page_����� �����1.indd 1 1/9/59 10:35

ราคา 279 บาท

ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษาผเขยน ครเดช สรเดช ภาพนธ

จดจำ�หน�ยทวประเทศโดย

บรษท อมรนทร บค เซนเตอร จำากด

108 หมท 2 ถนนบางกรวย-จงถนอม

ตำาบลมหาสวสด อำาเภอบางกรวย

จงหวดนนทบร 11130

โทรศพท 0-2423-9999 โทรสาร 0-2449-9561-3

เวบไซต www.naiin.com

จดพมพโดย

บรษท คารเปเดยมเมอร จำากด

285/33 ถนนจรญสนทวงศ แขวงบางขนศร

เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700

โทรศพท 0-2840-4851

อเมล editor@ganbattehouse.com

เวบไซต www.ganbattehouse.com

ขอมลท�งบรรณ�นกรมของสำ�นกหอสมดแหงช�ตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Data สรเดช ภาพนธ (ครเดช). ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษา.-- กรงเทพฯ : คารเปเดยมเมอร, 2559. 352 หนา.

1. สงคมศกษา--การศกษาและการสอน. I. ใบหงอน, ชตเตอรสตอก, ผวาดภาพประกอบ. II. ชอเรอง.300.72ISBN 978-616-8068-07-6

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 หามลอกเลยนแบบ ทำาซำา หรอคดลอก สวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน เวนแตจะไดรบอนญาตจากทางบรษทเปนลายลกษณอกษรเลขมาตรฐานสากลประจำาหนงสอ ISBN 978-616-8068-07-6

ภาพประกอบ Cvijun / Shutterstock.com Bardocz Peter / Shutterstock.com Jktu_21 / Shutterstock.com Rainer Lesniewski / Shutterstock.com nantarpats / Shutterstock.com Tanarch / Shutterstock.com dikobraziy / Shutterstock.com Voran / Shutterstock.com Globe Turner / Shutterstock.com getfile / Shutterstock.com Konrad Mostert / Shutterstock.com MaluStudio / Shutterstock.com ใบหงอน

page_����� �����1.indd 2 1/9/59 10:35

จดจำ�หน�ยทวประเทศโดย

บรษท อมรนทร บค เซนเตอร จำากด

108 หมท 2 ถนนบางกรวย-จงถนอม

ตำาบลมหาสวสด อำาเภอบางกรวย

จงหวดนนทบร 11130

โทรศพท 0-2423-9999 โทรสาร 0-2449-9561-3

เวบไซต www.naiin.com

คำ�นำ�สงคมศกษาไมใชวชาไกกา แตเปนวชาทตองใชทงความเขาใจและความจำาเพราะตองเรยน

ทงประวตศาสตร ภมศาสตร หนาทพลเมอง ศาสนา แลวกเศรษฐศาสตร ลำาพงเนอหากเยอะเหลอเกนแลว ถายงตองอานในหนงสอทมแตตวอกษรเยอะๆ อกคงนาเบอแยเลยใชมย? ดวยเหตนเราถงทำา “ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษา” ขนมา เพอททกๆ คนจะไดอานวชาสงคมฯ อยางเพลดเพลนจำาเรญใจ โดยไดครเดช-สรเดช ภาพนธ มาชวยสรปเนอหาใหนอกจากนครเดชยงชวยบอกทปจำาตางๆ แลวกออกแนวขอสอบใหทำาเพอวดความเขาใจอกตางหาก

อาน “ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษา” แลวความรแนนปกแนนอน จะอานไปสอบเขา ม.4 หรอสนามไหนกไดทงนน ถาเขาใจพนฐานเสยอยาง ขอสอบจะถามอะไรกตอบได วาอยางนนมยละ?

รอยางนแลวอยารอชา พลกหนาหนงสอแลวเรมอานเพอเพมความมนใจในการสอบกนเลย!

กมบตเตะ!กองบรรณ�ธก�ร

page_����� �����1.indd 3 1/9/59 10:35

ประวตศ�สตร 7 บทท 1 : กาลเวลาและประวตศาสตร 8

บทท 2 : ประวตศาสตรไทย 29

แนวขอสอบและเฉลย 78

ภมศ�สตร 89 บทท 1 : เครองมอทางภมศาสตร 90

บทท 2 : ภมศาสตรประเทศไทย 100

บทท 3 : ภมศาสตรโลก 107

บทท 4 : ปรากฏการณทางธรรมชาตและภยพบต 139

แนวขอสอบและเฉลย 148

หน�ทพลเมอง 161

บทท 1 : วฒนธรรม 162

บทท 2 : สถาบนทางสงคม 164

บทท 3 : พลเมองในระบอบประชาธปไตย 167

บทท 4 : การเมองการปกครองและการปกครองของไทยในปจจบน 176

บทท 5 : กฎหมาย 199

แนวขอสอบและเฉลย 210

ส�รบญ

page_����� �����1.indd 4 1/9/59 10:35

ศ�สน� 225 บทท 1 : มนษยกบศาสนา 226

บทท 2 : ศาสนาตางๆ ของโลก 233

แนวขอสอบและเฉลย 278

เศรษฐศ�สตร 293 บทท 1 : ความหมาย ความสำาคญ และทรพยากรในเศรษฐศาสตร 294

บทท 2 : สนคา บรการ และหลกอปสงค-อปทาน 298

บทท 3 : ระบบเศรษฐกจและรปแบบตลาด 308

บทท 4 : บทบาทและหนาทของรฐบาลตอระบบเศรษฐกจและสถาบนทางการเงน 314

บทท 5 : เศรษฐกจระหวางประเทศและปญหาทางเศรษฐกจ 319

บทท 6 : เศรษฐกจพอเพยงและสหกรณ 330

แนวขอสอบและเฉลย 336

บรรณ�นกรม 348

ประวตอ�จ�รย 350

page_����� �����1.indd 5 1/9/59 10:35

page_����� �����1.indd 6 1/9/59 10:35

ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษา

Date :

7

ประวตศ�สตร

page_����� �����1.indd 7 1/9/59 10:35

8 ตวเขม! เตรยมเข� ม.4 สงคมศกษ�

ประวตศ�สตรย�กประวตศาสตรคออะไร? อะไรทเรยกวาประวตศาสตร?

ระยะเวลานานเทาใดจงจะเรยกวาประวตศาสตร?

ประวตศาสตรเปนอกสาระหนงทเมอนกเรยนไดยนชอแลวมกจะอทานวา “วาย! ยากจง”

แตถานกเรยนเขาใจถงหลกของวชาประวตศาสตรแลวละก นกเรยนจะชนชมวชานเลยแหละ

วาแตนกเรยนหลายๆ คนเขาใจหลกของวชาประวตศาสตรกนไหมนา... นกเรยนบางคนอาจจะรอง “ออ”

ในขณะทบางคนสายหนาแลวถามกลบมาเบาๆ วา “ใชเรองเกาๆ โบราณๆ หรอเปลาคะ/ครบ ครเดช?”

แหม...จะวาวชาประวตศาสตรเปนเรองโบราณอยางเดยวกคงไมถกนก แตกนบวามความเกยวของ

อยางมากเลยละ งนเรามาทำาความเขาใจวชาประวตศาสตรกนดกวาครบ ^^

หรอเร�ไมเข�ใจ? เจอคำาถามเหลานเขานกเรยนหลายคนนงเกาหว หลายคนยอมแพ

แตจะเปนเพราะความแกของคนสอนหรอความเกาของวชากไมทราบได

เ ร า ม า ด คำ า ต อ บ ก น ค ร บ

คำาวา “ประวตศาสตร” ไมสามารถจำากดความไดอยางตายตวเพราะความเขาใจของแตละคนไมเหมอนกน เชน การมองเหนสของนำาทะเล คนโบราณเหนเปนสเขยว (ดงคำาโบราณทวา ไปสดหลาฟาเขยว

ฟาเขยวในทนคอ สดขอบฟานำาทะเลสเขยวนนเอง) คนปจจบนบอกวาสฟา หรอบางคนอาจจะมองแปลก

ไปกวาวาเปนสชมพกไดหากมองตอนมความรก ^^ (ฮว!) ประวตศาสตรกเชนกน จะจำากดความวาอยางไรนน

ประวตศ�สตร

คำาวา

ลวนขนอยกบผมอง แตหากใหครเดชลองจำากดความของประวตศาสตรงายๆ กคอเรองราวในอดตนนเอง

ครบ แตไมใชเรองราวในอดตทกเรองจะเปนประวตศาสตรนะ เพราะนอกจากจะเปน

เรองราวในอดตแลว ยงตองมความสำาคญและมผลกระทบตอสงคมสวนรวมอกดวย

และประวตศ�สตรก�ลเวล�

บทท 1

page_����� �����1.indd 8 1/9/59 10:35

ตวเขม! เตรยมเข� ม.4 สงคมศกษ�

Date :

9

เมออานชวตอนนารนทดของเดกหญงเดชแลวนกเรยนคดวาเรองราวทเกดขนนเปนประวตศาสตรหรอไม?

นกเรยนมาลองคดไปพรอมๆ กบครเดชนะครบ เอ...องคประกอบครบหรอไม ประวตศาสตรตอง

เปนเรองราวในอดต ใชครบ เหตการณของเดกหญงเดชเกดขนตงแตวนเสาร จบไปแลว เปนเรองราว

ในอดต มบคคลในเหตการณ คอเดกหญงเดช มผพบเหน อยางนอยกมคนชวยเดกหญงเดชออกจากถง

ขยะละนะ 555 แตจะเปนประวตศาสตรหรอไม คำาตอบคอไมเปนประวตศาสตรครบ เพราะเดกหญงเดช

ไมไดเปนผทมผลกระทบตอสงคม แมหลายคนทเหนเดกหญงเดชลมหนาคะมำาลงไปในถงขยะเปยกจะขำา

สลดใจ หรอสงสาร แตกไมเปนประวตศาสตรอยด เพราะเดกหญงเดชไมใชบคคลสำาคญทสงผลตอสงคม

สวนรวม ถาอยางนนเหตการณแบบใดละจงจะถอวาเปนประวตศาสตร “พงศาวดาร” จะใชไหมนะ?

เวลาทคดถงประวตศาสตรหลายคนจะนกถงพงศาวดารเปนสงแรก

หากจะมองวาพงศาวดารเปนประวตศาสตรกไมผดอะไรครบเพราะพงศาวดาร

มองคประกอบสำาคญทนบวาเปนประวตศาสตรซงองคประกอบดงกลาวมดงนครบ

เวลาสายของเชาวนเสาร เดกหญงเดชสะดดกอนหน

ขณะเดนผานชายหนมรปหลอหนาหางดง หนาคะมำาลงไปในถงขยะเปยก

เปนพฤตกรรมของมนษยหากเปนเรองของสตว ในอดตไมนบวาเปนประวตศาสตรครบ แตในปจจบนอาจจะนบหากสตวนนมความสำาคญ

ตอสงคมโดยรวมครบ

เปนอดตทผานไปแลว

เปนเวลาทจบไปแลว

มผลกระทบตอสงคม

มหลกฐานทางประวตศาสตร

เชนการจดบนทก

1 3

2

4

ยกตวอย�งเชน

page_����� �����1.indd 9 1/9/59 10:35

10 ตวเขม! เตรยมเขา ม.4 สงคมศกษา

Date :

เวลาเปนสงทมนษยสรางขนมาจากการสงเกตดวงจนทร ดวงอาทตย หรอจากการสงเกตฤดกาลตางๆ

มนษยกำาหนดเวลาขนมาเพอใชเปนเงอนไขในการอยรวมกนของคนในสงคม เชน การนดหมาย การกำาหนด

เวลาเพอประกอบพธกรรม เวลามความสำาคญเปนอยางมากตอทกอารยธรรมและเกยวของกบชวตและ

ความเปนอยของมนษยตลอดมา

เมอกลาวถงเวลา เราจะคดถงนาฬกาและปฏทน นาฬกาบอกเวลามอยหลายชนด ทงนาฬกา

ธรรมดา นาฬกาแดด นาฬกานำา ฯลฯ การแบงเวลาดวยการดนาฬกาในปจจบนแบงเปนชวโมง นาท

และวนาท สวนปฏทนนนจะนบวาเปนมรดกทางความคดของมนษยชาตกวาได เพราะปฏทนไมเพยงแต

บอกใหเรารวาวนนเปนวนอะไร วนทเทาไร เดอนอะไร ปอะไร แตยงบอกวนสำาคญตางๆ ดวย

ดวยเหตนเมอหลายคนผกคำาวาประวตศาสตรไวกบเอกสารโบราณ พงศาวดาร หรออนๆ เพราะคดวา

ความเกา แก และโบราณนแหละคอประวตศาสตร ครเดชจงเหนวาไมผดครบ เพราะพงศาวดารเปนเอกสาร

ทมองคประกอบครบทกขอตามทกลาวมา

แตหากมองในมมมองใหม เรองราวทสามารถเปนประวตศาสตรอาจจะไมใชแคเรองโบราณครำาคร

เทานน แตเรองของนกแสดงมากความสามารถ บคคลสำาคญของประเทศทเสยชวตไป หรอการเสยสละชวต

เพอปกปองอำานาจอธปไตยของทหารกลาทมผลกระทบตอสงคมในดานตางๆ กนบวาเปนประวตศาสตร

ไดเชนกน แตจะเปนประวตศาสตรทมความสำาคญมากหรอนอยนนขนอยกบปจจยอนๆ ประกอบ เชน ความ

สำาคญของบคคลสำาคญนนๆ วามความสำาคญตอสงคมมากนอยเพยงใด หรอสงผลกระทบตอความรสกของ

คนในสงคมมากนอยเพยงใด

เวล�และคว�มสำ�คญตอประวตศ�สตร

page_����� �����1.indd 10 1/9/59 10:35

ตวเขม! เตรยมเข� ม.4 สงคมศกษ�

Date :

11

¹Ñ¡àÃÕ¹¤§¤ØŒ¹à¤Â¡Ñº¤íÒÇ‹Òà´×͹Í‹ҧṋ¹Í¹

ᵋ¹Ñ¡àÃÕ¹·ÃÒº¡Ñ¹äËÁ¤ÃÑºÇ‹Ò “à´×͹” ¹ÕéËÁÒ¶֧

ÍÐäà ¤íÒÇ‹Òà´×͹ ËÒ¡á»ÅµÒÁ¾¨¹Ò¹Ø¡ÃÁä·Â

©ºÑºÃÒªºÑ³±ÔµÂʶҹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª 2554 ¨Ðá»ÅÇ‹Ò

“à´×͹ ¹. ´Ç§¨Ñ¹·Ã�; ʋǹ¢Í§»‚ â´Â»¡µÔÁÕ

30 Çѹ. à´×͹¢Ò´ ¹. à´×͹·Ò§¨Ñ¹·Ã¤µÔ·ÕèÁÕ

29 Çѹ ¤×Í à´×͹¤Õè ÇѹÊÔé¹à´×͹µÃ§¡Ñº

áÃÁ 14 ¤íèÒ, ¤Ù‹¡Ñº à´×͹àµçÁ”

¤íÒÇ‹Ò “à´×͹” ¹ÕéÁÕ·ÕèÁÒ

เดอนตามความหมายพจนานกรมหมายถงพระจนทร สมยโบราณคนไทยนบวนเวลาตามการโคจรรอบ

โลกของพระจนทร เรยกการทพระจนทรโคจรครบรอบวา “หนงเดอน” เดอนของไทยไมเหมอนของฝรง

เพราะเดอนของไทยนบตามพระจนทรเรยกวา “เดอนจนทรคต” โดยนบเปนเดอนเตม คอม 30 วน และ

เดอนขาด คอม 29 วน (มขางขน 15 วน มขางแรม 14 วน) โดยเดอนขาดนจะมเศษของเวลาอย 12 ชวโมง

44 นาท (อาง ราชบณฑตยสถาน. 2554 หนา 446) การเหลอเศษเวลานเปนสาเหตสำาคญททำาใหบางป

เดอนไทยมเดอน 8 ซำากนสองหน เพราะเราเอาเวลาทเหลอมาทบใหครบป แตกตางจากการนบแบบฝรง

หรอปฏทนสากลทนบตามการโคจรของโลกรอบพระอาทตย ซงจะมเศษเหลอในแตละป รวมเปนวนท

29 กมภาพนธ ทสปมหนงครงนนเอง

page_����� �����1.indd 11 1/9/59 10:35

12 ตวเขม! เตรยมเข� ม.4 สงคมศกษ�

Date :

ศกร�ชต�งๆ ของโลก

เมอพดถงปฏทนแลวจะไมพดถงศกราชซงเปนสงสำาคญมากๆ ในการเรยนวชา

ประวตศาสตรคงไมได ศกราชคอรปแบบทกำาหนดชวงระยะเวลาของรอบปโดยวธคด

ในการทำาใหเกดศกราชกแตกตางกนไปตามความเชอ ถนกำาเนด และวธคด

ศกราชแบงออกเปนสองรปแบบคอ ศกราชจากศาสนา และศกราชจากกษตรย

พทธศกราช หรอ พ.ศ. เปนพใหญทสดสำาหรบการนบแบบศกราช นกเรยนจำาใหดนะครบวา

พ.ศ. ของไทยตางกบ พ.ศ. ของ

ประเทศอน เชน ศรลงกา พมา และ กมพชานะครบ

ศกร�ชจ�กศ�สน�

เหมอนคนจนทนบเดกในครรภ

วามอายหนงขวบอยางไรละครบ

การนบอายของคนจนจงม

มากกวาของคนไทยและสากล

หนงป ดแกเชยวนะครบ ^^

เหมอนคนจนทนบเดกในครรภเหมอนคนจนทนบเดกในครรภ

วามอายหนงขวบอยางไรละครบ

การนบอายของคนจนจงม

มากกวาของคนไทยและสากลมากกวาของคนไทยและสากล

หนงป ดแกเชยวนะครบ ^^หนงป ดแกเชยวนะครบ ^^

ครสตศกราช หรอ ค.ศ. เปนพรองในการนบแบบศกราช ค.ศ. เปนศกราชทใชใน

ศาสนาครสต โดยเรมนบ ค.ศ.1 ในปทพระเยซประสต แตไมไดนบในสมย

ทพระเยซยงมพระชนมชพนะครบ ชาวครสตเรมคำานวณหาปประสตของพระเยซในสมย

นกบญสมเดจพระสนตะปาปาจอหนท 1 โดยมไดโอนซอส เอซกอสเปนผคำานวณครบ

ฮจเราะหศกราช หรอ ฮ.ศ. เปนศกราชทชาวมสลม ศาสนาอสลามใชกน โดยนบ

ฮ.ศ. 1 เมอทานศาสดานบมฮมมด อพยพจากเมองเมกกะไปสเมองเมดนา ฮ.ศ. เปนศกราชเดยว

ทมการคำานวณวนตามพระจนทรอยางเครงครด จงทำาใหเกดปญหาความคลาดเคลอน

อยตลอดเวลา ดงนนในทก 32 ปครง จะมการเพมปเขาไปหนงปเสมอ

หรอ พ.ศ. เปนพใหญทสดสำาหรบการนบแบบศกราช นกเรยนจำาใหดนะครบวา

เราเรมนบพทธศกราช เมอพระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพาน

พ.ศ. ของไทยตางกบ พ.ศ. ของจำ�อกนดนะครบ!

ไทยเรานบ พ.ศ.1 เมอพระพทธเจาปรนพพานไปแลว

ครบ 1 รอบ แตของประเทศอนทกลาวมานน

เมอพระพทธเจาปรนพพานกนบเปน พ.ศ. 1 ทนท

page_����� �����1.indd 12 1/9/59 10:35