RAMOWA DYREKTYWA WODNA

- REALIZACJA INWESTYCJI W GOSPODARCE WODNEJ

dr inż. Małgorzata Bogucka-Szymalska

Departament Zasobów Wodnych

Warszawa, 11-12 czerwca 2015 r.

Dyrektywy istotne

dla inwestycji wodnych

Dyrektywa 2006/118 w sprawie ochrony wód podziemnych i pogorszenia

ich stanu;

Dyrektywa 2008/105 w sprawie środowiskowych norm jakości w

dziedzinie polityki wodnej;

Dyrektywa 2008/56 ustanawiająca ramy działań w dziedzinie polityki

środowiska morskiego – dyrektywa morska;

Dyrektywa powodziowa – 2007/60/WE

Dyrektywy istotne

dla inwestycji wodnych

Dyrektywy „Naturowe”

• 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej

fauny i flory – dyrektywa siedliskowa;

• 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa – dyrektywa ptasia;

Dyrektywy ocenowe:

• 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów

na środowisko – dyrektywa o ocenach strategicznych;

• 1985/337/EWG w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre

przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne –

dyrektywa ocenowa

Dyrektywy istotne

dla inwestycji wodnych

Dyrektywa 91/271 dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych –

dyrektywa ściekowa;

Dyrektywa 91/676 dotycząca ochrony wód przed

zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia

rolniczego – dyrektywa azotanowa;

Dyrektywa 98/83 w sprawie jakości wody przeznaczonej do

spożycia przez ludzi – dyrektywa pitna;

Dyrektywa 2006/7/WE dotycząca zarzadzania jakością wody w

kąpieliskach – dyrektywa kąpieliskowa.

Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) – 2000/60/WE

ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie

polityki wodnej;

Działania wynikające

z dyrektyw i innych dokumentów

a RDW

Działania wynikające

z dyrektyw środowiskowych

Działania wynikające

z dokumentów krajowych

Implementacja działań do aPGW

(art. 13 RDW)

6

Transpozycja RDW do ustawodawstwa krajowego

Cele RDW

Odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych

Planowanie i realizacja inwestycji zgodnie z prawem krajowym

i unijnym

Informacje ze szkolenia pn. The implementation of the WFD in

projects, 9-10 czerwca 2015, Bruksela

Plan prezentacji

TRANSPOZYCJA RDW

DO USTAWODAWSTWA

KRAJOWEGO

8

Schematyczne przedstawienie procesu planowania określonego

w ramowej dyrektywie wodnej

(źródło; Sprawozdanie Komisji dla parlamentu Europejskiego i Rady…, 14.11.2012 Bruksela

Wykaz aktów prawnych

9

RAMOWA DYREKTYWA WODNA

Ustawa z dnia 18

lipca 2001 r. –

Prawo wodne

AKTY WYKONAWCZE DO USTAW

Ustawa z dnia 3

października 2008 r.

o udostępnianiu

informacji

o środowisku i jego

ochronie, udziale

społeczeństwa w

ochronie środowiska

oraz

o ocenach

oddziaływania na

środowisko

Ustawa z dnia 27

kwietnia 2001 r. –

Prawo ochrony

środowiska

Ustawa z dnia 7

czerwca 2001 r.

o zbiorowym

zaopatrzeniu

w wodę

i zbiorowym

odprowadzaniu

ścieków

Ramowa Dyrektywa

Wodna

2000

Ustawa - Prawo wodne

2001

Nowelizacja ustawy - Prawo wodne 2005

Nowelizacja ustawy - Prawo wodne2011

Nowelizacja ustawy - Prawo wodne2014

Etapy transpozycji

Transpozycja art. 4. RDW

11

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy

– Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.: Nr 32 poz. 159)

Art. 38j Art. 38k

Art. 4. ust. 7 RDW Art. 4. ustęp 8 i 9 RDW

Transpozycja art. 4. RDW

Dodanie do ustawy z dnia 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,

udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o

ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity: Dz. U.

2013 r. poz. 1235 ze zm.)

art. 81 ust. 3, nakazującego badanie przesłanek

wskazanych w art. 38j Prawa wodnego przed wydaniem

decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 7 ustawy

zmieniającej). Ustawa zmieniająca weszła w życie w dniu

18 marca 2011 r.

12

Transpozycja art. 4. RDW

Większość przedsięwzięć realizowanych przez ostatnie lata

w Polsce, nie podlegała szczegółowej ocenie w kontekście

wymagań art. 4 ust. 7 RDW, m.in. z tego powodu w 2010 r.

KE rozpoczęła postępowanie wyjaśniające w sprawie

naruszenia wymagań RDW.

Dla przedsięwzięć realizowanych przed transpozycją

wskazanych zapisów, dostępne procedury administracyjne

umożliwiały weryfikację przesłanek zawartych w art. 4 ust.

7 RDW.

13

Cel RDW

- Cele środowiskowe

Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego

działania w dziedzinie polityki wodnej - „Ramowa Dyrektywa Wodna”

(RDW) zobowiązuje państwa członkowskie do racjonalnego

wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych w myśl zasady

zrównoważonego rozwoju, posługując się odpowiednim, powtarzalnym

cyklem planistycznym.

15

Nadrzędny cel RDW

Nadrzędnym celem RDW jest osiągnięcie

dobrego stanu wszystkich wód do 2015 r.

Główne cele środowiskowe

- art. 4

niepogorszenie się stanu wód powierzchniowych i podziemnych

oraz ochrona, poprawa i przywrócenie stanu wszystkich części wód;

osiągnięcie dobrego stanu do 2015 roku, tzn. dobrego stanu (lub

potencjału) ekologicznego i dobrego stanu chemicznego wód

powierzchniowych oraz dobrego stanu chemicznego i dobrego

stanu ilościowego wód podziemnych;

stopniowe redukowanie zanieczyszczenia substancjami

priorytetowymi i stopniowe eliminowanie priorytetowych substancji

niebezpiecznych z wód powierzchniowych oraz zapobieganie

dopływowi lub ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód

podziemnych;

odwrócenie wszystkich znaczących tendencji wzrostowych

stężenia zanieczyszczeń w wodach podziemnych;

osiągnięcie zgodności ze wszystkimi normami i celami

określonymi dla obszarów chronionych w ustawodawstwie

wspólnotowym. 16

ODSTĘPSTWA OD OSIĄGANIA

CELÓW ŚRDOWISKOWYCH

Odstępstwa od osiągnięcia

celów środowiskowych

18

Derogacje czasowe(art. 4 ust. 4 RDW – art. 38k ustawy –

Prawo wodne)

Dobry stan wód może być osiągnięty

najpóźniej do 2021 lub 2027 r.

Ustalenie celów mniej

rygorystycznych (art. 4 ust. 5 RDW – art. 114a ustawy –

Prawo wodne )

Cel mniej rygorystyczny

Czasowe pogorszenie stanu

wód (art. 4 ust. 6 RDW – art. 38i ustawy –

Prawo wodne)

okoliczności o charakterze naturalnym,

siła wyższa, powodzie i susze

Nieosiągnięcie celu w wyniku

nowych zmian, dotyczące

nowych form zrównoważonej

działalności gospodarczej (art.

4 ust. 7 RDW – art. 38j ustawy –

Prawo wodne

Nieosiągnięcie celów środowiskowych ze

względu na realizację nowych inwestycji

19

Kryteria do przeprowadzenia

odstępstwa z art. 4 ust. 7

Podejmuje się wszystkie

możliwe kroki, aby ograniczyć

niekorzystny wpływ na stan

wód

Przyczyny modyfikacji są

określone w aPGW

Pojęcie „kroków” może

obejmować szeroki zakres

działań we wszystkich fazach

inwestycji, m. in. warunki

budowy i eksploatacji, projekt

obiektów, odtworzenie i

stworzenie siedlisk.

Przedstawienie informacji

dotyczących art. 4 ust. 7 w

planie gospodarowania

wodami w dorzeczu.

Kryteria do przeprowadzenia

odstępstwa z art. 4 ust. 7

Istnieje nadrzędny

interes społeczny

Występuje w sytuacjach, w których

przewidywane plany lub przedsięwzięcia

okazują się niezbędne w ramach:

•Działań lub polityk mających na celu ochronę

podstawowych wartości życia obywateli

(zdrowia, bezpieczeństwa, środowiska

naturalnego);

•Polityk mających podstawowe znaczenie dla

państwa i społeczeństwa;

•Wykonania działalności o charakterze

gospodarczym lub społecznym, spełniającej

konkretne zadania w ramach usług

publicznych;

Udział społeczeństwa

Kryteria do przeprowadzenia

odstępstwa z art. 4 ust. 7

Korzystne cele, którym służą te

modyfikacje lub zmiany części

wód, nie mogą, z przyczyn

możliwości technicznych czy

nieproporcjonalnych

kosztów być osiągnięte innymi

środkami, stanowiącymi

znacznie korzystniejsza opcję

środowiskową.

Brak możliwości technicznych:

•Nie jest dostępne żadne

rozwiązanie techniczne;

•W określonym terminie brak

czasu potrzebnego na

rozwiązanie problemu;

•Brak informacji dotyczącej

przyczyny problemu; z tego

względu, nie można ustalić

rozwiązania.

Nieproporcjonalne koszty:

•koszty znacznie przewyższają

korzyści;

•Ocena kosztów i korzyści

powinna być wykonana w ujęciu

ilościowym i jakościowym;

Art. 4 ust 8 i 9 RDW

22

Zasady mające zastosowanie do derogacji

Derogacje nie mogą wykluczać lub

utrudniać osiągnięcie celów

środowiskowych w innych częściach wód

Należy osiągnąć przynajmniej taki sam

poziom bezpieczeństwa, jaki przewiduje

istniejące ustawodawstwo wspólnotowe

Stosowanie odstępstw od osiągania celów

środowiskowych powinno stanowić wyjątek, a nie regułę

PLANOWANIE i REALIZACJA

INWESTYCJI ZGODNIE

Z PRAWEM KRAJOWYM

I UNIJNYM

Dokumenty planistyczne

Plany Gospodarowania Wodami

Działania – osiągniecie celów RDW

Działania powodujące konieczność odstępstw

Plany Zarządzania Ryzykiem

PowodziowymOdstępstwa z art. 4 ust. 7 RDW/

działania służące osiągnieciu celów

RDW

Program wodno-

środowiskowy krajuDziałania podstawowe

i uzupełniające (program działań)

MasterplanyLista nr 1 – niewpływające na stan jcw

Lista nr 2 – wpływające na stan jcw:

istnieją przesłanki dla zastosowania

odstępstwa z art. 4 ust. 7 lub brak

takich przesłanek.

Wymagania RDW dotyczące

realizacji inwestycji

Ocena planowanej inwestycji pod kątem

wpływu na stan/potencjał JCW

Inwestycja nie będzie stanowiła

zagrożenia dla osiągnięcia celów

środowiskowych RDW, będzie ona

mogła być realizowana, bez

konieczności umieszczania jej

uzasadnienia w aPGW

Inwestycja będzie stanowiła

zagrożenia dla osiągnięcia celów

środowiskowych RDW, aby mogła

być realizowana, jej uzasadnienie

musi znaleźć się w aPGW.

Zasady weryfikacji inwestycji

z zakresu gospodarki wodnej

Współfinasowane ze środków

UE

Finansowane ze środków

krajowych

Weryfikacja inwestycji przez MŚ

Kryterium weryfikacji: uwzględnienia inwestycji

w dokumentach strategicznych (Masterplany,

projekt aPGW, projekt PZRP)

W pierwszej kolejności będą realizowane inwestycje

uwzględnione w w/w dokumentach.

Informacje ze szkolenia

pn. The implementation of the WFD

in projects

Przedstawiono metodologię oceny zgodności projektów z RDW –

lista sprawdzająca;

Zaprezentowano sposób planowania budowy hydroelektrowni na

przykładzie dorzecza Dunaju i Austrii.

• Przy planowaniu inwestycji w dorzeczu Dunaju największy nacisk

kładzie się na planowanie strategiczne, zaangażowanie

wszystkich interesariuszy w proces planowania i zgodność z

RDW;

• Przy planowaniu inwestycji w Austrii wypracowano kryteria dla

projektów dotyczących budowy hydroelektrowni. Tu również bardzo

ważne jest planowanie strategiczne. Podstawę realizacji tego typu

inwestycji stanowi szczegółowe rozpoznanie rzek, tj. wszystkie rzeki

zostały podzielone na 3 kategorie. Kategorię trzecią stanowią rzeki o

niskim potencjale ekologicznym, na których można budować

hydroelektrownie.

Informacje ze szkolenia

pn. The implementation of the WFD

in projects

Prezentacja projektu z zakresu ochrony przeciwpowodziowej i

renaturyzacji rzek na przykładzie rzeki Elbe w Niemczech. Projekt

dotyczący rzeki Elbe miał na celu zwiększenie równiny zalewowej

rzeki w wyznaczonym odcinku.

Prezentacja projektu z zakresu ochrony przeciwpowodziowej na

przykładzie rzeki Odry w Polsce (Modernizacja Wrocławskiego

Węzła Wodnego). Celem tego projektu jest ochrona

przeciwpowodziowa.

Prezentacja dotycząca działań podejmowanych podczas realizacji

projektów mających na celu ograniczenie negatywnych wpływów na

efekty ekologiczne. W ramach prezentacji przedstawiono wytyczne,

które znalazły zastosowanie w Holandii.

Wnioski

Każda inwestycja, aby mogła być realizowana musi być oceniona

pod kątem wpływu na stan/potencjał wód zgodnie z RDW.

Inwestycje, które wpływają na stan stan/potencjał JCW, aby mogły

być realizowane muszą mieć uzasadnienie, które powinno się

znaleźć w aPGW.

http://livestream.com/corlive1/events/4067242

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

dr inż. Małgorzata Bogucka-Szymalska

Departament Zasobów Wodnych

Warszawa, 11-12 czerwca 2015 r.