Бодит бизнесийн мөчлөгийн

онол

микро үндэслэлтэй

нийлүүлэлтийн эдийн засагСеминар-2

Удиртгал

• Бид энэхүү семинарын хүрээнд болж өгвөл

Шинэ Кейнсийн онол болон Бодит

бизнесийн мөчлөгийн онолын түвшинд

ойлголттой болж эдгээр онолуудын

загварыг (энгийн) авч үзэн, улмаар үнэлэж

үзэх явдал юм.

• Энэ нь бидэнд онолын болон арга зүйн

чадвар эзэмшүүлэх ач холбогдолтой юм.

Бодит бизнесийн мөчлөгийн онол

• 1980-аад оны эхээр шинэ сонгодог макро

эдийн засгийн төгсгөл бий болж бодит

бизнесийн мөчлөгийн онол бий болсон.

• Эдийн засгийн тогтворгүй байдлын үндсэн

шалтгаан нь нийт эрэлтийн шок биш бөгөөд

Фридман, Лукас нар мөнгөний шокийг

бизнесийн мөчлөгийг бий болгох үндсэн

шалтгаан гэж тайлбарлаж байв.

• Кидланд, Прескот нарын дэвшүүлсэн загвар бизнесийнмөчлөгийг цэвэр нийлүүлэлтийн талаас тайлбарладаг.

• Өөрөөр хэлбэл шинэ сонгодог макро эдийн засгийнхоѐрдугаар үе эхэлсэн.

• ББМО-н зоримог санаа нь эдийн засгийн бүх үедтэнцвэр тогтдог гэж үздэг.

• Эдийн засагчид нийт эдийн засгийн тогтворгүй байдлыгтайлбарлахдаа тэнцвэрт бус байдлын шинжилгээ,зохицуулалтын бүтэлгүйтэл, үнийн уян хатан бус чанар,мөнгөний болон санхүүгийн шок, тодорхой бус байдалзэрэг санааг ашиглах шаардлаггүй болох юм.

• Үүний оронд онолчид өсөлтийн энгийн неозлассикзагвар ашиглаж, технологийн дэвшлийн санамсаргүйөөрчлөлтөөр дамжуулан бизнесийн мөчлөгийг судлажболно.

• Энэ талаас нь үзвэл эдийн засгийн бүхий л оролцогчдыноновчтой шийдлүүдийн нийлмэл үр дүнгээр бизнесийнмөчлөг үүсдэг.

• Шинэ сонгодог онолын эхний үе нь 1972-

1982 оны хооронд байдаг. Лукасын анхлан

хөгжүүлсэн мөнгөний гэнэтийн бэлэг

загвар байсан.

• Харин 1980 оноос эхлэн мөнгөний шокоос

илүүтэйгээр бодит шокод анхаарах болсон.

• Лонг, Плоссер нарын бүтээлээс хойш уг

тайлбарыг ББМО гэж нэрлэх болжээ.

ББМО-н гол төлөөлөгчид

• Прескот Миннесотагийн их сургууль

• Кидланд Карнеги-Мелоны их сургууль

• Плоссер, Лонг Рочестэрийн их сургууль

• Кинг Бостоны их сургууль

• Барро Харвардын их сургууль гэх мэт

• Лукасын мөнгөний төөрөгдлийн тухайсанааг Тобин шүүмжлэхдээ Тобин “бүрэнмэдээлэлтэй загварын бодит тэнцвэр ньбайгалийн нөөц, технологи, хэрэглэгчдийнтаашаалын хэлбэлзэх өөрчлөлтөөс хамаарчтэр орчимдоо хөдлөх боломжтой бөгөөд тэрхэлбэлзэл байнгын санамсаргүй шинжтэйүед ажиглагдах үр дүн нь бизнесийнмөчлөгтэй адил харагдаж болох юм” гэжтэмдэглэсэн байдаг.

Баррогийн тодорхойлсноор шинэ

сонгодгуудын 3 гол ололт:

• Макро эдийн засгийн шинжилгээн дэхтэнцвэрийн загварчлалын хэрэглээ

• Рационал хүлээлтийн таамаглалтыг дэвшүүлж,хөгжүүлсэн явдал.

• Бодлого боловсруулалт ба үнэлгээн дэхтоглоомын онолын хэрэглээ

– Эхний 2 ололт нь сонголтын онолын микроүндэслэлт суурилсан Лукасын шүүмжлэлийг даажгарах аналитк шаардлага хангасан макро загварбайгуулах зорилгыг хангадаг.

• Динамик тоглоомтой холбоотой 3 дахь хэсэг ньбодлогын шинжилгээн дэх тууштай чанар,үнэмшил төрүүлэх байдал, нэр хүнд, дискретболон дүрмээр явуулах бодлогын ялгаазэргийн ач холбогдлыг анхаардаг.

• ББМО-н технологийн дэвшлийн хурдадтомоохон санамсаргүй хэлбэлзэл тохиодоггэсэн суурь нөхцөл Үйлдвэрлэлийн функцыннийлүүлэлтийн талын эдгээр шок нь нийтүйлдвэрлэл болон ажил эрхлэлтийнхэлбэлзлийг бий болгодог.

• Учир нь харьцангуй үнийн бүтэцөөрчлөгдсөний хариуд рационал оролцогчидхөдөлмөрийн нийлүүлэлт болон хэрэглээнийшийдвэрээ өөрчилнө.

• Технологийн өөрчлөлт нь урт ба богинохугацааны бүтээмж, тэнцвэрт бус байдалднөлөөлдөг.

• Виксел: худалдааны мөчлөг нь барааны үнийнхөдөлгөөнөөс үл хамаарах бодит шалтгаантай.

• Энэ нь хүүний зүй ѐсны түвшинг хүүнийзээлдэх түвшнээс дээш нэмэгдүүлэхнийлүүлэлтийн талын шок юм.

• Банкны систем нь хүүний зээлдэх түвшинг

шинэ зүй ѐсны түвшинд тохируулж хурдан

зохицуулж чаддаггүй тул энэ шок хөрөнгө

оруулалтын хэвийн хэмжээнд нөлөөлж

улмаар үйлдвэрлэлийн цаг хугацааны

бүтцийг гажуудуулан инфляцийн дарамт

үүсэгдэг.

• 1970-д оны ОПЕК-н газрын тосны үний огцомөсөлттэй холбоотой нийлүүлэлтийн шок ньмакроэкономиксийн тогтворгүй байдлыгтайлбарлахад нийлүүлэлтийн талын хүчин зүйлчухал болохыг эдийн засагчдад улам сайнойлгуулсан.

• ББМО сэргэсэн 1970-аад онд эдийн засагчидхугацаат цувааны статистик шинж чанарыггүнзгийн авч үзсэн бөгөөд энд үүсч байсан голасуудал нь хандлагыг мөчлөгөөс салгах нь голасуудал байсан.

• Уламжлалт сэтгэлгээгээр эдийн засаг нь Солоугийннеоклассик загварт тодорхойлогдсон өсөлтийнсуурь хандалгыг илэрхийлэх замнал дагуу хувьсанагэж төсөөлж байжээ.

• Эргэж буцсан мөчлөг хэлбэлзэл бодит ҮНБ-

ий богино хугацааны хөдөлгөөний

дийлэнхийг тайлбарлаж чадна гэх үзлийг

дараах тэгшитгэлээр илэрхийлж болно.

- тэг дундажтай санамсаргүй шокийг

төлөөлнө

(1)

Нийт үйлдвэрлэлийн замнал,

хандлагдаа буцаж очдог тохиолдол

g & b тогтмол. 0<b<1 байх учир үйлдвэрлэлд тохиолдсон уг шокийн нөлөө

эцэстээ саармагжих бөгөөд үйлдвэрлэл нь өсөлтийн суурь хандлага дээрээ

буцаж очдог

Энэ үед ҮНБ нь өмнөх үеэс хамаардаг. Ийт

шок нь үйлдвэрлэлд удаан үргэлжилэх нөлөө

үзүүлнэ.

Энэ тохиолдолд үйлдвэрлэл нь санамсаргүй тэнүүчлэл гэж нэрлэдэх стохастик

процессоор хувьсана.

(2)

• Дараа үеийн үйлдвэрлэл өмнөх үеийнүйлдвэрлэлээр тодорхойлогдох учирүйлдвэрлэлд гарсан уг өсөлт ирээдүйн бүх үедхамаарагдана.

• Хандлага бүхий “санамсаргүй тэнүүчлэл”-ийнтохиолдолд үйлдвэрлэлийг “нэгж язгуур”-тайгэж нэрлэдэг.

• Өөрөөр хэлбэл (6.2) тэгшитгэлийн нэг үеэрхоцрох үйлдвэрлэлийн өмнөх коэффициент ньнэг байна (b=1).

• Нэгж язгуур тааралдвал түүнийгүйлдвэрлэлийн функцэд шок тохиолдсоныилрэл гэж үзнэ.

• Хэрэв технологийн өөрчлөлтөөс бий болох

бүтээмжийн шок байнга давтагдах,

санамсаргүй шинжтэй бол “санамсаргүй

тэнүүчлэх” үйлдвэрлэлийн замнал ямар нэг

бизнесийн мөчлөгтэй төстэй онцлогийг

үзүүлдэг.

Нийлүүлэлтийн талын шокууд

• Нийт эрэлтийн шок, нийт нийлүүлэлтийншокийн аль нэгний, эсвэл хоѐулангийнх ньхослолын улмаас мөчлөг шинжтэй тогтворгүйбайдал үүсч болно.

• Эрэлтийн шок нь Кейнс болон эхэн үеийнКейнсчүүдийн загварт үздэгээр IS муруйнзарим хэсгийн тогтворгүй байдлаас шалтгаалжүүсч болно. Эсвэл LM муруйгаартодорхойлогдох, монетаристуудын онцолдогмөнгөний талын тогтворгүй байдлаасшалтгаалж үүсч болно.

• Харин нийлүүлэлтийн тухайд гэвэл,бүтээмжийн өөрчлөлтөд мэдэгдэхүйц нөлөөүзүүлж чадах янз бүрийн шокууд байдаг.

Үүнд:

• ХАА-д сөрөг нөлөө үзүүлэх хүрээлэн буй орны таагүйөөрчлөлтүүд, ган зуд г.м

• Эрчим хүчний үнийн томоохон өөрчлөлтүүд, газрынтосны үнэ

• Эдийн засгийн тухайн үеийн төлөв, бүтцийг эвдэх дайн.ЗХУ & Югославын задрал, Иракийн бужигнаан ИхБританы ажил хаялт

• Бизнес эрхлэх сонирхолыг үгүй хийж, бизнесийнавъяасыг рент горилох үйл ажиллагааруу түлхсэнимпортын квот гэх мэт төрийн зохицуулалт

• K&L-ийн чанаоын өөрчлөлт, менежментийн шинэ арга,шинэ бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэлийн шинэ технологизэрэгт гарах өөрчлөлтөөс бий болох бүтээмжийн шок

Бизнесийн мөчлөг: гол онцлог ба

тогтсон баримт

ББМО

• Лукасын загвар байгуулах уриа дуудалгаарКидланд, Прескот нар энэ онолыгэхлүүлсэн.

• Энэ зохиомол эдийн засаг нь бүтээмжийндахин давтагдах шокод байн байн өртдөг,үрэлтгүй, төгс өрсөлдөөнт орчинд ажиллажбуй оновчтой оролцогчдоос бүрдэнэ.

• ББМО-чид түлхэлтийн болон үргэлжлэхмеханизмыг ялгадаг.

ББМО

• БТБМО нь оролцогчид, өрх гэр, пүүс, нөөцийнхязгаарлалтыг харгалзан үзээд ханамжаа, эсвэлашгаа хамгийн их байлгадаг төлөөлөхоролцогчийн загвар хэрэглэдэг.

• Оролцогчид рациональ хүлээлттэй бөгөөдтэгш бус мэдээллийн бэрхшээлтэйтулгардаггүй. Хүлээгдэж буй үнэ бодит үнэтэйтэнцүү байдаг ч оролцогчид бүтээмжийнтухайн шок түр зуурынх уу, эсвэл байнгынх уугэдгийг шийдэхдээ дохиог ялгаж ойлгохбэрхшээлтэй тулгардаг.

• Уян хатан үнэ зах зээл үргэлжтэнцвэржихийг баталгаажуулах учраастэнцвэр ямагт ноѐрхоно. Энд үрэлт буюухэлцлийн зардал байхгүй.

• Үйлдвэрлэлийн технологи дахь томоохонсанамсаргүй өөрчлөлт нийт үйлдвэрлэл,ажил эрхлэлтийн хэлбэлзлийг жолоодно.Технологийн гадаад шок эдгээр загварттүлхэлтийн механизмын үүрэг гүйцэтгэнэ.

• Эхний түлхэлтийн механизмийг янз бүрийнүргэлжилэх механизм цааш дамжуулдаг. Үүндхэрэглээг жигдрүүлэх нөлөө, хөрөнгөоруулалтын үйл явц дахь хожимдолт үехоорондын хөдөлмөрийн орлуулалт багтдаг.

• Ажил эрхлэлтийн хэлбэлзэл нь хүмүүсажиллахаар сонгосон цалингийнхаа хэмжээгсайн дураар өөрчилснийг тусгадаг. Ажилболон чөлөөт цаг нь үе хооронд бие биенээсайн орлоно гэж үздэг.

• Мөнгөний бодлого бодит хувьсагчдаднөлөөлөхгүй, өөрөөр хэлбэл, мөнгө идэвхгүй

• Эдийн засгийн хэлбэлзэл болон хандлагыгшинжлэхэд урт, богино хугацааны ялгааарилна.

МТБМО ба ББМО ялгаа

• Мөнгөний шок бус технологийн шок ньтүлхэлтийн гол хүчин зүйл гэж үзсэн.

• ҮЕТ үзүүлэх төгс бус мэдээллийн ачхолбогдлыг орхигдуулсан.

• Хэлбэлзлийн онолыг өсөлтийн онолтойнэгтгэснээр макро эдийн засгийн шинжилгээгурт, богино хугацааны гэж хуваахаастатгалзсан.

• Макро эдийн засгийн хугацаат цуваа хазайлтбуюу хэлбэлзэлээр тайлбарлагдахаасаа илүүсанамсаргүй тэнүүчлэлээр илүүтайлбарлагдана гэж үзсэн.

ББМ-н загварын бүтэц

• Ердийн ББМ-н загварт хэрэглээ болон

хөрөнгө оруулалтын зорилгоор ашиглаж

болох нэг төрлийн барааны нийт

үйлдвэрлэл нь өргөжилтийн тогтмол үр

өгөөжтэй неоклассик үйлдвэрлэлийн

функцээр тодорхойлогдоно.

нь бүтээмж санамсаргүй шилжих хүчин зүй (технологи буюу

нийт хүчин зүйлийн буюу TFP-д тохиолдох шок)

(3)

хувьсал санамсаргүй бөгөөд дараах хэлбэрээрявагдана.

Технологийн санамсаргүй өөрчлөлт

Энэ загварт ердийн эдийн засаг нэгэн ижилхувь хүсүүсээс бүрдэнэ. Ингэснээр бүлгийнүйл хөдлөлийг нэг төлөөлөх оролцогчоортөлөөлж болно. Төлөөлөх оролцогчынханамжийн функц нь дараах хэлбэртэй.

Төлөөлөх оролцогчийн

чөлөөт цаг

(4)

(5)

• Робинзон Крузогийн зорилгын функц нь

түүний өнөөгийн болон төгсгөлгүй

үргэлжлэх ирээдүйн ханамжийнхаа

өнөөгийн үнэ цэнэд шилжүүлсэн

(дисконтчилсон) нийлбэрийг хамгийн их

байлгах явдал юм.

• Тиймээс максимумчилах бодлого дараах

хэлбэртэй болно.

(6)

хүлээлтээ бүрдүүлэх мэдээллийн олонлог

төлөөлөх оролцогчдын дисконтын буюухөнгөлөлтийн коэффициент

• Төлөөлөх оролцогчид нь зав чөлөөгөөхэрэглээгээр орлуулахад бэлэн байгаагтэгшитгэл 6 харуулдаг.

• Тиймээс төлөөлөх оролцогчдын сонголтынасуудал нь -р тэгшитгэлүүдээрилэрхийлэгдэх нөөцийн хязгаарлалтыгхаргалзан насан туршийн ханамжаа хэрхэнхамгийн их байлгах вэ гэсэн асуудал юм.

(8)(7),

Капиталын нөөцийн хувьсгал өнөөгийн хөрөнгө оруулалт (тэнцүү хадгаламж)болон элэгдлийн хурдаас хамаарна.

(8)

(7)

(9)

• Эдгээр нөхцөл өөрчлөгдсөн үед бүтээмж

шилжих хүчин зүйл –д өөрчлөлт орвол

(технологийн шок) ханамжаа хамгийн их

байлгах төлөөлөх оролцогч динамик хариу

үйлдэл үзүүлснээр урт хугацааны

үйлдвэрлэл, ажлын цаг, хэрэглээ, хөрөнгө

оруулалтанд өөрчлөлт орно.

• Мөнгөгүй, санхүүгийн институцгүй ертөнцөд“бизнесийн мөчлөг” хэрхэн тохиолдохыг харахынтулд эзгүй арал дээрх Робинзон Крузогийн туйлынтохиолдлыг авч үзвэл: РК-н бүтээмжийгнэмэгдүүлсэн гадаад технологийн шок тохиолдсонгэвэл. Тухайлбал цаг агаар сайхан байсан. Тэгвэлилүү их цагаар ажиллаж, илүү их бүтээгдэхүүнүйлдвэрлэнэ. РК өнөөгийн хэрэглээнээс гаднаирээдүйн хэрэглээндээ санаа тавьж өнөөгийнчөлөөт цагаа багасгана. Өөрөөр хэлбэл Крузохөдөлмөрөө үе хооронд орлуулна. РК уг шокийг түрзуурынх гэж бодож байвал олон цагаар ажиллажхадгаламж хийх сонирхол нэмэгдэнэ.Үйлдвэрлэлийн өсөлтөөс заримыг нь хадгалж,хөрөнгө оруулалт хийх учраас 9-р тэгшитгэл ѐсоордараагийн үеийн болон ирээдүйн бүх үеийнкапиталын нөөц нэмэгдэх болно.

Үргэлжлэл бий

Идэвхтэй байсан баярлалаа

Хаалттай эдийн засгийг авч үзвэл

Капиталын функц

• Технологийн өөрчлөлт

• Хөдөлмөрийн өөрчлөлтийн хүн амындинамик өсөлтөөр авч үзвэл. n нь хүн амынөсөлтийн хувь

• Загвартаа хүн амын өсөлт болон технологийн хүүгийн түвшинг тэг гэж үзнэ.

Шинэ Кейнсийн загвар