4/11/2012

1

دکتر حمیدرضا قاسمی: مدرس

دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی

کتب براي مطالعه بیشتر

دکتر الوانی و دکتر شریف زاده: فرایند خط مشی گذاري عمومی

دکتر حسن گیوریان: خط مشی گذاري عمومی

دکتر آرین قلی پور: خط مشی گذاري عمومی

دکتر کرم اله دانش فرد: خط مشی گذاري عمومی

4/11/2012

2

سایتهاي اینترنتی

www.sid.ir www.emeraldinsight.com www.sciencedirect.com www.inderscience.com www.ipmr.net www.ssrn.com www.magiran.ir

:فهرست مطالب

مروري بر کلیات خط مشی گذاري عمومی : فصل اول

تئوریها و مدلهاي مختلف خط مشی گذاري عمومی : فصل دوم

مشکل عمومی و تنظیم برنامه کاري: فصل سوم

تدوین خط مشی عمومی: فصل چهارم

قانونی کردن خط مشی عمومی: فصل پنجم

اجراي خط مشی عمومی: فصل ششم

ارزیابی خط مشی عمومی: فصل هفتم

نظارت بر خط مشی: فصل هشتم

فسخ خط مشی: فصل نهم

نوسازي خط مشی: فصل دهم

4/11/2012

3

:فهرست مطالب

خط مشی گذاري و مشارکت عمومی: فصل یازدهم

خط مشی گذاري و ارزشها: فصل دوازدهم

پیوستگی خط مشی: فصل سیزدهم

خط مشی گذاري شبکه اي: فصل چهاردهم

خط مشی هاي اقتصادي: فصل پانزدهم

خط مشی هاي اجتماعی: فصل شانزدهم

خط مشی هاي سیاسی: فصل هفدهم

خط مشی هاي فنی: فصل هیجدهم

خط مشی گذاري استانی و محلی: فصل نوزدهم

خط مشی هاي اطالعات: فصل بیستم

4/11/2012

4

تعریف خط مشی

به طور کلی خط مشی عبارت است از خط سیر و راهی که انسان در پیش رو

.دارد

عبارتست از خطوط راهنماي افراد در عمل.

مجموعه اي از بایدها و نبایدهاي حاکم بر اجراي برنامه ها.

تعریف خط مشی عمومی

له مراجع یهستند که بوس ینیاصول و مواز یعموم ی هايخط مش

ربط در هر جامعه وضع شده و به عنوان الگو و راهنما، اقدامات و یذ

.کنند یم يجامعه را رهبر يتهایفعال

4/11/2012

5

٩

ی هاي عمومی خط مشاجزاي متشکله

: عبارتند از یعموم يها یاجزاء متشکله خط مش

ارزشها -1

ینیب جهان -2

موجود در جامعه ی اسیـ س یاجتماع ساخت -3

١٠

یعمومی خط مش یاصل يها نقش

سازمانها یعموم یخط مش: عمل يراهنما -1•

ت و یشان هدایها را در انجام اقدامات و برنامه

.کند یم راهنمایی

4/11/2012

6

١١

2- یعموم یمشخط : یهماهنگ کنندگ

مختلف جامعه را يات و اقدامات سازمانهایعمل

.کند یگر هماهنگ و همسو می کدیبا

١٢

3- به یعموم یمشخط : و کنترل یابیارز

یابیسنجش، ارز يبرا ياریعنوان شاخص و مع

یبخش عموم يها تیها و فعال و کنترل برنامه

.است

4/11/2012

7

١٣

یمشخط : ن و مقرراتیروشنگر روح قوان -4•

ح مقررات و ضوابط و یبه درك صح یعموم

. کند یدرست آنها کمک م ياجرا

١٤

5- خط : نماینده و بیانگر منافع عامه مردم

ن منافع عامه است ین و تضمیتام یعموم یمش

د مصلحت یحل مشکالت جامعه با يو برا

عموم را مد نظر داشته و منعکس کننده آن

.باشد

4/11/2012

8

١٥

عمومی مشیویژگیهاي خط

هاي خط مشی: پایداري خط مشی عمومی -1

باید انعطاف . عمومی عمر بالنسبه طوالنی دارند

و پویایی الزم را دارا باشند و بتوانند در طول

زمان نسبتاً طوالنی قابلیت کاربرد و استفاده

.داشته باشند

١٦

2- مشی عمومی خط : بینانه نگري واقع آینده

کوشد با توجه به به آینده نظر داشته و می

گیریهاي واقعیتهاي موجود، خطوط کلی و جهت

.اساسی جامعه را معین سازد

4/11/2012

9

١٧

هاي عمومی به طور مشیخط : هدفدار بودن -3

ارادي و از روي قصد و نیت قبلی تنظیم و وضع

. گردند و به سوي هدفی خاص جهت دارند می

. موضوعاتی اتفاقی و تصادفی نیستند

١٨

4- هاي عمومی جنبه عام مشیخط : عام بودن

کل . گردند داشته و براي کل جامعه وضع می

دهند و تحت پوشش قرار می را جامعه

.باشند مخاطبان آن عمومی افراد جامعه می

4/11/2012

10

١٩

گستردگی و فراگیري - 5

هاي عمـومی جزئـی و خـاص نبـوده و مشیخط

گیرند و اهـداف و هاي وسیع را در بر می حیطه

ــرار ــود ق ــش خ ــت پوش ــدد را تح ــد متع مقاص

. دهند می

٢٠

مظهر بودن - 6

مشــی عمــومی مــنعکس کننــده و بازتــاب خــط

خصوصیات نظامی است که در آن شکل گرفته

. شود و تنظیم می

4/11/2012

11

:انواع خط مشی هاي عمومی

براساس قواي سه گانهخط مشی هاي عمومی بندي تقسیم) الف

تقسیم بندي خط مشی هاي عمومی بر حسب سطح ) ب

هاي عمومی براساس پیچیدگی و سادگی خط مشیتقسیم بندي ) پ

آنها

بر حسب ماهیت هاي عمومی خط مشیدیگري بندي در طبقه) ت

تقسیم بندي خط مشی ها بر اساس میزان تفصیل) ث

تقسیم بندي بر اساس میزان صراحت) ج

٢٢

خط مشی هاي عمومیبندي تقسیم)الف

گانهبراساس قواي سه

هاي تقنینی ـ خط مشی 1

هاي اجرائی ـ خط مشی 2

هاي قضایی ـ خط مشی 3

4/11/2012

12

٢٣

تقنینیهاي ـ خط مشی 1

هاي تقنینی که بوسیله مجلس و قوه خط مشی

هاي تقنینی خط مشی. گردند مقننه وضع می

تري داشته و بر دو نوع دیگر جنبه کلی

.حاکمیت دارند

٢٤

هاي اجرائی ـ خط مشی 2

هاي اجرائی که بوسیله قوه مجریه خط مشی

.شوند وضع و تنظیم می

4/11/2012

13

٢٥

هاي قضایی ـ خط مشی 3

هاي قضایی که بوسیله قوه ج ـ خط مشی

.گردند قضائیه وضع می

٢٦

سه نوع خط مشی بندي دیگرطبقه )ب

: مطرح ساخته است عمومی یا سیاست

الف ـ سیاست تشریعی

ب ـ سیاست تحلیلی

ج ـ سیاست تدبیري و اجرایی

4/11/2012

14

٢٧

ـ سیاست تشریعی 1

ها و عبارت از امر و نهی سیاست تشریعی

حقوق و تکالیفی است که از مکتب و معنویات

مشروع مردم سرچشمه گرفته و خطاب آن به

.باشد کل جامعه می

٢٨

ـ سیاست تحلیلی 2

سیاست تحلیلی عبارت از دانشی است که

را مورد تجزیه و تحلیل اصول مقرر سیاسی

.دهد قرار می

4/11/2012

15

٢٩

اجراییـ سیاست تدبیري و 3

سیاست تدبیري و اجرایی عبارت از هدفهایی

است که اداره کنندگان جامعه بر مبناي

سیاست تشریعی و با استمداد از سیاست

تحلیلی براي جهت بخشیدن به اوضاع کشور و

.اندیشند مردم و رفع مشکالت به آن می

٣٠

هاي عمومی براساس مشیخط ) پ

پیچیدگی و سادگی آنها به سه دسته

: اند تقسیم شده

عاديخط مشی هاي ـ 1

تاکتیکی خط مشی هاي -2

اساسی خط مشی هاي ـ 3

4/11/2012

16

٣١

عاديخط مشی هاي ـ 1

هاي عمومی مشیخط ،عاديخط مشی هاي

امور عادي زمینه در هستندکه تکراري و ساده

. دنباش جامعه می

٣٢

تاکتیکی خط مشی هاي -2

تاکتیکی گستردگی بیشتري خط مشی هاي

تر بوده و انشعابات چندي در داشته و پیچیده

.بردارند

4/11/2012

17

٣٣

اساسی خط مشی هاي ـ 3

و اساسی انشعابات بسیار داشته مشی هايخط

و مسایل هستندانداز زمانی طوالنی داراي چشم

.شوند اصلی و اساسی جامعه را شامل می

٣٤

هاي مشیخط دیگري بندي طبقهدر ) ت

دسته چهاربه بر اساس ماهیت عمومی

: اند تقسیم شده

ـ سیاسی 1

ـ انضباطی و بازدارنده 2

ـ توزیعی 3

مجدد توزیع -4

4/11/2012

18

٣٥

ـ سیاسی 1

مانند نحوه سیاسیهاي عمومی خط مشی

.انتخاب نمایندگان و سایر ابواب قانونی

٣٦

ـ انضباطی و بازدارنده 2

انضباطی و بازدارندههاي عمومی مشیخط

.مانند جلوگیري از تبلیغات نادرست

4/11/2012

19

٣٧

ـ توزیعی 3

شان هدف توزیعیهاي عمومی خط مشی

توزیع مزیتی در جامعه است مانند پرداخت

.یارانه به کشاورزان

٣٨

توزیع مجدد -4

هدف شان توزیع مجدد هاي عمومی مشیخط

مانند ،توزیع مجدد مزیتی در جامعه است

. مالیات تصاعدي بر درآمد

4/11/2012

20

٣٩

تقسیم بندي خط مشی ها بر ) ث

:اساس میزان تفصیل

هاي فراگیر یا ابر خط مشی ـ خط مشی 1

هاي هادي یا راهنما ـ خط مشی 2

هاي عمومی ـ خط مشی 3

٤٠

هاي فراگیر یا ابر خط الف ـ خط مشی

مشی

هاي فراگیر یا ابر خط مشی جنبه مشیخط

تر و فراگیرتري نسبت به سایر خط کلی

.هاي عمومی دارند مشی

4/11/2012

21

٤١

هاي هادي یا راهنما ـ خط مشی ب

هاي هادي یا راهنماشیوه و نحوه خط خط مشی

این . سازند گذاري را در جامعه معین می مشی

گذاري هاي خط مشی خط مشی ها ، خط مشی

.باشند نیز می

٤٢

هاي عمومی ج ـ خط مشی

خطوط اصلی و هاي عمومی ، خط مشی

گیریهاي کلی اقدامات و فعالیتهاي بخش جهت

. کنند عمومی را بیان می

4/11/2012

22

٤٣

تقسیم بندي بر اساس میزان ) ج

:اند دو دسته تقسیم شده صراحت

هاي تصریحی الف ـ خط مشی

هاي تلویحی ب ـ خط مشی

٤٤

هاي تصریحی ـ خط مشی 1

و مدون بوده مکتوب ، تصریحیهاي مشیخط

هاي معینی را به و صریحاً اعالم شده و زمینه

.دارند طور صریح و روشن و دقیق بیان می

4/11/2012

23

٤٥

هاي تلویحی ـ خط مشی 2

و مدونمکتوب ، تلویحیهاي مشیخط

اند، بلکه از نگردیده نبوده و رسماً نیز اعالم

هائی که معمول و متداول نحوه عمل و رویه

. توان به وجود آنها پی برد باشند می می

٤٦

مشی گذاري خط نظامطراحی مراحل

: عمومی

ـ شناخت ارزشها و تعیین اولویت و اهمیت آنها 1ـ شناخت واقعیات و امکانات و محدودیتهاي جامعه 2ـ شناخت مسایل، مشکالت و تنگناهاي عمومی جامعه3

جامعه لقوه ابـ مطالعه و بررسی امکانات بالفعل و 4 ـ ارزیابی و بررسی نظام خط مشی گذار موجود 5ـ تعیین واحدهایی که می توانند وظیفه خط مشی گذاري را 6

. عهده دار باشند ـ تعیین رویه کلی خط مشی گذاري7

4/11/2012

24

فرایند خط مشی گذاري عمومی

بروز مشکل در جامعه و ایجاد توقع و انتظار عامه براي حل آن -1

ـ دریافت و احساس مشکل از سوي دولت و مراجع رسمی جامعه 2

گیري خط مشی به منظور رفع مشکل و شکل راه حل یابی -3

مشی خط تصویب و تائید ـ 4

ـ اجرا و کاربرد خط مشی درجامعه 5

ـ ارزیابی و سنجش نتایج حاصل از خط مشی در عمل 6

4/11/2012

25

تئوري هاي خط مشی گذاري عمومی

۱ .تئوري انتخاب عمومی

2 .تئوري گروهی

3 .تئوري نهادگرایی

4 .تئوري سیستم ها

5 .تئوري نخبگان

6 .وکیل -تئوري اصیل

7 .تئوري بازي

4/11/2012

26

)موضوعات مرتبط(تئوري انتخاب عمومی . 1

ریشه ها و شکل گیري:

موضوعات مورد مطالعه تئوري -

فرایندهاي تصمیم گیري و دولت -

بوروکراسی -

-Rentرانت خواهی - Seeking

شکست بازار سیاسی -

دیدگاههاي تئوري

ادعاهاي تئوري:

موضوعات مورد نظر -

موضوعات خاص وغیر عقالنیت دموکراتیک -

رانت خواهی -

ساختار و حالت سیاسی -

راه حلهایی براي مشکل انتخاب عمومی -

کاربردهاي انتخاب عمومی

انتقادها

) هدف(تئوري انتخاب عمومی . 1

نظریه انتخاب عمومی با هدف بررسی اقتصادي نظام هاي تصیم گیري غیر بازاري و

به عبارت دیگر، کاربرد روش هاي تحلیلی اقتصاد در سیاست به عنوان شاخه اي از

.علم اقتصاد متولد شد

4/11/2012

27

)اصول زیربنایی(تئوري انتخاب عمومی . 1

۱ .فرد گرایی :

. همه نهادهاي اجتماعی چیزي جز محموعه هایی از افراد نیستند -

هر حادثه و یا وضعیت پیچیده اجتماعی محصول ترکیب خاصی از افراد، -

.استعدادها، اعتقادات و احوال آنان با محیط و منابع مادي در دسترس آنها است

فردي که بین سیب و پرتقال یکی را انتخاب می کند همان فردي است که در -

.یک رقابت انتخاباتی بین کاندیداي الف و کاندیداي ب یکی را انتخاب می کند

)اصول زیربنایی(تئوري انتخاب عمومی . 1

2 .انسان اقتصادي :

.هر فرد عالیقی دارد و در این جایگاه حسابگرانه عمل می کند -

.خواسته هاي هر فرد نامحدود است -

.هر فرد زیاده خواه است -

.هر فرد داراي قوه تفکر و ابتکار عمل است -

4/11/2012

28

)اصول زیربنایی(تئوري انتخاب عمومی . 1

۳ .سیاست به عنوان موضوع مبادله:

سیاست ساختاري پیچیده از مبادالت میان افراد براي دستیابی به اهداف فردي از طریق - .یک سازوکار جمعی است

.این اهداف از طریق مبادالت ساده بازاري قابل دستیابی نیستند -

مالك خوب یا بد بودن یک عمل سیاسی، بر اساس میزان رضایت افراد سنجیده می - .شود

در فرایند تصمیم گیري باید قواعد نهادي و شخصیت افراد مسئول نظام حکومتی به - .حساب آورده شود

با این وجود یک رفتار عمومی دولت وجود دارد که می تواند توضیح دهد حکمرانان - .چگونه تحت تأثیر انگیزه هاي نفع شخصی عمل می کنند

انتخاب ( رفتار عمومی دولت مبتنی بر رفتار عقالیی پنج گروه عمده شکل می گیرد - ).کنندگان، رهبران سیاسی، بوروکراتها، بنگاهها، و گروههاي ذیفنع

)کاربردها(تئوري انتخاب عمومی . 1

تحلیل رفتار سیاسی در نظام هاي دموکراسی با هدف تصمیم گیري سیاسی:

احزاب سیاسی در نظامهاي دموکراسی، سیاستهاي خود را دقیقاَ به عنوان ابزاري براي -

.کسب آراء تنظیم می کنند

کارکرد اجتماعی احزاب سیاسی، تنظیم و اجراي سیاستهاي معینی است که برآیند انگیزه -

. خصوصی آنان است

هدف از رسیدن به قدرت، اجراي سیاستهاي از پیش تعیین شده در حکومت نیست بلکه -

.خدمت به منافع گروههاي ذینفع است

:در بیشتر موارد، دولت ترجیح یکسانی براي تمام شهروندان قایل نیست، زیرا -

.احزاب همیشه اطالع دقیقی از خواسته هاي شهروندان ندارند) الف

شهروندان نمی دانند که دولت یا احزاب مخالف آن چه کرده اند، چه می کنند، یا آن که ) ب

.براي تأمین منافع آنها چه باید بکنند

.کسب اطالعات الزم براي فائق آمدن بر ناآگاهیهاي مزبور پر هزینه است) پ

4/11/2012

29

تعامل بین گروه ها ، « نظریه خط مشی گذاري گروهی بر این فرض مبتنی است که

».عامل اصلی تعیین خط مشی است

افرادي که به طور رسمی یا غیر رسمی تشکل می یابند ، خواستار برآورده شدن

. نیازهاي خود از طریق دولت هستند

فقط به منزله ي بخشی از یک گروه یا به مثابه ي نقش افراد زمانی موثر خواهد بود که

یک حلقه ي گروه به منزله ي . ي آن ، براي کسب منافع گروه مذکور اقدام کنند نماینده

. ارتباطی بین افراد و دولت عمل می کند

نفوذ در فرایند خط مشی گذاري عمومی مقصود از تالش و کشمکش گروه ها در واقع ،

. است

تئوري گروهی . 2

ي نظام سیاسی مدیریت تعارض گروهی از طریق موارد زیر است وظیفه :

ایجاد نظم و ضابطه در تعامل گروهی) الف

ایجاد مصالحه و موازنه میان منافع گروه ها) ب

تسري مصالحه و سازش گروه ها به جریان شکل گیري خط مشی عمومی) پ

محقق ساختن و اجراي توافق ها و مصالحه نامه ها ) ت

خط مشی عمومی همیشه حاصل تعادل و توازن مبارزات گروهی است .

نقطه تعادل از طریق تغییر گرایش خط مشی به سوي منافع برخی از گروه هاي

این انتظار وجود دارد که تغییر میزان نفوذ هر گروه ذینفع ، . ذینفع تعیین می شود

. تغییراتی را در خط مشی عمومی به وجود آورد

به این ترتیب معموال خط مشی ها ، همسو با مواضع گروه هایی هستند که از نفوذ

.بیشتري برخوردارند

4/11/2012

30

گروه هاي ذي نفوذ اغلب جزء ساختار رسمی دولت نیستند اما بر خط مشی ها تاثیرات

.اساسی به جا می گذارند

طبقه بندي اول–انواع گروههاي ذي نفوذ

این گروه در قلمرو سیاست عمل می کند و بر قواي بخش عمومی نفوذ : گروه هاي محض - 1

.دارد

فشار سیاسی بخشی از فعالیت این گروه است و در زمینه هاي دیگري : گروه هاي نسبی - 2

.نیز فعالیت می کند

طبقه بندي دوم–انواع گروههاي ذي نفوذ

این گروه ها مر کب از واحدها و مقامات بخش خصوصی : گروه هاي خصوصی - 1

.بوده که از منافع واحد خود دفاع می کنند

این گروه ها، مر کب از واحدها و مقامات بخش عمومی بوده : گروه هاي عمومی - 2

.که شکل گروه هاي ذي نفوذ به خود گرفته و از منافع واحد خود دفاع می کنند

طبقه بندي سوم–انواع گروههاي ذي نفوذ

.شامل گروه هاي ملی فعال درداخل کشور می باشند: گروه هاي داخلی - 1

شامل گروه ها یا سازمان هائی هستند که در خارج از : گروه هاي خارجی - 2

.کشورفعالند اما بر اوضاع داخل کشور اثر می گذارند

4/11/2012

31

طبقه بندي چهارم–انواع گروههاي ذي نفوذ

.این گروه ها در پی گردآوري اعضاء بیشتر بوده و قدرت آن ها وابسته به عامل تعداد می باشد: گروه هاي عوام - 1

.این گروه ها به دنبال کمیت نیستند بلکه به دنبال کیفیت می باشند: گروه هاي خواص - 2

چگونگی اعمال نفوذ گروه هاي ذي نفوذ

.نظیر حمایت عمومی و یا انتقاد رسمی از یک برنامه می باشد: از طریق اقدامات باز - 1

.در این روش، تماس ها،کمک ها و اعمال نفوذ ها جنبه مخفی و محرمانه دارد: از طریق اقدامات پوشیده - 2

.در این روش اخبار به گونه اي تنظیم می شود تا بتواند بر افکارعمومی تاثیر بگذارد: از طریق اخبار جهت گیري شده - 3

ایجاد اعتصابات و اجتماعات مختل کننده نظم عمومی از جمله روش هاي خشونت آمیز : از طریق روش هاي خشونت آمیز - 4

.گروه هاي ذي نفوذ براي اعمال نفوذ می باشد

و سیاسی اجتماعی، نهادهاي نقش که است اقتصادي تحلیل و تجزیه نوع یک نهادگرایی

.می دهد قرار تأکید مورد اقتصادي وقایع تعیین در را اقتصادي

را فرایندهایی نهادگرایی .دارد تأکید اجتماعی ساختار عمیق هاي جنبه بر نهادگرایی تئوري

ایجاد روالها و هنجارها، مقررات، نمادها، چون ساختارهایی بوسیله که دهد می قرار توجه مورد

.است گرفته قرار اجتماعی رفتار مبناي و شده

اعتقادي نظامهاي و مقررات باید خود حیات بقاي براي سازمانها ،)1995(اسکات اعتقاد به

.دهند قرار عمل مبناي را خود محیط در رایج

می انجام آن بستر در اجتماعی تحوالت که دارد را متنی حکم دولت نهاد نهادگرایان، دید از

آنها با خود اهداف درمسیرتحقق سیاسی بازیگران که را محدودیتهایی و فرصتها متن این .پذیرد

.میکند تعیین و تعریف میشوند روبرو

4/11/2012

32

نهادگرایی انواع

انتخاب عقالیی) الف Rational Choice

نهادگرایی تاریخی ) بHistorical Institutionalism

نهادگرایی جامعه شناختی ) پSociological Institutionalism

نهادگرایی هنجاري ) تNormative Institutionalism

Empirical Institutionalismنهادگرایی تجربی ) ث•

Discourse Institutionalismنهادگرایی گفتمانی ) ج•

نهادگرایی انتخاب عقالیی) الف

این نوع نهادگرایی به تئوریهایی چون انتخاب عمومی، تئوریهاي انتخاب اجتماعی، و تئوري

.وکیل اشاره دارد–اصیل

حداکثر کردن مطلوبیت و نفع شخصی محور مشترك این تئوریهاست.

وجه مشخصه این نظریه استفاده ازچارچوب نظري و ابزارهاي تحلیلی علم اقتصاد براي

.مطالعه وشناخت پدیده هاي سیاسی است

به نتایجی و ابزارهاي علم اقتصاد، نظریه انتخاب اجتماعی، با استفاده از روش ها

.سیستماتیک در مورد دولت دست مییابد که در مجموع دولت را منشا ناکارآمدي میداند

4/11/2012

33

بررسی مورد متعددي جوانب از را دولت نارسایی علل »اجتماعی انتخاب« پردازان نظریه

- سیاسی دورهاي راي، مبادله خواري، رانت هاي نظریه میان آن از که اند داده قرار .میباشند توجه شایانبودجه حداکثرسازي و اقتصادي

مورد را دولت و فشار هاي گروه بین متقابل رابطه خواري رانت نظریه :خواري رانت

و دهی ازیارانه اموراقتصادي، در دولت مداخله هرگونه منظر، این از .میدهد قرار بررسی و اعتبارات تخصیص صادرات، از حمایت گمرکی، هاي تعرفه وضع تا گرفته قیمتها تنظیم حامیان نصیب غالبا که میشود ویژه اقتصادي مزایاي یا و رانت تولید موجب همواره غیره،

را سیاستها این وجودي علت خواري، رانت نظریه دید از اما .میگردد حاکم حزب.کرد جستجو دولت و فشار هاي گروه بین متقابل رابطه در میبایست

از حمایت خاطر به آنکه از بیش میکند، اتخاذ را مشخص سیاست یک دولت آنکه علت از استفاده با که باشد می فشار هاي گروه وجود دلیل به باشد، جامعه عمومی منافع

از .سازند می مربوطه سیاست اتخاذ به ناچار را دولت خود، سیاسی و اقتصادي امکانات مورد اجتماعی اقشار بین مربوطه مزایاي توزیع و اقتصادي رانت تولید با دولت دیگر، سوي

خود سیاسی موقعیت بدینوسیله و کرده خریداري را آنها سیاسی حمایت تا میشود موفق نظر

اوال، .است بار زیان دلیل دو به مکانیزم این خواري، رانت نظریه دید از.بخشد تحکیم را رقابت تضعیف ها، انگیزه سیستم کردن مخدوش با اقتصادي امور در دولت مداخله هرگونه

،ثانیا .گردد می اقتصاد کارایی افت موجب انحصاري ساختارهاي تقویت یا ایجاد و و گري البی مانند غیرتولیدي، فعالیتهاي به منابع تخصیص ترغیب با خواري رانت مکانیزم

.شود می اقتصادي منابع اتالف موجب دهی رشوه

نهادگرایی تاریخی) ب

مطرح شد، بر محدودیتهاي 1970و 1960نهادگرایی تاریخی که در دهه هاي

.عوامل نهادي بر تصمیم گیري و اعمال نظر شخصی تأکید دارد

این رویکرد، به بررسی چگونگی پیدایش و تکامل دولت و نهادهاي متشکله آن می

. پردازد

از دید این نظریه، در هر برهه زمانی شکل گیري تحوالت اجتماعی متاثر از

سیرتاریخی تحوالت گذشته است که در نهادهاي اصلی جامعه، مانند نهاد دولت

.متبلور می شوند و از طریق آنها بر سیر کنونی و آتی تحوالت تاثیر می گذارند

4/11/2012

34

نهادگرایی جامعه شناختی) پ

و جامعه ساخته دولت که میکند تاکید براین شناختی جامعه یا اجتماعی نهادگرایی

که را مشخصی فرهنگی قوانین ناچارند سیاست عرصه بازیگران و است آن فرهنگ

.کنند دنبال برمیخیزند ازجامعه

و رفتارگرایی هاي نظریه تاریخی، نهادگرایی نظریه مانند اجتماعی، نهادگرایی نظریه

و عقالیی پیرامون »وبر« هاي فرضیه خالف بر و کند می رد را عقالیی گزینش

« آداب و موازین ها، فرم بررسی روي بر را خود توجه سازمانها، بودن کارآمد

.کند می متمرکز خیزند، برمی مشخص فرهنگی ازمناسبات که سازمانها »زندگی

جامعه فرهنگی کدهاي تبلور اجتماعی نهادهاي شناختی، جامعه نهادگرایی دید از

شناختی روان و معرفتی چارچوبهاي و ها نرم ها، سیستم طریق از که هستند

.دهند می شکل را افراد رفتار سازمانها،

نهادگرایی هنجاري) ت

بر اساس این نوع نهادگرایی، بهترین راه براي درك رفتار سیاسی فردي و جمعی، •

است که افراد آن Logic of Appropriatenessیک منطق تناسب یا اقتضاء

.را از طریق عضویت خود در نهادها کسب می کنند

Logic of Consequentialityافراد، این منطق هنجاري را با منطق استنتاج •

.، که محور تئوریهاي انتخاب عقالیی است، مقابله می کنند

کارکرد افراد در نهادها، رفتارهایی است که به دلیل استانداردهاي هنجاري بروز می •

.کنند نه به دلیل تمایل آنها به حداکثر کردن منافع خود

استانداردهاي رفتاري در طی درگیر شدن آنها در یک یا چند نهاد بدست آمده است •

.و نهادها انباشته هایی از ارزشهاي عمده اجتماعی هستند

4/11/2012

35

نھادگرایی تجربی) ث

این اصطالح برای توصیف این وضعیت مطرح شد که آیا نھادھا در.گزینش ھای خط مشی یا ثبات سیاسی تأثیر گذار ھستند یا نه

دراین رویکرد، نھاد عبارتست از یک احساس عمومی که ساختارھای. رسمی دولت را مورد تأیید قرار می دھد

بطور مشخص، این نظریه بر تفاوتھای میان دولتھای ریاستی و پارلمانی.متمرکز است

نھادگرایی گفتمانی) ج تحت تاثیر فروپاشی دولتھای سوسیالیستی مطرح ۹۰نھادگرایی گفتمانی دراواخردھه ،

. گردید

این نظریه برنقش و تاثیرایده ھا درشکل گیری نھادھای اجتماعی تاکید می کند و دولترا در رابطه با مفاھیم و استداللھایی که بازیگران سیاست برای توضیح، تفھیم و توجیه

.اعمال خود بکار می برند مورد بررسی قرار می دھد

ازدید گولدشتاین، در محیطی که کلیه پدیده ھا احتمالی می باشند، ایده ھا حکم کلیدھا یاچراغھای راھنمایی را دارند که منافع و خواسته ھا را به سوی سیاستھای مشخصی ھدایت می کنند، مانند قیف، خواسته ھای بیشمار را به چند خواسته اصلی مبدل می

.سازند و با ایجاد کانونھای ثقل، سیاستگذاران را به استراتژی مجھزمی کنند

در این پرداخت، ایده ھا عمدتا نقش مکانیزمی برای گزینش بین منافع متعدد و ایجاد یکوایده ھا اما، داگالس نورس از این فراترمی رود .مرکز ثقل یا نقطه تعادل را دارند

مطرح می سازد که نھادھای اجتماعی را شکل » الگوھای ذھنی جمعی«را به عنوان آن عده از نھادگرایان گفتمانی که دارای نگرش تاریخی می باشند، به ایده .می دھند

ھا به عنوان پدیده ھایی می نگرند که توسط و درسیرتحوالت تاریخی ساخته می شوند . و به نوبه خود تحوالت تاریخی را شکل می دھند

4/11/2012

36

نھادگرایان گفتمانی به بررسی نقش و تاثیر تحوالت درونی دولت بر نھادبرخی از این بررسی ھا بر این تاکید دارند که تولید و .دولت میپردازند

شرط ضروری فعالیتھا و اقدامات گروھی در چارچوب آفرینش ایده.نھاد دولت است

تالش نھادگرایان گفتمانی بر آن است تا با بررسی تاثیرایده ھا بر.تحوالت اجتماعی، مکانیزم تحوالت اجتماعی را بشناسند و توضیح دھند

4/11/2012

37

خط مشی عمومی می تواند به عنوان عکس العمل سیستم به نیروهایی در نظر. گرفته شود که از محیط بیرون بر آن تاثیر می گذارند

نیرو هایی که در محیط سازمان یافته و بر سیستم خط مشی : درونداده سیستم. اثر می گذارندگذاري

شرایط یا وضعیتی که در داخل تشکیالت و محدوده ي سیستم نباشد : محیط. ولی با آن مرتبط باشد

منابع تخصیص یافته به صورت تصمیمات و اقداماتی که به : بازداده سیستم. صورت خط مشی پدیدار می شود

نظریه خط مشی در قالب سیستم اشاره به یک مجموعه از نهادها و فعالیتهاي قابلشناسایی در جامعه دارد که نیازها را به تصمیمات معتبري تبدیل می کند که نیازمند

.پشتیبانی تمامی اقشار جامعه باشد

سیستم قادر به پاسخگویی به نیروهاي اطراف خود بوده و این امر را به دلیل حفظدرون داده ها به صورت انتظارات و نیازهاي جامعه و حمایت یا . خود انجام می دهد

خط عدم حمایت شهروندان به درون سیستم خطمشی گذار وارد شده و حاصل آن . خواهد بود مشی تصویبی

)طبقات با نفوذ(تئوري نخبگان . 5

این نظریه خط مشی گذاري طبق : نفوذنظریه نخبگان قدرتمند یا طبقات با

صورت گرفته و دیگر ) طبقه متنفذ وسیاستمدار(درجامعه به وسیله نخبگان قدرتمند

.طبقات از آنها تبعیت می کنند

از دید این نظریه پردازان، متمرکز شدن قدرت سیاسی و اجتماعی در دست

.نخبگان جامعه اجتناب ناپذیر است

به اعتقاد مایکلز نیاز سازمانهاي اجتماعی و سیاسی به مدیران متخصص خود

.بخود به پیدایش بوروکراسی و سپس اولیگارشی میانجامد

به اعتقاد موسکا، هر گروه حاکم داراي یک فرمول سیاسی است که توسط آن به

به این ترتیب .قدرت سیاسی خود مشروعیت میدهد و آنرا به توده مردم می قبوالند

قدرت در درون گروه نخبه گان میچرخد تا اینکه در اثر فرسوده شدن گروه حاکم،

.گروه جدیدي شکل بگیرد و قدرت را ازآن خود کند

4/11/2012

38

بنا به نظریه کالسیک نخبه ساالري، حاکمان و فرمانروایان جامعه همواره یک گروه

-اجتماعی یکدست و متجانس را تشکیل می دهند که در درون مرزهاي یک دولت

بعالوه، نخبگان حاکم همواره یک گروه اجتماعی .ملت معین مستقر می باشند

بسته اند که از توده مردم کامال جدا می باشند و اعضاي آن بر اساس مناسبات

.برگزیده می شوندایدئولوژیک اقتصادي، سیاسی و

در مجموع، از دید مکتب نخبه ساالري، نهاد دولت یک میانجی بیطرف و مستقل

بین گروههاي اجتماعی نیست که وظیفه آن تامین منافع ملی و پشتیبانی از منافع کلیه

بلکه نهاد دولت در دست گروه نخبگان .گروهها و ایجاد تعادل بین آنها باشد

حاکم است که از سیاستمداران، امیران ارتش و صاحبان سرمایه تشکیل می شود و

.هدف آنها تامین بیشترین منافع براي خود است

اول :قائلندسه مشخصه نظریه پردازان مکتب نخبه ساالري براي شبکه نخبگان

سوماشتراك نظام عقیدتی و ارزشی، دوم تجانس اجتماعی و اشتراك پایگاه طبقاتی،

این سه مشخصه .پیوندها و مناسبات گسترده فردي، خانوادگی، قومی و اقتصادي

سبب می شود تا نخبگان حاکم داراي منافع اقتصادي، اجتماعی و سیاسی مشترکی

. باشند

)تئوري کارگزاري(وکیل -تئوري اصیل. 6

این تئوري از تئوري نهادي ریشه می گیرد.

رابطه دولت و ملت، به مثابه رابطه مالکی است که براي اداره امور خود نماینده اي را

. استخدام کرده است

رابطۀ کارگزاري قراردادي در نظرگرفته می شود که براساس آن، یک یا چند شخص

عامل هایی را استخدام می کنند تا خدماتی را از جانب آنها ارائه دهند آنها )بعنوان اصیل(

.و تصمیم گیري ها را به عامل و نماینده می دهند برخی اختیارات

اگر بپذیریم که هر دو طرف حداکثر ساز امکانات هستند دلیل خوبی بر این باور ارائه

اصیل می . همواره بر طبق میل رضایت اصیل عمل نکند) عامل(می دهد که کارگزار

تواند با بسط و گسترش انگیزه هاي مناسب در عامل، تنوع و گوناگونی را از عالیق و

) برخود(خواست هاي خود حذف کند و با تحمیل هزینه هاي طراحی شده نظارت

. را محدود کند) کارگزار(فعالیت هاي انحرافی عامل

نکتۀ کلیدي این است که هر چند اصیل روشهایی براي کنترل وکیل دارد ولی بدون

در زیر مسئولیت در (نظارت کامل به رفتار وکیل امکان و احتمال براي شانه خالی کردن

این سناریو اغلب از آنجایی ناشی می شود که نظارت فعالیتی . وکیل وجود دارد )رفتن

.هزینه بر است

4/11/2012

39

تئوري بازي. 7

بازي تئوري از بحث گردد می مطرح استراتژیک عقالنیت پیرامون که مسایلی از یکی

نظر در را چیز دو باید فرمانده ارتش یک در مثال عنوان به که توضیح این با است

ارتش استراتژیک عقالنیت دوم و ...و هوا وضع چون هم احتماالتی اول بگیرد

حاالت مسابقه تئوري که آنجایی از و .طور همین نیز مقابل ارتش و .مقابل

.نیست دور موجب امر این دارد گوناگونی

است آدمیان عاقالنه طلبی نفع نیز و فایده تئوري بر مبتنی تئوري این.

نظریه بازي مطالعه ي تصمیمات عقالیی در موقعیت هایی است که در آن دو نفر

ذینفع یا بیشتر ، انتخاب هایی را انجام می دهند و نتیجه بستگی به انتخاب هایی

. دارد که توسط هر یک از طرفین صورت می گیرد

این نظریه در عرصه هایی از خط مشی عمومی استفاده می شود که در آن »

یعنی . انتخاب مستقلی که یک فرد بتواند انجام دهد ، وجود ندارد» بهترین

. نتایج بستگی به آنچه که دیگران انجام می دهند دارد» بهترین«موقعیتی که

وابسته به ها، در انتخاب درگیر اندیشه ي یک بازي این است که تصمیم گیرندگان

باید رفتارشان را طوري اصالح کنند که نه تنها » بازیگران«.یکدیگر هستند

نمایانگر امیال و توانمندي هایشان باشد ، بلکه نمایانگر انتظاراتشان درباره انچه

. که دیگران انجام خواهند داد ، نیز باشد

4/11/2012

40

یک تصور در مورد نظریه بازي این است که واقعا مناسب موقعیت هاي مهم و جدي

یعنی نظریه بازي می تواند در .تعارض آمیز نیست، اما درست عکس آن صحیح است

زمینه ي تصمیماتی پیرامون جنگ و صلح ، کاربرد جنگ افزارهاي اتمی ، دیپلماسی

بین المللی ، چانه زنی و ایجاد ائتالف در مجالس قانونگذاري یا سازمان ملل و

یک بازیگر می تواند . شماري دیگر از موقعیت هاي مهم سیاسی به کار گرفته شود

.یک شخص ، یک گروه یا یک دولت ملی باشد

در نظریه بازي ، بازیافت نتایج ، ارزش هایی است که هر بازیگر به عنوان نتیجه ي

. انتخاب هایش از حریف مقابل دریافت می کند

بازي چند حالت دارد :

1 .برد این بازیگر برابر است با باخت دیگري مثل): سر جمع صفر(باخت -برد :

. پرتاب سکه براي یک بازیگر

2 .مجموع برد و باخت ها صفر نباشد ومثبت ): سرجمع ناصفر(باخت -باخت

. قرارداد سرمایه دار و کارگر:مثل.ومنفی باشد

3 .در صورتی است که طرف برنده خسارت طرف ): سرجمع مثبت(برد -برد

. از طریق مذاکره ومعامله می توان به راه حل رسید. بازنده را جبران کند

4/11/2012

41

مدلهاي خط مشی گذاري عمومی

۱ .مدل عقالیی

2 .مدل رضایت بخش

3 .مدل تغییرات تدریجی

4 .مدل فرایندي

5 .مدل آشفته

6 .مدل سیاسی

7 .مدل یکپارچه

8 .مدل شواهد گرا

4/11/2012

42

4/11/2012

43

مفروضات مدل

تحت را دیگري نظریه مطلق عقالنیت مدل از انتقاد با سیاسی علوم دانشمند لیندبلوم چارلز

بر مدل این که نمود مطرح گرایی تدریجی یا Incrementalism اینکرمنتالیسم عنوان

و تدریجی ، اندك تغییرات به معتقد و است متکی ها گزینه از باریکی دامنه و محدود مجموعه

.شدید تغییرات و پروازانه بلند اهداف نه است موجود حفظ

4/11/2012

44

4/11/2012

45

نیز می نامند ، پیچیدگی تنها آنارشی سازمان یافته بر اساس این مدل که آن را.ویژگی خط مشی گذاري نیست ، بلکه باید ابهام را نیز به آن افزود

خط مشی گذاري چهار ویژگی دارد:ابهام در ارجحیت ها و مقاصد - ابهام در تفسیر گذشته - ابهام در تصمیم ها - ابهام در هدفمندي، به جا بودن اعمال ، رفتار ها و تصمیم ها -

در . پیچیدگی و ابهام ، سازمان ها را وارد وضعیت آنارشی سازماندهی شده می کند:آنارشی سازمان دهی شده سه خصوصیت را می توان مشاهده کرد

اولویت هاي تصمیم گیرندگان اغلب روشن و . یکی مشکل اولویت هاست –.مشخص نیستند

اعضا سازمان و تصمیم گیرندگان آگاهی و .ابهام در روابط علت و معلولی است–.شناخت خود را در این زمینه به وسیله ي آزمون و خطا به دست می آورند

آنان با توجه به . ابهام ناشی از اعضاي دخیل در فرایند تصمیم گیري است–عالئق ، نیروها و زمانی که در اختیار دارند به جرگه ي تصمیم گیري می پیوندند یا از

. آن جدا می شوند

4/11/2012

46

خط مشی گذاري سیاسی

4/11/2012

47

)زمینه اي(مدل یکپارچه - 7

،خط مشی گذاري حاصل هماهنگی و یکپارچگی میان سه بستر عمومی، سیاسی

.و سازمانی است

فرایند خط مشی گذاري در چهار مرحله اصلی صورت می گیرد، و در هر مرحله

.توافق میان این سه حوزه صورت می گیرد

در هر مرحله از فرایند خط مشی گذاري، موضوعاتی در هر سه حوزه باید مورد

.توجه قرار گیرد

بستر عمومی

بستر سیاسی

بستر سازمانی

فرایند خط مشی

)زمینه اي(فرایند خط مشی گذاري یکپارچه

پیامدهاي خط مشی مورد نظر چیست؟

موثرترین خروجی براي

تحقق این پیامدها کدامند؟

چه شواهدي از

منابع خارجی در

دسترس است؟

آیا نقشی براي سازمانهاي مدنی

وجود دارد؟

نیازها و دیدگاههایی که خط مشی بدنبال

آنهاست کدامند؟تجربیات سایر کشورها در

زمینه خط مشی؟

چه ریسکهایی براي خط مشی وجود دارد و

چگونه می توان آنها را مدیریت کرد؟

چه موفقیتهاي سریعی وجود دارد؟

آیا تأثیر اطالعات مورد ) جریان آزاد(

توجه قرار گرفته است؟

خط مشی چگونه با برنامه دولت، اولویتهاي اجرایی، و مفررات دولت منطبق می شود؟

نقش سازمانهاي منطقه اي و بین المللی چیست؟

تضادها و اولویتهایی که در خط مشی نیاز به حل و اصالح دارند؟

آیا اقداماتی براي ارزیابی اثرات خط مشی الزم است؟

مصادیق خط مشی براي بخشهاي مختلف حکومت؟

کمیسیونهاي پارلمان چگونه درگیر می شوند؟

ذینفعان کلیدي چه کسانی هستند و چگونه باید درگیر شوند؟

جنوب /آیا بعد شمالشرق دارد؟/یا غرب

آیا وزرا در خط مشی وارد می شوند؟

آیا تعهد به حقوق بشر، عدالت ، و هدف گذاري نیازهاي جدید اجتماعی رعایت می شود؟

استراتژي ارائه خط مشی چیست؟

چه کسی نیاز است که چه چیزي

بگوید؟ چه وقت و چگونه؟

چگونه می توان ذینفعان را نسبت

به خط مشی متعهد و درگیر

نکهداشت؟

چه شواهد مرتبط و مفیدي در دست است؟

چه زمانی می توان اقتصاددانان، اماردانان، مطبوعات، مشاوران حقوقی، و شوراهاي قانونگذاري را درگیر کرد؟

چه تأثیري بر سایر خط مشی هاي موجود و در حال تدوین دارد؟

فایده گزینه هاي -هزینهمختلف؟

چه منابع مالی در دسترس است و نحوه تأمین آن؟

چه کسان دیگري در نظام اداري و چگونه باید درگیر شوند؟

دستگاههاي اجرایی و کارکنان مسئول چگونه باید درگیر شوند؟

آیا یک رویکرد چند سطحی مورد نیاز است؟

آیا راه حلهاي جایگزین براي قانونگذاري و مقررات سازي

وجود دارد؟

آیا در اجراي خط مشی می توان از دولت

الکترونیک استفاده کرد؟

چه نوع آموزشهایی براي کارکنان خط مقدم خط

مشی مورد نیاز است؟

چه سیستم هاي ارزیابی و اهداف عملکردي مورد نیاز

است؟

براي اطمینان از پایداري خط مشی چه کاري نیاز است؟

ایجاد راه

حل

آزمون

موفقیت و

ایحاد

انسجام

4/11/2012

48

ویژگیهاي مدل خط مشی گذاري یکپارچه

Features of professional policy making:

A policy-making process which is fully effective:• clearly defines outcomes and takes a long term view, taking into account the likely effect and impact of the policy in the future five to ten years and beyond;• takes full account of the national, European and international situation;• takes a holistic view looking beyond institutional boundaries to the government’s strategic objectives;• is flexible and innovative, willing to question established ways of dealing with things and encourage new and creative ideas;• uses the best available evidence from a wide range of sources;• constantly reviews existing policy to ensure it is really dealing with problems it was designed to solve without having unintended detrimental effects elsewhere;

• is fair to all people directly or indirectly affected by it and takes account of its impact more generally;• involves all key stakeholders at an early stage and throughout its development;• learns from experience of what works and what doesn’t through systematic evaluation.

4/11/2012

49

Themes

To demonstrate all of the characteristics listed above policy-making will need high levels of achievement in each of these three areas:

• Vision• Effectiveness• Continuous Improvement

4/11/2012

50

ارتباط میان اجزاء مدل خط مشی گذاري یکپارچه

4/11/2012

51

4/11/2012

52

مدل شواهد گرا -8

ایجاد یک خط مشی، حاصل شواهد و قرائنی است که در نتیجه مطالعات و تحقیقات

.مختلف بدست آمده است

تحقیقات در حوزه هاي مختلف عمومی حکایت از وجود مشکالت و مسائلی دارد

که باید توسط خط مشی گذاران مورد توجه قرار گیرد و براي رفع آنها خط مشی

.هاي الزم تدوین شود

4/11/2012

53

: مراحل خط مشی گذاري شواهد گرا

شواهد

بازنگري/تشخیص نیاز به خط مشی جدید

تعیین حوزه عمل

موافقت وزارتی با طرح کلی

تهیه طرح براي بررسی در هیأت دولت

ایجاد ساختار

نهایی کردن و ارائه طرح عملی

اطالع به مجلس و توضیح آن

تحقیق، جمع آوري داده ها، مالقات با گروههاي هادي، مشورت غیر : ایجاد خط مشیرسمی با ذینفعان اصلی، بررسی شواهد و مستندات فرایند، مشورت با بخشهاي مالی

ارزیابی و فرمول بندي اولیه اقتصادي فرایند خط مشی

ارائه گزینه هاي مکتوب براي خط مشی گذار

جلب موافقت گروههاي هدف

انتشار خط مشی پیشنهادي براي عموم

تجزیه و تحلیل نظرات و بازتابهاي عمومی و برگزاري جلسات مبتنی بر شواهد

تصویب خط مشی

اجراي خط مشی

بازنگري/ نظارت

ارزیابی

4/11/2012

54

نحوه شکل گیری نیاز به خط مشی عمومیاز بیرون سازمانها از داخل سازمانها

کمیته هاي

پارلمانی

حوادث و وقایع

بیرونی

پیشرفتهاي

,IT(تکنولوژیکیE-G (

احکام قضایی

دادگاهها

سازو کارهاي بین

الزامات، (المللی

...کنوانسیونها و

مباحث و افکار

عمومی

گروههاي

البی/ فشار

تحلیل روندهاي

درآمد و مخارج

پاسخ به تغییرات در

سایر خط مشیهاي

سازمان

زوال یا منطقه بندي

کردن مسئولیت خط

مشی گذاري

بازنگري و ارزیابی

خط مشیهاي موجود

ایده ها و پیشنهادات

وزرا و مدیران

تعهد به برنامه

کاري

خط مشیهاي

فراگیر سازمانی

نیاز به خط مشی

4/11/2012

55

:نکاتی که در مورد درك مسائل ومشکالت قابل توجه است عبارتند از

تفاوت در نظر عامه مردم در مقابل نظر متخصصان

مقایسه راه حلهاي مسئله از نظر نتایج وهزینه هاي آن

مشخص نبودن تعریف مسائل ومشکالت

توجه مسئولین به مسائلی که از نظر مردم بی اهمیت است وبالعکس

انعکاس گرایش هاي فردي در طرح مسئله

طرح مسئله شخصی به عنوان مسئله عمومی

تعبیر وتفسیر رویدادهاي مشابه به طرق مختلف در زمان هاي متفاوت از سوي افراد متفاوت

از یک رویداد واحد ممکن است مشکالت زیادي ناشی شود

عدم دسترسی یکسان همه مردم نسبت به خط مشی گذاران

بازبینی وتغییر می یابند,مشکالت ونیازها به صورت مستمر تعریف

خط مشی هاي زیادي بدون اینکه کامال روشن شوند ایجاد می گردند

توام بودن خط مشی ها با پیش داوري

4/11/2012

56

شرایط انعکاس مسائل ومشکالت به سازمان هاي عمومی

1 -1مشکل

چه تعداد افراد تحت تاثیر مشکل هستند: گستره ومحدوده ي مشکل.

کسی مسئله را شناسایی می ئکند ونتیجه شناسایی چیست؟چه : شناخت ودرك مسئله

آیا پیامدهاي شناسایی شده به عنوان یک مشکل بیان می شود؟:بیان مسئله

متاثر از مشکل عمومی آیا شدیدا صدمه دیده اند ومسئله براي همه تاثیر یکسان داشته استافراد : شدت وقوت مسئله.

2 -1 سازماندهی گروهها

چند نفر از اعضاي گروهها به واسطه ي مسئله یا مشکل رو به رو شده اند؟: گستره

روابط بین اعضا ورهبران سلسله مراتب چگونه است؟:ساختار

رهبران چگونه انتخاب می شوند؟ چه قدرتی دارند؟: رهبري

3 -1 دسترسی ودستیابی

نمایندگی

همدردي

همایت وپشتیبانی

4 -1 فرایند خط مشی

روابط بین خط مشی گذاران و کسانی که گرفتار مشکل هستند چگونه است؟: ساختار

خط مشی گذاران تا چه حدودي در قبال مردم پاسخگو هستند؟: نمایندگی

نظریه هاي تنظیم دستور کار براي خط مشی گذاري

بگذارید که اتفاق بیفتد.

ترغیب به مشارکت در تنظیم دستور کار

فعال شدن دولت در تنظیم دستور کار وخط مشی گذاري

4/11/2012

57

انواع دستور کار براي خط مشی گذاري

دستور کار تبیین مسئله یا مشکل

دستور کار پیشنهادي

دستور کار مذاکره

دستور کار مداوم و مستمر

مشیوتنظیم پیشنهادهاي خط شکل گیري انواع

یک فرایند ثابت و اساسا بدون تغییر وتدوین :شکل گیري وتدوین عادي

مجدد پیشنهادهاي مشابه در یک زمینه مشخص می باشد که به صورت

.تصمیمات برنامه ریزي شده در سازمان هاي عمومی اتخاذ می شود

فرایندیست که ضمن آن با توجه به پیشنهادهاي گذشته :تهیه وتدوین قیاسی

براي حل مشکالت جدید راه حل پیدا می شود

فرایندیست که همراه با خالقیت بوده وقبال نمونه :شکل گیري وتدوین خالق

اي از آن وجود نداشته است ومسئوالن خواهان موضعگیري جدیدي در قبال

.آن هستنند

4/11/2012

58

عناصر مورد نیاز براي تدوین

دستور کار رسانه ايMedia Agenda : طرح موضوع در رسانه هاي گروهی

)روزنامه ها، تلویزیون، رادیو(

دستور کار عمومیPublic Agenda : طرح موضوع در سطح جامعه و افکار

عمومی

دستور کار سیاسیPolicy Agenda : طرح موضوع و مهم جلوه دادن نزد خط

)مانند قانونگذاران(مشی گذاران

دستور کار بنگاهیCorporate Agenda : تبیین اهمیت موضوع نزد نظام کسب و

کار و سازمانها و بنگاهها

4/11/2012

59

این چهار عنصر با هم در ارتباط هستند.

دو فرض اساسی باید در نظر گرفته شود:

رسانه ها و مطبوعاتواقعیت را منعکس نمی کنند بلکه آن را فیلتر و شکل دهی می -

.کنند

رسانه ها بر موضوعات محدودي متمرکز می شوند که جامعه را هدایت می کند -

.به سمت اینکه آن موضوعات را به عنوان مهمترین موضوع بداند

سطوح تدوین خط مشی

انجام مطالعات توسط پژوهشگران: سطح اول.

تبیین و توصیف ابعاد موضوع براي جامعه: سطح دوم.

) محتوایی، شکلی(توصیف شناختی -

) ارزیابی، منفی، مثبت، طبیعی(توصیف عاطفی -

4/11/2012

60

مراجع تدوین خط مشی

هیأت دولت

وزرا

احزاب

مجلس و کمیسیونهاي مجلس

از طریق پذیرش عضویت(سازمانهاي بین المللی مرجع(

فرایند تدوین خط مشی ناسا

4/11/2012

61

4/11/2012

62

4/11/2012

63

حالتهاي قانونی کردن خط مشی

تصویب Approve

اصالح Amendment

لغوTermination

نوع پیشنهاد خط مشی

طرح

الیحه

4/11/2012

64

فرایند قانونی کردن خط مشی

تعیین نوع پیشنهاد.1 تعیین نوع قانون. 2

تعیین فوریت. 3

بررسی در . 4

کمیسیونها

طرح در صحن علنی . 5

مجلس

تأییدیه سایر . 7

نهادهاي حکومتی

پیش بینی ضمانت . 6

اجرا

ابالغ براي اجرا. 8

سطوح قانونی کردن خط مشی

قانون

مقررات

آیین نامه

دستوالعمل

بخشنامه

دستور

4/11/2012

65

قانونی کردن خط مشی در نظامهاي سیاسی

نظام پارلمانی

نظام ریاستی

4/11/2012

66

مولفه ھای اجرای خط مشی

سازمان اجرای خط مشی: ساختار اجرا

رویه ھای توجیھی، عملیاتی: مراحل اجرا

سازمانھا، افراد، گروھھا و : بازیگران اصلی اجرا...

مدیریتی، سرپرستی، کارشناسی، اداری: سطوح اجرایی

سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فنی و : جنبه ھای اجرا...

.58-45خط مشی عمومی و اجرا، فصلنامه حقوق و مصلحت، سال اول، شماره اول، ص ): 1387(الوانی، سید مهدي : منبع

4/11/2012

67

:دیدگاه ابزارگرایان. 1

:دیدگاه فرایندگرایان. 2

4/11/2012

68

:دیدگاه اقتضاءگرایان. 3

:دیدگاه همزمانی. 4

4/11/2012

69

ویژگیهاي ابزار هاي اجراي خط مشی عمومی

عوامل تعیین کننده ابزار هاي اجراي خط مشی عمومی

4/11/2012

70

عوامل تعیین کننده ابزار هاي اجراي خط مشی عمومی

4/11/2012

71

۱.

4/11/2012

72

۲.

3.

4/11/2012

73

4.

5.

4/11/2012

74

6.

7.

4/11/2012

75

4/11/2012

76

Types of Policy Evaluation

Process; Outcome; Impact; Cost-Benefit Analysis

Process Evaluation

Determine why a program or policy is performing at current levels. Identify any problems. Develop solutions to the problems. Improve program performance by recommending how solutions should be implemented and evaluated once carried out.

4/11/2012

77

Outcome Evaluation

Legislative Intent Program Goals Program Elements and Indicators Measures of Indicators Program Outcomes (Positive or Negative)

Impact Evaluation

Theoretical Goals of the Program or Policy The Actual Goals Program or Policy Objectives Program or policy results and whether they are intended or unintended, positive or negative in effect.

4/11/2012

78

Cost-Benefit Analysis

Evaluate and assess the effectiveness of a policy's costs, benefits, and outcomes.

Essential evaluation activities: Identification of goals and objectives of the program

or policy to make measurement possible. Essential evaluation activity: Comprehension of the

mission statement or noting the absence of one. Construction of an analytic model of what the

program or policy is expected to achieve; this includes a set of theoretical propositions about means-ends relationships.

Development of a research design to distinguish program or policy goals from what is actually achieved.

Collection, analysis and interpretation of data.

4/11/2012

79

مراجع تعیین کننده ارزیابی خط مشی

Internal External

:مدلھای ارزیابی

مدلھای اثربخشی

مدلھای اقتصادی

مدلھای حرفه ای

4/11/2012

80

یوم

معی

ش م

طخ

ی اب

زیر اي

هادل

م

یش

خرب

اثي

اهدل

مي

داص

قت اي

اهدل

مي

اهرف

حي

اهدل

م

اهداف

نتایج

اجزاء سیستم

موضوعات مربوط به ارباب رجوع

موضوعات مربوط به ذینفعان

Goal-attainmentمدل تحقق اهداف

Side-effectsمدل اثرات جانبی

Goal-free evaluationمدل ارزیابی غیر هدفمند

Comprehensive evaluationمدل جامع

Client-orientedمدل ارباب رجوع محور

)آمریکاي شمالی(مدل ذینفعان

Policy commissions) سوئد(مدل کمیسیونهاي خط مشی

مدل بهره وري

مدل کارایی

اثربخشی -هزینه

کارایی -هزینه

Peer Reviewبازنگري هم ارز

Source: Vedung, Evert (2000): Public Policy and Program Evaluation, Transaction Publishers, P.38

4/11/2012

81

مولفه ھای نظارتپارلمان، دولت، سازمانھای نظارتی: مراجع نظارت کنندهنظارت مدیریتی، نظارت سیاسی، نظارت محاسباتی، : انواع نظارت

.نظارت عمومی

مقدمات اعمال نظارت، نظارت کلی، نظارت مفصل: مراحل نظارتنظارت مقدمه ارزیابی است: تفاوت نظارت و ارزیابی.

مکانیزم ھای نظارت :

معماري موفقیت خط مشی

Source: Cabinet Office ( ): Incorporating Regional Perspectives Into Policy-Making Toolkit, London, UK.

4/11/2012

82

تعریف فسخ خط مشی

قطع یا تعطیلی عمدی وظایف، برنامه ھا، سیاستھا یا سازمانھای خاص

).Deleon, 1976◌ِ (دولتی را فسخ خط مشی می گویند

ھای عمومی به ندرت فسخ می شوندخط مشی.

4/11/2012

83

دالیل نادر بودن فسخ خط مشی

سازمانھا تمایل به بقا دارند.

تدوین و خلق اھداف جدید به تداوم بقای سازمان تأسیس شده

.کمک می کند

بعضی از برنامه ھا بدلیل قوانین موجود مانند تعلیم و تربیت

.عمومی، باید باقی بمانند

استحفظ یک برنامه آسان تر و ارزانتر از فسخ آن.

دالیل فسخ خط مشی The policy is no longer effective. The need for the program no longer exists. Budgetary requirements force the end of the policy or

program. An evaluation study makes the case that the policy is

unsatisfactory in impact or outcome. The political environment may no longer support the

goals of a policy. Some policies or programs are terminated purely for

ideological reasons.

4/11/2012

84

انواع فسخ خط مشی

Functional Termination:A dramatic and complete ending of government responsibility as stipulated in a particular policy or program. Example: Program Privatization.

• Organizational Termination:

Elimination of an entire agency. Example: The elimination

of the Congressional Office of Technology Assessment in

1995.

4/11/2012

85

•Policy Termination:

The complete abandonment because the underlying

principles no longer have common societal agreement.

• Program Termination:

Elimination of a particular aspect of a policy that is

implemented. The overall policy remains in effect.

The most common type of termination because the

number of actors involved or affected is limited.

Example: In 1986 Reagan terminated Revenue Sharing

adopted during the Nixon administration.

4/11/2012

86

:ویژگیهاي ذاتی

Raison detreعلت وجودي -طول عمر زیاد -

پیچیدگی -ماهیت منافع -

:محیط سیاسی

ایدئولوژیکی از خط حمایت -

مشیائتالف هاي منحل شده -

اتحادهاي قدرتمند -امکان توافق -

سرعت نیاز به فسخ -

:محدودیتها

محافظه کاري پویا -

Conservatism ) توانایی انطباق با

)تغییرات محیطی

موانع حقوقی و قانونی -هزینه هاي اقتصادي تدوین خط مشی جدید -

ائتالفهاي ضد فسخ -عدم اطمینان/ ترس -

خط مشی

انفجار بزرگ

Big Bangناله و زاري طوالنی

Long Whimperفسخ خط مشی

خیرآري

Source: Daniel, Mark R. (2005): Policy Termination, Department of Government and Public Affairs, Slipper Rock University of Pennsylvania, Slipper Rock, Pennsylvania, USA.

مدل فرایندي فسخ خط مشی عمومی

موانع فسخ خط مشی

4/11/2012

87

نوسازی خط مشی گذاریدالیل نیاز به نوسازي خط مشی گذاري:

طراحی سیاستھا حول محور اھداف ھمگانی و لزوم تعریف دقیق . ۱ .نتایج، و نه حول محور ساختارھای سازمانی یا وظایف موجود آنھا

ایجاد اطمینان از فراگیر بودن سیاستھا. ۲ اجتناب از تحمیل بار و فشار اضافی بر بعضی از بخشھا. ۳ درگیر کردن دیگران در سیاست گذاری. ۴ بھبود روش مدیریت بر ریسکھا. ۵ آینده نگری . ۶ درس گرفتن از تجربیات موجود. ۷

Source: Butcher, Tony & Massey, Andrew (2003): Modernizing Civil Services, Edward Elgar Publishing , pp. 148.

4/11/2012

88

:ویژگیهاي خط مشی نوسازي شده

نگاه به آینده و نقش آفرینی در اهداف بلند مدت دولت: استراتژیک

هدف گیري در جهت ایجاد تغییرات مطلوب در دنیاي واقعی: نتیجه گرا.

کار در موازات مرزهاي سازمانی: کارکرد مشارکتی و میان بخشی.

منصفانه و مالحظه عالئق همگان: فراگیر.

درگیري با علتها و نه معلولها، و نهراسیدن از آزمایش: منعطف و نوآور.

ایستادگی در برابر آزمونهاي زمان، و شروع دوباره: مقاوم و باثبات.

:شکلھای مختلف نوسازی خط مشی

غیر مداخله ای Non- Intervention

مقررات Regulation

صدور مجوز Licensing

تشویق به ایجاد تغییرات اختیاریThe Encouragement of Voluntary

Change

اعطاء کمکGrant Aid

ارائه خدمات عمومی مستقیمDirect Delivery of Public Service

Source: Hamilton, Nigel ( ): A Practical Guide to Policy Making in Northern Ireland, Office of the Minister and Deputy First Minister.

4/11/2012

89

فرایند سنتی خط مشی گذاري

چرخه نوسازي خط مشی

Source: Hamilton, Nigel, op cit.

4/11/2012

90

Source : Mafunisa, M. John & Maphunye, Keoleboga J. (2005): Democracy and Governance, HSRC.

تعریف مشارکت عمومی

حق و تکلیف هر شهروند براي بر عهده گرفتن بخشی از حکمرانی قلمرو

خود، نه تنها از طریق رأي گیري در انتخابات بلکه از طریق توجه به افکار

.عمومی و تأثیر دادن آن در قانون گذاري است

مشارکت عمومی روشی سیستماتیک براي شناسایی و درك نیازهاي مختلف

جامعه، تأمین نیازها همراه با اطالعات مرتبط و قابل درك و نیز کارکردن

همراه با جامعه به منظور حل مسائل و مشکالت افراد از طریق تدوین پروژه

). O’ Connor, 2004(ها، برنامه ها یا سیاستها

4/11/2012

91

4/11/2012

92

روشهاي مشارکت عمومی در تصمیم گیري

برگزاری جلسات گروھی و کمیته ایCommittee Meetings

رفراندم(رأی گیری (Voting

نظر سنجی از شھروندانCitizen Survey

برگزاری جلسات عمومی و افواه عمومیPublic Meetings & Public Hearings

مشاوره و مشورتConsultation

طومار نویسی(درخواستھای دسته جمعی (Petitions

عوامل تأثیر گذار بر مشارکت عمومی

1 . دموکراتیک سازي تصمیم گیري و فرایند اجرا:

ایجاد ساختار ها -

طراحی مکانیزمها -

4/11/2012

93

2 .فراهم کردن اطالعات الزم براي تصمیم گیران و مجریان:

اطالع از نیازها، خواسته ها، آرزوها، و تمایالت مردم -

3 .ارتقاء پاسخ دهی در برابر نیازهاي عمومی:

درباره نیازهاي ) زد و بند سیاسی(اتخاذ تدابیر به هنگام، غیر توافقی -

.جامعه و بخشهاي آن توسط مقامات دولتی و حکومتی

4/11/2012

94

4 .وجود مکانیزم هاي کنترلی براي تدوین و اجراي خط مشی:

وجود مکانیزمهاي پایش فعالیتهاي تصمیم گیران و مقامات رسمی -

توسط مردم

کنترل سوء استفاده منتخبین از اختیارات خود پس از انتخاب شدن -

وجود مکانیزم رسیدگی به شکایات مردم -

مدلهاي مشارکت عمومی

دموکراسی عوام گراPopulist Democracy

دموکراسی لیبرالLiberal Democracy دموکراسی نمایندگی نابPure Representative Democracy

مدل واقع گرایی مشارکت عمومیRealism Model of Public Participation

مدل ایده آل امکان پذیرPossible Ideal Model of Public Participation

مدل اساسی مشارکت عمومیBasic Model of Public Participation

4/11/2012

95

دموکراسی عوام گرا. ۱

ھمه مردم . ھمه مردم برابرند و نابرابری نباید وجود داشته باشدبدون توجه به ظرفیتھای آنھا در رفاه عمومی سھم برابر داشته

.باشند

فرد عامی می داند که رفاه عمومی بر حسب ارزشھا و نیازھایی.است که باید برای ھر کس اعتبار داشته باشد

طرفداران این مدل ھمواره با کارگران، گروھھای تجاری خرده پا وکشاورزان که اکثریت جامعه را تشکیل می دھند خود را ھم ردیف

.و ھم درد می دانند

دموکراسی عوام گرا. ۱ از دیدگاه این مدل، دولت مردمی، به معنی دولت برآمده و برای اکثریت

.است

نھضتھای توده وارMass movements در جستجوی رھبران constructiveکاریزماتیک یا قھرمانانی است که بتوانند رھبری سازنده

Leadership را تنھا با قدرت گرفتن اکثریت عوام اجرا کنند.

،طرفداران این مدل بر این باورند که رھبران انتخاب شده از این طریق.حاکمانی اثربخش خواھند بود و رضایت ھمه مردم را تأمین می کنند

کنترل ثابت و مستمر بر چنین افرادی ضروری است تا از تبدیل شدن.آنھا به یک دیکتاتور جلوگیری شود

4/11/2012

96

تعریف ارزش

Cockrel, Jerry (1997): Public Policy: Facts, Myths and Values, College of Agriculture, University of Kentucky, USA.

.عبارت از توصیف چگونه بودن پدیده ها ست•

.ارزشها یکی از عناصر مهم فرهنگی هستند •

یک باور دیرپا که یک « :راکیج ، ارزش را اینطور تعریف می کند •

حالت رفتاري خاص یا حالت وجودي شخصی یا اجتماعی بر یک

. »حالت رفتاري یا حالت وجودي متضاد آن، رجحان دارد

4/11/2012

97

ارزشها ، تعبیرهاي اجتماعی هستند و اگر چه ارزشهاي شخصی به ترجیح

هاي فردي ارتباط دارند و ارزش هاي فرهنگی ، گستره ترجیح هاي فردي

موجود در یک فرهنگ را بازتاب می کنند، ولی ارزشهاي اجتماعی پدیده هاي

ارزش هاي عمومی می توانند زیر مجموعه اي از . مطلوب اجتماعی هستند

.ارزشهاي اجتماعی در نظر گرفته شوند

، براي مثالNEW اظهار می کندکه ارزشهاي عمومی ممکن است شامل

هر ارزشی مرتبط با برابري ،نوع دوستی،امنیت، کارآیی، انتخاب ، خودمختاري

.و دموکراسی باشند

راکیج در کاووش ارزشهاي شخصی و اجتماعی ،اظهار می کند

که این ارزشها می توانند از یک بعد؛خود محور یا جامعه محور

.باشند و از بعد دیگر اخالقی یا برحسب قابلیت باشند

4/11/2012

98

:نمودار ارزش هانمودار ارزش ها چهار نوع ارزش را نشان می دهد:

)a (در یک ربع دایره محور جامعه ارزش هاي دموکراتیک ) ابعاد دموکراسی واجتماع بر روي مشارکت و جهت گیري به سمت جامعه تأکید دارند، بنابراین بر

،)روي ارزش عمومی آزاد سازي تمرکز دارد

)b (فردمحور دموکراتیک ارزشهاي ) برروي فرد و دموکراسی تأکید دارد و بر روي ).حقوق تمرکز دارد

)c (محور جامعه کارآیی هاي ارزش ) تنش بین فرد و کارآیی را نشان می دهد).که منجر به انجام انتخاب ها می شود

)d (ارزش هاي کارآیی فرد محور

4/11/2012

99

اولی . نمودار ارزش ها ،دو مفهوم را به صورت ابعاد نمودار به هم ربط می دهد

ودومی معماي نشان داده شده از . به تنش بین آراي فرد واجتماع مرتبط است

این نمودار یک راه .تنش بین ارزش هاي دموکراسی وکارایی را نشان می دهد

خصوصا در یک . جدید براي کاوش مفاهیم آرا وارزش ها همراه با یکدیگر است

، این نمودار به طور آشکار به نیاز براي حفظ تفاوت هاي )بزرگ(محیط گروهی

. ارزشی اقلیت اشاره میکند

:انواع ارزشھا

باورهاي بنیادي و اساسی هستند که ریشه در فطرت : ارزشهاي مطلق

این ارزشها نشان . الهی انسانها دارند و مورد پذیرش و قبول تمامی آنهاست. دهنده درستی یا نادرستی مطلق پدیده ها می باشند

ارزشهاي مورد توافق در یک سازمان یا اجتماع هستند : ارزشهاي قراردادي

که تنها مورد قبول همان افراد است و اعتباري براي افراد خارج از آن مجموعه این ارزشها نمی توانند نشان دهنده درستی یا نادرستی مطلق پدیده ها . ندارد

. باشند

4/11/2012

100

انواع ارزشھا

ارزشھای فردی:

ارزشھای اجتماعی:

ارزشھای سازمانی:

ارزشھا و عقاید ما تأثیر عمیقی بر خط مشی ھای عمومی دارد :

در تعیین اھمیت مسائل برای خط مشی گذاری

در نحوه تفکر ما درباره چگونگی حل مسائل

خوب و بد(در تعیین بار اخالقی برای پدیده ھای اجتماعی (

در صورتی که سیاست گذاران از تأثیر قوی ارزشھا بر

قضاوتھای خود آگاه نباشند، ممکن است آنھا را در تجزیه و تحلیل

. مسائل عمومی به بیراھه بکشانند

4/11/2012

101

:اصول حد اقل ساختن تضادهاي ارزشی در خط مشی گذاري

از آنجا که تفکر ما تحت راهنمایی ارزشها، خوب

و بد را تعیین می کنند، در جامعه همواره تضاد

.هاي ارزشی بوجود می آید

این تضادها را می توان با فیلتر کردن ارزشهاي

مورد قبول افراد مبتنی بر چند اصل، به حداقل

.رساند

o 1 . ارزشها مشروط به تغییر هستند و باید بطور مداوم ارزیابی

.شوند

o 2 .هر فرد باید بتواند آزادانه و بطور سازنده انتقاد کند.

o 3 . ارزشها محدود به تعابیر و تفاسیر متفاوت هستند و در

انچه براي یک شخص خوب . ( تعیین مطلوبیت، محدودیت دارند

) تلقی می شود ممکن است براي دیگري خوب تلقی نشود

4/11/2012

102

پیوستگی خط مشیPolicy Coherence

تعریف :

.بر ایجاد روابط منطقی میان خط مشی ھا و تدام آنھا تأکید دارد-

4/11/2012

103

:موضوعات مورد نظر پیوستگی خط مشی

)ملی، استانی، محلی(روابط بین دولتی ۱.

رابطه میان نظام سیاسی و نظام خط مشی گذاری۲.

ھمنوایی میان ارزشھای سازمانھا و فرایندھای خط مشی ۳.

گذاری

وجود پیوندھا میان ساختارھای سازمانی. ۴

رابطه میان فرایندھا و روشھای خط مشی گذاری. ۵

تعھد و رھبری سیاسی. ۶

رابطه میان خط مشی استراتژیک با اولویتھا و اھداف . ۷

دولت

سازگاری افقی میان خط مشی ھا. ۸

تمھید یک مرکز و محل برای ایجاد سازگاری و توافق. ۹

4/11/2012

104

:شرایط اساسی ایجاد پیوستگی

اثر اجرای خط مشی ھا در راستای اھداف دولت، توسط خط مشی ھایی

.که به اھداف دیگر مربوط اند خنثی نشود

برد اندیشیده شود -سناریوھای بالقوه و راه حلھای برد.

):OECD, 2004(انواع پیوستگی

سازگاری درونی سیاستھا.۱

سازگاری کلی سیاستھا. ۲

سازگاری و ھماھنگی بنگاھھای دولتی. ۳

سازگاری میان سیاستھای دولت و سیاستھای خارج از دولت. ۴

4/11/2012

105

انواع پیوستگی میان خط مشی هاي عمومی

موانع پیوستگی خط مشی ھای عمومی

عدم وجود سیاستھایی که بنگاھھای بیرون از دولت بتوانند خود را با دولت

.ھماھنگ کنند

وجود قوانین و مقررات زیاد و اضافه یا چارچوبھای سیاستی چندگانه که منجر

.به فقدان تعھد سیاسی می شوند

عدم وجود مکانیزمھای برای ھمراستا سازی.

ضعف شدید نظام اداری.

نظام بودجه ریزی متفرق و متفاوت بر حسب سطوح مختلف حکمرانی و

.پراکندگی در فرایند خط مشی

4/11/2012

106

فرایند ایجاد پیوستگی در خط مشی ھای عمومی

۱ . شناخت عمیق از وابستگی میان موضوعات و اھداف، و سیاستھای مرتبط.با آنھا

۲ .درک ماھیت و قوت روابط میان موضوعات.

۳ . تعیین نحوه تأثیرگذاری سیاستھا بر اقدامات دولت و وسعت تأثیر دولت بر.سایر سیاستھا با ویژگیھای مشابه

۴ . ارزیابی حوزه و حیطه بھبود پیوستگی خط مشی از طریق ایجاد توازن و.ھارمونی میان منافع و مزایای دوجانبه

۵ . تعدیل اھداف یا سیاستھای طراحی شده، برای تحقق اھداف استراتژیک. دولت

Recognitionشناخت و تشخیص . 1

وابستگی ها

Understandingدرك ماهیت روابط. 2

Specifyingتعیین نحوه . 3

تأثیرگذاري

Assessingارزیابی حیطه بهبود . 4

پیوستگی

Modifyingتعدیل اهداف و . 5

سیاستها

فرایند ایجاد پیوستگی میان خط مشی هاي عمومی

4/11/2012

107

مقدمه مشی گذاری دولتی براین فرض مبتنی بودندکه فرآیندھای خط رویکردھای سنتی خط

.باشندمتمرکزوسلسله مراتبی مشی گذاری می بایست

و ،امروزیاین دیدگاه ھا با نیازھای رو به رشد حکومت ھا ی پیشرفته وبخش بخش شده .درتعارض است گذاری مشی ن ھای ذی نفع درفرآیندخطاسازمو مشارکت دادن افراد

گذاری را مشی ضرورت ایجاد دگرگونی درنظام ھا ی سنتی خطی که مھم ترین روند ھای:عبارتند ازمی نمایند د گوشز

ـ تغییر ماھیت و مفھوم فضا ١ـ شتاب نرخ تغییرات بر اثر پیشرفت ھای سریع فناوری ٢ـ پیدایش حوزه ھا ی موضوعی پیچیده وبھم مرتبط مانند تجارت و محیط زیست؛ ٣ مشی گذاری ـ تاکید بیشتر بر مفھوم برابری نسل ھا در تصمیمات خط ٤

ـ ظھور جھانی که در آن فعاالن و اثرگزاران متعددی حضور دارند ۵

4/11/2012

108

مشی تعریف و خصوصیات شبکه ھا ی خط

معرفی کرداینگونه مشی گذاری را برزل، شبکه ھا ی خط:

ھم وبه مراتبی غیرسلسله ماھیتی که ثبات با نسبتاً روابط از مجموعه ای « خط یک رموردد که ھستند مرتبط بازیگرانی انواع وبا دارند وابسته این به دستیابی راجھت خود ومنابع دارند مشترک منافع مشخص، مشی ھمکاری که دارند اذعان حال می کنندودرعین مبادله مشترک منافع

.»است مشترک اھداف به نیل راه بھترین

کننده منسجم که ساختارسیاسی« را مشی خط شبکه نشتاینزکانت دھنده وشکل بوده وحکومتداری ذی نفعان گری میانجی مختلف شکل ھا ی

مشی گذاری خط در جامعه و دولت بین برھمزیستی مبتنی روابط. تصورمی کند »است

میان روابط مختلف انواع = عام درمفھوم مشی خط شبکه ھا ی نفعیذ گروه ھای

مفاھیم رایج در ادبیات خط

مشی

مشی خطجوامع موضوعیشبکه ھا ی مثلث آھنین نائتالف ھوادارا شبکه ھا ی بازیگران

4/11/2012

109

مشی جوامع خط

شامل مشی ، ویژگی یک جامعه خط رودز ومارشمطابق تعریف:

اعضا تعدادمحدود. ۱گاھانه از ورود برخی ازگروه ھاآممانعت . ۲تعامل میان اعضاء» قواعد بازی«دیدگاه مشترک درباره وجود. ۳زنی آن ھا برسرمنابع چانه . ۴.توانایی رھبران در واگذاری تصمیم به اعضا می باشدو . ۵

جوامع خط مشی از این دو صاحب نظر،کلی، از نظر طور بثبات نسبی برخوردار بوده و مشارکت یا ورود به آن ھا به سختی

.صورت می گیرد

شبکه ھا ی موضوعی یکدیگردارندوابستگی متقابل به یا تعھدیک شبکه موضوعی متشکل ازاعضایی است که ،ھلکودیدگاه از .

.دشواراستبسیار ،از کجا آغاز می شود بکهش ویا محیط ،این که تا کجا ادامه داشتهتشخیص البته

ویژگی شبکه ھا ی موضوعی:

عدم ثبات۱.

فراوان اعضا تعداد۲.

دسترسی و ورود آزاد۳.

.ردنداھیچ گروھی بر بقیه غلبه ۴.

. ھیچ کس تحت کنترل و انقیاد سیاست ھا و برنامه ھا ی سایرین قرار ندارد۵.

و تحت تاثیرگروه ھای ذی نفع متعددی سیالمشی گذاری دراین شبکه ھا فرآیند خط.نمی باشدمی باشد، و نسبت به عوامل بیرونی، بسته و غیر قابل نفوذ

دو قطب مخالف پیوستار شبکه ھا ی خط مشی شبکه ھای موضوعی و جوامع خط مشی

4/11/2012

110

مثلث آھنین تشریح برای رااستعاره مثلث آھنین، عمومی،مشی گذاری چند دھه قبل یکی ازمحققان حوزه خط

براساس مدل وی، سه نقطه قدرت درمثلث خط . نحوه اتخاذ سیاست ھای کشاورزی به کار برد: ازبودند مشی گذاری عبارت

،ن ھای تابع وزارت کشاورزیاسازممدیران ،کشاورزیوزارت :اجرایی مدیرانـ ۱مدیربودجه

رئیس کمیته ھا ی کشاورزی کنگره وکمیته ھا ی مربوط : کنگرهـ ۲ ن ھای کلیدی و گروه ھای محصوالت کشاورزیارھبران سازم: رایزنان کشاورزیـ ۳

o رینکهنظر ازمشخصه دیگر مثلث آھنین:

می دھدگذاری دخالت مشی در فرآیند خط فعاالن مختلفی را, این شبکه :مثالً

قدرت ,دولت ھا با خود مشروعیت,سازمان ھا وتشکل ھای غیر دولتی باخود

می آورد منابع مالی,بخش خصوصی با خود.

تمامی این خود بازیگران با

رابه شبکه دانشبه می آورند که

افزایش توانایی افزایش توانایی و اثر بخشیو اثر بخشی

.شد خواھدمنجر

ائتالف ھواداران

تعریف کرداینگونه ،ائتالف ھواداران را سایت بیزپرو:

مشترک ییکدیگربه شیوه ای ھماھنگ وبه سمت ھدف گروھی ازسازمان ھا که با«»ھمکاری می کنند

سطح زیر (رابطه میان اعضا ائتالفھواداران به ائتالف رویکرد:می باشد دوھدفوعوامل موثربراین رابطه پرداخته ودارای )سیستم ھا

؟مشی ھا رخ می دھد یا خیر می خواھد بداند آیا تغییری در خط ۱).مشی ھا تغییر می کنند مشخص می کند چرا وچگونه خط ۲)

4/11/2012

111

شبکه بازیگران

ی پرداخت که درآن ھا م شبکه ھا مجموعه ای از مذاکرات به توصیف نھادھای پیشرویبازیگران انسانی وغیرانسانی برحسب استراتژی ھای تعامالتی غالب خود شناخته

.می شوند

تفویض اختیارتعریف سیاسی خود به صورت فرآینددربعد »نمایندگی« دیدگاهدراین.می شود

است که درآن بازیگران یا تعامل چندجانبه»تبدیل«مھمترین مولفه این مذاکرات:

.تعاریف و معانی مشترک را ایجاد می کنند )١(

.نمایندگی ھا ی خود را تعریف می کنند )٢(

.می کنند اھداف فردی وجمعی، به ھمکاری دعوتدرتعقیب ھمدیگررا )٣(

در این رویکرد به جامعه به عنوان ساختار یا سازمان نگریسته نمی شود، بلکه آن راموقعیتی می دانند که در آن میزان موفقیت بازیگران بر حسب توان آن در سازمان دادن،

.اندازه گیری می شود ،آنسازماندھی مجدد کل جامعه یا بخش ھا یی از

پنج نوع شبكه خط مشي را شناسايي كردند كلمن و اسكاگستاد:

)تکثر گرا(شبکه ھا ی پلورالیسم۱)

شبکه پلورالیسم مراجعان۲)یگرایشبکه اتحادیه ۳)اشبکه ھمنو۴)شبکه ھا ی تحت ھدایت دولت۵) مھم ترين خصوصيت آن ھا استقالل دولت درمقابل ذي نفعان تجاري وغير تجاري

.به توانايي دولت در تحقق اھداف خود اطالق مي شود استقالل دولت.است

درك انواع شبكه ھا ي موجود عوامل كليدي:

) مشي عمومي گزينه ھا ي خطی توانايي تدوين واجرا(ظرفيت دولت۱.

بسيج انجمن ھا ي تجاري وغير تجاري ۲.

انواع شبكه ھا ي خط

مشي

4/11/2012

112

تکثر (پلورالیسمشبکه ھا ی . ۱)گرا

گیرند که گروھھا به طور زمانی شکل می )تکثر گرا(پلورالیسمشبکه ھا ی.خیزند مستقل برای جلب توجه دولت به رقابت برمی

می نامند پلورالیسم فشارباشد،شبکه را دولت خود مختاراگر .

طبقه به بھترین وجه ممکن با تئوری ھا ی سنتی پلورالیست از قدرت اینمطابقت داشته و نماینده مواردی است که ذی نفعان تجاری می بایست اثرات

.مشی گذاری به اشتراک گذارند خود رابا ذی نفعان غیرتجاری درخط

و نه » مشی ھواداران خط« مشی،گروه ھا در این شبکه ھا ی خط تحت.دخیل می شوند »مشی مشارکت کنندگان خط «

پلورالیسم شبکه . ۲مراجعان

استقالل کمیزمانی به وجود می آید که دولت دارای شبکه پلورالیسم مراجعان . تراست نسبت به ذی نفعان سازمان یافته

در این نوع شبکه:

مشی مشارکت کننده درخط«ذی نفعان تجاری درخرده حکومت ھا نوعی « محسوب می شوند

تکیه دارد مشاوره با ذی نفعان تجاریموسسه دولتی بربه سایر ذی نفعان سازمان یافته » مشی ھواداری ازخط« نقش یایفا

.محول می شوند

4/11/2012

113

اتحادیه گرایشبکه . ۳

این شبکه سیستم روابط اجتماعی دولت را در سطح بخشی توصیف می کندمشی گذاری به که درآن گروه ھا ی محیطی وسایرذی نفعان اجتماعی درخط

امید یافتن درجه ای از اجماع نظر ھمکاری می کنند ودرحالی که دولت حق به ذی نفعان مشی محفوظ می دارد، خود را برای انتخاب گزینه نھایی خط

اجتماعی فرصت کار کردن برروی اختالف نظرھا ورسیدن به توافق بر .سر راه حل ھا را ادامه می دھد

اھمنوشبکه . ۴

این نوع شبکه ھا تمایل دارند تا درمواردی به وجود آیند که انجمن ھا ی تجاری و سازمان آن ھا با موسسه دولتی برای طرح یا رد گزینه ھا ی خط

.مشی کارکنند

از شبکه اتحادیه گرای از این جھت متمایز است که تنھا اشبکه ھمنو.مشی گذاری دخیل است در خط »یک انجمن ذی نفع«

4/11/2012

114

تحت ھدایت شبکه ھا ی . ۵دولت

دولتی اداراتبه مواردی اطالق می شود که شبکه ھا ی تحت ھدایت دولت . مشی گذاری را کنترل کرده و راه حل ھا یی را تحمیل می کنند فرآیند خط

به صورت مشارکت سایر ذی نفعان اجتماعیو محیط ،ذی نفعان تجاری ھواداری از خط مشی ھا دخیل نمی شوند و به ھمگی نقش کننده در خط

.محول می شود مشی

مشی و مھم ترین ویژگی ھا ی آن ھا را به صورت نیز شش نوع شبکه خط کلمن: جدول زیر بر می شمارد

شبکه اتحادیه ای ۱)شبکه ھا ی اتحادیه ای دولتی۲)شبکه ھا ی مراجع گرا۳)شبکه ھا ی پلورالیست فشار۴)شبکه ھا ی تحت ھدایت دولت۵)شبکه ھا ی موضوعی۶)

4/11/2012

115

مهم ترین ویژگی ها نوع شبکه

وقف می کند، بازیگران تبر روی بازیگران جدید نسبتاً بسته است، ایده ھا ی نسبتاً منسجم خط مشی را مدولتی و اجتماعی به طور تنگاتنگ با یکدیگر ارتباط دارند، ظرفیت ھا ی خط مشی تا حدودی بین

.بازیگران دولتی و جامعه مدنی توزیع می شود

شبکه اتحادیه ای

بر روی بازیگران جدید بسته است، ایده ھا ی بازیگران دولتی در اولویت است، بازیگران دولتی و جامعه مدنی به طور تنگاتنگی با یکدیگر ارتباط دارند، ظرفیت ھا ی خط مشی به شیوه ای توزیع می شود

.که به سود بازیگران دولتی باشد

شبکه ھا ی اتحادیه ای

دولتی

بر روی بازیگران جدید بسته است، ایده ھا ی تنھا یک بازیگر جامعه مدنی دراولویت است، بازیگران دولتی و جامعه مدنی از نزدیک با یکدیگرارتباط دارند، ظرفیت ھا ی خط مشی به شیوه ای توزیع می شود

.که به سودبازیگران جامعه مدنی است

شبکه ھا ی مراجع

گرا

بر روی بازیگران جدید باز است، بخشی شدن بازیگران و ایده ھا ی خط مشی بازیگران دولتی و جامعه مدنی به صورت ضعیف به ھم مرتبطند، ظرفیت ھا ی خط مشی تا حدودی توزیعی است، اما دولت

.ضرورتًا به صورت یک کارگزار یا داور بین ایده ھا ی رقیب عمل می کند

شبکه ھا ی پلورالیست

فشار

بر روی بازیگران جدید باز است، بخشی شدن و ایده ھا ی خط مشی بازیگران دولتی و جامعه مدنی به صورت ضعیف به ھم مرتبط شده اند، ظرفیت ھا ی خط مشی به شیوه ای توزیع شده است که ایده ھا ی

.بازیگران دولتی بر ایده ھا ی بازیگران جامعه مدنی مسلط است

شبکه ھا ی تحت

ھدایت دولت

بر روی بازیگران جدید باز است، بخشی شدن و ایده ھا ی خط مشی بازیگران دولتی و جامعه مدنی به مشی به شیوه ای توزیع شده است که به سود صورت ضعیف به ھم مرتبط شده اند، ظرفیت ھا ی خط

.بازیگران بخش شده جامعه مدنی بوده و صالحیت بازیگران دولتی را در تصمیم گیری کاھش می دھد

شبکه ھا ی موضوعی

کلمن بر حسب این که:

آیا بازیگران دولتی، قدرت سیاسی خود را با بازیگران خصوصی به -۱ .اشتراک می گذارند

بسته به این که چه مقدار منابع، بازیگران دولتی و خصوصی را -۲.متوازن می کند

:دسته بندی کردی مشی را به صورت جدول انواع مختلف شبکه ھا ی خط

4/11/2012

116

مشارکت مشی در خط

خط ھواداری ازمشی

/رابطه دولت جامعه مدنی

اتحادیه ای پلورالیسم فشار متوازن

اتحادیه ای دولتی شبکه ھا ی تحت ھدایت دولت

به سود بازیگران دولتی

شبکه ھا ی ارباب رجوع شبکه ھا ی موضوعی به سود بازیگران جامعه مدنی

رویکردھای مواجھه دولت با شبکه ھا ی مشی خط

معتقداست که شبکه ھا درمحیطی فعالیت دارند که درآن دولت ھارودز:

یگرنقشی برتر ندارندد آن ھا در مقابل نقش رھبری حکومت ایستادگی کردهمشی ھا ی خود را تنظیم کرده خط محیط موردنظرخویش را می آفرینند.

ما امروزه در جامعه ای یک سویه زندگی نمی کنیم بلکه جوامع امروزین را باید دارا بودن مراکز متعددبه حساب آورد که ویژگی مھم آن ھا جوامعی بدون مرکز

. است

4/11/2012

117

:در اینجا دو سئوال اساسی مطرح می شود

زندگی می کنیم؟ بی مرکزآیا ما واقعاً درجامعه ای -۱

ھیچ نقطه کانونی و ثابتی نیست که ما به آیا -۲عنوان تکیه گاه و ستون از آن استفاده کنیم؟

بیشتر تمایل دارندکه نقش دولت ھا را کمتر ازآنچه ھست نشان رویکردھای تکثرگرایانهاین دیدگاه ھا دولت را به عنوان نقطه تمرکز چالش ھا و خواسته ھا ی اجتماعی .دھند

برطبق این دیدگاه ھا خواسته ھا و عالیقی که بیش از ھمه سازمان یافته باشند و .می داننداز پشتیبانی منابع و تخصص ھا ی کافی برخوردار باشند برنده خواھند شد،

.بنابراین،دولت ھا خواسته ھا ی خود را دنبال نمی کنند

مواردی،حتی در .ولی در واقعیت دولت ھا ھم چنان قدرتمند و سازمان یافته باقی می ماننددولت ھا می توانند به سادگی دیدگاه ھا یی را که مورد عالقه آن ھا نیست نادیده

دولت ھا ھمواره درتالش برای دستیابی به توازن وتعادلی بین مشارکت ودستیابی .بگیرند.به کنترل کامل ھستند

:برای دولت ھا ی مدرن دستیابی به یکی از این دو مورد

در دست داشتن کنترل کامل–۱ جلب مشارکت اجتماعی – ۲

.تبدیل به معضلی شده است

صاحب منصبان دولتی مایلند که از سرزنش به دور بوده و در عین حال حسن شھرت. نیز کسب نمایند

4/11/2012

118

دولت ھا با درگیر شدن در شبکه ھا می توانند مقصود مھم دعوت به ھمکاری

.مشی گذاری را برآورده کنند ازصاحب نظران تخصصی در فرآیند خط

دولت ھا با ھمکاری در شبکه ھا می توانند تغییرات را بدون مواجھه یا بروز.تعارض پیش ببرند

دنبال کردن خط ،و ریچاردسون جردناز نظر

مزایایمشی گذاری به صورتی نسبتًا بسته نیز دارای .خاص خود می باشد

اری باعث تسھیل در ایجاد یک ذمشی گ این نوع خط -۱زبان و درک مشترک از موضوع مورد بررسی

مشی توافق می شود؛حتی اگر در مورد اولویت ھا ی خطنظر وجود نداشته باشد

می توان ساز و کارھای مشارکت عمومی را برای -۲آشکار ساختن دیدگاه ھا ی نادرست،غیرمسئوالنه و

مغرضانه طراحی کرد و از این طریق مانع از تأثیر نامطلوب رویدادھای بی ثبات و مغشوش سیاسی بر

.خط مشی ھا ی عمومی شد

o گروه ھا ی خودی:

دارای روابط کاری با وزراء و وزارتخانه ھا می باشند ۱.

خواسته ھا و عالئق آن ھا بخشی دائمی و اساسی از برنامه ھا ی کاری را تشکیل ۲..می دھد

اعضاء این گروه ھا دارای مناصب دولتی بوده و در اجرای برنامه ھا و ۳..خط مشی ھا ی دولتی مشارکت دارند

رھبران این ھا شخص وزیر و کارکنان عالی مقام را می شناسند و می توانند ھرگاه ۴.. بخواھند از طریق تلفن و یا حضوری به آن ھا دسترسی پیدا کنند

oگروه ھا ی غیر خودی :

دارای چنین روابطی نبوده و به نحو مؤثری از فرآیند خط مشی گذاری کنار گذاشته . شده اند

یکی از روش ھا ی اداره شبکه ھا این است که بین گروه ھا ی.خودی و غیر خودی تفاوت قائل شد

4/11/2012

119

:رویکرد ابزاری

می کنداز کارکرد راھبری حکومت حمایت.

شبکه ھا را عامل تسھیل دستیابی دولت به اھدافی می داند که در غیر این.صورت دسترسی به آن ھا ممکن نخواھد بود

:رویکرد تعاملی

تعامالت یعنی مدیریت ،درون شبکه ھا» بازی«دولت ھا باید به مدیریت، میانجی گری و داوری بپردازندتسھیل گری ،مذاکره و مناظره

مجموعه ای بلکه ،در این جا بحث کنترل کردن و کنترل شدن مطرح نیست.از بازیگران حضور دارند که بر یکدیگر تأثیرات متقابل می گذارند

استراتژی ھا و اھداف در تعامل بین بازیگرانی که منافع مشترکی دارند و.می کندتغییر ،نقاط تمایز خود را تصریح می کنند

دولت نقش محوری را در میانجی گری و مذاکره بر سر نتایج ایفاء می کند.تا راه حل ھا ی جدیدی شناسایی شود

:رویکرد نھادی

دولت ھا خود را کمتر درگیر تعامل با بازیگران کرده و کمتر به اھداف. خاصی تمایل نشان می دھند

درعوض دولت ھا توجه خود را بر تدوین قواعد تعامل و نوعی چارچوبسازمانی در جھت تنظیم مراحل تدوین و تعامالت استراتژی ھا متمرکز

.می کنند

ھدف دولت ھا در این جا ایجاد ساختارھایی درست و تنظیم قواعدی برای.تسھیل تعامالت،به جای درگیر شدن در خود تعامالت است

کوپنچان و کیکرت کوپنچان و کیکرت

از سه رویکرد نام می برند که دولت ھا

در مواجھه با مشی شبکه ی خط

آن ھا را د نمی توان:دنکناقتباس

تاکید دارند فرآیند کاربر تعاملی و نھادیرویکردھای ،بنابراین.

مشی گذاری در شبکه ھا به دیده ھمکاری بین خط به ،این دو رویکردبخش ھا ی مستقل دارای منطق،منافع و استراتژی ھا ی مختلف و گاھی

.می نگرندمتعارض

مشی نه به دیده اجراء اھداف از پیش تدوین شده بلکه به به فرآیندھای خطدیده فرآیند تعاملی می نگرند که در آن بازیگران اطالعات خود پیرامون

مشکالت،ترجیحات و ابزارھا را مبادله کرده و نوعی مصالحه بین اھداف و .منابع به وجود می آورند

این رویکرد تعیین مقاصد مشترک و برداشتن گام ھا یی به سمت نتیجه.آن ھا ست

4/11/2012

120

و کننده ھماھنگکمیته ھا ی ، گروه ھا ی وظیفه ایاست، دولت قدرتمنددر بخش ھا یی کهگروه ھا ی رابط کاری به تشویق تفکرمستقل واتخاذ افق دیدی وسیع که الزمه

.برنامه ریزی خط مشی می باشد، می پردازد

مشی گذاران و می باشند،تعداد بسیاری ازخط ضعیفیبخش ھا یی که دارای ساختاردیوان ساالران می توانند برای خود ادعای قلمرو کنند،ضمن این که ھیچ نھاد

وموسسه ای برای ارتباط دادن فعالیت ھا ی آن ھا وجود نداردودرنتیجه شیوه ھا ی سنتی .تقسیم کاربه کارگرفته می شود

است تناقضی جالباین امر نشان دھنده:

رویکردھای نھادی و بخش ھا یی که دولت احساس کنترل بیشتر می کند ممکن است بربیشتر تکیه کند) کاھش مؤثر فشارھای خود بر روی دستور کار خط مشی( تعاملی

را رویکرد ابزاریاگر دولت فاقد اعتماد به بخش ھا ی خاصی باشد به احتمال بیشتربه مدیریت شبکه ھا اقتباس می کند که روابط شبکه ھا را برای نیل به اھداف دولت

.دستکاری می کند

بیان می دارند که رویکرد اتکینسون و کولمناتکینسون و کولمنمنتخب دولت ھا در مواجھه با شبکه ھا ی

:آن ھا بستگی دارد قدرتخط مشی به میزان

بیشتراعضاء شبکه ) ومنابع(این رویکردھا موجب تضمین تعھد۱).می شوند

این رویکردھا موجب افزایش پتانسیل تدوین راه حل ھا ی جدید و بدیع ۲).به مشکالت قدیمی می شوند

این رویکردھا موجب افزایش امکان اتخاذ تصمیماتی می شوند که از ۳).استحکام سیاسی بیشتری برخوردارند

این رویکردھا دارای شفافیت بیشتری اند۴)

مدیریت شبکه ھا را زمانی

:

مدیریت شبکه ھا را زمانی دانست که اثربخشمی توان

:

توجیه استفاده از دالیلرویکردھای تعاملی و

نھادی

برنده برای اعضاء شود -منجر به نتیجه ای برندهمیزان فعالیت منابع و اعضاء با حداقل ھزینه تعاملمیزان کسب تعھد ذی نفعان و شفافیت تصمیمات حاصله

4/11/2012

121

گیری ھا ی جھت آینده

مدل چانه زنی وتئوری بازی ھا می توانند برای درک ز نظر داوینگا: انتخاب عقالیی۱).مشی به طورسودمند به کار گرفته شوند طبیعت شبکه ھا ی خط

زه گیری اتحلیل شبکه ھا وقوع یا تواتر روابط اعضاء شبکه را اند :تحلیل شبکه ۲)این اصطالح شاخه ای از ریاضیات به نام تئوری گراف است که ویژگی ھا و .می کند

.ساختار شبکه ھا را تحلیل می کند

آن چه که از برخی از گزارش ھا ی شبکه ھا ی خط مشی فراموش : مطالعات موردی۳)مشی،پیچیدگی ارتباطات شخصی و تخصصی و شده است،احساس فرآیند خط

ند الیه ای ارتباط بین افراد استچخصوصیت

4/11/2012

122

بازیگران اصلیساختارھای خط مشی گذارینمونه ھایی از خط مشی ھا

4/11/2012

123

بازیگران اصلیساختارھای خط مشی گذارینمونه ھایی از خط مشی ھا

4/11/2012

124

بازیگران اصلیساختارھای خط مشی گذارینمونه ھایی از خط مشی ھا

4/11/2012

125

بازیگران اصلیساختارھای خط مشی گذارینمونه ھایی از خط مشی ھا

4/11/2012

126

دولت استانیدولت محلیرابطه دولت مرکزی با دولتھای استانی و محلیبازیگران اصلیساختارھای خط مشی گذارینمونه ھایی از خط مشی ھا