0

SEMINARSKI RAD Predmet: Poreski i carinski sistemi i politika

TEMA: Poreski sistem RS

Student: Mentor:

SADRAJ

UVOD ............................................................................................................... 2

1. POREZI U REPUBLICI SRPSKOJ ............................................................. 3 1.1. Direktni porezi u Republici Srpskoj ....................................................... 3 1.1.1. Porez na dohodak ............................................................................................ 3 1.1.2. Porez na dobit .................................................................................................. 7 1.1.3. Porez na imovinu ........................................................................................... 10 1.1.4. Porez na igre na sreu i zabavne igre ............................................................... 12 1.1.5. Posebne republike takse ............................................................................... 13

2. PORESKA UPRAVA REPUBLIKE SRPSKE ........................................... 14 2.1. Prava i obaveze poreskih obveznika ..................................................... 14 2.2. Fiskalizacija u Republici Srpskoj ........................................................... 15

ZAKLJUAK .................................................................................................. 17

LITERATURA ................................................................................................ 18

UVOD

Svakoj dravi treba novac za finansiranje funkcija koje obavlja. Bez poreza iz kojih drava finansira svoje aktivnosti ona jednostavno ne bi mogla postojati. Moderne drave iz poreskih prihoda finansiraju (ne ovim redoslijedom prioriteta) kolstvo, zdravstvo, ekonomsku infrastrukturu, sudstvo, policiju, odbranu zemlje itd. Oporezivanje fizikih i pravnih lica najvaniji je izvor prihoda dananjih drava. U strukturi prihoda moderne drave, porezi ine 90%. U moderno doba drava je dominantan vid organizacije nekog drutva. Poto drava ne moe postojati bez prihoda koje ostvaruje oporezivanjem, iz toga proizlazi da moderno drutvo ne moe egzistirati bez poreza. U tom svjetlu treba posmatrati znaaj izuavanja poreske teorije i prakse.

Nita u ovom svijetu nije sigurno osim smrti i poreza, napisao je ameriki dravnik Benjamin Franklin.

1. POREZI U REPUBLICI SRPSKOJ

1.1. Direktni porezi u Republici Srpskoj

Porez na dohodak Porez na dobit preduzea Porezi na imovinu Porez na igre na sreu Posebne republike takse na promet

Direktni porezi u Republici Srpskoj regulisani su slijedeim zakonima: 1. Zakon o porezu na dohodak 2. Zakon o porezu na dobit 3. Zakon o porezima na imovinu 4. Zakon o porezima na igre na sreu i zabavne igre 5. Zakon o posebnim republikim taksama 6. Zakon o Poreskoj upravi

1.1.1. Porez na dohodak

Predmet oporezivanja je dohodak fizikih lica ostvaren po osnovu: - linih primanja - prihoda od samostalne djelatnosti - prihoda od autorskih prava - prihoda od kapitala - kapitalnih dobitaka

Oporezivi dohodak fizikog lica ini zbir svih neto prihoda koje fiziko lice ostvari tokom poreske godine. Poreska godina u Republici Srpskoj je kalendarska godina od 1.1. tekue godine do 31.12. tekue godine. Dohodak koji je predmet oporezivanja je dohodak primljen u gotovom novcu, uslugama ili stvarima. U sluaju da je dohodak ostvaren u obliku usluga ili stvari iznos koji je predmet oporezivanja je jednak trinoj vrijednosti u momentu primanja usluge ili stvari. Prihodi koje moe ostvariti fiziko lice ne ograniavaju se na gore navedene prihode, ali po zakonu o porezu na dohodak oporezuju se samo ti prihodi. Drugi prihodi, kao to su prihodi od igara na sreu, prihodi od naslijea i pokloni, oporezuju se posebnim zakonima..

Poreski obveznik je svako fiziko lice koje ostvaruje oporezivi dohodak i to: - rezident Republike Srpske za dohodak ostvaren na teritoriji BiH ili u drugoj dravi - nerezident za dohodak ostvaren u Republici Srpskoj.

Rezidentom Republike Srpske smatra se svako fiziko lice koje ima prebivalite ili na teritoriji RS boravi neprekidno ili sa prekidima u poreskoj godini 183 ili vie dana. Rezident je obveznik za ukupan ostvareni dohodak bez obzira da li je dohodak ostvaren na teritoriji RS, teritoriji drugog entiteta, Distrikta Brko ili u inostranstvu. Nerezident je obveznik samo za dohodak ostvaren na teritoriji RS. Gornja definicija obveznika je kombinacija personalnog i teritorijalnog principa. Po personalnom principu oporezuje se dohodak koji lice ostvari bilo gdje, a po teritorijalnom oporezuje se dohodak ostvaren na teritoriji RS bez ozira da li se radi o rezidentu ili nerezidentu. Ovim se ostvaruje irok obuhvat poreskih obveznika. Treba naglasiti da pojam rezidenta nije vezan za dravljanstvo. Status rezidenta u poreskom smislu ima i strani dravljanin koji tokom poreske godine boravi u RS 183 ili vie dana i pri tom ostvaruje dohodak. Rezidentom se smatra i strano lice koje: a) Obavlja poslovnu djelatnost u Republici i po tom osnovu ostvaruje dohodak b) Obavlja linu uslunu djelatnost u Republici c) Ostvaruje prihode od nekretnina u Republici Poreski obveznik je i nerezident, dakle strani dravljanin koji tokom poreske godine boravi u RS krae od 183 dana i pritom ostvaruje dohodak.

Poreska osnovica - u osnovicu za obraun poreza ulazi svaki neto prihod koji se pojedinano utvruje za svaku vrstu prihoda. Prihod od svake oporezive djelatnosti se oporezuje posebno, kako je ve propisano za tu vrstu oporezivanja. Na kraju poslovne (tj. poreske godine) poreski obveznik podnosi godinju poresku prijavu u kojoj se sabiraju svi oporezivi prihodi iz razliitih izvora i utvruje (nakon odbijanja poreskih kredita i odbitaka) konana poreska obaveza tog obveznika, a koja odgovara porezu na zbir svih prihoda iz razliitih izvora. Ovim nainom je izbjegnuto nadoporezivanje, jer se jedan prihod oporezuje samo jedanput, uz konano sravnjenje na kraju godine. Poresku osnovicu svakog pojedinanog prihoda ini neto prihod utvren po posebnim pravilima za svaki od tih prihoda. Poresku osnovicu malog preduzetnika ini ukupno ostvaren prihod malog preduzetnika. Poresku osnovicu prihoda fizikog lica, nerezidenta, ini bruto dohodak ostvaren u RS. Umanjenje poreske osnovice je pravo poreskog obveznika koje se ostvaruje na kraju poreske godine; umanjenja poreske osnovice su jedna vrsta poreskog podsticaja populacionoj, socijalnoj i stambenoj politici u Republici.

Pravo na umanjenje poreske osnovice ostvaruje se iskljuivo na osnovu rjeenja poreskog organa. Umanjenje poreske osnovice ostvaruje po dva osnova: a) Po osnovu izdravanja lanova porodice, i b) Po osnovu lamata plaenih na stambene kredite. Dozvoljeno umanjenje poreske osnovice po izdravanom lanu porodinog domainstva je 20% od iznosa kojeg ini 12 najniih plata utrvrenih Optim kolektivnim ugovorom. Ako vie lica izdrava jedno lice, pravo na umanjenje pripada svakom od njih u jednakim iznosima, ako se drukije ne dogovore. Zahtjev za umanjenje podnosi se uz godinju poresku prijavu poreza na dohodak. Pravo na umanjenje po osnovu kamate na stambene kredite ostvaruje se na iznos stvarno plaenih kamata u poreskoj godini. Pravo na umanjenje po ovom osnovu ne moe se stei ako obveznik ili lan njegovog domainstva ve ima u vlasnitvu drugu stambenu nekretninu.

Poreska oslobaanja - poreska oslobaanja odreuju vrste linih primanja koja ne ulaze u oporezivi dohodak fizikog lica; fizika lica osloboena plaanja poreza bez obzira na vrstu primanja. Porez na lina primanja ne plaa se na: a) otpremnine kod odlaska u penziju i otputanja s posla b) vie vrsta naknada koje poslodavac isplauje, a imaju tretman pokria materijalnih trokova (smjetaj na slubenom putu, dnevnice na slubenom putu, troak prevoza na posao, naknade za trokove sahrane, prazniki pokloni); Neoporezivi iznosi naknada limitirani su kolektivnim ugovorom ili posebnim propisima. c) penzije d) primanja po osnovu borako invalidskih prava, djejeg i materinskog dodatka i nezaposlenostie) stipendije do visine 75% prosjene neto plate u RS f) isplate osiguranja imovine i lica g) naknade za tuu pomo i njegu h) prihode od prodaje imovine koja je koriena u line svrhei) prihode po osnovu kamata na tednju i po osnovu ulaganja u hartije odvrijednostik) premije subvencije i regres primljeni iz budeta RS.

Porez na lina primanja ne plaaju: a) efovi stranih diplomatskih misija i lanovi njihovog domainstva ukoliko nisu rezidenti RSb) Funkcioneri i strunjaci programa za tehniku pomo Ujedinjenih nacija c) Zaposleni u stranim diplomatskim misijama ukoliko nisu rezidenti RS d) Poasni konzuli stranih drava za primanja koja im isplauje strana drava koju predstavljajue) Fizika lica ako je takvo oslobaanje predvieno bilateralnim sporazumom strane drave i BiH ili RS f) Rezidenti i nerezidenti koji su zaposleni u OHR-u Ovakva poreska oslobaanja proizilaze iz meunarodnih konvencija kojih je potpisnik i BiH. Porez na dohodak lina primanja Linim primanjima smatraju se: - plate koje isplati poslodavac ili u ime poslodavca drugo lice - koristi primljene po osnovu rada (korienje vozila za line upotrebe, smjetaj, hrana koja se koristi besplatno, izmirivanje linih trokova od strane poslodavca, otkazivanje ili oprost dunike obaveze). Po optoj definiciji lina primanja na koja se plaa porez na dohodak su neto plata i svi novani i nenovani prihodi, naknade i koristi koje poreski obveznik ostvari po bilo kojem osnovu. Definicija linih prihoda u poreskom smislu se zasniva na nekoliko principa: a) Prihodi obveznika se obraunavaju po gotovinskom principu. Tako npr. primljeni avans za posao koji e se tek obaviti smatra se prihodom u momentu kad je obveznik avans primio. Naplaena zaostala primanja takoe se smatraju prihodom u momentu kada su naplaena. b) Prihodima se smatra sve ono to na direktan ili indirektan nain uveava imovinu obveznika, bilo kao direktno plaanje, bilo kao oprost duga, bilo kao indirektno plaanje treem izvren u ime i za korist obveznika. U oporezive line prihode spadaju i: a) pokloni koje poslodavac daje zaposlenim, a ija vrijednost prelazi 100 KM; b) honorari umjetnika, novinara i naunika; i c) naknade lanovima akcionarskih skuptina, nadzornih i upravnih odbora, steajnim upravnicima i sudijama porotnicima koji nemaju status zaposlenog u sudu.

Porez na dohodak prihod od samostalne djelatnostiPrihod od samostalne djelatnosti je prihod koji fiziko lice ostvari samostalnim obavljanjem djelatnosti. Prihod od samostalne djelatnosti ine: prihod iz samostalnog privreivanja, prihod od poljoprivrede i umarstva i prihod od iznajmljivanja stvari. Oporezivi prihod od obavljanja samostalne djelatnosti je prihod koji fiziko lice ostvari nekom od preduzetnikih djelatnosti: a) Samostalnim privreivanjem u registrovanoj radnji (trgovaka, usluna, zanatska, djelatnost advokata, ljekara, stomatologa itd.); b) Obavljanjem djelatnosti koje se klasifikuju kao poljoprivreda i umarstvo; c) Iznajmljivanjem stvari i prava (zemljita, poslovnog ili stambenog prostora, transportnih sredstava i drugih pokretnih stvari); d) Obavljanjem samostalnih zanimanja kao to su kuna radinost i djelatnost lica koja ostvaruju prihode iz autorskih prava. Preduzetnika djelatnost je svaka privredna djelatnost utvrena Zakonom o klasifikaciji djelatnosti koju fiziko lice obavlja ili organizuje kao proizvodne, uslune ili trgovake aktivnosti namijenjene tritu radi sticanja dobiti. Porez na prihod od samostalne djelatnosti plaa se: a) na neto prihod ostvaren obavljanjem samostalne djelatnosti ili b) na ukupan prihod ostvaren obavljanjem samostalne djelatnosti malog obima (paual).

1.1.2. Porez na dobit

Porez na dobit je jedan od najvanijih istrumenata upravljanja ekonomijom u cilju: - privlaenja stranih investicija - usmjeravanja domaeg kapitala sa potronje u investicije.

Polazei od toga da je svrha i cilj svake poslovne aktivnosti STVARANJE DOBITI (profita), politikom oporezivanja dobiti neophodno je postii i usaglasiti dva oprena cilja: 1. Stimulisati vlasnike kapitala da ulau u poslovne aktivnosti iz koje mogu ostvariti to veu dobit 2. Ostvariti to vei poreski prihod za dravu. Dobit, ostvarena nekom privrednom aktivnou, uvijek se dijeli izmeu preduzetnika i drave. Svaka strana ima interes da joj od ostvarene dobiti pripadne to vei dio. Politikom oporezivanja dobiti potrebno je ostvariti balans u kojem svaka strana treba nai svoj interes, tako da preduzetnik ima interes da svoj dio dobiti dalje ulae u nove poslovne poduhvate, a drava da ostvari poreski prihod iz kojeg moe finansirati javne potrebe.

Poreski obveznik - pravno lice iz RS za dobit koju ostvari poslovanjem u RS i u instranstvu; poslovna jedinica pravnog lica za dobit koju ostvari u RS; strano pravno lice koje obavlja djelatnost i ima stalno mjesto poslovanja u RS; strano lice koje ostvaruje prihod u RS a nema poslovnu jedinicu u RS obveznik je poreza po odbitku. Poreski obveznici mogu biti i lica koja nemaju profitni cilj, kao to su dravni organi, ustanove, udruenja, i dr. pod uslovima odreenim Zakonom o porezu na dobit. Prihod stranog pravnog lica koje u RS nema stalno mjesto poslovanja oporezuje se tako to isplatioc tog prihoda prilikom plaanja stranom pravnom licu obrauna porez po odbitku primjenom poreske stope na iznos koji plaa stranom pravnom licu i tako obraunat porez odmah uplauje na poreski raun. Poslovna jedinica pravnog lica iz Federacije BiH i Distrikta Brko je poreski obveznik za dobit koju ostvari poslovanjem na teritoriji RS.

Javne institucije i humanitarne organizacije izuzete su od plaanja poreza na dobit za: a) prihode iz budeta, b) prihode od sponzorstva i donacija, c) prihode od kamata, dividendi i nekretnina, d) prihode od lanarina e) prihode od prodaje dobara osim dobara koja se koriste za obavljanje djelatnosti. Postupak utvrivanja poreske osnovice za javne institucije i humanitarne organizacije vri se na isti nain kao i za svako drugo pravno lice, s tim to se poreska osnovica utvruje samo za prihode koja nisu izuzeti, kako je naprijed navedeno.

Poreska osnovica - poreska osnovica poreza na dobit je razlika izmeu oporezivih prihoda i rashoda koji se odbijaju za tu poresku godinu. Vano je napomenuti da se dobit pravnog lica, utvrena po raunovodstvenim standardima, u pravilu razlikuje od poreske dobiti. Poresku osnovicu pravnog lica iz Republike Srpske ini dobit ostvarena poslovanjem u Republici Srpskoj i izvan njene teritorije. Poresku osnovicu stranog pravnog lica koje ima stalno mjesto poslovanja u RS ini samo dobit ostvarena na podruju Republike Srpske. Poresku osnovicu poslovne jedinice pravnog lica iz Federacije BiH i Distrikta Brko ini samo dobit ostvarena na podruju Republike Srpske. Iz gornjeg proizilazi da strana pravna lica i pravna lica iz Federacije BiH i Distrikta Brko moraju voditi posebnu knjigovodstvenu evidenciju za poslovanje na teritoriji Republike Srpske, kako bi se mogla utvrditi poreska dobit.

Utvrivanje prihoda - oporezivi prihod ine svi prihodi poreskog obveznika, bilo u novcu ili naturi, bez obzira da li je vezan za obavljanje djelatnosti, osim prihoda izriito izuzetih zakonom. U poreski prihod osim fakturisane realizacije ulazi i izvrena, ali nefakturisana realizacija. Prihod realizovan u naturi obraunava se po trinim cijenama za iste ili sline robe i usluge. Prihodi izuzeti iz oporezivih prihoda: a) prihod od dividendi i uea u dobiti drugih pravnih lica; b) prihodi od naplaenih otpisanih potraivanja, koja su u prethodnim poreskim periodima bili ukljueni u poresku osnovicu, a nisu iskljueni kao priznati rashod; c) prihodi od kamate na hartije od vrijednosti; d) kamate na depozite u bankama; e) prihod na koji je isplatioc platio porez po odbitku; f) prihod od razmjene ili transfera istovrsne imovine; g) prihod od konverzije imovine, ako do konverzije nije dolo slobodnom voljom obveznika.

Utvrivanje rashoda - Priznaju se svi trokovi neophodni za obavljanje djelatnosti, a koji se odnose na stvaranje prihoda koji podlijeu plaanju poreza; ne priznaju se ili djelimino ne priznaju trokovi izriito odreeni Zakonom. Trokovi se odbijaju od prihoda u onoj godini u kojoj su nastali, odnosno: a) kada su se stekli svi uslovi koji zahtijevaju bezuslovno plaanje; b) kada je nastupilo ekonomsko izvrenje; c) kada se iznos troka moe precizno utvrditi. Trokovi koji se priznaju: a) 30% trokova reprezenatacije nastale u vezi poslovne djelatnosti; b) nagrade radnicima do iznosa odreenog posebnim propisima; c) trokovi slubenih putovanja do iznosa odreenog posebnim propisima; d) trokovi za istraivanje i razvoj do iznosa odreenog posebnim propisima; e) donacije u iznosu do 3% ukupnog prihoda; f) sponzorstva u iznosu do 2% ukupnog prihoda, stipendije uenicima i studentima u iznosima do 75% prosjene mjesene neto plate u RS. Zarade zaposlenih priznaju se u bruto iznosu u visini koja je uobiajena u poslovnoj djelatnosti. Nagrade zaposlenim priznaju se u obimu i visini kako je odreeno posebnim propisima. Kamate na zajmove, trokovi zakupa, gubici zaliha priznaju se u obimu odreenom posebnim propisima (Pravilnik o primjeni zakona o porezu na dobit). Amortizacija osnovnih sredstava priznaje se u obimu i visini odreenoj posebnim propisima. U svrhu utvrivanja oporezive dobiti ne mogu se priznati slijedei rashodi: a) kazne i kamate plaene zbog krenja zakona i drugih propisa; b) rashodi nastali u cilju sticanja neoporezivog prihoda; c) rashodi evidentirani u poslovnim knjigama, a koji nisu dokazani vjerodostojnim dokumentima;d) premije osiguranja koje poslodavac plaa za linu korist zaposlenih, ukoliko te premije nisu ukljuene u platu zaposlenih; e) rashodi u korist povezanog lica, ukoliko prelaze trinu vrijednost; f) gubitak ostvaren na prodaji ili prenosu izmeu povezanih lica; g) donacije politikim strankama i organizacijama; h) lini trokovi i trokovi koji nisu u vezi sa djelatnou; i) rashodi vezani za nabavku tepiha, umjetnina i dekoracija; j) rashod po osnovu amortizacije goodwill-a.

Poreska stopa - porez na dobit plaa se po stopi od 10% na poresku osnovicu za tu poresku godinu. Poreska stopa moe biti 2% kod oporezivanja malih poreskih obveznika, ali se ta stopa primjenjuje na drugu poresku osnovicu.

Poreska stopa poreza na dobit je proporcionalna i iznosi 10% bez obzira na visinu utvrene poreske osnovice. Poreska godina je kalendarska godina od 01.01. tekue godine do 31.12. tekue godine. Ministarstvo finansija RS moe kao poresku godinu odrediti i drugi period koji nije poreska godina. Ukoliko pravno lice postane poreski obveznik tokom poreske godine ili prestane biti poreski obveznik, poreska godina je period u kalendarskoj godini kada je dato pravno lice bilo poreski obveznik.

1.1.3. Porez na imovinu

Porezi na imovinu: - porez na imovinu, - porez na naslijee i poklon i - porez na prenos nepokretnosti i prava.

Predmet oporezivanja: - Pravo svojine - Pravo plodouivanja - Pravo upotrebe i pravo stanovanja - Pravo zakupa stana, poslovnog prostora i drugih nepokretnosti - Pravo korienja gradskog graevinskog zemljita

Poreski obveznik poreza na imovinu je pravno i fiziko lice koje je imalac tih prava na nepokretnosti, a koje se nalaze na teritoriji Republike Srpske. Ako vie pravnih ili fizikih lica ostvaruje jedno od oporezivih prava na istoj nepokretnosti, poreski obveznik je svako od njih, srazmjerno svom udjelu. Poreska osnovica poreza na nepokretnosti odreuje se proporcionalno povrini te nepokretnosti.

Porez na imovinu Porez na imovinu plaa se u apsolutnom iznosu po kvadratnom metru povrine: - stambena povrina u urbanom naselju 0,30 KM do 100 m.kv. ili 0,50 KM ako je povrina vea od 100 m.kv. - kancelarijski prostor 1,00 KM - prodajni i ugostiteljski prostor 2,00 KM - zemljite upotrijebljeno za benzinsku pumpu 3,00 KM - benzinska pumpa 3.000, 00 KM/pumpa - za sva ostala prava 0,05 KM Naprijed navedeni iznosi umanjuju se za 50% za stambene povrine u seoskom podruju. Poreska oslobaanja za prava na nepokretnosti: a) ako je nepokretnost u dravnoj svojini i ako je koriste dravni organi ili slube lokalne samouprave; b) ako nepokretnost koriste diplomatska predstavnitva, pod uslovom reciprociteta; c) ako se radi o svojim vjerskih organizacija i ako se nepokretnost koristi za obavljanje vjerskih obreda; d) koje su proglaene kulturnim ili istorijskom spomenicima e) koje se koriste za prosvjetne, kulturne, naune, socijalne, zdravstvene, humanitarne ili sportske svrhe; f) putevi, pruge, aerodromske piste, brane, objekti za zatitu od voda, objekti za zatitu poljoprivrenog i umskog zemljita. Zakonom su osloboena plaanja poreza na imovinu fizika lica: a) penzioneri; b) lica registrovana kod centra za socijalni rad; c) ratni vojni invalidi i porodice poginulih i nestalih boraca.

Porez na naslijee i poklon Plaa se na prava na nepokretnosti koje nasljednici ili poklonoprimci naslijede ili prime kao poklon. Poreski obveznik je fiziko lice koje imovinu/pravo naslijedi, kao i fiziko i pravno lice koje poklon primi. Poreska osnovica je trina vrijednost naslijeene ili poklonjene imovine. Poreska obaveza u odnosu na naslijee nastaje danom pravosnanosti rjeenja o nasljeivanju. Poreska obaveza u odnosu na poklon nastaje danom zakljuenja ugovora o poklonu, a ako ugovor nije zakljuen u pisanoj formi, danom prijema poklona. Ako ugovor o poklonu, rjeenje o nasljeivanju nisu prijavljeni ili su prijavljeni neblagovremeno, poreska obaveza e se utvrditi kao da je nastala danom saznanja poreskog organa za poklon, nasljeivanje ili priznavanje prava svojine. Poreska stopa na nasljee i poklon nepokretnosti iznosi 3% na poresku osnovicu. Poreska oslobaanja. Porez na nasljee i poklon ne plaa se na novac, prava i stvari ukoliko je pojedinana vrijednost predmeta oporezivanja manja od 5.000 KM, izuzev imovine koja podlijee godinoj registraciji. Porez na nasljee i poklon ne plaaju: a) nasljednik i poklonoprimac prvog nasljednog reda; b) nasljednik odnosno poklonoprimac drugog nasljednog reda ako se radi o imovini koja slui obavljanju poljoprivredne djelatnosti; c) nasljednik odnosno poklonoprimac drugog nasljednog reda na jedan nasljeen ili primljen stan, ako je sa ostaviocem neprekidno ivio u zajednikom domainstvu najmanje godinu dana prije smtri ostavioca, odnosno prije prijema poklona;

d) poklonoprimac na imovinu koja mu je ustupljena u ostavinskom postupku, koju bi nasljedio da se nasljednik - poklonodavac odrekao naslijea; e) pravno lice - na poklon primljenu imovinu koja iskljuivo slui za namjene za koje se obrazuju fondovi ili fondacije; f) Republika Srpska kao zakonski nasljednik.

Porez na prenos nepokretnosti i prava Plaa se na prenos nepokretnosti i prava uz naknadu: - stvarnih prava na nepokretnosti - prava intelektualne svojine - trajnog prava korienja graevinskog zemljita - trajnog prava gradnje na graevinskom zemljitu - prava na eksproprisanoj nepokretnosti Poreski obveznik kod prenosa nepokretnosti i prava je lice koje prenosi nepokretnost ili pravo. Obiajno pravo je da fizika lica ugovaraju plaanje poreza na prenos nepokretnosti na teret kupca, koji porez plaa u ime i za raun lica koje prenosi nepokretnost. Poreska osnovica poreza na prenos nepokretnosti je ugovorena cijena u trenutku nastanka poreske obaveze, ukoliko nije nia od trine vrijednosti. Kad se jadna nepokretnost ili pravo razmjenjuje za drugu nepokretnost ili pravo, poresku osnovicu ini razlika trine vrijednosti nepokretnosti ili prava koji se razmjenjuju. Prilikom prenosa nepokretnosti ili prava nastaje danom zakljuenja ugovora o prenosu ili razmjeni. Kad nije sainjen ugovor smatrae se da je poreska obaveza nastala danom stupanja kupca/korisnika u posjed. Poreska stopa na prenso nepokretnosti i prava iznosi 3% na poresku osnovicu. Porez na prenos nepokretnosti i prava ne plaa se: a) kad se pravo prenosi radi izmirenja obaveza po osnovi javnih prihoda; b) kad se prenosi pravo svojine na napokretnosti diplomatskih predstavnitava, a pod uslovom reciprociteta; c) kad se pravo svojine prenosi na davaoca doivotnog izdravanja u prvom nasljednom redu, na dio nepokretnosti koje bi primalac imovine naslijedio; d) kad se pravo korienja gradskog graevinskog zemljita prenosi na izbjegla i raseljena lica.

1.1.4. Porez na igre na sreu i zabavne igre

- porez na dobitke od igara na sreu - porez na prireivanje igara na sreu

Obveznik poreza na dobitak od igre na sreu je fiziko lice koje je ostvarilo dobitak vei od 100 KM. Osnovica poreza na dobitak od igre na sreu je svaki pojedinani dobitak. Stopa poreza na dobitak od igre na sreu je 15% na iznos dobitka. Porez na dobitak od igre na sreu obustavlja prireiva igre na sreu prilkom isplate dobitka fizikom licu. Obustavljeni porez prireiva je duan uplatiti do 5. u mjesecu za prethodni mjesec Obveznik poreza od prireivanja igara na sreu i zabavnih igara je pravno lice koje prireuje igre u skladu sa Zakonom o igrama na sreu i to u: a) igranicama; b) salonima automata; c) salonima automata za zabavu d) putem klasine tombole; e) sportskim kladionicama. Poreske stope - Lutrija Republike Srpske plaa porez od prireivanja igara na sreu po stopi od 10% na ostvareni mjeseni prihod. Ostali prireivai igara na sreu plaaju: a) za igranicu paual od 3.000 KM mjeseno; b) ugostitelji za aparate za igru 50 KM po aparatu mjeseno; c) za aparate u salonu automata za zabavu 100 KM po aparatu mjeseno; d) za sportsku kladionicu 1.000 KM mjeseno; e) za klasinu tombolu 10% od ostvarenog mjesenog prihoda.

1.1.5. Posebne Republike takse

Jednokratno godinje plaaju pravna lica i radnje (koje nemaju svojstvo pravnog lica), te predstavnitva firmi koje nemaju sjedite u Republici Srpskoj. Posebna republika taksa plaa se na promet motornog benzina i dizel goriva. Posebnu republiku taksu plaaju jednokratno godinje pravna lica i radnje koji obavljaju djelatnost: a) bankarstva: 5.000 KM b) trgovine (osim trgovine na malo), elekotroprivreda, PTT usluge: 2.500 KM c) ostale djelatnosti i firme koje nemaju sjedite u RS: 500 KM d) ugostiteljsku, trgovinsku, advokatsku i apotekarsku: 250 KM e) ostale djelatnosti: 50 KM Posebnu republiku taksu ne plaaju dravni organi i organizacije, javne slube - ustanove koje se finansiraju iz budeta i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i organizacije koje se iskljuivo bave pruanjem humanitarne pomoi. 2. PORESKA UPRAVA REPUBLIKE SRPSKE

PU RS vri kontrolu primjene poreskih zakona iz nadlenosti Republike Srpske (direktni porezi). Vri nadzor i kontrolu obrauna i uplate poreza, kazni i kamata. Sprjeava izvravanje krivinih djela i poreskih prekraja. Otkriva i spreava korupciju u poreskoj sferi. Poreska uprava Republike Srpske je poreski organ u sastavu Ministarstva finansija Republike Srpske. Sjedite PU je u Banjaluci. Upravom rukovodi direktor kojeg postavlja i razrjeava Vlada RS, na prijedlog ministra finansija.

Prava PU definisana Zakonom o poreskoj upravi RS: 1. Utvruje poreske obaveze obveznika na osnovu njegovih knjiga i evidencija; 2. Obavlja inspekcijski nadzor i kontrolu obrauna i uplate poreskih obaveza; 3. Izvrava prinudnu naplatu poreskih obaveza; 4. Istrauje injenice i indicije moguih poreskih prekraja i krivinih djela; 5. Daje prijedloge sudovima za preduzimanje sudskih radnji u cilju sprovoenja poreskih zakona;6. Donosi podzakonska akta.

Obaveze PU: 1. Voenje evidencija o poreskim obveznicima; 2. Obavjetavanje poreskih obveznika o njihovim pravima i obavezama; 3. Primjenjuje mjere prisilnog izvrenja poreskih obaveza; 4. Obezbjeuje obveznicima besplatne poreske obrasce; 5. Tretira poreske obveznike sa potovanjem i uvaavanjem.

2.1. Prava i obavaze poreskih obveznika

Prava i obaveze poreskih obveznika odreeni su: - Poreskim zakonima - Zakonom o poreskoj upravi RS - Zakonom o preduzeima

Prava poreskih obveznika: a) da od PU RS na zahtjev dobije besplatne informacije o porezima i poreskim zakonima, b) da zahtijeva da se poreski organi i poreski slubenici ophode prema njemu sa potovanjem i uvaavanjem, c) da izabere nain voenja poslovnih knjiga u skladu sa poreskim zakonima, d) da koristi poreske olakice odreene poreskim zakonima, e) da bude prisutan tokom inspekcijskih kontrola, f) da uloi albu protiv rjeenja o utvrivanju poreske obaveze, g) da podnese tubu nadlenom sudu, ako smatra da su njegova prava povrijeena postupcima poreskih organa.

Dunosti poreskih obveznika: a) da se registruje kod poreskog organa, b) da vodi knjige i evidencije na nain utvren poreskim zakonima i da ih uva u periodu od najmenje pet godina nakon isteka poreske godine na koju se odnose, c) da podnosi poreske prijave u obliku, u vrijeme i na mjestu kako je propisano poreskim zakonima, d) da izmiruje svoje poreske obaveze na nain i pod uslovima odreenim poreskim zakonima, e) da podnosi dokumaente i daje informacije koje zatrai poreski organ, f) da ne ometa poreske slubenike u izvravanju dunosti Za neizvravanje dunosti koje proizilaze iz poreskih zakona obvezniku moe biti prekrajno kanjen.

2.2. Fiskalizacija u Republici Srpskoj

Lice koje je upisano u odgovarajui registar za promet robe ili pruanje usluga, duno je da registruje svaki pojedinani promet robe i usluga preko fiskalne kase i da obezbijedi prenos podatata preko terminala do servera Poreske uprave. Obaveza uvoenja fiskalnih kasa propisana je Zakonom o fiskalnim kasama objavljenom u Slubenom glasniku RS broj 69/07. Zakonom su lica koja se bave prometom roba i usluga obavezna da raun za prodate robe i usluge izdaju fiskalni raun, koji mora biti izdat sa terminala - fiskalne kase. Fiskalna kasa mora biti uvezana putem telekomunikacija na raunarski server Poreske uprave RS, ime PU obezbjeuje trenutno aurne podatke o ostvarenom prometu kod poreskog obveznika.

Od obaveze uvoenja fiskalne kase osloboeni su: 1. Samostalni poljoprivredni proizvoai koji svoje proizvode prodaju na pijanim tezgama ili porodinom gazdinstvu; 2. Vlasnici zanatske radnje umjetnikog i starog zanata i domae radinosti; 3. Bankarsko pravno lice, ako finansijske transakcije obavlja preko bankovnih rauna; 4. Energetska, komunalna i telekomunikaciona preduzea, ukoliko svoju naknadu naplauju izdavanjem rauna o obraunu potronje preko mjernih instrumenata; 5. Potanske usluge; 6. Advokati; 7. Ulina prodaja sladoleda knjige i tampe itd.

ZAKLJUAK Porez predstavlja instrument javnih prihoda kojim drava, ukljuujui i nie oblike politiko-teritorijalne organizovanosti, od subjekata pod njenom poreskom vlau prinudno uzima novana sredstva, bez neposredne protivusluge, u svrhu pokrivanja svojih finansijskih potreba i postizanja drugih, prvenstveno ekonomskih i socijalnih ciljeva. U naoj terminologiji treba razlikovati pojam porez od pojma taksa, iako oba davanja predstavljaju javni prihod. Za porez je karakteristino da platilac poreske obaveze za plaeni iznos ne dobija od drave neposrednu protivuslugu, dok platilac takse tu taksu plaa da bi pokrio trokove koje drava ima da bi pruila sasvim konkretnu uslugu. Primjer takvih plaanja su takse za dobijanje raznih uvjerenja iz evidencija koje vode dravni organi (matine knjige, zemljine knjige itd.) ili takse za dobijanje linih isprava.

LITERATURA

1. Ustav Republike Srpske2. Poreski zakoni Zakon o porezima na imovinu (Sl.gl. RS 51/01) Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezima na imovinu (Sl.gl. RS 53/07) Zakon o stranim ulaganjima (Sl.gl. RS 25/02) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o stranim ulaganjima (Sl.gl. RS 24/04)) Zakon o koncesijama (Sl.gl. RS 25/02) Zakon o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 8/94) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 29/00) Zakon o dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 18/01) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 22/01) Odluka o odreivanju visine posebne republike takse na promet motornih benzina i dizel goriva (Sl.gl. RS 73/02) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 60 II dio/03) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 14/04) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama (Sl.gl. RS 41/05) Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim taksama3. Pravilinici o sprovoenju pojedinih zakona4. Wikipedia, Slobodna enciklopedija na Internetu