nhn chung, quy lut gi tr u c nhng tc dng ch yu :

. iu tit sn xut v lu thng hng ho : Trn thc t hng ho bao gi cng vn ng t ni gi thp n ni gi cao. Quy lut gi tr c tc dng iu tit s vn ng , phn phi cc ngun hng ho mt cch hp l hn gia cc vng, gia cung v cu i vi cc loi hng ho trong x hi.

. Thc y ci tin k thut, tng nng sut lao ng :Trong sn xut hng ho thu nhiu li nhun , ngi sn xut hng ho phi thng xuyn thay i, ci tin cht lng mu m hng ho cho ph hpnhu cu th hiu ngi tiu dng, ci tin cc bin php lu thng, bn hng tit kim chi ph lu thng v tiu th sn phm nhanh hn. . Phn ho nhng ngi sn xut hng ho : S tc ng ca quy lut gi tr bn cnh mt tch cc cng dn n s phn ho nhng ngi sn xut hng ho thnh ngi giu, ngi ngho. Di tc ng ca quy lut gi tr v cc quy lut khc tt yu dn n kt qu : nhng ngi c iu kin sn xut thun li, c trnh cao, s pht ti lm giu. Ngc li, nhng ngi khng c iu kin trn hoc gp ri ro tai nn s b mt ht vn, ph sn. Tc dng ny ca quy lut gi tr mt mt o thi cc yu km, kch thch cc nhn t tch cc pht trin

Cu 9: S Chuyn Ha Thnh T Bn ?

Cng thc chung ca t bn: T- H - T

M tm cng thc chung, khi qut s vn ng ca t bn

So snh CT lu thng hng ho gin n v CT chung ca t bn: Ging:

u gm c:Hng&tin;Mua& Phn nh s vn ng ca nn kinh(bn t hng ho

Khc:

Trnh t hnh vi mua bn: H -T -H (CT lu thng hng ho gin n) bn trc, mua sau. T-H-T (CT lu thng ca t bn) mua trc , bn sau.

. Mc ch: H- T- H gi tr s dng. T-H-T gi tr.

. Tnh cht: H-T-H c gii hn, hnh vi kt thc. T-H-T khng gii hn, lin tc.

Vy: T bn l tin c bn nng t ln ln. T bn l tin c s dng l phng tin bc lt lao ng ca ngi khc. L GT c kh nng mang li GT thng d.

T-H-T l cng thc chung ca t bn. Mu thun ca cng thc chung:

Da vo l lun tin t v cn c vo l lun gi tr:

Gi tr hng ho do con ngi lm ra. Nhng nhn cng thc T-H-T , ta d lm tng tin cng to ra gi tr khi lu thng. Thc cht tin khng t ln ln. Tin khng c th t sinh ra tin.Cn lu thng khng to ra gi tr thng d, ch Cng thc chung mu thun ch: Lu thng khng(c s phn phi li lng gi tr to ra gi tr , nhng gi tr ch c to ra t lu thng.Lu thng l iu kin, mi trng to ra gi tr, cn ngun gc ca gi tr l t lao ng ca cng nhn.

Hng ho sc lao ng:

-iu kin sc lao ng tr thnh hng ho :

Ngi lao ng t do v thn th , c quyn bn sc lao ng.

Ngi lao ng t do v thn th nhng khng c t liu sn xut . Sc lao ng cng c hai thuc tnh nh hng ho , v cn thm nhng c tnh ring

-Gi tr hng ho sc lao ng: l cng dng ca n tho mn nhu cu ca ngi mua .N bao gm:Gi tr t liu nui sng cng nhn v gia nh cng nhn.

Cha ng chi ph o to , trang b ngh nghip. Nhn xt:

Gi tr hng ho sc lao ng chu s chi phi ca 2 khuynh hng: Khuynh hng lm tng (do nhu cu)

Khuynh hng lm gim (do dn s tng dn n gi tr hng ho gim) Khc vi hng ho thng thng : gi tr hng ho sc lao ng mang tnh thinh thn, tnh lch s. Hng thng thng c s tiu dng nn cng dng gim n 0.

Chng ging nhau ch : u tho mn nhu cu ca ngi tiu dng.

Ngi cng nhn lao ng sn xut, thnh qua to ra gi tr thng d. Kt lun:

Tin chuyn ho thnh t bn khi sc lao ng biu hin qua hng ho hay tin, vn ng theo cng thc chung: T-H-T

Cu 10: Sn Xut Gi Tr Thng D - Quy Lut Kinh T C Bn Ca Ch Ngha T Bn ?

Qu trnh sn xut gi tr thng d :

C s kinh t ca ch TBCN l ch t hu v t liu sn xut nn qu trnh lao ng di ch ngha TB c c im :

Xem xt trong khun kh tng doanh nghip:

. Phn nh mi quan h qun l gia nh TB vi lao ng lm thu, iu kin t chc kinh doanh thuc v nh t bn, cng nhn l ngi phc v. . Phn nh cc quan h phn phi, phn chia lao ng, ton b sn phm lm ra thuc v chi phi ca nh t bn, cng nhn ch c nhn tin lng.

Xem xt trong ton b nn sn xut T bn :

. Sn xut TBCN l qu trnh to ra gi tr s dng, cng dng cho x hi tiu dng.

. Sn xut ra gi tr v gi tr thng d, mc ch v ng c ca sn xut t bn l sn xut ngy cng nhiu tin.

nh ngha gi tr thng d :

. Gi tr thng d l phn gi tr di ra ngoi gi tr sc lao ng do cng nhn to ratrong qu trnh sn xut b nh t bn chim dng. K hiu : m Nhn xt :

Qua nhin cu cho thy gi tr thng d l mt phm tr kinh t, ch r ngh lao ng ca cng nhn chia lm 2 phn :

+ Phn thi gian cn thit to ra sc lao ng cho cng nhn.

+ Phn thi gian thng d to ra s thng d cho nh t bn.

. Gi tr thng d l phm tr kinh t phn nh quan h bc lt gia T bn i vi lao ng lm thu.

. Gi tr thng d phn nh bn cht ca nn sn xut TBCN.

. Gi tr thng d l iu kin tch ly t bn v ti sn xut m rng, thc y x hi pht trin.

Bn cht ca T bn, t bn bt bin v t bn kh bin : Bn cht ca t bn :

. T bn l quan h sn xut x hi tc t bn l khi nim dng ch quan h x hi ca 2 giai cp i khng : giai cp t sn v giai cp v sn.

. T bn l khi nim ch phng thc sn xut trong lch s . S phn chia t bn thnh t bn kh bin v t bn bt bin:

. Cn c ca vic phn chia : da vo tnh cht l lun 2 mt ca lao ng sn xut hng ho ca Mc chia ra 2 loi T bn bt bin v T bn kh bin.

T bn tn ti 2 b phn :

+ b phn 1 : T liu sn xut gm my mc, nguyn liu, vt liu, nng lng, ng lc, nh xng, kho. N c c im l iu kin ca sn xut. Trong qu trnh tham gia sn xut gi tr ca n c bo tn v chuyn dch vo sn phm mi. l t bn bt bin, k hiu l C. + b phn 2 : l sc lao ng ca cng nhn, c c im l tham gia vo sn xut, lun bin i v tng ln v lng nn gi l t bn kh bin, k hiu V.

. Mc ch v ngha ca s phn chia :

Gip ta hiu rvai tr v v tr ca tng b phn TB.T liu sn xut l iu kin ca sn xut.

Gip ta phn tch v hiu r kt cu ca gi tr hng ho. Hng ho gm 3 b phn bng tng C + V + m

Trong : C l gi tr TLSX hao ph trong sn xut. V l gi tr sc lao ng ca cng nhn.

m l gi tr thng d( thu nhp ca nh t bn)

Vic phn chia Tb nh trn gip ta hiu r bn cht ca TB ng thi gp phn vo gii quyt mu thun cng thc chung ca t bn. Thng qua nghin cu gip ta hiu r bn cht v ngun gc ca gi tr thng d chnh l t lao ng lm thu ca cng nhn. Ngy lao ng, t sut v khi lng ca gi tr thng d : Ngy lao ng l mt khi nim ch di thi gian lm vic mi ngy ca ngi lao ng.

c im :

+ Thi gian cn thit to ra gi tr sc lao ng hay tin lng ca cng nhn v phn thi gian thng d to ra gi tr thng d cho nh t bn. + Ngy lao ng c c im ln hn so vi thi gian cn thit iu ny m boT bn c li v thu cng nhn. Ngy lao ng phi ngn hn 24 gi. Tm li ngy lao ng nm trong khong ln hn thi gian cn thit nhng phi ngn hn 24 gi

+ Ngy lao ng l mt phm tr phn nh tng quan thi gian lm vic cho mnh v nh t bn ca cng nhn. Thng thng ngi thu cng nhn mun ko di ngy lao ng v mc ch lm cho t sut gi tr thng d tng ln.

T sut gi tr thng d l t s tnh theo % gia gi tr thng d v gi tr sc lao ng ca cng nhn.

Cng thc : m = m . 100%

Trong : m l t sut gi tr thng d.

m l gi tr thng d

V l gi tr sc lao ng. Nhn xt :

+ T s ny ni ln rng nh TB b ra 1 lng tin l bao nhiu thu cng nhn th s thu c 1 gi tr thng d bng by nhiu ( m = V). + T sut gi tr thng d l mt phm tr kinh t phn nh trnh sn xut gi tr thng d ca nh TB. T sut cng cao th trnh sn xut cao, t sut thp th trnh sn xut thp.

Khi lng gi tr thng d : l tch s gia t sut gi tr thng d vi tng gi tr sc lao ng c dng.

M = m . ?V

Trong : M l khi lng GTTD

ml t sut GTTD

V l tng gi tr sc lao ng. Nhn xt :

Khi lng gi tr thng d l mt phm tr kinh t phn nh tng quan thu nhp ca 2 giai cp T sn v V sn ( phn nh quy m bc lt GTTD ca giai cp t sn i vi giai cp cng nhn lm thu). Hai phng php sn xut gi tr thng d :

. Sn xut gi tr thng d tuyt i : l GTTD thu c nh ko di ngy lao ng. Trong khi thi gian lao ng cn thit khng thay i.

Nhn xt : nh ko di thi gian lao ng, m thi gian lao ng thng d tng ln tng ng. T sut GTTD s tng ln. Bin php c bn thc hin phng php ny l : tng cng lao ng v ko di thi gian lao ng. Nhng phng php ny lun b gii hn v ngy lao ng lun c gii hn v b cng nhn phn i

Sn xut gi tr thng d tng i : dng ch GTTD thu c nh rt ngn thi gian lao ng cn thit, trong khi di ngy lao ng khng i.

Nhn xt : Nh rt ngn thi gian lao ng cn thit m gi tr thng d tng ln, bin php thc hin phng php ny l tng nng sut lao ng. Phng php ny khng b gii hn, lun p ng nhu cu, tham vng ca nh TB, thc hin phng php ny khng b phm lut ko di thi gian lao ng. Phng php ny c thc hin ch yu cc nc pht trin, trnh dn tr cao, c tim nng v khoa hc k thut. Gi tr thng d siu ngch :

. Khi nim : GTTD siu ngch l GTTD thu c tri vt hn so vi GTTD bnh thng, n l s chnh lch gia thi gian lao ng x hi cn thit ( hay chi ph sn xut trung bnh ) vi thi gian lao ng c bit ( chi ph c bit ).

msn = CPSXXH - CPCB

Tm li : s hnh thnh GTTD siu ngch l do chi ph sn xut c bit. GTTD siu ngch c bn cht l hnh thi bin tng ca GTTD tng i.

Vai tr v c im ca GTTD siu ngch : GTTD siu ngch l ng lc, l sc ht i vi cc doanh nghip. GTTD siu ngch c c im l lun di chuyn, bin i trong x hi, di chuyn theo hng t doanh nghip ny sang doanh nghip khc ( cc doanh nhip c chi ph c bit < chi ph x hi ).

Quy lut kinh t c bn ca CNTB :

Khi nim : Quy lut kinh t c bn l quy lut kinh t phn nh bn cht, ng c v nhng phng tin t c mc ch ca nn kinh t gn vi mi ch nht nh. Thng th ch x hi b chi phi bi mt quy lut kinh t c bn.

Ni dung v yu cu ca quy lut : sn xut ngy cng nhiu GTTD cho x hi T bn, bt lun vic sn xut ra ci g v bng phng php no. Trong x hi t bn qu trnh kinh doanh trong th trng GTTD biu hin thng qua li nhun. Li nhun l kt qu ca vic sn xut kinh doanh c tnh bng hiu s dn s vi chi ph.

K hiu : P = DS - CP = u ra - u vo

Mc tiu ca li nhun : mc tiu s mt ca doanh nghip doanh nhn l ti a ho li nhun.

S ra i ca phng thc sn xut T bn ch ngha :

T bn ch ngha l mt trong 5 phng thc sn xut, y l phng thc sn xut th t. Xut hin da vo 2 iu kin :

+ Trong x hi xut hin mt lp ngi m h tch ly c trong tay mt lng ti chnh c kh nng m nh my, cng xng, y l giai cp ch xng.

+ Trong x hi c ng o ngi lao ng khng c t liu sn xut y l giai cp v sn lm thu.

Ch ngha t bn xut hin y l giai on hp tc gin n.

Ch ngha t bn ra i da vo qu trnh tch ly nguyn thy t bn, qu trnh ny c thc hin bng cng c bo lc

Cu 11: Tch Ly T Bn ? Quy Lut Tch Ly T Bn ? Thc cht v ng c ca tch lu t bn :

. iu kin tch lu : Thu nhp > so vi mc tiu th cn thit

. ng c tch lu: M rng qui m sn xut , ti a ho li nhun.

Thc cht l qu trnh t bn ho gi tr thng d, ti sn xut m rng. . Phm vi: tng doanh nghip (c bit ) , nn khinh t (rng) tch lu: khng c tiu dng li nhun li nhun thu c, phi dnh mt phn lm vn m rng c s sn xut.

Nhn t nh hng n tch lu t bn:

Ph thuc vo 3 nhm:

+Khi lng gi tr thng d thu c (M) m (M) li ph thuc: +T sut gi tr thng d.

+Nng sut lao ng.

Qui m ca t bn ng trc.

. T l phn chia gi tr thng d.

. S chnh lch gia t bn s dng v t bn tiu dng. . Qui lut tch lu t bn:

Tch t v tp trung t bn.

a/ Tch t: l qu trnh tng qui m ca t bn c bit bng cch gom gp , tch lu gi tr thng d thc hin ti sn xut m rng. N ph thuc vo khi lng gi tr thng d v tng doanh nghip. N phn nh mi quan h gia t bn v lao ng.

Tch t lun ph thuc vo li nhun.

c im: Din ra nhanh trong thi k cch tranh t do.

Kt qu: Tch t hnh thnh nn i cng ty, m rng qui m sn xut.

b/ Tp trung t bn: l qu trnh lm tng qui m ca t bn c bit. Tin hnh da vo 2 bin php:

Hp lc v vn & Cng bc, thn thnh kinh t.

Tp trung t bn phn nh mi quan h gia cc c ng ln trong hi ng qun tr.

. Phm vi: ton x hi, khng gii hn. C th din ra trn tng ngnh, tng lnh vc

c im: L biu hin ca tp trung ho sn xut l iu kin x hi ho nn kinh t.Kt qu: lm tng vn tp trung .Nhn xt: Tch t v tp trung p ng mt phn nhu cu ca nh sn xut ln. Cu to hu c t bn: gm c hai mt: mt vt cht v gi tr. Cu to t bn v vt cht v k thut: Gm TLSX v sc lao ng . T l gia s lng t liu sn xut v s lao ng s dng l cu to k thut.

Cu to t bn v mt gi tr : gm gi tr sc lao ng . T l gia 2 b phn ny gi l cu to gi tr t bn .Hai mt vt cht v k thut lun c quan h vi nhau , din t mi quan h Mac dng khi nim : Cu to hu c .

Cu to hu c t bn : l cu to gi tr do cu to kinh t quyt nh v phn nh nhng bin i ca kinh t . Cu to hu c t bn = C/V

C: gi tr t liu sn xutV: gi tr sc lao ng

Cu 12: Li Nhun Bnh Qun V Gi C Sn Xut ? S Hnh Thnh Gi Tr Th Trng ? Cnh Tranh Ngnh ?S Chuyn Ha Gi Tr Hng Ha Thnh Gi Tr

Chi ph sn xut ,li nhun v t sut li nhun : a/ Chi ph sn xut: K hiu (K)

Gi tr hng ho = c + v + m K = c + v

Gi tr hng ho = K = m

Mc ch: nghin cu vch trn bn cht ca t bn . Khi xut hin K, gi tr thng d chuyn ho mang hnh thc t bn mi l li nhun (P). T GTHH = K + P

b/ Li nhun : tc l gi tr thng d c so snh vi ton b t bn ng trc. L kt qu ca u t kinh doanh.

-Li nhun = P = Doanh s - Chi ph

Doanh s = G * Q(G :gi cQ : sn lng)

t im: Li nhun ph thuc t sut li nhunP = P * K

T sut li nhun l t s tnh theo % gia li nhun (gi tr thng d) vi t bn ng trc.

P = m/K * 100% = P / K

Cnh tranh ngnh v s hnh thnh gi tr th trng: C hai hnh thc cnh tranh: + Trong ni b ngnh+ Gia cc ngnh

a/ Cch tranh ni b ngnh: l cch tranh gia cc doanh nghip trong cng mt ngnh sn xut cng mt loi sn phm. Vd: Gia cc x nghip may trong ngnh may.

Mc ch: chim ly iu kin thun li trong kinh doanh ( cng ngh, qui m, nh lc)

ng c: li nhun siu ngch.

Bin php cnh tranh: nhiu cch. C bn nht l ci tin k thut, i mi qun l - nng cao nng sut - gim gi sn phm. Kt qu: Hnh thnh gi tr th trng ca hng ho. Gi tr th trng do ngi cung ng qui nh.

b/ Cch tranh ngnh: l cch tranh gia cc ngnh sn xut vi nhau trong nn kinh t.

Bin php t do di chuyn t bn , vn t ngnh ny sang ngnh khc

Qu trnh ny din ra t pht do li nhun tc ng.

Qu trnh ny lm cho c cu kinh t iu chnh li thng xuyn. Kt qu dn n hnh thnh li nhun bnh qun.

S chuyn ho gi tr hng ho thnh gi tr sn xut:

Nguyn nhn: do cch tranh gia cc ngnh dn n s chuyn ho ca qui lut gi tr thng d thnh qui lut li nhun bnh qun. GTHH chuyn thnh gi c sn xut.

Gi ca sn xut = chi ph + li nhun bnh qun = K + P

Li nhun bnh qun: l li nhun bng nhau cho nhng nh t bn c u t vo cc ngnh sn xut khc nhau.

Cng thc:P = P * K

Cu 13: T Bn Cho Vay ,Li Tc ? Cng Ty C Phn ? Th Trng Chng Khon ?

T bn cho vay, li tc (Z), t sut li tc (Z) :

T bn cho vay : l t bn tin t m ngi ch ca n cho nh t bn khc vay kinh doanh, sau mt thi gian thu v km theo mt s tin li ( li tc ).

Li tc : l mt phn ca li nhun bnh qun m ngi vay phi tr cho ngi cho vay v quyn s hu tin t. Li tc l mt phn ca gi tr thng d. K hiu: Z

Li tc ph thuc vo t sut li tc : Z = Z . K

T sut li tc l t s tnh theo phn trm gia li tc v s tin cho vay

Z = Z/K * 100%

Trong th trng Z lun dao ng ph thuc vo nhiu yu t + Quan h cung - cu s tin cho vay

+ Ch s lm pht ca nn kinh t

+ Tnh hnh sn xut v lu thng hng ho

+ Li sut nm trong khong vn ng 0 < Z < P

Tn dng t bn ch ngha :

Quan h tn dng l quan h vay mn, kinh doanh tin t. C 2 hnh thc :

Tn dng thng nghip : l quan hgia cc nh t bn vi nhau.

Tn dng ngn hng : L quan h gia ngn hng v cc nh t bn

Ngn hng l mt loi doanh nghip chuyn kinh doanh tin t v lm mi gii gia ngi i vay v ngi cho vay. H thng ngn hng c 2 loi : mt cp v hai cp.

+ Mt cp :ch c ngn hng trung ng.

+ Hai cp : gm ngn hng trung ng v ngn hng thng mi.

Ngn hng l trung tm tin mt, l th qu ca x hi, l trung tm thanh ton.

Hot ng ca ngn hng : c 2 nghip v

Nhn gi (Z tg) : huy ng vn , thu ht vn. thc hin chc nng ny phi thc hin chnh sch li sut tin gi cho ngi gi

Cho vay ( Z cv) : phn b vn cho cc doanh nghip, cc h vay kinh doanh. Tt c mi ngi u c vay vn nhng phi tho iu kin : + C d n kh thi

+ C th chp ti sn

+ Nhn c s bo lnh ca ngi th ba.

Ngn hng quy nh li sut cho vay, ng thi cam kt tr li ng k. Li nhun ngnhng : Tng li tc cho vay tr i tng li tc tin gi Li nhun ngn hng = ? Z cv - ? Z tg

Cng ty c phn, th trng chng khon : Cng ty c phn :

L 1 hnh doanh nghip m vn do nhng ngi tham gia ( c ng) ng gp.

c im :

+ L mt t chc kinh doanh nhiu ch th

+ L mt loi hnh ca cng ty trch nhim hu hn

+ Quan h trong cng ty ph thuc vo t l gp vn.

C ng : Ngi s hu c phiu trong cng ty. C 2 loi

+ C ng sng lp : ngi lp cng ty, pht hnh c phiu. + C ng thng : gp vn.

Quyn li : c chia li, c tham gia d i hi c ng.

C phiu : l mt loi chng khon, l vn t ghi nhn s gp vn ca c ng. C nhiu loi c phiu : c tn, khng tn, loi c sang nhng, loi khng c sang nhng. C phiu c giao dch tn th trng chng khon.

Th trng chng khon :l ni mua bn cc loi chng khon. Chia lm 2 loi : th trng s cp v th trng th cp. + Th trng s cp : mua ban c phiu thng

+ Th trng th cp : l ni trao i m gi c phiu khng nht thit ghi trn . Thng ph thuc vo 2 yu t :

Li nhun c phiu mang li

T sut li tc, tin gi ngn hng Gc phiu = Pc phiu / Z

Cu 14: Nu Cc Hnh Thc a T ?

C 2 hnh thc a t : a t chnh lch v a t tuyt i. a t chnh lch :

. a t chnh lch l gi tr thng d siu ngch thu c trn nhng mnh rung c iu kin sn xut thun li.

a t chnh lch : l s chnh lch gia gi c sn xut chung c quy nh bi chi ph sn xut trn rung t xu nht vi gi c c bit trn cc rung t trung bnh v xu.

Phn loi a t : gm c a t chnh lch1 v a t chnh lch 2

a t chnh lch 1 : ph thuc vo v tr a l thun li, vo t nhin

a t chnh lch 2 : ph thuc vo qu trnh thm canh So snh iu kin thun li gia cng nghip v nng nghip :

Cng nghipNng nghip

Cng c lao ng hin i

- Qun l tin tin, ngun nhn lc ln, d thay i.

- Ph thuc vo ph nhiu t ai, v tr a l thun li.

a t tuyt i :

a t tuyt i : l khon li nhun siu ngch ngoi li nhun bnh qun do cu to hu c ca t bn trong nng nghip thp hn trong cng nghip m nh t bn thu rung t np cho a ch. Trong thc t a t tuyt i l ton b s chnh lch gia gi tr v gi c sn xut.

Cu 15: Tng Trng Kinh T V Hiu Qu Kinh T ? Tng trng kinh t :

Tng trng kinh t l mt khi nim dng ch s gia tng ca ca ci vt cht m x hi to ra hng nm. Nhp iu tng trng kinh t thng biu th tc tng trng tng sn phm x hi v thu nhp quc dn. nh gi tc tng trng kinh t ngi ta dng cc ch tiu sau : + Ch tiu ca Cc Mc : 2 ch tiu

Tng sn phm x hi : l tng s ca ci vt cht m x hi to ra hng nm. Theo Mac nghin cu trn 2 mt : hin vt v gi tr . Hin vt : thc th hin vt, cu trc, gm 2 b phn : ton b t liu sn xut m x hi to ra hng nm, ton b t liu tiu dng to ra hng nm

Gi tr : tng sn phm x hi gm 3 b phn , k hiu : Gi tr = C + V + m

Trong : C l gi tr t liu sn xut v hao ph trong sn xut.

V l tng gi tr sc lao ng ( tng qu tin lng )

m l gi tr thng d.

Thu nhp quc dn : l tng sn phm x hi sau khi tr i phn b p t liu sn xut hao ph trong sn xut. c xem xt bi 2 mt : hin vt v gi tr .

Hin vt: gm ton b cc t liu tiu dng v phn t liu sn xut ti sn xut m rng.

Gi tr : thu nhp quc dn = V + m

+ Theo ch tiu ca Lin hip quc : Hiu s thu nhp ca ngnh tr chi ph ngnh .

Ch tiu quan trng nht l GDP : tng gi tr gia tng ca cc ngnh sn xut trong nc tnh theo tng nm.

Ch tiu GNP : GNP = GDP - Gi tr tng ng b chuyn ra nc ngoi + phn gi tr t bn ngoi a vo trong nc .

Cng thc tng trng :

Tc tng trng GDP = GDPX - GDPG* 100%

Trong : X ch nm xem xt ;G ch nm gc(nm xut pht ) Pht trin kinh t :

Khi nim : pht trin kinh t l mt phm tr dng ch s tng trng kt hp vi s bin i v pht trin c cu inh t x hi theo hng tin b.

Tiu chun nh gi mt quc gia pht trin :

+ Nc pht trin l nc c c cu kinh t hin i ( c cu ngnh sn xut gm quan h 3 ngnh cng nghip, nng nghip v dch v). + K thut sn xut tin tin.

+ C cu dn c v lao ng tin b.

+ Ch s HDI : ch s pht trin con ngi(thu nhp bnh qun u ngi cao, tui th bnh qun, trnh dn tr, an ninh ca mi trng sng )

Cu 16 : Nhng c im Kinh T C Bn Ca Ch Ngha T Bn c Quyn ?

Tp trung sn xut v cc t chc c quyn :

Nn sn xut t bn c tp trung cao theo tng ngnh, tng lnh vc, theo quy m sn xut v kt qu l hnh thnh nhng t chc c quyn. T chc c quyn : l lin minh kinh t ln, nm trong tay phn ln c s sn xut, chi phi nhng hot ng ca x hi.

C 5 hnh thc c quyn :

+ Kartell : l loi lin minh c quyn v gi c, th trng, cc thnh vin trong t chc ny vn c lp trong sn xut lu thng. + Xanh-i-ca : l loi t chc m cc thnh vin c lp trong sn xut, ban qun tr m nhim vic lu thng.

+ T-rt :l t chc c quyn iu hnh tp trung. Cc hot ng sn xut, tiu th sn phm do ban qun tr m nhim ( c quyn ).

+ Cong-xooc-xi-om : l t chc c quyn quc t . Biu th 2 loi hnh cng ty : cng ty xuyn quc gia v cng ty a quc gia. + Conggo-merat : l t chc lng on khng l. Quy m vt ra ngoi bin gii quc gia.

T bn ti chnh v bn u s ti chnh :

T bn ti chnh : l s thm nhp hay dung hp gia t bn c quyn trong cng nghip v trong ngn hng .

T bn ti chnh : gi quyn thng tr x hi da vo quyn lc kinh t, thng qua ch tham d ( c phn ).

Xut khu t bn :

L cch thc m t bn c quyn mang t bn t trong nc ra nc ngoi tiu th, chi phi nc khc.

C 2 hnh thc :

+ Xut khu t bn

+ Xut khu t bn hot ng ( tin, u t nc ngoi ). Cc xu hng u t :

+Trc chin tranh : u t vo cc m, n in to ngun nguyn liu.

+ Ngy nay : tp trung vo cng nghip nh, cng nghip ch bin, hot ng dch v

Cu 17: Trnh By Tnh Tt Yu Khch Quan Ca S Tn Ti Nhiu Thnh Phn Kinh T trong Thi K Qu Ln CNXH Nc Ta ?

Khi nim v thnh phn kinh t :

Thnh phn kinh t : l mt phm tr kinh t gn vi phm tr chim hu l khu vc kinh t, kiu quan h kinh t da trn c s hnh thc s hu ny hay hnh thc s hu khc.

Tnh tt yu khch quan ca s tn ti nhiu thnh phn kinh t trong thi k qu ln CNXH :

Trong thi k qu ln CNXH ch s hu v t liu sn xut bao gm nhiu hnh thc khc nhau. Tng ng vi mi hnh thc l mt thnh phn kinh t thch ng vi tnh cht v trnh pht trin ca lc lng sn xut v s chi phi ca cc quy lut kinh t nht nh. . c im :

L nn kinh t nhiu thnh phn, mi nc mi thi k khc nhau s lng thnh phn kinh t c th nhiu, t khng ging nhau. C cu kinh t nhiu thnh phn trong thi k qu ln CNXH l tng th cc thnh phn kinh t cng tn ti trong mt nn kinh t va c lp va ph thuc va hp tc va cnh tranh.

nc ta c cu kinh t nhiu thnh phn tn ti mt cch khch quan v : Bc vo thi k qu ln CNXH do cn nhiu hnh thc s hu khc nhau do lc lng sn xut, phn cng lao ng x hi, nng sut lao ng, trnh pht trin kinh t khng u gia cc x nghip, gia cc ngnh, gia cc vng, Trong iu kin x hi c li khng t cc thnh phn kinh t, khng th ci bin nhanh chng c. Mt khc trong thi k qu v xy dng quan h sn xut mi, xut hin thm mt s thnh phn kinh t mi. Cc thnh phn kinh t c v mi tn ti khch quan.

. Li ch ca s tn ti nn kinh t nhiu thnh phn :

S tn ti nn kinh t nhiu thnh phn khng ch l tt yu khch quan m cn em li nhiu li ch to ln :

Thc y tng nng sut lao ng, tng trng kinh t, to iu kin nng cao hiu qu kinh t - x hi trong mi thnh phn kinh t v trong ton b nn kinh t quc dn.

Gp phn khi phc c s kinh t v pht trin kinh t hng ho

Cho php khai thc v s dng c hiu qu sc mnh tng hp ca cc thnh phn kinh t trong nc to iu kin khai thc sc mnh v vn, khoa hc v cng ngh mi trn ton th gii.

To iu kin thc hin v m rng cc hnh thc kinh t qu , trong c hnh thc kinh t t bn nh nc, nh nhng cu ni a nn kinh t t sn xut nh ln sn xut XHCN b qua giai on pht trin TBCN

Cu 18: Nu Cc Thnh Phn Kinh T V Phn Tch Vai Tr Ca Mi Thnh Phn Kinh T Trong Nn Kinh T Qu Nc Ta Hin Nay ?

Thi k qu ln CNXH Vit Nam tn ti cc thnh phn kinh t :

Thnh phn kinh t quc doanh ( kinh t nh nc, bao gm cc doanh nghip cng nghip, nng, thng nghip, vn ti).

Thnh phn kinh t tp th bao gm cc hp tc x, cc t hp sn xut. Thnh phn kinh t sn xut hng ho nh ca nng dn, th th cng v bun bn nh, dch v c th thnh th.

Thnh phn kinh t t bn t nhn ca cc nh t bn va v nh hot ng ch yu trong lnh vc sn xut.

Thnh phn kinh t t bn nh nc di nhiu hnh thc phong ph.

Vai tr ca cc thnh phn kinh t :

Thnh phn kinh t quc doanh gi vai tr ch o :

Thnh phn kinh t quc doanh c c im l da trn ch cng hu v t liu sn xut - s hu nh nc. Thnh phn kinh t quc doanh c t chc di hnh thc doanh nghip cng, nng, thng nghip ngn hng nh nc Kinh t quc doanh l biu hin ca quan h sn xut mi, tin b hn trc so vi cc quan h sn xut trc. Kinh t quc doanh nm gi nhng b phn kinh t ch yu, then cht, c kh nng tc ng n cc thnh phn kinh t khc, thc y cc thnh phn kinh t khc pht trin theo hng XHCN. Thnh phn kinh t ny c Nh nc bo h v mi mt.

Thnh phn kinh t tp th :

Thnh phn ny da trn hnh thc s hu tp th t liu sn xut( tr rung t trong nng nghip thuc s hu ca ton dn). N c t chc di nhiu hnh thc nh hp tc x, t sn xut. Thnh phn kinh t ny khng ngng cng c v pht trin, b sung cho kinh t quc doanh v cng kinh t quc doanh lm nn tng ca nn kinh t quc doanh. Thnh phn kinh t sn xut hng ho nh cn gi l kinh t c th: Thnh phn kinh t ny da trn hnh thc s hu c th v t liu sn xut v lao ng ca bn thn h, tn ti phm vi tng i ln pht trin c thnh th v nng thn. N c th tn ti c lp hoc c th tham gia vo cc loi hnh hp tc x, hoc lin kt vi cc doanh nghip ln di nhiu hnh thc.

Cn phn bit kinh t c th vi kinh t gia nh. Kinh t gia nh da trn s hu c nhn c bit v thi gian lao ng ngoi thi gian m cng nhn vin chc v x vin lm vic nhim s, cc x nghp. Kinh t gia nh khng phi l mt thnh phn kinh t c lp nhng c pht trin mnh.

Thnh phn kinh t t bn t nhn :

Bao gm cc doanh nghip da trn hnh thc s hu t nhn TBCN v t liu sn xut v s dng lao ng lm thu ca ngi khc. T bn t nhn c pht trin khng hn ch v quy m v a bn hot ng. Kinh t t bn t nhn cn tn ti trong thi k qu l tt yu nhm khai thc ht tim nng ca t nc, thu ht vn u t k thut hin i ca nc ngoi.

Thnh phn kinh t t bn nh nc :

Thnh phn ny bao gm nhng doanh nghip t bn khng cn c lp kinh doanh m lin kt vi Nh nc, chu s kim sot trc tip v chi phi ca Nh nc vi nhng hnh thc v mc khc nhau. Trong iu kin cch mng khoa hc cng ngh din ra trn phm vi th gii vic s dng hnh thc kinh t t bn Nh nc l tt yu khch quan.

Kinh t t bn Nh nc l hnh thc kinh t qu thch hp nhm to nhanh ngun vn, tranh th tip nhn khoa hc - k thut - cng ngh hin i ca th gii, to nhanh c s vt cht k thut ca CNXH

Cu 19: Nguyn Nhn Ra i , Bn Cht , Nhng Biu Hin Ch Yu Ca Ch Ngha T Bn T Bn c Quyn Nh Nc ?

Nguyn nhn hnh thnh v pht trin Ch ngha t bn c quyn :

Ch ngha t bn (CNTB) c mm mng t chin tranh th gii th I v pht trin trong chin tranh th gii II tr thnh hnh thc thng tr cc nc phng Ty (nh Anh , M).

CNTB c quyn nh nc xut pht t cc nguyn nhn :

S bng n Cch mng cng ngh lm xut hin nhiu ngnh sn xut mi, vt qu kh nng kim sot ca cc t chc c quyn nn cn phi c s kim sot ca nh nc, t CNTB c quyn nh nc xut hin.

Do qu trnh x hi ho din ra nhanh nn xut hin nhu cu bo v li ch ca nh nc v dn tc .

S xut hin gia tng mt cch gay gt cc mu thun ni ti ca CNTB, h thng thuc a sn phm ca ch ngha thc dn c b tan r, sp , ci sn sau ca CNTB b thu hp. Trc tnh hnh vai tr ca nh nc c bit quan trng iu chnh, chng , cu nguy cho CNTB. Phi xoa du cuc u tranh ca giai cp cng nhn, do s ln mnh ca h thng x hi ch ngha, lc by gi phong tro c lp dn tc ang ln cao v s sp ca CN thc dn c nn trc tnh hnh xut hin nhu cu bo v li ch ca giai cp t sn.

Bn cht kinh t ca CNTB c quyn nh nc :

Ch ngha t bn c quyn nh nc l s kt hp gia sc mnh ca t bn c quyn vi sc mnh ca nh nc thnh mt b my duy nht. l s can thip ca nh nc t sn vo qu trnh kinh t. Nh nc khng ch thc hin chc nng chnh tr m c c s kinh t can thip vo qu trnh ti sn xut x hi.

Bn cht kinh t ca CNTB c quyn Nh nc l s thng nht, cu kt gia cc t chc t bn c quyn t nhn vi Nh nc ca giai cp t sn l s ph thuc ca Nh nc t sn vo cc t chc c quyn v bn u s ti chnh.

Biu hin ca CNTB c quyn Nh nc :

CNTB c quyn Nh nc c nhng biu hin ch yu nh : s kt hp v con ngi gia t chc c quyn v Nh nc; s hnh thnh v pht trin s hu Nh nc; cung cp hng ho v dch v cho c quyn t nhn theo gi thp; phn phi li thu nhp cc x nghip Nh nc c li cho t bn c quyn di hnh thc tr cp v cc li ch khc...

Cu 20 : Ti Sao Phi Thc Hin Cng Nghip Ha Hin i Ha V Cng Nghip ho Hin i Ha Nhm Mc ch G ? Tnh tt yu khch quan ca cng nghip ho hin i ho :

Mi phng thc sn xut x hi nht nh c mt c s vt cht- k thut tng ng. C s vt cht - k thut ca mt x hi l ton b h thng cc yu t vt cht ca lc lng sn xut x hi ph hp vi trnh k thut tng ng m lc lng lao ng x hi s dng, tc ng vo sn xut ra ca ci vt cht p ng nhu cu x hi.

S bin i ca c s vt cht - k thut ca mt x hi l :

S bin i v pht trin ca lc lng sn xut; s pht trin ca khoa hc k thut; tnh cht v trnh ca cc quan h x hi, c bit l quan h sn xut thng tr. Khi ni n c s vt cht - k thut ca mt phng thc sn xut no l ni n c s vt cht - k thut t n mc mt trnh nht nh lm c trng cho phng thc sn xut .

C s vt cht - k thut ca ch ngha t bn, c trng ca n l nn i cng nghip c kh ho v ch n khi xy dng xong c s , phng thc sn xut t bn mi tr thnh phng thc sn xut thng tr. Ch ngha x hi i hi mt c s vt cht - k thut cao hn trn c hai mt : trnh k thut v c cu sn xut, gn vi thnh tu ca cch mng khoa hc - k thut hin i.

Do vy, c s vt cht k thut ca ch ngha x hi s l nn cng nghip ln hin i, c c cu kinh t hp l, c trnh x hi ho cao da trn trnh khoa hc cng ngh hin i c hnh thnh mt cch c k hoch v thng tr trong ton b nn kinh t quc dn. Trong qu trnh qu ln ch ngha x hi, xy dng c s vt cht - k thut cho ch ngha x hi l mt tt yu khch quan v c thng qua cng nghip ho hin i ho. V c s vt cht - k thut l iu kin trng yu nht, quyt nh nht c lin quan n s pht trin v cht i vi lc lng sn xut, v nng sut lao ng.

Tc dng ca cng nghip ho hin i ho:

N to iu kin bin i v cht lng sn xut, tng nng sut lao ng, tng sc ch ng ca con ngi i vi t nhin, tng trng v pht trin kinh t. Do gp phn n nh v nng cao i sng nhn dn.

To iu kin vt cht cho vic cng c vai tr kinh t ca nh nc, nng cao nng lc tch ly, nh lm tng s pht trin t do v ton din trong mi hot ng kinh t ca con ngi.

To iu kin vt cht cho vic tng cng cng c an ninh v quc phng.

To iu kin vt cht cho vic xy dng nn kinh t dn tc t ch, sc thc hin s phn cng v hp tc quc t

Cu 21: Ni Dung Ch Yu Ca Cng Nghip Ha Hin i Ha X Hi Ch Ngha , Vn Dng Vo iu Kin Nc Ta Hin Nay ? Ni dung ca cng nghip ho hin i ho c 2 vn chnh : . Trang b k thut - cng ngh theo hng hin i v xy dng mt c cu kinh t hp l.

. Trang b k thut v cng ngh theo hng hin i trong cc ngnh ca nn kinh t quc dn :

Ni dung ny c thc hin theo 2 cch :

Tin hnh cch mng khoa hc - k thut, xy dng c s vt cht - k thut t trang b. Cuc cch mng k thut u tin xut hin Anh vi ni dung ch yu l c kh ho, n gia th k XX xut hin cuc cch mng khoa hc - cng ngh hin i.Trong thp nin gn y con ngi ang chng kin nhng thay i rt to ln trn nhiu lnh vc ca i sng kinh t, chnh tr v x hi.

V mt t ng ho : my t ng qu trnh, my cng c iu khin bng s...

V nng lng : ngoi dng nng lng truyn thng ( nhit in, thy in ), ngy nay chuyn sang ly dng nng lng nguyn t l ch yu.

V vt liu mi

V cng ngh sinh hc : cng ngh vi sinh, k thut cuzin, k thut gen v nui cy t bo c ng dng ngy cng nhiu vo cng nghip, nng nghip, y t, ho cht ...

V in t v tin hc : l mt lnh vc rng ln v hp dn nht l lnh vc my tnh.

T ni dung cch mng khoa hc - k thut, c nhiu kin cho rng cuc cch mng ny c 2 c trng ch yu :

+ Khoa hc tr thnh lc lng sn xut trc tip.

+ Thi gian cho mt pht minh mi ca khoa hc ra i thay th cho pht minh c c xu hng rt ngn li v phm vi ng dng ca mt thnh tu khoa hc vo sn xut v i sng ngy cng m rng.

nc ta, mt nc b qua ch TBCN i ln CNXH, cng nghip ho hin i ho c tin hnh trong iu kin th gii tri qua 2 cuc cch mng khoa hc - k thut din ra trong xu hng ton cu ho, khu vc ho. Trong khi cuc cch mng khoa hc k thut ca nc ta phi gm c c kh ho v hin i ho, coi n l then cht, l ng lc cho s tng trng v pht trin bn vng.

Vic trang b k thut v cng ngh hin i cn thc hin thng qua nhn chuyn giao cng ngh mi t cc nc tin tin. Nhn chuyn giao cng ngh mi l cch i sm a nhanh nc ta ln hin i gn vi rt ngn con ng pht trin hin i. Vic nhn chuyn giao cng ngh mi l s chuyn i quyn s hu v quyn s dng hng ho k thut cng ngh t cc nc k thut tin tin sang cc nc c nn kinh t km hoc ang pht trin. Nu nh hng ho thng thng th s vn ng ca n i t ni c gi thp n ni c gi cao, cn tri ngc li hng ho k thut cng ngh th i t ni c trnh cao n ni c trnh thp. thc hin vic nhn chuyn giao cn coi trng cc iu kin v vn v i ng lm cng tc nhn chuyn giao...

Xy dng c cu kinh t hp l v phn cng li lao ng x hi :

C cu kinh t l tng th cc mi quan h kinh t gia cc ngnh, cc vng, cc lnh vc, cc n v v cc thnh phn kinh t trong nn kinh t quc dn.

Ngy nay trong kinh t th trng, ph hp l c cu kinh t m c cu kinh t hng ngoi. Th gii ang pht trin v a dng. V vy xy dng v chuyn dch c cu kinh t phi hp l v a dng.

Chuyn dch v xy dng c cu kinh t phi c c tnh hp l:

Phn nh c v ng cc quy lut khch quan, nht l quy lut kinh t. Ph hp vi xu hng ca tin b khoa hc k thut v cng ngh hin i. cho php khai thc ti a mi tim nng v li th ca t nc.

Thc hin s phn cng hp tc quc t theo xu hng quc t ho.

Ni dung chnh ca cng nghip ho hin i ho c vn dng nc ta :

Thc hin cng nghip ho hin i ho nng nghip v nng thn. Trong coi trng vic pht trin v nng, lm, ng nghip. Thc hin thy li ho, in kh ho ...

Pht trin cng nghip : u tin cc ngnh ch bin lng thc - thc

phm, sn xut hng tiu dng , hng xut khu ... Pht trin c chn lc mt s ngnh cng ngh thng tin, mt s ngnh cng nghip nng

Xy dng kt cu h tng theo hng : khc phc tnh trng xung cp ca h thng giao thng vn ti hin c, nng cp v m rng thm mt s tuyn giao thng trng yu ...

Pht trin nhanh du lch, cc dch v hng khng, hng hi, bu chnh vin thng, thng mi, vn ti, ti chnh ...

Pht trin hp l cc vng kinh t lnh th theo hng trit khai thc cc li th v tim nng ca tng vng, lin kt h tr nhau lm cho tt c cc vng u pht trin.

M rng v nng cao hiu qu kinh t i ngoi

Cu 22: Phn Tch Nhng iu Kin Thc Hin Cng Nghip Ha Hin i Ha ?

To ngun vn :

C cu tch ly vn bao gm trong v ngoi nc. Ngun vn t ni b nn kinh t :

Ngun vn trong nc bao gm : cc ngun ngn sch nh nc, tit kim ca dn c ..Ngun vn ngn sch nh nc l s chnh lch gia s tng thu so vi tng s chi tiu thng xuyn ca ngn sch nh nc. Do n ph thc vo cc yu t sau :

+ Tng hay gim tng s thu nn sch, m ch yu thng qua h thng thu.

+ Vic bn hay cho thu mt s ti sn thuc s hu ton dn.

+ Tng hay gim cc khon chi tiu thng xuyn ca ngn sch.

Ngun vn ca dn c : lu nay ngun vn ny cha c nh gi ng mc, cha c phng thc huy ng hp l tp trung. N bao gm : + Tit kim ca dn c t thu nhp trong nc.

+ Tit kim ca cc n v sn xut kinh doanh.

+ Tit kim ca cc chuyn gia, nhng ngi i lao ng, hc tp v cng tc nc ngoi c thu nhp em v.

+ Tit kim ca b phn dn c c thu nhp do thn nhn t nc ngoi gi v ...

Ngun vn t ngoi nc :

y l ngun vn rt a dng nh vin tr, vay n v u t nc ngoi . Vay n nc ngoi ca chnh ph v cc doanh nghip thng qua cc t chc tin t, ngn hng th gii.

u t trc tip ca cc t chc v cng ty nc ngoi gm u t 100%, u t tng phn v lin doanh...

Ngun vn nc ta ngy cng tng t khi thc hin chnh sch m ca.

Kinh t th trng i hi phi c th trng u t , phi c s tha thun ca cc bn, ly ch li kinh t lm chun, bn bc tho thun trn nguyn tc t nguyn i bn cng c li. c c nhiu vn th chng ta phi to dng c s n nh trn 3 mt sau y: + n nh php l ( lut l)

+ n nh chnh tr x hi. + n nh kinh t.

Nhng vn quan trng vn l vic s dng vn c hiu qu.

Xy dng i ng cn b v cng nhn :

S nghip cng nghip ho l s nghip ca ton dn, trong i ng cn b l cc k quan trng. Yu t con ngi l ht sc quan trng. V vy ng v nh nc ta xc nh gio dc v o to l quc sch. u t vo con ngi l u t chiu su, trong s nghip cng nghip ho con ngi lun ng vai tr l nhn t trung tm hng u. Hng xy dng i ng cn b l :

V c cu phi ng b, bao gm cn b khoa hc, cn b qun l, cn b kinh doanh v cng nhn k thut lnh ngh...

V quy m v tc : phi p ng c nhu cu mi bc tin trin ca qu trnh cng nghip ho, hin i ho v pht trin ca nn kinh t. V trnh : phi hin i, gii v chuyn mn v vng v chnh tr. i i vi vic xy dng i ng cn ch trng ti vic s dng, chm lo, bi dng cho h v mi mt.

iu tra c bn nm vng ti nguyn v tnh hnh kinh t x