Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ministria e Tregtisë dhe Industrisë
Ministarstvo Trgovine i Industrije
Ministry of Trade and Industry
Reformat e Të Bërit Biznes të Bankës
Botërore
Përmbledhje analitike dhe udhëzime teknike
për indikatorin: Regjistrimi i Pronës
Dhjetor 2017
Ky dokument është përgatitur nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë së Kosovës, me përkrahjen e
Partneriteteve për Zhvillim të USAID-it në mbështetje të Vendimit Nr. 12/67 të Qeverisë së Kosovës të
datës 30 dhjetor 2015 “për Koordinimin e Reformave për Të Bërit Biznes”. Udhëzuesi metodologjik që
përmban ky dokument është nga Banka Botërore siç janë publikuar në Të Bërit Biznes 2018.
PËRMBAJTJA A. HYRJE ................................................................................................................................................................... 1
B. PARIMET BAZË TË REFORMAVE TË TË BËRIT BIZNES ....................................................................... 1
C. TË BËRIT BIZNES SI MJET PËR REFORMË RREGULLATORE.............................................................. 3
D. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I REGJISTRIMIT TË PRONËS ................................................................. 4
E. PSE KA RËNDËSI ............................................................................................................................................ 12
F. PRAKTIKAT E MIRA ...................................................................................................................................... 14
G. PERFROMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES REGJISTRIMI I PRONËS ............................ 19
H. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS DHE VALIDIMI – TË BËRIT BIZNES 2018 regJISTRIMI I
PRONËS ...................................................................................................................................................................... 20
1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese ................................... 20
2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues ............................................................ 31
3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces ........................ 45
4. Tabela e reformave #4: Formular i Planit 4 vjeçar të Veprimit (2017 – 2021) ............................ 46
SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2018 ....................................... 47
1. Bashkimi Evropian (24): Reformat në regjitrimin e pronës sipas ekonomive
TBB 2008 – TBB 2018 ....................................................................................................................................... 48
2. Shtetet fqinje dhe të ndërlidhura (10): Reformat në regjistrimin e pronës sipas ekonomive TBB 2008 – TBB 2018 ........................................................................................................................................ 54
3. Shtetet tjera (111): Reformat në regjistrimin e pronës sipas ekonomive
TBB 2008 – TBB 2018 ....................................................................................................................................... 57
1
A. HYRJE
Qëllimi i këtij dokumenti është që të informojë një analizë të hollësishme të indikatorit Regjistrimi i
Pronës të Raportit të Bankës Botërore për të Bërit Biznes. Qëllimi është që të përdoret nga Qeveria
e Kosovës, Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor – Agjencia Kadastrale e Kosovës (AKK), si
institucioni udhëheqës, grupi punues teknik dhe partnerët tjerë për vlerësimin, identifikimin dhe
zbatimin e reformave të mundshme ligjore, rregullatore dhe operative që do ta përmirësojnë
procesin në Kosovë. Përmbledhja analitike është përgatitur duke përdorur materialet ekzistuese të
Bankës Botërore për Të Bërit Biznes, duke përfshirë nga ueb faqja për Të Bërit Biznes
(http://www.doingbusiness.org/) si dhe raportet e publikuara, të plotësuara nga analizat e përgatitura
nga Projekti i USAID-it Partneritetet për Zhvillim.
Ky dokument gjithashtu përfshinë edhe disa tabela pune për të mbështetur analizat nga grupet
punuese individuale të themeluara nga ministritë përgjegjëse për secilin indikator për të bërë
vlerësimin dhe për të planifikuar, zbatuar dhe monitoruar reformat e ardhshme, në bashkëpunim me
institucionet tjera përkatëse dhe partnerët tjerë.
Indikatori: Regjistrimi i Pronës
Institucioni përgjegjës kryesor: Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor – Agjencia
Kadastrale e Kosovës
Respondentë (TBB 2018): 5
Lidhjet me MSA: Neni 1, 65
B. PARIMET BAZË TË REFORMAVE TË TË BËRIT
BIZNES
Bazë e metodologjisë së Të Bërit Biznes janë 5 parimet kryesore të qeverisjes. Ndërsa këto parime
janë të nënkuptuara në supozimet e Të Bërit Biznes, për të kuptuar plotësisht përfitimet nga axhenda
e reformave në Të Bërit Biznes, këto parime duhet të zbatohen jo vetëm në procesin e reformës së
Të Bërit Biznes, por në të gjitha vendimet e politikave në të gjitha organet e qeverisjes dhe të
internalizohen në të gjitha nivelet e operacioneve qeveritare.
Reformat e Të Bërit Biznes zbatojnë këto parime dhe adresojnë çështjet në kuadrin e qeverisjes që
krijon mjedisin në të cilin merren vendimet e sektorit privat dhe ndodhin aktivitete, duke çuar
kështu në rezultate pozitive ekonomike, duke përfshirë, por jo kufizuar në, rritjen e aktivitetit
ekonomik, rritjen e tregtisë, ndarjen dinamike të burimeve, rritjen e kërkesës për punë, rritjen e
investimeve vendase dhe të huaja, heqjen e barrierave ndaj pjesëmarrjes gjithëpërfshirëse
ekonomike, rritjen e të ardhurave qeveritare, formalizimin e aktivitetit ekonomik, uljen e mundësive
për korrupsion dhe përmirësimin e efikasitetit të qeverisë dhe menaxhimin e brendshëm.
Këto 5 parime janë:
1. THJESHTËSIA: Përmes riorganizimit të kërkesave ligjore dhe rregullatore, eliminimit të kërkesave
të pajustifikueshme dhe reduktimit të kontakteve.
Kërkesat dhe procedurat komplekse inkurajojnë kërkimin e alternativave për zgjidhjen e shpejtë
dhe ngarkimin e panevojshëm dhe të kotë të veprimeve qeveritare. Kjo mund të përfshijë
2
kërkesa të dyfishta dhe të panevojshme, taksa të larta, ndërhyrje diskrete, vlerësim subjektiv të
përputhshmërisë rregullative dhe aktivitete të tjera. Riorganizimi dramatik i bazuar në objektiva
të qarta të politikave dhe përdorimi i mekanizmave të konformitetit objektivisht të
verifikueshëm rrisin efikasitetin dhe ulin ngarkesën e sektorit privat dhe mundësitë për
korrupsion. Korrupsioni lulëzon kur kontaktet midis agjentëve qeveritarë dhe qytetarëve
ndodhin shpesh ose në vende private, siç janë gjatë "vizitave" ose intervenimeve të tjera.
2. TRANSPARENCA: Përmes rritjes së publikimit dhe cilësisë së informatave qeveritare dhe të
dhënave të performancës
Publikimi i ligjeve, rregulloreve dhe veprimtarive qeveritare është një kërkesë themelore e çdo
shoqërie. Njohja e ligjit përmirëson diskutimet e politikave dhe fuqizon qytetarët dhe grupet
mbështetëse për të identifikuar dhe adresuar sjelljen e keqe ose abuzimin e pushtetit të
qeverisë. Kjo sjell një përfshirje më të gjerë në hartimin e politikave dhe dialog të përmirësuar.
Për më tepër, publikimi proaktiv i kërkesave ligjore, informacioni i qartë i pajtueshmërisë dhe
proceseve zvogëlon kostot e pajtueshmërisë për qytetarët dhe kostot administrative të
qeverisë. Së fundmi, publikimi i të dhënave të performancës së qeverisë, duke përfshirë vëllimin
e aplikimit, kohën e përpunimit, rezultatet e pajtueshmërisë dhe të dhënave të tjera ndihmon
për të informuar publikun rreth veprimeve të qeverisë, për të ndërtuar besim në institucione,
për të përshtatur pritjet dhe për të siguruar të dhëna relevante krahasuese për përmirësim të
vazhdueshëm.
3. LLOGARIDHËNIA: Përmes rritjes së përdorimit dhe publikimit të metrikave operacionale
qeveritare, përkrahjes së kontrolleve dhe balancave të brendshme dhe të jashtme
Kur qëllimet e një institucioni janë të paqarta dhe performanca e agjentëve i lihet gjykimit
subjektiv, mund të ndodhë konfuzion, paefektshmëri, korrupsion dhe keqpërdorim i pozitës.
Gjithashtu, aktivitetet, efikasiteti dhe efektiviteti i një organi i lihen hamendësimeve. Përmes
rritjes së përdorimit të metrikës së performancës dhe harmonizimit të metrikave ndërmjet
institucioneve dhe vertikalisht brenda Qeverisë, zhvillohet një kuptim i përbashkët i qëllimeve
dhe veprimeve, si dhe një mekanizëm i qartë dhe transparent për vlerësim. Përdorimi i të
dhënave operacionale, shumica e të cilave tashmë është në sistemet ekzistuese, gjithashtu
ndihmon menaxherët dhe udhëheqësit politikë të qeverisë të vlerësojnë dhe menaxhojnë
operacionet qeveritare me një kuptim të përbashkët të rezultateve. Shumë nga pikat e
mësipërme ushqejnë rritjen e llogaridhënies. Kur ka më shumë transparencë, kritere objektive,
kontakte të reduktuara dhe mundësi për angazhim, sisteme për të mbajtur qeverinë përgjegjëse
për veprimet janë më të forta. Kjo mund të përfshijë gjithashtu përdorimin në rritje të
mbikëqyrjes administrative dhe shqyrtimin e përcaktimeve nga organe të tjera qeveritare.
4. QEVERISJA PËRFAQËSUESE: Përmes angazhimit publik efektiv, koordinimit brenda-qeveritar,
duke përdorur mekanizmat e informatave kthyese
Një qeveri përfaqësuese u përgjigjet qytetarëve, por gjithashtu udhëhiqet nga qasjet e bazuara
në treg në mënyrë që të mos kapet nga interesat dhe agjendat individuale. Kur qeveria është e
mbyllur për publikun, rezultatet e politikave dhe sjellja e keqe janë të fshehura. Pa koordinim
efikas brenda qeveritar dhe shfrytëzim të mekanizmave të informatave kthyese, iniciativat janë
të kushtueshme, ad hoc dhe organet qeveritare rrezikojnë të punojnë në kushte kontradiktore.
Përmes nxitjes dhe përfshirjes së pjesëmarrjes së qytetarëve në informatat kthyese të
metrikave, dialogun e politikave dhe organet koordinuese, dhe mekanizma të thjeshtuara të
informatave kthyese, përmirësimi i vazhdueshëm dhe përgjegjshmëria bëhen pjesë e
3
marrëdhënies qytetar-qeveri. Kjo përfshin gjithashtu inkorporimin e vlerësimeve të palëve të
treta dhe mjeteve të tjera.
5. QEVERISJA E ORIENTUAR KAH SHËRBIMI: Përmes operacioneve qeveritare që ofrojnë
vlerë për qytetarët në mënyrën më efikase dhe efektive
Të gjitha aktivitetet e qeverisë duhet të vlerësohen dhe ekzekutohen me një kuptim të qartë se
qeveria i shërben qytetarëve. Kontaktet duhet të bëhen duke pasur parasysh parimet e
shërbimeve ndaj klientit, me ndërhyrje minimale dhe të fokusuara në përmbushjen e nevojave të
qytetarëve individualë në të gjitha ndërveprimet. Metrika e shërbimeve të klientit dhe mjetet
tjera duhet të përdoren për të vlerësuar vazhdimisht performancën, dhe të gjitha vendimet,
aktivitetet dhe operacionet të merren parasysh nga këndvështrimi dhe realiteti i qytetarit që
përballet me procesin.
C. TË BËRIT BIZNES SI MJET PËR REFORMË
RREGULLATORE
Të Bërit Biznes mund të jetë një mjet shumë i vlefshëm për realizimin e disa qëllimeve të caktuara
politike nga Qeveria e Kosovës, duke përfshirë përafrimin me BE-në, bashkëpunimin dhe
koordinimin ndërqeveritar dhe uljen e korrupsionit.
Për më tepër, Të Bërit Biznes është një mjet i reformave teknike, i cili qartësisht lidh politikën,
zbatimin dhe rezultatet e matura. Është i dobishëm në procesin e vlerësimit të politikave dhe
reformave, për të cilat performanca pozitive ndjek si rezultatet ekonomike ashtu edhe performancën
e shtetit në raportet dhe treguesit e tjerë ndërkombëtarë.
Për shembull, siç është cekur në tabelën më poshtë, rangimi i vendeve në Të Bërit Biznes, e
organizuar në nivele të rangimit, korrespondon me masat pozitive ekonomike, krijimin e bizneseve,
indekset e korrupsionit, performancën e qeverisjes rregullatore dhe konkurrueshmërinë e
përgjithshme të mjedisit.
Të Bërit
Biznes
2018,
Nivelet e
rangimit
të
vendeve
Mesatarja e
Bruto të
Ardhurave
Kombëtare
për kokë
banori 2017
(USD, BB TBB
2018)
Mesatarja e
dendësisë
së
bizneseve
të reja
(TBB 2017)
Mesatarja e
rezultatit të
konsoliduar të
qeverisjes
rregullatore
(TBB 2017)
Mesatarja e
rangimit në
Indeksin e
Perceptimit
të
Korrupsioni
t 2016 (TI)
Indeksi i Lirisë
Ekonomike
2017 Rangimi
mesatar i vendit
1 - 25 $ 37,385 9.31 5.03 24 16
26 - 50 $ 17,723 3.31 4.69 65 61
51 - 75 $ 16,180 4.16 3.52 71 64
76 - 100 $ 11,806 3.93 2.22 80 86
101 - 125 $ 5,006 1.05 1.00 100 107
126 - 150 $ 4,537 1.09 1.38 102 121
150 - 190 $ 2,121 0.89 0.59 141 149
4
D. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM I REGJISTRIMIT TË
PRONËS
Sfondi
Kjo temë shqyrton hapat, kohën dhe koston e përfshirë në regjistrimin e pronës, duke supozuar një
rast të standardizuar të një sipërmarrësi i cili dëshiron të blejë tokë dhe një ndërtese që është
tashmë e regjistruar dhe pa konteste lidhur me titullarin. Përveç kësaj, tema mat edhe cilësinë e
sistemit të administrimit të tokës në çdo ekonomi. Indeksi i cilësisë së administrimit të tokës ka pesë
dimensione: besueshmërinë e infrastrukturës, transparencën e informacionit, mbulimin gjeografik,
zgjidhjen e kontesteve mbi tokën dhe qasjen e barabartë në të drejtat pronësore. Raundi më i fundit
i mbledhjes së të dhënave për projektin ka përfunduar në qershor të vitit 2017.
Metodologjia
Të Bërit
Biznes regjistron
sekuencën e plotë të
procedurave të
nevojshme për një
biznes (blerësi) që të
blejë një pronë nga një
biznes tjetër (shitësi)
dhe për të transferuar
titullin e pronës në
emër të blerësit që
blerësi të mund të
përdorë pronën për të
zgjeruar biznesin e tij,
ta përdorë pronën si
kolateral në marrjen e
huave të reja ose, nëse
është e nevojshme, ta
shesë pronën te një biznes tjetër. Gjithashtu mat edhe kohën dhe koston për të përfunduar secilën
nga këto procedura. Të Bërit Biznes mat edhe cilësinë e sistemit të administrimit të tokës në çdo
ekonomi. Indeksi i cilësisë së administrimit të tokës ka pesë dimensione: besueshmërinë e
infrastrukturës, transparencën e informacionit, mbulimin gjeografik, zgjidhjen e kontesteve mbi tokën
dhe qasjen e barabartë në të drejtat pronësore.
Rangimi i ekonomive për nga lehtësia e regjistrimit të pronës përcaktohet duke matur distancën e
tyre nga rezultatet më të larta për regjistrimin e pronës. Këto rezultate janë mesatarja e thjeshtë e
distancës me rezultatet më të larta për secilin nga indikatorët e komponentëve (figura 1).
Figura 1 –Sa është koha, kosto dhe numri i procedurave të nevojshme për të transferuar pronën ndërmjet dy kompanive lokale?
5
Efikasiteti i transferimit të pronës
Siç është regjistruar nga Të Bërit Biznes, procesi i
transferimit të pasurisë fillon me marrjen e
dokumenteve të nevojshme, të tilla si një kopje të titullit
të shitësit, nëse është e nevojshme, dhe ushtrimin e
kujdesit të duhur nëse kërkohet. Transaksioni
konsiderohet i plotë, kur është i prekshëm për palët e
treta dhe kur blerësi mund të përdorë pronën, ta
përdorë atë si kolateral për një hua bankare ose rishes
atë (figura 2). Çdo procedurë e kërkuar me ligj ose që
është e nevojshme në praktikë është e përfshirë, qoftë
përgjegjësi e shitësit apo blerësit, ose duhet të
plotësohet nga një palë e tretë në emër të tyre.
Avokatët lokalë të pronësisë, noterët dhe regjistrat e
pronave japin informacion mbi procedurat si dhe kohën
dhe koston për të përfunduar secilën prej tyre.
Për t'i bërë të krahasueshme të dhënat nëpër ekonomi,
janë përdorur disa supozime në lidhje me palët në
transaksion, pronën dhe procedurat.
Supozimet lidhur me palët
Palët (blerësi dhe shitësi):
• Janë kompani me përgjegjësi të kufizuar (ose ekuivalentë ligjor).
• Janë të vendosura në hapësirat peri urbane të qytetit më të madh afarist të ekonomisë. Për
11 prej ekonomive të dhënat janë mbledhur edhe për qytetin e dytë më të madh afarist.
• Janë 100% vendore dhe në pronësi private.
• Secila ka nga 50 punonjës, ku të gjithë janë shtetas.
• Kryejnë veprimtari të përgjithshme tregtare.
Supozimet lidhur me pronën
Prona:
• Ka një vlerë sa 50 herë të ardhurat për kokë banori. Çmimi i shitjes është i barabartë me
vlerën.
• Është në pronësi të plotë të shitësit.
• Nuk ka hipoteka dh ka qenë në pronësi të njëjtë për 10 vitet e kaluara.
• Është regjistruar në regjistrin e tokës ose kadastër, ose në të dyja, dhe nuk ka kontest sa i
përket titullit.
• Ndodhet në zonë tregtare peri urbane, dhe nuk kërkohet rizonim.
• Përbëhet nga toka dhe një ndërtesë. Sipërfaqja e tokës është 557.4 metra katrore. Një
magazinë dy katëshe prej 929 metra katrore ndodhet në tokë. Magazina është e vjetër 10
vite, është në gjendje të mirën nuk ka sistem të ngrohjes dhe është në përputhje me të gjitha
Figura 2 – Regjistrimi i pronës: efikasiteti dhe cilësia e sistemit të administrimit të tokës
6
standardet e sigurisë, kodet e ndërtimit dhe
kërkesat tjera ligjore. Prona, që përfshin
tokën dhe ndërtesën, do të transferohet në
tërësi.
• Nuk do ti nënshtrohet renovimit apo
ndërtimit shtesë pas blerjes.
• Nuk ka drunjë, burime natyrore të ujit, ose
monumente historike të çfarëdo lloji.
• Nuk do të përdoret për qëllime të veçanta,
dhe nuk kërkohen leje të veçanta të tilla si
për përdorim rezidencial, fabrika industriale,
deponi mbeturinash ose lloje të caktuara të
veprimtarive bujqësore.
• Nuk ka shfrytëzues, dhe asnjë palë tjetër
nuk mban interesa ligjore në të.
Procedurat
Një procedurë përkufizohet si çdo ndërveprim i
blerësit apo shitësit, agjentëve të tyre (në qoftë se
një agjent kërkohet ligjërisht ose në praktikë) me
palët e jashtme, përfshirë agjencitë qeveritare,
inspektorët, noterët dhe avokatët. Ndërveprimet midis zyrtarëve të kompanisë dhe punonjësve nuk
konsiderohen. Të gjitha procedurat që janë ligjërisht ose në praktikë të nevojshme për regjistrimin e
pasurisë janë të regjistruara, edhe në qoftë se ato mund të shmangen në raste të veçanta (tabela 1).
Nëse një procedurë mund të përshpejtohet ligjërisht për një kosto shtesë, procedura më e shpejtë
zgjidhet nëse ky opsion është më i favorshëm për distancën e ekonomisë me rezultatin më të mirë
dhe nëse përdoret nga shumica e pronarëve të pronave. Edhe pse blerësi mund të përdorë avokatë
apo profesionistë të tjerë, kur është nevojshme në procesin e regjistrimit, supozohet se blerësi nuk
punëson një lehtësues të jashtëm në procesin e regjistrimit, përveç nëse me ligj ose në praktikë
kërkohet për ta bërë këtë.
Time
Koha është e regjistruar në ditë kalendarike. Matja kap kohëzgjatjen mesatare që avokatët e
pronës, noterët ose zyrtarët e regjistrit tregojnë se nevojitet për të kompletuar një procedurë.
Supozohet se koha minimale e kërkuar për secilën procedurë është një ditë, përveç për
procedurat të cilat mund të kompletohen on-line plotësisht, për të cilat koha e nevojshme është e
regjistruar si gjysmë dite. Edhe pse procedurat mund të ndodhin në të njëjtën kohë, ato nuk mund
të nisin në të njëjtën ditë, përsëri me përjashtim të procedurave që mund të kompletohen
tërësisht on-line. Supozohet se blerësi nuk humb kohë dhe i përkushtohet përfundimit të çdo
procedure të mbetur pa vonesa. Nëse një procedurë mund të përshpejtohet me një kosto shtesë,
procedura më e shpejtë në dispozicion dhe e përdorur nga shumica e pronarëve të pronave është
zgjedhur. Nëse procedurat mund të bëhen në të njëjtën kohë, supozohet se ashtu bëhen.
Supozohet se palët e përfshira janë në dijeni për të gjitha kërkesat dhe sekuencën e tyre që nga
fillimi, Koha e kaluar në mbledhjen e informatave nuk merret parasysh. Nëse vlerësimet për
kohën dallojnë sipas burimeve, përdoret vlera mesatare e raportuar.
Tabela 1 – Çfarë masin indikatort e efikasitetit të transferimit të pronës?
7
Kosto
Kosto është regjistruar si
përqindje e vlerës së pronës, e
supozuar të jetë e barabartë sa
50 herë të ardhurat për kokë
banori. Janë regjistruar vetëm
kostot zyrtare të kërkuara me
ligj, përfshirë taksat, tatimin e
transferit, detyrimet për vulë
dhe çfarëdo pagese tjetër në
regjistrin e pronave, noteritë,
agjencitë publike ose avokatët.
Tatimet tjera, si tatimi në
fitime kapitale ose tatimi në
vlerën e shtuar, janë
përjashtuar nga matja e kostos.
Të dy kostot që i bart blerësi
dhe shitësi janë të përfshira.
Nëse vlerësimet e kostos
dallojnë midis burimeve, vlera
mesatare e raportuar
përdoret.
Cilësia e administrimit të
tokës
Indeksi i cilësisë së
administrimit të tokës
përbëhet nga pesë tregues të
tjerë: besueshmëria e infrastrukturës, transparenca e informatave, mbulimi gjeografik, zgjidhja e
kontesteve të tokës dhe qasja e barabartë në të drejtat pronësore (tabela 2).
Të dhënat janë mbledhur për qytetin më të madh afarist të çdo ekonomie. Për 11 prej ekonomive të
dhënat janë mbledhur edhe për qytetin e dytë më të madh afarist.
Indeksi i besueshmërisë së infrastrukturës
Indeksi i besueshmërisë së infrastrukturës ka gjashtë komponentë:
• Si mbahen titujt e tokave në regjistër në qytetin më të madh afarist të ekonomisë. 2 pikë
caktohen nëse shumica e titujve të tokës është plotësisht digjitale; 1 pikë nëse shumica janë të
skanuara; 0 pikë nëse shumica mbahen në format letre.
• A ka bazë elektronike të të dhënave për kontrollimin e pengesave për transferin e pronës. 1
pikë caktohet nëse po; 0 pikë nëse jo.
• Si mbahen hartat e tokës në agjencinë e hartave të qytetit më të madh në ekonomi. 2 pikë
caktohen nëse shumica e hartave janë tërësisht digjitale; 1 pikë nëse shumica janë të skanuara; 0
pikë nëse shumica mbahen në format letre.
Tablela 2 – Çfarë matin indikatorët për cilësinë e administrimit të tokës?
8
• A ka sistem të informatave gjeografike—një databazë elektronike për regjistrimin e kufijve,
kontrollimin e planeve dhe ofrimin e informatave kadastrale. 1 pikë caktohet nëse po; 0 pikë
nëse jo.
• Si janë të lidhur regjistri i pronësisë së tokave dhe agjencia e hartave. 1 pikë caktohet nëse
informatat për pronësinë mbi tokën dhe hartat mbahen në një databazë të vetme ose në
databaza të lidhura; 0 pikë nëse nuk ka lidhje ndërmjet databazave të ndryshme.
• Si identifikohet prona e paluajtshme. 1 pikë caktohet nëse ka një numër unik për të identifikuar
pronat për shumicën e ngastrave tokësore; 0 pikë nëse ka identifikues të shumëfishtë.
Indeksi varion nga 0 deri në 8, ku vlerat e larta tregojnë një cilësi më të lartë të infrastrukturës për
të siguruar besueshmërinë e informacionit mbi titujt e pronësisë dhe kufijve. Në Turqi, për shembull,
zyrat e regjistrit të tokës në Stamboll mbajnë tituj në një format plotësisht dixhital (2 pikë) dhe kanë
një bazë të dhënash tërësisht elektronike për të kontrolluar për pengesat në transferin e pronësisë
(1 pikë). Zyrat e Drejtorisë Kadastrale në Stamboll kanë harta digjitale (2 pikë), dhe Drejtoria e
Informacionit Gjeografik ka një portal publik që i lejon përdoruesit të kontrollojnë planet dhe
informatat kadastrale për parcela së bashku me imazhet satelitore (1 pikë). Bazat e të dhënave në
lidhje me pronësinë e tokës dhe hartat janë të lidhura me njëra-tjetrën përmes sistemit TAKBIS, një
sistem të integruar të informacionit për zyrat e regjistrit të tokës dhe zyrat kadastrale (1 pikë). Së
fundi, ka një numër unik identifikimi për pronat (1 pikë). Mbledhja e këtyre shifrave i jep Turqisë një
rezultat prej 8 pikësh për indeksin e besueshmërinë së infrastrukturës.
Indeksi i transparencës së informatave
Indeksi i transparencës së informatave ka 10 komponentë:
• A janë të disponueshme për publikun informatat për pronësinë mbi tokën. 1 pikë caktohet
nëse informatat për pronësinë mbi tokën janë të disponueshme për këdo; 0 pikë nëse qasja
është e kufizuar.
• A është e bërë e disponueshme për publikun lista e dokumenteve të kërkuara për
kompletimin e çfarëdo lloji të transaksionit të pronës. 0.5 pikë caktohen nëse lista e
dokumenteve është e qasshme on-line ose në tabelë publike; 0 pikë nëse nuk është në
dispozicion për publikun ose nëse mund të merret vetëm personalisht.
• A është bërë e disponueshme për publikun skema e taksave për kompletimin e çfarëdo lloji
të transaksionit të pronës. 0.5 pikë caktohen nëse skema e taksave është e qasshme on-line
ose në një tabelë publike ose nëse është pa pagesë; 0 pikë nëse nuk është bërë e
disponueshme për publikun ose nëse mund të merret vetëm personalisht.
• Nëse agjencioni përgjegjës për regjistrimin e pronës së paluajtshme përkushtohet për
dhënien e një dokumenti obligativ ligjërisht që dëshmon pronësinë mbi pronën brenda një
kornize kohore të caktuar. 0.5 pikë caktohen nëse standardi i shërbimit nuk është i qasshëm
on-line ose në një tabelë publike; 0 pikë nëse nuk është bërë e disponueshme për publikun
ose nëse mund të merret vetëm personalisht.
• A ka mekanizëm specifik dhe të veçantë për paraqitjen e ankesave për një problem që ka
ndodhur në agjencionin përgjegjës për regjistrimin e pronës së paluajtshme. 1 pikë caktohet
nëse ka mekanizëm specifik dhe të veçantë për paraqitjen e ankesave; 0 pikë nëse ka vetëm
një mekanizëm të përgjithshëm ose nuk ka mekanizëm.
• A ka statistika zyrtare të disponueshme publikisht që përcjellin numrin e transaksioneve në
agjencinë e regjistrimit të pronës së paluajtshme. 0.5 pikë caktohen nëse ka statistika të
publikuara për transferet e pronës në qytetin më të madh afarist në vitin e kaluar kalendarik
9
më së voni deri në 1 qershor të vitit pasues; 0 pikë nëse statistika të tilla nuk janë të
disponueshme për publikun.
• A janë hartat e parcelave të tokës të disponueshme për publikun. 0.5 pikë caktohen nëse
hartat janë të qasshme për këdo; 0 pikë nëse qasja është e kufizuar.
• A është skema e taksave për qasje në harta e disponueshme për publikun. 0.5 pikë caktohet
nëse skema e taksave është qasshme on-line ose në një tabelë publike apo pa pagesë; 0 pikë
nëse nuk është në dispozicion për publikun ose nëse mund të merret vetëm personalisht.
• A është përkushtuar agjencia e hartave për nxjerrë një hartë të përditësuar brenda një
kornize kohore të caktuar. 0.5 pikë caktohet nëse standardi i shërbimit është i qasshëm on-
line ose në një tabelë publike; 0 pikë nëse nuk është bërë e disponueshme për publikun ose
nëse mund të merret vetëm personalisht.
• A ka mekanizëm specifik dhe të veçantë për paraqitjen e ankesave për problemet që kanë
ndodhur në agjencinë e hartave. 0.5 pikë caktohen nëse ka mekanizëm specifik dhe të
veçantë për paraqitjen e ankesave; 0 pikë nëse ka vetëm një mekanizëm të përgjithshëm ose
nuk ka mekanizëm.
Indeksi varion nga 0 në 6, ku vlerat më të larta tregojnë transparencë më të madhe në sistemin e
administrimit të tokës. Në Holandë, për shembull, kushdo që paguan një taksë mund të konsultohet
me bazën e të dhënave pronësisë së tokës (1 pikë). Informacioni mund të merret në zyrë, me postë
apo në internet duke përdorur faqen e internetit Kadastrit (http://www.kadaster.nl). Çdokush mund
të merr informacion në internet në lidhje me listën e dokumenteve që duhet paraqitur për
regjistrimin e pronës (0.5 pikë), skemën e taksave për regjistrim (0.5 pikë) dhe standardet e
shërbimit (0.5 pikë). Dhe kushdo që është përballur me një problem në regjistrin e tokës mund të
paraqesë një ankesë ose të raportojë një gabim duke plotësuar një formular të veçantë në internet (1
pikë). Përveç kësaj, Kadastri i bën statistikat në lidhje me transaksionet e tokës të disponueshme për
publikun, duke raportuar një total prej 214.973 transfereve të pronës në Amsterdam në vitin 2014
(0.5 pikë). Për më tepër, kushdo që paguan një taksë mund të konsultohet me hartat kadastrale në
internet (0.5 pikë). Gjithashtu është e mundur që të keni qasje publike në skemën e taksave për
konsultim të hartave (0.5 pikë), standardet e shërbimit për dhënien e një plani të përditësuar (0.5
pikë) dhe një mekanizëm të veçantë për paraqitjen e një ankese në lidhje me një hartë (0.5 pikë).
Mbledhja e këtyre shifrave i jep Holandës një rezultat prej 6 pikëve për indeksin e transparencës së
informacionit.
Indeksi i mbulimit gjeografik
Indeksi i mbulimit gjeografik ka katër komponente:
• Sa është i kompletuar mbulimi i regjistrit të tokës në nivel të qytetit më të madh afarist. 2
pikë caktohen nëse të gjitha parcelat tokësore në pronësi private janë formalisht të
regjistruara në regjistrin e tokës; 0 pikë nëse jo.
• Sa është i kompletuar mbulimi i regjistrit të tokës në nivel të ekonomisë. 2 pikë caktohen
nëse të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në ekonomi janë formalisht të regjistruara
në regjistrin e tokës; 0 pikë nëse jo.
• Sa është i kompletuar mbulimi i agjencisë së hartave në nivel të qytetit më të madh afarist. 2
pikë caktohen nëse të gjitha parcelat tokësore në pronësi private janë në hartë; 0 pikë nëse
jo.
10
• Sa është i kompletuar mbulimi i agjencisë së hartave në nivel të ekonomisë. 2 pikë caktohen
nëse të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në ekonomi janë në hartë; 0 pikë nëse jo.
Indeksi varion nga 0 deri në 8, ku vlerat më të larta tregojnë shtrirje më të madhe gjeografike në
regjistrimin e pronësisë së tokës dhe hartave kadastrale. Në Republikën e Koresë, për shembull, të
gjitha parcelat private të tokës janë të regjistruara zyrtarisht në regjistrin e tokës në Seul (2 pikë) dhe
në tërësi në ekonomi (2 pikë). Përveç kësaj, të gjitha parcelat private të tokës janë në harta në Seul
(2 pikë) dhe në tërë ekonominë (2 pikë). Mbledhja e këtyre numrave i jep Koresë një rezultat prej 8
në indeksin e mbulimit gjeografik.
Indeksi i zgjidhjes së kontesteve të tokës
Indeksi i zgjidhjes së kontesteve të tokës vlerëson kornizën ligjore për regjistrimin e pronës së
paluajtshme dhe qasshmërinë e mekanizmave për zgjidhjen e kontesteve. Indeksi ka tetë
komponente:
• A kërkon ligji që të gjitha transaksionet e shitjes së pronë të regjistrohen në regjistrin e
pronës së paluajtshme për ti bërë të bartshme te palët e treta. 1.5 pikë caktohen nëse po; 0
pikë nëse jo.
• A është sistemi formal i regjistrimit të pronës së paluajtshme objekt i një garancioni. 0.5 pikë
caktohen nëse me ligj kërkohet garanci private ose shtetërore mbi regjistrimin e pronës së
paluajtshme; 0 pikë nëse nuk kërkohet garancion i tillë.
• A ka mekanizëm specifik të kompensimit për të mbuluar humbjet e shkaktuara palëve që
janë angazhuar në mirëbesim në një transaksion prone bazuar në informata të gabuara të
certifikuara nga regjistri i pronës së paluajtshme. 0.5 pikë caktohen nëse po; 0 pikë nëse jo.
• A kërkon sistemi ligjor verifikim të vlefshmërisë ligjore të dokumenteve të nevojshme për
transaksion të një prone. 0.5 pikë caktohen nëse ka shqyrtim të vlefshmërisë ligjore, ose nga
regjistruesi ose nga një profesionist (siç janë noteri apo avokati); 0 pikë nëse nuk ka
shqyrtim.
• A kërkon sistemi ligjor verifikim të identitetit të palëve të transaksionit të pronës. 0.5 pikë
caktohen nëse ka verifikim të identitetit, qoftë nga regjistruesi ose nga një profesionist ( siç
janë noteri ose avokati); 0 pikë nëse nuk ka verifikim.
• A ka databazë kombëtare për të verifikuar saktësinë e dokumenteve të identitetit. 1 pikë
caktohet nëse një databazë e tillë kombëtare është e disponueshme; 0 pikë nëse jo.
• Sa kohë nevojitet për marrjen e vendimit nga gjykata e shkallës së parë (pa ankesë) në një
kontest toke standard ndërmjet dy bizneseve lokale për të drejtat e zotërimit me vlerë sa 50
herë të ardhurat për kokë banori dhe që ndodhet në qytetin afarist më të madh. 3 pikë
caktohen nëse nevojitet më pak se një vit; 2 pikë nëse nevojitet ndërmjet 1 e 2 vitesh; 1 pikë
nëse nevojiten ndërmjet 2 e 3 vite; 0 pikë nëse nevojiten më shumë se 3 vite.
• A ka statistika të disponueshme për publikun rreth numrit të kontesteve të tokës në
shkallën e parë. 0.5 pikë caktohen nëse statistikat janë publikuar rreth kontesteve tokësore
në ekonomi në vitin e kaluar kalendarik; 0 pikë nëse këso statistika nuk janë të
disponueshme për publikun.
Indeksi varion nga 0 deri ne 8, ku vlerat e larta tregojnë mbrojtje më të madhe kundër kontesteve
tokësore. Në Lituani, për shembull, sipas Kodit Civil dhe Ligjit për Regjistrin e Pronave të
Paluajtshme, transaksionet pronësore duhet të regjistrohen në regjistrin e tokës për t'i bërë ato të
bartshme te palët e treta (1.5 pikë). Sistemi i transferimit të pronës është i garantuar nga shteti (0.5
11
pikë) dhe ka një mekanizëm kompensimi për të mbuluar humbjet e shkaktuara nga palët e
angazhuara në mirëbesim në një transaksion të pronës në bazë të një gabimi nga ana e regjistrit (0.5
pikë). Një noter verifikon vlefshmërinë ligjore të dokumenteve në një transaksion të pronës (0.5
pikë) dhe identitetin e palëve (0.5 pikë), në pajtim me Ligjin për Zyrën e Noterisë (Ligji I-2882).
Lituania ka një bazë të dhënash kombëtare për të verifikuar saktësinë e dokumenteve të identitetit (1
pikë). Në një kontest tokësor në mes të dy kompanive Lituaneze mbi të drejtën e zotërimit të një
pronë me vlerë $770.000, Gjykata e Qarkut në Vilnius nxjerr vendim për më pak se një vit (3 pikë).
Së fundi, statistika rreth kontesteve tokësore mblidhen dhe publikohen; ka pasur një total prej 549
kontesteve tokësore në vend në vitin 2016 (0.5 pikë). Mbledhja e këtyre numrave i jep Lituanisë një
rezultat prej 8 pikësh në indeksin e zgjidhjes së kontesteve tokësore.
Indeksi i qasjes së barabartë në të drejtat pronësore
Indeksi i qasjes së barabartë në të drejtat pronësore ka dy komponentë:
• Nëse burrat e pamartuar dhe gratë e pamartuara kanë të drejta të barabarta pronësie ndaj
pronës. 1 pikë është caktuar nëse ka të drejta të pabarabarta pronësie në pronë; 0 nëse ka
barazi.
• Nëse burrat e martuar dhe gratë e martuara kanë të drejta të barabarta pronësie ndaj pronës. 1
pikë është caktuar nëse ka të drejta të pabarabarta pronësie në pronë; 0 nëse ka barazi.
Të drejtat e pronësisë mbulojnë aftësinë për të menaxhuar, kontrolluar, administruar, qasur,
penguar, marrë, poseduar dhe transferuar pronën. Çdo kufizim merret parasysh nëse ka një trajtim
të diferencuar për burrat dhe gratë në ligj, duke marrë parasysh regjimin e pronësisë martesore. Për
sistemet zakonore të tokës, pranohet barazia nëse nuk ka një dispozitë të përgjithshme ligjore që
deklaron një trajtim të diferencuar.
Indeksi shkon nga -2 në 0, ku vlerat më të larta që tregojnë përfshirje më të madhe të të drejtave
pronësore. Në Mali, për shembull, burrat e pamartuar dhe gratë e pamartuara kanë të drejta të
barabarta pronësie ndaj pronës (një rezultat prej 0). E njëjta gjë vlen edhe për burrat dhe gratë e
martuara që mund të përdorin pronën e tyre në të njëjtën mënyrë (një rezultat prej 0). Shtimi i
këtyre numrave i jep Malit një rezultat prej 0 për indeksin e qasjes së barabartë në të drejtat
pronësore-që tregon të drejta të barabarta të pronësisë midis burrave dhe grave. Në të kundërtën
në Tonga, burrat e pamartuar dhe gratë e pamartuara nuk kanë të drejta të barabarta pronësie ndaj
pronës sipas Ligjit për Tokën (Kapitulli 132), Seksionet 7, 45 dhe 82 (një rezultat prej -1 pikë). E
njëjta vlen edhe për burrat dhe gratë e martuara të cilëve nuk u lejohet të përdorin pronën e tyre në
të njëjtën mënyrë sipas Ligjit për Tokën (Kapitulli 132), Seksionet 7, 45 dhe 82 (një rezultat prej -1
pikë). Mbledhja e këtyre numrave i jep Tongës një rezultat prej -2 në indeksin e qasjes së barabartë
në të drejtat pronësore - që tregon të drejta të pabarabarta pronësore midis burrave dhe grave.
Indeksi i cilësisë së administrimit të tokës
Cilësia e indeksit të administrimit të tokës është shuma e pikëve në treguesit për besueshmërinë e
infrastrukturës, transparencën e informacionit, mbulimin gjeografik, zgjidhjen e kontesteve tokësore
dhe qasjen e barabartë në pronë. Indeksi varion nga 0 në 30, ku vlerat më të larta tregojnë cilësi më
të mirë të sistemit të administrimit të tokës.
Nëse subjektet e sektorit privat nuk kanë mundur të regjistrojnë transferimet pronësore në një
ekonomi në mes të qershorit 2016 dhe qershorit 2017, ekonomia merr një shenjë "pa praktikë" mbi
procedurat, kohën dhe treguesit e kostos. Një ekonomi "pa praktikë" merr një rezultat prej 0 në
12
indeksin e cilësisë të administrimit të tokës, edhe në qoftë se korniza ligjore përfshin dispozita që
lidhen me administrimin e tokës.
Reformat
Grupi i indikatorëve të regjistrimit të pronës ndjek ndryshimet lidhur me efikasitetin dhe cilësinë e
sistemeve të administrimit të tokës çdo vit. Në varësi të ndikimit në të dhëna, disa ndryshime
klasifikohen si reforma dhe renditen në përmbledhjet e reformave në të bërit biznes në pjesën
2016/2017 të raportit për të njohur zbatimin e ndryshimeve të rëndësishme. Reformat ndahen në dy
lloje: ato që e bëjnë më të lehtë për të bërë biznes dhe ato ndryshime që e bëjnë më të vështirë për
të bërë biznes. Grupi i indikatorëve të regjistrimit të pronës përdor dy kritere për të njohur një
reformë.
Së pari, hendeku i përgjithshëm në distancën e përgjithshme ndaj rezultateve më të larta të grupit të
indikatorëve përdoret për të vlerësuar ndikimin e ndryshimeve të të dhënave. Çdo përditësim i të
dhënave që çon në një ndryshim prej 2% ose më shumë në distancën relative të hendekut me
rezultatet më të larta klasifikohet si reformë (për më shumë detaje mbi hendekun relativ, shih
kapitullin mbi distancën deri në rezultatet më të larta dhe lehtësinë e të bërit biznes). Për shembull,
nëse zbatimi i një sistemi të ri elektronik të regjistrimit të pasurisë zvogëlon kohën në një mënyrë që
hendeku i përgjithshëm relativ të zvogëlohet me 2% ose më shumë, ky ndryshim klasifikohet si një
reformë. Përkundrazi, përditësimet e vogla të tarifave ose ndryshime tjera më të vogla në treguesit
që kanë një ndikim të përgjithshëm prej më pak se 2% në hendekun relativ, nuk klasifikohen si
reformë, por ndikimi i tyre reflektohet ende në treguesit më të përditësuar për këtë grup të
indikatorëve.
Së dyti, vlerësimi i përgjithshëm për cilësinë e administrimit të tokës konsiderohet gjithashtu si
kriter. Çdo ndryshim prej 1 ose më shumë pikësh mbi rezultatin e përgjithshëm të cilësisë, pranohet
si reformë. Për shembull, përfundimi i mbulimit gjeografik të regjistrit të tokës të qytetit afarist (2
pikë) konsiderohet si reformë.
E. PSE KA RËNDËSI
Pse ka rëndësi regjistrimi i pronës?
Të drejtat pronësore të regjistruara janë të nevojshme për të mbështetur investimet, produktivitetin
dhe rritjen.1 Kadastrat ose incizimet, së bashku me regjistrat e tokës, janë mjete që përdoren nëpër
botë për të vënë në hartë, për të dëshmuar dhe për të siguruar të drejtat e pronës dhe shfrytëzimit.
Këto institucione janë pjesë e sistemit të informacionit të tokës në një ekonomi. Me tokën dhe
ndërtesat që përbëjnë midis gjysmës dhe tre të katërtat e pasurisë në shumicën e ekonomive,2 pasja
e një sistemi të përditësuar të informatave të tokës ka rëndësi, qartazi.
Dëshmitë tregojnë se pronarët e pronave me tituj të regjistruara kanë më shumë gjasa për të
investuar në ekonominë lokale. Për më tepër, rritja e vlerës së tokës dhe efikasitetit të tokës shpesh
vërehet Në Nikaragua, pasja e një titulli zyrtar jo vetëm ka rritur gjasat për të investuar, por ka
1 Deininger, Klaus. 2003. Politikat e tokës për rritjen dhe reduktimin e varfërisë. Raporti i Kërkimit të Politikave të Bankës
Botërore. Nju Jork: Oxford University Press.
2 Banka Botërore. 1989. Raporti i Zhvillimit Botëror 1989. Nju Jork: Oxford University Press.
13
rritur edhe vlerën e tokës me 30%.3 Pas një projekti për dhënien e titujve të tokës në Tajlandë,
prona është rritur në vlerë prej 75-197%, pas regjistrimit.4 Si pjesë e një eksperimenti kombëtar më
2008, prefektura e Chengdu zbatoi reforma ambicioze të të drejtave pronësore, duke përfshirë
regjistrimin e plotë të të gjithë tokës së bashku me masat për të lehtësuar transferimin dhe
eliminimin e kufizimeve të migrimit. Është konstatuar se reformat kanë reduktuar ndjeshëm
kërcënimin e rialokimit ose shpronësimit, duke lehtësuar përdorimin më efikas të tokës, ose
nëpërmjet investimeve ose duke transferuar formën e tokës më pak në përdorime dhe përdorues
më efikas. Kjo rezultoi në rritjen e pjesëve të tokës bujqësore dhe ndërtimore që përdoreshin si
tokë e punueshme dhe për qëllime ekonomike.5
Për më tepër, pronarët me tituj të regjistruar si duhet janë më të prirur për t'u angazhuar në fuqinë
punëtore të ekonomisë dhe për të rritur produktivitetin. Është gjetur se tregu formal i pronave
inkurajon punësimin duke rritur stabilitetin e brendshëm dhe duke ulur gjasat e dëbimeve në zonat
urbane të varfra. Ndërmjet viteve 1996 dhe 2003, qeveria peruane nxori një sërë reformash ligjore,
administrative dhe rregullatore që synonin nxitjen e një tregu zyrtar të pronave në vendbanimet
urbane në tetë qytete. Uzurpatorët para-programit në lagjet e programit kishin 60 përqind më
shumë gjasa të raportonin përmirësim të sigurisë së zotërimeve, si rezultat i kësaj, uzurpatori
mesatare ishte në gjendje të punonte 16.2.6
Përfitimet e regjistrimit të tokës shkojnë përtej sektorit privat. Për qeveritë, pasja e informatave të
besueshme dhe të përditësuara në kadastra dhe regjistra tokash është thelbësor për të vlerësuar në
mënyrë korrekte tatimin në pronë dhe për të mbledhë të ardhurat tatimore. Në Tajlandë, ku të
ardhurat vjetore nga tatimet në pronë dhe taksave të transferimit u rritën nga $ 200 milion në vitet
1980-ta në 1.2 miliard $ deri në vitin 1995, një program për dhënie e titujve të pronësisë që ka
ngritur numrin e pronarëve të pronave të regjistruara gjatë viteve 1980 është perceptuar të jetë një
nga arsyet për rritjen.7
Me informata tokësore të përditësuara, qeveritë mund të planifikojnë nevojat e ndryshme në qytetet
e tyre dhe në mënyrë strategjike të planifikojnë ofrimin e shërbimeve dhe infrastrukturës në
hapësirat e çdo qyteti ku janë më të nevojshme.8 Informatat për tokën mund të ndihmojnë edhe në
planifikimin e zgjerimit të zonave urbane. Kjo është veçanërisht e rëndësishme në ekonomitë e
prirura për fatkeqësi natyrore. Kur nuk ka urbanizim të planifikuar, vendbanimet joformale dhe lagjet
e varfëra shumohen, madje edhe në zonat që incizimet i identifikojnë si me rrezik të lartë nga
3 Deininger, Klaus dhe Juan Sebastian Chamorro. 2002. "Efektet e investimeve dhe ekuitetit në rregullimin e tokës: rasti i
Nikaraguas". Banka Botërore, Uashington, DC.
4 Burns, Anthony. 2002. "Regjistrimi i tokës për të përmirësuar sigurinë, transparencën, qeverisjen dhe menaxhimin e
qëndrueshëm të resurseve". Në "Studimin Krahasues të Sistemeve të Administrimit të Tokës", Punëtoria Rajonale Azi
Banka Botërore mbi dokumentin e punës Politikat e Tokës dhe administrimi i tokës, Banka Botërore, Uashington DC.
5 Deininger, Klaus W., Jin, Songqing, Liu, Shouying, Shao, Ting, Xia, Fang. 2015. Ndikimi i reformës së të drejtave pronësore
në mbështetje të integrimit rural-urban të Kinës: dëshmi të nivelit të fshatit nga eksperimenti kombëtar i Chengdu.
Dokumenti i punës për hulumtimin e politikave, nr. WPS 7389, Libri financohet nga Programi Njohuritë për Ndryshim
(PNJN). Uashington, D.C.: Grupi i Bankës Botërore.
6 Field, E. (2007). E drejta për të punuar: Të drejtat e pronës urbane dhe furnizimi i fuqisë punëtore në Peru. Gazeta
tremujore e ekonomisë, 122(4), 1561-1602.
7 Burns, Anthony. 2002. "Regjistrimi i tokës për të përmirësuar sigurinë, transparencën, qeverisjen dhe menaxhimin e
qëndrueshëm të resurseve". Në "Studimin Krahasues të Sistemeve të Administrimit të Tokës", Punëtoria Rajonale Azi
Banka Botërore mbi dokumentin e punës Politikat e Tokës dhe administrimi i tokës, Banka Botërore, Uashington DC.
8 Informacioni i pronës i mbajtur në kadastra dhe regjistrat e tokës është pjesë e informacionit të tokës në dispozicion të
qeverive. Informacioni mbi tokën gjithashtu përfshin të dhëna të tjera gjeografike, mjedisore dhe socio-ekonomike që
lidhen me tokën të cilat janë të dobishme për planifikimin dhe zhvillimin urban.
14
fatkeqësitë. Mjete të tilla si kadastrat dhe hartat e incizimeve mund të përdoren në planifikime të
qyteteve, si pjesë e sistemeve të informacionit të tokës të një qyteti, për të shmangur ose zbutur
efektet e rreziqeve mjedisore ose klimatike në popullsinë urbane.
F. PRAKTIKAT E MIRA
Regjistrat e pronës në të gjithë botën japin efekte të ndryshme ligjore mbi informacionin që
regjistrojnë. Jo të gjithë ofrojnë informacion përfundimtare mbi pronësinë. Disa thjesht regjistrojnë
të dhëna të transaksioneve të pronës - pra regjistrojnë transferimin e dokumenteve pronësore. Një
shembull është Regjistri i tapive dhe dokumenteve në Bahame. Të tjerë regjistrojnë ndryshimet e
mbajtësve të të drejtave të pronësisë që ndodhin si rezultat i tapive të paraqitura në regjistër-që i
bie, ata regjistrojë ndryshimet e mbajtësve të të drejtave apo të titullit. Një shembull është regjistri i
tokës në Spanjë. Dhe disa, si ai në Gana, përfshijnë edhe sistemin e tapive edhe atë të titujve.9
Sistemet e Titullit zakonisht ofrojnë dëshmi bindëse se kush mban të drejtën në një pronë të caktuar.
Të drejtat e regjistruara janë të bartshme te palët e treta dhe në disa raste nuk mund zhvleftësohen
ose anulohen. Për të ditur se kush është pronari i ligjshëm i pronës është dhe nëse dikush tjetër ka
të drejta mbi të, blerësi duhet vetëm të konsultojë të dhënat e pronësisë në regjistrin e tokës.10
Sistemet e tapive, nga ana tjetër, nuk japin prova përfundimtare se kush zotëron pronën. Sistemet e
tapive regjistrojnë transferet e pronës, por fakti që një transfer është i regjistruar nuk do të thotë se
domosdoshmërisht se ishte i vlefshëm. Për shkak se pronari i fundit i regjistruar mund të mbajë një
titull që nuk është i vlefshëm, blerësi zakonisht do të punësojë një avokat për të përcaktuar "rrënjën
e fortë" të titullit që ai ose ajo është duke blerë. Për të vendosur këtë në Bahama, avokatët kryejnë
kërkime mbi titullin për pronën në Regjistrin e tapive dhe dokumenteve, por edhe në gjykata dhe në
regjistrin e kompanive, për të kontrolluar nëse kompanitë që kanë pasur në pronësi më parë pronën
kanë qenë pronarë në mënyrë të ligjshme dhe kanë transmetuar të drejtat e tyre të pronësisë në
mënyrë të ligjshme. Këto kërkime kanë shtuar B300$ dhe 45 ditë për kujdesin e duhur të blerësit.
Për të rritur sigurinë e transaksioneve të pronës dhe për të shpëtuar blerësit nga "problemet dhe
shpenzimet për të shkuar pas Regjistrit për të hetuar historinë e titullit të shitësit dhe për të
përmbushur veten me vlefshmërinë e tij”11 —Shri Lanka ka vendosur të kalojë nga sistemi i tapive në
atë të titullit. Pasi që tranzicionet e tilla nuk janë të lehtë, disa ekonomi preferojnë të mbajnë
sistemin e tapive duke përmirësuar finalitetin e të dhënave që mbahen në regjistër. Edhe kjo rrit
sigurinë e transaksioneve pronësore. Argjentina, e cila ka pasur gjithmonë një sistem të tapive, i
kualifikon kufizimet ligjore në 20 vite. Kjo do të thotë se avokatët duhet të kthehen vetëm 20 vjet
prapa për të kontrolluar Rrënjët e forta të një titulli. Në ekonomitë e tjera me sistem të tapive,
blerësit mund të blejnë sigurim të titullit për të rritur sigurinë e transaksioneve pronësore. Ky është
9 Prona në Ganë bie nën ose titullin ose sistemin e tapive, varësisht se ku ndodhet. Kjo është si rezultat i fillimit të aplikimit
në faza të Ligjit të Regjistrimit të Titullit të Tokës të vitit 1986, i cili paraqiti sistemin e titullit në Ganë. Kryeqyteti Accra bie
nën sistemin e titullit.
10 Sistemet e titullit që ofrojnë dëshmi më të forta konfirmuese janë ato që nuk lejojnë asnjë lloj pretendimi ligjor kundër të
drejtave të regjistruara (dmth. Të drejtat e regjistruara janë absolutisht pa mundësi mundjeje). Sistemet e tjera të titullit
janë më pak absolute në pamundësinë e të drejtave të regjistruara dhe mundësojnë pretendimet në rrethana të
jashtëzakonshme (për shembull, në rastin e një regjistrimi që ka ndodhur në bazë të marrëveshjes për shitblerjen e pronës
që është shpallur e pavlefshme pas regjistrimit).
11 Lord Watson, në Gibbs v. Messer (1891), siç citohet në O’Connor (2009, f. 201).
15
rasti në Shtetet e Bashkuara. Nëse një titull i fituar ka defekte, sigurimi i titullit mund të kompensojë
çfarëdo humbje financiare të shkaktuar blerësit.
Në fund të ditës të gjitha sistemet janë duke u përpjekur për të bërë të njëjtën gjë: të mbajnë një
bazë të dhënash të përditësuar të të drejtave të pronës. Dhe sistemet me tapi dhe me tituj mund të
jetë efikas baras.12 Krahasimi i sistemeve të regjistrimit të pronës duke u bazuar vetëm mbi
procedurat, kohën dhe koston për të transferuar dhe regjistruar pronën siç është matur nga Të
Bërit Biznes - sugjeron një numër të praktikave të mira të përbashkëta.
Fillimi i aplikimit të afateve kohore dhe pajtueshmërisë
Afatet kohore u japin qytetarëve një referencë se sa kohë do të marrë më së shumti një procedurë.
Nëse procedura nuk ka përfunduar brenda këtij afati kohor, ata e dinë se duhet të shtyjnë përpara.
Në 10 vitet e fundit 22 ekonomi kanë filluar aplikimin e afateve kohore. Por afatet kohore
funksionojnë vetëm kur agjencia ka kapacitet për të përmbushur ato. Në shumicën e ekonomive, pra
afatet kohore kanë mbështetur ndryshime më të gjera. Dhjetë ekonomi - përfshirë Federatën Ruse,
Bosnjën dhe Hercegovinën, Burundin, Qipron, Republikën Çeke, Izraelin, Italinë, Mauriciusin,
Ukrainën dhe Poloninë –kanë filluar aplikimin e afateve kohore, ndërsa në të njëjtën kohë i kanë bërë
më efikase procedurat nëpërmjet kompjuterizimit dhe riorganizimit. Në Federatën Ruse krijimi i një
baze elektronike e unifikuar e të dhënave të tokës dhe pronës ka eliminuar nevojën që aplikantët të
vizitojnë zyrat e Byrosë së inventarit teknik dhe të marrin pasaportat kadastrale. Kjo reformë ka
reduktuar kohën për transferim të pronës me, deri në, 22 ditë.
Caktimi i taksave të ulta fikse
Taksat e transferimit të pasurisë janë një burim i rëndësishëm i të ardhurave për shumë qeveri. Por,
kur taksat e transferimit dhe tatimet janë shumë të rënda, madje edhe pronat e regjistruara mund të
bëhen shpejt informale nëse transaksionet e mëvonshme nuk regjistrohen. Kjo jo vetëm që dobëson
mbrojtjen e të drejtave të pronësisë. Ajo gjithashtu redukton të ardhurat e mundshme nga tatimet
në pronë.
Gjatë 10 viteve të fundit 52 ekonomi kanë ulur tatimet e transferimit dhe taksat tjera qeveritare.
Njëzetë e tetë prej tyre janë në Afrikën Sub-Sahariane, ku shpenzimet kanë qenë më të lartat. Për
shembull, Guinea ka ulur tatimin në transfer prej 10% në 5% të vlerës së pasurisë. Senegali ka ulur
tatimin në transfer prej 15% në 5%. Bahamet kanë reduktuar detyrimet për vulë nga 12% të vlerës së
pasurisë në 2.5%. Çadi ka ulur tatimin e transferimit të pronës nga 15% në 10%. Bregu i Fildishtë ka
ulur taksën prej 10% në 4%. Malavi ka reduktuar detyrimin për vulë nga 3% në 1.5%. Nigeri ka ulur
tatimin e transferimit nga 5% në 3%. Dhe e fundit por jo më pak e rëndësishmja, Emiratet e
Bashkuara Arabe kanë ulur tarifën e transferimit nga 2% të vlerës së blerjes në 10 Dirhamë të EBA
për çdo metër katror të tokës, me një tarifë minimale prej 10,000 Dirhamë të EBA-së.
Në shumë ekonomi taksat e regjistrimit të pronës ose tatimet e transferimit përfaqësojnë vetëm një
pjesë të kostos totale. Taksa dhe detyrime shtesë zbatohen gjatë gjithë procesit. Edhe aty ku këto
taksa shtesë shtojnë pak të ardhurat e përgjithshme, ato mund të rrisin burokracinë për
sipërmarrësit, nëse procesi për pagimin e tyre është panevojshëm i rëndë. Armenia dhe Burkina Faso
e kanë thjeshtuar procesin duke e bërë të mundur pagesën e disa taksave në një vend të vetëm. Të
tjerat kanë eliminuar këto taksa shtesë krejt. Madagaskari, Mauriciusi, Ruanda dhe Republika Sllovake
12 A ka ekonomia sistem me titull ose me tapi nuk ka ndikim në rangimin e saj për lehtësinë e regjistrimit të pronës. Nuk ka
dallim statistikisht të rëndësishëm në atë se si ekonomitë renditen bazuar vetëm në zgjedhjen e sistemit të regjistrimit.
16
të gjitha e bënë këtë që nga viti 2006, duke ulur koston e transferimit me një mesatare prej 4.5% të
vlerës së pasurisë.
Duke e bërë koston e transferimit të pronave neutrale ndaj vlerës së pronës ndihmohet në rritjen e
transparencës së tregut të pasurive të patundshme. Dhjetë ekonomi në të gjithë botën kanë ngritur
taksa fikse për transferimin e pronës. Këto zakonisht përfshijnë ose taksat për shërbimin noterial,
regjistrimin e transferimit të pronësisë apo qasjen në bazat e të dhënave publike për pengesat.
Gjeorgjia, Republika Sllovake, Palau dhe Ruanda janë vende që kanë taksa fikse për çdo hap të
procesit të transferimit të pronës.
Riorganizimi i procedurave
Pesëdhjetë ekonomi i kanë bërë më të efektshme procedurat dhe kanë lidhur apo përmirësuar
sistemet e agjencive për të lehtësuar regjistrimin e pronës në 10 vitet e fundit. Këto masa kanë
reduktuar ndërveprimet ndërmjet sipërmarrësve dhe agjencive duke kursyer midis 1 dhe 2
procedura në mesatare dhe duke ruajtur sigurinë dhe kontrollet. Për shembull, Kosova dhe Mali i Zi
kanë filluar aplikimin e sistemeve të reja noteriale dhe procedurave të kombinuara për hartimin dhe
legalizimin e marrëveshjeve të shit-blerjes, ndërsa Ruanda ka shkurtuar dy procedura duke eliminuar
kërkesën e vlerësimit të pronës për qëllime tatimore.
Në 2010/16, Evropa Lindore dhe Azia Qendrore, kanë ekspozuar 27 reforma të tilla pronësore. Në
2012/13 Ukraina futi një sistem të ri të regjistrimit të të drejtave të pronësisë dhe pengesave për
bartjen e pronës së patundshme. Sistemi kërkon nga shitësit të ri-regjistrojnë titujt para transferimit
të tyre te blerësit.
Sportelet e vetme janë një mënyrë efikase për të minimizuar ndërveprimin midis agjencive dhe
sipërmarrësve. Burundi dhe Gana e bënë këtë për të lehtësuar procesin e regjistrimit të pasurisë.
Por jo të gjitha ekonomitë mund të përballojnë për të sjellë të gjitha agjencitë e përfshira në
transferimin e pronës nën një çati. Megjithatë, shumë kanë qenë në gjendje të koordinojnë
funksionet ose të dhënat e të paktën 2 institucioneve të përfshira në procesin e transferimit të
pronës. Në shumicën e rasteve ky koordinim ka lidhur regjistrin e tokave me agjencinë e taksave apo
agjencinë e vlerësimit. Një mënyrë për të bërë këtë është që të ketë një përfaqësues të një prej
institucioneve të pranishëm në institucionin tjetër, si në Etiopi. Një tjetër mënyrë është të lidhen
agjencitë në mënyrë elektronike, si në Danimarkë, Letoni, Lituani, Peru dhe Portugali. Në Letoni
regjistri i tokës ka fituar qasje elektronike në informacionin e tatimeve komunale në pasuri të
patundshme. Kjo ka liruar sipërmarrësit nga detyrimi për të siguruar këtë informacion në format
letre.
Disa ekonomi i kanë bërë procedurat më të efektshme duke eliminuar kërkesën për të marrë
miratimin e komunës për transferet e pronës. Kohët e fundit, Lesoto ka eliminuar miratimin
ministror për transferimet e pronësisë dhe ka rekrutuar staf të ri në regjistër. Bjellorusia, Suedia dhe
Uruguai gjithashtu e kanë bërë këtë në ciklet e mëparshme. Në vend se të kërkojnë një certifikatë
për çdo transaksion, komuna kontrollon një listë të pronave që i nënshtrohen të drejtave të
parablerjes dhe kontakton vetëm palët që kanë të bëjnë me këtë.13 Kjo ka kuptim. Në ekonomitë që
kërkojnë heqje të të drejtave të parablerjes, numri i ndërtesave të prekura zakonisht është i vogël në
krahasim me numrin e përgjithshëm të transfereve. Vetëm 4 ekonomi në mbarë botën-Franca,
13 Të drejtat e parablerjes në këtë rast janë të drejtat e komunës për të blerë pronën, në preferencë ndaj çdo blerësi tjetër,
kur pronari vendos ta shesë atë.
17
Gjermania, Letonia dhe Senegali, ende kërkojnë heqje të të drejtave të parablerjes për çdo
transaksion.
Përdorimi i shërbimeve elektronike (teknologjia e informacionit dhe komunikimit)
Në 61% të ekonomive regjistrat e pronave kanë dosje elektronike.14 Të dhënat digjitale kanë
përparësi mbi të dhënat në letër. Ato zënë më pak hapësirë, dhe kopjet rezervë sigurojnë që të
dhënat e pronës nuk do të rrezikohen në rast të fatkeqësive natyrore dhe luftërave civile. Sistemet
elektronike i bëjnë gabimet dhe mbivendosjet e titujve më të lehta për tu vërejtur. Por kjo nuk do të
thotë se regjistrat në letër nuk mund të jenë efikas. Tajlanda kishte një sistem shumë efikas manual
para se të kalojë në atë elektronik. Dhe pasja e të dhënave dixhitale nuk është siguri se ekonomia ka
një sistem të mirë për të menaxhuar këtë informacion.
Megjithatë, transferimi i pronës në ekonomitë me regjistra të kompjuterizuar merr rreth gjysmën e
kohës sa merr në ato pa to. Të gjitha 32 ekonomitë e OECD me të ardhura të larta kanë regjistra
elektronik. Njëmbëdhjetë, duke përfshirë edhe Danimarkën, Holandën dhe Zelandën e Re, ofrojnë
regjistrimin elektronik. Në Azinë Jugore dhe Afrikën Sub-Sahariane, nga ana tjetër, 71.4% e
ekonomive ende kanë sisteme me letër. Nuk është çudi që ekonomitë e OECD-së me të ardhura të
larta kanë regjistrimin më të shpejtë e pronës, duke marrë 22 ditë mesatarisht.
Pesëdhjetë e një ekonomi të ndryshme si Mauriciusi, Holanda, Sierra Leone, Portugalia, Samoa dhe
Svazilandi kanë kompjuterizuar regjistrat e tyre në 10 vitet e fundit. Në vitin 2013 Liberia ka ndalur
së shkruari tapitë me dorë dhe ka kompjuterizuar regjistrin e tokës - duke reduktuar kohën për të
transferuar pronën me 6 ditë. Në Bosnjë dhe Hercegovinë regjistri ka qenë në gjendje të regjistroj
33% më shumë transferet titujsh pas kompjuterizimit, dhe në vitin 2012, kompjuterizimi i ka
mundësuar Bosnjë dhe Hercegovinës për të shkurtuar kohën e regjistrimit me 8 ditë. Angola,
Portugalia, dhe Bregu Perëndimor e Gaza janë ekonomi tjera që kanë filluar të korrin përfitimet e
viteve të përpjekjeve të kompjuterizimit në regjistrat e tyre.
Sistemet kompjuterike në kadastër apo regjistër mund ta bëjnë qasjen në informata më të lehtë dhe
në fund të lejojnë që informacionet të vihen në dispozicion on-line. Në mesin e 200 ekonomive me
një kadastër apo incizim, 63 prej tyre i japin të dhënat e tyre në dispozicion në internet. Në vitin
2013 Singapore ka filluar aplikimin e një proces të përshpejtuar për transfere të vetme on-line, duke
bërë të mundur që transferimet pronësore të përfundojnë për 1 ditë. Në vitin 2011, Kosta Rika i ka
bërë certifikatat kadastrale dhe pronësore të disponueshme on-line për të gjithë përdoruesit në një
faqe interneti të vetme. Kjo reformë bashkoi procedurat më parë të pavarura në një faqe interneti.
Zbatimi i plotë i kompjuterizimit dhe paraqitjes elektronike merr dekada, dhe kostoja mund të arrijë
në miliona dollarë, në varësi nga sasia e incizimeve dhe mit punës me kadastrin që përfshihet. Pra,
nuk është çudi që shumë ekonomi kërkojnë mbështetje financiare dhe teknike të institucioneve
donatore. Organizata ndërkombëtare si Banka Botërore dhe Organizata e Shteteve Amerikane kanë
qenë të angazhuara në projekte të administrimit të tokës duke përfshirë digjitalizimin e të dhënave.15
Kështu kanë bërë edhe agjencitë e ndihmës kombëtare, duke përfshirë edhe ato të Australisë,
Finlandës, Gjermanisë, Holandës, Spanjës dhe Shteteve të Bashkuara.
14 Baza e të dhënave e Të Bërit Biznes.
15 Për një vështrim të përgjithshëm konciz dhe të thellë të mbështetjes së Bankës Botërore për projektet e administrimit të
tokës dhe menaxhimit, shih Bell (2009).
18
Duke pasur parasysh sfidën (dhe mundësitë) e kalimit në sistem elektronik, shumë ekonomi marrin
një qasje graduale për zbatim – së pari duke kaluar nga sistemi i bazuar në letra në të dhëna
elektronike dhe kompjuterizim, pastaj duke filluar me aplikimin e regjistrimit elektronik. Kjo ishte
qasja e përdorur në Danimarkë, Zelandë të Re dhe Norvegji, të cilat sot kanë ndër sistemet më
efikase e regjistrimit të pasurive në botë.
Në vitin 2009, qeveria daneze ka filluar modernizimin e regjistrit të tokës duke dixhitalizuar dhe
automatizuar regjistrimin e pronës. Proceset u desh të riorganizohen dhe bëhen më të efektshme.
Regjistri i centralizuar i tokës nisi kompjuterizimin e vet dhe të dhënat u dixhitalizuan në mënyrë
progresive. Pasi kompletimit të dixhitalizimit, regjistri i tokës filloi aplikimin e depozitimit elektronik
të transfereve të pronës. Që nga viti 2011 aplikimet për transferim të pronës janë pranuar vetëm on-
line dhe sistemi i teknologjisë së informacionit ka filluar shqyrtimin e aplikacioneve në një mënyrë të
shpejtë dhe efikase. Si rezultat, për një periudhë prej 5 vjet, kohë e nevojshme për të transferuar një
pronë është shkurtuar nga 42 ditë deri në 4 ditë.
Zelanda e Re ka digjitalizuar të dhënat e saj pronësore midis viteve 1997 dhe 2002. Pastaj ka filluar
aplikimin e regjistrimit elektronik. Por, deri në vitin 2005 vetëm rreth gjysma e transaksioneve
pronësore paraqiteshin në mënyrë elektronike. Një shtytje e fundit ishte e nevojshme. Në vitin 2008
ligji e bëri regjistrimin elektronik të detyrueshëm. Regjistrimi tani mund të kompletohet me vetëm 2
hapa, me një kosto prej 0.1% të vlerës së pasurisë.
Në Norvegji në vitin 1995 të dhënat në letër të regjistrit kërkonin 30 kilometra sirtar, dhe nevojat e
magazinimit rriteshin me nga 1 kilometër në vit. Pas bashkimit të departamentit të tokës dhe
informatave të incizimeve, certifikatat e titullit janë digjitalizuar në mes të viteve 1997 dhe 2002. Hapi
tjetër është marrë në vitin 2002, kur ligji i transferimit të tokës i vjetër 50 vite është ndryshuar duke
mundësuar titull marrjen on-line. Regjistrimi on-line është i kërkuar me ligj që nga viti 2008.
19
G. PERFROMANCA E KOSOVËS NË TË BËRIT BIZNES
REGJISTRIMI I PRONËS
Kosova Më së miri në
botë
Më së miri
në BE
Më së keqi në
BE Masa Rangi
mi
Regjistrimi i Brendshëm 34 1 (Zelanda e
Re) 3 (Lituania) 147 (Malta)
Procedurat (numri) 6 84 1 (1 – 4 shtete) 1 (1 – 2
shtete)
10 (179 –
Greqia)
Koha (ditë) 27.0 74 1.0 (1 – 3
shtete)
1 (1 -
Portugalia)
64 (150 –
Franca)
Kosto (% vlerës së pronës) 0.3% 17 0.0% (1 – 5
shtete)
0.0% (1 –
Republika e
Sllovakisë)
13.4% (177 –
Malta)
Indeksi i cilësisë së
administrimit të tokës (0-
30)
20.5 50 29.0 (1 –
Singapori)
28.5 (1 – 2
shtete)
4.5 (169 -
Greqia)
Indeksi i besueshmërisë
së infrastrukturës (0-8) 7.0 25
8.0 (1 – 24
shtete)
8.0 (1 – 10
shtete)
0.0 (153 –
Greqia)
Indeksi i transparencës
së informatave (0-6) 1.5 136
6.0 (1 – 5
shtete)
6.0 (1 – 2
shtete)
1.5 (136 –
Greqia)
Indeksi i mbulueshmërisë
gjeografike (0-8) 8.0 1
8.0 (1 – 37
shtete)
8.0 (1 – 18
shtete)
0.0 (97 – 3
shtete)
Indeksi i zgjidhjes së
kontesteve tokësore (0-
8)
4.0 128 8.0 (1 – 5
shtete)
8.0 (1 –
Lituania)
3.0 (167 – 2
shtete)
Indeksi i qasjes së
barabartë në të drejta
pronësore (-2-0)
0.0 1 0.0 (1 – 172
shtete)
0.0 (1 – 28
shtete) Asnjë
20
H. PROCESI I DETAJUAR I KOSOVËS DHE VALIDIMI – TË BËRIT BIZNES 2018
REGJISTRIMI I PRONËS
1. Tabela e reformave #1: Validimi ose korrigjimi i informatave ekzistuese
Nr. Procedura Koha për
kompletim Kostot e ndërlidhura Informatat e sakta (P/J) Korrigjimet
1 Marrja e kopjeve të
certifikatës së pronës dhe
planit të parcelës në
Drejtorinë Komunale të
Gjeodezisë dhe Kadastrit
Agjencia: Drejtoria Komunale e
Gjeodezisë dhe Kadastrit
Shitësi duhet të paraqesë këto
dokumente (kopje të certifikatës
së pronës dhe planit të parcelës)
avokatit i cili do të përgatisë
marrëveshjen për shitje.
Certifikata e pronës duhet të
nënshkruhet dhe të aprovohet
nga Drejtori. Për të marrë
certifikatën e pronës nevojiten
dokumentet e mëposhtme:
letërnjoftimi, certifikata e vjetër
dhe formulari i aplikimit. Avokati
kontrollon për pengesa të bartjes
së pronës – hipoteka, barrë ose
ngarkesa tjera, mbi pronën para
se të bëhet transferi.
2 ditë (paralel
me Procedurën
2)
EUR 4 për certifikatën e pronës dhe
EUR 5 për planin e parcelës së tokës
21
*2 Marrja e letër konfirmimit
tatimor nga Drejtoria për
Financa dhe Pronë e
Komunës
Agjencia: Drejtoria për Financa
dhe Pronë e Komunës
Shitësi kërkon këtë letër
konfirmimi nga komuna për të
vërtetuar se të gjitha tatimet për
pronën janë paguar dhe se prona
mund të shitet. Shitësi duhet të
paraqesë këto dokumente në
zyrën kadastrale për të qenë në
gjendje të marrë informata nga ta,
pra listën poseduese dhe planin e
parcelës.
2 ditë (paralel
me Procedurën
1)
Pa kosto
3 Marrja e kopjeve të
certifikuara të certifikatave
të biznesit në komunë
Agjencia: Agjencia për Regjistrimin
e Biznesit e Kosovës dhe Komuna
Si Shitësi ashtu edhe Blerësi duhet
të paraqesin kopjet e certifikatave
të biznesit që vërtetojnë se
biznesi është ekzistues (që duhet
të ripërtërihen çdo vit) avokatit
që do të përgatisë marrëveshjen e
shitjes.
1 ditë EUR 10.4
4 Noteri përgatit marrëveshjen
e shitblerjes dhe e noterizon
2 ditë Për transaksionet që kalojnë 100.000
EUR, taksa është 120 EUR, plus një
22
Agjencia: Noteri
Sipas Ligjit Nr. 03/L-10 për
Noterinë, funksioni i legalizimit të
transaksioneve me pronën me
patundshme është transferuar te
Noterit. Sipas Ligjit: noteri
përgatit dhe certifikon
dokumentet e pronës, me
kërkesë të personave fizik ose
juridik, ose autoriteteve publike.
Noteri përgatit dhe noterizon
dokumentet në lidhje me, ndër të
tjera, operacionet e mëposhtme,
të cilat palët dëshirojnë ose
kërkohet që të japin:
1. Procedimin e deklaratave dhe
të dhënave për çështjet ligjore
ose transaksionet e bëra nga
Noteri ose në prani të tij ose saj;
2.certifikimin dhe konfirmimin e
fakteve nga Noteri, përfshirë
certifikimin se kopjet janë kopje
të vërteta të dokumentit origjinal;
3. Legalizimin e nënshkrimeve të
vëna nga individët në dokumentet
e nënshkruara në dorë; dhe
4. Marrjen e deklaratave nën
betim.
Taksat e noterëve janë përcaktuar
nga Ministria e Drejtësisë, në
konsultim me Odën e Noterëve.
Udhëzimi Administrativ Nr.
02/2012 mbi Taksat e
përkohshme të noterisë
përcakton takste përkohshme të
rritje prej 20 EUR për çdo 20.000 EUR
rritje të vlerës së transaksionit. Shuma
totale e taksës nuk mund të tejkalojë
1,000 EUR.
23
noterisë për aktet dhe shërbimet
noterike në Republikën e
Kosovës. Sipas nenit 5 të
udhëzimit: “normat e taksave të
noterit përcaktohen në bazë të
vlerës së transaksionit të aktit
noterial”.
Për aktet noteriale të përgatitura
në bazë të vlerës së transaksionit
dhe të cilat nuk janë të përfshira
në taksat tjera, taksat e noterit
kalkulohen si vijon:
Vlera e transaksionit në Euro
Për pronat me vlerë:
0,01 EUR deri 2.500,00 EUR –
taksa është 20 EUR
2.501,00 EUR deri 5.000,00 EUR -
taksa është 30 EUR
5.001,00 EUR deri 20.000,00 EUR
- taksa është 50 EUR
20.001,00 EUR deri 60.000,00
EUR - taksa është 80 EUR
60.001,00 EUR deri 100.000,00
EUR - taksa është 120 EUR
Për aktet noteriale ku vlera e
transaksionit tejkalon shumën e
100,000.00 EUR, taka do të
ngritët për 20 EUR për çdo
20,000.00, por nuk mund të
tejkalojë shumën totale të taksës
prej 1.000 EUR.
24
5 Pagesa e tatimeve komunale
në transaksionin e pronës së
patundshme
Agjencia: Drejtoria e Financave
dhe Pronës e Komunës / cilado
bankë komerciale
Ky tatim në transfer është taksë e
sheshtë. Në të kaluarën ka qenë
përqindje e vlerës së pronës, por
tash është vlerë fikse për transfer
të parcelës tokësore. Pas pagesës
në bankë, në komunë duhet të
sillet dëshmia e pagesës.
Shuma e tatimit është përcaktuar
me Rregulloren Komunale për
taksa, tarifa dhe tatim, e datës
02.12.2011, (neni 4).
1 ditë EUR 150 + EUR 1 (shërbime bankare)
6 Regjistrimi i transferit të
pronës në Drejtorinë e
Gjeodezisë dhe Kadastrit në
Komunë
Agjencia: Drejtoria e Gjeodezisë
dhe Kadastrit e Komunës
Pas dorëzimit të të gjitha
dokumenteve, komuna jep
kuponin për pagesë për të paguar
taksat e regjistrimit në një bankë
komerciale.
20 ditë EUR 80 (Taksa e regjistrimit) + EUR 1
(shërbimet bankare)
25
Në përputhje me Udhëzimin
Administrativ MMPH Nr. 08/2014
për taksat në produktet për
regjistrimin e të drejtave të
pronës së paluajtshme nga zyrat
kadastrale të komunale janë si
vijon:
Për transaksionet me shumë
10,000 EUR - taksa është 20 EUR
Për transaksionet me shumë
10,001 EUR deri 30,000 EUR -
taksa është 30 EUR
Për transaksionet me shumë
30,001 EUR deri 50,000 EUR -
taksa është 35 EUR
Për transaksionet me shumë
50,001 EUR deri 100,000 EUR -
taksa është 50 EUR
Për shumat mbi 100,001 EUR dhe
për çdo tejkalim të 50,000 EUR -
taksa është 50 EUR plus 30 EUR
për vlerë tejkaluese.
* Ndodh njëkohësisht me një procedurë tjetër.
Indeksi / Pyetja Përgjigja Pikët Informatat e
sakta (P/J) Korrigjimet
Indeksi i cilësisë së administrimit të tokës (0-30) 20.5
Indeksi i besueshmërisë së infrastrukturës (0-8) 7.0
Cili është institucioni përgjegjës për regjistrimin e pronës
së paluajtshme?
Zyra Kadastrale në
Prishtinë
26
Në çfarë formati mbahen titujt e tokave në regjistër në
qytetin më të madh afarist të ekonomisë – në format
letre apo në format të kompjuterizuar (skanuar ose
plotësisht digjital)?
Kompjuter/plotësisht
digjitale 2.0
A ka bazë elektronike të të dhënave për kontrollimin e
pengesave për transferin e pronës (barrë tatimore,
hipoteka, kufizime ose të njëjta)?
Po 1.0
Institucioni përgjegjës për planet që tregojnë kufijtë ligjor
në qytetin më të madh afarist:
Agjencia Kadastrale e
Kosovës
Në çfarë formati mbahen shumica e hartave të parcelave
të tokës në qytetin më të madh afarist— në format letre
apo në format të kompjuterizuar (skanuar ose plotësisht
digjital)?
Kompjuter/plotësisht
digjitale 2.0
A ka një databazë elektronike për regjistrimin e kufijve,
kontrollimin e planeve dhe ofrimin e informatave
kadastrale (sistem i informatave gjeografike)?
Po 1.0
Të dhënat e regjistruara nga agjencia për regjistrimin e
pronës së paluajtshme dhe agjencia kadastrale ose e
hartave a mbahen në një databazë të vetme, në databaza
të ndara por të lidhura ose në databaza të ndara?
Një databazë e vetme 1.0
A përdorin numrin e njëjtë identifikues për pronat
agjencia për regjistrimin e pronave të paluajtshme dhe
agjencia kadastrale ose e hartave?
Po 1.0
Indeksi i transparencës së informatave (0–6) 1.5
Kush mund të merr informata për pronësinë mbi tokën
në agjencinë përgjegjëse për regjistrimin e pronës së
paluajtshme në qytetin më të madh afarist?
Vetëm ndërmjetësuesit
(noterët, avokatët, etj.) 0.0
A është lista e dokumenteve që kërkohen për të
kompletuar cilindo lloj të transaksionit të pronës në
dispozicion të publikut – nëse po, si?
Po, on-line 0.5
27
Linku për qasje on-line:
http://kk.rksgov.net/prishti
na
/getattachment/
Home/141508---
Udhezues-perqytetar---
Drejtoria-
eKadastrit.pdf.asp
x
A është bërë e disponueshme për publikun lista e taksave
të aplikueshme për çfarëdo transaksioni pronësor në
agjencinë përgjegjëse për regjistrimin e pronës së
paluajtshme në qytetin më të madh afarist – nëse po, si?
Po, on-line 0.5
Linku për qasje on-line:
http://www.kcaks.org/docu
ment
s/10179/20916/M
inistriua0820141
4.pdf/0f2f30f9-
472a-43a0-9eaf-
212fe1fbd137
A zotohet agjencioni përgjegjës për regjistrimin e pronës
së paluajtshme për dhënien e një dokumenti obligativ
ligjërisht që dëshmon pronësinë mbi pronën brenda një
kornize kohore të caktuar – nëse po, si e komunikon
standardin e shërbimit?
Jo 0.0
Linku për qasje on-line:
A ka mekanizëm specifik dhe të veçantë për paraqitjen e
ankesave për një problem që ka ndodhur në agjencionin
përgjegjës për regjistrimin e pronës së paluajtshme?
Jo 0.0
Informatat kontaktuese:
28
A ka statistika zyrtare të disponueshme publikisht që
përcjellin numrin e transaksioneve në agjencinë e
regjistrimit të pronës së paluajtshme?
Jo 0.0
Numri i transferimeve pronësore në qytetin më të madh
afarist në vitin 2014:
Kush mund të konsultojë hartat e parcelave tokësore në
qytetin më të madh afarist?
Vetëm ndërmjetësuesit
dhe palët e interesit 0.0
A është skema e taksave për qasje në harta e
disponueshme për publikun—nëse po, si? Po, on-line 0.5
Linku për qasje on-line:
http://www.kca-
ks.org/documents/10179/2
2166/1c.pdf/59ac1c7a-
848a-471c-8b13-...
A është përkushtuar agjencia kadastrale ose e hartave për
të nxjerrë një hartë të përditësuar brenda një kornize
kohore të caktuar —dhe nëse po, si e komunikon
standardin e shërbimit?
Jo 0.0
Linku për qasje on-line:
A ka mekanizëm specifik dhe të veçantë për paraqitjen e
ankesave për problemet që kanë ndodhur në agjencinë
kadastrale ose të hartave?
Jo 0.0
Informatat kontaktuese:
Indeksi i mbulimit gjeografik (0–8) 8.0
A janë të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në
ekonomi formalisht të regjistruara në regjistrin e pronës
së paluajtshme?
Po 2.0
A janë të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në
qytetin më të madh afarist formalisht të regjistruara në
regjistrin e pronës së paluajtshme?
Po 2.0
29
A janë të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në
ekonomi në hartë? Po 2.0
A janë të gjitha parcelat tokësore në pronësi private në
qytetin më të madh afarist në hartë? Po 2.0
Indeksi i zgjidhjes së kontesteve të tokës (0–8) 4.0
A kërkon ligji që të gjitha transaksionet e shitjes së pronë
të regjistrohen në regjistrin e pronës së paluajtshme për
ti bërë të bartshme te palët e treta?
Po 1.5
A është sistemi formal i regjistrimit të pronës së
paluajtshme objekt i një garancioni shtetëror apo privat? Po 0.5
A ka mekanizëm specifik të kompensimit për të mbuluar
humbjet e shkaktuara palëve që janë angazhuar në
mirëbesim në një transaksion prone bazuar në informata
të gabuara të certifikuara nga regjistri i pronës së
paluajtshme?
Jo 0.0
A kërkon sistemi ligjor verifikim të vlefshmërisë ligjore të
dokumenteve të nevojshme për transaksion të një prone
p.sh., kontrollimin e pajtueshmërisë së kontratave me
kërkesat e ligjit)?
Po 0.5
Nëse po, kush është përgjegjës për kontrollimin e
ligjshmërisë së dokumenteve? Noteri.
A kërkon sistemi ligjor verifikim të identitetit të palëve të
transaksionit të pronës? Po 0.5
Nëse po, kush është përgjegjës për verifikimin e
identitetit të palëve? Noteri.
A ka databazë kombëtare për të verifikuar saktësinë e
dokumenteve të identitetit? Jo 0.0
Për një kontest toke standard ndërmjet dy bizneseve
lokale për të drejtat e zotërimit me vlerë sa 50 herë
Bruto to Ardhurat Kombëtare (BAK) për kokë banori
Gjykata Themelore në
Prishtinë
30
dhe që ndodhet në qytetin afarist më të madh, cila gjykatë
do të ishte përgjegjëse për rastin në shkallë të parë?
Sa merr kohë mesatarisht për të marrë vendimin nga
gjykata e shkallës së parë për një rast të tillë (pa ankesë)? Ndërmjet 2 e 3 vite 1.0
A ka statistika rreth numrit të kontesteve të tokës në
shkallën e parë? Jo 0.0
Numri i kontesteve tokësore në qytetin më të madh
afarist më 2015:
Indeksi i qasjes së barabartë në të drejtat pronësore (-2–0) 0.0
A kanë burrat e pamartuar dhe gratë e pamartuara të
drejta të barabarta pronësore në pronë? Po 0.0
A kanë burrat e martuar dhe gratë e martuara të drejta
të barabarta pronësore në pronë? Po 0.0
31
2. Tabela e reformave #2: Përmirësimet e procesit ekzistues
Nr. Procedura Koha për
kompletim
Kostot e
ndërlidhura
Organi
ekzekutiv
Baza ligjore
operacionale
Reforma që
duhet bërë
(p.sh.
eliminimi,
riorganizimi,
s’ka
ndryshim)
Mekanizmi për
reformë:
ndryshimi i
(L)igjit,
ndryshimi i
(R)regullores,
Përmirësim
(O)peracional)
Koha e
nevojshme për
reformë:
(S)hkurtë,
(M)esatare,
(G)jatë)16
1 Marrja e kopjeve të
certifikatës së pronës
dhe planit të parcelës
në Drejtorinë
Komunale të
Gjeodezisë dhe
Kadastrit
Agjencia: Drejtoria
Komunale e Gjeodezisë
dhe Kadastrit
Shitësi duhet të paraqesë
këto dokumente (kopje të
certifikatës së pronës dhe
planit të parcelës) avokatit i
cili do të përgatisë
marrëveshjen për shitje.
Certifikata e pronës duhet
të nënshkruhet dhe të
aprovohet nga Drejtori.
Për të marrë certifikatën e
pronës nevojiten
2 ditë (paralel
me
Procedurën 2)
EUR 4 për
certifikatën e
pronës dhe
EUR 5 për
planin e
parcelës së
tokës
16 Shkurtë = reformë e zbatuar dhe validuar deri më 31 maj 2018. Mesme = reformë e zbatuar dhe validuar deri më 31 maj 2019. Gjatë = reformë e zbatuar dhe validuar pas 1 qershorit 2019.
32
dokumentet e mëposhtme:
letërnjoftimi, certifikata e
vjetër dhe formulari i
aplikimit. Avokati
kontrollon për pengesa të
bartjes së pronës –
hipoteka, barrë ose
ngarkesa tjera, mbi pronën
para se të bëhet transferi.
*2 Marrja e letër
konfirmimit tatimor
nga Drejtoria për
Financa dhe Pronë e
Komunës
Agjencia: Drejtoria për
Financa dhe Pronë e
Komunës
Shitësi kërkon këtë letër
konfirmimi nga komuna për
të vërtetuar se të gjitha
tatimet për pronën janë
paguar dhe se prona mund
të shitet. Shitësi duhet të
paraqesë këto dokumente
në zyrën kadastrale për të
qenë në gjendje të marrë
informata nga ta, pra listën
poseduese dhe planin e
parcelës.
2 ditë (paralel
me
Procedurën 1)
Pa kosto
3 Marrja e kopjeve të
certifikuara të
1 ditë EUR 10.4
33
certifikatave të biznesit
në komunë
Agjencia: Agjencia për
Regjistrimin e Biznesit e
Kosovës dhe Komuna
Si Shitësi ashtu edhe
Blerësi duhet të paraqesin
kopjet e certifikatave të
biznesit që vërtetojnë se
biznesi është ekzistues (që
duhet të ripërtërihen çdo
vit) avokatit që do të
përgatisë marrëveshjen e
shitjes.
4 Noteri përgatit
marrëveshjen e
shitblerjes dhe e
noterizon
Agjencia: Noteri
Sipas Ligjit Nr. 03/L-10 për
Noterinë, funksioni i
legalizimit të
transaksioneve me pronën
me patundshme është
transferuar te Noterit.
Sipas Ligjit: noteri përgatit
dhe certifikon dokumentet
e pronës, me kërkesë të
personave fizik ose juridik,
ose autoriteteve publike.
Noteri përgatit dhe
2 ditë Për
transaksionet
që kalojnë
100.000 EUR,
taksa është 120
EUR, plus një
rritje prej 20
EUR për çdo
20.000 EUR
rritje të vlerës
së
transaksionit.
Shuma totale e
taksës nuk
mund të
tejkalojë 1,000
EUR.
34
noterizon dokumentet në
lidhje me, ndër të tjera,
operacionet e mëposhtme,
të cilat palët dëshirojnë ose
kërkohet që të japin:
1. Procedimin e
deklaratave dhe të dhënave
për çështjet ligjore ose
transaksionet e bëra nga
Noteri ose në prani të tij
ose saj;
2.certifikimin dhe
konfirmimin e fakteve nga
Noteri, përfshirë
certifikimin se kopjet janë
kopje të vërteta të
dokumentit origjinal;
3. Legalizimin e
nënshkrimeve të vëna nga
individët në dokumentet e
nënshkruara në dorë; dhe
4. Marrjen e deklaratave
nën betim.
Taksat e noterëve janë
përcaktuar nga Ministria e
Drejtësisë, në konsultim
me Odën e Noterëve.
Udhëzimi Administrativ Nr.
02/2012 mbi Taksat e
përkohshme të noterisë
përcakton takste
përkohshme të noterisë
për aktet dhe shërbimet
noterike në Republikën e
Kosovës. Sipas nenit 5 të
udhëzimit: “normat e
taksave të noterit
përcaktohen në bazë të
35
vlerës së transaksionit të
aktit noterial”.
Për aktet noteriale të
përgatitura në bazë të
vlerës së transaksionit dhe
të cilat nuk janë të
përfshira në taksat tjera,
taksat e noterit kalkulohen
si vijon:
Vlera e transaksionit në
Euro
Për pronat me vlerë:
0,01 EUR deri 2.500,00
EUR – taksa është 20 EUR
2.501,00 EUR deri 5.000,00
EUR - taksa është 30 EUR
5.001,00 EUR deri
20.000,00 EUR - taksa
është 50 EUR
20.001,00 EUR deri
60.000,00 EUR - taksa
është 80 EUR
60.001,00 EUR deri
100.000,00 EUR - taksa
është 120 EUR
Për aktet noteriale ku vlera
e transaksionit tejkalon
shumën e 100,000.00 EUR,
taka do të ngritët për 20
EUR për çdo 20,000.00,
por nuk mund të tejkalojë
36
shumën totale të taksës
prej 1.000 EUR.
5 Pagesa e tatimeve
komunale në
transaksionin e pronës
së patundshme
Agjencia: Drejtoria e
Financave dhe Pronës e
Komunës / cilado bankë
komerciale
Ky tatim në transfer është
taksë e sheshtë. Në të
kaluarën ka qenë përqindje
e vlerës së pronës, por
tash është vlerë fikse për
transfer të parcelës
tokësore. Pas pagesës në
bankë, në komunë duhet të
sillet dëshmia e pagesës.
Shuma e tatimit është
përcaktuar me Rregulloren
Komunale për taksa, tarifa
dhe tatim, e datës
02.12.2011, (neni 4).
1 ditë EUR 150 +
EUR 1
(shërbime
bankare)
6 Regjistrimi i transferit
të pronës në Drejtorinë
e Gjeodezisë dhe
Kadastrit në Komunë
Agjencia: Drejtoria e
Gjeodezisë dhe Kadastrit e
20 ditë EUR 80 (Taksa
e regjistrimit) +
EUR 1
(shërbimet
bankare)
37
Komunës
Pas dorëzimit të të gjitha
dokumenteve, komuna jep
kuponin për pagesë për të
paguar taksat e regjistrimit
në një bankë komerciale.
Në përputhje me
Udhëzimin Administrativ
MMPH Nr. 08/2014 për
taksat në produktet për
regjistrimin e të drejtave të
pronës së paluajtshme nga
zyrat kadastrale të
komunale janë si vijon:
Për transaksionet me
shumë 10,000 EUR - taksa
është 20 EUR
Për transaksionet me
shumë 10,001 EUR deri
30,000 EUR - taksa është
30 EUR
Për transaksionet me
shumë 30,001 EUR deri
50,000 EUR - taksa është
35 EUR
Për transaksionet me
shumë 50,001 EUR deri
100,000 EUR - taksa është
50 EUR
Për shumat mbi 100,001
EUR dhe për çdo tejkalim
38
të 50,000 EUR - taksa
është 50 EUR plus 30 EUR
për vlerë tejkaluese.
* Ndodh njëkohësisht me një procedurë tjetër.
Indeksi / Pyetja Përgjigja Organi
ekzekutiv
Baza ligjore ose
operacionale
Reforma që
duhet bërë
(p.sh.
eliminimi,
riorganizimi,
s’ka ndryshim)
Mekanizmi për
reformë:
ndryshimi i
(L)igjit,
ndryshimi i
(R)regullores,
Përmirësim
(O)peracional)
Koha e
nevojshme për
reformë:
(S)hkurtë,
(M)esatare,
(G)jatë)17
Indeksi i cilësisë së administrimit të tokës (0-30)
Indeksi i besueshmërisë së infrastrukturës (0-8)
Cili është institucioni përgjegjës për
regjistrimin e pronës së
paluajtshme?
Zyra Kadastrale
në Prishtinë
Në çfarë formati mbahen titujt e
tokave në regjistër në qytetin më të
madh afarist të ekonomisë – në
format letre apo në format të
kompjuterizuar (skanuar ose
plotësisht digjital)?
Kompjuter/plotësi
sht digjitale
A ka bazë elektronike të të
dhënave për kontrollimin e
pengesave për transferin e pronës
(barrë tatimore, hipoteka, kufizime
ose të njëjta)?
Po
17 Shkurtë = reformë e zbatuar dhe validuar deri më 31 maj 2018. Mesme = reformë e zbatuar dhe validuar deri më 31 maj 2019. Gjatë = reformë e zbatuar dhe validuar pas 1 qershorit 2019.
39
Institucioni përgjegjës për planet që
tregojnë kufijtë ligjor në qytetin më
të madh afarist:
Agjencia
Kadastrale e
Kosovës
Në çfarë formati mbahen shumica e
hartave të parcelave të tokës në
qytetin më të madh afarist— në
format letre apo në format të
kompjuterizuar (skanuar ose
plotësisht digjital)?
Kompjuter/plotësi
sht digjitale
A ka një databazë elektronike për
regjistrimin e kufijve, kontrollimin e
planeve dhe ofrimin e informatave
kadastrale (sistem i informatave
gjeografike)?
Po
Të dhënat e regjistruara nga
agjencia për regjistrimin e pronës
së paluajtshme dhe agjencia
kadastrale ose e hartave a mbahen
në një databazë të vetme, në
databaza të ndara por të lidhura
ose në databaza të ndara?
Një databazë e
vetme
A përdorin numrin e njëjtë
identifikues për pronat agjencia për
regjistrimin e pronave të
paluajtshme dhe agjencia kadastrale
ose e hartave?
Po
Indeksi i transparencës së informatave (0–6)
Kush mund të merr informata për
pronësinë mbi tokën në agjencinë
përgjegjëse për regjistrimin e
pronës së paluajtshme në qytetin
më të madh afarist?
Vetëm
ndërmjetësuesit
(noterët,
avokatët, etj.)
40
A është lista e dokumenteve që
kërkohen për të kompletuar cilindo
lloj të transaksionit të pronës në
dispozicion të publikut – nëse po,
si?
Po, on-line
Linku për qasje on-line:
http://kk.rksgov.n
et/prishtina
/getattachment/
Home/141508---
Udhezues-
perqytetar---
Drejtoria-
eKadastrit.pdf.asp
x
A është bërë e disponueshme për
publikun lista e taksave të
aplikueshme për çfarëdo
transaksioni pronësor në agjencinë
përgjegjëse për regjistrimin e
pronës së paluajtshme në qytetin
më të madh afarist – nëse po, si?
Po, on-line
Linku për qasje on-line:
http://www.kcaks.
org/document
s/10179/20916/M
inistriua0820141
4.pdf/0f2f30f9-
472a-43a0-9eaf-
212fe1fbd137
A zotohet agjencioni përgjegjës për
regjistrimin e pronës së paluajtshme
për dhënien e një dokumenti
Jo
41
obligativ ligjërisht që dëshmon
pronësinë mbi pronën brenda një
kornize kohore të caktuar – nëse
po, si e komunikon standardin e
shërbimit?
Linku për qasje on-line:
A ka mekanizëm specifik dhe të
veçantë për paraqitjen e ankesave
për një problem që ka ndodhur në
agjencionin përgjegjës për
regjistrimin e pronës së
paluajtshme?
Jo
Informatat kontaktuese:
A ka statistika zyrtare të
disponueshme publikisht që
përcjellin numrin e transaksioneve
në agjencinë e regjistrimit të pronës
së paluajtshme?
Jo
Numri i transferimeve pronësore
në qytetin më të madh afarist në
vitin 2014:
Kush mund të konsultojë hartat e
parcelave tokësore në qytetin më
të madh afarist?
Vetëm
ndërmjetësuesit
dhe palët e
interesit
A është skema e taksave për qasje
në harta e disponueshme për
publikun—nëse po, si?
Po, on-line
Linku për qasje on-line:
http://www.kca-
ks.org/documents
/10179/22166/1c.
42
pdf/59ac1c7a-
848a-471c-8b13-
...
A është përkushtuar agjencia
kadastrale ose e hartave për të
nxjerrë një hartë të përditësuar
brenda një kornize kohore të
caktuar —dhe nëse po, si e
komunikon standardin e shërbimit?
Jo
Linku për qasje on-line:
A ka mekanizëm specifik dhe të
veçantë për paraqitjen e ankesave
për problemet që kanë ndodhur në
agjencinë kadastrale ose të hartave?
Jo
Informatat kontaktuese:
Indeksi i mbulimit gjeografik (0–8)
A janë të gjitha parcelat tokësore
në pronësi private në ekonomi
formalisht të regjistruara në
regjistrin e pronës së paluajtshme?
Po
A janë të gjitha parcelat tokësore
në pronësi private në qytetin më të
madh afarist formalisht të
regjistruara në regjistrin e pronës
së paluajtshme?
Po
A janë të gjitha parcelat tokësore
në pronësi private në ekonomi në
hartë?
Po
A janë të gjitha parcelat tokësore
në pronësi private në qytetin më të
madh afarist në hartë?
Po
43
Indeksi i zgjidhjes së kontesteve të tokës (0–8)
A kërkon ligji që të gjitha
transaksionet e shitjes së pronë të
regjistrohen në regjistrin e pronës
së paluajtshme për ti bërë të
bartshme te palët e treta?
Po
A është sistemi formal i regjistrimit
të pronës së paluajtshme objekt i
një garancioni shtetëror apo privat?
Po
A ka mekanizëm specifik të
kompensimit për të mbuluar
humbjet e shkaktuara palëve që
janë angazhuar në mirëbesim në një
transaksion prone bazuar në
informata të gabuara të certifikuara
nga regjistri i pronës së
paluajtshme?
Jo
A kërkon sistemi ligjor verifikim të
vlefshmërisë ligjore të
dokumenteve të nevojshme për
transaksion të një prone p.sh.,
kontrollimin e pajtueshmërisë së
kontratave me kërkesat e ligjit)?
Po
Nëse po, kush është përgjegjës për
kontrollimin e ligjshmërisë së
dokumenteve?
Noteri.
A kërkon sistemi ligjor verifikim të
identitetit të palëve të transaksionit
të pronës?
Po
Nëse po, kush është përgjegjës për
verifikimin e identitetit të palëve? Noteri.
44
A ka databazë kombëtare për të
verifikuar saktësinë e dokumenteve
të identitetit?
Jo
Për një kontest toke standard
ndërmjet dy bizneseve lokale për të
drejtat e zotërimit me vlerë sa 50
herë Bruto to Ardhurat Kombëtare
(BAK) për kokë banori dhe që
ndodhet në qytetin afarist më të
madh, cila gjykatë do të ishte
përgjegjëse për rastin në shkallë të
parë?
Gjykata
Themelore në
Prishtinë
Sa merr kohë mesatarisht për të
marrë vendimin nga gjykata e
shkallës së parë për një rast të tillë
(pa ankesë)?
Ndërmjet 2 e 3
vite
A ka statistika rreth numrit të
kontesteve të tokës në shkallën e
parë?
Jo
Numri i kontesteve tokësore në
qytetin më të madh afarist më
2015:
Indeksi i qasjes së barabartë në të drejtat pronësore (-2–0)
A kanë burrat e pamartuar dhe
gratë e pamartuara të drejta të
barabarta pronësore në pronë?
Po
A kanë burrat e martuar dhe gratë
e martuara të drejta të barabarta
pronësore në pronë?
Po
45
3. Tabela e reformave #3: Inventari i organeve plotësuese të përfshira në proces
Nr. Qeveria ose Organi Joqeveritar
Numri
1
2
3
4
5
6
46
4. Tabela e reformave #4: Formular i Planit 4 vjeçar të Veprimit (2017 – 2021) 2017 2018
N Dh J Sh M P M Q K G Sh T N Dh
1. Aktiviteti / Reforma
a. Detyra 1
b. Detyra 2
c. Detyra 3
2. Aktiviteti / Reforma
a. Detyra 1
b. Detyra 2
c. Detyra 3
3. Aktiviteti / Reforma
a. Detyra 1
b. Detyra 2
c. Detyra 3
4. Aktiviteti / Reforma
a. Detyra 1
b. Detyra 2
c. Detyra 3
47
SHTOJCA I: BANKA BOTËRORE REFORMA DOMETHËNËSE 2008 - 2018
PËRMIRËSIMI I CILËSISË SË ADMINISTRIMIT TË TOKËS
Të drejtat valide të pronësisë janë të nevojshme për të mbështetur investimet, produktivitetin dhe rritjen ekonomike. Dëshmitë nga ekonomitë në mbarë
botën sugjerojnë që pronarët e pronave me tituj të regjistruar kanë më shumë gjasa të investojnë. Ata gjithashtu kanë një shans më të mirë për të marrë
kredi kur përdorin pronën e tyre si kolateral. Po ashtu, të kesh informacion të besueshëm dhe të azhurnuar në kadastrat dhe regjistrat e tokës është
thelbësore për qeveritë që të vlerësojnë dhe mbledhin tatimet në pronë në mënyrë korrekte.
Njëzet e nëntë ekonomi e kanë bërë regjistrimin e pronës më të lehtë, duke rritur efikasitetin e transferimit të pronës dhe duke përmirësuar cilësinë e
administrimit të tokës në vitin 2016/17. Përmirësimet më të zakonshme përfshijnë rritjen e transparencës së informacionit dhe rritjen e efikasitetit
administrativ duke reduktuar kohën për transferimin e pronës. Mauriciusi bëri përmirësimin më të madh në lehtësimin e regjistrimit të pronës në vitin
2016/17. E bëri këtë duke eliminuar tatimin e transferimit prej 10% dhe detyrimet për regjistrim, duke zbatuar një mekanizëm të ankesave dhe duke
publikuar standardet e shërbimit. Ruanda gjithashtu bëri përmirësime në procesin e regjistrimit të pronës në 2016/17. Ruanda reduktoi kohën për
transferimin e pronës duke futur shërbime të reja on-line si kërkimet nga përdoruesit të informacionit të pronësisë dhe depozitimi e regjistrimi on-line i
transferimit të pronës. Tani është e mundur të kërkohet në internet për pronarët e pronave të veçanta, vendndodhjet dhe pengesat që prekin pronën.
Përveç kësaj, palët, ose noteri i tyre, mund të paraqesin dokumentin e transferimit të pronës për regjistrim on-line. Nigeri uli ndjeshëm kostot e regjistrimit
duke ulur taksat noteriale nga 4% e vlerës së pronës në një skemë regresive të taksave të bazuar në vlerën e pasurisë. Qeveria gjithashtu bëri ndryshime në
Kodin e Përgjithshëm Tatimor për të ulur taksat e regjistrimit të transferimit të pronës.
Në mesin e rajoneve, Evropa dhe Azia Qendrore dhe Afrika Sub-Sahariane lidhen si rajonet me më shumë reforma në lidhje me transferimin e pronës në
2016/17. Në Evropë dhe Azinë Qendrore, Kroacia miratoi Aktin e Transferimit të Pasurive të Paluajtshme, që uli tatimin mbi transferimin e pronës nga 5%
në 4%, ndërsa Kazakistani vuri planet kadastrale në Almaty në dispozicion të publikut nëpërmjet faqes së internetit të qeverisë dhe filloi të publikonte
statistika mbi kontestet tokësore. Federata Ruse ka vënë shërbimet e regjistrimit të pronës në dispozicion në një sportel të vetëm dhe ka miratuar
legjislacionin që kërkon regjistrimin e pronave brenda nëntë ditëve të punës. Në Afrikën Sub-Sahariane, regjistri i tokës në Mauritani lansoi një faqe interneti
që ofron informata relevante për publikun mbi shërbimet e regjistrit të tokës, duke përfshirë rregulloret, procedurat dhe taksat e transferimit të pronës.
Senegali ka zvogëluar kohën e regjistrimit të pronës duke riorganizuar ndërveprimet midis departamenteve të ndryshme në regjistrin e pronave, duke futur
mekanizma të brendshëm për të identifikuar pengesat dhe miratimin e kufijve kohorë të brendshëm për të përshpejtuar procesin e regjistrimit.
48
1. Bashkimi Evropian (24): Reformat në regjistrimin e pronës sipas ekonomive
TBB 2008 – TBB 2018 Austria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Austria e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë, duke
kërkuar paraqitjen on-line të aplikimeve për të regjistruar transferimet e
pronësisë.
Belgjika
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Belgjika e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
inkuadruar regjistrimin elektronik të pronës.
TBB 2012: Belgjika e ka bërë më të shpejtë regjistrimin e pronës për
sipërmarrësit, duke vendosur afate kohore dhe duke zbatuar sistemin e saj “
e-noteriat”.
TBB 2010: Belgjika e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
vendosur afate kohore për disa procedura.
TBB 2011: Kryeqyteti i Belgjikës Brukseli e ka bërë më të vështirë
transferimin e pronësisë, duke kërkuar një certifikatë të tokës së
padëmtueshme.
Bullgaria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Bullgaria ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke lansuar një regjistër të integruar të pronës të bazuar në rrjet,
duke bërë të mundur kontrollimin e pronësinë dhe statusin e kadastrit të
pronave on-line.
Kroacia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Kroacia e ka bërë më pak të kushtueshëm transferin e pronës
duke ulur taksën për transferin e pronës së paluajtshme.
49
TBB 2008: Kroacia ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën përmes përmirësimeve të vazhdueshme në regjistrin e tokave.
Qipro
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Qipro e ka bërë më të shpejtë transferimin e pronësisë duke
kompjuterizuar tokat.
Republika Çeke
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Republika Çeke e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronave
duke lejuar qasjen on-line në regjistrin e databazës tregtare dhe duke
eliminuar nevojën për pajisjen me një certifikate në forme letre nga regjistri,
para se të aplikohet për regjistrim në kadastër.
TBB 2012: Republika Çeke shpejtoj regjistrimin e pronave duke
kompjuterizuar zyrën kadastrale, duke dixhitalizuar të gjitha të dhënat, si dhe
duke inkuadruar komunikimin elektronik me noteritë.
TBB 2010: Republika Çeke e bëri më të lehtë regjistrimin nëpërmes
riorganizimit të vazhdueshëm të regjistrit, të kombinuar me kompjuterizimin e
regjistrit.
TBB 2014: Republika Çeke e bëri më të shtrenjtë transferimin e
pronësisë duke rritur ratën e tatimit në transferimin e pronësisë.
Danimarka
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Danimarka e bëri më të lehtë regjistrimin e pronave duke
inkuadruar dorëzimin elektronik të aplikimeve për transferim të pronës në
regjistrin e tokave.
TBB 2011: Kompjuterizimi i regjistrit të tokave në Danimarkë ka
përgjysmuar numrin e procedurave të nevojshme për të regjistruar pronën.
Estonia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
50
TBB 2010: Estonia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronësisë duke
kompjuterizuar të dhënat e pronave në regjistrin e tokave dhe mundësoi
noteritë për ta zhvilluar procesin on-line.
Franca
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Franca e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
shpejtuar regjistrimin e veprës së shitjes në regjistrin e tokave.
TBB 2010: Franca e bëri më të lehtë dhe më të shpejtë transferimin e
pronësisë duke implementuar plotësisht sistemin on-line, i cili i mundëson
noteritë për të marrë pengesat për bartje të pronësisë dhe dokumentet e
pronësisë nga regjistri elektronik i tokave.
TBB 2008: Franca ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke implementuar një sistem të ri (Tele@ctes), i cili lejon noteritë të
kenë qasje në regjistrimin e tokave në mënyrë elektronike.
TBB 2017: Franca e ka bërë më të shtrenjtë transferin e pronës
duke ngritur normën e tatimit në transfer të pronës dhe duke futur një
tatim të ri për bizneset në Paris.
Gjermania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Gjermania e ka bërë më të shtrenjtë regjistrimin e
pronësisë duke ngritur tatimin në transferimin e pronësisë.
TBB 2008: Gjermania e bëri më të kushtueshëm regjistrimin e
pronësisë duke rritur tatimin për transfer në Berlin.
Greqia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Greqia e bëri më të lehtë transferimin e pronësisë duke
reduktuar tatimin në transferimin e pronësisë dhe duke eliminuar kërkesat-
certifikatat e shlyerjes për tatim komunal.
TBB 2011: Greqia e bëri më të kushtueshme transferimin e
pronësisë duke rritur tatimin për transfer nga 1% e vlerës së pronësisë
në 10% të vlerës së pronësisë.
Hungaria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
51
TBB 2011: Hungaria reduktojë taksën e regjistrimit të pronësisë në 6% të
vlerës së pronësisë.
TBB 2009: Hungaria themeloj një zyre të re regjistrimi në Budapest e cila
shpejtoi regjistrimin e pronës duke reduktuar kohën e nevojshme për të
regjistruar një titull.
TBB 2008: Hungaria e ka bërë më të shpejtë regjistrimin e pronësisë
duke hapur një zyre të dytë për regjistrimin e tokave në Budapest, e cila
reduktoje kohën e nevojshme për të dorëzuar një aplikim në regjistrin e
tokave për të regjistruar një titull .
Irlanda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Irlanda e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
rritur sistemin e kompjuterizuar në regjistrin e tokave dhe duke implementuar
sistemin on-line për regjistrimin e titullit.
TBB 2013: Irlanda e ka bërë transferimin e pronësisë më pak të
kushtueshëm duke inkuadruar një vulë të vetme mbi normën detyruese për
transferimin e pronësisë jo rezidenciale, si dhe zgjeroi regjistrimin e
detyrueshëm për të gjitha pronat në Irlandë.
TBB 2010: Irlanda e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
reduktuar çmimin maksimal të detyrimeve për vulë mbi transaksionet e
pronësisë.
Italia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Italia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
eliminuar kërkesën e certifikatës së energjisë për ndërtesa tregtare të cilat
nuk kanë sistem të ngrohjes.
TBB 2013: Italia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
digjitalizuar hartat kadastrale të pronësisë dhe duke i vendosur on-line në
dispozicion të noterive.
52
Letonia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Letonia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
inkuadruar një formular të ri aplikimi për transferim.
TBB 2012: Letonia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
lejuar qasje elektronike në databazat e të dhënave tatimore komunale të cilat
tregojnë statusin tatimor të pronësisë, duke eliminuar kërkesën për të marrë
këtë informacion në formë të letrës.
TBB 2009: Letonia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronësisë duke
prezantuar një bazë të dhënash në internet, e cila i lejon punonjësit e
regjistrimit të tokave për të verifikuar vlerën kadastrale të pasurive të
patundshme.
Lituania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2009: Lituania e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronësisë duke
bashkuar procedurën për marrjen e certifikatës së transaksionit për pasurinë
e patundshme me procedurën e noterizimit.
Holanda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Holanda e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
rritur efikasitetin në procesin e kërkimit të titullit.
Polonia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Polonia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronësisë duke
paraqitur procedura on-line dhe duke reduktuar taksat noterike.
TBB 2013: Polonia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shpejtë duke
inkuadruar një sistem të ri të menaxhimit të ngarkesës së lëndëve për tokat
dhe regjistrat e pengjeve si dhe duke vazhduar me dixhitalizimin e të dhënave
të regjistrit.
53
TBB 2011: Polonia e ka lehtësuar regjistrimin e pronësisë duke
kompjuterizuar regjistrin e tokave.
TBB 2008: Polonia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më pak të
kushtueshme duke kaluar nga taksat e ndryshueshme të regjistrimit në një
taksë fikse.
Portugalia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Portugalia themeloi një sportel të vetëm për regjistrimin e
pronës.
TBB 2010: Portugalia ka përshpejtuar regjistrimin e pronës nëpërmjet
kompjuterizimit të regjistrit të mbështetur nga një ndryshim në kodin e
regjistrit duke e bërë përdorimin e noterive opsionale.
TBB 2008: Portugalia ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën nëpërmjet kompjuterizimit të vazhdueshëm në regjistrat e pasurive të
patundshme në Lisbonë.
Rumania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Rumania ka përmirësuar cilësinë e administrimit të tokës
duke digjitalizuar të dhënat për pronësinë e tokës.
TBB 2010: Rumania ka përshpejtuar regjistrimin e pronës duke
inkuadruar procedura të përshpejtuara në regjistrin e tokës dhe kadastrit.
Sllovenia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Sllovenia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë dhe më
pak të kushtueshme duke inkuadruar procedurat on-line dhe uljen e tarifave.
TBB 2011: Kompjuterizimi më i gjerë në regjistrin e tokave në Slloveni ka
zvogëluar vonesat në regjistrimin e pasurive me 75%.
54
Spanja
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015:Spanja e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke ulur
normën e tatimit në transferimin e pronësisë.
Suedia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Suedia e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke ngritur
efikasitetin administrativ dhe duke futur një mekanizëm të pavarur të veçantë
për raportimin e gabimeve në harta.
TBB 2015: Suedia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
zbatuar plotësisht një sistem të ri për regjistrimin e pronës
TBB 2011: Suedia e bëri regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
eliminuar kërkesën për të marrë një dokument të parablerjes nga komuna
TBB 2013:Në Suedi transferet e pronësisë morën më shume kohë
gjatë zbatimit të një sistemi të ri të teknologjisë së informacionit në
regjistrin e tokës.
TBB 2012: Suedia ngriti çmimin e transferimit të pasurisë ndërmjet
kompanive.
Mbretëria e Bashkuar
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Mbretëria e Bashkuar e ka bërë transferimin e pronës më të
lehtë duke inkuadruar paraqitjen elektronike për aplikimet e transferimit të
pronës
TBB 2010: Mbretëria e Bashkuar e ka përshpejtuar regjistrimin e pronës
duke inkuadruar procesin automatik-elektronik për kompensimin e
transaksionit të tokës.
2. Shtetet fqinje dhe të ndërlidhura (10): Reformat në regjistrimin e pronës sipas
ekonomive TBB 2008 – TBB 2018 Shqipëria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
55
TBB 2015:Shqipëria e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
duke vendosur kufizime efektive kohore dhe duke kompjuterizuar të
dhënat mbi pronën e paluajtshme.
TBB 2012: Shqipëria e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë
duke i vendosur kufizim kohor regjistrit të tokave për të regjistruar
një titull.
Bosnja dhe Hercegovina
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Bosnja dhe Hercegovina e ka bërë më të lehtë për të
transferuar pronën mes kompanive duke kompjuterizuar regjistrin tregtar.
TBB 2011:Bosnja dhe Hercegovina i ka zvogëluar vonesat për regjistrimin
e pronës në regjistrin e tokës në Sarajevë
TBB 2009: Bosnja dhe Hercegovina e ka përshpejtuar regjistrimin e
pronës duke kompjuterizuar dokumentet në regjistrin e tokës në Sarajevë.
Gjeorgjia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Gjeorgjia e ka përmirësuar cilësinë e administrimit të tokës
duke rritur mbulueshmërinë e të gjitha hartave në ngastrat e tokës në
pronësi private në qytetin kryesor afarist.
TBB 2009:Gjeorgjia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
eliminuar kërkesën për disa dokumente si dhe thjeshtimin dhe uljen e taksave
të regjistrimit.
TBB 2008: Gjeorgjia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar kërkesën e noterizimit për marrëveshjen e shitjes dhe ka reduktuar
kohën e nevojshme për të marrë një ekstrakt regjistër të sipërmarrësit për
regjistrimin e shitësit / blerësit nga gjykata e qarkut.
Kosova
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
56
TBB 2014:Kosova e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një sistem të ri noterial dhe duke kombinuar procedurat për
hartim dhe duke legalizuar marrëveshjet e shit –blerjes.
TBB 2015: Kosova e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
duke rritur taksën për regjistrimin e transaksioneve të pronës.
IRJ e Maqedonisë
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Maqedonia ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shpejtë dhe
më pak të kushtueshme me dixhitalizimin e kadastrës së patundshmërive dhe
duke eliminuar kërkesën e një certifikate mbi pengesat për bartje të
pronësisë .
TBB 2012: Maqedonia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
ulur taksat noteriale dhe zbatimin e afateve kohore.
TBB 2010: Maqedonia e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
vendosur kufij të rinj kohorë për regjistrimin e një titulli të veprës në
kadastrën e patundshmërive dhe duke e bërë të mundur për të marrë një
certifikatë për mospengesa në bartje të pronë sisë nga regjistri i pasurive
të patundshme në vend se të merret përmjet gjykatës
TBB 2009: Maqedonia e ka reduktuar kohën e nevojshme për të
regjistruar pronën me rritjen e stafit në zyrën e kadastrës.
Mali i Zi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Mali i Zi e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
inkuadruar një sistem noterial.
Serbia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Serbia ka përmirësuar besueshmërinë e sistemit të
administrimit të tokës duke zbatuar sistemin e informatave gjeografike.
TBB 2017: Serbia ka thjeshtuar procesin e transferit të pronës duke futur
afate kohore efektive.
TBB 2015:Serbia e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë duke
eliminuar procedurat e përshpejtuara për regjistrimin e transferimit të
pronësisë.
57
TBB 2012: Serbia e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
ofruar një alternativë të përshpejtuar
TBB 2009: Serbia e ka reduktuar koston për transferimin e pronës duke
ulur tatimin e transferimit të pronës.
Zvicra
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Zvicra e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke futur
një databazë të dhënash kombëtare për të kontrolluar pengesat për bartje të
pronësisë.
Turqia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Turqia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke ulur
kostot e transferimit të pronës.
TBB 2014: Turqia e ka bërë transferimin e pronës më të
kushtueshme duke rritur regjistrimin dhe disa taksa të tjera.
Ukraina
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Ukraina e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë me
organizimin e procedurave dhe riorganizimin e sistemit të regjistrimit të
pronës
TBB 2013: Ukraina e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
futur një afat kohor të efektshëm për aplikimet e transferimit dhe
përpunimit në kadastrën e tokave në Kiev.
3. Shtetet tjera (111): Reformat në regjistrimin e pronës sipas ekonomive TBB
2008 – TBB 2018 Afganistani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
58
TBB 2010: Afganistani ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
reduktuar tatimet e transferimit të pronës
TBB 2008: Afganistani e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë nga
riorganizimi i procesit të marrjes së miratimeve dhe duke digjitalizuar sistemin
e të dhënave së titullit të veprës në disa gjykata të qarkut.
Algjeria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Algjeria e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë dhe më
pak të kushtueshme, duke ulur taksat noteriale dhe duke eliminuar tatimin
mbi fitim.
Angola
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Angola ka bërë transferimin e pronës më pak të kushtueshme
duke ulur tatimin e transferimit.
TBB 2010: Angola e ka përshpejtuar transferimet pronësore duke
dixhitalizuar regjistrit e tokave në Luanda dhe duke ndarë atë në 2 njësi,
secila përgjegjëse për gjysmën e tokës së mbuluar nga regjistri.
Antigua dhe Barbuda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Antigua dhe Barbuda e kanë bërë më të shpejtë regjistrimin e
pronës duke eliminuar grumbullin e aplikimeve, të cilat ishin shkaktuar nga
zjarri në regjistrin e tokave.
TBB 2011: Në Antigua dhe Barbuda për transferim të pronës tani
kërkohet leje nga mbikëqyrësi kontrollues për të shmangur deklaratat e
dëmshme.
Argjentina
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Argjentina e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
duke shtuar një kërkesë që noteri të marrë vlerën e referencës të
agjencisë tatimore për pronën para noterizimit të veprës së shitjes.
59
TBB 2010: Argjentina e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
duke shtuar një kërkesë të re për të deklaruar të gjitha transaksionet
mbi 300.000 pezeta argjentinase.
Armenia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
60
TBB 2018: Armenia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
përmirësuar mekanizmat për zgjidhjen e kontesteve të tokës të sistemit të
administrimit të tokës.
Azerbajxhani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Azerbajxhani e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
futur një procedurë në internet për marrjen e certifikatës mbi pengesat e
bartjes së pronë sisë .
TBB 2009: Azerbajxhani e ka bërë regjistrimin e pronës më të lehtë dhe
më të shpejtë duke prezantuar një regjistër të unifikuar të pronës.
Bahamet
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Bahamet e kanë bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
reduktuar koston e transferimit të pronës.
TBB 2014: Bahamet e kanë bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar detyrimet për vulë .
TBB 2009: Bahamet e kanë reduktuar kohën e nevojshme për
transferimin e pronës duke inkuadruar një sistem të kompjuterizuar në
regjistrin e të dhënave.
TBB 2012: Bahamet e kanë bërë transferimin pronën më të
kushtueshme duke rritur taksat e zbatueshme mbi detyrimet për vulë.
Bahrejni
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Bahrejni e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
reduktuar taksat e regjistrimit.
TBB 2011: Bahrejn e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të rëndë
duke rritur taksat në Byronë e Regjistrimit të Tokës dhe Sondazheve.
Bangladeshi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Bangladesh e ka ulur tatimin e transferimit të pronës në 6.7%
të vlerës së pasurisë
61
TBB 2009: Bangladesh e ka përshpejtuar regjistrimin e pronës duke rritur
efikasitetin në zyrën e regjistrimit të veprës komunale.
Bjellorusia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Bjellorusia e ka bërë më të lehtë transferimin e pronës duke
përmirësuar transparencën dhe besueshmërinë e sistemit të administrimit të
tokës.
TBB 2016: Bjellorusia ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një procedurë të re të shpejtuar
TBB 2014: Bjellorusia ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një procedurë e linjës së shpejtë për regjistrimin e pronës.
TBB 2012: Bjellorusia e ka thjeshtuar transferimin e pronës duke larguar
kërkesën për miratimin e komunës në transferimin e shumicës së ndërtesave
tregtare në Minsk.
TBB 2010: Bjellorusia ka vazhduar për të përmirësuar procesin e
regjistrimit të pronës duke rritur efikasitetin në regjistrin e tokës në Minsk, e
cila e ka reduktuar kohën e nevojshme për të verifikuar pronësinë, dhe duke
eliminuar kërkesën e krijuar të dokumenteve të noterizuara gjatë transferimit
të pronësisë.
TBB 2009: Bjellorusia e ka përshpejtuar regjistrimin e pronës, duke
krijuar një regjistër të unifikuar si dhe duke inkuadruar kufizime të rrepta
kohore në regjistër dhe duke kompjuterizuar të dhënat e saj të pronësisë.
Benini
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Benini e ka bërë më pak të kushtueshme regjistrimin e pronës
duke eliminuar tatimin në regjistrim. Gjithashtu ka përmirësuar transparencën
e sistemit të administrimit të tokës duke publikuar kërkesat dokumentare dhe
skemën e taksave të kërkuar për transaksionet e pronës.
62
TBB 2008: Benin e ka bërë transferimin e pronës më pak të kushtueshme,
duke ulur taksën e regjistrimit.
Butani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Butan e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një sistem të kompjuterizuar për informacionin e tokave.
Botsvana
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Botsvana e ka bërë më të vështirë regjistrimin e pronës
duke reduktuar efikasitetin e Regjistrit të Tapive gjatë zbatimit të
kompjuterizimit të të dhënave manuale.
TBB 2010: Botsvana e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të vështirë
duke shtuar një kërkesë për të njoftuar agjencinë e tatimit për vlerën e
shtuar të pagesës së tatimit.
Brazili
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Brazili e ka bërë transferimin e pronës në Sao Paolo më
të shtrenjtë, duke rritur tatimin e transferimit të pronës.
TBB 2013: Brazili e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
duke futur një certifikatë të re për gjendjen e borxheve të punës, duke
shtuar numrin e procedurave për kujdesin e duhur.
Brunei Darusalam
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Brunei e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke rritur
transparencën e sistemit të administrimit të tokës dhe duke përmirësuar
mekanizmat për zgjidhjen e kontesteve tokësore të sistemit të administrimit
të tokës.
63
Burkina Faso
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010:Burkina Faso ka organizuar regjistrimin e pronës duke lejuar
pagesën e tatimeve të transferimit në regjistrin e tokës, riorganizimin e
regjistrit të tokës, përcaktimin e afateve kohore ligjore për procedurat dhe
thjeshtimin e vlerësimin të pronës nga zyrtarët e qeverisë nëpërmjet
përdorimit të tabelave të vlersimit në bazë të materialeve të përdorura.
TBB2009:Burkina Faso e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë dhe
më pak të kushtueshme duke eliminuar kërkesën për të marrë autorizimin nga
komuna, bashkimin e pagesës së 2 tatimeve në regjistrin e tokës dhe uljen e
normës së tatimit pë r transferim.
TBB2008: Burkina Faso e ka bërë regjistrimin e pronësisë më pak të
kushtueshme, duke ulur tatimin e regjistrimit.
Burundi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës.
TBB 2014: Burundi e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë, duke
krijuar një sportel të vetë m për regjistrimin e pronës.
TBB 2013: Burundi e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
krijuar një kufi ligjor kohor për kërkesat e procedimit të transferimit të
pronës në regjistrin e tokës.
TBB 2009: Burundi e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lirë, duke
ulur taksën e regjistrimit. Këto masa kanë qenë pjesërisht të motivuara nga
dëshira e këtyre vendeve për të kaluar pragun e së drejtës për sfidën e
korporatës së mijëvjeçarit.
TBB 2008: Burundi ka bërë regjistrimin e pasurisë më pak të
kushtueshme, duke ulur taksën e regjistrimit.
Kepi i Gjelbër
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
64
TBB 2016:Kepi i Gjelbër e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke ulur tatimin e regjistrimit të pronës
TBB 2014: Kepi i Gjelbër e ka bërë më të shpejtë transferimin e
pronësisë duke dixhitalizuar regjistrin e tokave.
TBB 2012: Kepi i Gjelbër e ka bërë transferimin e pronësisë më të
shpejtë duke implementuar afate kohore për noterizim dhe për regjistrin e
tokave.
TBB 2011: Kepi i Gjelbër lehtësoi regjistrimin e pronës duke kaluar nga
taksat e bazuar në një përqindje të vlerës së pronës në norma fikse më të
ulta.
Republika e Afrikës Qendrore
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Republika Qendrore e Afrikës e ka përgjysmuar koston e
regjistrimit të pronësisë.
Çadi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Çadi e ka bërë transferimin e pronës më pak të kushtueshme
duke reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
TBB 2014: Çadi e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
Kolumbia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015:Kolumbia e bëri transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar nevojën për një regjistrim të përkohshëm
TBB 2010: Kolumbia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke i
vënë certifikatat e nevojshme në dispozicion on-line për procedim dhe duke
siguruar një marrëveshje standarde shitjeje paraprake falas, në internet dhe në
zyrat noteriale.
65
Komoret
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Komoret e kanë bërë transferin e pronës më pak të
kushtueshëm duke reduktuar koston e transferit.
TBB 2013: Komoret e ka bërë më të lehtë për të transferuar pasurinë,
duke reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
Rep. Dem. e Kongos
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Republika Demokratike e Kongos e reduktoj përgjysmë tatimit
për transferim të pronës në 3% të vlerës së pronësisë.
TBB 2017: Republika Demokratike e Kongos e ka bërë më të
shtrenjtë transferin e pronës duke ngritur tatimin në transfer të pronës.
Rep. e Kongos
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Republika e Kongos e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke reduktuar normën e tatimit në transferimin e pronës..
TBB 2009: Republika e Kongos ka reduktuar koston dhe kohën për të
regjistruar pronën duke ulur taksën e regjistrimit dhe duke i lejuar
vlerësuesve privatë për të vlerësuar pronën.
TBB 2012: Republika e Kongos e ka bërë regjistrimin e pronësisë më
të shtrenjtë duke përmbysur një ligj të mëparshëm i cili ka reduktuar
taksën e regjistrimit.
Kosta Rika
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Kosta Rika ka ulur kohën e nevojshme për transfer të pronës
përmes disa masave, përfshirë futjen e afateve kohore efektive.
TBB 2012: Kosta Rika e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë dhe
më të shpejtë duke i vënë certifikatat e pronësisë në dispozicion on-line
nëpërmjet një faqeje të internetit.
Bregu i Fildishtë
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
66
TBB 2016: Bregu i Fildishtë e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke reduktuar normën e tatimit në transferimin e pronës.
TBB 2015: Bregu i Fildishtë e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
duke dixhitalizuar sistemin e regjistrit të tokave dhe duke ulur taksën e
regjistrimit të pronës.
TBB 2014: Bregu i Fildishte e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
me riorganizimin e procedurave dhe uljen e taksave të transferimit të pronës.
Xhibuti
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Xhibuti e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke rritur
transparencën e sistemit të administrimit të tokës.
TBB 2008: Xhibuti e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shpejtë duke e
përmirësuar efikasitetin në fushën e shërbimit.
Republika Dominikane
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2009: Republika Dominikane e ka bërë regjistrimin e pasurisë më
pak të kushtueshme, duke ulur dhe thjeshtëzuar tatimet e mbledhura në
transaksionet pronësore.
TBB 2008: Republika Dominikane ka bërë regjistrimin e pasurisë më të
lehtë duke miratuar disa ligje që kanë për qëllim riorganizimin e procesit.
Ekuadori
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Ekuadori ka përmirësuar cilësinë e sistemit të administrimit të
tokës duke larguar kufizimet n të drejtat e pronësisë në mes burrave dhe
grave të martuara.
TBB 2013: Në Ekuador transferet e pronësisë konsumuan më shumë
kohë si rezultat i problemeve të zbatimit në transferimin e autoritetit mbi të
dhënat e pronave të komunës së Quitos.
TBB 2018: Ekuadori e ka bërë më të vështirë regjistrimin e pronës
duke kërkuar certifikatën e vlerësimit për regjistrim të transferit të
pronës.
67
Republika Arabe e Egjiptit
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2009: Republika Arabe e Egjiptit përshpejtoi regjistrimin e pronës
duke thjeshtuar procedurat administrative, organizimin e punës së biznesit
midis regjistrit të pronësisë të paluajtshme dhe Autoritetit egjiptian
mbikëqyrës si dhe inkuadrimin e afateve për disa procedura.
TBB 2008: Egjipti e ka ulur koston e regjistrimit të pasurisë duke
inkuadruar një taksë të ulët fikse.
TBB 2018: Republika Arabe e Egjiptit e ka bërë më të vështirë
regjistrimin e pronës duke ngritur koston për verifikim dhe ratifikim të
kontratës së shitjes.
Etiopia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Etiopia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
centralizuar detyra administrative si dhe bashkimin e procedurave në
regjistrin e tokës dhe komunës.
Fixhi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Fixhi e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë,
duke kërkuar nga palët në një transaksion të pronës për të marrë një leje
certifikatë tatimore për fitimet kapitale nga Autoriteti i Fixhit për të
Ardhurat Vjetore dhe Autoriteti Doganor.
Gaboni
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Gabon e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke reduktuar tatimin e regjistrimit të pronës.
TBB 2015: Gabon e ka bërë transferimin pronësisë më të
kushtueshme, duke rritur normën e tatimit në regjistrimin e pronësisë.
TBB 2013: Në Gabon regjistrimi i pronësisë u bë më i vështirë për
shkak të vonesave të gjata administrative në regjistrin e tokave.
Gana
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
68
TBB 2008: Gana e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shpejtë duke
eliminuar kërkesën për të regjistruar aktin e shitjes në Komision e tokave.
Grenada
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Emërimi i një ofiqari i fokusuar vetëm në pronësinë e ka
shkurtuar përgjysmë kohën e nevojshme për të transferuar pronësinë në
Grenada.
Guatemala
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Guatemala e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë duke
centralizuar më shumë procedurat në regjistrin e pronës, riorganizimin e
operacioneve dhe duke e bërë të mundshme përdorimin më të madh të
shërbimeve elektronike.
TBB 2008: Guatemala e ka reduktuar kohën e nevojshme për të
regjistruar pronën duke i lejuar regjistruesit të dorëzojë nënshkrime
elektronike.
Guinea
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Guinea e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
riorganizuar të dhënat në regjistrin e tokës dhe duke reduktuar taksat e
noterit.
TBB 2014: Guinea e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke ulur
tatimin e transferimit të pronës.
Guinea-Bisau
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Guinea-Bisau e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
duke reduktuar tatimin e regjistrimit të pronës.
69
TBB 2014: Guinea-Bisau e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
duke rritur numrin e noterëve që kanë të bëjnë me transaksionet pronësore.
TBB 2008:Guinea-Bisau e ka bërë regjistrimin e pronësisë më pak të
kushtueshme duke reduktuar tatimin e regjistrimit apo transferimit.
Guajana
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Guajana e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke
shkurtuar kohën për transfer të pronës duke ndarë resurse më të mëdha në
infrastrukturë dhe personel
TBB 2017: Guajana e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
rritur transparencën e Komisionit për Tokë dhe Incizime.
TBB 2012: Në Guajana transferimi i pronës u bë më i ngadalshëm
për shkak të mungesës së personelit në regjistrin e veprës.
Haiti
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2008: Haiti ka bërë regjistrimin e pronësisë më të thjeshtë duke
organizuar procesin në organin tatimor.
Hondurasi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2008:Honduras e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
vendosur një afat kohor për përfundimin e procedurave të caktuara.
TBB 2018: Hondurasi e ka bërë më të vështirë regjistrimin e pronës
duke reduktuar numrin e punonjësve në regjistrin e tokave.
Hong Kong SAR, Kina
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Hong Kong SAR, Kina, e ka bërë regjistrimin e pronës më të
lehtë duke e bërë të mundur për të dorëzuar detyrimin për vulë në aktin e
shitjes (caktimin e pronës) në internet.
TBB 2018: Hong Kong SAR, Kina, ka përmirësuar cilësinë e sistemit
të administrimit të tokës duke avancuar besueshmërinë e tij dhe krijuar
një mekanizëm për ankesa.
TBB 2014: Hong Kong SAR, Kina, e ka bërë transferimin e pronës
më të kushtueshme duke rritur detyrimet për vulë.
Islanda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
70
TBB 2015: Islanda e ka bërë transferimin e pronës më të
kushtueshme duke e rritur normën mbi detyrimet për vulë.
Indonezia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Indonezia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
reduktuar tatimin në transfer. Kjo reformë zbatohen edhe në Xhakarta dhe
në Surabaya.
TBB 2017: Indonezia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
digjitalizuar të dhënat kadastrale dhe ngritur një sistem të informatave
gjeografike.
TBB 2010: Indonezia e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë duke
inkuadruar afatet kohore për procedurat në regjistrin e tokave.
Izraeli
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Izraeli e bëri transferimin e pronës më të lehtë duke
shtrënguar afateve kohore për organet tatimore të cilat duhet të procedojnë
fitimet kapitale dhe vetë-vlerësimet për transferet e pronës.
TBB 2009: Izraeli bëri regjistrimi i pronës më të lirë duke eliminuar
tatimin e shitjes.
Xhamajka
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Xhamajka e ka lehtësuar transferimin e pronës duke ulur
taksat e transferimit dhe tatimet, duke ofruar procedura të përshpejtuara të
regjistrimit dhe duke vënë on-line në dispozicion informacionin nga regjistri i
kompanisë.
TBB 2010: Xhamajka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë duke
reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
TBB 2009: Xhamajka e ka bërë transferimin e pronës më pak të
TBB 2014: Xhamajka e ka bërë transferimin e pronës më të
vështirë, duke rritur tatimin mbi detyrimin për vulë.
71
kushtueshme, duke reduktuar tatimin e transferimit të pronës dhe detyrimit
për vulë.
Jordania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Jordani e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë duke
reduktuar taksat e transferimit të pronës.
Kazakistani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Kazakistani e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke
përmirësuar transparencën dhe mekanizmat e zgjidhjes së kontesteve të
sistemit të administrimit të tokës.
TBB 2016: Kazakistani e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar kërkesën për të marrë një pasaportë teknike për transferimin si dhe
noterizimin e dokumenteve të bashkëpunimit të blerësit dhe shitësit.
TBB 2015: Kazakistani e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë
duke inkuadruar kufizime efektive kohore dhe një procedurë të përshpejtuar.
TBB 2014: Kazakistani e ka bërë më të lehtë për të transferuar pronësinë
duke futur një procedurë të linjës së shpejtë për regjistrimin e pronës.
TBB 2009: Kazakistani ka bërë transferimin e pronës më të lehtë dhe më
të shpejtë me anë të një ligji të ri duke krijuar një regjistër të unifikuar për
tërë tokën dhe objektet, duke inkuadruar qendrat për shërbime ndaj publikut
si qendra kompetente për transaksionet pronësore.
Kenia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Kenia e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke rritur
transparencën në regjistrin e tokave dhe kadastër.
TBB 2016: Kenia i ka bërë transferimet pronësore më të shpejta duke
përmirësuar menaxhimin elektronik të dokumenteve në regjistrin e tokave
dhe inkuadrimin e një formë të unifikuar për regjistrim.
72
TBB 2008: Kenia e ka përshpejtuar regjistrimin e pronës duke i lejuar
praktikuesit private (përveç vlerësuesve qeveritar) për të kryer vlerësime të
tokës, e cila e ka reduktuar kohën e nevojshme për një vlerësim nga një muaj
në një javë.
Rep. e Koresë
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015:Republika e Koresë e ka bërë transferimin e pronës më të
lehtë duke reduktuar kohën e nevojshme për të blerë bonot e banimit dhe të
regjistrojë transferin e pronës.
Republika e Kirgistanit
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Republika e Kirgistanit bëri transferimin e pronës më të lehtë
duke inkuadruar një procedurë në internet për marrjen e certifikatave mbi
pengesat për bartjen e pronësisë.
TBB 2010: Republika e Kirgistanit ka bërë regjistrimin e pasurisë më të
lehtë duke thjeshtuar kërkesat e dokumentacionit dhe duke e bërë
noterizimin opsional.
TBB 2018: Republika e Kirgistanit e ka bërë më pak transparente
transferin e tokës duke mos i vënë më statistikat zyrtare për transferin
e pronës në dispozicion të publikut.
TBB 2008: Republika e Kirgistanit e ka bërë regjistrimin e pasurisë
më të kushtueshme duke rritur taksat e regjistrimit.
RDP e Laos
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: RDP e Laos ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shpejtë duke
kaluar në një sistem titulli.
Libani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Libani e ka bërë transferimin e pronës më të ndërlikuar
duke rritur kohën e nevojshme për regjistrimin e pronës.
Lesoto
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
73
TBB 2014: Lesoto e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë me
riorganizimin e procedurave dhe rritjen e efikasitetit administrativ.
TBB 2008: Lesoto e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë për gratë
e martuara duke i lejuar ato për të transferuar pronësinë pa nënshkrimin e
burrit të tyre.
Liberia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Liberia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
dixhitalizuar të dhënat në regjistrin e tokave.
Madagaskari
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Madagaskar e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
TBB 2009: Madagaskar e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
riorganizuar regjistrin e tokave dhe duke shtuar më shumë staf, kompjuterë
dhe zyre si dhe e bëri atë më pak të kushtueshme duke hequr 2 tatime dhe
heqjen e detyrimit për vule obligative ne dokumente.
TBB 2010: Madagaskar e ka bërë transferimin e pronës më të
kushtueshme duke e bërë përdorimin noterial të detyrueshme për
transaksionet pronësore.
Malavi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Malavi e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar detyrimin për vulë .
TBB 2011: Malavi lehtësoj transferimin e pronës duke reduktuar pritjen
për pëlqime përgjysmë, dhe regjistrimin e instrumenteve ligjore.
TBB 2012: Malavi e ka bërë regjistrimin e pronës më të ngadalshme
duke mos mbështetur përmirësimin e kohës së vitit të kaluar në
përpunimin e certifikatës së Pajtueshmërisë në Ministrinë e tokave.
Malajzia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Malajzia ndjeshëm e ka reduktuar numrin e ditëve të
nevojshme për të regjistruar transferimet pronësore.
74
TBB 2011: Inkorporimi i vulosjes përmes internetit në Malajzi ka
reduktuar kohën dhe koston për të transferuar pronën.
Maldivet
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Maldivet tani lejojnë kompanitë e regjistruara të posedojnë
pronë për deri sa aksionet e kompanive janë në pronësi të Maldiveve.
Mali
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011:Mali ka lehtësuar transferimet e pronës, duke reduktuar
tatimin e pronës për firmat nga 15% të vlerës së pronësisë në 7% të vlerës së
pronësisë.
TBB 2008: Mali e ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke decentralizuar dhe riorganizuar regjistrin e operacioneve dhe
rialokimin e stafit.
Mauritania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Mauritania e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
rritur transparencën e regjistrit të tokave.
Mauriciusi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Mauriciusi e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke
eliminuar tatimin në transfer dhe detyrimin për regjistrim, duke zbatuar një
mekanizëm ankese dhe duke publikuar standardet e shërbimit.
TBB 2017: Mauriciusi e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
digjitalizuar të dhënat për tokën.
TBB 2013: Mauriciusi e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
zbatuar një sistem elektronik për menaxhimit të informacionit në
Departamentin Gjeneral të Regjistrit.
75
TBB 2010: Mauriciusi e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë duke
vendosur një afat kohor ligjor prej 15 ditësh për lëshimin e titullit të fundit të
pronës nga regjistri i tokave.
TBB 2009: Mauriciusi e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
hequr 2 procedurat e kërkuara më parë, një certifikatë nga Autoriteti Ujit dhe
Mbeturinave dhe sigurimin e një certifikatë të shlyerjes së tatimit për tatimin
komunal.
TBB 2008: Mauriciusi e ka bërë regjistrimin e pasurisë më pak të
kushtueshme, duke reduktuar taksën e regjistrimit të pronës.
Meksiko
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Meksiko e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
digjitalizuar të dhënat për tokën, përmirësuar infrastrukturën e Regjistrit të
Tokës dhe duke e bërë procesin e regjistrimit më efikas.
TBB 2008: Meksiko lëshoi një orar të ri të taksave noteriale i cili
reduktoi koston e regjistrimit të pronës.
TBB 2018: Meksiko (Monterrey) e ka bërë më të shtrenjtë
regjistrimin e pronës duke rritur tatimin komunal për transfer të pronës.
Moldavia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Moldavia e ka bërë regjistrimit të pronës më të lehtë dhe më
të shpejtë duke eliminuar kërkesën për një skemë kadastrale.
Maroku
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Maroku e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
riorganizuar procesin e regjistrimit të pronës.
TBB 2016: Maroku e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
themeluar lidhje të komunikimeve elektronike ndërmjet autoriteteve të
ndryshme tatimore.
TBB 2018: Maroku e ka bërë më të shtrenjtë regjistrimin e pronës
duke rritur taksat e regjistrimit.
TBB 2013: Maroku e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të
kushtueshme, duke rritur taksat e regjistrimit të pronës.
TBB 2008: Maroku e ka bërë regjistrimin e pronës më të
komplikuar, duke zbatuar një kërkesë për të kontrolluar disa agjenci
76
TBB 2014: Maroku e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar një vepër të transferimit në
organin tatimor.
tatimore- e jo vetëm një—në mënyrë që të marrë një certifikatë të
shlyerjes tatimore.
Mozambiku
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Mozambik e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të lehtë me
riorganizimin e procedurave në regjistrin e tokave dhe komunës.
Mianmari
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Mianmari e ka bërë më pak të kushtueshëm regjistrimin e
pronës duke reduktuar detyrimin për vulë.
Namibia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Namibia e ka bërë transferimin e pronës më të shtrenjtë
duke rritur transferimin dhe detyrimet për vulë..
TBB 2013: Namibia e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë,
duke kërkuar avokatë specialistë të shitblerjes për të marrë një
certifikatë të pajtueshmërisë së ndërtimit paraprakisht.
TBB 2012: Namibia e ka bërë transferimin e pronës më të shtrenjtë
për kompanitë.
Nepali
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Nepali e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar taksën e regjistrimit.
Nikaragua
77
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Nikaragua e ka bërë transferimin e pronës më efikase duke
inkuadruar një procedurë të linjës së shpejtë për regjistrim.
Nigeri
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Niger e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke ulur
kostot e transferit të pronës.
TBB 2014:Niger e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar taksat e regjistrimit.
TBB 2008: Niger e ka bërë regjistrimin e pronës më të shpejtë dhe më
pak të kushtueshme me riorganizimin e procesit në Drejtim të Fushës dhe
reduktimin e tatimit të regjistrimit.
Nigeria
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Nigeria, Lagosi e kanë bërë më të lehtë transferin e pronës
dhe më transparent duke larguar dëshminë nën betim për kopjet e
certifikuara të të dhënave të pronësisë mbi tokën, duke futur një mekanizëm
specifik dhe të pavarur të ankesave dhe duke publikuar statistika për
transferin e tokës. Nigeria, Kano e kanë bërë transferin e pronës më
transparent duke publikuar listën e dokumenteve, skemën e taksave dhe
standardet e shërbimit për transaksionet e pronës.
TBB 2016:Nigeria e ka bërë transferimin e pronës në Lagos më pak të
kushtueshme, duke reduktuar taksat për transaksionet pronësore.
Pakistani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
78
TBB 2018: Pakistan, Karachi ka përmirësuar transparencën e procesit të
regjistrimit të tokës duke publikuar on-line skemën e taksave dhe listën e
dokumenteve të nevojshme për kompletimin e cilitdo regjistrimi të pronës.
TBB 2017: Pakistani ka përmirësuar cilësinë e administrimit të tokës duke
digjitalizuar të dhënat për pronësinë dhe tokën. Kjo reformë zbatohet në
Lahore.
TBB 2011: Pakistani e ka bërë regjistrimin e pasurisë më e shtrenjtë
duke dyfishuar tatimit mbi vlerën e kapitalit në 4%.
TBB 2008:Pakistani e ka bërë regjistrimin e pasurisë më të shtrenjtë,
duke rritur tatimin mbi vlerën e kapitalit.
Panama
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014: Panama e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
lidhur regjistrit e tokave me kadastrën.
TBB 2013: Panama e ka bërë transferimin e pronës të shpejtë duke rritur
orarin e punës në regjistër dhe duke bërë riorganizimin e lëndëve të
ngarkuara tek stafi i saj.
TBB 2010: Panama e ka reduktuar kohën e nevojshme për të transferuar
pronësinë duke e bërë të mundur për të marrë certifikatën e gjendjes së
pronës nga agjencia e tatimeve on-line.
TBB 2011: Panama e ka bërë më të shtrenjtë për të transferuar
pronësinë, duke kërkuar që të paguhet pas regjistrimit një shumë e
barabartë me 3% të vlerës së pronësisë.
Peru
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Peru ka inkuadruar procedura të linjës së shpejtë në regjistrin
e tokave, duke përgjysmuar kohën e nevojshme për të regjistruar pronën.
TBB 2010: Peru e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë me anë të
përpunimit të shpejtë elektronik dhe nëpërmjet një lidhje të internetit në mes
të agjencisë tatimore dhe noterëve të cilët kryejnë pagesën e taksave
komunale.
Porto Riko (SHBA)
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
79
TBB 2017: Porto Riko e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
digjitalizuar të dhënat për tokën, përmirësuar cilësinë e infrastrukturës dhe
transparencën e sistemit të administrimit të tokës.
TBB 2011: Panama e ka bërë më të shtrenjtë për të transferuar
pronësinë, duke kërkuar që të paguhet pas regjistrimit një shumë e
barabartë me 3% të vlerës së pronësisë.
Katari
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
DB 2017: Katari e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke rritur
transparencën e regjistrit të tokës.
Federata Ruse
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Federata Ruse e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke
ulur kohën e nevojshme për aplikim për regjistrim shtetëror të transferit të
titullit. Kjo reformë zbatohet si në Moskë ashtu edhe në Shën Petersburg.
TBB 2016: Rusia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke ulur
kohën e nevojshme për regjistrimin e pronës. Kjo reformë vlen për të dy
vendet Moskë dhe Shën Petersburg.
TBB 2015: Federata Ruse e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë
duke eliminuar kërkesën për noterizimin dhe inkuadrimin e afateve më të
ngushta kohore për përfundimin e regjistrimit të pronës. Kjo reformë vlen
për të dy vendet Moskë dhe Shën Petersburg.
TBB 2014: Rusia e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë nga
riorganizimi i procedurave dhe implementimin më efektiv të afateve kohore
për procedimin e aplikimeve të transferit.
TBB 2012: Rusia e ka bërë regjistrimin e transfereve të pronës më të
lehtë duke eliminuar kërkesën për të marrë pasaporta kadastrale mbi parcela
të tokës.
TBB 2010: Rusia ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke inkuadruar pasaporta kadastrale në vend të dokumenteve të
kërkuara më parë, inventarit dhe hartave kadastrale.
80
Ruanda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Ruanda e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
zbatuar shërbime online për të lehtësuar regjistrimin e transfereve të pronës.
TBB 2017: Ruanda e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke futur
kufizime kohore efektive dhe duke rritur transparencën e sistemit të
administrimit të tokës.
TBB 2014:Ruanda e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar kërkesën për të marrë një certifikatë të shlyerjes tatimore dhe duke
zbatuar Sistemin e Informacionit për Administrim e Tokave të bazuar ne rrjet
për procedimin e transaksioneve të tokës.
TBB 2010: Ruanda ka reduktuar kohën e nevojshme për të transferuar
pasurinë nëpërmjet përmirësimeve të vazhdueshme në procesin e regjistrimit
të pronës.
TBB 2009: Ruanda ka reduktuar koston dhe kohën për të regjistruar
pronën duke zëvendësuar taksën e regjistrimit prej 6% me një normë të
sheshtë, pavarësisht nga vlera e pronës, dhe duke krijuar një shërbim të
centralizuar në organin tatimor për të përshpejtuar lëshimin e certifikatës për
gjendjen e pronës.
TBB 2012: Ruanda e ka bërë transferimin e pronës më të shtrenjtë
duke forcuar kontrollin mbi tatimit e fitimeve kapitale.
Samoa
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Samoa ka kaluar nga një sistem tapie në një sistem titull dhe ka
kompjuterizuar plotësisht tërë regjistrit e saj të tokës, gjë e cila ka reduktuar
kohën e nevojshme për të regjistruar pronën me më se 4 muaj.
TBB 2014: Samoa e ka bërë transferimin e pronës më të shtrenjtë
duke rritur detyrimin për vulë.
San Marino
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
81
TBB 2015: San Marino e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar normën e tatimit në regjistrimin e pronës.
Sao Tome dhe Príncipe
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Sao Tome dhe Principe ka bërë regjistrimin e pasurisë më pak
të kushtueshme duke ulur tatimin e transferimit të pronës.
Arabia Saudite
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Arabia Saudite ka përmirësuar efikasitetin e sistemit të
administrimit të tokës duke zbatuar një platformë on-line për të kontrolluar
pronësinë dhe pengesat dhe duke riorganizuar procesin e regjistrimit të
pronës. Përveç kësaj Arabia Saudite e ka bërë më të lehtë regjistrimin e
pronës duke përmirësuar mekanizmat e zgjidhjes së kontesteve të sistemit të
administrimit të tokës.
TBB 2016: Arabia Saudite e ka bërë transferimin pronësorë më të shpejtë
duke inkuadruar një sistem të ri të kompjuterizuar në regjistrin e tokës.
TBB 2009: Arabia Saudite e ka bërë regjistrimin e pronës më të shpejtë
dhe më të lehtë me miratimin e një sistemi të plotë elektronik për regjistrimin
e titullit të tapisë.
Senegali
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Senegali e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke ulur
kostot e transferimit të pronës dhe duke reduktuar kohën për transfer dhe
regjistrim të pronës.
TBB 2017: Senegali e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
rritur transparencën e regjistrit të tokës dhe kadastrit.
TBB 2016: Senegali e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
82
TBB 2015: Senegali e ka bërë më të lehtë për të transferuar pronësinë
duke zëvendësuar autorizimin me një njoftim nga autoriteti tatimor dhe
ngritjen e një hapi të vetëm në regjistrin e tokës.
TBB 2014: Senegali e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar tatimin e transferimit të pronës.
TBB 2009: Senegali ka reduktuar kohën e nevojshme për të transferuar
pronën duke inkuadruar afate kohore në regjistrin e tokave- për lëshimin e
certifikatave të regjistrit dhe regjistrimin e pronës-si dhe ka inkuadruar afate
në Drejtorinë e Tatimeve dhe Pronës.
Sejshelet
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Sejshelet kanë përmirësuar cilësinë e sistemit të administrimit
të tokës duke digjitalizuar hartat dhe futur një mekanizëm për ankesa.
Sierra Leone
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Sierra Leone e ka bërë regjistrimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një linjë të shpejtë procedurale
TBB 2013: Sierra Leone e ka bërë regjistrimin e pronës më të lehtë duke
kompjuterizuar Ministrin e Tokave, Planifikimin e Vendit dhe Mjedisit.
TBB 2011: Sierra Leone hoqi një moratorium mbi shitjet e pronave
private.
TBB 2009:Sierra Leone ka reduktuar kohën e nevojshme për të
transferuar pronësinë duke hequr një ndalesë për marrjen e nënshkrimit nga
drejtori mbikëqyrës në hartën kadastrale. Një ndalesë që ishte imponuar për
të parandaluar një mashtrim të përbashkët me të cilin e njëjta pronë do të
shitej disa here personave të ndryshëm.
TBB 2010: Sierra Leone e ka bërë transferimin e pronës më të
vështirë duke rivendosur një moratorium për autorizimin e transfereve
të pronës nga drejtori i sondazheve dhe tokave.
Singapori
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
83
TBB 2017: Singapori e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke futur
një mekanizëm të pavarur për raportimin e gabimeve në tituj dhe harta.
TBB 2014: Singapori e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
inkuadruar një procedurë në internet për transferet e pronës
TBB 2010:Singapori e ka bërë regjistrimin e pronës më të lehtë me
përmirësimin e sistemeve elektronike dhe lehtësimin e procedurave
administrative të agjencive të përfshira qeveritare.
Ishujt Solomon
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Ishujt Solomon e kanë bërë regjistrimin e pasurisë më të
shpejtë duke e ndarë regjistrin e tokave nga ato të biznesit dhe regjistrit të
pronave të luajtshme.
Afrika e Jugut
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012:Afrika e Jugut e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme dhe më të efektshme, duke reduktuar detyrimin e transferimit
dhe inkuadrimin e paraqitjes elektronike.
TBB 2017: Afrika e Jugut e ka bërë më të shtrenjtë transferimin e
pronës duke rritur tatimin në transfer të pronës.
Shri Lanka
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Shri Lanka e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të shpejtë
duke inkuadruar një sistem elektronik në Regjistrin e Tokave në Kolombo.
Shën Kits dhe Nevis
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Shën Kits dhe Nevis e kanë bërë më të vështirë transferin
e pronës për shkak të mbingarkesës me punë në Regjistrin e Gjykatës
Supreme ndërsa ka reduktuar gjithashtu edhe detyrimin për vulë për
transferimin e pronës së paluajtshme.
84
Surinami
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Surinami e ka bërë më transparente transferin e pronës duke
publikuar listën e dokumenteve dhe skemat e taksave të ofruara në agjencinë
përgjegjëse për regjistrimin e tokës dhe kadastër.
TBB 2014: Surinami e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
rritur efikasitetin e administratës në regjistrin e tokave.
TBB 2010: Surinami e ka rritur koston, kohën dhe numrin e
procedurave për të regjistruar pronën, duke zbatuar kërkesat e reja të
vlerësimit për të siguruar pagesat e duhura tatimore në regjistrin e
tokave.
Svazilandi
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Svazilandi e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë me
riorganizimin e procesit në regjistrin e tokës.
Republika Arabe e Sirisë
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Siria e ka bërë më komplekse regjistrimin e pronës duke
kërkuar një miratim sigurie para transferit të pronës.
Taxhikistani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Taxhikistan e ka bërë transferimin e pronës më të
kushtueshme duke rritur detyrimin shtetërorë për transaksionet
pronësore.
Tanzania
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2018: Tanzania e ka bërë më të shtrenjtë regjistrimin e pronës
duke rritur taksën për regjistrimin e tokës dhe pronës.
Tajlanda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
85
TBB 2018: Tajlanda e ka përmirësuar besueshmërinë e sistemit të
administrimit të tokës duke zbatuar sistemin e informatave gjeografike dhe
duke skanuar hartat për shumicën e Bangkokut.
TBB 2009:Tajlanda ka reduktuar koston për të transferuar pronën
nëpërmjet shkurtimeve të përkohshme në 2 lloje të tatimeve: tatimin e
transferimit dhe tatimin specifik të biznesit .
TBB 2012: Tajlanda e ka bërë regjistrimin e pronës më të shtrenjtë
duke rritur taksën e regjistrimit.
TBB 2011: Tajlanda e ka bërë regjistrimin e pronës më të
kushtueshëm duke shfuqizuar uljen e taksave të përkohshme dy vjeçare
për transferet e pronës.
Togo
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2015: Togo e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar normën e tatimit në regjistrimin e pronës.
Tonga
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2012: Tonga e ka bërë transferimin e pronës më të
kushtueshme.
Trinidad dhe Tobago
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2013: Në Trinidad dhe Tobago transferimi i pronësisë u bë më i
shpejtë në sajë të lëshimit të shpejtë të certifikatave të shlyerjes nga
Autoriteti i Ujit dhe Kanalizimeve.
Tunizia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2008: Tunizia e ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke kompjuterizuar regjistrin e dokumenteve të pronës.
Uganda
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2014:Uganda e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar nevojën për të pasur instrumentet e transferimit të tokës të
vulosura fizikisht për të vërtetuar pagesën e vulës së detyrimit.
TBB 2013: Uganda e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
duke futur një kërkesë për blerësit e pronave për të marrë një certifikatë
të tatimit mbi të ardhurat përpara regjistrimit, duke rezultuar në vonesa
86
TBB 2012: Uganda e ka rritur efikasitetin e transfereve të pronës duke
vendosur standardet e performancës dhe rekrutimin e më shumë zyrtarëve
në zyrën e tokës.
në Autoritetin e të Ardhurave dhe Ministrisë e Financave në Ugandë. Në
të njëjtën kohë, Uganda bërë më të lehtë me dixhitalizimin e të dhënave
në regjistrin e titullit, rritjen e efikasitetit në zyrën e vlerësuesit dhe duke
e bërë të mundur që më shumë banka të pranojë pagesën e detyrimit
për vulë.
Emiratet e Bashkuara Arabe
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Emiratet e Bashkuara Arabe e kanë bërë më të lehtë
regjistrimin e pronës duke rritur transparencën e regjistrit të pronave.
TBB 2015: Emiratet e Bashkuara Arabe e kanë bërë transferimin e pronës
më të lehtë duke futur qendra të reja të shërbimit dhe një kontratë standarde
për transaksionet pronësore.
TBB 2014: Emiratet e Bashkuara Arabe e kanë bërë transferimin e pronës
më të lehtë duke rritur orët operuese të regjistrit të tokës dhe reduktimin e
tasave të transferimit.
Uruguai
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2011: Në Uruguai Komuna e Montevideo e ka bërë regjistrimin e
pasurisë më të lehtë duke eliminuar nevojën për të marrë një dokument të
detyrueshëm për të drejtat e para-blerësit.
TBB 2010: Uruguai e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë
me anë të një ligji të ri duke i dhënë të drejtat para-blerëse Komunës së
Montevideo dhe duke shtuar kështu një procedurë-edhe pse në të
njëjtën kohë ajo ka bërë transferimin e pronës më të lehtë përmes
procedurave të reja on-line.
Uzbekistani
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Uzbekistani e ka bërë më të lehtë transferin e pronës duke
rritur transparencën e informatave.
TBB 2016: Uzbekistani e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
eliminuar kërkesën për të siguruar disa certifikata të ndryshme për pengesa
87
në bartjen e pronësisë, por kjo gjithashtu ka rritur shpenzimet lidhur me
transferimet e pronësisë.
TBB 2014: Uzbekistan e ka bërë transferimin e pronës më të lehtë duke
reduktuar taksat e noterit.
TBB 2008: Uzbekistani e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë dhe
më pak të kushtueshme duke inkuadruar një formulë për llogaritjen e taksës
për të noterizuar një marrëveshje mbi shitjen e pronës e cila merr parasysh
pagën minimale.
Vanuatu
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2016: Vanuatu e ka përmirësuar cilësinë e administrimit të tokës
duke caktuar një avokat publik të tokës për t'u marrë me ankesat të cilat kanë
të bëjnë me regjistrin e tokës.
TBB 2015: Vanuatu e ka bërë transferimin e pronës më të shpejtë duke
dixhitalizuar sistemin e regjistrit të tokës si dhe punësimin dhe trajnimin e
stafit të ri.
TBB 2012: Vanuatu e ka bërë regjistrimin e pronësisë më të lehtë duke
kompjuterizuar regjistrin e tokës.
TBB 2008:Vanuatu e ka bërë regjistrimin e pronë sisë më të
shtrenjtë duke rritur tarifat e regjistrimit për aktin e transferimit në
Departamentin e Regjistrit të Tokave.
Venezuela
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2008: Republika Boliviane e Venezuelës ka reduktuar kohën e
nevojshme për regjistrimin e pronësisë, duke implementuar afate kohore në
disa agjenci.
Gaza dhe Bregu Perëndimor
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2010: Gaza dhe Bregu Perëndimor e ka reduktuar kohën e
nevojshme për regjistrimin e pronësisë duke përfunduar një projekt të madh
mbi kompjuterizimin e të dhënave në regjistrin e tokës.
TBB 2013: Gaza dhe Bregu Perëndimor e ka bërë transferimin e
pronës më të kushtueshme duke rritur taksën e transferimit të pronës.
88
Zambia
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Zambia e ka bërë më të përballueshme transferin e pronës
duke ulur pronën
TBB 2009: Zambia e ka reduktuar kohën e nevojshme për të regjistruar
pronën duke kompjuterizuar regjistrin e tokës dhe duke krijuar një qendër të
shërbimit ndaj klientit për të eliminuar punët e pambaruara të kërkesave për
regjistrim.
TBB 2015: Zambia e ka bërë transferimin e pronës më të vështirë,
duke rritur normën e tatimit në transferimin e pronë s.
TBB 2012: Zambia e ka bërë regjistrimin e pronë sisë më të
kushtueshme, duke rritur normën e tatimit në transferimin e pronës.
Zimbabve
= Reformat në Të Bërit Biznes Regjistrimi i Pronës. = Ndryshim që e bën më të vështirë Regjistrimin e Pronës.
TBB 2017: Zimbabve e ka bërë më të lehtë regjistrimin e pronës duke
lansuar një ueb faqe zyrtare që përmban informata për listën e dokumenteve
dhe taksave për kompletimin e transaksionit të pronës, si dhe afate kohore
specifike për dorëzimin e një dokumenti obligativ ligjor që dëshmon
pronësinë mbi pronën.
TBB 2010:Zimbabve e ka bërë transferimin e pronës më pak të
kushtueshme duke inkuadruar një politikë të re të tatimit mbi fitimet kapitale
e cila ka rezultuar në një reduktim në sasinë aktuale të paguar.
TBB 2008: Zimbabve ka bërë regjistrimin e pronë sisë më të
shtrenjtë, duke rritur tarifat e avokatëve të specializuar të shitblerje së
pronave.