Embed Size (px)
Citation preview
PROFILAKTYKA CHORÓB ONKOLOGICZNYCH
Prezentacja dla szkół ponadgimnazjalnych
opracowana przez Oddział Promocji Zdrowia
PSSE w m.st. Warszawie
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
NOWOTWORY
Spośród wielu problemów zdrowotnych na szczególną uwagę zasługują
CHOROBY NOWOTWOROWE
To druga przyczyna zgodnów w w Polsce!
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
DEFINICJA
Nowotwór to nieprawidłowy i nadmierny rozrost liczby
komórek w organizmie.
PODZIAŁ Zasadniczo nowotwory możemy podzielić na
łagodne i złośliwe
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
Jeśli komórki rozrastając się tworzą pojedynczy guzek, który stopniowo powiększa się i
rozpycha sąsiednie tkanki oraz nie daje przerzutów wówczas mamy do czynienia z
nowotworem łagodnym. Nowotwory łagodne to po prostu nowe masy tkankowe, w
przeważającej większości otoczone torebką. Leczenie takiej zmiany jest na ogół skuteczne,
gdyż jej usunięcie nie powoduje przerzutu. Najczęściej nowotworami łagodnymi są tłuszczaki,
mięśniaki. Np. jak na zdjęciu:
Źródło: Rysunek, internet www.onko-med.pl
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
Nowotwory złośliwe rozrastają się nie rozpychając okolicznych tkanek lecz
wnikają pomiędzy komórki i tkanki. Naciekają na nie i oddzielają od błony
komórkowej, mogąc w ten sposób przemieszczać się w różne organy w ciele
człowieka tworząc tam nowe ogniska. Te tzw. p r z e r z u t y są
charakterystyczne dla nowotworów złośliwych.
Źródło: Rysunek, internet- www.onkologia.org.pl
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
CZY RAK A NOWOTWÓR
TO TO SAMO
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
Nowotwory złośliwe zostały zdefiniowane jako grupa ok. 100
schorzeń sklasyfikowanych w Międzynarodowej Statystycznej
Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. W tej grupie
chorób onkologicznych znajdują się:
- mięsaki
- chłoniaki
- czerniaki
- raki
Rak jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym .
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
Krajowy Rejestr Nowotworów informuje, że wśród mężczyzn najczęściej
występującym nowotworem jest
rak płuca ok ok.18,7% zachorowań
rak gruczołu krokowego ok. 15,5% zachorowań
rak jelita grubego
ok. 12,2% zachorowań
Dane epidemiologiczne: Krajowy Rejestr Nowotworów, www.onkologia.org.pl rok 2013
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
Wśród kobiet najczęściej występującym nowotworem jest
rak piersi ok. 21,9 % zachorowań
rak jelita grubego ok 10.1% zachorowań
rak płuca ok. 8,8% zachorowań
rak szyjki macicy ok. 3,7% zachorowań
Dane epidemiologiczne: Krajowy Rejestr Nowotworów, www.onkologia.org.pl rok 2013
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA NOWOTWORÓW, NA KTÓRE ZACHOROWALNOŚĆ W POLSCE JEST NAJWIĘKSZA
RAK PIERSI
wiek (kobiety powyżej 50 roku życia), mutacje genetyczne, hormonalna terapia zastępcza, obciążenie rodzinne, późne wystąpienie menopauzy, otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca. UWAGA: Żaden z tych czynników bezwzględnie nie wywołuje raka piersi, ale należy unikać tych, na które można mieć wpływ, tj. otyłość, cukrzyca
RAK PŁUCA
długotrwałe palenie tytoniu oraz narażenie zawodowe na azbest, radon, chrom, nikiel, węglowodory aromatyczne i związki arsenu
RAK JELITA GRUBEGO
przewlekłe choroby zapalne jelita grubego, palenie tytoniu, nieprawidłowa dieta
RAK SZYJKI MACICY
zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), wczesne rozpoczęcie życia płciowego, duża liczba partnerów seksualnych
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA NOWOTWORÓW, NA KTÓRE ZACHOROWALNOŚĆ W POLSCE JEST NAJWIĘKSZA
RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO (PROSTATY)
brak dostatecznych informacji o czynnikach ryzyka. Wiadomo już, że nowotwór ten dotyka najczęściej mężczyzn po 65 r. ż.
RAK TARCZYCY
narażenie na promieniowanie jonizujące, nieprawidłowa ilość jodu w diecie, uwarunkowania genetyczne (występowanie zespołów zaburzeń genetycznych)
RAK ŻOŁĄDKA
nieprawidłowa dieta, palenie tytoniu, przewlekłe stany zapalne błony śluzowej żołądka
CHŁONIAKI
narażenie zawodowe na czynniki chemiczne (pestycydy, herbicydy, pochodne węglowodorów aromatycznych; wrodzone i nabyte niedobory odporności; infekcje wirusowe i bakteryjne; wcześniejsze leczenie onkologiczne (chemioterapia, radioterapia).
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
TY RÓWNIEŻ DECYDUJESZ!
To czy zachorujemy na raka zależy od wielu czynników (geny, wiek)
Naukowcy stale badają przyczyny rozwoju chorób nowotworowych.
Zauważ jednak, że
(NIE)właściwe
oraz
To BARDZO istotne i DUŻE czynniki ryzyka, na które mamy wpływ
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
PROFILAKTYKA JEST WAŻNA
Profilaktyka czyli zapobieganie
daje nam możliwość kontrolowania
naszego stanu zdrowia.
Dzięki temu możemy
skutecznie przeciwdziałać
rozwojowi chorób onkologicznych.
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
PROFILAKTYKA 18+
Młodzi ludzie po ukończeniu 18 r.ż. powinni kształtować nawyk
wykonywania rutynowych badań profilaktycznych, wprowadzić je w swój
kalendarz i kontynuować całe życie.
- Kobiety (samobadanie piersi, najlepiej raz w miesiącu po zakończonej
menstruacji; cytologia)
- Mężczyźni (samobadanie jąder z uwagi na zagrożenie nowotworem jąder,
najlepiej co miesiąc)
- Wszyscy powinni poddawać się podstawowym badaniom profilaktycznym
(morfologia, OB, poziom glukozy we krwi, badania moczu) oraz raz do roku
wykonywać pomiar ciśnienia tętniczego oraz kontrolę wagi.
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
PROFILAKTYKA 30+
Kobiety i mężczyźni po 30 r.ż. powinni kontynuować rutynowe badania
profilaktyczne z zakresu ginekologii (samobadanie piersi i jąder).
Kobiety powinny dodać do swojego kalendarza pierwsze USG piersi.
Kobietom i mężczyznom warto przypomnieć o wizycie u lekarza
internisty celem ogólnego badania oraz zgłosić się na podstawowe
badania profilaktyczne (morfologia, OB, poziom glukozy we krwi,
badania moczu). Po 30-stce warto rozważyć USG jamy brzusznej.
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
PROFILAKTYKA 40+
Kobiety powyżej 40 r.ż. powinny zadbać o USG narządów rodnych oraz
zgłosić się na badanie mammograficzne.
Kobiety i mężczyźni palący powinni zgłosić się na RTG klatki piersiowej.
Niezależnie od płci warto pomyśleć o badaniu na obecność krwi utajonej
w kale (profilaktyka jelita grubego), wykonywać lipidogram co pół roku,
badanie wzroku raz na dwa lata oraz EKG (elektrokardiogram) raz na 3 lata.
P O W IA T O W A S T A C JA S A N IT A R N O - E P ID E M IO L O G IC Z N A W M . S T . W A R S Z A W IE
PROFILAKTYKA 50+
Osoby po 50 r.ż. znajdują się w grupie ryzyka zważywszy na zagrożenie
chorobami nowotworowymi. Mając to na uwadze należy niezmiennie
kontrolować swój stan zdrowia poprzez wykonywanie badań opisanych
powyżej w dwu/trzy-letnich odstępach czasowych lub wg zaleceń lekarza.
POWIATOWA STACJA SANITARNO -EPI DEMIO LOGI CZ NA W M. ST . WARSZAWIE
NIE ZAPOMINAJ RÓWNIEŻ O …
Bądź na bieżąco na temat profilaktyki chorób onkologicznych i nie tylko.
zaglądaj do nas na www.pssewawa.pl
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia
ul. Cyrulików 35 (Warszawa-Rembertów)
tel: 22 311-80-07 (08,09)
e-mail: [email protected]
