www.themegallery.com

ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA

OBILJEŽJA ORGANIZACIJE

Obilježja organizacije

Zavisno o autorima postoje bitne razlike koje karakterišu njihova shvatanja organizacije: organizacija u užem (ostvarivanje privrednih

ciljeva) i širem smislu (ostvarivanje bilo kojih zajedničkih ciljeva).

organizacija kao nauka (formulacija načela za postizanje optimalnih rezultata) i kao vještina (čovjekova sposobnost korištenja sredstava i metoda za postizanje postavljenih ciljeva)

organizacija kao stanje (trenutna situacija) i kao proces (promjena određenog organizacijskog stanja)

Obilježja organizacije

Zavisno o autorima postoje bitne razlike koje karakterišu njihova shvatanja organizacije: organizacija - isključivo bavljenje ljudima i

njihovim odnosima ili skladno povezivanje i ljudi i sredstava

organizacija kao način uspostavljanja hijerarhijskih odnosa ili način regulisanja rada i života svih pripadnika neke zajednice.

Obilježja organizacije

Prema Hicks:1. Ljudi

2. Njihovi međusobni odnosi i interakcije

3. Propisivanje i usmjeravanje interakcija ljudi određenom vrstom strukture

4. Lični ciljevi ljudi koji ih pokreću i podstiču na aktivnost, kao i njihovo očekivanje da će ih ostvariti učešćem u organizaciji

5. Mogućnost da se interakcijom ljudi njihovi individualni ciljevi približe ciljevima organizacije, da se usklade sa njima, možda ne u potpunosti, ali u dovoljnoj mjeri da ih oni podržavaju za sebe

Obilježja organizacije

Prema Vasiljeviću postoji pet elemeneta svojstvenih svim organizacijama:

1. Cilj

2. Zadatak

3. Fukcija

4. Organ i

5. Sredstva

Obilježja organizacije

Ovi elementi čine suštinu svake organizacije

Oni su zastupljeni u svakoj organizaciji i međusobno su tjesno vezani i uslovljeni

Greška u definisanju jednog od elemenata ima za posljedicu problem u definisanju narednog elementa

Obilježja organizacije

Organizacija ka opšta kategorija ima svoja određena zajednička obilježja1. Svrsishodnost

2. Udruživanje ljudi i njihove interakcije

3. Plansko, smišljeno odblikovanje organizacije

4. Stalnost, odnosno trajnost

5. Racionalnost i efikanost

6. Dinamičnost i fleksibilnost

7. Strukturiranost

Svrsishodnost

Najvažnije i prvo obilježje organizacije

Baziranost organizacije ka ostvarivanju određenog cilja

Sve organizacije : Nastaju radi ostvarivanja cilja Temelje se na ostvarivanju ciljeva Polaze od datog cilja Teže da ostvare svoje ciljeve

Ciljevi

Predstavljaju određeno, željeno stanje ili željeni učinak koji organizacija namjerava da ostvari u nekom kraćem ili dužem vremenskom preiodu.

Usko vezani sa misijom organizacije

Za razliku od misije, ciljevi imaju prostorno i vremensko ograničenje

Osnovna uloga ciljeva

Postojanje ciljeva daje svrsishodnost aktivnostima organizacije

Služe za usmjeravanje i koordinaciju svih aktivnosti, organizacionih dijelova i pojedinaca

Predstavljaju osnovu na bazi koje se donose druge upravljačke odluke

Na osnovu njih se vrši alokacija resursa Doprinose povećanju performansi organizacije Koriste se i kao standardi za ocjenu uspješnosti u

radu menadžera Predstavljaju osnovu i izvor za motivisanje

članova organizacije

Klasifikacija ciljeva

Osnovna klasifikacija ili podjela ciljeva je na:

1. Temeljni odnosno širi ciljevi organizacije

2. Parcijalni odnosno uži ciljevi organizcaije

Podjela ciljeva

Sa stanovišta prirode područija

Sa aspekta vremena

Prema vaznošti

Ostale podjele

Podjela ciljeva

Sa stanovišta prirode područija Ekonomske i nekekonomske

Sa aspekta vremena Dugoročne, srednjoročne i kratkoročne

Prema vaznošti Primarne i sekundarne

Ostale podjele Osnovne (temeljne), parcijalne i induvidualne

Podjela ciljeva

Ciljevi se mogu klasifikovati i prema tome na koja se područija života i rada organizacije odnose

Prema Drucker: Tržišni položaj Istraživanje i razvoj Produktivnost Fizički i novčani resursi Profitabilnost Učinak i razvoj rukovodilaca Učinak i stavove, odnosno ponašanje radnika Odnose sa spoljnim svijetom

Hijerarhija ciljeva

1. Socio- ekonomska

svrha

2. Misija

3. Ukupni ciljevi organizacije (dugoročni, strategijski)

4. Određeni ukupni ciljevi (npr. u ključnim područjima rezultata)

5. Ciljevi dijela preduzeća

6. Ciljevi odjeljenja i jedinica

7. Ciljevi pojedinaca- Radna uspješnost

- Ciljevi ličnog razvoja

Pris

tup

odoz

go p

rem

a do

lje

Pristup odozdo prem

a gore

HIJERARHIJA CILJEVAORGANIZACIJSKA

HIJERARHIJA

Menandžment nižeg nivoa

Menandžment srednjeg nivoa

Top menandžment

Upravni / nadzornbi odbor

Načela utvrđivanja ciljeva

1. Mjerljivost

2. Pokrivanje glavnih područija poslovanja organizacije

3. Ambicioznost, odnosno izazovnost ciljeva

4. Vremenska određenost ciljeva

5. Povezanost ciljeva sa nagradama za njihovo izvršavanje

6. Uključivanje zaposlenih u formulisanje ciljeva

7. Praćenje ostvarivanja ciljeva

Kako definisati ciljeve?

Ispravno određeni ciljevi mogu biti izuzetno jak motiv za ponašanje i rad.

Dobro postavljen cilj mora zadovoljiti nekoliko kriterijuma.

Poznata teorija određivanja ciljeva kaže da svaki zadati cilj mora zadovoljiti SMART kriterijume.

SMART Ciljevi

S – konkretan (engl. specific)

M – mjerljiv (engl. measurable)

A – ostvarljiv (engl. achievable)

R – relevantan / realan (engl. relevant/realistic)

T – vremenski ograničen (engl. timely)

Primjer: dobro i loše definisani poslovni ciljevi

Loše definisani ciljevi: Dobro definisani ciljevi:

Povećati proizvodnju u narednom periodu

U 2010. godini povećati obim proizvodnje za 4,3%

Smanjiti troškove Smanjiti troškove proizvodnje za

2% na godišnjem nivou

Povećati udio na tržištu U naredne dvije godine dostići udio

na domaćem tržištu od 15%

Smanjiti zagađenje U 2011. godini smanjiti emisiju

štetnih gasova za 15%

Ciljevi organizacije

Osnovni ciljevi organizacije

Parcijalni ciljevi organizacije

Individualni ciljevi

Osnivni ciljevi organizacije

Dugoročnog karaktera

Mjere se ostvarivanjem profita i rastom organizacije

Utvrđuje se za organizaciju kao cjelinu i za njena glavna, ključna područija

Pri osnivanju preduzeća utvrđuju se njegovi osnivni ciljevi

Predstavlja poslaznu i najvažniju aktivnost organizacije

Parcijalni ciljevi organizacije

Ovi ciljevi su uži i jednostavniji od osnovnih ciljeva organizacije

Definiču se za kraći period i konkretniji su

To su ciljevi pojedinih dijelova organizacije (sektori, službe, pogoni, odjeljena...)

Donose se u skladu sa osnovnim ciljevima

Definišu svrhu pojedinih dijelova i usmjerava rad ljudi

Individualni ciljevi i ciljevi organizacije

Ciljevi članova organizacije

Moraju da se poštuju i uvažavaju u svakoj organizaciji (bez obzira koliko bili intenzivni)

Trebaju da se ugrade u ciljeve organizacije (koliko je to moguće)

Zadovoljavanje ovih ciljeva je uslov za efikasno djelovanje organizacije

Moraju se identifikovati prije postavljanja ciljeva organizacije

Udruživanje ljudi i njihove interakcije

Organizacija se uvijek bazira na ljudima

Organizacija se održava zahvaljujući njihovoj spemnosti da zajednički rade, kao i njihovoj interakcijama

Ljudi predstavljaju glavni element organizacije i ona nemože da funkcioniše bez ljudi

Udruživanje ljudi i njihove interakcije

Onda kada dođe do udruživanja i interakcije ljudi u nekom strukuriranom vidu dolazi i do nastanka organizacije, do njenog formiranja i fukcionisanja u praksi

Bez ljudi, odnosno njihovog skupnog djelovanja i interakcija nema ni organizacije

Udruživanje ljudi i njihove interakcije

Važne funcije za udruživanje ljudi i njihove interakcije:

Vođenje Motivacija Konunikacija

Upravljanje ljudskim resursima

Smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije

Plansko i smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije

Polazi se iz same prirode organizacije

Iz činjenice da organizacija kao tvorevina ima svoje ciljeve koje da bi mogla opstati i razviti mora da ostvaruje

Smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije

Potreba planskog, smišljenog oblikovanja organizacije proizilazi iz toga što svaka od njih ima razlišite ciljeve i što otud jedan model organizovanja ne može da se primjeni na sve organizacije

Da bi organizacija mogla da nastane i da uspješno funkcioniše mora da se oblikuje u skldu sa njenim spefifičnim karakteristikama i situacijom

Ona mora da se stalno usklađuje i mjenja

Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije

Vreme trajanja i fukcionisanja organizacije je uslovljeno:

Način gledanja na opstanak, odnosno kontinuitet djelovanja

Vrstu cijljeva i poslovne politike

Karakter i stepen izgrađenosti organizacione strukture

Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije

Ova tri momenta ili uslova imaju u datim društveno-ekonomskim uslovima presudan uticaj na dužinu trajanja, odnosno funkcionisanja organizacije

Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije

Prema ova tri uslova možemo podijeliti sve organizacije na dvije grupe:

One koje traju kraće vremena

One koje traju duže ili neograničeno vrijeme

Racionalnost organizacije

Organizacija predstavlja racionalnu tvorenivu iz dva razloga:

1. Što ima jasno definisanje ciljeva prema kojima se upravlja i usmjerava njen rad

2. Što raspolaže sa ograničenim resursima, i to kako materijalnim tako i ljudskim

Racionalnost organizacije

Prvi razalog racionlanosti organizacije ogleda se u tome što ona tačno zna čemu teži Tj. šta treba da obavi i ostvari

Ukazuje na potrebu sistematskog i smišljenog djelovanja, kao i na smisao i pravce tog djelovanja

Organizacija je u stanju da osjeti i označi ono što joj treba Da definiše i pribavi one elemente koji su joj

nužni za ostvarivanje postavljenog cilja

Racionalnost organizacije

Organizacija predstavlja i racionalnu tvorevinu jer raspolaže ograničenim resursima Materijalnim i ljudskim

Prisiljena je da te resurse racionalno koristi kako bi obavila zadatke i ostvraila ciljeve

Veoma je bitna kontrola i komunikacija, kao i dobro upravljanje ovim resursima

Dinamičnost organizacije

Jedna od osnovnih i bitnih karakteristika organizacije je njena dinamičnost

Dinamičnost organizacije ispoljava se stalnim promjenama

Ove promjene dolaze interno iz organizacije i eksterno, van organizacije ili iz okruženja

Organizacija se stalno prilagođava ovim promjenama

Dinamičnost organizacije

Dinamičnost i fleksibilnost organizacije uglavnom je uslovljena promjenama u:

Činiocima rada, odnosno proizvodnje

Ciljevima i zadacima organizacije

Sredini, odnosno okruženju organizacije

Strukturiranost

Svaka je organizacije u odreženoj mjeri strukturirana

Materijalni i ljudski resursi su povezani i usklađeni

Oni su usmjereni u pravcu ostvarivanja postavljenog cilja