Universiteti AAB

Fakulteti I shkencave të kriminalistikës

Punim diplome

Kontrabandimi i mallerave me tarife te larte doganore

Studenti:Shaban Kurpali

Mentori :Doc. Dr. Mersida Suçeska

1

Hyrje .................................................................................................................................. 3

Njohurit e përgjithshme mbi kontrabandën.................................................................. 5

Nocioni i doganës rëndësia dhe llojet............................................................................. 6

Kontrabanda me cigare dhe kriminaliteti i organizuar ............................................... 8

Zhvillimi dhe dinamika e kontrabandës me cigare në disa vende të Ballkanit ........ 12

Vëllimi dhe struktura e kontrabandës me cigare në Kosovë ..................................... 13

Format e kontrabandës me cigare dhe shpërndarja e saj .......................................... 15

Ndikimi i disa faktorëve subjektiv në paraqitjen e kontrabandës me cigare............ 17

Preventiva si formë e luftës kundër kriminalitetit doganor dhe Parandalimi i

kontrabandës me cigare ................................................................................................ 19

Masat e mbikëqyrjes doganore si formë e pengimit të kontrabandës me cigare...... 23

Bashkëpunimi ndërkombëtare në luftën kundër kontrabandës me cigare............... 25

Konkluzioni .................................................................................................................... 27

Literatura ....................................................................................................................... 29

2

Hyrje

Sistemi doganor ne Kosove eshte i ri .Fillet e saj shenohen pas luftes ne vitin 1999me

themelimin e sherbimit doganor nga perfaqsuesi special i Sekretarit te Pergjithshem te

OKB-se. Si pjese perbese e sistemit ekonomik, perkatesisht juridik sistemi doganor

paraqet lemi shume voluminoze dhe te ndrelikuar ne zbatimin e procedurave per

realizimin e puneve nga afarizmi i tregtise se jashtme.Rendesia e sitemit doganor do

te rritet krahas zhvillimit ekonomik te R.Kosoves.

Kontrabanda në botën bashkëkohore paraqet një ndër format më të rrezikshme të

kriminalitetit në përgjithsi si dhe kriminalitetit të organizuar që ka marrë përmasa të gjëra

dhe si, e tillë po sjell pasoja të mëdha njerëzimit dhe shoqërisë në të gjitha aspektet e

jetës,sidomos në aspektin ekonomik politike dhe në atë shëndetësorë,si dhe e kanë

aktualizuar edhe më tepër nevojën për thellimin e shtjellimitë të njohurive të

kriminalitetit me tarifa të larta si cigarja e cila është shumë e përhapur në shoqrin e cila

na rrethonë.

Është interes dhe detyrër e çdo shteti që në mëmyrë aktive dhe të gjithanshme t’i

kundërvihet çdo forme të kontabandës,e sidomos asaj të mallrave me tarifa të larta

doganore,duke u angazhuar për marrjen e masave preventive dhe represive nga ana e

organeve policore dhe doganore që kanë për qëllim parandalimin e kësaj forme të

kriminalitetit të organizuar,si mbrenda shtetit ashtu edhe jashtë territorit të saj,pra duke

vërë në dispozicion të gjitha mekanizmat e mundëshëm për luftimin e kësaj dukurive në

shoqërin tonë.

Në këtë punim të diplomës jamë munduar që të paraqes një vështrim të posaçëm

kontrabandës me cigare e cila është një dukuri shumë e përhapur, dhe shumë fitimprurëse

për kontrabandistet në këto shtete të Ballkanit.

Ndryshimet e mëdha dhe të shpejta në zhvillimin ekonomik,shoqëror e politikë të shumë

shteteve bashkëkohore ndikuan që në to të reflektohen edhe disa dukuri dhe forma të

kriminalitetit të organizuar,në kuadër të kësaj bën pjesë edhe kontrabanda me cigare.

3

Qëllimi i kësaj çështje në akspektin e zbulimit dhe ndriçimit të shkaqeve dhe të pasojave

që i shtyjnë individët dhe grupet e caktuara që të merren me kontrabandën me cigare,ky

fenomen paraqet një dukuri mjaftë negative dhe me pasoja shumë të rrezikshme,si nga

ana ekonomike edhe ajo shëndetësore.

Shkaqet e implikimit në këtë dukuri sociale gjenden në kushtet ekonomike,pamundësia e

hyrjes dhe integrimit në jetën normale,mungesa e mbikqyrjes nga ana e familjes,papunsia

etj. Për këtë arsye kjo kategori e personave me këto probleme të ndryshme sociale e

ndoshta edhe psikike janë pre e lehtë për t’u viktimizuar nga grupet dhe bandat e

ndryshme kontrabandiste,të cilave ju ofrojnë fitime për angazhimin e tyre në aktivitete të

papastera kontrabanduese.

Nga titulli i këtij punimi, vërehet se në të trajtohet kontrabanda e malrave me tarifa të

larta doganore në të cilën e kemi për qëllim;njohjen, luftimin, parandalimin, dhe

çrrënjosjen e kontrabandimint në shoqëri.

Për ta kuptuar këtë problem,duhet njohur format e manifestimit të kësaj dukurie

kriminale ,kontrabandimi i këtyre mallrave si dhe oraganizimi ndërkombëtar i rrjetit të

kriminalitetit të organizuar i cili është i shfaqur në disa lloje të ndryshme.

Duke e vështruar rëndësinë dhe ndërlikueshmërinë e kontrabandës me cigare në botën

bashkëkohore,shpresoi që ky punim është një kontribut modest në njohjen,ndriçimin dhe

masatë që ndermerren për parandalimin dhe luftimin e kësaj dukurie të rrezikshme.

Ky punim, në rend të parë u dedikohet të gjithë studentëve të Fakulltetit të

Kriminalistikës, Fakulltetit Juridik, por njëkosishtë edhe studentëve të studimeve pos

diplomike. Po ashtu është i mir se ardhur për të gjithë ata që në çfardo mënyre merren me

çështje të njohjes, parandalimit dhe luftimit të kondrabandës doganore në shoqëri.

Në këtë drejtim mund ti shërbej kriminalistëve, juristëve, gjyqtarëve, avokatëve si dhe

puntorëve të cilët punojnë në institucjone të ndryshme doganore.

Ky tekstë është me interes edhe për lexus të tjer, të cilët në ndonjë mënyrë, përcjellin dhe

interesohen për dukuritë e kontrabandes në shoqërin bashkëkohare.

4

Njohuri të përgjithshme mbi kontrabandën

Ne baze te dispozitave te ligjit doganor ne fuqi , si vepra penale doganore jane te

inkriminauara veprimet e bartjes se mallit pertej vijes doganore duke iu shmangur

masave te mbikqyrjes doganore .Shmangja nga masat e mbikqyrjes doganore

kryesisht manifestohen me mos paraqitjen e mallrave autoriteteve doganore me rastin

e kalimit te vijes doganore si dhe me bartjen e mallrave pertej vijes doganore ne

menyre te fshehte.Per keto vepra penale eshte percaktuar denimi me burg prej nje

viti deri ne pese vite dhe gjoba ne te holla(AI N0 8/2004 neni 28).Kodi nr 03/L-

109.KS 10.11.2008)

Kushdo që nëpërmjet linjës doganore bartë mall me vlerë më të lartë duke anashkaluar

masat e kontrollit doganor, ose kushdo që duke i anashkaluar masat e kontrollit doganor

bën bartjen e mallit nëpërmjet linjës doganore, do të dënohet me gjobë në para ose me

dënim me burg deri në tri vjet,pavarësisht se a është bërë lakimi i mallit nëpërmjet

vendkalimit të rregullt apo jashtë tij. Në qoftë se personi deklaron se mallin e ka futur

jashtë vendkalimit kufitar ose nëpërmjet vendkalimit legal doganor, pa e paraqitur ose

duke e fshehur, bëhet fjalë për vepër penale të kontrabandës. Tiparet logjike të kësaj

vepre penale janë:

- bartja e mallit nëpërmjet linjës doganore dhe

- bartja që bëhet në formë profesionale1.

Kontrabanda paraqet një dukuri aktuale negative,rrezikshmëria shoqërore e së cilës

manifestohet në mënyrë të shumëfishtë.

Përmasat e përhapjes së kontrabandës sot, veçanërisht në disa forma të saj,e bëjnë

atë ,me gjasë, trajtën më të organizuar të kriminalitetit,e cila implikon në vete një mori

trajtën negative në shoqëri 2

Nëse i qasemi në aspektin historik si dhe në zhvillimin e saj ,kjo dukuri është e lidhur

pikërisht me paraqitjen e kufijve shtetëror, ku si rezultat i këtyre pengesave pamundësuan

1 Dr Mersida Suçeska,Bazat e Kriminalitetit Ekonomik, Prishtine. 2006.fq.83-842 Mr .sc.Veton Vula,kontrabanda me narkotike ne boten bashkëkohore

5

edhe qarkullimin e lire të mallrave,sidomos mallrave me tarifa të larta, pra mund të

konstatojmë se kontrabanda ka ndryshuar formën e vetë për gjatë gjithë kohës dhe

zhvillimit ekonomiko shoqërorë.

Sipas një botëkuptimi kontrabandë është çdo lloji i transportimit ilegal të mallit përtej

kufirit që në vete përmbajnë mallra të tarifës së lartë.

Sipas prof Ismet Elezi,kontrabandë quhet:”kalimi i mallrave,i sendeve me vlerë dhe i

objekteve tjera jashtë vendeve ku ka zyra doganore,ose kalimi i tyre nëpërmjet zyrave

doganore duku ju shmangur kontrollit doganor me anë të fshehjes së sendeve, kryhet me

shumë se një herë”.3

Sa i përket nocionit të kontrabandës ekzistojnë disa definicione me anë të cilave

përkufizojmë këtë dukuri kriminale, si gjërat që më së shumti kontrabandohen janë gjërat

me vlerë, narkotikët,cigaret ,parat, armët e municioni dhe shumë mallra të tjera të cilat

kanë një vlerë mjaftë të madhe.

Edhe pse pothuajse në të gjitha shtetet e botës e kanë të rregulluar në mënyrë normative

parandalimin e kësaj dukurie,kontrabanda është prezentë në çdo vend të botës varësisht

prej zhvillimit ekonomiko shoqërorë.

Nocioni i doganës, rëndësia dhe llojet

Dogana është taks që i paguhet shtetit me rastin e kalimit përtej linjës doganore. Si

rregull, linja doganore përputhet me kufirin shtetërorë, e cila e përcakton zonën doganore,

ku dalin obligime për pagimin e doganës dhe taksave tjera për mallrat që hynë në zonën

doganore të një vendi. Qëllimi dhe destinomi ekskluziv i doganës ka pasur karakter

fiskal, do të thotë t’i shërbej për plotësimin e buxhetit.

Si definicion mbi doganën kemi: Taksa që e paguan shteti me rastin e hyrjes së mallrave

nëpërmjet linjës doganore, si për nevojat e arkës shtetërore ashtu edhe për realizimin e

synimeve të caktuara në këmbimin tregtar ndërkombëtar, siç është mbrojtja e prodhimit

vendor, nxitja e zhvillimit të ekonomisë vendore dhe barazimi i bilancit tregtar me jashtë.

3 Dr Skender Begeja,politika penale ne nje Evrop ne Transformim,1995,Drejtesia,nr.3 fq.64

6

Doganat janë tatime të cilat i grumbullon shteti me rastin e kalimit të mallrave nëpërmjet

kufirit shtetëror dhe bën pjesë në grupin e tatimeve të tërthorta. Fillimisht, dogana ka

pasur karakter fiskal, që do të thotë së shteti e ka aplikuar këtë taks me qëllim të sigurimit

të mjeteve.

Dogana në kuptimin që ka sot ka filluar të aplikohet së pari në periudhën e

merkantilizmit, në shekujt XVII e XVIII, kur është quajtur:tri dhjetëshja, xhymryk, soll,

doana etj. Atëherë ishin hequr të gjitha taksat brenda territorit të shtetit (qyteteve e

rajoneve), dhe kishte filluar pagesa e taksës doganore vetëm në kufi të jashtëm të shtetit.

Dogana, si instrument i këmbimit të jashtëm tregtar manifestohet nëpërmjet dy

elementeve të saj themelore: tarifës (shkallës) doganore dhe bazës doganore. Nëpërmjet

“Tarifës doganore” caktohet lartësia e pagës së shkallës doganore për mallrat që

importohen ose hynë në zonën doganore në BeH4.

Dogana ka rëndësi të madhe për procesin e baraspeshës në treg dhe për stabilitetin e

çmimeve. Gjithashtu është instrument për harmonizimin e sistemit ekonomik të vendit.

Ngarkesat e doganave ndihmojnë ruajtjen e stabilitetit të tregut vendor për plasmanin e

prodhimeve vendore, ndërsa nëpërmjet lehtësimeve doganore për mallrat që eksportohen

stimulohet shtimi i prodhimit vendor dhe plasmani i tij në tregun e jashtëm.

Llojet e doganave janë të ndryshme. Ndarja e doganave bëhet sipas kritereve të zbatimit

të tyre. Ja llojet e doganave:

1. Sipas lëvizjes së mallrave: doganat eksportuese, importuese dhe transite.

2. Sipas funksionit themelor ekonomik: doganat mbrojtëse e fiskale (financiare) dhe

doganat sociale e politike;

3. Doganat prohibide (në qoftë se lartësia e tyre është aq e madhe sa ndikon njësoj

sikur edhe ndalimi direkt);

4. Sipas mënyrës së caktimit të tarifës doganore: doganat autonome dhe të

marrëveshjes (konvencionale);

5. Dogana maksimale dhe minimale,ngjashëm me tekstin nën pikën 4;

6. Sipas mënyrës së caktimit dhe pagesës: ad valorem dhe specifike, si edhe të

kombinuara nga aspekti doganor teknik;

4 Dr Mersida Suçeska, Bazat e Kriminalitetit Ekonomik, Prishtine. 2006.fq.77-78.

7

7. Sipas mënyrës së procedimit të mallit: doganat unike dhe diferenciale (varësisht

prej procedimit unik apo të ndryshëm të doganimit të mallrave që hynë nga

vendet të ndryshme, prej rrugëve transportuese apo prej mjeteve të transportit. Një

formë e doganave diferenciale paraqesin doganat preferenciale dhe doganat

luftarake (retrozive), të cilat aplikohen ndaj ndonjë vendi në rrethana të

jashtëzakonshme, në mënyre që ai vend të detyrohet të lëshojë pe;

8. Doganat për barazim,antidoping dhe për kompensim5.

Kontrabanda dhe Kriminaliteti i organizuar

Kriminaliteti është dukuri komplekse dhe mjaft heterogjene,si për nga forma po ashtu

edhe për nga shkaqet e paraqitjes se tij. Sjelljet kriminale janë te llojllojshme,siç janë

edhe raportet shoqërore dhe të mirat të cilat atakohen dhe rrezikojnë ato sjellje. Për këtë

arsye kur flitet për fenomenologjinë kriminale shtrohet nevoja e klasifikimit dhe ndarjes

së formave të manifestimit të sjelljeve kriminale6.

Ndër format më të shpeshta dhe më të rrezikshme të sjelljeve kriminale në botën

bashkëkohore,konsiderohet i ashtuquajturi “kriminalitet profesional” .Ky lloj

kriminaliteti quhet profesional ngase atë e kryejnë personat të cilët me sjellje kriminale

merren në mëny të rregullt dhe ky aktivitet i tyre është bërë profesion dhe mjeshtri e

përhershme e tyre. Si formë e veçantë e kriminalitetit profesional,konsiderohet edhe i

ashtuquajturi kriminaliteti i “jakës së bardhë”ose kriminalitet i shtresave të larta në

shoqëri. Këtë term dhe emërtim të kësaj forme të kriminalitetit e përdori për herë të parë

kriminologu dhe sociologu amerikan Edwin Sutherland7.

Si formë posaçërisht e rrezikshme e manifestimit të krimit trajtohet kriminaliteti i

organizuar. Ai cilësohet me disa veçori,si lidhshmëria e përhërshme më shumë në

kryerjen e aktiviteteve kriminale ekzistimi i një strukture organizative me hierarki dhe

pushtet të fuqishëm të udhëheqësit:dominimi i rregullit, rendit, disiplinës, përgjegjësisë së

5 Dr Mersida Suçeska,. Bazat e Kriminalitetit Ekonomik, Prishtine 2006.fq.80-816 Dr. Ragip Halili Kriminologjia bot. kater .fq135-1377 Dr. Ragip Halili Kriminologjia bot.kater.fq.137-139

8

antarve , solidariteti i imponuar:ruajtja e fshetsis se veprimit dhe mos zbulimi i

organizatës, mos tradhtia ndaj udhëheqësit etj8.

Kriminaliteti i organizuar është dukuri pothuajse e përhapura në të gjitha shoqëritë ,gjë

që kriminelet profesionist po organizohen gjithnjë e më shumë në grupe të caktuara ,në

banda dhe forma të ndryshme të bashkëpunimit ndërmjet tyre qëllimi i të cilëve është

përfitimi material me anë të veprimtarisë kriminale, kriminaliteti i organizuar shfaqet në

forma të ndryshme, si dhe për të arritur qëllimet e tyre ata përdorin këto forma

a) kriminalitetin e organizuar në fushën e tregtisë dhe

b) trafikun e organizuar të sendeve (mallrave të ndaluar)

rasti i parë ka të bëj kur ndërmarrjet paraqiten haptazi si ndërmarrje të ligjshme me

degëzime tregtare apo shpëlarje e parave, që nënkuptojmë përfitimet ilegale a investimet

legale.

Ndërsa sa i përket trafikut të organizuar të sendeve me vlerë në mesin e këtyre sendeve

bën pjesë edhe kontrabanda me cigare,kjo dukuri është shumë e përhapur pothuajse në

çdo cep të botës,varësisht prej zhvillimit ekonomik shoqëror.

Kontrabanda me cigare pothuajse është një dukuri shumë e përhapur edhe në Ballkan, ajo

shfaqet në forma të ndryshme të kontrabandimit edhe pse janë mbajtur disa takime në

kuadër të policisë dhe organizatave për parandalimin e kësaj dukurie, prapë se prapë nuk

kanë arritur që të ndalojnë një dukuri të tillë,pasi që në disa shtete vetë udhëheqësit ishin

të implikuar në këtë dukuri.

Nëse i qasmi këtij problemi në kuadër të rajonit kjo dukuri është shumë e përhapur në të

gjitha vendet e Ballkanit, sidomos një gjë e tille u mundësua pas shpërthimit të luftës në

ish Jugosllavi. Të gjithë në Ballkan e dinin se rajoni i tyre ishte qendër e kontrabandës së

cigareve. Shumë shpejt, mbas shpërthimit të luftës në ish-Jugosllavi në vitin 1991, në

restorantet e Zagrebit, Beogradit dhe të Sarajevës filluan të hyjnë fëmijë, disa nga ata fare

të vegjël, me çanta të mbushura me cigaret më cilësore perëndimore. Nëpër trotuare, çdo

20 metra, njerëz të moshuar me një lëkurë të rreshkur, mbas një stazhi rreth dhjetëvjeçar

të pirjes së cigareve, ofronin shteka (kuti) cigaresh "Winston" dhe "Marlboro". Në

Londër, një shtekë e tillë kushtonte 75 dollarë, në Nju Jork - rreth 40 dollarë, kurse në

Ballkan - 10 dollarë! Një ndryshim i tillë në çmim bëri që numri i njerëzve që pinë cigare

8 Dr. Ragip Halili Kriminologjia bot.kater.fq.141-142

9

në këtë rajon, pra që ranë preh e kësaj shprehie të dëmshme shëndetësore, të rritej në

mënyrë të konsiderueshme, për më tepër në kushtet e luftës. Më shumë sesa gjysma e

banorëve të Ballkanit pinë cigare, pra tregu është mjaft i madh9

Nëse i referohemi në aspektin global kontrabandimi me cigare është një dukuri e

përhapur pothuajse çdo kund,llogaritet se në botë kontrabandohen mbi 600 bilion cigare

për çdo vite10

Po ashtu edhe Kosova bën pjesë në rajonin kur kontrabandimi i cigareve është një dukuri

kriminale mjafte e përhapur,dhe mjafte fitimprurëse për kontrabandistët, duke pasur

parasysh terrenet mjaftë të vështira të kalimit të kufirit kontrabandistët shpesh kanë

përdorur kuajt dhe gomaret për kalimin e kufirit si nga ana e Shqipërisë apo të Malit të

Zi. Kuaj të ngarkuar me cigare pa pronarë udhëtojnë të vetmuar për rreth 6 orë nga Mali i

Zi e Shqipëria për në Kosovë. Kjo është mënyra më e fundit që aplikojnë trafikantët për

të shmangur arrestimin11

Pejë-Tropojë-Kontrabanda e cigareve me kuaj përmes kufirit Mali i Zi –Kosovë dhe

Shqipëri-Kosovë ka vite që aplikohet nga kontrabandistët e cigareve, por asnjëherë si në

këto përmasa. Policia ka arritur të kapë vetëm kafshët e ngarkesës, disa koli me cigare si

dhe “peshq të vegjël” duke mos mundur të ndëshkojë bosët e padukshëm të trafikut të

cigareve. Ekzistencën e trafikut të cigareve nga Mali i Zi në Kosovë përmes bjeshkëve të

Jablanicës në Pejë, por edhe nga Bjeshkët e Nemuna në kufirin Shqipëri-Kosovë e kanë

pranuar zyrtarët e Shërbimit Policor të Kosovës në Pejë. Qendra e distribuimit të cigareve

kontrabandë është qyteti i Pejës, një ndër qytetet më të mëdha të Kosovës, i njohur për

ushtrimin e bizneseve të shumta. Kuajt e ngarkuar me cigare kalojnë përmes malit në

afërsi të pikës doganore Kullë-Rozhajë për të futur cigaren kontrabandë në tregjet

anembanë Kosovës. Kontrabandistët e duhanit me kuaj janë të moshës kryesisht të re dhe

banojnë në fshatrat e Pejës kufi me Malin e Zi dhe Shqipërinë. Ata thonë se kontrabanda

e duhanit është jetike për ta, është buka e familjeve të tyre. Policia në Pejë pranon

ekzistencën e kësaj kontrabande, madje thotë se me këtë aktivitet merren një numër i

madh personash. Njëri prej kontrabandistëve të duhanit me kuaj që nuk e tregon emrin

thotë se kontrabandën që ai bën me duhan, është një punë për të mbajtur tetë anëtarët e

9 http://www.albaniasite.net/forum/ 10 http://reportingproject.net/new/index11 http://www.forumilir.com

10

familjes. “Jemi shumë persona që merremi me këtë punë. Po të gjithë duam me jetua. Kjo

është buka e familjes time ”,- thotë kontrabandisti i cigares. Bosët e mëdhenj diku larg

gjurmëve, numërojnë paratë që përfitojnë nga kjo tregti e paligjshme. Askush prej

kontrabandistëve nuk dëshiron të thotë të vërtetën, aq më pak të japë identitetin e vet.

Në të shumtën e rasteve kuajt e ngarkuar me cigare e bëjnë rrugën të vetmuar pa pronarët

e tyre. Ata ndjekin gjurmët e vetvetes pa gabuar asnjëherë. Karvanët e kuajve udhëtojnë

për rreth 6 orë të vetmuar nëpër monopatet e bjeshkëve. Këtë skemë, trafikantët e vegjël

të cigareve e aplikojnë për të mos rënë në dorë të policisë. Në policinë rajonale të Pejës

tregojnë se para tre vjetësh policia kishte kapur 45 kuaj e mushka të ngarkuara me duhan

që po hynin nga kufiri perëndimor me Malin e Zi, për në Kosovë. Njësiti policor dhe

Antikontrabanda, kishin mundur të kapnin kafshët e ngarkesës, por jo të zotët e tyre. Të

mësuar nga rruga e përsëritur shpesh, karvani i kuajve dhe mushkave pa njerëz po

drejtohej drejt vendit ku grumbullohej cigarja kontrabandë në hyrje të Pejës, ku janë

kapur nga policia. Policia ishte mjaftuar duke “kapur” kuajt, por ka qenë e detyruar t’i

lëshojë, pasi kafshët po ngordhnin urie. Ky aksion qe cilësuar asokohe nga vetë policia si

spektakolar në luftën kundër kontrabandës së duhanit. “Ne kishim qëllim t’iu bënim

presion kontrabandistëve për të lënë punën e tyre të kontrabandës me cigare”, këtë thonë

në policinë rajonale të Pejës. Njëri prej kontrabandistëve të cigareve me kuaj nëpër pyll

thotë se i kujtohej kjo ngjarje, por në atë kohë ai nuk kishte filluar punën që bën

aktualisht (trafik cigaresh me kuaj). Këtë lloj trafiku edhe ky person e lidh me jetën e

familjes së vet. Edhe para dy javësh policia e Pejës kishte rënë në gjurmët e një karvani

me 6 kuaj të ngarkuar me cigare që po hynin në Kosovë. Policia dhe Shërbimi Doganor i

Kosovës kanë bllokuar 48 koli me cigare të ngarkuara në kuaj, por edhe kësaj radhe

policia ka arritur të kapë njërin prej tyre. Zëdhënësi i policisë rajonale në Pejë, togeri

Avni Gjevukaj, thotë se pronarët e kuajve kanë qenë kryesisht të moshës së re, 20-30

vjeçare .

Kush janë “bosët” që fshihen pas kuajve?

Zyrtarët e policisë në Pejë janë të vetëdijshëm se kontrabandën e duhanit e drejtojnë bosët

e mëdhenj të cilët me siguri nuk kapin kapistrën e kuajve për të marrë bjeshkët dhe për të

11

sjellë në tregun e Kosovës duhan kontrabandë. “Jemi në aksion të vazhdueshëm për të

luftuar krimin ekonomik që ka të bëjë me kontrabandën e duhanit”,- thotë togeri Avni

Gjevukaj. Ai nuk mohon faktin se transportuesit e cigares me kuaj, mbajnë familjet e tyre

duke sjellë duhan në treg. Për dosjet që cilësohen krim ekonomik, Gjevukaj thotë se

policia e krimeve ekonomike i çon në Prokurori, ndërsa kjo e fundit vendos se çfarë të

bëjë me autorët. Kryeprokurori i Prokurorisë Komunale në Pejë, Gëzim Baloku, thotë se

prokurorët kanë hetuar dosje të kontrabandës së cigareve dhe i kanë dërguar ato në

Gjykatë, por nuk kanë mundur të saktësojnë numrin e tyre. “Të gjitha dosjet me

kontrabandë cigaresh i kemi nisur për Gjykatë, me rekomandimin që të konfiskohet malli

kontrabandë ”,-thotë Baloku. Asnjëri nga gjykatësit e gjykatës Komunale të Pejës nuk ka

pranuar të thotë numrin e dosjeve të kontrabandës që kanë mbërritur në këtë gjykatë.

Avokati i njërit prej të arrestuarve për kontrabandë cigaresh me kuaj, Bekë Lajçi, ka

treguar për klientin e tij se cigaret që ka sjellë ai në treg me një kalë të lodhur, e ka bërë

për bukën e gojës së familjes së vet. “Vrima e fundit e kavallit, janë personat si klienti im,

ndërsa bosët e kontrabandës, ata të mëdhenjtë, nuk kanë përfunduar asnjëherë para

drejtësisë”, - thotë avokati Bekë Lajçi.12

Trafikimi i cigareve ndërmjet Kosovës dhe Shqipëri ka filluar kur në Shqipëri dhe në

Kosovë kishte tarifa të ndryshme doganore për cigaren. Në Kosovë tarifat ishin mjaft të

ultë krahasuar me ato të Shqipërisë. Zyrtarë që drejtojnë luftën kundër trafiqeve në

Drejtorinë e Policisë së Qarkut të Kukësit sqarojnë se gjatë këtyre viteve janë evidentuar

raste të trafikut të cigareve nga Shqipëria në Kosovë e anasjelltas. Ato janë zbuluar

kryesisht në zonën e Hasit si në fshatrat Cahan, Kishaj e Pogaj, kufi me Hasin e Prizrenit,

në Morinë të Kukësit përmes bjeshkëve të Koritnikut dhe në disa fshatra të Tropojës kufi

me Kosovën. Të njëjtat burime pohojnë se para vitit 2004, kur në Shqipëri kishte subjekte

të licencuara për transit ndërkombëtar të cigareve për në Kosovë dhe në këtë vend TVSH-

ja ishte shumë më e ulët krahasuar me atë të Shqipërisë ka ekzistuar një trafik disa herë

më i madh i cigareve.

12 http://www.albaniasite.net/forum/

12

Zhvillimi dhe dinamika e kontrabandës në disa vende të Ballkanit

Fenomeni i kontrabandës me cigare është pothuajse kudo, edhe vendetë e Evropës

Juglindore pothuajse nuk janë imunë ndaj kësaj dukuri negative, kjo dukuri filloi të

lulëzoi sidomos në kohërat e luftës në ish Jugosllavi.Shqipëria dhe vendetë ish Jugosllave

janë rrugë transite për kontrabandën me cigare për në vendetë e Evropës Perëndimore,

por ato gjithashtu janë edhe vende të destinuara për cigare të kontrabanduara.13 Në Itali në

gjykata dhe në raportet e policisë edhe të qeveris së saj ,gjithnjë e më shumë bëhet

zhurmë rreth implikimit të Kryeministrit të Malit të Zi në kontrabandimin me cigare Milo

Gjukanovic i cili kishte bërë kontrabandim me shuma të mëdha të cigareve qëllimi i të

cilave ishte përfitimet materiale dhe ndërtimin e një fabrike në Serbi për prodhimin e

cigareve. Statistika ndërkombëtare që i referohen kontrabandës me cigare në rajon janë

të ndryshme, 25% te konsumimit me cigare në Kroaci dhe në Romani janë të

kontrabanduar, 37% në Bullgari ,Maqedonia 47% ndërsa shkalla më e lartë është në

Bosnje dhe Hercegovina me 80% dhe Shqipëria,për shkak se këto vende të rajonit të cilat

ka dalë nga lufta kanë një sistem mjaftë të dobët të kontrollit të kufijve,ku një gjë të tillë i

mundësohet kontrabandisteve që të kontrabandojnë sasi të mëdha të cigareve dhe sendeve

të ndryshme me vlerë

Vëllimi dhe struktura e kontrabandës me cigare në Kosovë

Sipas të dhënave nga literatura, dhe shënimeve statistikore kombëtare edhe

ndërkombëtare kriminaliteti po shtohet edhe në vendete e zhvilluar të cilat kanë një

bilanc shumë të madhë të zhvillimit ekonomik, kontrabanda me cigare është problem

social edhe ekonomikë i rendit të parë, dhe ai vënë në pikëpyetje disa aspekte të

13 The tobacco Epidemic in south-east Europe, consequence and Policy Responses,fq 34

13

funksionimit të sistemit doganor ndërkombëtar, ndërsa ky fenomen është shumë i

theksuar në ato vende të cilat kanë filluar disa procese të transformimit demokratik dhe të

cilat kanë filluar të hapen ndaj vendeve të Evropës Perëndimore dhe ShBA-ve.

Trafikimi i cigareve në Kosovë është një dukuri mjaftë e shprehur,sidomos në zonën

kufitare të Prizrenit edhe te Pejës, në këtë punim do ti citoja shkrimin në një gazetë ku në

mënyrë të veçantë i referohet pikës doganore të Morinës në kufi me Shqipërinë ,ku

autoritetet doganore kishin konfiskuar disa paketa të kontrabanduara me cigare , “

Shërbimi Doganor i UNMIK-ut në at kohë, në kufirin Kosovë- Shqipëri ka bllokuar 15

mijë paketa cigare që tentonin të kalonin kontrabandë përmes kësaj pike kufitare me

destinacion Shqipërinë. Tridhjetë koli me cigare të markës "Marlboro" dhe "Slims" kanë

qenë të fshehura në një kamion me targa të Shqipërisë kur janë zbuluar nga oficerët e

antikontrabandës të UNMIK-ut. Cigaret kontrabandë ishin të fshehura në një tavan të

dyfishtë të kamionit, i montuar enkas për transportimin e mallrave kontrabandë.

Trashësia e tavanit të dyfishtë ishte rreth 35 centimetra dhe në të ishin sistemuar cigaret

kontrabandë. Lajmi është pohuar dje nga burimet zyrtare të policisë së Kosovës dhe asaj

shqiptare.”14 Trafiku

i cigareve nga Kosova në Shqipëri e anasjelltas ka lulëzuar në kohën kur në Shqipëri e

Kosovë kishte tarifa të ndryshme doganore për cigaren. Në Kosovë tarifat ishin mjaft të

ultë krahasuar me ato të Shqipërisë. Zyrtarë që drejtojnë luftën kundër trafiqeve në

Drejtorinë e Policisë së Qarkut të Kukësit sqarojnë se gjatë këtyre viteve janë evidentuar

raste të trafikut të cigareve nga Shqipëria në Kosovë e anasjelltas. Ato janë zbuluar

kryesisht në zonën e Hasit si në fshatrat Cahan, Kishaj e Pogaj, kufi me Hasin e Prizrenit,

në Morinë të Kukësit përmes bjeshkëve të Korintikut dhe në disa fshatra të Tropojës kufi

me Kosovën. Të njëjtat burime pohojnë se para vitit 2004, kur në Shqipëri kishte subjekte

të licencuara për transit ndërkombëtar të cigareve për në Kosovë dhe në këtë vend TVSH-

ja ishte shumë më e ulët krahasuar me atë të Shqipërisë. Dhe ka ekzistuar një trafik disa

herë më i madh i cigareve.

Në Kosovë hynë përgjysmë cigare më pak sesa viteve të kaluara. Përderisa importi mujor

i cigareve që kalonte nëpër terminalet doganore gjatë viteve të kaluara ishte 350-500 tonë

në muaj, tashmë ai ka rënë në 200 tonë.

14 http://www.shekulli.com.al/news/45/ARTICLE/13042/2007-07-16.html

14

Rritja e akcizës së cigareve nga dy në gjashtë euro, prej saj në dhjetë euro e më pas në 17

euro për kilogram, duket se ka ndikuar që të rritet dukshëm kontrabanda e cigareve. Çdo

rritje e akcizës ka rezultuar me zvogëlimin e sasisë së cigareve të importuara, sasi kjo që

tashmë është mbi dyfish më pak. Pasi që nuk vërehet ndonjë braktisje e tymosjes së

cigares nga kosovarët, dyshohet për një rritje enorme të kontrabandës.

Për 6 muajt e fundit të vitit të kaluar në Kosovë kanë hyrë nëpërmes doganave 18.6

milionë kilogramë cigare në një mesatare prej 3000 tonësh në muaj. Ishte koha kur akciza

e cigareve ishte 10 euro. Por importi i cigareve ka shënuar rënie edhe më të madhe gjatë

këtij viti. Për afro 11 muaj janë importuar 22.8 milionë kilogramë cigare, që paraqet një

mesatare prej 200 tonë në muaj. Rënia e importit solli automatikisht edhe rënie të të

hyrave doganore nga zhdoganimi i cigareve. Në vlerën totale të taksave të paguara ku

kanë hyrë taksat doganore, akciza dhe TVSH, pas rritjes prej 70% të akcizës në maj të

këtij viti shihet se ka vetëm rënie të tyre. Për gjashtë muajt e fundit, aq sa kanë mundur të

ofrojnë shifra zyrtarët e doganave, janë mbledhur 23.5 milionë euro. Për 11 muajt e këtij

viti (deri më 22 nëntor) janë mbledhur 38 milionë euro. Po të mos binte importi deri më

22 nëntor, është dashur të mblidheshin të paktën 50 milionë euro.15

Kosova nga vendi ri importues i cigareve është shndërruar në vend ku ri eksporton

cigaret. Humbjet më të mëdha është duke i pësuar buxheti i Kosovës, i cili mbetet pa të

hyrat nga një prej burimeve kryesore, akcizës së cigareve.

Format e kontrabandës me cigare dhe shpërndarja e saj

Duke pasur parasysh edhe faktorin gjeografik, vendet e ish Jugosllavisë kishin një pozitë

të tillë që gjithmonë shërbente si urë lidhëse ndërmjet perëndimit ,vendeve të lindjes dhe

pjesës tjetër të botës duke përfshirë edhe kontinentin e Azisë, pasi që në këto territore një

kohë të gjatë kishte luftëra të përgjakshme, më vonë këto u shndërruan edhe si territor i

destinuar ku u bënë një treg mjaft i rëndësishëm për kontrabandistët

15 http://www.eciks.org/shqip/lajme.php?action=total_news&main_id=998s

15

Mjetet më së shumti të cilat i përdorin kontrabandistët për futjen e cigareve në mënyrë të

kundërligjshme janë : transporti ujor, hekurudhor, ndërsa si mjet më i përshtatshëm për

transportin e cigareve përdoren kamionët ,pasi qe këta kanë një tretman ku janë të

mbrojtur në bazë të regjimit të veçantë doganor, dhe kontrolli nëpër dogana bëhet në

mënyrë më të lehtë.

Edhe autobusët në shumicën e rasteve shfrytëzohen për kontrabandimin e cigareve,duke

pasur parasysh madhësinë e tyre dhe zbrazëtirat në të. Po ashtu edhe njëra nga format më

të përhapura të kontrabandës me cigare shërbejnë edhe anijet e vogla të cilat udhëtojnë

nëpër dete edhe oqeane ndërkombëtare.

(policia italiane e cila kishte konfiskuar një sasi të cigareve Marlboro nga Mali i Zi)

16

(Një sasi e konsiderueshme e cigareve e cila është fshehur në makinë)

Kurse në vendin tonë dhe në rajon si në Shqipëri po ashtu dhe në Mal të Zi siç e

përmendëm edhe më herët transporti i cigareve në të shumtën e rasteve bëhet me anë të

kafshëve me kuaj dhe gomar.

Ndikimi i disa faktorëve subjektiv në paraqitjen e kontrabandës me cigare

Në bazë te hulumtimit dhe të statistikave vijmë në përfundim se si subjekt primar i

paraqitjes së kontrabandes me cigare në dias vende është zhvimimi i luftrave të

përgjakshme,destabilizimi i gjendjes dhe rritja e madhe e TVSH si p.sh. në Kosovë

Rritja e akcizës së cigareve nga dy në gjashtë euro, prej saj në dhjetë euro e më pas në 17

euro për kilogram, duket se ka ndikuar që të rritet dukshëm kontrabanda e cigareve. Çdo

rritje e akcizës ka rezultuar me zvogëlimin e sasisë së cigareve të importuara, sasi kjo që

tashmë është mbi dyfish më pak. Pasi që nuk vërehet ndonjë braktisje e tymosjes së

cigares nga Kosovarët, dyshohet për një rritje enorme të kontrabandës.

17

Trafiku i cigareve nga Kosova në Shqipëri dhe anasjelltas ka lulëzuar në kohën kur në

Shqipëri e Kosovë kishte tarifa të ndryshme doganore për cigaren. Në Kosovë tarifat

ishin mjaft të ulura krahasuar me ato të Shqipërisë. Zyrtaret që drejtonin luftën kundër

trafikut në drejtorinë e policisë së qarkut të Kuksit sqarojnë se gjatë këtyre viteve janë

evidentuar raste të trafikut të cigareve. Ato janë zbuluar kryesisht në zonën e Hasit si në

fshatrat Cahan, Kishaj e Pogaj, kufi me Hasin e Prizrenit, në Morinë të Kukësit përmes

bjeshkëve të Korintikut dhe në disa fshatra të Tropojës kufi me Kosovën. Të njëjtat

burime pohojnë se para vitit 2004, kur në Shqipëri kishte subjekte të licencuara për transit

ndërkombëtar të cigareve për në Kosovë dhe në këtë vend TVSH-ja ishte shumë më e

ulët krahasuar me atë të Shqipërisë ka ekzistuar një trafik disa herë më i madh i

cigareve16.Për gjashtë muajt e parë të këtij viti, importi i cigareve dhe i duhanit në Kosovë

ka qenë gati përgjysmë më pak se në periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Deri në fund të

qershorit kanë hyrë 927 tonë cigare, derisa vjet në këtë kohë ishin importuar 1,588 tonë

cigare. Kjo rënie ka ndikuar që buxheti nga akciza në këtë artikull të ketë 8 milionë euro

më pak, përkatësisht rënie 27 për qind.

Zyrtarët e doganës së Kosovës thonë se arsyeja kryesore që këto shifra janë negative

është sasia e cigareve në stoqe është e madhe. Tregtarët kanë importuar në dhjetor të vitit

2008 para ngritjes së normës së akcizës për duhan nga 17 euro për kilogram në 21 euro.

Ndërkaq, importuesit thonë se sasia e importuar e cigareve mjafton që të plotësohen

kërkesat e tregut17.Importuesit vlersojn se kerkesat e tregut janë duke u plotsuar dhe nuk

është nevoja të importojnë me shumë. Askush nuk pranon se është rritur kontrabanda.

Preventiva si formë e luftës kundër kriminalitetit doganor dhe Parandalimi i

kontrabandës me cigare

16 http://www.shekulli.com.al/news/45/ARTICLE/13042/2007-07-16.html17 http://www.gazetaexpress.com/index.php/artikujt/lexo/13622/C4/C14/

18

Format klasike të luftimit të kriminalitetit doganor, të cilat kanë qenë të orientuara

ekskluzivisht në zbatimin e masave dhe veprimeve represive, po tejkalon gjithnjë e më

shumë me aplikimin dhe zhvillimin e aktiviteteve që kanë karakter preventiv –

parandalimin e kriminalitetit doganor. Veprimi preventiv për luftimin e kriminalitetit

është gjithmonë zgjedhje ideale, në qoftë se është e mundur. Pra, preventiva është

veprimtari nëpërmjet të cilës pamundësohet shfaqja e sjelljeve kriminale dhe veprimeve

që bartin me vete pasoja të caktuara . Është detyrë e të gjitha niveleve të pushtetit të një

shoqërie që nëpërmjet masave dhe veprimeve përkatëse të sigurojnë funksionimin normal

të mardhënieve ndër njerëzore nga sjelljet dhe veprimet që shkaktojnë pasoja.

Me rastin e përpunimit të sistemit të veprimit preventiv,është e nevojshme dhe e

domosdoshme njohja dhe karakteristika e kriminalitetit doganorë,në njërën anë,dhe

posedimi i aftësive profesionale të zyrtarëve doganor, në anën tjetër.

Për të parandaluar zgjerimin e kriminalitetit doganor është i dobishëm funksionimi

absolut i këtyre parimeve:përzemërsia ndaj palëve, siguria, moskonsumimi i alkoolit gjatë

kryerjes së detyrës, evitimi i kontakteve me persona kriminelë, ruajtja e informacioneve

zyrtare, eliminimi i konfliktit të interesit, etj.

Vërejtja me kohë e indikacioneve të caktuara është rezultat i përvojës së zyrtarëve

doganor, bashkëpunimi me qytetar është gjithashtu një prej momenteve qenësore për

preventiv të suksesshme të të gjitha formave të sjelljeve të paligjshme në fushën e

afarizmit doganor. Zakonisht janë qytetaret ata që ofrojnë informacionet që janë të

rëndësishme për zbulimin dhe luftimin e kriminalitetit doganor. Prandaj niveli i bashkë

punimit me qytetar është e domosdoshme të ngrihet në nivelin më të lartë18

Policia e Kosovës, në rajonin e Mitrovicës në kuadër të planit të veprimit në parandalimin

e kontrabandës me mallra, të hartuar bashkë me grupin punues të komandës së

përgjithshme të policisë në Prishtinë, është duke vazhduar me rezultate të

pakontestueshme në luftimin dhe parandalimin e fenomenit të kontrabandës19

Gjatë javës së kaluar, policia e Kosovës, ka regjistruar gjithsej trembëdhjetë raste të ndara

të kontrabandimit të mallrave të ndryshme.

18 Dr Mersida Suçeska, Prishtinë. fq. 94-9519 http://gov.publiku.com/note/35575/13-raste-kontraband-ne-mitrovice-03.html

19

Në kuadër të këtij plani, policia e Kosovës, në pika të ndryshme të kontrollit të

vendosura në lokacione të ndryshme dhe në rrugë magjistrale ka regjistruar dhe iniciuar

raste të kontrabandimit të mallrave të ndryshëm, e kryesisht të derivateve të naftës

përfshirë këtu edhe bagëti, gjëra ushqimore, tekstil ndërsa për kontroll të përkohshme

policia ka bërë kontrollin e 4507 veturave, dhe legjitimimin e 1486 personave.

Me regjistrimin e këtyre 13 rasteve, policia e Kosovës, ka sekuestruar rreth 750 litra

derivate të naftës, 7 krerë lopë, 24 pako (boksa) cigare, dhe sasi të vajit ushqimor, mish,

dhe gjëra tjera të tekstilit me vlerë të papërcaktuar.

Të gjitha rastet e iniciuara nga policia s’bashku me gjërat e sekuestruara i janë dorëzuar

autoriteteve doganore në Mitrovicë, për procedurë të mëtejme ligjore.

Kontrabandimi me mallra si sinonim i tregtisë së ndaluar, në vazhdimësi është duke

shënuar rënie në krahasim me muajt e mëparshëm, ndërsa policia e Kosovës, në

bashkëveprim me institucionet tjera do të vazhdoj me zbatimin e planit. Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shtetit, në bashkëpunim me policinë dhe

Prokurorinë e Shkodrës, kanë organizuar ditën e djeshme operacionin Taraboshi 2 me

qëllim parandalimin dhe rritjen e forcës goditëse ndaj kontrabandës me mallra të

akcizës20

Mbi 100 forca policore dhe 20 automjete kanë krehur gjithë vijën kufitare në bregun e

Liqenit të Shkodrës, si dhe u ushtrua kontroll në 25 banesa, 10 lokale, 10 garazhe dhe 30

mjete të ndryshme. Nga këto kontrolle policia ka vënë në pranga dy persona. Dritan

Frashnishta, 24 vjeç, nga fshati Kamicë i rrethit Malësi e Madhe, u arrestua, pasi gjatë

kontrollit të ushtruar në banesën e tij janë gjetur dhe sekuestruar me cilësinë e

provës materiale cigare të llojit Marlboro , pa pullë fiskale të Ministrisë së Financave.

Përparim Çulaj, 32 vjeç,banues në Koplik Qendër, të rrethit Malësi e Madhe, u arrestua

pasi gjatë kontrollit të ushtruar në banesën e tij u gjetën e sekuestruan në cilësinë e provës

materiale cigare të llojeve të ndryshme, pa pullë fiskale të Ministrisë së Financave. Pas

kryerjes së veprimeve procedurale, materialet në ngarkim te të arrestuarve i kaluan për

ndjekje penale Prokurorisë së Shkodrës për veprën penale kontrabandë me mallra të

akcizës. Ndërkohë, nga kontrollet forcat e policisë kanë sekuestruar 1173 paketa me

cigare të markave të ndryshme, të cilat ishin futur kontrabandë. Burime pranë Drejtorisë

20 http://asp.gov.al/2007/dhjetor/8tarboshi2.htm

20

së Përgjithshme të Policisë së Shtetit janë shprehur se aksioni do të vazhdojë në ditët në

vazhdim edhe në qytete të tjera, me qëllim parandalimin e kontrabandës së mallrave për

të cilat paguhet akcizë.

Prishtinë 9 tetor 2008.- Dje gjatë orëve të pasdites Njësit e Doganës kanë konfiskuar një

sasi të konsiderueshme të duhanit. Pas hetimeve të bëra nga njësit e Doganës si dhe në

bashkëpunim të ngushtë me prokurorinë komunale të Prizrenit, gjatë pasdites së djeshme

njësit antikontrabandë të Shërbimit Doganor kanë kryer bastisjen e një shtëpie dhe lokali

në fshatin Shkozë, komuna e Prizrenit21.

Bastisja është bërë me dyshimin se ekziston një depo e cila bënë shitjen e duhanit të

kontrabanduar. Me ketë rast janë zbuluar sasi të mëdha te duhanit ilegal mbi 250.000

copë cigare, kurse vlera e mallit është mbi 10.000 €uro. Llojet e duhanit të zbuluar janë

KAMEL dhe RONSON. Një pjesë e këtij duhani ka pasur banderola të Malit te Zi.

Prishtinë – Llapnasellë - 19 shtator 2008 sot në mëngjes në D. D. Dheu i Bardhë, gjatë

një kontrolli në vendkalimin kufitar në hyrje të Kosovës në një veturë me tabela KS,

është zbuluar sasia prej 132 boksa cigare, këto cigare ishin të fshehura në pjesë të

ndryshme të veturës në bunker special të ndërtuar për kontrabandës22.

Pas këtij zbulimi, njësitet e Hetuesisë dhe të antikontrabandës të SHD me urdhër

prokurorit publik dhe në asistencë të Policisë së Kosovës kanë bërë bastisjen e 4

21 http://gov.publiku.com/note/32755/zbulohet-nj%C4%96-depo-me-duhan-te.html22 http://gov.publiku.com/note/29618/aksioni-kunder-cigareve-pa-banderola-190908.html

21

lokacione në fshatin Llapnasellë, Komuna e Prishtinës, që është dyshuar se janë të

ndërlidhura me cigaret e zbuluar në Dheun e Bardhë. Gjatë kontrollit të dyqaneve është

vërejtur një person i cili nga një fugon largonte një pako, i cili u ndalua ku pas kontrollit

u zbulua se në pako kishte cigare pa banderolë. Me këtë rast është kontrolluar edhe

fugoni në fjalë, ku u zbuluan cigare të kontrabanduara pa pulla fiskale “banderola”

Mallrat e konfiskuara gjatë këtij aksioni është si më poshtë:

Gjithsejt 750.7 box apo 150.140 copë cigar.

Kafe e pjekur dy thasë afërsisht 50 kg Paketime të zbrazëta të kafes ( 100 gr) 2200 copë.

Qese najloni 130 komplete x 100 copë.

Cigaret e zbuluara në sasi totale në dy rastet janë konfiskuar nga ana e SHD. Me

urdhër të prokurorit publik, personi i dyshuar është arrestuar dhe është dërguar në

qendrën e paraburgimit. Lënda referohet sektorit të Hetuesisë për procedurë të

mëtutjeshme.

Masat e mbikëqyrjes doganore si forme e pengimit te kontrabandës me cigare

Masat kryesore te mbikëqyrjes doganore mbi pengimin e kontrabandës se cigare janë

skanerët e ndryshëm të cilët e lejojnë dhe shpejtojnë ne mas te madhe punën e

doganjerve, si mas tjetër është edhe aksionet e ndryshme te cilat i nder merë shërbimi

doganor ne bashkëpunimë me shumë sektor tjerë.

Për ndihmë të shërbimit doganor të Kosovës Ambasadorja Kaidanow i dhuron doganës

automjet me rreze rëntgen.

Prishtinë 2 Tetor 2008, Sot në Drejtorin e Shërbimit Doganor është mbajtur ceremoni

solemne, ku ambasadorja Tina Kaidanow i ka dhuruar Shërbimit Doganor një skaner

mobil me rreze rëntgen për inspektim të specializuar të dërgesave23.

Ndër pajisjet e dhuruara nga Ambasada Amerikane nëpërmjet programit të tyre EXBS

janë edhe pajisje tjera si ato për matjen e dendësisë, kamera speciale për kontrolle te

specializuara si dhe pajisje tjera të cilat mundësojnë njësitet anti kontrabandë të Shërbimit

Doganor që të luftojnë kontrabandimin dhe futjen e mallrave ilegalisht në territorin e

Kosovës.

23 http://gov.publiku.com/category/579/sh%C4%97rbimi-doganor-i-unmikut.html

22

“Këto pajisje do të ndihmojë që kontrollet dhe luftimi i kontrabandistëve të jetë më i

suksesshëm dhe më i përshtatshëm për shkak të mundësisë së lëvizjes së tij anekënd

Kosovës, duke përfshirë edhe kalimet nëpër vijën e gjelbër të kufirit të Republikës së

Kosovës” . - tha me këtë rast zt. Naim Huruglica Drejtori i përgjithshëm.

Vlera e donacionit është mbi 1 milion e 100mijë dollarë Amerikan.

Në ceremoninë e mbajtur sot ishin prezent edhe Ministri i Financave z. Ahmet Shala,

Ministri i punëve të brendshme z. Zenun Pajaziti, si dhe shumë zyrtarë të tjerë.

E gjithë kjo ka një ndikim të qartë në parandalimin dhe edukimin e operatorëve të

biznesit. Po kështu, kontrolli për natyrë malli bën të mundur evidentimin e tentativave për

mallra kontrabandë, si cigare, kafe apo mallra të tjera, siç ishte rasti i fundit i kapjes së

kafesë kontrabandë në doganën e Kapshticës (27 ton) sasi e konsiderueshme, ku edhe pse

me një mekanizëm të sofistikuar për fshehjen e saj dhe të maskimit të mallit, tregon për

efikasitetin dhe gatishmërinë e strukturave kufitare.

Si mas e mbikëqyrjes doganore për pengimin e kontrabandës me cigare është dhe

zbatimi i Strategjisë së Menaxhimit të Integruar të Kufijve i cili është bërë i mundur

nëpërmjet marrëveshjeve përkatëse të bashkëpunimit apo urdhrave të përbashkët të

drejtuesve të institucioneve, bashkërendimi i punës mes agjencive që operojnë në kufi, si

23

Policinë Kufitare, Drejtorinë e Kontrollit Fito sanitar dhe Veterinar, Autoritetet Portale,

por edhe me agjenci të tjera të zbatimit të ligjit, si Policinë e Shtetit, Drejtorinë e

Përgjithshme të Tatimeve, Drejtorinë e Përgjithshme të Parandalimit të Pastrimit të

Parasë, Institutin e Fizikës Bërthamore etj24

Falë këtij bashkëpunimi, ku vlen të theksohet ai me Policinë Kufitare, tashmë është bërë

i mundur eksesi reciprok dhe përdorimi i përbashkët i aparaturave, mjeteve dhe sistemeve

të IT, për kryerjen e kontrolleve të përbashkëta për pasagjerët, bagazhet, automjetet apo

edhe ngarkesat me mallra. Në sajë të këtij bashkëpunimi të frytshëm dhe të normuar është

bërë i mundur, gjatë vitit 2008 e në vijim, evidentimi dhe kapja e sasive të konsideruara

të cigareve,drogës, parave të padeklaruara etj.

Sigurisht që kjo ka ndodhur. Duke përforcuar regjimin e kontrollit, duke bërë një kontroll

efektiv të kufijve është lehtësisht e evidentueshme kontrabanda e llojeve të ndryshme, ku

veçanërisht kontrabanda e mallrave të akcizës është në vëmendjen tonë, si mallra me

peshë dhe ndikim kryesor në planin e të ardhurave.

Bashkëpunimi ndërkombëtare ne luftën kundër kontrabandës me cigare

Kur flitet për bashkëpunimin ndërkombëtare në fushën e Kriminalitetit,shpesh bëhet një

dallim,ndërmjet bashkëpunimit në nivel policor dhe bashkëpunimit në nivel autoritetesh

juridike, këto dy forma të bashkëpunimit janë të lidhura ngushte njëra me tjetrën dhe se i

shërbejnë njëra tjetrës,sepse kanë të njëjtin objektiv ,d.m.th kërkimit,ndjekjes dhe dënimit

të Kriminelëve apo të kontrabandisteve ndërkombëtarë.25

Bashkëpunimi ndërkombëtar i shteteve në fushën juridike kishte si rezultat ratifikimin e

disa konventave ndërkombëtare ,të cilat parashohin masat që duhet ndërmarr për

24 http://209.85.129.132/search?q=cache:AIC8eRVWcPUJ:www.gazeta-standard.com/print.php%3Fidt%3D16911+Parandalimi+i+kontraband%C3%ABs+me+cigare&cd=10&hl=en&ct=clnk25 Mr .sc.Veton Vula,kontrabanda me narkotike ne boten bashkëkohore. fq,138

24

parandalimin e kontrabandës me cigare,narkotike dhe luftimin e kriminalitetit,

bashkëpunimi ndërkombëtar policor në fushën e lëmis së penalogjis e ka origjinën në

rregullat praktike mes autoriteteve të policisë që janë të natyrës dypalëshe dhe

shumëpalëshe .

Në kuadër të bashkëpunimit ndërkombëtare policor ekzistojnë edhe Organizatat e

Ndryshme,ndër më të njohurat janë INTERPOLI (organizata ndërkombëtare policore)

dhe së fundi në kuadër të shteteve Evropiane kemi edhe organizatën e cila vepron në

kuadër të shteteve Evropiane që quhet EUROPOL.

Interpoli është themeluar në vitin 1923 dhe deri me tani janë 187 vende anëtare e saj,apo

nënshkruese të kësaj marrëveshje26 i gjithë aktiviteti i kësaj organizate merret me luftimin

dhe parandalimin e veprimtarive kriminale në gjithë botën.

Po ashtu edhe EUROPOLI është organizatë ndërkombëtare policore,të cilat shtetet e

bashkimit Evropian ishin akorduar për themelimin e kësaj organizate me Traktatin e

Mastrihit ne vitin 1992 ,u nënshkrua në vitin 1998,me seli në Hage, e cila punën e saj

filloi që nga viti 199927

Angazhimeve për luftën kundër kontrabandës me cigare iu bashkua edhe Këshilli për

bashkëpunim doganor,selia e secilës gjendet në Bruksel,në kuadër të kësaj kemi edhe

Komitetin teknik i këtij këshilli i cili angazhohet veçanërisht për aplikimin e arritjeve

teknike e shkencore,ashtu që të ndihmohet në mënyrë sa më të mirë në luftën kundër

kontrabandës me mallra të tarifës së lartë.

Konkluzioni

Në ketë punim kam bërë përpjekje për të paraqitur problemin e dukurisë së kontrabandës

me cigare në vendin tonë dhe në rajon,sidomos në Evropën juglindore apo Ballkanin

perëndimor ,shkaqet dhe pasojat e saja në botën bashkëkohore.

Duke u nisur nga fakti se ky fenomen kohëve të fundit shënon rritje dhe po merr përmasa

të përhapjes të kësaj dukurie,si dhe në vendet me ekonomi më të zhvilluar ashtu edhe në 26 http://en.wikipedia.org/wiki/Interpol27 http://en.wikipedia.org/wiki/Europol

25

ato vende të cilat gjinden në fazën e tranzicionit,ku bën pjesë edhe treva e jonë,studimi

dhe hulumtimi i këtij fenomeni paraqet një interes të veçanët shkencor edhe profesional

Kontrabanda me cigare paraqet një dukuri mjaftë aktuale dhe mjaftë negative për çdo

shoqëri,rrezikshmëria e sëcilës manifestohet në forma të ndryshme,të cilat në vete

implikojnë një mori pasojash negative,si për shtetin ashtu edhe për njerëzimin.

Edhe pse kontrabanda me cigare ka ngjashmëri me kontrabandimin me mallra te tjera

kjo i ka edhe veçorit edhe specifikat e veta të theksuara jo vetëm që dallojnë nga format

e tjera të kontrabandimit,por ka edhe një rrezikshmëri të dëmshme,duke pasur parasysh

numrin e vdekjeve që vijnë si pasoj e pirjes se tij,ku sipas statistikave të organizatave

ndërkombëtare si pasoi e pirjes së cigares kemi vdekjen e milionave të njerëzve në mbar

botën.

Në kryerjen e këtij veprimi kriminal marrin pjesë persona nga shtetet e ndryshme,të cilët

ndër vete kanë një sistem tejet të zhvilluar të lidhjeve dhe komunikimit, prandaj me të

drejt shumë autor kontrabandën me cigare dhe gjërat e tjera me vlerë të lartë e cilësojnë

si delikt me karakter ndërkombëtarë, edhe përkundër angazhimeve në planin nacional

dhe ndërkombëtar për luftimin e kontrabandës me cigare ky fenomen vazhdon të jetë

prezent kudo dhe në çdo vend varësisht prej zhvillimit ekonomiko social.

Kurë flitet për format e paraqitjes së kontrabandës me cigare është thënë se ky fenomen

kriminal paraqitet në shumë forma:si në prodhim në qarkullim dhe shpërndarje, edhe ky

fenomen është i përhapur edhe i organizuar në formë të një rrjeti ndërkombëtar ku grupet

e caktuara bashkëpunojnë ndërmjet veti pa dallim kombi ,race apo feje.

Në paraqitjen dhe zhvillimin e kontrabandës me cigare ndikojnë disa faktorë të cilët

ndihmojnë në shtytjen e disa personave që të merren me këtë veprimtari kriminale, ky

fenomen nuk përjashton edhe ato shtetet ku zhvillimi ekonomik është në një shkallë më të

lartë se sa vendi ynë apo i terë rajoni i Ballkanit, në paraqitjen e këti fenomeni ndikojnë

edhe disa faktorë të brendshëm apo faktori subjektiv,motivi për fitim,lakmia materiale,etj.

Ndërsa për transportimin e cigareve të kontrabanduara,kjo varet kryesisht nga pozita

gjeografike ,ku kontrabandistet varësisht prej pozitës që kanë i përdorin edhe mjetet e

tyre,sikurse është cekur në këtë punim në Kosovë apo në pjesët ku më së shumti

kontrabandohen këto mallra jo rralle dhe kontrabandimit i tyre bëhet nëpërmjet

26

kafshëve,me Kuaj apo me Gomarë,si mjete më të shpeshta ndërkombëtare gjithmonë

përdoren anijet,relacionet e të cilave janë me karakter ndërkombëtar.

Për luftimin e kontrabandës me cigare në planin rajonal dhe ndërkombëtar janë

nënshkruar disa marrëveshje apo konventa ndërkombëtare,me anë të cilat janë paraparë

kushtet e bashkëpunimit ,format e bashkëpunimit policore e doganor dhe format e tjera

ndërmjet shteteve për luftimin e kësaj dukurie

Në këtë planë janë formuar orgaziata dhe reparte kundër kësaj dukuri dhe që veprojnë në

kuadër te INTERPOLIT dhe EUROPOLIT ,këto si rezultat i bashkëpunimit me policin

nacionale,bëjnë përpjekje për ndalimin e kontrabandës me cigare.

Propozohet që së bashku më organet gjegjëse të rajonit pra në kuadër të këtij rajoni

Ballkanik të hartohet një politik e përbashkët e veprimit e koordinuar në mënyrë

profesionale për zbulimin edhe luftimin e kësaj dukurie,të hartohet një rregullore juridike

e përbashkët në kuadër të rajonit,dhe të angazhohen kuadro të profesionalizuara për

luftimin dhe për parandalimin e kësaj dukurie me mjete të sofistikuara.

1. Literatura;

2. Dr Mersida Suçeska, Bazat e Kriminalitetit Ekonomik, Prishtinë. 2006.

3. Dr. Ragip Halili, Kriminologjia bot. katër,viti 2005,Prishtinë

4. Mr .sc. Veton Vula,kontrabanda me narkotike ne boten bashkëkohore

5. Dr Skender Begeja,politika penale ne nje Evrop ne

Transformim,1995,Drejtesia,nr.3 fq.64

6. The tobacco Epidemic in south-east Europe, consequence and Policy

Responses,fq 34

27

7. http://www.albaniasite.net/forum/

8. http://reportingproject.net/new/index

9. http://www.forumilir.com

10. http://www.shekulli.com.al/news/45/ARTICLE/13042/2007-07-

16.html

11.www.gazetaexpress.com/index.php/artikujt/lexo/13622/C4/

C14/

12.http://gov.publiku.com/note/35575/13-raste-kontraband-ne-mitrovice-

03.html

13.http://gov.publiku.com/note/35575/13-raste-kontraband-ne-mitrovice-

03.html

14.http://asp.gov.al/2007/dhjetor/8tarboshi2.htm

15.http://gov.publiku.com/note/32755/zbulohet-nj%C4%96-depo-me-

duhan-te.html

16.http://gov.publiku.com/note/29618/aksioni-kunder-cigareve-pa-

banderola-190908.html

17.http://gov.publiku.com/category/579/sh%C4%97rbimi-doganor-i-

unmikut.html

18.http://209.85.129.132/search?q=cache:AIC8eRVWcPUJ:www.gazeta-

standard.com/print.php%3Fidt%3D16911+Parandalimi+i+kontraband

%C3%ABs+me+cigare&cd=10&hl=en&ct=clnk

19.http://en.wikipedia.org/wiki/Interpol http://en.wikipedia.org/wiki/

Europol

28

Univerzitet AAB

Fakultet kriminalističkih nauka

29

Diplomski rad

Krijumcarenje sa visokom carinskom tarifom

Student: Shaban Kurpali

Mentor :Doc. Dr. Mersida Sučeska

Uvod ............................................................................................................................... 3

Opća znanja o krijumčarenju ...................................................................................... 5

30

Izraz carine , važnost i vrste ......................................................................................... 6

Krjumčarenje sa cigaretama i organizovani kriminal ............................................. 8

Razvoj i dinamika krijumčarenja cigaretama u nekim balkanskim zemljama ..... 12

Obim i struktura krijumčarenja sa cigaretama na Kosovu .................................... 13

Oblici krijumčarenja sa cigaretama i rasprostranjenost ......................................... 15

Uticaj određenih subjektivnih faktora u pojavi krijumčarenja sa cigaretama ..... 17

Prevencija kao forma borbe protiv carinskog kriminaliteta i sprečavanje

krijumčarenje sa cigaretama ...................................................................................... 19

Mere nadzora carina kao forma sprečavanja krijumčarenja cigaretama ............. 23

Međunarodna suradnja u borbi protiv krijumčarenja cigaretama ........................ 25

Zaključak ..................................................................................................................... 27

Literatura ...................................................................................................................... 29

Uvod

31

Krijumčarenje u savremenom svetu predstavlja jednu od najopasnijih formi kriminaliteta

uopšte, kao i organizovani kriminalitet koji je preuzeo široke razmere i time stvara velike

negativne posledice društva i čovečanstva u svim životnim aspektima . Ta opasnost se

održava na ekonomskom, političkom i zdravstvenom aspektu i kao takvo aktualizirana je

još više potreba za razmatranjem i produbljenjem znanja o kriminalitetu sa robom koja

ima visoke tarife, kao što su cigarete i ostala visoko tarifna roba, koja je proširena u

društvu koje nas okružuje. Interes je i zadatak svake države da na svestrani aktivni način

suprotstavlja svim mogućim formama krijumčarenja, a posebno krijumčarena roba sa

visokom carinskom tarifom, angažirajući se za preuzimanje preventivnih i represivnih

mera od strane carinskih i policijskih organa, a koji imaju za cilj sprečavanje ove forme

organizovanog kriminaliteta, kao u zemlji i van zemlje i to stavljanjem na raspolaganje

svih mogućih mehanizama za borbu protiv ove pojave u našem društvu.

U ovom radu ja sam nastojao da iznosim poseban osvrt na krijumčarenje cigaretama kao

veoma rasprostranjene pojave i veoma profitabilne za krijumčare u ovim zemljama

Balkana.

Velike i brze promene u ekonomskom, društveno i političkom razvoju u mnogo

savremenih zemalja su uticale da se neki oblici i forme organizovanog kriminaliteta

reflektuju. U tom sklopu spada i krijumčarenje cigaretama. Cilj ovog pitanja sa aspekta

otkrivanja i rasvetljavanja uzroka i posledica koje potiču ljude i određene grupe da se

bave krijumčarenjem cigareta. Ova pojava predstavlja veoma negativnu pojavu sa

opasnim posledicama za privredu, ali i za zdravstvo građana.

Razlozi implikacije u ovoj socijalnoj pojavi, nalaze se u ekonomskim uslovima, u

nemogućnosti zapošljavanja i ulaza i integracije u normalan život, kao i nedostatak

nadzora od strane porodice itd. Zbog tih razloga ta kategorija lica sa raznim socijalnim, a

možda i psihičkim problemima su lagan plen za požrtvovanje od strane raznih grupa i

bande krijumčara, koji pružaju profit za njihov angažman u nečistim krijumčarskim

aktivnostima.

Iz naslova ovog rada primećuje se da će se obraditi krijumčarenje visoko tarifne robe,

dok cilj je ovog rada upoznavanje, borba, sprečavanje i po mogućnosti iskorenjivanje

krijumčarenja u društvu.

32

Da bi se shvatio ovaj problem moramo znati forme manifestacije ove kriminalne pojave,

krijumčarenje ove robe i međunarodno organizovanje mreže organizovanog kriminala

koji se pojavljuje u različitim formama. Imajući u obzir važnost i kompleksnost

krijumčarenja cigareta u savremenom svetu, nadam se da će ovaj rad biti skroman

doprinos u poznavanju, rasvetljavanju i predlaganju mera koje se trebaju preduzeti za

sprečavanje i borbe protiv ove opasne pojave.

Ovaj rad u prvom redu je namenjen studentima fakulteta kriminalističkih nauka i

studentima pravnog fakulteta, ali istovremeno i studentima postdiplomskih studija iz ove

oblasti, kao i zvaničnicima policije i carina koji se bave na bilo koji način sa

sprečavanjem i borbom protiv carinskog krijumčarenja. U ovom pravcu, ovaj rad može

da služi kriminalistima, pravnicima, sudijama, advokatima, kao i svima onima koji rade u

raznim carinskim institucijama. Ovaj tekst će biti interesantan i za ostale čitaoce, koji na

neki način prate i zanima pojava krijumčarenja u savremenom društvu.

Z a k l j u č a k

33

U ovom radu potrudio sam se da iznesem problem pojave krijumčarenja cigareta u našoj

zemlji i u regiji, posebno u Jugoistočnoj Evropi ili Zapadnom Balkanu, kao i razloge i

posledice u savremenom svetu.

Bazirajući se na činjenicu da ovaj fenomen u zadnje vreme je u povećanju i preuzimanje

širih razmera, u zemljama sa razvijenom privredom i isto tako i u zemljama tranzicije gde

spada i naša regija, studiranje i istraživanje ovog fenomena predstavlja poseban

profesionalni i naučni interes. Krijumčarenje cigaretama predstavlja veoma negativnu

aktuelnu pojavu u svim društvima u regiji, čija se opasnost manifestuje na razne načine i

koje u sebi imaju niz negativnih posledica za svaku državu posebno, ali i za celo

čovečanstvo.

Iako krijumčarenje sa cigaretama je dosta slično sa krijumčarenjem ostale robe, ova

vrsta krijumčarenja se razlikuje i ima svoje specifičnosti ali stvara opasnost s obzirom na

broj smtranih slučajeva koja dolaze zbog pušenja, prema statistikama međunarodne

zdravstvene organizacije godišnje u svetu umire više miliona ljudi kao posledica pušenja.

U izveštavanju ovog kriminalnog čina učestvuje velik broj lica iz raznih zemalja koji su

međusobno povezani veoma razvijenim sistemom sredstva komuniciranja, koji dosta

često je bolji i savršeniji od sredstava za komuniciranje zvaničnih država. Prema tome,

mnogo autora krijumčarenje cigareta i krijumčarenje ostale visokotarifne robe smatraju

kao deliktom međunarodnog karaktera i nasuprot angažovanja na nacionalnom i

međunarodnom planu za borbu protiv ove vrste krijumčarenja još uvek je to prisutno

svugde, ali zavisno od stepena socijalnog i ekonomskog razvoja. Kada se govori o

formama pojave ove vrste krijumčarenja rečeno je da ovaj fenomen predstavlja se kao

kriminalitet u više formi, kao što je : kriminalitet u proizvodnji, kriminalitet u opticaju i

raspodeli, fenomen koji je rasprostranjen i organizovan u obliku međunarodne mreže gde

međunarodne kriminalne grupe imaju razvijenu izuzetnu međusobnu saradnju bez obzira

na naciju, boju ili veru.

U pojavi i razvoju krijumčarenja cigareta utiču određeni faktori koji podstiču lica da se

bave ovom pojavom, ovaj fenomen ne isključuje i zemlje gde je ekonomski razvoj na

višem nivou nego kod nas na Balkanu. Ti faktori mogu biti objektivni ili subjektivni, kao

što su motiv za zaradom, materijalna korist itd.

34

Dok prevoz krijumčarenih cigareta uglavnom zavisi od geografskog položaja i sredstava

koja krijumčari imaju na raspolaganju. Kao što je već istaknuto u ovom radu, na Kosovu

ili u delovima gde se najviše krijumčari ova roba dosta često transport se vrši pomoću

tovarenih grla, kao što su: konji, magarci, mazge i mule, kao i zaprežna kola, ali dosta

često na međunarodnim relacijama se upotrebljavaju brodovi koji se kreću na

međunarodnim relacijama.

Za borbu protiv krijumčarenja sa cigaretama na regionalnom i međunarodnom planu je

potpisano nekoliko međunarodnih konvencija kojima su predviđeni uslove i forme

policijske i carinske saradnje kao i ostale moguće forme u borbi protiv ove pojave. U

ovom planu su formirane organizacije i odeljenja u borbi protiv ove pojave koje

funkcionišu u sklopu interpola i evropola i u saradnji sa nacionalnim policijama čine

napore za sprečavanje krijumčarenja sa cigaretama.

Predlaže se da u saradnji sa dotičnim organima regije Balkana izradi zajednička politika

koordinirane akcije na profesionalni način za otkrivanje i borbu protiv ove pojave; da se

izradi pravni zajednički dokumenat na nivou regije i da se angažuju profesionalni kadrovi

za borbu za sprečavanje ove pojave i da sve to bude praćeno potrebnim materijalno

tehničkim sredstvima.

1. Literatura;

35

2. Dr Mersida Sučeska, Osnove ekonomskog kriminaliteta, Priština 2006.

3. Dr. Ragip Halili, Kriminologija, IV izdanje, 2005,Priština

4. Mr .sc. Veton Vula,Krijumčarenje sa narkoticima u savremenom svetu

5. Dr Skender Begeja,krivična politika Evrope u transformaciji

1995,Drejtesia,br.3 str.64

6. The tobacco Epidemic in south-east Europe, consequence and Policy

Responses,fq 34

7. http://www.albaniasite.net/forum/

8. http://reportingproject.net/new/index

9. http://www.forumilir.com

10. http://www.shekulli.com.al/news/45/ARTICLE/13042/2007-07-

16.html

11. www.gazetaexpress.com/index.php/artikujt/lexo/13622/C4/

C14/

12.http://gov.publiku.com/note/35575/13-raste-kontraband-ne-mitrovice-

03.html

13.http://gov.publiku.com/note/35575/13-raste-kontraband-ne-mitrovice-

03.html

14.http://asp.gov.al/2007/dhjetor/8tarboshi2.htm

15.http://gov.publiku.com/note/32755/zbulohet-nj%C4%96-depo-me-

duhan-te.html

16.http://gov.publiku.com/note/29618/aksioni-kunder-cigareve-pa-

banderola-190908.html

17.http://gov.publiku.com/category/579/sh%C4%97rbimi-doganor-i-

unmikut.html

36

18.http://209.85.129.132/search?q=cache:AIC8eRVWcPUJ:www.gazeta-

standard.com/print.php%3Fidt%3D16911+Parandalimi+i+kontraband

%C3%ABs+me+cigare&cd=10&hl=en&ct=clnk

19.http://en.wikipedia.org/wiki/Interpol http://en.wikipedia.org/wiki/

Europol

37