24
BÖLÜM 9 Piyasa yapısı ve eksik rekabet ©McGraw-Hill Educatio! "#$%

PPT_Ch9_TR

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 1/24

BÖLÜM 9Piyasa yapısı ve eksik

rekabet

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 2: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 2/24

&o'u piyasa tekel ve ta( rekabet u)larıarasıda bir yerde yer alır

• Eksik rekabetçi bir *r(a

 – (evcut *yatta da+a ,ala sat(ak ister – a.a'ı do'ru e'i(li bir talep e'risie sa+iptir

 – )ıktı *yatıı /retile ve satıla (alları

(iktarıa ba'lı oldu'uu ,arkıdadır

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 3: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 3/24

Eksik rekabet

• Oligopol – birka) /reticiye sa+ip bir saayidir

 – bu /reticilerde +er biri kedi *yatıı+e( kedi eyle(lerie hem de rakipleriieyle(lerie ba'lı oldu'uu ,arkıdadır

• Tekelci rekabetin oldu'u bir saayide

 – birbirii yakı ika(eleri ola /r/ler/rete )ok sayıda satıcı vardır

 – +er bir *r(aı kedi )ıktı *yatııetkile(ede yalıca kısıtlı 0/c/ vardır1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 4: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 4/24

Piyasa yapısıRekabet Firma

sayısıFiyatıetkilemegücü

GirişEngelleri

Örnek 

 2a( &ok ,ala Hi) yok 3ok Meyvete04+ı

Eksik5 2ekelcirekabet

&ok 6/)/k 6/)/k Bakkal

7li0opol Birka) 7rta 8a+ab/y/k

rabalar

 2ekel Bir B/y/k &ok b/y/k Postae

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 5: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 5/24

Mii(u( etki :l)ek ve piyasa

talebi• Minimum etkin ölçek ;(es< *r(aı uu d:e(

ortala(a (aliyet e'risii d/.(eyi bıraktı'ı )ıktıdır1

• (es=i piyasa talebie orala :l)/s// piyasa yapısı/eride 0/)l/ bir etkisi vardır1

D

LAC3

Çıktı

£

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 6: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 6/24

 2ekelci rekabet ;$<

• Öellikler5 – )ok sayıda *r(a – 0iri. e0eli yok

 – /r/ ,arklıla.(ası• *r(a a.a'ı do'ru e'i(li bir talep

e'risie sa+iptir

 – Giri. e0ellerii ol(ayı.ı k4rrekabetii ba.ka yerlerde 0e)ti'iala(ıa 0elir1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 7: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 7/24

 2ekelci rekabet ;"<

• >ir(alar TEET

!E"GE#$"E ula.arak

or(al k4r elde eder1

• >ir(alar (ii(u( L?=dei.le(e1

• >iyat (ar@ial (aliyeti a.ar1

•  2a( rekabeti aksie! *r(a

burada (evcut *yatta

da+a ,ala satı. yap(aya

isteklidir1

P1=AC

1

£

ÇıktıQ

1

DMR

AC

MC

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 8: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 8/24

7li0opol

• %irkaç satıcısı ola bir piyasadır

• 7li0opol saayisii te(el iteli'i +er bir

*r(aı! kedi +areketlerii 0:rece asayıdaki rakiplerii eyle(lerii asıletkiledi'ii 0: :/e al(a i+tiyacıdır1

• 7li0opol gi&li anlaşma veya iş birli'iyapmama ile iteleebilir1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 9: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 9/24

Gili ala.(a ve karteller

• G$()$ *")*+M* – (evcut *r(alar arasıda! birbirleriyle

rekabette ka)ı(ak veya ou sıırla(aki)i yapıla! a)ık veya :rt/l/ ala.(adır1

• ,*RTE) – *r(alar arasıda res(i ala.(alara yasal

olarak ii verile bir duru(dur1• :r1 7PE?

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 10: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 10/24

E'er a.a'ıdakiler s:kousuysa 0ili ala.(a

yap(ak ordur5• saayide )ok *r(a varsa

/r/ stadartla.tırıl(a(ı.sa• talep ve (aliyet ko.ulları +ılade'i.iyorsa

• 0iri.e e0el yoksa• *r(aları ,ala kapasitesi varsa

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 11: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 11/24

8irsekli talep e'risi ;$<

Q0

P0

Miktar 

£Oligopol altındaki bir frmanıntalep eğrisini nasılalgılayabileceğini düşünelim.

?ari *yat ve )ıktıyı0:le(leyebilir a(arakiplerii +er t/rl/ *yatde'i.ikli'ie tepkilerii

:0:r(ek orudadır1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 12: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 12/24

Q0

P0

Miktar 

£

8irsekli talep e'risi ;"<

E'er *r(a *yatıı d/./r/rserakiplerii tepki ver(esibekleir )/k/ bu a0resi, bir

+areket olarak 0:r/lecektir

Ayai idiri(e cevapiteli'ideki talebi ispeteelastik ol(a(ası olasıdır1

 2alep e'risi dik .ekildeP#=ı altıda olacaktır1DD

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 13: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 13/24

8irsekli talep e'risi ;<

A a(a s: kousu ola bir*yat artı.ıysa rakipleritepki ver(esi da+a a

olasıdır!bu y/de talep P#=ı/eride ispete esekolabilir

b:ylece *r(a dirsekli birtalep e'risiyle kar.ı kar.ıyaoldu'uu al0ılar1DD

Q0

P0

Miktar 

£

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 14: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 14/24

8irsekli talep e'risi ;%<

>iyat artı.ları piyasa payıdab/y/k kayba yol a)arke *yatkesitileri yalıca ed/stri

satı.larıı artırarak (iktarı artırır1>ir(aı MC e'risii u,ak bir(iktar yukarı veya a.a'ı kaydı'ııvarsayalı(1 MR e'risi Q#=des/reksi dikey b:l/(e sa+ipoldu'uda *yatı de'i.(edebırak(ak i)i opti(al olarakdeva( eder1

>iyat! (ar@ial (aliyetteki

de'i.i(ler kar.ısıda bile istikrarlıkal(a e'ili(i 0:sterecektir1©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 15: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 15/24

7yu teorisi5 baı te(elteri(ler

• Oyun – akıllı kararları orulu olarak birbirie

ba'ı(lı oldu'u duru(dur• #trate-i

 – oyucuları (/(k/ ola +er duru(daasıl davradı'ıı veya +areket etti'ii

taı(laya oyu plaıdır1• %askın strate-i

 – rakipler tara,ıda bei(seestrate@ilerde ba'ı(sı olarak! bir

oyucuu e iyi strate@isidir1©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 16: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 16/24

Ma+ku(u ikile(i oyuu

Her bir kutucuktaki turucu ve (avi u(aralar ayrı ayrı A ve  *r(asıı k4rlarıı 0:ster(ektedir1  *r(ası y/ksekveya d/./k /retse de A y/ksek /reterek da+a ,ala k4redece'ide ! A=ı se)ti'i strate@i eyse ou se)er18e0ede ikisi de y/ksek /retirler1 >akat ikisi de a

/retirlerse ikisi de da+a ,ala k4r edecektir1

 ./,#E, !/+/, 

 ./,#E, 0  0 12

!/+/, 2  1 3 3

B *r(asıı/reti(i

*r(asıı /reti(i

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 17: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 17/24

Ma+ku(u ikile(i

• Her bir *r(aı y/ksek /ret(ek i)i baskı birstrate@isi vardır! b:ylece +er biri $ biri( k4relde eder1

• cak di'er *r(aı d/./k /retece'idee(i oldukları sürece! d/./k /retseler ikisiiduru(u da da+a iyi olurdu1

•  3ai! 0ili ala.(a kar.ılıklı ,ayda 0etirebilira(a +er iki *r(aı da +ile yap(a 0/d/s/bulu(aktadır1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 18: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 18/24

Gili ala.(a +akkıdada+a ,alası

• Hile yap(a olasılı'ı ala.(a veyate+ditte etkileebilir5

CÖn taa44ütD 0:/ll/ .ekilde 0irile! 0elecektekiopsiyoları kısıtlaya bir ayarla(a

C$nan5ırıcı te45itD olayda sora uy0ula(ası +4l4opti(al ola te+dit

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 19: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 19/24

Fou) alt paeldeki tepki,oksiyoudur5 B *r(asıı sat(asıbeklee )ıktı e kadar b/y/kse *r(asıı opti(al )ıktısı o kadark/)/kt/r1

>ir(aı tepki ,oksiyouu t/revi

M?

B

M#8#

#

p2

B *r(asıı sı,ır )ıktı /retti'iivarsaya *r(ası 8# piyasa talepe'risiyle kar.ı kar.ıya kalır ve M#=ıM?=ye e.itleyip

#=yı /reterek k4rıı(aksi(u( yapar1

B *r(ası poiti, )ıktı /retti'ide *r(ası 8$ artık talep e'risiyle kar.ıkar.ıya kalır! M$=i M?=ye e.itleyip

$=i /retir1

8

$

p$

$

M$

8"

p"

"

M"

B *r(ası )ıktısıı artırdı'ıda! M"=yi M?=ye e.itleyip

"=yi /retir1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 20: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 20/24

C

 ve B

! sırasıyla ve B*r(aları i)i tepki,oksiyolarıdır1 Her biri!+er birii di'eri+akkıdaki bekletileri0: :/e alıdı'ıda!+er bir *r(aıyapabilece'ii eiyisii 0:sterir1

C E! "as467ournot

de0esidir1C E=de! +er bir *r(aı

rakibi +akkıdakita+(ii do'rudur veikisi de davraı.ıı

de'i.tir(eyecektir1

Ias+-?ourot de0esi

Q!

R A

E

R

Q A!

Q

Q A

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 21: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 21/24

ekabete a)ık piyasalar• ekabete a)ık bir piyasaı serbest 0iri.

ve serbest )ıkı.ı vardır1

 – batık (aliyet yoktur – 8ur6kaç 0iri.ie ii verir

• ekabet)ilik ate i. ba.ıda ola

*r(aları piyasa 0/)lerii kedi)ıkarlarıa kulla(alarıı sıırlayabilir1

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 22: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 22/24

Ftrate@ik 0iri. caydır(a

• Baı 0iri. e0elleri ate i. ba.ıda ola*r(alar tara,ıda kaste olu.turulur5

 – yıkıcı *yat uy0ula(ası te+didi – atıl kapasite – rekla( ve r J Ge

 – Ür/ )o'alt(a• Potasiyel 0iri.i(ciler /erie batık

(aliyetler 0etire eyle(ler

©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 23: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 23/24

Öet ;$<• Eksik rekabet bireysel *r(alar a.a'ı do'ru

e'i(li talep e'rileriyle kar.ı kar.ıya olduklarııd/./d/kleride s: kousudur1

• #a9 tekel duru(u! bir ed/stri (illile.tirildi'ide

veya 0e)ici patet kaaıldı'ıda kaulartara,ıda ba+.edilebilir1

• !o'al tekel e'er (ii(u( etki :l)ek saayitalep e'risie 0:re yeterice b/y/kse ortaya

)ıkabilir1• Tekelci rakipler ed/striye serbest 0iri. ve

ed/stride serbest )ıkı.a sa+iptir ,akat bireyselolarak k/)/kt/rler ve birebir ayı ol(asa da

beer /r/ler /retirler1©McGraw-Hill Educatio! "#$%

Page 24: PPT_Ch9_TR

8/16/2019 PPT_Ch9_TR

http://slidepdf.com/reader/full/pptch9tr 24/24

Öet ;"<• Oligopolcüler 0ili ala.(a ve ortak k4rı

(aksi(ie edil(esi arasıdaki 0erili(le ve da+ak/)/k ortak k4rlarda da+a b/y/k pay al(ak i)iola rekabetle y/le.ir1

• Oyun teorisi +er bir oyucuu bir strate@ise)ti'i ba'ı(lı kararları iceler1• 7ournot 5a8ranışın5a +er bir *r(a kedi

rakibii /reti(ie 0:re davraır1

• %ertran5 5a8ranışın5a +er bir *r(a kedirakibii *yatıa 0:re davraır1• $lk 4amle a8anta-ına sa+ip ola bir *r(a

#tackelberg li5eri 0ibi davraır1

©M G Hill Ed ti "#$%