เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนาเอกสารขาวสารงานวจยและพฒนาResearch and Development NewsletterResearch and Development Newsletter

งานวจยและพฒนา

เรอง แนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอาย

เรอง มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน

ปท ๑๐ ฉบบท ๑๑๐ ประจาเดอนตลาคม ๒๕๕๔ปท ๑๐ ฉบบท ๑๑๐ ประจาเดอนตลาคม ๒๕๕๔

เรอง กลโกงบรษทจดหางาน วธการปองกนและแนวทางแกไข

บทความทนาสนใจ

เรอง ปญหาหนสาธารณะของไทย

เรอง ปญหานาทวมกบการแกไขปญหาอยางยงยนญ ญ

รอบโลกวจย พบปะนกวจย

ภยจากเครองพมพเลเซอร อาจารยธนวทย บตรอดม

รอบรนอกสภารอบรนอกสภา

การดาเนนโครงการสนบสนน และเสรมสรางสมรรถนะใหกบ องคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย และของเสยอนตรายจากชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔

ปดทายวจย

วกฤตนาทวม

กลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา Research and Development Newsletter

ปท ๑๐ ฉบบท ๑๑๐

ประจาเดอน ตลาคม ๒๕๕ ๔

วตถประสงค

เพอเผยแพรและประชาสมพนธขอมล ขาวสาร ดานการวจยและพฒนา ซงเปนการเพมพนความรใหแกบคคลในวงงานรฐสภา อนเปนประโยชนตอการปฏบตงานดานนตบญญต

กลมงานวจยและพฒนา สานกวชาการ

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ เขตพญาไท กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐

โทรศพท ๐ ๒๒๔๔ ๒๐๖๗ - ๘ โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๒๐๖๒

ทปรกษา

นายจเร พนธเปรอง รองเลขาธการสภาผแทนราษฎร

นางวจตรา วชราภรณ ผอานวยการสานกวชาการ

บรรณาธการบรหาร

นางสาวจรพรรณ กาญจนอดม วทยากรเชยวชาญ

หวหนากองบรรณาธการ นายฐากร จลนทร

ผชวยหวหนากองบรรณาธการ

นางสาวนารลกษณ ศรวรรณ (ฝายบทความ) นายสฐสร กระแสรสนทร (ฝายวจย) นางสาวปรยวรรณ สวรรณสนย (ฝายวชาการ) กองบรรณาธการ นายจนทมร สหาบญล นางสาวปยะวรรณ ปานโต นางสาววมลรกษ ศานตธรรม นางสาวอญชล จวงจนทร

ผจดพมพ

นางสาวธณฐดา หาเรอนศร นางณฐชานนท หนทองอนทร

ฝายเผยแพร

นางภคกญญา มากทองไทร นางสาวนวลละออง พรแกว

บทบรรณาธการ

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนาฉบบนเปนฉบบท ๑๑๐ ปท ๑๐ ประจาเดอนตลาคม ๒๕๕๔ โดยททกเดอนตลาคมถอวาเปนชวงเวลาสาคญของระบบราชการ เนองจากจะมการแตงตงขาราชการเพอดารงตาแหนงแทนในตาแหนงเดมของขาราชการทเกษยณอายราชการในวนท ๓๐ กนยายน ขณะเดยวกนกเปนชวงเวลาทเปนฤดกาลโยกยายขาราชการเพอหมนเวยนกนทางานหรอเพอความเหมาะสมในการบรหารราชการแผนดน จากเหตดงกลาวขาราชการจงมความกระตอรอลนทจะตองรบมอบนโยบายจากผบงคบบญชาคนใหมเพอนาไปสการปฏบตราชการตอไป นอกจากนน เดอนตลาคมยงเปนเดอนแรกของปงบประมาณตามทกาหนดในพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ และทแกไขเพมเตม (อนง ประเทศทใชชวงเวลาปงบประมาณเหมอนกบประเทศไทยมอก ๗ ประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ลาว เฮต ตรนแดดและโตเบโก เปนตน) แมวาการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเมอวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๔ จะทาใหการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ ไมสามารถประกาศใชไดทนในวนท ๑ ตลาคม ๒๕๕๕ ได แตตามความในพระราชบญญตวธการงบประมาณฯ กาหนดใหใชจายงบประมาณไดไปพลางกอนตามหลกเกณฑและเงอนไขทผอานวยการสานกงบประมาณกาหนดโดยอนมตนายกรฐมนตร จงทาใหการใชจายงบประมาณของหนวยงานตาง ๆ ไมเกดสภาวะชะงกงน

สาหรบสาระสาคญของเอกสารขาวฯ ฉบบน มประเดนทนาสนใจคอ บทสรปรายงานวจย เรอง “มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน” ทงน ไดมการศกษาถงความรนแรงทเกดขนในเดกและเยาวชนอายระหวาง ๑๐ - ๒๕ ป ในฐานะทเปนผสงเกตผกระทาและผถกกระทา โดยผลการวจยพบวา เพศชายมความสมพนธกบการใชความรนแรงมากกวาเพศหญง นอกจากนน ความสมพนธกบกลมเพอนมผลตอการใชความรนแรงตามการชกจงของกลมเพอน ดงนน การแกไขปญหาดงกลาวนคงตองพจารณาถงคานยมของกลมเพอนทมผลตอพฤตกรรมของเดกและเยาวชนดวย นอกจากน บทสรปรายงานวจยเรอง “กลโกงบรษทจดหางาน วธการปองกนและแนวทางแกไข” มขอเสนอแนะทนาสนใจ สาหรบการกาหนดใหรฐเปนเจาภาพในการจดการระบบจดหางานโดยรฐควรตดตอหาตาแหนงจากนายจางในตางประเทศโดยตรง เพอปองกนการขายตาแหนงจากนายหนา รวมทงยงเปนการแกปญหาการหลอกลวงคนงานในอกทางหนงดวย นอกจากนนขอเชญตดตามอานบทความทนาสนใจ เรอง “ปญหานาทวมกบการแกไขปญหาอยางยงยน” ซงเปนบทความทมความทนสมยสอดคลองกบสภาวะปญหาอทกภยในปจจบน โดยมเนอหาสวนหนงคอ การอญเชญแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในเรอง ทฤษฎการแกไขปญหานาทวมดวยวธการบรหารจดการดานนาทวมลน (Flood Management) ในสวนของการกอสรางคนกนนาหรอทางผนนาเพอผนนาททวมทนใหออกไป รวมทงการดาเนนการโครงการแกมลงเพอคลคลายผลกระทบจากสภาวะนาทวมดวย

หวหนากองบรรณาธการ

สารบญ

หนา บทสรปรายงานวจย เรอง แนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอาย โดย รองศาสตราจารย เลก สมบตและคณะ ๑ เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล

เรอง มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน โดย ดร.เพญจนทร ประดบมข - เชอรเรอร และคณะ ๙ เรยบเรยงโดย สฐสร กระแสรสนทร

เรอง กลโกงบรษทจดหางาน วธการปองกนและแนวทางแกไข โดย กตตพงษ เกยรตวชรชย และคณะ ๑๔ เรยบเรยงโดย วมลรกษ ศานตธรรม บทความทนาสนใจ เรอง ปญหาหนสาธารณะของไทย ๒๑ ฐากร จลนทร

เรอง ปญหานาทวมกบการแกไขปญหาอยางยงยน ๓๒ ปรยวรรณ สวรรณสนย

รอบโลกวจย ภยจากเครองพมพเลเซอร ๓๘ ปยะวรรณ ปานโต รอบรนอกสภา การดาเนนโครงการสนบสนน และเสรมสรางสมรรถนะใหกบ องคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย และของเสยอนตรายจากชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ ๔๐ อญชล จวงจนทร พบปะนกวจย อาจารยธนวทย บตรอดม ๔๖ นารลกษณ ศรวรรณ ปดทายวจย วกฤตนาทวม ๔๘ จนทมร สหาบญล

บทสรปรายงานวจย เรอง แนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอาย วจยโดย รองศาสตราจารย เลก สมบต และคณะ

เรยบเรยงโดย จนทมร สหาบญล

พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ มาตรา ๑๓ กาหนดไววา ใหจดตงกองทนขนกองทนหนง

ในสานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย เรยกวา กองทนผสงอาย เพอเปนทนใชจายเกยวกบการคมครอง การสงเสรมและการสนบสนนผสงอาย และในมาตรา ๑๘ และมาตรา ๒๐ กาหนดใหมคณะกรรมการบรหารกองทนขนทาหนาทบรหารกองทน พจารณาอนมตการจายเงนและรายงานสถานะการเงนและการบรหารกองทน พจารณาอนมตการจายเงนและรายงานสถานะการเงนและการบรหารกองทนตามระเบยบทกาหนด ผลการดาเนนการ พ.ศ. ๒๕๕๐ (เดอนมกราคม – กนยายน ๒๕๕๐) เกยวกบการเงนกองทนผสงอายของคณะกรรมการบรหารกองทนผสงอาย ยงเปนลกษณะกจกรรมทชวยแกไขปญหาและบรรเทาความตองการในระยะสน และไมสามารถบงชถงความตอเนอง และความยงยนของกจกรรมทดาเนนการได และการดาเนนการยงไมบรรลเปาหมายตามยทธศาสตรดานการสงเสรมผสงอายในแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๖๔) ดงนน เพอใหการบรหารจดการกองทนผสงอายซงอยในระยะเรมตนของการดาเนนงาน มการกาหนดแผนและแนวทางการบรหารจดการทจะเปนประโยชนตอผสงอาย ทงทางตรงและทางออม จงไดมการศกษาวเคราะหอยางรอบคอบในองคประกอบตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการบรหารจดการกองทนผสงอาย ตามแนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอาย โดยกาหนดประเดนในการศกษาเกยวกบบทบาทและแนวทางการดาเนนงานของคณะกรรมการ และคณะอนกรรมการบรหารกองทน การบรหารจดการกองทนเพอสงคม และกองทนผสงอายทดาเนนการในตางประเทศ การบรหารจดการกองทนผสงอายใหเกดประโยชนตอผสงอายอยางสงสด และเกดความยงยนในสงคมไทย ความเขาใจผบรหารกองทนทมตอกรอบแนวคดรปแบบการจดสวสดการสาหรบผสงอาย และการกาหนดแผนการดาเนนงานของกองทน วตถประสงคการวจย

จากประเดนในการศกษาขางตน นาไปสวตถประสงคของการวจย ดงน ๑. เพอศกษาวเคราะหบทบาท และแนวทางการดาเนนงานของกองทนผสงอาย โดยใชเทคนค

Swot Analysis

๒

๒. เพอศกษาทบทวนการดาเนนการบรหารจดการกองทนเพอสงคม และกองทนผสงอายทงในและตางประเทศ

๓. เพอศกษาแนวทางการบรหารจดการกองทนผสงอายทเหมาะสมในประเทศไทย ๔. เพอจดทาแผนในการบรหารกองทนผสงอาย

วธการศกษาวจย ระเบยบวธการวจยทใชในการศกษาวจยครงนเปนทงการวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเชงลก

(In Depth Interview) และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Studies) รวมทงใชการวจยแบบสารวจ (survey Research) โดยคณะผวจยไดกาหนดวธการศกษา ประกอบดวย ๑) การศกษาจากเอกสาร โดยศกษาขอมลเอกสาร ตารา งานวจย สออเลกทรอนกสเกยวกบการบรหารจดการกองทนสงคมในตางประเทศ ทงในทวปอเมรกา ยโรป และเอเชย ศกษาเอกสารเกยวกบการบรหารจดการกองทนทดาเนนการโดยรฐและชมชน ปจจยความสาเรจ ความยงยนของกองทนตาง ๆ ในประเทศไทย รายงานประจาป รายงานการประชมสมมนาตาง ๆ ทเกยวของ ๒) การศกษาภาคสนาม คณะผวจยไดดาเนนการเกบขอมลภาคสนามดวยการเขารวมประชมเชงปฏบตการ การดงานศนยเอนกประสงคสาหรบผสงอาย และศนยบรการผสงอาย การเขารวมสงเกตการณประชมกลมของการประชมเชงปฏบตการทง ๔ ภาค การสมภาษณคณะกรรมการบรหารกองทนผสงอายและเจาหนาท และการศกษาดงานในตางประเทศ การศกษานมการเกบรวบรวมขอมลโดยการแจกแบบสอบถามใหกบประชาชนทวไป เพอศกษาระดบความร ความเขาใจเกยวกบทรพยสนทางปญญา โดยกระบวนการสมตวอยางซงอาศยหลกความนาจะเปนทางสถตแบบหลายขนตอน (Multistage Sampling) ผลการวจย

กองทนผสงอายเปนกองทนสงคมรปแบบหนงทมงสนบสนนใหทองถนไดสรางบรการใหแกผสงอายและสรางโอกาสใหกบทองถนในการพฒนาบรการและคณภาพชวตของผสงอาย ซงเปนการปกปองและคมครองผสงอายจากภาวะปญหาตาง ๆ ทเกดขน และกอผลกระทบตอความอยดมสข ดงนน การมกองทนผสงอายจงเปนกลไกทางสงคมทจะทาใหผสงอายมหลกประกนความมนคงในชวตมากขน ผลการศกษาทสาคญ มดงน

๑. การประเมนปจจยภายนอก เพอทจะจาแนกโอกาสและสงทเปนอปสรรคตอการดาเนนงานกองทนผสงอายจากสภาพแวดลอม ทงดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง พบปจจยภายนอกทเปนโอกาสเออใหการทางานของกองทน คอ

๑) นโยบายรฐบาลดานผสงอายของรฐบาลปจจบนไดใหความสาคญกบผสงอาย โดยใหองคกรปกครองสวนทองถนรวมดาเนนการ และการประสานเชอมโยงทรพยากร โดยเฉพาะเงนจากกองทนตาง ๆ เชน กองทนสงเสรมการจดสวสดการสงคม มาใชเปนแหลงรวม ในการสรางสรรคและพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และเตรยมความพรอมใหแกสงคมผสงอาย โดยยดหลกการใหผสงอายเปนทรพยากรทมคณคาของระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

๒) การมกฎหมายรองรบการทางาน ซงอยในรปพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ รวมถง ประกาศ ระเบยบ และขอกาหนดตาง ๆ ทบญญตใหสอดคลองเจตนารมณของพระราชบญญตผสงอาย เปนกลไกสาคญและเปนเครองมอการบรหาร ทจะเออประโยชนตอการดาเนนการของคณะกรรมการบรหารฯ และ

๓ บคลากรกองทนผสงอายมการปฏบตตาม และการบรหารจดการเปนไปอยางมระเบยบ ๓) กระทรวง การพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนหนวยงานทเออตอการประสานงานกบหนวยงานอนทงในสวนกลางและสวนภมภาค ทาใหมเครอขายของกระทรวงในระดบจงหวดอาเภอ ตาบล ชวยใหผสงอายเขาถงบรการไดมากขน สามารถปฏบตงานไดรวดเรว และใหบรการลงไปสผสงอายครอบคลมมากขน และปจจยทเปนอปสรรคขดขวางการทางานของกองทนผสงอายคอการไมไดรบความรวมมอจากหนวยงานในระดบจงหวดคอพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดและเจาหนาททปฏบตงาน

๒. การประเมนปจจยภายใน เปนการประเมนสภาพแวดลอมภายในกองทนผสงอาย โดยใชตวแบบ ๗ ปจจย (Model Mckinsey's 7s) ไดแก โครงสราง กลยทธ บคลากร ทกษะ รปแบบ และคานยมรวม เพอนามาวเคราะหหาปจจยทเปนจดแขงทจะใชใหเปนประโยชน คอการเปนกองทนใหมเปนทสนใจของกลมผสงอาย เนองจากกองทนผสงอายอยในชวงระยะการกอตง จงสามารถนากองทนอนมาพจารณาเปนตนแบบบรหารกองทนผสงอาย และการบรหารงานภายใตคณะกรรมการผสงอายแหงชาตและกองทนเปนเงนนอกงบประมาณทมลกษณะยดหยนและมระเบยบ/ประกาศ/ขอกาหนด และคาสง เปนแนวปฏบตงาน และปจจยทเปนจดออนทจะตองแกไขของกองทนผสงอาย นนคอ กองทนใหบรการไมหลากหลาย กองทนผสงอายไมมแผนการดาเนนงานและการบรหารจดการดานการเงนทองระเบยบราชการขาดความคลองตวการทาแผนในการบรหารกองทนผสงอายและแนวทางการบรหารจดการกองทนผสงอายทเหมาะสมในประเทศไทย ดงน

๑. วสยทศนของกองทนผสงอาย คอ “สรางโอกาสสาหรบผสงอายอยางถวนหนา” ๒. กองทนผสงอาย มวตถประสงค ดงน

๒.๑ เพอสนบสนนบทบาทของรฐบาลในการสรางสวสดภาพทดแกผสงอาย ๒.๒ เพอกระจายงบประมาณอยางรวดเรวไปสผสงอาย และองคกรสาธารณประโยชน

และหนวยงานภาครฐ ๒.๓ เพอเสรมสรางการมสวนรวมของทองถนและชมชนในการพฒนาคณภาพชวตของ

ผสงอาย ๓. พนธกจของกองทนผสงอาย คอ กองทนทสนบสนนการคมครอง การสงเสรมและการ

สนบสนนผสงอายใหมศกยภาพ ความมนคง และมคณภาพชวตทด ๔. ยทธศาสตรกองทนผสงอาย คณะผวจยนาเสนอ ยทธศาสตรสาหรบการดาเนนการเกยวกบ

การบรหารจดการกองทนผสงอาย ๔ ยทธศาสตร ดงตอไปน ยทธศาสตรท ๑ เสรมสรางศกยภาพของกองทนใหเออตอการสรางโอกาสสาหรบผสงอาย

อยางถวนหนา ตามยทธศาสตรท ๑ มแผนในการดาเนนงาน ๔ ดาน คอ แผนการปรบโครงสรางองคกร

แผนการพฒนาศกยภาพของสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด (พมจ.) ในการดาเนนงานดานผสงอาย แผนการปรบปรงโครงสรางภายในกลมกองทนผสงอาย และแผนการพฒนาระบบการตดตามประเมนผลการดาเนนงานกองทนผสงอาย โดยมรายละเอยด ดงน

๔

๑.๑ แผนการปรบโครงสรางองคกร ควรพฒนาใหกองทนเปนองคกรอสระภายใตการกากบของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย โดยจดหาผบรหารมออาชพเขามาบรหาร มกระบวนการบรหารจดการ ทงดานงบประมาณ บคลากร และระบบงาน เปนของตนเอง จะทาใหกองทนมระบบการบรหารจดการทคลองตวและสามารถดาเนนการไดกวางขวาง รวดเรว และครอบคลมขน

๑.๒ แผนการพฒนาศกยภาพของสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด(พมจ.) ในการดาเนนงานดานผสงอาย ระยะเรงดวน ๑) กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ควรจดสรรกาลงอตราเจาหนาทอยางนอย ๑ อตรา ไปปฏบตงานในจงหวดทมการดาเนนงานเกยวกบกองทนผสงอาย เพออานวยความสะดวกใหขอมลขาวสาร และดาเนนการตางๆ เกยวกบกองทนผสงอาย ๒) ดาเนนการพฒนาบคลากรทกระดบตามยทธศาสตร ท ๒ ระยะกลาง ดาเนนการกระจายการบรหารกองทนลงสสวนภมภาค โดยใชหนวยงานทเปนกลไกในกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยในระดบจงหวด อาศยการปฏบตงานตามพระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. ๒๕๔๖ ทกระทรวงการพฒนาสงคมฯ มอานาจอย ซงพระราชบญญตฉบบน ไดกาหนดใหมคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวด เรยกโดยยอวา “ก.ส.จ.” โดยให ก.ส.จ. มอนกรรมการดานผสงอาย สาหรบจานวนอนกรรมการชดนจะตองมผสงอายไมนอยกวารอยละ ๖๐ ซงกองทนตองจดสรรงบประมาณใหจงหวด และมอบอานาจเกยวกบการพจารณากลนกรองโครงการ การอนมตเงน เพอความรวดเรวและอานวยความสะดวกแกผขอรบทน ระยะยาว ดาเนนการกระจายการบรการ โดย มองคกรอสระ และเครอขายในพนทรวมดาเนนการ

๑.๓ แผนการปรบปรงโครงสรางภายในกลมกองทนผสงอาย ๑) ปรบปรงโครงสรางกลมกองทนผสงอายใหเปนกลมงานหลก และมการกาหนดตาแหนงอตราขาราชการ ในแตละตาแหนงใหชดเจน เปนลายลกษณอกษร จดทาแผนอตรากาลงขาราชการใหชดเจนและรองรบกบปรมาณงานทกาหนด ๒) พจารณายกรางระเบยบ ประกาศ หรอขอกาหนด เพอรองรบการปฏบต และเปนแนวทางในการดาเนนงาน เชน รางระเบยบการพฒนาบคลากรทกระดบในกองทน ระเบยบสวสดการบคลากรในฐานะลกจางของกองทนผสงอาย ๑.๔ แผนการพฒนาระบบการตดตามประเมนผลการดาเนนงานกองทนผสงอาย ๑) จดโครงสรางกองทนผสงอายใหมคณะอนกรรมการฝายตดตามประเมนผล ๒) วางระบบการตดตาม และการประเมนผลทมมาตรฐาน โดยมรายละเอยด ดงน ๑) การใชเงอนไขในการเบกจายงวดเงนเพอตดตามการดาเนนงาน โดยใหมการรายงาน

ความกาวหนาโครงการ เพอชวยใหผรบผดชอบโครงการดาเนนกจกรรมตามปฏทนงาน และหากไมรายงานผล ดงกลาว กจะไมสามารถเบกงบงวดถดไปได ๒) การตรวจเยยมและเขารวมกจกรรม โดยกรรมการกองทนผสงอาย ผทรงคณวฒ หรอ เจาหนาท ซงตรวจเยยมหรอเขารวมกจกรรมจะไดเหนการดาเนนกจกรรมของภาคเครอขายดวยตนเอง ๓) การใหคาปรกษาชแนะแนวทาง ในกรณทโครงการทใหญหรอไดรบการสนบสนนงบประมาณตงแต ๑๐๐,๐๐๐ บาทขนไป ๔) กองทนควรวางระบบการประเมนผลการดาเนนงานของกองทน และจดสรรงบประมาณไวในแผนงบประมาณประจาป

๕ ยทธศาสตรท ๒ การพฒนาขดความสามารถในการบรหารจดการและปฏบตงานของบคลากรทกระดบ ตามยทธศาสตรท ๒ มแผนในการดาเนนงาน ๒ ดาน คอ แผนการสรางวสยทศนของคณะกรรมการ รวมถงผปฏบตงานตอการดาเนนงานผสงอาย และแผนพฒนาบคลากรในระดบปฏบตใหมความสามารถในการทางานเพอสนบสนนการดาเนนงานของกองทนในปจจบนและอนาคตโดยมรายละเอยด ดงน ๒.๑ แผนการสรางวสยทศน ของคณะกรรมการ รวมถงผปฏบตงานตอการดาเนนงานผสงอาย ๑) สนบสนนใหมการประชมระดมความคดของคณะกรรมการบรหารเพอแสวงหาแนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอายทมศกยภาพ มวสยทศนในการดาเนนงานผสงอาย ๒) สนบสนนใหบคลากรเขารบการอบรม/สมมนาความรเกยวกบผสงอายเพอใหไดรบความร ใหม ๆ สามารถนามาเชอมโยงกบการปฏบตงานได ๒.๒ แผนพฒนาบคลากรในระดบปฏบตใหมความสามารถในการทางานเพอสนบสนนการดาเนนงานของกองทนในปจจบนและอนาคต

๑) สงเสรมและสนบสนนใหบคลากรเขารบการอบรมดานเทคนค วธการทางานตรงตามตาแหนงเพอใหมศกยภาพในการทางานและสามารถพฒนาการทางานรองรบการบรหารงานกองทนผสงอาย

๒) จดจาง บรรจ แตงตงบคลากรใหครบตามโครงสรางทกาหนดเพอใหเหมาะกบปรมาณงานทมมากขน

๓) สนบสนนใหมการประชมเพอพจารณาขอจากดและปญหาเกยวกบการพจารณาโครงการอนเนองมาจากระเบยบ หลกเกณฑเพอหาแนวทางการปรบปรงหลกเกณฑหรอเงอนไขทเหมาะสม

๔) สนบสนนใหมการอบรมผปฏบตงานในภมภาคเพอสรางความร ความเขาใจรวมกน ระหวางกองทนกบผปฏบตงานในพฒนาสงคมจงหวด และเครอขาย สาขาสภาผสงอายฯ และเจาหนาทในองคกรปกครองสวนทองถน

๕) สงเสรมใหมการวางแผนการปฏบตงานประจาป โดยกาหนดเปาหมาย กจกรรมงบประมาณทใช และบคลากรทรบผดชอบและกากบใหเปนไปตามแผน

ยทธศาสตรท ๓ การพฒนาระบบเครอขายและการมสวนรวมของเครอขาย ตามยทธศาสตรท ๓ มแผนในการดาเนนงาน ๓ ดาน คอ แผนพฒนาศกยภาพบคลากรสวน

ภมภาค แผนพฒนาระบบการสนบสนนเชงพนท และแผนสรางการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน และองคกรสาธารณประโยชน โดยมรายละเอยด ดงน

๓.๑ แผนพฒนาศกยภาพบคลากรสวนภมภาค ๑) ประชมระดมความคดรวมกนระหวางผปฏบ ตงานสวนกลางและสวนภมภาค

(ผปฏบตงานดานผสงอายใน พมจ.) ถงเปาหมาย วตถประสงคของกองทน บทบาทหนาทของเจาหนาท มการแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหา อปสรรคในการดาเนนงานทประสบรวมกนและรวมกนหาแนวทางแกไข

๖

๒) สนบสนนงบประมาณในการดาเนนงานแกสาขาสภาฯ ในการทาหนาทประสานงานระหวางผสงอาย กลมและชมรมตาง ๆ ในชมชนกบพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด เพอใหสาขาสภามความสามารถเพมขนในการปฏบตงาน

๓.๒ แผนพฒนาระบบการสนบสนนเชงพนท ควรทาความตกลงกบสถาบนการศกษาในระดบภมภาคหรอเชงพนท โดยขอความรวมมอในการเปนพเลยงใหกบชมรมผสงอาย หรอกลมผสงอายทประสงคจะเขยนโครงการเพอขอรบการสนบสนนงบประมาณจากกองทนผสงอาย ทงน แตละสถาบนการศกษา อาจมกลมอาจารย นกวชาการ นกวจยเขารวมเปนทมทมรายชอ หมายเลขโทรศพททตดตอได โดยกองทนผสงอายตองสนบสนนคาใชจาย สาหรบการทาหนาทดงกลาวปละ ๒๐,๐๐๐ บาท โดยมเปาหมายโครงการขอรบงบประมาณจากผสงอาย จงหวดตาง ๆ จงหวดละ ๖ โครงการ

๓.๓ แผนสรางการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถนและองคกรสาธารณประโยชน ควรสรางการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถน และองคกรสาธารณประโยชน โดยการสงเสรมใหมการประชมทาความตกลงรวมกนในการดาเนนงานผสงอายทงในดานการพฒนาบทบาทการดาเนนงานและการสนบสนนหรอการกาหนดแผนงบประมาณสนบสนนการดาเนนงานของกองทนผสงอาย

ยทธศาสตรท ๔ การสงเสรมการสรางความยงยนของกองทนผสงอาย ตามยทธศาสตรท ๔ มแผนในการดาเนนงาน ๒ ดาน คอ แผนงานประชาสมพนธเพอสราง

ภาพลกษณของกองทน และแผนการระดมทนจากภาคธรกจเอกชน โดยมรายละเอยด ดงน ๔.๑ แผนงานประชาสมพนธเพอสรางภาพลกษณของกองทน

๑) ทาการประชาสมพนธขอมลกองทนผสงอายผานสอตางๆ ทงสอสงพมพ สอวทย และสอโทรทศน ทงในสวนกลางและระดบทองถน ทจะชวยใหกองทนผสงอายเปนทรจก และคนเคยไววางใจ

๒) ประชาสมพนธผานการใหทนสนบสนนกจกรรม ทผสงอายไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออม เชน กจกรรมดานศลปวฒนธรรม ภมปญญา อาชพ การรวมของชมรมผสงอาย ทงกจกรรมวชาการและกจกรรมบนเทงตาง ๆ

๓) จดประชมสมมนารวมกบเครอขายการปฏบตงานทงในสวนกลางและสวนภมภาค ทงหนวยงานในสงกดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงอน ๆ องคการภาคเอกชนองคกรสาธารณประโยชน เพอใหเกดความร ความเขาใจ เกยวกบแนวทางการดาเนนงานของกองทน และแลกเปลยนความคดเหนตาง ๆ และหาแนวทางการปฏบตรวมกนอยางมประสทธภาพ ๔.๒ แผนการระดมทนจากภาคธรกจเอกชน คณะกรรมการกองทนผสงอายแหงชาต (กผส.) เสนอรฐบาลขอใหรฐกระจายเมดเงนจากภาษผลตภณฑยา และผลตภณฑทเกยวของกบการดแลระยะยาวเพอผสงอายเขาสกองทน ปละ ๐.๕ – ๑% เพอใหกองทนผสงอายสามารถใชงบประมาณชวยเหลอผสงอายไดอยางเพยงพอและทวถง

๗ ขอเสนอแนะ ในการศกษาแนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอายมขอเสนอแนะจากการศกษา ๒ มต คอขอเสนอแนะในการพฒนาระบบการทางานกองทนผสงอาย และขอเสนอแนะในการพฒนาบคลากรในกลมงานกองทนผสงอาย ดงน ขอเสนอแนะในการพฒนาระบบการทางานกองทนผสงอาย ๑. คณะกรรมการบรหารกองทนผสงอายควรผลกดนใหมการปรบโครงสรางการบรหารงานเปนองคหลกและเปนองคกรแรกทผสงอายมาใชบรการเมอประสบปญหารวมทงใหการยอมรบและมนใจในบรการ ๒. คณะกรรมการบรหารกองทนผสงอายควรพจารณาทบทวนกฎหมาย ระเบยบ ขอกาหนด ตาง ๆ ทเปนขอจากดในการใหทนสนบสนนแกผสงอายและใหมการแกไขเพอใหทนกบสภาพการเปลยนแปลงของสงคมและความตองการของผสงอาย ๓. กองทนผสงอายควรเสรมสรางศกยภาพการปฏบตงานกองทนผสงอายในสวนภมภาคดวยการจดสรรอตรากาลงใหแกพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด ๔. กองทนผสงอายควรมการประสานความรความเขาใจรวมกนระหวางผปฏบตงานในสวนกลางและสวนภมภาคเพอแลกเปลยนความคดเหนและแสวงหาแนวทางการปฏบตงานรวมกน ๕. กองทนผสงอายควรสนบสนนงบประมาณการดาเนนงานแกสาขาสภาผสงอายเพอทาหนาทในการประสานงานระหวางผสงอาย กลม ชมรมผสงอายและองคกรตาง ๆ ๖. กองทนผสงอายควรทาความตกลงรวมมอกบสถาบนการศกษาในสวนภมภาคใหเขามาทาหนาทเปนพเลยงใหกบผสงอายและชมรมผสงอายในการเขยนโครงการ ๗ . กองทนผสงอายควรสรางการมสวนรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรสาธารณประโยชนใหเขามามบทบาทมากขนในการดาเนนงานผสงอาย ๘. คณะกรรมการบรหารกองทนผสงอายควรสนบสนนใหมการประชาสมพนธกองทนผสงอายรวมทงทบทวนการทาความตกลงกบสภาผสงอายแหงชาตเพอใหมการกระจายขอมลขาวสารตาง ๆ ไปสผสงอายอยางทวถงและครบถวน ๙. ควรมคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนงานกองทนผสงอายเพอใหทราบความสาเรจตลอดจนแนวทางการพฒนาการดาเนนงานกองทนผสงอาย ๑๐. คณะอนกรรมการระดมทนควรจดทาแผนการระดมทนเขาสกองทนผสงอายและสรางความเขาใจกบสงคมใหเขามามสวนรวมในการชวยเหลอดแลและพฒนาผสงอายมากขนในรปแบบตาง ๆ ทไมใชเปนการบรจาคเงนเทานนเชนวธการจดสรรเงนภาษผลตภณฑยาและภาษผลตภณฑทเกยวของกบการดแล ระยะยาวสมทบเปนเงนทนสาหรบผสงอาย ขอเสนอแนะในการพฒนาบคลากรในกลมงานกองทนผสงอาย ๑. ควรมการกาหนดตาแหนงอตรากาลงทงขาราชการและลกจางและการปฏบตงานตามตาแหนงอยางชดเจน

๘ ๒. จดทาแผนอตรากาลงและแผนพฒนาบคลากรทงดานการพฒนาและดานสวสดการ ๓. มระเบยบรองรบการปฏบตงานของบคลากรทงระเบยบการปฏบตงานและระเบยบสวสดการโดยเฉพาะกลมลกจางในกองทนผสงอาย ๔. สงเสรมและสนบสนนใหบคลากรเขารบการอบรม/สมมนาความรใหมๆเกยวกบผสงอายและความรทางเทคนคเฉพาะเพอการปฏบตงานตามตาแหนง

เอกสารอางอง : เลก สมบต และคณะ. (๒๕๕๑) รายงานการวจยฉบบสมบรณ เรอง แนวทางการดาเนนงานกองทนผสงอาย. รายงานการวจย. กรงเทพฯ : คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

บทสรปรายงานวจย เรอง

มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน วจยโดย ดร.เพญจนทร ประดบมข-เชอรเรอร และคณะ

เรยบเรยงโดย สฐสร กระแสรสนทร

ทวโลกตางยอมรบกนถงปญหาความรนแรงในเดกและเยาวชนเปนปญหาสาคญระดบชาต การ

ตาย การบาดเจบ และพการจากการถกทารายกอนวยอนควรเปนภาระและความสญเสยทางสงคม จากรายงานขององคการอนามยโลก พบวา เดกและเยาวชนของประเทศไทยเสยชวตจากการถกทารายปละ ๖.๒ คนตอประชากรหนงแสนคน ซงถอวาสงมากเมอเทยบกบอตราสวนเดยวกนของประเทศทางฝงยโรป เชน ฝรงเศส มอตราสวน ๐.๖ คน เยอรมน มอตราสวน ๐.๘ คน องกฤษ มอตราสวน ๐.๙ คน แมแตในประเทศแถบเอเชย ไดแก ญปน มอตราสวน ๐.๔ คน เกาหลใต มอตราสวน ๑.๗ คน จากขอมลดงกลาวชใหเหนวาประเทศไทยมจานวนเดกและเยาวชนทเสยชวตจากการถกทารายสงถง ๔.๕ – ๕.๘ เทาของประเทศทกลาวมา

และหากลองศกษาจากรายงานตาง ๆ ทเกยวของจะเหนไดวาความรนแรงในเดกและเยาวชนมแนวโนมสงขนมาก โดยพบวาอตราการตายจากความรนแรงในเดกและเยาวชนเพมสงขนในหลายประเทศทวโลก โดยเฉพาะในเดกและเยาวชนทมอายระหวาง ๑๐ – ๒๔ ป สาหรบในประเทศไทยขอมลคดทเดกและเยาวชนถกดาเนนคดทสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนทวประเทศ มคดทเกยวของกบความรนแรงในเดกและเยาวชนสงถง ๑ ใน ๓ ของการกระทาผดทงหมด ประกอบกบการศกษาขอมลคดในรอบ ๑๐ ปทผานมา พบวา มแนวโนมสงขนทกป คอ เพมขนถงรอยละ ๖๖.๗ ในรอบ ๑๐ ป

สภาพปญหาความรนแรงในเดกและเยาวชนทกลาวมาทาใหเกดคาใชจายอนเนองมาจากการบาดเจบ รวมถงการไมสามารถทางานได เปนความสญเสยทงสวนบคคลและสงคม แมประเทศไทยยงไมเคยมการประเมนคาใชจายทเกยวของกบความรนแรงในเดกและเยาวชน แตมรายงานถงผลกระทบของความรนแรงในครอบครวของประเทศโดยสานกงานพฒนานโยบายระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข ระบวา เกดความสญเสยทางเศรษฐกจ ถงปละ ๓๖,๖๘๗ ลานบาท คดเปนรอยละ ๐.๕ ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ในประเทศไทย

จากปญหาดงกลาวการวจยครงนจงมงศกษาเพอสะทอนถงปรากฏการณความรนแรงในเดกและเยาวชน รวมถงศกษาวถชวต พนท และปฏสมพนธทางสงคม ระหวางเดก เยาวชน และสงคมในชวตประจาวน

๑๐ ซงไดแก ครอบครว ชมชน เพอน โรงเรยน และสงคมโดยรวม เพอสะทอนใหเหนโครงสรางปฏสมพนธทางสงคม และวฒนธรรมทเกยวของกบการสรางความรนแรงของเดกและเยาวชนในบรบททางสงคมทแตกตางกน รวมทงศกษาความหมาย ความรนแรงจากมมมองของเดกและเยาวชน เพอสะทอนประสบการณเชงอตวสยของเดกและเยาวชนทมตอปรากฏการณความรนแรงดงกลาว วตถประสงคการวจย

๑. เพอศกษาสถานการณปญหา และปจจยกาหนดพฤตกรรมการใชความรนแรงของเดกและเยาวชน

๒. เพอศกษาโครงสรางทางสงคมและระบบวฒนธรรมทสมพนธกบพฤตกรรมความรนแรงของเดกและเยาวชน

๓. เพอศกษาความหมายและรปแบบของพฤตกรรมความรนแรงของเดกและเยาวชน ๔. เพอไดขอเสนอแนะในเชงนโยบายและปฏบตการในการเฝาระวงและแกไขปญหาความรนแรง

ในเดกและเยาวชน วธการศกษาวจย

๑. ขอบเขตของการวจย การวจยครงนมงศกษาถงความรนแรงทเกดขนในเดกและเยาวชน หญงและชาย อายระหวาง

๑๐ – ๒๕ ป ครอบคลมถงพฤตกรรมความรนแรงทงทางวาจา ทางกาย และทางเพศ โดยทาการศกษาเฉพาะกรณชมชน (Community Studies) จานวน ๓๐ แหง ใน ๑๐ อาเภอ จาก ๘ จงหวด ทงภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง ภาคใต และกรงเทพมหานคร เพอสะทอนความเปนทองถนของแตละภมภาคของประเทศ การคดเลอกพนทใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi - Stage Sampling) เพอตอบคาถามถงโครงสรางทางสงคมและระบบวฒนธรรมชมชนทแตกตางกน

โดยแบงกลมตวอยางออกเปน ๒ กลมใหญ ๆ ดงน - กลมตวอยางเชงคณภาพ ไดแก กลมเดกและเยาวชน ชมชนละ ๒๐ คน จาก ๓๐ ชมชน

รวมทงสน ๖๐๐ คน และกลมผปกครองของเดกและเยาวชนรวมถงผนาชมชน ชมชนละ ๘ คน จาก ๓๐ ชมชน รวมทงสน ๒๔๐ คน

- กลมตวอยางเชงปรมาณ แบงเปน ๒ กลม ไดแก กลมเดกและเยาวชนในชมชน และกลมเดกและเยาวชนในโรงเรยนระดบมธยมศกษาในอาเภอทเปนพนทศกษา รวมทงสน ๒,๘๙๗ คน

๒. วธการศกษาวจยและการเกบรวบรวมขอมล การวจยครงนใชวธการศกษาทงเชงคณภาพและเชงปรมาณประกอบกน โดยมรายละเอยด

และขนตอนในการดาเนนการศกษา ดงน - วธดาเนนการศกษาเชงคณภาพ โดยใชวธการสมภาษณเชงลกอยางไมเปนทางการ และการ

สงเกตแบบมสวนรวมกบเดกและเยาวชนในชมชน อายระหวาง ๑๐ - ๒๕ ป ชมชนละ ๒๐ คน โดยกาหนดใหนกวจยภาคสนามเขาไปอาศยอยในหมบานทจะทาการศกษา จานวน ๙๐ วน เพอเฝาสงเกตและเขารวม

๑๑ กจกรรมตาง ๆ ของชาวบาน นอกจากวธการดงกลาวแลวยงใชวธการสนทนากลมรวมดวย โดยดาเนนการจดการสนทนากลม จานวน ๒ กลมตอชมชน คอ กลมเดกและเยาวชน และกลมผปกครองของเดกและเยาวชนรวมถงผนาชมชน กลมละ ๘ คน อกทงใชวธการสมภาษณแบบไมเปนทางการ และการสงเกต กบผใหขอมลสาคญอน ๆ ไดแก ผนาชมชน ผปกครองของเดกและเยาวชนทเปนกลมตวอยาง เพอนบาน คร พระสงฆ โตะอหมาม เจาของรานเกมส รานแตงรถจกรยานยนต เจาหนาทของรฐทเกยวของกบชมชน เชน ตารวจ เจาหนาทอนามย อาสาสมครพฒนาสงคม เปนตน

- วธดาเนนการศกษาเชงปรมาณ โดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ซงแบงเปน ๒ กลม ไดแก กลมเดกและเยาวชนในชมชน และกลมเดกและเยาวชนในโรงเรยนระดบมธยมศกษาในอาเภอทเปนพนทศกษา รวมทงสน ๒,๘๙๗ คน ผลการวจย ผลการศกษาพบวา

๑. รปแบบความรนแรงในเดกและเยาวชน ความรนแรงในเดกและเยาวชนมหลายรปแบบทงการเปนผสงเกต ผกระทา และผถกกระทา พฤตกรรมความรนแรงแฝงอยในชวตประจาวนของเดกและเยาวชน จนกลายเปนสงธรรมดา ความรนแรงเกดขนในทกมตของเดกและเยาวชน ทงการเหนหรอการถกกระทาความรนแรงในบาน เหนหรอถกกระทาความรนแรงระหวางเสนทางจากบานไป-กลบโรงเรยน หนาโรงเรยน รอบ ๆ โรงเรยน ในกลมเพอน ปายรถโดยสารประจาทาง งานวด งานบญ ฯลฯ สาหรบรปแบบความรนแรงในเดกและเยาวชนมตงแตการใชวาจาขมข รดไถ การมพฤตกรรมรงแก แกลงผอน การตบต ตอย เตะ ทารายรางกายทงระหวางบคคลหรอภายในกลม การลวนลามและการกระทาความรนแรงทางเพศ ขนาดของปญหาความรนแรงทเดกและเยาวชนเปนผกระทาความรนแรง พบวา เดกและเยาวชนรอยละ ๓๐.๔ ยอมรบวาเคยตบ ตตอยคนอนในระยะ ๓ เดอนทผานมา รอยละ ๒๒.๔ ยอมรบวาไดเขารวมในการทะเลาะววาทเปนกลม รอยละ ๒๑.๔ เคยขวางขวด หรอสงของไปยงคนอน รอยละ ๑๘ เคย ขมขเพอนดวยวาจาหรออาวธ และรอยละ ๑๕ เคยทาใหคนอนไดรบบาดเจบจากการตอส

๒. ปจจยทสมพนธกบการใชความรนแรง ตวแปรทมความสมพนธกบการใชความรนแรง พบวา เพศชายมความสมพนธกบการใชความรนแรงมากกวาเพศหญงอยางมนยสาคญทางสถต ตวแปรในระดบครอบครว พบวา การมประสบการณการเหนพอทารายแมมความสมพนธกบการมพฤตกรรมความรนแรงอยางมนยสาคญทางสถต ตวแปรทเกยวของกบความสมพนธกบกลมเพอน พบวา การทเพอนบอกและแนะนาใหใชความรนแรง และการมกลมเพอนสนททมกจกรรมทางลบ หรอตอตานสงคม เชน ดมสรา เลนการพนน ทะเลาะววาท มความสมพนธกบการใชความรนแรงของเดกและเยาวชนในเวลาตอมาอยางมนยสาคญ สวนตวแปรทตกเปนเหยอหรอผถกกระทาในดานการถกชกตอย ตบต และการกระทาความรนแรงทางเพศ พบวามความสมพนธกบการกระทาความรนแรงของเดกและเยาวชนในเวลาตอมาเชนกน และการศกษาครงนยงพบอกวา พฤตกรรมความรนแรงในเดกและเยาวชน พบทงเพศชายและเพศหญง โดยเพศชายมพฤตกรรมความรนแรงสงกวาเพศหญง ๑-๒ เทา ปจจยทกาหนดการกระทาความรนแรงของผหญงคอการมเพอนทมพฤตกรรมดานลบ และการมประสบการณความรนแรงในบานและในโรงเรยน

๓. ความหมายของความรนแรงในชมชน ผลจากการศกษาขอมลเชงคณภาพ พบวา ดวยนยามความหมายของความรนแรงในเดกและเยาวชนนนถกทาใหเปนเพยงการมองเหนดวยสายตา และเหนถง

๑๒ ผลลพธในทางลบจากการกระทา โดยผกโยงกบพฒนาการของเดกและเยาวชน ซงนยนความรนแรงในเดกและเยาวชนถกทาใหเปนเรองธรรมดา (Normalization) สงคมจงมแนวโนมยอมรบ และยอมทนตอปรากฏการณความรนแรงในเดกและเยาวชนทเกดขน เพราะความรนแรงทเกดขนนนสามารถหายไปไดเมอโตขน ความรนแรงทเกดขนนนเปนการกระทาทมผกระทา และผถกกระทาทไดรบผลกระทบอยางชดเจน แตขนาดของปญหาและความรนแรงตามการรบรของคนในสงคมถกลดสวนลงทาใหมองไมเหนความรนแรงทมอยในชวตประจาวน และละเลยความรนแรงทเกดผลทางดานจตใจ ความกลว และความไมมนคงในสงคม นอกจากนนในมมมองของเดกและเยาวชน ความรนแรงมความหมายเชงสญลกษณ ทงตอบคคล และตอกลมสงคม ความรนแรงแสดงถง อตตลกษณของความเปนชาย ความเปนผใหญ ความเปนผนา และการไดรบการยอมรบจากกลมสงคม ซงมความสาคญตอธรรมชาตของเดกและเยาวชนในวยน

๔. โครงสรางทางสงคมทสมพนธกบความรนแรงในเดกและเยาวชน พบวา โครงสรางและระบบความสมพนธในครอบครวทออนแอลงทงในสงคมเมองและชนบท ความรนแรงในครอบครว มาตรฐาน และความคาดหวงทางสงคมทเครงครด การไมมพนทเชงสรางสรรคใหเดกและเยาวชนในชมชน ระบบความสมพนธและการจดการในโรงเรยนทมงเนนการคดกรองเดกเพอมงสคณภาพและประสทธภาพทางการศกษา ระบบความสมพนธของกลไกตาง ๆ ในชมชนออนแอและขาดการเชอมโยงกบโลกชวตของเดกและเยาวชน ซงทงหมดทกลาวมาทาใหเดกและเยาวชนทไมไดอยเกณฑมาตรฐานเหลานนมความเสยงทจะใชความรนแรง

๕. ระบบวฒนธรรมทสมพนธกบความรนแรงในเดกและเยาวชน พบวา ความคด ความเชอเกยวกบความรนแรงทแสดงถงสญลกษณของความเปนผ นา พฤตกรรมความรนแรงทสะทอนการมความสามารถเหนอคนอน การวจยครงนชใหเหนชดเจนวาเดกและเยาวชนทเขาสวงจรของความรนแรง ตางเหนวา การพกอาวธ การมอาวธ คอ ความพเศษ การมอานาจเหนอคนอน ๆ ความรนแรงจงเปนสญลกษณของอานาจของเดกและเยาวชน การเขากลมแสดงถงความมอานาจ และความเหนอกวาคนอน และความรนแรงแสดงถงอตตลกษณความเปนชาย ขอเสนอแนะ

ผวจยไดใหขอเสนอแนะระดบนโยบายไวดงน ๑. ควรนาประเดนปญหาความรนแรงทเกยวของกบเดกและเยาวชนทงในกรณทมเดกและ

เยาวชนเปนผถกกระทาหรอเปนผกระทาเปนวาระแหงชาต เพอสรางสงคมทปลอดความรนแรงใหเดกและเยาวชน โดยใหสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด รวมมอสงเสรม และประสานงานกบองคกรปกครองสวนทองถน และองคกรเดกและเยาวชนในทองถน จดทารายงานการเฝาระวงปญหาสงคมทสมพนธกบปญหาความรนแรง และจดทาแผนโครงการลดความรนแรงในพนท โดยตองสนบสนนดานองคความร งบประมาณ และเครองมอในการตดตามเพอชวยสนบสนนการทางานในระดบพนท และตดตามความกาวหนาและผลลพธของการดาเนนการอยางตอเนอง

๒. ควรมนโยบายสงเสรมการพฒนาเดกเชงบวก (Positive Youth Development) เพอพฒนาศกยภาพของเดกวยรนและเสรมสรางพฤตกรรมเชงบวกแทน โดยการสนบสนนและสรางโปรแกรมหรอกจกรรมทางเลอกใหเดกมพนทแสดงอตตลกษณและคณคาของตนเองอยางสรางสรรค เพอสงเสรมการใชความคดเชงบวกทคนหาและเขาถงคณคาของเดกและเยาวชน

๑๓

๓. ควรสนบสนนการจดการศกษาทใหคณคาความสาเรจท เปดทางเลอกใหเดกไดแสดงความสามารถทนอกเหนอจากความสามารถทางการศกษาเปนหลก เพอเปนการมองเหนคณคากบความสามารถอน ๆ ของเดกและเยาวชนดวย เชน การเพมกจกรรมสรางสรรคหลงเลกเรยน

๔. ควรมนโยบายคมครองควบคมพนทเสยงตอเดกและเยาวชน เชน นโยบายการควบคมเรองอาวธปน บอนการพนน รานเหลา รานเกมส/Internet ทเดกและเยาวชนสามารถเขาถงไดงาย โดยการผลกดนหรอพฒนากฎหมายควบคมใหมความเขมงวดมากขน ในขณะเดยวกนควรสงเสรมใหเดกและเยาวชนทาหนาทในการแจง เรยกรอง สทธของการมชวตอยในสงคมทปลอดภย

๕. ผลกดนการเรยนรเรองความรนแรงในเดกและเยาวชนในสถาบนตาง ๆ ทงสถาบนทางการศกษา ศาสนา ภาคเอกชน และชมชน เพอสรางความเขาใจตอเรองความรนแรงในเดกและเยาวชน

เอกสารอางอง เพญจนทร ประดบมข-เชอรเรอร. (๒๕๕๑). มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน.

รายงานการวจย. กรงเทพฯ : กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

บทสรปรายงานวจย เรอง

กลโกงบรษทจดหางาน วธการปองกนและแนวทางแกไข วจยโดย กตตพงษ เกยรตวชรชย และคณะ

เรยบเรยงโดย วมลรกษ ศานตธรรม

นโยบายการสงเสรมใหประชาชนมงานทาถอเปนภารกจสาคญของรฐบาลเกอบทกยคทกสมย เพราะการทประชากรในแตละประเทศมงานทาแสดงถงความมนคงและความเจรญทางเศรษฐกจ ปจจบนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๘๔ กาหนดไววา “รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน... (๗) สงเสรมใหประชากรวยทางานมงานทา…” ดวยเหตนรฐจงมความจาเปนทจะตองกระจายโอกาสใหประชาชนมงานทาในทก ๆ พนททวประเทศ นอกจากนรฐยงตองสงเสรมใหแรงงานมงานทาทงในประเทศและตางประเทศอกดวย ทงนการสงออกแรงงานไทยไปทางานตางประเทศ ถอวาเปนการสรางงานใหแกประชาชนและยงชวยพฒนาเศรษฐกจของประเทศชาตใหมความเจรญยงขน เนองจากหากพจารณาขอมลเกยวกบประมาณการรายไดทแรงงานไทยในตางประเทศสงเงนกลบประเทศผานธนาคารแหงประเทศไทย พบวาในแตละปมเมดเงนเขาประเทศเปนจานวนมหาศาล ซงใน พ.ศ. ๒๕๕๑ แรงงานสามารถนาเงนเขาประเทศไวสงถง ๖๓,๑๑๑ ลานบาท แตอยางไรกตามทผานมาประเทศไทยกลบมขาวเกยวกบการหลอกลวงแรงงานไทยไปทางานตางประเทศเปนจานวนมาก ซงการเดนทางไปทางานตางประเทศของแรงงานเหลานมทงการเดนทางไปโดยถกตองตามกฎหมายและผดกฎหมาย โดยเฉพาะมแรงงานไทยบางสวนทเดนทางไปทางานตางประเทศโดยใชวธตดตอบรษทนายหนาจดหางานอนเปนธรกจของบคคลบางกลมซงไมไดรบการรบรองอยางถกกฎหมาย จงทาใหเกดปญหาตางๆตามมา เชน ปญหาคาใชจายและคาบรการทสงเกนจรง ปญหาการละเมดสทธแรงงาน ปญหาการละเมดสญญาจาง เปนตน จากสถตอยางไมเปนทางการของสานกงานตารวจแหงชาต ณ วนท ๑๕ มถนายน ๒๕๕๒ ปรากฏวา จงหวดอดรธาน มบรษทจดหางานเถอนหลอกลวงคนงานไปทางานในตางประเทศจานวนมากทสดในประเทศไทย ตามดวยจงหวดขอนแกน จงหวดบรรมยและจงหวดนครราชสมาตามลาดบ โดยมลคาความเสยหายตอปประมาณ ๑,๐๐๐ ลานบาท ซงในทสดแลว พบวามแรงงานไทยจานวนมากทถกหลอกใหไปทางานตางประเทศและถกลอยแพ จากทกลาวมาขางตนการทแรงงานเหลานถกหลอกลวงหรอถกลอยแพซงเปนผลของกลอบาย ของสายหรอนายหนาเถอนและมกอางเปนบรษทจดหางาน กอใหเกดปญหาและผลกระทบไปยงบคคล และ

๑๕ หนวยงานหลาย ๆ ฝาย ไดแก ผคาแรงงาน บรษทจดหางานแหงอนๆทดาเนนการถกตองตามกฎหมาย ทสาคญยงสงผลกระทบตอภาพลกษณของประเทศชาต จากผลกระทบของปญหาดงกลาวทาใหภาครฐไดมการกาหนดมาตรการตาง ๆ เพอการควบคมบรษทจดหางานใหดาเนนการถกตองตามกฎหมาย รวมถงมาตรการปราบปรามสายหรอนายหนาเถอน บรษทจดหางานเถอน รวมถงบรษททจดตงขนถกกฎหมายแตรเหนและเกยวของกบขบวนการหลอกลวงแรงงานอยมากมายแตกยงพบวามแรงงานอกจานวนมากทยงถกหลอกลวงอยางตอเนองและไมมททาวาจะหมดไปจากสงคมไทย ดงนน จากสภาพปญหาขางตน จงเปนทมาถงโจทยในการวจยของโครงการกลโกงบรษท จดหางาน วธการปองกนและแนวทางแกไข เพอแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาทเกดขนทงในแง กฎระเบยบทงเชงนโยบายและเชงปฏบตของภาครฐ เพอปองกนมใหเกดปญหาซาซากในอนาคตเปนประการสาคญ วตถประสงคการวจย การศกษานมวตถประสงค ๔ ประการ คอ ๑. เพอศกษาสาเหตของปญหาการหลอกลวงแรงงาน ๒. เพอศกษาพฤตกรรมหรอกลอบายของการหลอกลวงแรงงาน ๓. เพอศกษากฎระเบยบทงเชงนโยบายและเชงปฏบตทเปนชองวางแหงการนาไปสการหลอกลวงแรงงาน ๔. เพอแสวงหาแนวทางปองกนและแกไขปญหาการหลอกลวงแรงงาน

วธการศกษาวจย การศกษาครงนใชวธการวจย ๒ วธคอ ๑) การศกษาวจยเชงเอกสาร โดยศกษาจากบทความ ทฤษฎแนวคด ผลการวจย วทยานพนธ รวมทงเอกสารจากเวบไซต ๒) การศกษาวจยภาคสนาม โดยเกบรวบรวมจากกลมตวอยาง โดยใชการสมภาษณเชงลก และการสนทนากลม ผลการวจย จากผลการศกษาวจยตามโครงการดงกลาวมขอคนพบสรปได ดงน ๑. สาเหตของปญหาการหลอกลวงแรงงาน พบวา สาเหตและปจจยททาใหแรงงานถกหลอกลวงสวนใหญเกดจากความตองการสวนบคคล เชน ความคาดหวง ความอยากหรอความตองการชอบเสยงดวง แมอาจจะมคนเตอนแตอยากจะลองเสยงเผอทาใหตนและครอบครวมฐานะดขน ทสาคญปจจยทางดานสงคมโดยเฉพาะคานยมและความเชอในแตละทองถนกถอเปนสาเหตสาคญประการหนง โดยเฉพาะคนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ การไดไปทางานตางประเทศ การมคครองเปนคนตางประเทศ บางหมบานถอวาเปนเรองหนาตาในสงคม รวมถงการไววางใจคน เชอคนงายเปนอปนสยของคนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ ดงนน รปแบบการหลอกลวงทเกดขน จะพบวามการนาบคคลมาแอบอางวาไปทางานตางประเทศกลบมาชวตดขน แตอยางไรกดกมบคคลทเคยไปทางานทไตหวนจรงและมฐานะดขนมาชกชวนใหชาวบานไปทางาน ชาวบานมกจะใหความเชอถอไววางใจคอนขางสง แตในความเปนจรงบคคลเหลานบางครงมการแอบเรยกเกบเงนคานายหนา โดยอางวาเปนคาฝากงาน คาแนะนาโดยไมมการทาสญญาหรอขอตกลงระหวางกนแตอยางใด

๑๖ นอกจากน สาเหตของปญหาการหลอกลวงแรงงาน พบวา แรงงานสวนใหญทถกหลอกลวงมกมความรนอย ขาดการศกษาทาใหขาดความรอบคอบในการตรวจสอบเอกสาร รวมถงขาดความเอาใจใส และไมสนใจการประชาสมพนธการอบรมของเจาหนาทของรฐประกอบกบไมมความรทางดานกฎหมาย ๒. พฤตกรรมหรอกลอบายของการหลอกลวงแรงงาน พบวา วธการหลอกลวงแรงงานไทยไป ทางานในตางประเทศ มสองกรณ คอ ในกรณของสายเถอนหรอนายหนาเถอนกบกรณบรษทจดหางาน โดยในกรณสายเถอน/นายหนาเถอนนนสวนใหญมกเกดจากคนใกลชด คนทเคยพบปะกนเปนประจาทสามารถสรางความนาเชอถอ ความไววางใจ ความเชอใจใหเหยอหลงเชอ สวนในกรณของการหลอกลวงทเกดจากบรษทจดหางานนนโดยสวนใหญจะเปนลกษณะของการโฆษณาชวนเชอ กลาวอางเกนจรงและการทาสญญาทไมตรงกน การตกลงดวยปากเปลากอนทาสญญาเปนตน โดยรปแบบของพฤตกรรมการหลอกลวงปรากฏออกเปน ๓ รปแบบ ดงน ๑. เปนการดาเนนการโดยบรษทจดหางานซงจดทะเบยนถกตอง ใชวธการฉอฉลปดบง ขอเทจจรงบางสวนหรอทงหมดหรอแจงใหแรงงานทราบขอความอนเปนเทจบางสวน โดยใชสายหรอนายหนาเปนเครองมอในการชกชวนแรงงานใหหลงเชอ โดยใชวธการรบสมครงานลวงหนาและเรยกเกบเงนลวงหนา การเกบคาบรการเกนกวาทกฎหมายกาหนด แตอยางไรกด รปแบบนไมไดรวมถงบรษทจดหางานซงจดทะเบยนถกตองและไมมเจตนาทจะมาหลอกลวง แตบงเอญเกดปญหาเปนลกโซ หลอกกนมาเปนทอด ๆ เชน บรษทจดหางานเชอเอเยนตจดหางานวามงานจรงกทาการรบสมครคนหางาน แตพอถงเวลาเดนทางไปกลบไมมงานใหทา ซงทาใหแรงงานทเดนทางไปเกดความไมพอใจ รองเรยนและเอาผดวาหลอกลวง ๒. เปนการดาเนนการโดยปจเจกชนอาจจะเปนบคคลคนเดยวหรอหลายคนรวมกนหลอกลวง หรอจดหางานโดยไมไดรบอนญาต โดยใชวธชกชวนชกจงใหแรงงานหลงเชอวาจะสามารถดาเนนการจดหางานใหแรงงาน ไปทางานในตางประเทศได ๓. การฉอโกงหลอกลวงโดยอางตนเองเปนนตบคคลจดทะเบยนเปนนตบคคลทถกตอง ตามกฎหมาย แตไมใชบรษทจดหางาน ดาเนนการประกาศรบสมครคนหางานทางสอมวลชนหรอ เผยแพร ดวยวธการอน ๆ ใหคนหลงเชอวาจะสงไปทางานตางประเทศ เมอคนหางานมาสมครจะเรยกเกบเงนเปน คาจดทาเอกสาร วซา และประกนตาง ๆ แลวจงปดกจการและหลบหน สาหรบปญหาการหลอกลวงแรงงานโดยวธการจดสงแรงงานไปทางานตางประเทศในปจจบน พบวา การไปทางานและฝกงานตางประเทศโดยถกตองตามกฎหมายม ๕ วธ ไดแก วธท ๑ บรษทจดหางานจดสง วธท ๒ กรมการจดหางานจดสง วธท ๓ เดนทางไปทางานดวยตนเอง วธท ๔ นายจางในประเทศไทยพาลกจางไปทางาน วธท ๕ นายจางในประเทศไทยสงลกจางไปฝกงาน

โดยรปแบบทมกประสบปญหาการหลอกลวง พบวา วธท ๑ และวธท ๓ ประสบปญหาการหลอกลวงมากทสด โดยการสงแรงงานไปทางานตางประเทศวธท ๑ บรษทจดหางานจดสงพฤตกรรมการหลอกลวงกคอ บรษทจดหางานมกประกาศรบสมครไวมากกวาตาแหนงงานทมอยจรง การตรวจสอบของเจาหนาทในสวนนถอวาทาไดยากมากซงแรงงานแทบจะไมรวาบรษทจดหางานรบเกนโควตางานทไดรบมาหรอไม รวมถงการทาสญญาระหวางบรษทจดหางานกบแรงงาน สวนใหญแรงงานมกตกเปนฝายเสยเปรยบ

๑๗ หรอบางครงบรษทจดหางานกพยายามหลกเลยงการออกหนงสอเอกสารใหแกแรงงานโดยมกจะใชรปสญญาปากเปลาแทน ตลอดจนการเรยกเกบคาบรการไมตรงกบทระบไวในสญญา เชน เรยกเกบจรง ๖๐,๐๐๐ บาทในสญญาระบเพยง ๒๐,๐๐๐ บาท ซงแรงงานจายอมเพราะอยากทจะไปทางานตางประเทศ เมอเกดกรณพพาทกจะไดคนแคเพยงจานวนในสญญาเทานน สวนวธท ๓ การขอเดนทางไปทางานดวยตนเอง มกประสบปญหาการหลอกลวงเปนลกษณะการหลอกลวงกนไปทอด ๆ กลาวคอ บรษทจดหางานใหแรงงานไปแจงกรมการจดหางานวาเดนทาง ไปเอง โดยใหปกปดวาบรษทจดหางานไมไดเกยวของ ทสาคญบรษทจดหางานนายหนามกจะเรยกเกบเงนคาบรการไวลวงหนาแลว ดงนนจงขมขแรงงานไมใหบอกความจรงกบเจาหนาทวาบรษทจดหางานเปนผตดตอดาเนนการให หากแรงงานไมปฏบตตามเงอนไขหรอแจงใหเจาหนาททราบจะขวาจะไมไดไปเงนทจายไปกอาจจะไมไดคนดวยเหตนจงเปนลกษณะแรงงานหลอกเจาหนาทอกทหนง ๓. กฎระเบยบทงเชงนโยบายและเชงปฏบตทเปนชองวางแหงการนาไปสการหลอกลวง แรงงาน พบวา กฎหมายพระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. ๒๕๒๘ ยงขาดประสทธภาพในทางปฏบตเทาทควร กลาวคอ พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. ๒๕๒๘ ซงมการแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตจดหางานฯ ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๓๗ และฉบบท ๓ พ.ศ. ๒๕๔๔ ซงเนอหาแมจะมบทกาหนดโทษของการจดหางานทไมไดรบอนญาตและการเพมหลกประกนสาหรบการจดหางาน รวมถงการเพมอตราโทษใหสงขนแลวกตาม แตกชวยลดปญหาไดบางสวนเทานน เพราะในทางปฏบตผจดตงบรษททเคยถกเพกถอนใบอนญาตหรอถกดาเนนคดอาจใหบคคลใกลชดมาจดทะเบยนจดตงบรษทแทนและตนกกลบเขามาทางานเหมอนเดมได มได ทาใหบคคลเหลานหวนกลวแตอยางไรโดยเฉพาะหมวด ๖ วาดวยเรอง การควบคม ไดใหอานาจนายทะเบยนสงเพกถอนใบอนญาตบรษทจดหางานได หากเหนวาผรบอนญาตไมปฏบตหรอปฏบตไมถกตองตามกฎหมายหรอเปนการหลอกลวงประชาชน แตในทางปฏบตกลบพบวาหากเจาหนาทหรอนายทะเบยนอาจจะรถงวาบรษทจดหางานไดรเหนเปนใจกบสายหรอนายหนาเถอนทหลอกลวงแรงงานในเกบคาใชจายเกนกาหนด แตหากสายนายหนาเถอนทถกจบกมมไดใหการซกทอดหรอไมมพยานหลกฐานใด ๆ กเปนการยากทจะเพกถอนใบอนญาตได นอกจากน กฎระเบยบในการดาเนนคดกยงถอวามชองวางอยบางประการเกยวกบการฟองรอง คดและการเอาความผด เพราะโทษทกฎหมายตงแตการเพกถอนใบอนญาต การรบเงนประกน เงนคาปรบ จนถงโทษจาคกผกระทาความผดยงไมคอยเกรงกลว เนองจากหากเปรยบเทยบจานวนเงนทสามารถหลอกลวงจากแรงงานไดซงบางรายไดเงนมาเปนจานวนเงนหลายแสนบาท หากมผเสยหายจานวนหลายคน เงนทไดกคดเปนจานวนหลายลานบาท ซงมากกวาจานวนเงนคาปรบหรอเงนประกนทวางไวอยหลายเทา ทงนหากพจารณาสถตการรบเรองราวรองทกขและการชวยเหลอคนหางานหรอแรงงาน กรณจดหางานตางประเทศในปงบประมาณ ๒๕๕๒ (ตลาคม ๒๕๕๒ – กนยายน ๒๕๕๓) มแรงงานถกบรษทจดหางานและสาย/นายหนาเถอนหลอกลวงและไดมารองทกขตอกองตรวจและคมครองแรงงาน กรมการจดหางานมจานวนสงถง ๒,๐๙๘ ราย มลคาความเสยหายคดเปนจานวนเงน ๑๑๒,๔๓๘,๑๕๑ บาท แตรฐสามารถชวยเหลอคนหางานตดตามไดเงนคนเพยง ๓๖,๒๘๔,๑๓๐ บาท ซงถอวายงมเงนอกจานวนมหาศาลทยงไมสามารถตดตามเอาคนได แมวาเจาหนาทกองตรวจและคมครองแรงงานจะแจงความรองทกขกลาวโทษตอสาย/นายหนาเถอนไปถงจานวน ๕๕๘ ราย แตกมสาย/นายหนาเถอนถกจบกมเพยง ๗ รายเทานน ทสาคญบรรดาสาย/นายหนาเถอนทถกจบกมบางรายมใชตวการอยางแทจรง ซงผทอยเบองหลงหากเปนผทมอานาจทางการเมองและเปนผมอทธพล

๑๘ ทาใหสาย/นายหนาเถอนมกจะไมซดทอดและจะยอมรบผดเอง โดยบคคลทมผลประโยชนหรอผอยเบองหลงจะเขามาชวยเหลอในการประกนตวและตอสคดในภายหลง ทาใหจานวนเงนมหาศาลทคนหางานหรอแรงงาน กมไดรบการชดใชคน ถงแมจะชดใชคนอาจจะไดจานวนไมครบและตองใชเวลาเปนอยางมาก สวนการดาเนนคดทางกฎหมายไมวาทางแพงหรอทางอาญากบบคคลเหลานกประสบความลาชาและไมสามารถจดการกบบคคลเหลานไดอยางรวดเรว เนองจากการพจารณาคดไมวาทางแพงหรอทางอาญาจาเปนตองมการสบพยานเอกสารและขอเทจจรงตางๆ ซงบรษทจดหางานและสาย/นายหนาเถอนจะทราบในเรองดงกลาวเปนอยางด ดงนนจงพยายามปองกนมใหตนตองตกเปนฝายเสยเปรยบโดยมกหลอกใหแรงงานหลงเชอวาไมตองทาสญญาและพยายามหลกเลยงการใหเอกสารใดๆททาใหตนจะตองรบผด เชน ไมออกใบเสรจรบเงนให การทาขอตกลงดวยสญญาปากเปลา ฯลฯ ดงนน การดาเนนคดกบบคคลเหลานจงมกประสบปญหาความยากลาบาก ประกอบกบบางพนทบรษทจดหางานเปนบคคลทมอทธพล ทาใหประชาชนหรอแรงงานทถกหลอกลวงเกดความเกรงกลวไมอยากเสยเวลาและมปญหากบผมอทธพลซงบางรายอาจยอมรบคาชดใชบางสวนแลวขอถอนฟองคด ไมเอาความบางรายยอมทงคด หรอไมเอาความเพราะเกรงวาจะตองเสยคาใชจายและเวลาในการดาเนนคด ซงหากตนชนะคดกยงตองประสบปญหาการตดตามบงคบชาระหน นอกจากนรฐกมไดมนโยบายเยยวยาคนหางาน หรอแรงงานเกยวกบความเสยหายทเกดขนจากปญหาดงกลาว เพราะคนหางานหรอแรงงานทถกหลอกลวงสวนใหญเปนกรณทมไดอยภายใตเงอนไขทรฐจะเขาไปชวยเหลอเยยวยา เนองจากคนหางานหรอแรงงานกบบรษทจดหางาน สายหรอนายหนาเถอนมกจะรวมกนปกปดเจาหนาทแรงงาน และหลกเลยงวธการตามระเบยบของกฎหมายทกาหนด ทาใหรฐไมสามารถเขาไปจดการปญหาไดอยางเตมท นอกจากน นโยบายรฐเกยวกบการควบคมการเรยกเกบคาบรการของบรษทจดหางานยงขาด ความเหมาะสมและขาดประสทธภาพในทางปฏบต กลาวคอ แมวากฎหมายจะกาหนดอตราการเรยกเกบ คาบรการการจดหารงานแตบรษทจดหางานกยงมกเรยกเกบคาบรการหรอคาหวสงกวากฎหมายกาหนด อยเสมอ ซงเปนเรองทควบคมไดยากเนองจากบรษทจดหางานมกจะขมขใหแรงงานปกปดเรองดงกลาวมใหเจาหนาทแรงงานทราบ จากการศกษาพบวา บรษทจดหางานสวนใหญยอมรบวาเหตทตองจดเกบคาบรการหรอคาหวสงกวาทกฎหมายกาหนด เพราะความจาเปนในการดาเนนธรกจ มฉะนนจะขาดทน ไมคมคากบการดาเนนธรกจ บางบรษทใหเหตผลวาอตราทรฐกาหนดใหเกบนนไมไดมองคาใชจายทเกดขนจรงของบรษทจดหางานทมคาใชจายทสงมาก ไมวาจะเปนคาซอโควตางาน คาดาเนนการอานวยความสะดวกใหแกแรงงาน นอกจากนยงพบวาอตราเรยกเกบไปทางานทประเทศไตหวนในปจจบนจะอยระหวาง ๘๐,๐๐๐ – ๑๓๐,๐๐๐ บาท เมอพจารณายอนกลบไปในชวงทแรงงานไทยนยมเดนทางไปทางาน ในประเทศไตหวนชวง พ.ศ. ๒๕๓๕ – ๒๕๔๘ อตราเรยกเกบอยระหวาง ๑๕๐,๐๐๐ - ๒๕๐,๐๐๐ บาท และเมอสอบถามแรงงานไทยทเดนทางไปทางานในประเทศไตหวนกพบวาการเสยคาหว คาบรการรวมคาใชจายอน ๆ ขนตาอยท ๑๓๕,๐๐๐ บาท ในกรณเดนทางครงแรก หากเปนคนงานเกาหรอแรงงานทเคยเดนทางไปไตหวนมาแลวจะเสยคาใชจายไมเกน ๘๕,๐๐๐ บาท ในรายทตดตอมาจากตวแทน ไมไดเขามาตดตอบรษทจดหางานดวยตนเองจะมคาใชจายทสงกวานนคอประมาณ ๑๕๕,๐๐๐ – ๒๐๐,๐๐๐ บาท แตหลกฐานตามกฎหมาย ระบคาบรการและคาใชจายทบรษทจะเรยกเกบจากคนงานไดไมเกนทกฎหมายกาหนดเทานน จากปญหาดงกลาวบรษทจดหางานสวนใหญพยายามเสนอใหรฐทาการสารวจ อตราทแทจรงเพอปรบใหเขากบความเปนจรง ไมควรใชอตราเดยวกนหมด

๑๙ ทงประเทศ เพราะงานแตละงานแตกตางกน อาท งานดมการทางานลวงเวลาจานวนมาก สภาพความเปนอยด นายจางด การซอโควตางานมากจะมราคาทแพงทาใหตนทนในการดาเนนการสง ขอเสนอแนะ จากการศกษากลโกงบรษทจดหางานการปองกนและการแกไขปญหา มขอเสนอแนะในเชงนโยบายและเชงปฏบตดงตอไปน ๑) ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย รฐควรเขาไปเปนเจาภาพหรอแทรกแซงระบบการจดหางาน โดยรฐควรตดตอหาตาแหนงงานจากนายจางในตางประเทศโดยตรง เพอปองกนการขายตาแหนงงานจากนายหนาหรอเอเยนตในตางประเทศ ทงเปนการแขงขนกบบรษทจดหางานเอกชนเปนการลดคาบรการและคาใชจายทสงกวา กฎหมายกาหนด เนองจากการทรฐออกกฎหมายกาหนดเพดานการเรยกเกบเงนคาบรการของบรษทจดหางาน แตในทางปฏบตถอวาควบคมไดยากเพราะบรษทจดหางานมกจะตองเรยกเกบเงนจากแรงงานหรอคนหางานเกนกวาทกฎหมายกาหนด ทงนเกดจากบรษทจดหางานจะตองเสยเงนคาซองานจากตางประเทศหรอเงนทนายหนาเอเยนตเรยกเกบทาใหบรษทจดหางานทไมไดตดตอกบนายจางโดยตรงตองมคาใชจายเพมในสวนน โดยบรษทจะไปเรยกเกบจากแรงงานอกทอดหนง ดงนนหากภาครฐไดเขามาแทรกแซงหรอลงดแลในเรองนอยางจรงจงยอมสามารถแกไขการเรยกเกบเงนทสงของบรษทจดหางานได นอกจากน รฐควรกาหนดนโยบายหรอออกมาตรการเพอแกไขปญหาการหลอกลวงแรงงาน ใหมความเปนรปธรรมมากยงขน ไดแก การจดตงศนยหรอองคการมหาชนหรอองคกรอสระรปแบบพเศษเพอเขามาปฏบตงานรบผดชอบในการจดหางานโดยตรงรวมถงหนวยงานกลางททาหนาทรบผดชอบงานเปนการเฉพาะ รวมถงรฐควรแกไขปรบปรงกฎหมายใหมความเหมาะสม เชนเพมบทลงโทษการกระทาความผดโดยการหลอกลวงผอนไปทางานไมวาจะเปนการเรยกคาใชจายทสง เกบเงนแลวหลบหน สงแรงงานไปตางประเทศแลวลอยแพใหวาเปนการฉอโกงประชาชนตามประมวลกฎหมายอาญาทกกรณซงเปนความผดยอมความไมไดทงหมด และควรปรบปรงพระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. ๒๕๒๘ ในบางมาตราใหมความชดเจนและครอบคลมมากขน กรณเชน ผจดตงบรษททเคยถกเพกถอนใบอนญาตหรอถกดาเนนคดอาจใหบคคลอนมาจดทะเบยนจดตงบรษทแทนตนนนกฎหมายควรมการกาหนดขอหามและบทลงโทษในเรองนอยางชดเจน และควรมกฎหมายวธพจารณาความคดคมครองแรงงานหรอคนหางานเปนกฎหมายเฉพาะเพราะหากใชกระบวนการวธพจารณาความอาญาและวธพจารณาความแพงโดยทวไปทผานมา ไมสามารถดาเนนคดกบผกระทาผดไดอยางมประสทธภาพและทนทวงท ในประการสดทายรฐควรกาหนดนโยบายหรอแนวทางตาง ๆเพอใหนาบรษทจดหางานเถอน สายหรอนายหนาเถอนใหมาเขาระบบทงหมด เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาว ในระยะยาว ๒) ขอเสนอแนะในเชงปฏบต

เจาหนาทผปฏบตงานทงสวนกลางและสวนภมภาคควรมความตงใจในการทางาน ใหความสนใจรวมถงดแลเอาใจใสแรงงานทมาตดตอขอขอมลเดนทางไปตางประเทศอยางเตมทและมความพรอมทจะใหคาปรกษากบแรงงานอยางถกตองครบถวนโดยเจาหนาทผปฏบตงานหรอผมสวนเกยวของควรพฒนาความรของตนเองใหมความทนสมยอยางสมาเสมอ รวมถงเขาไปชวยแกไขปญหาทเกดขนดวยความเตมใจโดยเฉพาะ

๒๐ พนทในกลมเสยง นอกจากน ควรมการจดตงเครอขายองคกรภาครฐและภาคเอกชนในแตละทองถนหรอเครอขายชมชนรวมรณรงคปองกนการหลอกลวงและลกลอบไปทางานตางประเทศเพอสอดสองและเฝาระวงปญหาเปนการเฉพาะ เชน การจดตงศนยรบเรองรองเรยนประจาหมบานหรอประจาตาบล รวมถงการประชาสมพนธขาวสารผานชองทางสอตาง ๆ อยางตอเนองเพอใหชาวบานไดรบทราบ ทสาคญหนวยงานทรบผดชอบหรอเจาหนาทควรใชหลกจตวทยาพดคยกบแรงงานมากขนเพอทาใหแรงงานตระหนกและระมดระวงตวในปญหาดงกลาว เอกสารอางอง กตตพงษ เกยรตวชรชย และคณะ. (๒๕๕๓). กลโกงบรษทจดหางานวธการปองกนและแนวทางแกไข. รายงานการวจย. กรงเทพฯ : สานกงานเลขาธการวฒสภา.

บทความทนาสนใจ

ปญหาหนสาธารณะของไทย โดย ฐากร จลนทร

ปญหาหนสาธารณะกลายเปนประเดนทมการอภปราย แลกเปลยนความเหนและถกเถยงในทางวชาการกนมากทงในประเทศและตางประเทศในชวงกลางป ๒๕๕๔ น เนองจากปญหาหนสาธารณะทเปนปญหาเรอรงยาวนานมาหลายปจนกระทงอตราสวนหนสาธารณะตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product : GDP) ของกลมประเทศในทวปยโรป เชน กรซ ไอรแลนด โปรตเกส ฯลฯ มอตรามากกวา ๑๐๐ เปอรเซนต จนเปนทหวนเกรงของประเทศตาง ๆ ทวโลกวา วกฤตการณหนสาธารณะของกลมประเทศในทวปยโรปจะกอใหความเสยหายรายแรงขยายตวทาใหเกดผลกระทบตอระบบเศรษฐกจโลกหรอไม (กรซมอตราสวนหนสาธารณะตอ GDP เทากบ ๑๔๒ เปอรเซนตและไอซแลนดมอตราสวนหนตอ GDP เทากบ ๑๒๖ เปอรเซนต) หรอในชวงเดอนสงหาคม ๒๕๕๔ การเสนอกฎหมายขยายเพดานหนสาธารณะ (Budget Control Act of ๒๐๑๑) ทเปนการเสนอกฎหมายเพอพจารณาของรฐสภาสหรฐอเมรกาในการเพมเพดานหนสาธารณะ มฉะนนประเทศสหรฐอเมรกาจะตกอยในสภาพการพกชาระหนหรอประเทศทไมสามารถชาระหนได ในสวนของประเทศไทยประเดนดงกลาวกอยในความสนใจของสาธารณชน เนองจากมความคาดหมายวา รฐบาลชดใหมภายใตการนาของนางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร จะมการเพมงบประมาณรายจายของรฐบาลจนเปนผลใหมการกอหนสาธารณะเพมขนอกจานวนมาก บทความวชาการนจงจะไดอธบายปญหาหนสาธารณะของไทย โดยมลาดบหวขอดงน หวขอท ๑ ความหมายของ “หนสาธารณะ” หวขอท ๒ ผลกระทบทเกดจากการเพมหนสาธารณะ หวขอท ๓ กฎหมายทเกยวกบการควบคมการกอหนสาธารณะ หวขอท ๔ บทวเคราะหและบทสรป

๒๒ ๑. ความหมายของ “หนสาธารณะ” หนสาธารณะ หมายถง การกยมเงนของรฐบาลเมอรฐบาลมรายไดไมเพยงพอกบรายจาย จงจาเปนตองกเงนมาใชจายโดยเฉพาะอยางยงรฐบาลของประเทศกาลงพฒนา ทงน ไดมการพจารณาคานยาม คาวา “หนสาธารณะ” ตามความหมายของกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) ไดกาหนดมาตรฐานการบนทกขอมลสถตการคลงของรฐบาลประเทศสมาชกตามระบบ GFS (Government Finance Statistics) เพอใหสามารถนาขอมลดงกลาวมาวเคราะหเปรยบเทยบระหวางประเทศกนไดอยางถกตอง อยางไรกตาม ในกรณของประเทศไทย ไดมองคกรหนงทอยภายใตการบรหารงานของธนาคารแหงประเทศไทย คอ กองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน เพอใหความชวยเหลอทางการเงนแกสถาบนการเงนทมปญหา โดยในป ๒๕๔๐ เกดวกฤตการณสถาบนการเงน เปนผลใหกองทนเพอการฟนฟฯ ตองกเงนจากตลาดเงนเพอพยงฐานะของสถาบนการเงนและไมใหเกดความตระหนกในกลมผฝากเงน จงเปนผลใหภาระหนของกองทนเพอการฟนฟฯ เพมจาก ๕๗,๒๑๐ ลานบาทในป ๒๕๓๙ มาเปน ๘๙๓,๑๑๑ ลานบาทในป ๒๕๔๐ จากเหตดงกลาวจงมความจาเปนตองนาภาระหนของกองทนเพอการฟนฟฯ มารวมในภาระหนสาธารณะของประเทศไทยดวยเพอใหสอดคลองกบสภาวะความเปนจรง ฉะนน ยอดรวมของหนสาธารณะของประเทศไทย จงมยอดรวมดงน หนสาธารณะคงคางของไทย = หนทรฐบาลกโดยตรง+หนรฐวสาหกจทไมเปนสถาบนการเงน +หนรฐวสาหกจทเปนสถาบนการเงน (รฐบาลคาประกน)+หนกองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน+หนหนวยงานอนของรฐ สาหรบวตถประสงคการกอหนสาธารณะทสาคญ ๖ ประการ ดงน (๑) เพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจภายในประเทศ โดยในชวงเวลาทเศรษฐกจตกตาหรอกลาวอกนยหนงวา คอ “ภาวะเงนฝด” ดงนน รฐบาลอาจใชนโยบายการคลงโดยการเพมการกยมเงนมาเพอลงทนหรอใชจายในโครงการตาง ๆ เพอใหมปรมาณเงนหมนเวยนและสงผลใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขน เชน การกอหนสาธารณะในสมยรฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะ ระหวางป ๒๕๕๑–๒๕๕๔ ไดเกดปญหาเศรษฐกจตกตาอนเนองจากผลกระทบจากวกฤตการณทางเศรษฐกจของประเทศสหรฐอเมรกา โดยทเศรษฐกจโลกมแนวโนมหดตวอยางรนแรงในป ๒๕๕๒ และเศรษฐกจของไทย จะไดรบผลกระทบในภาคการสงออก การผลต การบรโภค และการลงทนของภาคเอกชน สงผลใหเกดปญหาการวางงานเพมขน และคาดวาในป ๒๕๕๒ จะมผวางงานเพมขนประมาณ ๒ ลานคน จงไดมแผนปฏบตการไทยเขมแขงเพอกยมเงนมาใชจายเพอกระตนอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ ระหวางป ๒๕๕๒–๒๕๕๕ เพอสรางงานและสรางรายได โดยการลงทนในโครงการภาครฐทจะสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในอนาคต พรอมกบสรางโอกาสของภาคเอกชนในการลงทนดวยการเพมการลงทนภาครฐประมาณรอยละ ๕ ของ GDP และเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขารวมลงทนในโครงการลงทนของภาครฐสรางตาแหนงงานใหมประมาณ ๑.๖ ลานคนภายใน ๓ ป จงไดมการตราพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอฟนฟและเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยวงเงนสาหรบการกเงนในครงดงกลาวนเทากบ ๔ แสนลานบาท (๒) เพอรกษาเสถยรภาพเศรษฐกจตางประเทศ เมอประเทศทขาดแคลนเงนตราตางประเทศสาหรบการชอสนคาจากตางประเทศ รวมทงมปญหาการขาดดลชาระเงนอยางรนแรง ดงนน จงมความจาเปนในการกยมเงนจากตางประเทศในรปของเงนสกลตางประเทศ ตวอยางเชน การปรบเปลยนระบบอตรา

๒๓ แลกเปลยนและวกฤตการณทางเศรษฐกจของประเทศไทยในป ๒๕๔๐ เปนผลใหทนสารองเงนตราระหวางประเทศลดนอยถอยลง จงมความจาเปนตองกยมเงนตราตางประเทศจากกองทนการเงนระหวางประเทศและประเทศอน ๆ เพอเพมทนสารองของประเทศ (๓) เพอใชจายในกจการฉกเฉน เชน การฟนฟประเทศภายหลงสงครามหรอภยธรรมชาต (๔) เพอชดเชยงบประมาณทขาดดล เมอรายไดของรฐบาลจากภาษอากรและรายไดจากแหลงอนไมเพยงพอตอการใชจาย (๕) เพอใชในการลงทนตามโครงการพฒนาเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะประเทศกาลงพฒนาขาดแคลนเงนทนในการพฒนาประเทศ จงตองกยมเงนมาลงทนเพอกอสรางโครงสรางสาธารณปโภคขนพนฐาน (๖) เพอชาระหนเดม ในกรณทรฐบาลมเงนไมเพยงพอในการชาระหน อาจจะดาเนนการปรบโครงสรางหนโดยกยมเงนจากแหลงใหมมาชาระเงนกจากแหลงเดม รวมทงอาจขอขยายเวลาชาระหนและลดอตราดอกเบยดวยกได ทงน ประเภทของหนสาธารณะอาจแบงออกเปนประเภทตาง ๆ ดงน ๑) แบงตามแหลงทมาของเงนก ก. แหลงเงนกภายในประเทศ เปนการกเงนจากแหลงตาง ๆ ภายในประเทศ เชน การกเงนจากธนาคารแหงประเทศไทย การกเงนจากสถาบนการเงนเอกชน ซงโดยปกตแลวจะกยมเปนเงนสกลบาทเปนหลก ข. แหลงเงนกจากตางประเทศ เปนการกเงนจากรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนระหวางประเทศ และสถาบนการเงนเอกชนตางประเทศ อนง สาหรบการกยมเงนจากตางประเทศมขนเปนครงแรกของไทยในสมยรชกาลท ๕ โดยในป ๒๔๓๗ ไดมผเชยวชาญการคลงจากประเทศองกฤษ คอ Michel Innes ซงรบราชการในตาแหนงทปรกษากระทรวงการคลงในขณะนนไดเสนอใหรฐบาลกเงนตางประเทศมาใชสรางทางรถไฟดงนนจงไดมการแสวงหาแหลงเงนก โดยในป ๒๔๔๕ โดยเอกอครราชทตไทยประจากรงปารส ประเทศฝรงเศส คอ พระยาสรยานวตร ไดเปนผดาเนนการกเงนและไดมอบหมายใหธนาคารฮองกงและเซยงไฮ (ตอมา คอ ธนาคารเอชเอสบซ) และธนาคารแหง อนโดจน เปนผจาหนายพนธบตรของไทยจานวน ๑ ลานปอนดสเตอรงดวยอตราดอกเบยรอยละ ๔.๕ และกาหนดไถถอนภายในระยะเวลา ๔๐ ปในตลาดการเงน ณ กรงลอนดอนและกรงปารส เพอนาเงนมาสรางทางรถไฟจากจงหวดลพบรไปจงหวดอตรดตถและการสาธารณปโภคตาง ๆ ในประเทศ ๒) แบงตามระยะเวลาของการก ก. หนระยะสน เปนหนทมระยะเวลาในการชาระหนคนภายในเวลาไมเกน ๑ ป เมอรฐบาลมความจาเปนทจะตองใชเงนในระยะสน แตรฐบาลมเงนคงคลงไมพอ เชน ในชวงตนปจะประสบกบปญหารายไดจากภาษอากรยงไมมการจดเกบไดอยางเตมท จงมความจาเปนทจะตองกอหนระยะสนโดยมรปแบบของการออกตวเงนคลง (Treasury Bills) และยงอาจมการขอเบกเงนเกนบญชจากธนาคาร (Overdraft) ดวยกได ข. หนระยะปานกลาง เปนหนทมกาหนดในการชาระเงนคนในระยะเวลา ๒ ปถง ๕ ป เมอรฐบาลมความประสงคทจะกอหนในระยะกลาง สาหรบเอกสารทรฐบาลใชในการกยมเงนระยะปานกลาง คอ ตวเงนคลง หรอพนธบตรรฐบาลทจายคนในระยะกลาง อยางไรกตาม การกอหนชนดนมใชกนไมมาก

๒๔ ค. หนระยะยาว เปนหนทมกาหนดชาระคนตงแต ๕ ปขนไป แตโดยมากมกจะอยในระหวาง ๑๐–๒๐ ป โดยตราสารสาหรบหนระยะยาวจะเปนพนธบตรรฐบาล พนธบตรออมทรพยหรอพนธบตรลงทนทจาหนายใหเฉพาะหางหนสวนจดทะเบยน บรษทจากด และธนาคารแหงประเทศไทย ๓) แบงตามลกษณะหนเบองตนและหนสทธ ก. หนเบองตน คอ หนเงนกทงหมดของรฐบาลในขณะใดขณะหนง และเปนหนทเกดขนโดยการขายหลกทรพยของรฐบาล เชน พนธบตรหรอโดยสญญาเงนกระหวางรฐบาลและเจาหน ซงเปนขอผกพนหรอสญญาของรฐบาลทใหแกเจาหน ข. หนสทธ คอ หนเบองตนหกดวยเงนทนทกนไวเพอการชาระหน และหกดวยเงนคงคลงทมอยในขณะนน ซงเงนทนทกนไวเพอสะสมเปนทนสารองสาหรบชาระหนและเงนคงคลงจะอยในรปของเงนสด หรอทรพยสนทมสภาพคลองสง โดยสามารถเปลยนเปนเงนสดไดเรวโดยไมตองเสยมลคา และยงอาจนามาชาระหนไดดวย ในการแยกหนสาธารณะออกเปนหนเบองตนและหนสทธนน เนองจากวาในบางกรณรฐบาลอาจกเงนมาเพอเพมเงนคงคลง ดงนนแมวาหนเบองตนและเงนคงคลงสงขน หนสทธกไมเปลยนแปลงไปแตอยางใด ๔) แบงเปนหนทจาหนายไดและหนทจาหนายไมได ก. หนทจาหนายได คอ พนธบตรบตรทจาหนายใหแกผถอลาดบแรกแลว สามารถนาไปจาหนายใหแกผประสงคจะซอพนธบตรในลาดบตอไปได ข. หนทจาหนายไมได คอ พนธบตรทจาหนายใหแกผถอแลว ไมสามารถนาไปใชเปนหลกทรพยในการกหนหรอแลกเปลยนได แตผถออาจนาไปขายคนใหรฐบาลกอนกาหนดเวลาครบกาหนดของพนธบตรรฐบาลกได ๕) แบงตามวธกอหนสาธารณะ ก. การกโดยวธบงคบ เปนการบงคบกเงนจากราษฎรในกรณทมเหตการณทไมปกต เชน มสงครามหรอเกดภยพบตรายแรง ข. การกตามปกต เปนการกเงนตามปกตเชนเดยวกบการกระหวางเอกชน ๖) แบงตามความมงหมายของการก ก. การกเมอเกบรายไดไมทนหรอมรายไดไมเพยงพอ เปนการกเงนในขณะทรฐยงเกบรายไดในระดบตา แตรฐบาลมความจาเปนตองจายตามขอผกพน ดงนน รฐบาลกอาจขอกเงนเปนการชวคราวได ข. การกเพอการลงทน เปนการกเงนทมแผนการอยางสมบรณเพอใหมการจายเงนตามโครงการทกาหนดไว ๒. ผลกระทบทเกดจากการเพมหนสาธารณะ แมวาหลกการของกอหนสาธารณะเพอเปนการกยมมาเพอการใชจายของรฐบาล โดยประมาณการวา ผลตอบแทนทางเศรษฐกจในระยะยาวสงกวาอตราดอกเบย ฉะนน การกอหนสาธารณะจะกอใหเกดประโยชนตอสาธารณะโดยรวมในทางบวก แตทวาผลกระทบในทางลบกมหลายประการดงน

๒๕ (๑ ) อตราดอกเบยในระบบเศรษฐกจปรบตวสงขน เ นองจากการกเ งนจากตลาดเงนภายในประเทศในกรณทไมมการเพมปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจแลว การกยมเงนจากรฐบาลจะยงผลใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจลดลงเพราะจะมการนาเงนออมในครวเรอนหรอเงนออมจากสถาบนการเงนมาซอตราสารหนจากรฐบาล และสงผลตอเนองใหอตราดอกเบยปรบตวสงขนตามอปสงคความตองการเงนจากรฐบาล โดยอาจทาใหอตราการขยายตวทางเศรษฐกจเกดชะลอตวในระยะสน ๆ อยางไรกตาม เมอมการใชจายเงนจากรฐบาลในโครงการตาง ๆ กจะทาใหปรมาณเงนหมนเวยนกลบเขาสระบบเศรษฐกจอกครงหนง (๒) อตราเงนเฟอปรบตวสงขน เนองจากการกเงนจากตางประเทศมาใชจายภายในประเทศจะสงผลใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ การใชจายของภาครฐ/ภาคเอกชน ตลอดจนการจางงานภายในประเทศเพมสงขน และสงผลใหมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจและอตราเงนเฟอเพมสงขนในทสด ทงนผลกระทบดานเงนเฟอกจะสงผลกระทบตอประชาชนโดยเฉพาะผมรายไดประจาจากเงนเดอน เพราะอตราเงนเดอนไมไดปรบตามราคาสนคาและบรการทปรบตวสงขน (๓) ความเสยงทเกดจากอตราแลกเปลยน โดยในกรณทมการกเงนในรปของเงนสกลตางประเทศ ซงโดยปกตแลวรฐบาลจะไมไดมการประกนความเสยงดานอตราแลกเปลยนไว ฉะนนเมอมการเปลยนแปลงคาเงนทสาคญยอมสงผลกระทบตอภาระหนของรฐบาลในรปของเงนบาทดวย เชน ในป ๒๕๔๐ ไดมการประกาศใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวทมการจดการ (managed float) และโดยทในขณะนนประเทศไทยประสบกบวกฤตการณทางเศรษฐกจเนองจากมเงนทนสารองตางประเทศในจานวนจากด จงสงผลใหคาเงนบาทเมอเทยบกบคาเงนสกลดอลลารสหรฐในตลาดเงนระหวางประเทศมคาลดนอยถอยลง โดยอตราแลกเปลยนลดคาจากประมาณ ๒๕ บาทตอดอลลารสหรฐมาอยทประมาณ ๕๐ บาทตอดอลลารสหรฐ ซงจะพบไดวา มลหนของรฐบาลเมอคดเปนเงนบาทมคาเพมขนเปนเทาตวหรอ ๑๐๐ เปอรเซนต สงผลใหมภาระหนทเพมจากการเปลยนแปลงของคาเงนบาทพรอมกบการกอหนตางประเทศเพมเตม โดยหนตางประเทศของรฐบาลไทยเมอคานวณเปนเงนบาทเทากบ ๑๒๔,๘๕๓ ลานบาท (๔,๘๖๙ ลานดอลลาร) ในเดอนธนวาคม ๒๕๓๙ เพมมาเปน ๓๔๕,๑๓๓ ลานบาท (๖,๒๓๔ ลานดอลลาร) ในเดอนธนวาคม ๒๕๔๐ (๔) การพจารณาโครงการตาง ๆ ทใชงบประมาณแผนดนของรฐบาลอาจจะขาดความรอบคอบหรอไมไดคานงถงผลลพธจากการใชงบประมาณดงกลาวเทาทควรและอาจมแนวโนมใชจายเงนงบประมาณโดยขาดความระมดระวง เนองจากรฐบาลตระหนกดวา รฐบาลสามารถระดมเงนกมาใชจายนอกเหนอจากการจดเกบภาษอากรหรอรายไดอน จงอาจทาใหการพจารณาโครงการตาง ๆ ไมมความระมดระวงหรอความรอบคอบเทาทควร ในทางตรงกนขามถารฐบาลไมสามารถกอหนสาธารณะไดกยอมมความหมายวา รฐบาลอาจตองบรหารงบประมาณทมอยางจากดใหมประสทธภาพและดวยความรอบคอบมากกวากรณทมการกอหนสาธารณะได (๕) การใชนโยบายการเงนดวยการปรบอตราดอกเบยอาจไมมประสทธภาพ เนองจากหากรฐบาลมแผนการกอหนสาธารณะจากแหลงเงนภายในประเทศเปนจานวนมาก กอาจไมสามารถใชแนวทางการปรบดอกเบยเปนนโยบายการเงนในการแกปญหาเงนเฟอ เพราะถาอตราดอกเบยปรบตวสงขน กจะเปนผลใหรฐบาลมความจาเปนตองปรบอตราดอกเบยใหแกตราสารหนทออกใหมของรฐบาลเพอใหสอดคลองกบอตราดอกเบยในตลาดเงน

๒๖ (๖) ภาระผกพนทงรฐบาลและประชาชน โดยทเมอมการกอหนสาธารณะในระดบสงจะทาใหอตราสวนหนตอประชากรมอตราทสงตามไปดวย โดยในป ๒๕๕๓ ประเทศไทยมหนสาธารณะประมาณ ๔.๑๖๖๓๒ ลานบาท ในขณะทมจานวนประชากรเทากบ ๖๓,๘๗๘,๒๖๗ คน จงเทากบประชากรไทยมหนเฉลยเทากบ ๖๕,๒๒๒ บาทตอคน ทงน รฐบาลยงตองตงรายจายชาระหนในแตละปงบประมาณเปนจานวนมากทงการชาระหนเงนตนและดอกเบย โดยในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๓–๒๕๕๔ ไดมการกาหนดรายจายเพอการชาระหนเทากบ ๒๑๔,๓๙๕ ลานบาทและ ๒๑๖,๕๒๕ ลานบาท หรอเทากบรอยละ ๑๒.๖๑ และ รอยละ ๑๐.๔๖ ของงบประมาณรายจายทงหมดระหวางปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๓–๒๕๕๔ จงอาจกลาวไดวา การกอหนสาธารณะยอมมผลตอรฐบาลและประชาชนในอนาคตอยางหลกเลยงไมได (๗) ภาระดอกเบยทอาจเกดขนจากการลดอนดบเรตตง (Credit Rating) เนองจากการกอหนสาธารณะจานวนมาก อาจเปนสาเหตใหสถาบนจดอนดบความนาเชอถอระหวางประเทศทจดอนดบเรตตงของตราสารหนของประเทศตาง ๆ เชน Moody’ Investor Service, บรษท Standard and Poor’s (S & P) หรอ Fitch Ratings ปรบลดอนดบเรตตงซงจะเปนผลใหการออกตราสารหนหรอการกยมเงนตางประเทศในเวลาตอมาตองจายอตราดอกเบยในอตราทสงขน เพราะถอวาสถานะทางการคลงของรฐบาลมความมนคงและความนาเชอถอลดลงเนองจากภาระหนสาธารณะอยในระดบสง เชน ในป ๒๕๕๔ เกดเหตการณวกฤตการณหนสาธารณะของประเทศกรซ ยงผลใหเครดตเรตตงของประเทศกรซลดนอยถอยลงตามลาดบ จากอนดบ BB+ ในป ๒๕๕๓ ซงถอเปนลาดบของพนธบตรทมความเสยงและไมควรจะลงทนแลวกลบถกลดลงตาลงไปอยทอนดบ CCC ซงถอวาเปนลาดบเครดตทตาทสดในโลก จนกระทงเปนผลใหอตราดอกเบยของรฐบาลกรซระยะเวลา ๒ ป เพมจากรอยละ ๙ ในเดอนกรกฎาคม ๒๕๕๓ มาเปนรอยละ ๒๖ ในเดอนกรกฎาคม ๒๕๕๔

๓. กฎหมายและระเบยบทางราชการทควบคมการกอหนสาธารณะของไทย (๑) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ หมวด ๘ การเงน การคลง และงบประมาณ มาตรา ๑๖๖–๑๗๐ และมาตรา ๑๙๐ ไดกาหนดเกยวกบสาระสาคญของการควบคมการกอหนสาธารณะ ซงสรปไดดงน การเสนอรางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ ตองระบถงความจาเปนในการกอหนของรฐ สาหรบการตรากฎหมายการเงนการคลงของรฐ กตองกาหนดใหมหลกเกณฑเกยวกบการกอหนของรฐ ทงนในการพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม และรางพระราชบญญตโอนงบประมาณรายจาย สมาชกสภาผแทนราษฎรจะแปรญตตในทางลดหรอตดทอนรายจายทเปนเงนสงใชตนเงนกและดอกเบยเงนกมได นอกจากนน บทบญญตตามมาตรา ๑๙๐ กาหนดใหการทาหนงสอสญญาใดททากบนานาประเทศซงมผลกระทบตองบประมาณของประเทศอยางมนยสาคญ จะตองไดรบความเหนชอบของรฐสภาซงอาจมความหมายวา การทาสญญากเงนจานวนมากจากตางประเทศทมผลกระทบตองบประมาณของประเทศอยางมนยสาคญ จะตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภา (๒) พระราชบญญตเงนคงคลง พ.ศ. ๒๔๙๑ ไดกาหนดกฎเกณฑทเกยวกบการรบและ การจายเงนจากบญชเงนคงคลง (๓) พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ ไดกาหนด - ความในมาตรา ๙ ทว ซงสรปไดดงน การกเงนเพอชดเชยการขาดดลงบประมาณในปหนง ๆ จะตองไมเกนรอยละ ๒๐ ของเงนงบประมาณรายจายประจาป และงบประมาณรายจายเพมเตมหรอของ

๒๗ จานวนเงนงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณทลวงมาแลว แลวแตกรณ และรอยละ ๘๐ ของงบประมาณรายจายทตงไวสาหรบชาระคนตนเงนก - ความในมาตรา ๒๓ ทว ไดกาหนดวา สวนราชการหรอรฐวสาหกจจะกอหนผกพนไดแตเฉพาะตามทไดกาหนดไวในพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาป หรอพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตมหรอตามอานาจทมอ ยตามกฎหมายอน นอกจากนน สวนราชการใด ๆ นอกจากกระทรวงการคลงจะกอหนผกพนทเปนการกยมเงนหรอการคาประกนมได (๔) พระราชบญญตการบรหารหนสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๔๘ ไดกาหนด - ความในมาตรา ๑๙ กาหนดไมใหกระทรวงการคลงหรอหนวยงานอนของรฐคาประกนหน หรอตงงบประมาณรายจายเพอชาระเงนตนหรอดอกเบยเงนกใหแกองคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานในกากบดแลของรฐ - ความในมาตรา ๒๐ ไดมการกาหนดขอบเขตของการกยมเงนของกระทรวงการคลง - ความในมาตรา ๒๑ กาหนดใหอานาจแกกระทรวงการคลงกเปนเงนบาท และไมเกนวงเงนรอยละ ๒๐ ของงบประมาณรายจายประจาปทบงคบใชในขณะนนและงบประมาณรายจายเพมเตม และ รอยละ ๘๐ ของงบประมาณรายจายทตงไวสาหรบชาระคนตนเงนก - ความในมาตรา ๒๒ กาหนดใหกระทรวงการคลง กเงนเปนเงนตราตางประเทศไดไมเกน รอยละ ๑๐ ของงบประมาณรายจายประจาป - ความในมาตรา ๒๔ กาหนดใหการกเงนเพอปรบโครงสรางหนสาธารณะใหกระทาไดเฉพาะเพอเปนการประหยด ลดความเสยงในอตราแลกเปลยน หรอกระจายภาระการชาระหน (๕) กรอบความยงยนทางการคลง ซงจดทาโดยกระทรวงการคลง (สานกงานเศรษฐกจการคลง) ทไดจดทาตงแตป ๒๕๔๔ เปนตนมา โดยตวชวดความยงยนทางการคลงดงกลาวไดแก ตวชวดท ๑ อตราสวนยอดหนสาธารณะคงคางตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ไมเกนรอยละ ๕๐ ตวชวดท ๒ อตราสวนภาระหนตองบประมาณไมเกนรอยละ ๑๕ ตวชวดท ๓ จดทางบประมาณสมดล ตวชวดท ๔ อตราสวนรายจายลงทนตองบประมาณไมตากวารอยละ ๒๕ ๔. บทวเคราะหและบทสรป การกอหนสาธารณะเปนนโยบายทางการคลงทถอวาเปนเรองปกตสามญ เนองจากประเทศทกาลงพฒนามความจาเปนตองระดมเงนทนจานวนมากเพอลงทนในโครงการพนฐานดานสาธารณปโภคเพอเรงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยปจจยทเอออานวยตอการกอหนสาธารณะของแตละประเทศ อาจวเคราะหไดดงน

ปจจยท ๑ อตราดอกเบยของตลาดเงนทงในประเทศและตางประเทศ ถาอตราดอกเบยอยในระดบตา จะเปนผลใหประเทศตาง ๆ มแรงจงใจการกอหนสาธารณะเพมเตม

๒๘

ปจจยท ๒ อนดบเครดตเรตตงของแตละประเทศ ถาประเทศใดมอนดบเครดตเรตตงในระดบสงยอมจะออกตราสารหนหรอขอกเงนในอตราดอกเบยทตาได และอาจทาใหมแรงจงใจการกอหนสาธารณะเพมเตม

ปจจยท ๓ นโยบายของสถาบนการเงนระหวางประเทศ สาหรบสถาบนการเงนระหวางประเทศ เชน ธนาคารโลก ธนาคารพฒนาเอเชย เปนตน มกจะมนโยบายใหการกยมเพอการลงทนในโครงการสาธารณปโภคขนพนฐาน

ปจจยท ๔ ความจาเปนในการใชเงนทนในสงคราม ในกรณทประเทศใดประสบกบภาวะสงคราม กยอมมความจาเปนตองกอหนสาธารณะเพอใชในการสงคราม

ปจจยท ๕ ความจาเปนในการฟนฟประเทศหรอฟนฟเศรษฐกจ ในกรณทประเทศใดประสบกบความเสยหายจากสงคราม ภยธรรมชาต หรอปญหาทางเศรษฐกจ ยอมมความจาเปนตองกเงนทงจากในประเทศและตางประเทศจานวนมากเพอฟนฟประเทศ สาหรบในบางกรณทประเทศขาดเงนทนสารองระหวางประเทศ กยอมมความจาเปนตองกเงนจากกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) เพอมาเปนเงนตราตางประเทศสาหรบการซอสนคา/บรการ ตลอดจนการชาระหนตอตางประเทศ

ปจจยท ๖ นโยบายของรฐบาล ถารฐบาลมนโยบายการคลงทมลกษณะอนรกษนยม กจะไมนยมใหมการกอหนสาธารณะในแตละปมากนก แตถารฐบาลมนโยบายการคลงทมลกษณะกาวหนากจะมการลงทนในโครงการตาง ๆ ซงยอมหมายความวา ความจาเปนตอการกอหนสาธารณะจงเปนมาตรการของรฐบาลทดาเนนการตามมาในทสด

สาหรบในกรณของประเทศไทย การกอหนสาธารณะเพอลงทนในโครงการตาง ๆ หนวยงานเจาของโครงการจะไดมการวเคราะหผลตอบแทนดานเศรษฐกจและดานการเงนดวยความระมดระวง นอกจากนน ในสวนของประเทศไทยไดมกฎหมายระดบพระราชบญญตทควบคมการกอหนสาธารณะเปนกลไกในการถวงดลการกอหนสาธารณะไวดวย และเมอตรวจสอบอตราสวนหนสาธารณะตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ระหวางป ๒๕๕๑ - ๒๕๕๔ (เดอนมถนายน) ยงอยในระดบเฉลยรอยละ ๔๐ เทานน ซงถอวายงอยในระดบทคอนขางตามากเมอเปรยบเทยบกบประเทศทมเศรษฐกจขนาดใหญหลายประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ญปน อตาล ฯลฯ โดยรายละเอยดของประเทศไทยมดงน

พทธศกราช อตราสวนหนสาธารณะตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) [รอยละ]๒๕๕๑ ๓๗.๔๔

๒๕๕๒ ๔๕.๕๗

๒๕๕๓ ๔๒.๓

๒๕๕๔ (มถนายน) ๔๐.๖๙ ทมา เวบไซตของสานกบรหารหนสาธารณะ (www.pdmo.mof.go.th)

๒๙ จงอาจมความเปนไดวา หนวยงานทเกยวของไมวาจะเปนกระทรวงการคลง ธนาคารแหงประเทศไทย สานกงบประมาณหรอสานกงานพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จะไดพยายามควบคมกรอบอตราหนสาธารณะตอ GDP ไมเกนรอยละ ๕๐ ตามกรอบความยงยนทางการคลงทจดทาโดยกระทรวงการคลง ประกอบกบถาพจารณารายงานหนสาธารณะคงคาง ณ วนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๔ ปรากฏวา หนสวนใหญของรฐประมาณรอยละ ๙๑ จะเปนหนภายในประเทศและประมาณรอยละ ๙๘ เปนหนระยะยาว ฉะนน ประเทศไทยจงไมนาจะประสบปญหาวกฤตการณหนสาธารณะทเกดจากอตราแลกเปลยนหรอการเรยกคนหนจากเจาหนในระยะเวลาอนใกลน หรออาจกลาวไดวา ประเทศไทยมเสถยรภาพทางเศรษฐกจคอนขางสงถาประเมนจากยอดหนสาธารณะ แตถงกระนนคณะรฐมนตรชดปจจบน ไดมแนวคดทางนโยบายหลายประการทมความผกพนกบการเพมรายจายของรฐในหลายดาน เชน โครงการรบจานาขาว โครงการกอสรางรถไฟฟา การปรบรายไดบคลากรภาครฐทจบการศกษาระดบปรญญาตร เปนตน จงมความคาดหมายวา จะมการกอหนสาธารณะจานวนมากในกรอบเวลาการบรหารราชแผนดนของคณะรฐมนตรคณะน โดยคณะรฐมนตรมมตเมอวนท ๖ กนยายน ๒๕๕๔ ใหความเหนชอบตอแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๕๕–๒๕๕๘ โดยมการประมาณการความตองการใชเงนเพอการบรหารราชการแผนดนประมาณ ๑๕.๑๗๘ ลานบาท ขณะทประมาณการรายไดสทธของรฐบาลเทากบ ๘.๙๐๑ ลานบาท จงคาดหมายไดวา จะตองมการกอหนสาธารณะในจานวนไมนอยเพอตอบสนองแผนการบรการราชการแผนดนดงกลาว จงตองมการตดตามแผนการกอหนสาธารณะของรฐบาลตอไป โดยในขนแรกนคงตรวจสอบไดจากเนอหาของรางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ ทคณะรฐมนตรจะเสนอตอสภาผแทนราษฎรตอไป เอกสารอางอง ธารนทร นมมานเหมนทและคณะ. (๒๕๔๔). แนวทางการแกไขวกฤตเศรษฐกจไทยของรฐบาลชวน 2. กรงเทพฯ : แสงดาว–สรอยทอง บรษท หลกทรพยจดการกองทนเอมเอฟซ จากด (มหาชน). ทนศพทการเงน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.mfcfund.com/mfc/images/vocabulary/Pulic-Debt2-suwan.pdf. สบคน ๒๖ สงหาคม ๒๕๕๔. วมล ชาตะมนาและคณะ.(๒๕๕๑). การศกษาวนยทางการคลงของประเทศไทย (อดตสปจจบน) และ

แนวทางในการเสรมสรางวนยทางการคลงตามหลกสากล.รายงานวจย. กรงเทพฯ : สานกงานเศรษฐกจการคลง.

สานกงบประมาณ. งบประมาณโดยสงเขปฉบบปรบปรงตามพระราชบญญตงบประมาณรายจาย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ : รงศลปการพมพ (1977) สานกงานเศรษฐกจการคลง. หนสาธารณะ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.mof.go.th/pdmo/pdf/publicdebt.pdf. สบคน ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๔. สานกบรหารหนสาธารณะ. (๒๕๕๔). รายงานหนสาธารณะคงคาง ณ วนท 30 มถนายน 2554. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.mof.go.th/?q=th/node/2052. สบคน ๗ กนยายน ๒๕๕๔.

๓๐ Wikipedia. Economy of Greece. Retrieved September 7, 2011, from http://www.en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Greece. Wikipedia. European sovereign debt crisis. Retrieved September 7, 2011, from http://www.en.wikipedia.org/wiki/European_sovereign_debt_crisis. Wikipedia. List of sovereign states by public debt. Retrieved September 7, 2011, from http://www.en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_public_debt.

บทความทนาสนใจ

ปญหานาทวมกบการแกไขปญหาอยางยงยน เรยบเรยงโดย นางสาวปรยวรรณ สวรรณสนย

ในชวง ๓๐ ปทผานมา พนทชมชนของไทยมกจะประสบกบปญหาอทกภยยอยครง โดยสวนใหญจะเกดในเขตชมชนทตงอยในพนทเสยงตอการเกดอทกภย โดยเฉพาะแถบชายฝงดานตะวนออกและทางใตของประเทศ ซงตงอยใกลมหาสมทร ในเขตเมองใหญอยางกรงเทพมหานคร อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และจงหวดเชยงใหม ตางกประสบปญหานาทวมเชนกน โดยเฉพาะชวงหนาฝน ทงนกเนองจากปรมาณนามมากกวาทกกขงและระบบระบายนายงไมมประสทธภาพมากพอ ซงอทกภย หมายถง ภยทเกดอนเนองจากมนาเปนสาเหต อาจจะเปนนาทวม นาปา หรออน ๆ โดยปกต อทกภยเกดจากฝนตกหนกตอเนองกนเปนเวลานาน บางครงทาใหเกดแผนดนถลม อาจมสาเหตจากพายหมนเขตรอนลมมรสมมกาลงแรง รองความกดอากาศตามกาลงแรง อากาศแปรปรวน นาทะเลหนน แผนดนไหว เขอนพง กสามารถเปนสาเหตใหเกดอทกภยไดเสมอ สาหรบชนดของอทกภยนน สามารถแบงออกเปน ๓ ชนดดงน ๑. นาปาไหลหลากเกดจากฝนตกหนกบนภเขา หรอตนนาลาธารและไหลบาลงทราบอยางรวดเรว เพราะไมมตนไมชวยดดซบ ชะลอกระแสนา นาจะรวมตวไหลสทตาอยางรวดเรวยงขนและมพนท รบนามาก กยงมความเรวและพลงทรนแรงมากขน ผลทตามมาคอการเพมระดบนาตามทางนาอยางรวดเรว นบเปนวนาทจนอพยพหนไมทน ๒. นาทวมขง นาเออนอง เกดจากนาลนตลง มระดบสงกวาปกต ทวมแชขง ทาใหการคมนาคมหยดชะงก ๓. คลนซดฝง เปนคลนซดชายฝงขนาดใหญอนเนองมาจากความแรงของลม ทเกดจากพายหมนเขตรอนทเคลอนตวเขาหาฝง ซงคลนพายซดฝง เกดจากพายหมนเขตรอนทมความแรงในระดบพายโซนรอนขนไป ทาใหเกดคลนขนาดใหญซดเขาหาฝง เชน พายโซนรอน Harriet ทเกดในระหวางวนท ๒๕ – ๒๖ ตลาคม

๓๒

๒๕๐๕ ซงไดทาลายบรเวณชายฝงแหลมตะลมพก จงหวดนครศรธรรมราช อยางรนแรง โดยบรเวณทมความเสยงและมโอกาสเกดคลนพายซดฝงมาก ไดแก บรเวณชายฝงภาคใตฝงตะวนออก ตงแตจงหวดเพชรบรจนถงจงหวดสงขลา รวมทงภาคตะวนออกตงแตจงหวดชลบรจนถงจงหวดตราด สถตเหตการณนาทวมครงใหญในประเทศไทย สาหรบเหตการณภยพบตนาทวมทไดสรางความเสยหายแกประเทศไทย นบตงแต พ.ศ. ๒๕๒๖ นน สามารถสรปเหตการณสาคญไดดงน - พ.ศ. ๒๕๒๖ เกดเหตการณนาทวมทกรงเทพมหานครอยางหนก โดยมสาเหตมาจากพายทพดผานภาคเหนอและภาคกลาง ประกอบกบพายหลายลกพดผานกรงเทพฯ ในชวงเดอนตลาคมนานกวา ๔ เดอน จงสงผลกระทบเกดปญหาวกฤตนาทวม โดยรถยนตไมสามารถใชในบางเสนทาง จงตองใชเรอแทน - พ.ศ. ๒๕๓๑ เมอเวลาโดยประมาณ ๐๒.๐๐ น. วนท ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๓๑ ชาวบาน ตาบลกะทน อาเภอพปน จงหวดนครศรธรรมราช ตองประสบชะตากรรมทเลวราย เมอนาปาจากภเขาเหนอหมบาน ไดซดเอาดนโคลน หนและทอนซงขนาดใหญเขาถลมบานเรอนจนราพณาสร เพยงขามคนหมบานแหงนไดกลายเปนทะเลโคลน ซากปรกหกพงของบานเรอนนบพนหลงถกทบถมอยใตทอนซงจานวนมาก จากเหตการณดงกลาว ไดมผเสยชวตมากกวา ๗๐๐ คน - พ.ศ. ๒๕๓๘ นบเปนอกครงหนงทกรงเทพมหานคร ไดประสบกบภาวะนาทวม เหตการณครงนเกดจากนาทไหลลงมาจากภาคเหนอไดเขาทวมพนทจงหวดปรมณฑลของกรงเทพมหานครกอน ไดแก พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร จากนนจงไดไหลเขาทวมกรงเทพ โดยเหตการณครงนกรงเทพไดประสบอยในภาวะนาทวมเปนเวลากวา ๒ เดอน - พ.ศ. ๒๕๔๓ เมอวนท ๒๑ – ๒๓ พฤศจกายน ๒๕๔๓ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ไดเกดฝนตกหนก ๓ วน ๓ คน สงผลใหนาปาจากเขตเทอกเขาสนกาลาคร บรเวณพรมแดนระหวางประเทศไทยและประเทศมาเลเซยไดไหลบาเขาทวมตวเมองหาดใหญชนใน ซงมลกษณะเปนแองกระทะอยางรวดเรว ถอเปนเหตการณนาทวมเมองหาดใหญ ครงทรนแรงทสดครงหนงในประวตศาสตร ไดสรางความเสยหายเปนมลคามากกวา ๑๐,๐๐๐ ลานบาท จานวนผเสยชวตตามประกาศจากทางราชการ ๓๕ คน แตจานวนผเสยชวตจรงซงเปนขอมลอยางไมเปนทางการสงถง ๒๓๓ คน ทงน ยงไมไดนบรวมชาวตางประเทศ - พ.ศ. ๒๕๔๔ เมอกลางดกของวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๔๔ จากเหตฝนตกหนกตดตอกนเปนเวลา ๓ วน ทาใหเกดนาปาจากอทยานแหงชาตเวยงโกศยไดไหลทะลกเขาถลมในหมบาน อาเภอวงชน จงหวดแพร ซงไดไหลทวมเขามาในพนทอยางรนแรงจนถนนและสะพานถกตดขาด บานเรอนไดถกนาพดหายไป ๔๕ หลงคาเรอน จากเหตการณดงกลาว มผเสยชวต ๒๓ ราย สญหาย ๑๖ คน บาดเจบ ๕๘ คน ถอเปนเหตการณนาทวมรนแรงทสดในรอบ ๑๐๐ ป ของจงหวดแพร ตอมาในวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๔๔ ณ บานนากอ ตาบลนากอ อาเภอหลมสก จงหวดเพชรบรณ ไดเกดนาปาบนภเขาไหลเขาสหมบานทอยในรศมทางนาอยางรวดเรว โดยนาปาไดหอบเอาทงดนโคลนและตนไม ซดบานเรอนหลายสบหลงเสยหายไปอยางฉบพลน โดยมผเสยชวตจากเหตการณดงกลาวทงสน ๑๔๗ คน

๓๓

- พ.ศ. ๒๕๔๗ วนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๔๗ จากเหตการณฝนทไดตกกระหนาลงมาอยางหนก สงผลใหภเขาไมสามารถอมนาจานวนปรมาณมหาศาลได เกดนาปาไหลเขาทวมหมบานในเขตเทศบาลแมระมาด จงหวดตาก โดยไดพดเอาโคลนและทอนซงทมคนไดลกลอบตดไว ไหลทบบานเรอนนบรอยหลงคาเรอนจมอยใตทะเลโคลน โดยเหตการณนไดมผเสยชวต ๔ ราย สญหายกวา ๑๐ คน ชาวบานจานวน ๖,๐๑๙ คน จาก ๒,๑๑๓ ครอบครว ไดรบความเดอดรอนอยางหนก - พ.ศ. ๒๕๔๘ วนท ๑๔ สงหาคม ๒๕๔๘ ภายหลงฝนตกอยางหนกในภาคเหนอตอนบน ทาใหหลายจงหวดในภาคเหนอถกนาทวมอยางฉบพลน โดยเฉพาะจงหวดเชยงใหม กระแสนาไดไหลลงสแมนาปง อยางรวดเรว ทาใหไหลทะลกเขาทวมตวเมองเชยงใหม นบเปนเหตการณนาทวมทไดสรางความเสยหายอยางหนกในรอบ ๕๐ ป บานเรอนราษฎรในเขตเทศบาลนครเชยงใหม นบพนหลงถกนาทวมรวมถงในเขตตลาด วโรรส ตลาดตนลาไย ตลาดไนทบาซาร ซงมระดบนาทวมสงถง ๗๐ เซนตเมตร ถง ๒ เมตร ประมาณความเสยหายในครงนนไมตากวา ๘๐๐ ลานบาท ตอมา ปลาย พ.ศ. ๒๕๔๘ ไดเกดเหตการณนาทวมครงใหญทภาคใต เนองจากเหตการณฝนตก อยางหนกในระหวางวนท ๑๔ – ๒๔ ธนวาคม ๒๕๔๘ มจงหวดทไดรบความเสยหายทงสน ๘ จงหวด ไดแก สงขลา นครศรธรรมราช ปตตาน นราธวาส พทลง ตรง ยะลา และสตล มประชาชนไดรบความเดอดรอนทงสน ๑.๖ ลานคน มผเสยชวตทงสน ๒๕ ราย และสญหาย ๑ ราย มลคาความเสยหายประมาณ ๖๐๐ ลานบาท - พ.ศ. ๒๕๔๙ เหตการณอทกภยและโคลนถลมในจงหวดบรเวณภาคเหนอตอนลางในชวงปลายเดอนพฤษภาคม ๒๕๔๙ เปนเหตการณทฝนตกผดปกตคงทในพนทเดมเปนเวลาหลายวน ทาใหดนบนภเขา ไมสามารถอมนาฝนทตกลงมาได จงสงผลใหเกดภาวะนาทวม และภาวะดนถลม ในชวงกลางคนวนท ๒๒ พฤษภาคม ตอเนองถงเชามดของวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๔๙ ทงทกรมอตนยมวทยาไดออกประกาศเตอนประชาชนหลายฉบบวา ลกษณะฝนตกตอเนองกนเชนน อาจทาใหเกดภาวะนาทวม ดนถลมและนาปาไหลหลาก แตไมไดรบความสนใจมากนก เนองจากประชาชนเหนวาสภาพพนทของภาคเหนอตอนลางตงอยในหบเขาหรออยในทดอน ดงนน นาจากแมนามกทวมไมถงโดยธรรมชาตอยแลว โดยผลจากอทกภยและโคลนถลมมพนทประสบภย รวม ๕ จงหวด ๒๖ อาเภอ ๑ กงอาเภอ ๑๗๑ ตาบล ๑.๒๐๐ หมบาน ไดแก จงหวดสโขทย อตรดตถ แพร ลาปาง และนาน มผเสยชวตทงสน ๘๗ คน สญหาย ๒๙ คน บานเรอนเสยหายทงหลง ๖๙๗ หลง เสยหายบางสวน ๒,๙๗๐ หลง ราษฎรไดรบความเดอดรอน ๓๕๒,๐๑๖ คน ๑๐๘,๗๖๒ ครวเรอน ตอมา ในเดอนสงหาคม ๒๕๔๙ จงหวดนานตองประสบกบภาวะนาทวมอกครงหนง เมออทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใตกาลงปานกลางทพดปกคลมทะเลอนดามน และประเทศไทยตอนบน ประกอบกบรองความกดอากาศตากาลงแรงพาดผานภาคเหนอตอนบน สงผลใหบรเวณภาคเหนอตอนบนมฝนตกหนกถงหนกมากในหลายพนท โดยเฉพาะจงหวดนาน เกดนาทวมหนกจนสถานการณเขาสขนวกฤต โดยนาในแมนานานมระดบเพมสงขนอยางรวดเรว จนเออลนเขาทวมหนกทาใหสถานการณเขาสขนวกฤตโดยนาในแมนานาน มระดบเพมสงขนอยางรวดเรว จนเออลนเขาทวมพนทรมตลง โดยเฉพาะพนทอาเภอทาวงผา ไดรบผลกระทบมากทสด จากการวดปรมาณนาในแมนานานทจดอาเภอทาวงผา เมอวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๔๙ พบวา ปรมาณนาขนสงถง ๙.๓๐ เมตร ซงเลยจดวกฤตท ๗ เมตร ทาใหนาไหลทะลกเขาทวมในพนทลมและพนทรมฝง ๒ ตาบล รวม ๖ หมบาน คอ ตาบลปาดา และตาบลศรภม บานเรอนกวา ๓,๐๐๐ หลงคาเรอนจมอยใตนา ซงระดบนาสงถง ๓ เมตร ทาใหชาวบานตองอพยพขนไปอยบนทสง สาหรบเขตเทศบาลเมองนาน ระดบนาใน

๓๔

แมนานานไดทะลกเขาทวมบานเรอนทอยรมแมนานานอยางรวดเรว โดยเฉพาะบานทาล บานพวงพยอม และบานดอนศรเสรม ขณะทนายธาดา สขปณพนธ ผอานวยการศนยอทกวทยา กรมชลประทานในขณะนนเปดเผยวา ระดบนาทวดไดบรเวณสะพานผาขวาง อาเภอทาวงผา สงถง ๑๓.๕๐ เมตร จากปกต ๖.๕๐ เมตร และนาทวมครงนมความรนแรงในรอบ ๔๓ ป - พ.ศ. ๒๕๕๓ เหตการณอทกภยใน พ.ศ. ๒๕๕๓ นบเปนเหตการณนาทวมในประเทศไทยหนกทสดในรอบหลายสบป เนองจากมฝนตกหนกในหลายพนท ชวงเดอนตลาคม – พฤศจกายน สาเหตเกดจากอทธพลของรองความกดอากาศตาพาดผานภาคใตตอนบน ภาคกลาง และภาคตะวนออก และมรสมตะวนตกเฉยงใต ทาใหประเทศไทยมฝนตกชกหนาแนน หลายพนทเกดนาทวมเฉยบพลน นาปาไหลหลากเขาทวมบานเรอนราษฎรและพนทการเกษตร รองมรสมกาลงแรงดงกลาวมสาเหตจากปรากฏการณลานญาทมาเรวกวาปกตสงผลใหฝนตกลงมาในพนทหลงเขาเปนเวลาหลายวน เฉลยมากกวา ๑๐๐ มลลเมตรตอวน ประกอบกบความแปรปรวนของรองฝน ทาใหปรมาณนาในอางเกบนาหลายแหงมปรมาณนาเกนกวาระดบกกเกบ โดยเฉพาะเขอนลาพระเพลง เขอนลาตะคอง เขอนปาสกชลสทธ จนตองเรงระบายนาออกสพนททายเขอน ซงทาใหหลายพนทเกดอทกภยอยางหนก สาหรบสาเหตของอทกภยในภาคใต เกดจากอทธพลของพายดเปรสชน บรเวณอาวไทยตอนลางเคลอนตวผานภาคใต ทาใหภาคใตมฝนตกชกหนาแนน เกดนาทวมเฉยบพลน อกทงอทธพลจากพายไซโคลนจาล ทาใหผลกระทบจากอทกภยเพมมากขนดวย โดยมจงหวดทประสบภยทงสน ๓๙ จงหวด ๔๒๕ อาเภอ ๓,๐๙๘ ตาบล ๒๖,๒๒๖ หมบาน ราษฎรไดรบความเดอดรอน ๒,๐๐๒,๙๖๑ ครวเรอน ๗,๐๓๘,๒๔๘ คน พนทการเกษตรคาดวาจะไดรบความเสยหาย ๗,๗๘๔,๓๖๘ ไร มผเสยชวตจากอทกภยแลวทงหมด ๑๘๐ ราย ไดสรางความเสยหายตอทรพยสนของประชาชนและทางราชการราว ๘,๐๐๐ – ๑๐,๐๐๐ ลานบาท - พ.ศ. ๒๕๕๔ จากหยอมความกดอากาศตาไดเคลอนทเขาสภาคเหนอ นบแตเดอนมนาคมเปนตนมาสงผลใหเกดฝนตกชกหนาแนน ทาใหเกดสภาวะนาทวมฉบพลนและนาปาไหลหลาก โดยจงหวดทไดรบความเดอดรอนมากทสดในภาคเหนอ คอ จงหวดสโขทย พจตร และอตรดตถ ซงมนาทวมสงถงระดบ ๒.๕๐ – ๓ เมตร สวนภาคใตนนจากหยอมความกดอากาศตา และอทธพลมรสมตะวนตกเฉยงใตไดพดปกคลมทะเล อนดามนและอาวไทย สงผลใหเกดฝนตกชก โดยเฉพาะบรเวณจงหวดชมพร สราษฎรธาน สงขลา นครศรธรรมราช พทลง ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง และสตล โดยเฉพาะจงหวดตรง สงขลา พทลงไดรบภยจากนาทวมหนกทสด ซงจากสถตสถานการณทประเทศไทยไดประสบมานนเหนไดวาภยจากนาทวม เรมมความถและความรนแรงมากขนเรอย ๆ ในการน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวคดทฤษฎการแกไขปญหานาทวมดวยวธการบรหารจดการดานนาทวมลน (Flood Management) ทรงเหนวาประเทศไทยตงอยในเขตมรสม มฝนตกชกและปรมาณนาฝนสงจงเกดปญหานาทวมอยในหลายพนทเกอบทกภมภาค ไดทรงวเคราะหลกษณะทางกายภาพของพนททประสบปญหานาทวมและทรงคานงถงการเลอกใชวธการตาง ๆ ทเหมาะสมกบสภาพทองทและสมรรถนะของกาลงเจาหนาททมอย ตลอดจนงบประมาณคาใชจายในสวนทเกยวของ วธการตาง ๆ ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระราชดารในการแกไขปญหา นาทวมคอ

๓๕

๑. การกอสรางคนกนนา เพอปองกนนาทวมซงเปนวธการดงเดมแตครงโบราณโดยการกอสรางคนดนกนนาขนาดทเหมาะสม ขนานไปตามลานาหางจากขอบตลงพอสมควร เพอปองกนมใหนาลนตลงไปทวมในพนทตาง ๆ ดานใน เชน คนกนนาโครงการมโนะ และโครงการปเหลงอนเนองมาจากพระราชดาร จงหวดนราธวาส เปนตน ๒. การกอสรางทางผนนา เพอผนนาทงหมดหรอบางสวนทลนตลงทวมทนใหออกไป โดยการกอสรางทางผนนาหรอขดคลองสายใหมเชอมตอกบลานาทมปญหานาทวมโดยใหนาไหลไปตามทางผนนาทขดขนใหมไปลงลานาสายอน หรอระบายออกสทะเลตามความเหมาะสม ซงการดาเนนการสนองพระราชดารวธน ดาเนนการโดยกรมชลประทาน ในการแกไขปญหาจากแมนาโก-ลก เขามาทวมไรนาของราษฎรเสยหายหลายหมนไรทกป การขดคลองมโนะไดชวยบรรเทาลงไดเปนอยางด ๓. การปรบปรงและตกแตงสภาพลานา เพอใหนาทวมทะลกสามารถไหลไปตามลานาไดสะดวกหรอชวยใหกระแสนาไหล เรวยงขน อนเปนการบรรเทาความเสยหายจากนาทวมขงได โดยใชวธการดงน - ขดลอกลานาตนเขนใหนาไหลสะดวกขน - ตกแตงดนตามลาดตลงใหเรยบมใหเปนอปสรรคตอทางเดนของนา - กาจดวชพช ผกตบชวา และรอทาลายสงกดขวางทางนาไหลใหออกไปจนหมดสน - หากลานาคดโคงมาก ใหหาแนวทางขดคลองใหมเปนลานาสายตรงใหนาไหลสะดวก การกอสรางเขอนเกบกกนาเปนมาตรการปองกนนาทวมทสาคญประการหนงในการกกเกบนาทไหลทวมลนในฤดนาหลาก โดยเกบไวทางดานเหนอเขอนในลกษณะอางเกบนาซงปจจบนดาเนนการตามพระราชดารมากมายหลายแหงในประเทศไทย และการปองกนนาทวมใหญในระดบประเทศนน เชน - โครงการพฒนาลมนาปาสกอนเนองมาจากพระราชดาร - โครงการพฒนาพนทลมนาปากพนงอนเนองมาจากพระราชดาร - โครงการพฒนาลมนานครนายกตอนบนจงหวดนครนายก การแกไขปญหานาทวมพนทในกรงเทพมหานครและปรมณฑลตามพระราชดาร แกมลง จากสภาพธรรมชาตดงเดมของกรงเทพมหานครมลกษณะลมตา ทาใหมการระบายนายามเกดภาวะนาทวมใหออกจากพนทเปนไปอยางลาชา คคลองจานวนมากมความลาดเทนอยอกทงมจานวนหลายคลองทลานาตนเขน มวชพชปกคลมกดขวางทางนาไหล ทาใหเกดเปนสาเหตในหลายปจจยของการเกดนาทวมขงในกรงเทพมหานคร และเขตปรมณฑลเปนระยะเวลายาวนาน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานแนวพระราชดารใหมระบบการบรหารจดการดานนาทวม ในวธการทตรสวา แกมลง ซงไดพระราชทานอรรถาธบายวา ...ลง โดยทวไปถาเราสงกลวยให ลงจะรบปอกแลวเอาเขาปากเคยวแลวเอาไปเกบไวทแกม ลงจะเอากลวยเขาไปไวทกระพงแกมไดเกอบทงหว โดยเอาไปไวทแกมกอนแลวจงนามาเคยวบรโภคและกลนกนเขาไปภายหลง... เปรยบเทยบไดกบเมอเกดนาทวมกขดคลองตาง ๆ เพอชกนาใหรวมกนแลวนามาเกบไวเปนบอพกนาอนเปรยบไดกบแกมลงแลวจงระบายนาลงทะเลเมอปรมาณนาทะเลลดลง

๓๖

ลกษณะและวธการของโครงการแกมลง ๑. ดาเนนการระบายออกจากพนทตอนบนใหไหลไปตามคลองในแนวเหนอ-ใตลงคลอง พกนาขนาดใหญทบรเวณชายทะเล เชน คลองชายทะเลของฝงตะวนออก ซงจะทาหนาทเปนบอเกบนาขนาดใหญ คอ แกมลง ตอไป ๒. เมอระดบนาทะเลลดตาลงกวาระดบนาในคลอง กทาการระบายนาจากคลองดงกลาวออกทางประตระบายนา โดยใชหลกการทฤษฎแรงโนมถวงของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาต ๓. สบนาออกจากคลองททาหนาทแกมลงน ใหระบายออกในระดบตาทสดออกสทะเล เพอจะไดทาใหนาตอนบนคอย ๆ ไหลมาเองตลอดเวลาสงผลใหปรมาณนาทวมพนทลดนอยลง ๔. เมอระดบนาทะเลสงกวาระดบในลาคลองใหทาการปดประตระบายนา เพอปองกนมใหนายอนกลบ โดยยดหลกนาไหลทางเดยว (One Way Flow) หลกการ ๓ ประเดน ทโครงการแกมลงจะสามารถมประสทธภาพบรรลผลสาเรจตามแนวพระราชดาร คอ ๑. การพจารณาสถานททจะทาหนาทเปนบอพกและวธการชกนาทวมไหลเขาสบอพกนา ๒. เสนทางนาไหลทสะดวกตอการระบายนาเขาสแหลงททาหนาทบอพกนา ๓. การระบายนาออกจากบอพกนาอยางตอเนอง จากหลกการขางตน การสนองพระราชดารจงดาเนนการพจารณาจากการใชลาคลองหนองบงธรรมชาต หรอพนทวางเปลา นามาใชเปนบอพกนาแหลงนาทจะนานาเขาบอพกและระบบนาออกจากบอพกนาตามความเหมาะสมของแตละพนท ซงผลการดาเนนการศกษาและพจารณากาหนดรปแบบของโครงการแลวสามารถแบงออกไดเปน ๒ สวนคอ โครงการแกมลงฝงตะวนออกของแมนาเจาพระยา ทาการรบนาในพนทฝงตะวนออกของแมนาเจาพระยา นบตงแตจงหวดสระบร พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร และกรงเทพมหานคร มาตามคลองสายตาง ๆ โดยใชคลองชายทะเลทตงอยรมทะเลดานจงหวดสมทรปราการ ทาหนาทเปนบอพกนาหรอรบนา และพจารณาหนองบงหรอพนทวางเปลาตามความเหมาะสม เปนบอพกนาเพมเตมโดยใชคลองธรรมชาตในแนวเหนอ-ใต เชน คลองพระองคไชยนชต คลองบางปลา คลองดาน คลองบางปง คลองตาหร คลองชายทะเล เปนแหลงระบายนาเขาและออกจากบอพกนก โครงการแกมลงในพนทฝงตะวนตกของแมนาเจาพระยา ทาหนาทรบนาในพนทฝงตะวนตกของแมนาเจาพระยา ตงแตจงหวดอางทอง พระนครศรอยธยา ปทมธาน นครปฐม กรงเทพมหานคร และสมทรสาคร ไปคลองมหาชย-สนามชยและแมนาทาจน เพอระบายออกสทะเลดานจงหวดสมทรสาคร สาหรบในสวนภาครฐพบวา ประเทศไทยยงขาดกฎหมายควบคมการใชทดนและนโยบายการ ตงถนฐานทชดเจนและมประสทธภาพ ยงไมมเคยมขอบญญตวาดวยการควบคมการใชทดนในเขตนาทวม ยงเปนพนทนอกเขตเมอง เชน ตามเชงเขาดวยแลวยงไมมมาตรการทไดผลใด ๆ ใชบงคบเพอปองกน ความเสยหายจากนาปาไหลหลาก นอกจากนาปาแลวการเกดแผนดนถลม (Landslide) ยงเปนปรากฏการณควบคกนโดยธรรมชาตอกดวย สงผลใหเกดอทกภยทรนแรงและทาความเสยหายแกชวตและทรพยสนเปนอยาง

๓๗

มาก ดงนน จงควรมการจดทาแผนทพนทเสยงตอภยพบตดนถลม การตรากฎหมายและนโยบายการตงถนฐานระดบชาตทเนนสรางความสมดลกบพนทนน ๆ ซงจะเปนการชวยลดระดบความรนแรงของปรากฏการณธรรมชาตไดในระดบหนงดวย เอกสารอางอง มลนธชยพฒนา. “ทฤษฎการแกไขปญหานาทวม”. ระบบออนไลน เขาถงไดจาก http://www.chaipat.or.th/chaipat/index.php? Option = com_content&view สบคน ณ วนท ๘ กนยายน ๒๕๕๔. Wikipedia. “นาทวมในประเทศไทย”. ระบบออนไลน เขาถงไดจาก http:///www.wikipedia.๐๐๕๒๑๗๘stml/index_option สบคน ณ วนท ๘ กนยายน ๒๕๕๔. ศนยประสานงานการจดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ. “นาทวม”. ระบบออนไลน เขาถงไดจาก http://www.onep.go.th/CDM/cme_flood.html สบคน ณ วนท ๘ กนยายน ๒๕๕๔.

รอบโลกวจย

ภยจากเครองพมพเลเซอร โดย วรารตน คงคาใส

เรยบเรยงโดย ปยะวรรณ ปานโต

เครองพมพระบบเลเซอรเปนอปกรณสาหรบใชกบเครองปรนทงานพมพ ซงปจจบนทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนนยมใชงานกนอยางแพรหลาย เนองจากมตนทนในการพมพตอแผนตากวาเครองพมพแบบองคเจท ประกอบกบงานพมพทออกมากดสวยงามสมเปนมออาชพ และทสาคญไมควรมองขามถงความปลอดภยดวย ทงน เพอสขภาพทดนบวาเปนเรองสาคญทไมควรละเลยคอ เรองของคณภาพอากาศภายในอาคาร ซงสงผลโดยตรงตอสขภาพของมนษย และผอานอาจเปนคนหนงทใชเวลาอยในสานกงานวนละไมตากวา ๗ ชวโมง นนหมายถงคณอาจเปนคนหนงทมภยอยใกลตวโดยไมทราบได คอลมน “รอบโลกวจย” นาความรและขอคนพบจากผลการศกษาวจยนามาใหผอานไดรบทราบกนในฉบบน อนงทผานมา องคการอนามยโลกเคยประเมนไววา ๑ ใน ๓ ของอาคารในโลกนลวนแลวแตมปญหามลพษกนทงสน เกยวกบเรองคณภาพของอากาศทมนษยหายใจเขาไปทกวนนนเปนทนาสนใจอยางมากของนกวจย แตเรองมลพษในอากาศทมาจากการปลอยอนภาคของหมกพมพนนไมคอยมคนศกษาไวมากนก จากผลการวจยทางวชาการของหองปฏบตการนานาชาตเพอคณภาพของอากาศ และสขภาพจากมหาวทยาลยควนสแลนด ประเทศออสเตรเลย ระบวา เครองพมพแบบเลเซอรทใชกนอยในสานกงานเปนตวปลอยอนภาคททาอนตรายตอปอดและระบบทางเดนหายใจ ซงนกวจยพบวาอนภาคทปลอยออกมาจากเครองพมพนน เปนสาเหตหลกของการเพมขนของผลอนภาคขนาดเลกในสานกงาน ดงนน จงควรมาทาความรจกกบเครองพมพตาง ๆ ทใชภายในสานกงาน ซงไดมการแบงเครองพมพเลเซอรทใชภายในสานกงานฯ ดงกลาวออกเปน ๔ ประเภท ไดแก ๑. รนทไมปลอยอนภาคของผงหมกเลย ๒. รนทปลอยอนภาคของผงหมกในระดบตา ๓. รนทปลอยอนภาคของผงหมกในระดบกลาง

๓๙

๔. รนทปลอยอนภาคของผงหมกในระดบสง สงทนาสนใจกคอ อนภาคทถกปลอยออกมาขณะพมพงานจะฟงกระจายอยในสานกงานนน มขนาดเลกมาก นกวชาการบอกวาอนภาคฝนทมขนาดเลกกวา ๒.๕ ไมโครเมตร เปนอนตรายตอสขภาพของมนษย เนองจากสามารถแทรกซมผานระบบหายใจเขาไปเกาะทเซลลปอดของมนษยได หากรางกายไดรบในปรมาณทมากพอ กจะสะสมจนเกดเปนผงผด หรอแผลขน ทาใหเกดอาการหลอดลมอกเสบ หอบหดหรอถงลมโปงพองได อกสาเหตหนงทอนภาคขนาดเลกเปนอนตรายตอมนษยมากกวาอนภาคขนาดใหญ เนองจากมนาหนกเบา ดงนนอนภาคของผงหมกจงสามารถลอยวนไปเวยนมาอยในอากาศไดเปนเวลานาน และอนภาคยงเลกมากกยงลอยอยไดนานมาก ผเชยวชาญไดกลาวไววา อนภาคทเลกกวา ๐.๕ ไมตรอน นน สามารถแขวนอยในอากาศไดถงหนงปเลยทเดยว ซงจากผลการวจยชนนยงแสดงใหเหนวามเครองพมพบางรนทไมปลอยอนภาคผงหมกขนาดเลกออกมาเลย ในขณะทบางรนปลอยออกมาคอนขางมาก โดยมขอสงเกต คอ อายของแครหมกมผลตอการปลอยอนภาค โดยแครหมกเกานนทาใหเกดอนภาคขนาดเลกมากกวาแครหมกใหม ถงแมวาโดยรวมแลว มนจะทาใหเกดจานวนอนภาคโดยรวมนอยกวาแครหมกใหมกตาม สาหรบวธการสารวจปรมาณอนภาคของนกวจย ทาโดยจดการปลอยอนภาคของเครองพมพแบบเลเซอรทใชในอาคาร ๖ ชน แหงหนงในยานธรกจของเมองบรสเบน ประเทศออสเตรเลย อาคารแหงนมการวางผงสานกงานเปนแบบเปดโลงตงอยหางจากทางหลวงทจอแจ ประมาณ ๑๒๐ เมตร และมเครองพมพเลเซอรตงอยตามจดตาง ๆ ของอาคารรวมทงหมด ๖๒ เครอง (ซงบางรนมมากกวาหนงเครอง) ผวจยทดสองโดยการวดปรมาณอนภาคในพนทบรเวณใกลเคยงกบเครองพมพในสานกงานแบบเปดโลงขนาดใหญ หลงจากทางานพมพเสรจ ๑ แผน นอกจากนยงมการศกษาลกษณะการปลอยอนภาคของเครองพมพ ๓ รน ในหองทดลองดวย ทาใหพบวาอตราการปลอยอนภาคนนขนอยกบชนดของเครองพมพ ลกษณะของการหอหมผงหมกและอายการใชงานของแครหมกพมพ ซงเปนปจจยสาคญของการปลอยอนภาคของผงหมกนนเอง ขอแนะนาเพอลดอนตรายจากอนภาคผงหมก จากการศกษาวจยเกยวกบอนตรายของผงหมกทมตอสขภาพนน นกวจยไดใหคาแนะนาเกยวกบตาแหนงทตงเครองพมพในสานกงานควรอยในบรเวณทอนภาคจากผงหมกสามารถกระจายออกไปนอกตวอาคารไดงาย และทสาคญเพอใหเขากบยครณรงคลดโลกรอน จงควรชวยกนสงพมพงานใหนอยลง เพราะถงแมเครองพมพทใชจะไมไดปลอยอนภาคผงหมกทเปนอนตรายตอรางกาย ออกมาฟงกระจายอยในอากาศ แตการสงพมพงานแตละครงกหมายถง คาใชจาย อยางเชน คาผงหมก คาบารงรกษา คาไฟฟา และการสนเปลองกระดาษอกดวย และทสาคญ วนนผอานมสวนชวยประหยดการใชจายใหกบองคกรของผอานแลวหรอยง” เอกสารอางอง วรารตน คงคาใส. (๒๕๕๔). ภยจากเครองพมพเลเซอร. วารสารสายใจไฟฟา มกราคม ๒๕๕๔. หนา ๒๘ – ๒๙.

รอบรนอกสภา

การดาเนนโครงการสนบสนน และเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย และของเสยอนตรายจากชมชน

ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ เรยบเรยงโดย อญชล จวงจนทร

รอบรนอกสภาประจาเดอนตลาคม ๒๕๕๔ ขอนาเสนอเรองทนาสนใจและเปนประโยชนตอการดาเนนการสนบสนน และเสรมสรางสมรรถนะขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดการขณะขยะมลฝอยและของเสยทเปนอนตรายจากชมชน จากการสมมนาการดาเนนโครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ ในวนท ๑๕ สงหาคม ๒๕๕๔ ณ หองกษตรยศก ๒ ชน ๔ โรงแรมเดอะทวนทาวเวอร กรงเทพมหานคร โดยมผเขารวมการสมมนา จานวน ๒๒๐ คน ซงวตถประสงคในการสมมนาครงน คอ (๑) เพอสรปผลการดาเนนโครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒) เพอพจารณาแนวทางในการดาเนนโครงการสนบสนน และเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย และพจารณาพนทองคกรปกครองสวนทองถนทมศกยภาพในการดาเนนโครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะฯ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ (๓) เพอสงเสรมและสนบสนนใหเกดความรวมมอกนระหวางหนวยงานกลางและหนวยงานสวนภมภาคในการบรหารจดการขยะมลฝอย โดยการยกยองเชดชเกยรตใหกบองคกรปกครองสวนทองถนทรวมดาเนนโครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะ โดยวทยากรทมาบรรยายคอ นายรงสรรค ปนทอง ผอานวยการสานกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ (คพ.) โดยสรปผลการสมมนาไดดงน ๑. โครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน ไดแบงสมรรถนะในการบรหารงานออกเปน ๖ สมรรถนะ คอ สมรรถนะท ๑ แผนปฏบตการจดการขยะมลฝอย โดยองคการปกครองสวนทองถนมแผนปฏบตการเฉพาะดานในการบรหารจดการขยะมลฝอยหรอของเสยอนตรายจากชมชนหรอมลฝอยตดเชอ

๔๑

สมรรถนะท ๒ กจกรรมลด คดแยก และใชประโยชนจากขยะมลฝอยหรอของเสยอนตรายชมชน องคกรปกครองสวนทองถน มการเกบขอมลปรมาณการนาขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหม (ตวเลขหรอรอยละ) หรอมการดาเนนกจกรรมลด คดแยกและนาขยะมลฝอย หรอของเสยอนตรายจากชมชนกลบมาใชประโยชนอยางนอย ๑ กจกรรม ตวอยางเชน การทาปยหมกหรอปยนาชวภาพ ธนาคารขยะ ตลาดนดรไซเคล เปนตน สมรรถนะท ๓ ประสทธภาพในการเกบขนขยะมลฝอย องคการปกครองสวนทองถนสามารถดาเนนการรวบรวมเกบขนขยะมลฝอยใหครอบคลมพนทการใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถนไดมากทสด โดยเทศบาลนคร ตองมประสทธภาพในการเกบขนขยะมลฝอยไมนอยกวารอยละ ๙๕ เทศบาลเมอง ตองมประสทธภาพในการเกบขนขยะมลฝอยไมนอยกวารอยละ ๙๐ เทศบาลตาบล ตองมประสทธภาพในการเกบขนขยะมลฝอย ไมนอยกวารอยละ ๘๕ สมรรถนะท ๔ การบรหารจดการขยะมลฝอยหรอมลฝอยตดเชอในลกษณะรวมศนย องคการปกครองสวนทองถนมการบรหารจดการขยะมลฝอยหรอมลฝอยตดเชอในลกษณะรวมศนยหรอมการใชบรการสถานทกาจดขยะมลฝอยรวมกนกบองคกรปกครองสวนทองถนใกลเคยง สมรรถนะท ๕ ประสทธภาพในการกาจดขยะมลฝอย การดาเนนงานบรหารจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนอยางนอยตองมการดาเนนการในลกษณะของการเทกองแบบควบคม หรอระบบฝงกลบเชงวศวกรรม ทงน เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนมแนวทางในการปรบปรงสถานทกาจดขยะมลฝอยเพอเพมประสทธภาพของสถานทกาจดขยะมลฝอยใหเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนด สมรรถนะท ๖ รายไดในการจดการขยะมลฝอย เกณฑการคดเลอกพนทของสถานทฝงกลบขยะมลฝอย ๑. ไมตงอยในพนทลมนาชน ๑ และชน ๒ ตามมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการกาหนดชนคณภาพลมนาเมอวนท ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๒๘ ๒. ตงอยหางจากแนวเขตโบราณสถานตามพระราชบญญตโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ ไมนอยกวา ๑ กโลเมตร ๓. ตงอยหางจากแนวเขตสนามบนไมนอยกวา ๕ กโลเมตร ๔. ควรตงอยหางจากบอนาดมหรอโรงผลตนาประปาในปจจบนไมนอยกวา ๗๐๐ เมตร ๕. ควรตงอยหางจากแหลงนาธรรมชาตหรอมนษยสรางขนมา รวมทงพนทชมนาไมนอยกวา ๓๐๐ เมตร ยกเวนแหลงนาทตงอยในสถานทฝงกลบขยะมลฝอย ๖. เปนพนทซงสภาพธรณวทยาหรอลกษณะใตพนดนมนคงแขงแรงพอทจะรองรบขยะมลฝอย ๗. ควรเปนพนทดอน ในกรณเปนพนทลมทมโอกาสเกดนาทวมฉบพลนหรอนาปาไหลหลากจะตองมมาตรการปองกนแกไข ๘. ควรเปนพนทซงระดบนาใตดนอยลก ในระดบทระดบนาใตดนอยสงจะตองมมาตรการปองกนแกไข

๔๒

๙. ควรเปนพนทตอเนองผนเดยว และมขนาดเพยงพอ สามารถใชงานฝงกลบไดไมนอยกวา ๒๐ ป ผลการดาเนนงานของแตละสมรรถนะในการบรหารจดการขยะมลฝอย ๑. ประชมชแจงรายละเอยดโครงการฯ เปนรายภาคใหกบสานกงานสงแวดลอมภาค (สสภ.) สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด (ทสจ.) และ องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ตามพนทความรบผดชอบของ สสภ. ทง ๑๖ แหง รวมทงใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ/แนวทางในการเพมประสทธภาพการบรหารจดการขยะมลฝอย ทง ๖ สมรรถนะ เสนอให อปท. ในพนทเปาหมาย พจารณาในการนาไปประยกตใชหรอปรบปรงในการดาเนนงานตอไป ๒. จดสมมนา เรอง “แนวทางการเสรมสรางสมรรถนะในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชนใหกบองคกรปกครองสวนทองถนใหกบ สสภ. ทสจ. และ อปท. ในพนทเปาหมายเพอใหองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ มการแลกเปลยนประสบการณในการดาเนนงาน และวธการแกไขปญหาในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน ๓. ลงพนทเพอดาเนนการประเมนสถานทกาจดขยะมลฝอยและเกบตวอยางคณภาพนาใตดนของสถานทจากดขยะมลฝอย รวมกบ สสภ. และทสจ. จานวน ๖๓ แหง ๔. ลงพนทตดตามผลการดาเนนโครงการฯ รวมทงประสานกบ สสภ. และ ทสจ. ในการรวบรวมหลกฐานเพอใชประกอบในการประเมนสมรรถนะในการบรหารจดการขยะมลฝอย สาหรบแนวทางในการดาเนนโครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอย และของเสยอนตรายจากชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดมการดาเนนโครงการดงน โครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน วตถประสงค - เพอเสรมสรางสมรรถนะใหกบ อปท. ในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน การประเมนผล - อปท. จะตองผานเกณฑการประเมนสมรรถนะการบรหารจดการขยะมลฝอยอยางนอย ๔ ใน ๖ สมรรถนะ พนทดาเนนโครงการ - ป ๒๕๕๑ เทศบาลนคร ๒๓ แหง - ป ๒๕๕๒ เทศบาลนคร ๒๑ แหง เทศบาลเมอง ๓๘ แหง รวม ๕๙ แหง - ป ๒๕๕๓ เทศบาลนคร ๒๒ แหง เทศบาลเมอง ๖๘ แหง เทศบาลตาบล ๔ แหง รวม ๙๔ แหง - ป ๒๕๕๔ เทศบาลนคร ๒๓ แหง เทศบาลเมอง ๘๓ แหง เทศบาลตาบล ๒๕ แหง รวม ๑๓๑ แหง

๔๓

- ป ๒๕๕๕ เทศบาลนคร ๒๕ แหง เทศบาลเมอง ๘๘ แหง เทศบาลตาบล ๙๑ แหง และ อบต. ๘แหง รวม ๒๑๓ แหง

เกณฑการประเมนสมรรถนะในการบรหารจดการขยะมลฝอย ๖ สมรรถนะ ในการดาเนนโครงการฯ ป ๒๕๕๕

ท สมรรถนะ ตวชวด ๑ แผนปฏบตการจดการขยะมลฝอย มการทบทวนแผนปฏบตการจดการขยะมลฝอย/ของเสยอนตราย

จากชมชน/มลฝอยตดเชอ๒ กจกรรมลด คดแยก และใชประโยชน มการดาเนนกจกรรมลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย/

ของเสยอนตรายชมชน๓ ประสทธภาพในการใหบรการเกบขน

ขยะมลฝอย ประสทธภาพในการเกบขนขยะมลฝอยของเทศบาลนครไมตากวา รอยละ ๙๕ เทศบาลเมองไมตากวา ๙๐ และเทศบาลตาบลไมตากวารอยละ ๘๕

๔ การบรหารจดการขยะมลฝอย/มลฝอยตดเชอในลกษณะรวมศนย

- มการรวมกลมของ อปท. หรอหนวยงานตาง ๆ ทนาขยะมลฝอย/มลฝอยตดเชอ มากาจดรวมกนในพนทใดพนทหนง โดยมหลกฐานการลงนาม หรอสญญาในการนาขยะมลฝอย/มลฝอยตดเชอ มากาจดรวม

- มการจดทารายละเอยดการรวมกลมของ อปท. เพอจดตงศนย (MOU) - อปท. ตามพนทลาดบความสาคญมการเตรยมพรอมในการกอสรางศนยกาจดขยะมลฝอยตามเกณฑของ สผ.

๕ ประสทธภาพในการกาจดขยะมลฝอย - อปท. มการดาเนนงานบรหารจดการขยะมลฝอย อยางนอยตองมการดาเนนการในลกษณะ Controlled Dump (ในกรณทไมไดรบงบประมาณ) หรอ Engineered Landfill (ในกรณทไดรบการสนบสนนงบประมาณ) - มแนวทางในการเพมประสทธภาพของสถานทกาจดขยะมลฝอย

๖ รายไดในการจดการขยะมลฝอย รายไดเพมขนเมอเปรยบเทยบกบรายไดฯ ในปทผานมา

แนวทางการดาเนนโครงการฯ ในป ๒๕๕๕ ท การดาเนนงาน ชวงเวลา๑ คพ. ดาเนนการจดทาหนงสอถงผวาราชการจงหวด จานวน ๗๒ แหง เพอแจง

พนทเปาหมายทง ๑๙๙ แหง ในการดาเนนโครงการฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕

พฤศจกายน ๒๕๕๔

๒ คพ. ดาเนนการโอนงบประมาณสนบสนนใหกบ ทสจ. และ สสภ. เพอเปนคาใชจายในการประสานงาน และดาเนนกจกรรมในการเพมสมรรถนะของ อปท. พรอมทงจดสงหนงสอเพอแจงจานวนเงนงบประมาณการดาเนนโครงการฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕

พฤศจกายน ๒๕๕๔

๔๔

ท การดาเนนงาน ชวงเวลา๓ คพ. ดาเนนการจดทาหนงสอถง สสภ. จานวน ๑๖ แหง และ ทสจ. จานวน ๖๘

แหง เพอแจงสรปผลการดาเนนโครงการฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔พฤศจกายน ๒๕๕๔

๔ ค.พ. ดาเนนการจดทาหนงสอถงนายกเทศมนตร จานวน ๑๓๑ แหง เพอแจงสรปผลการดาเนนโครงการฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔

พฤศจกายน ๒๕๕๔

๕ คพ. ดาเนนการจดทาหนงสอถงสานกงานคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (สถ.) และสานกงบประมาณ (สงป.) เพอแจงผลการดาเนนการของแตละ อปท. ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔

พฤศจกายน ๒๕๕๔

๖ สสภ. จดประชมชแจงรายละเอยดโครงการฯ เปนรายภาค ใหกบ ทสจ. และ อปท. ตามพนทความรบผดชอบของ สสภ. (คพ. เขารวมประชมฯ ตามท สสภ. หรอ ทสจ. รองขอ)

ม ก ร า ค ม – ม น า ค ม ๒๕๕๕

๗ คพ. รวมกบ สสภ. และ ทสจ. ลงพนท เพอดาเนนการประเมนสถานทกาจดขยะมลฝอย และเกบตวอยางคณภาพนาใตดนของสถานทกาจดขยะมลฝอย

ตลอดปงบประมาณ

๘ คพ. รวมกบ สสภ. และ ทสจ. ลงพนท ในการนาขอคดเหนและขอเสนอแนะ/แนวทางในการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการขยะมลฝอย เสนอให อปท. ในพนทเปาหมายพจารณาในการนาไปประยกตใชหรอปรบปรงในการดาเนนงานของแตละ อปท. (คพ. เขารวมลงพนท ตามท สสภ. หรอ ทสจ. รองขอ)

มกราคม – เ มษายน ๒๕๕๕

๙ คพ. ดาเนนการจดฝกอบรม “แนวทางการเสรมสรางสมรรถนะในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน ใหกบ อปท.”

ม น า ค ม – เ ม ษ า ย น ๒๕๕๕

๑๐ คพ. รวมกบ สสภ. และ ทสจ. ลงพนท ในการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการฯ ทง ๖ สมรรถนะ (คพ. เขารวมลงพนท ตามท สสภ. หรอ ทสจ. รองขอ)

เ มษายน – ส งหาคม ๒๕๕๕

๑๑ ทสจ. รายงานผลความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ เปนรายไตรมาส ตามแบบฟอรมรายงานผลความกาวหนาการดาเนนโครงการฯ และแบบฟอรมการตดตามผลการดาเนนงาน (Check List) ให สสภ. รวบรวม เพอรายงานผลในภาพรวมสง คพ. ภายในวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๕๕, ๑๐ เมษายน ๒๕๕๕, ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๕

รายไตรมาส

๑๒ คพ. ดาเนนการจดประชมสรปผลการดาเนนโครงการฯ ใหกบ สสภ. และ ทสจ. ในพนทเปาหมายการดาเนนโครงการฯ ในป ๒๕๕๕

สงหาคม ๒๕๕๕

๑๓ สสภ. ประสานขอขอมล ทสจ. และ อปท. เพอรวบรวมและจดทารายงานสรปผลการดาเนนงานในแตละสมรรถนะของการดาเนนโครงการฯ พรอมดจตอลไฟล มายง คพ.

สงหาคม ๒๕๕๕

๑๔ คพ. ดาเนนการจดทาหนงสอถง สสภ. เพอประสานกบ ทสจ. ในการรวบรวมขอมล และจดสงรายงานสรปผลการดาเนนโครงการฯ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๕ ซง คพ. จะไดรวบรวมและจดทารายงานในภาพรวม เพอสงใหกลมงานพฒนาระบบบรหาร (กพร.) กระทรวงฯ ตอไป

กนยายน ๒๕๕๕

๔๕

การรายงานผลรายไตรมาส ทสจ. สสภ. คพ.

ไตรมาสท ๑ – ๓ ไตรมาสท ๑ – ๓ ไตรมาสท ๑ – ๓- ประสานขอขอมลจาก อปท. - รายงานผลความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ เปนราย ไตรมาส ของแตละ อปท. ตามแบบฟอรมรายงานผลความกาวหนาการดาเนนโครงการฯ และแบบฟอรมการตดตามผลการดาเนนงาน (Check List) ใหกบ สสภ.

- ประเมนผลการดาเนนงานโครงการฯ ของแตละ อปท. ตามรายงานความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ ท ทสจ. จดทา - รายงานผลความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ เปนรายไตรมาส ใหกบ คพ.

- วเคราะหผลการดาเนนงานโครงการฯ ของแตละ อปท. ตามรายงานความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ ท สสภ. จดทา - รายงานผลความกาวหนาของการดาเนนงานโครงการฯ เปนไตรมาส ใหกบ กพร.

ไตรมาสท ๔ ไตรมาสท ๔ ไตรมาสท ๔- ประสานขอขอมลจาก อปท. - รายงานสรปผลดาเนนโครงการของแตละ อปท. ใหกบ สสภ.

- ประเมนผลจากรายงานของ ทสจ. เพอสรปผลการดาเนนงานโครงการฯ ของแตละ อปท. - รายงานสรปผลการดาเนนงานโครงการฯ ของแตละ อปท. ใหกบ คพ.

- วเคราะหผลการดาเนนงานโครงการฯ ของแตละ อปท. ตามรายงานของ สสภ. - รายงานสรปผลการดาเนนโครงการฯ ของแตละ อปท. ใหกบ กพร.

เอกสารอางอง รงสรรค ปนทอง. เอกสารประกอบการบรรยาย โครงการสนบสนนและเสรมสรางสมรรถนะใหกบองคกร ปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจากชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔. วนจนทรท ๑๕ สงหาคม ๒๕๕๔. ณ หองกษตรยศก ๒ ชน ๔ โรงแรมเดอะ ทวน ทาวเวอร กรงเทพฯ.

พบปะนกวจย

อาจารยธนวทย บตรอดม สมภาษณโดย...นารลกษณ ศรวรรณ

คอลมนพบปะนกวจยในเดอนตลาคมน ขอนาเสนอนกวจยรนใหมทมความสามารถ และเปนอาจารยประจาคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง คอ อาจารยธนวทย บตรอดม ปจจบนดารงตาแหนง รองคณบดฝายวางแผนและพฒนา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปางและกรรมการหลกสตร รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต (รปม.) สาขาวชาการบรหารและพฒนาประชาคมเมองและชนบท คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปางสาขาวชา รฐประศาสนศาสตร ซงอาจารยธนวทย ไดจบการศกษาปรชญาดษฎบณฑต (ประชากรและการพฒนา) จากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร โดยอาจารยธนวทย บตรอดม ไดใหความคดเหนทนาสนใจเกยวกบการวจยไวดงน คาถาม : ปจจบนอาจารยทางานวจยเรองอะไรอย และทผานมาเคยดาเนนงานวจย เรองอะไรบาง? นายธนวทย บตรอดม : ประสบการณการวจยเปนนกวจยรวมในโครงการแผน Child Watch เพอ พฒนาระบบเฝาระวงสถานการณและการขบเคลอนยทธศาสตรดานเดก และเยาวชนระดบภาคเหนอ ระยะท ๑ – ระยะท ๓ (พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๓) โดยการสนบสนนจากกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กองทน สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และกระทรวงการพฒนาสงคมและ ความมนคงของมนษย หวหนาโครงการวจยรปแบบการกาหนดยทธศาสตร ดานเดกและเยาวชนขององคกรปกครองสวนทองถนภาคเหนอตอนบน (พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๕๓) นกวจยรวมเรองกระบวนการมสวนรวมของเดก และเยาวชนในการขบเคลอนยทธศาสตรดานเดกและเยาวชนขององคกร ปกครองสวนทองถน กรรมการผประเมนกองทนการเมองภาคพลเมอง ประจาป ๒๕๕๒ จงหวดลาปาง, ลาพน และหวหนาโครงการวจยการพฒนา ศกยภาพเพอพฒนาแหลงทองเทยวและการจดการทองเทยวชมชนบาน

๔๗

ปาเมยง ตาบลแจซอน อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง พ.ศ. ๒๕๕๓ โดย การสนบสนนของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา คาถาม : ความคดเหนเกยวกบการวจยในปจจบน ซงควรมการพฒนาไปในดานใดบาง? นายธนวทย บตรอดม : งานวจยในปจจบนเหนวามแนวโนมในการพฒนาทดขนโดยจะเหนไดจากม การปรบเปลยนแนวทางการวจยจากการวจยทมงเนนองคความรไปสการ วจยเพอการใชประโยชนมากยงขน สาหรบทศทางในการพฒนางานวจย เหนวาทศทางของงานวจยในอนาคต ควรเปนการวจยเพอตอบสนองตอการ พฒนาในเชงพนท การวจยเพอเพมความสามารถในการแขงขน หรอการ วจยเพอเสรมสรางศกยภาพในการพฒนาอยางยงยน คาถาม : ความคดเหนเกยวกบการนาผลการวจยไปใชประโยชน ควรดาเนนการอยางไร? นายธนวทย บตรอดม : การนาผลงานวจยไปใชประโยชนนบวามความสาคญอยางยง เปนการเปด โอกาสในการเชอมโยงความรทไดรบจากการวจยไปสการใชประโยชนในทาง ปฏบตไดจรง โดยแนวทางในการนางานวจยไปใชประโยชน ควรเปน งานวจยทเกดจากการเชอมโยงในองคความรทไดรบจากการวจยนาไปสการ ปฏบต เปนงานวจยทเกดจากการมสวนรวมระหวางผวจยและผใชประโยชน จากงานวจยนน นอกจากนแลวงานวจยควรแสดงใหเหนผลทจะเกดขนจาก การนางานวจยไปใชประโยชนไดอยางชดเจน คาถาม : รฐสภาในฐานะองคกรนตบญญต ควรมการสงเสรมใหมการวจยในดานใดบาง? นายธนวทย บตรอดม : ถงแมวารฐสภาในฐานะททาหนาททางนตบญญต แตอยางไรกตามรฐสภายง มบทบาทในการพฒนาประเทศอกดวย ดงนน การสงเสรมการวจยของ รฐสภาจงควรขยายขอบเขตการวจยนอกเหนอจากภารกจดานนตบญญต โดยประเดนทรฐสภาควรสงเสรมใหเกดงานวจย ไดแกประเดนการพฒนา คน การพฒนาสงคม การวจยทองถน หรอการวจยเพอสรางนวตกรรม ใหม ๆ เปนตน คาถาม : ความคดเหนเกยวกบการพฒนาใหมนกวจยรนใหม ควรดาเนนการอยางไร? นายธนวทย บตรอดม : เนองจากนกวจยรนใหมยงขาดประสบการณในการทาวจย ดงนนแนวทาง ในการพฒนานกวจยรนใหมควรดาเนนการโดยสงเสรมการวจยในระบบพ เลยงโดยการสรางความรวมมอกนระหวางนกวจยทมประสบการณให ถายทอดประสบการณการวจยสนกวจยรนใหม ซงอาจดาเนนการโดยการ สรางชดโครงการการวจยทมนกวจยอาวโสเปนหวหนาโครงการ นอกจากน แลวการเปดโอกาสใหนกวจยรนใหมไดแสดงความสามารถในการวจยโดย การเปดโอกาสใหเขาถงแหลงทนวจยรวมทงการเปดเวทในการนาเสนอ ผลงานวจยและการยกยองนกวจยรนใหม จะเปนแนวทางในการสงเสรมให เกดนกวจยรนใหมขนได…

ปดทายวจย

วกฤตนาทวม

วกฤตการณนาทวมทกาลงเปนปญหาสาคญระดบชาตอยในขณะน ไดสรางความเสยหายใหประชาชนในพนทลมนา มากถง ๔๑ จงหวด รวมกวา ๑,๑๘๓,๒๒๓ ครอบครว ความเสยหายทเกดขนเหลานมแนวโนมจะทวความรนแรงมากยงขน เนองจากปรมาณนาฝนทตกลงมาอยางตอเนอง สาเหตสาคญททาใหเกดวกฤตปญหาเหลานคอ ปญหาการทาลายสงแวดลอม โดยเฉพาะการตดไมทาลายปา ปญหาโลกรอนทสงผลใหฤดกาลเปลยนแปลง ภาวะอากาศแปรปรวน ทาใหพายมความรนแรง นาฝนมปรมาณมากและฝนตกยาวนานมากขน ปญหาระบบการบรหารจดการนาซงขาดการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐในระดบชาตและในระดบทองถน และปญหาสญเสยพนทเกบกกนาจากการพฒนาหรอขยายเขตเมองและพนทชมชนประกอบกบการจดสรางสาธารณปโภคพนฐานทขาดการศกษาถงผลกระทบทอาจจะเกดขนทงในระยะสนและระยะยาว จากสภาพปญหาเหลานจงทาใหการบรหารจดการหรอการแกไขปญหานาทวมของประเทศดาเนนไปดวยความลาชา ไมอาจบรรเทาความเดอดรอนของประชาชนไดทนทวงทสอดคลองกบเหตการณ ถงแมวาปญหาในลกษณะนจะเกดขนมานานแลวกตาม แตการแกไขปญหาในเชงระบบกยงไมสามารถทจะเกดขนได ทงทประเทศไทยเองเคยมประสบการณ และองคความรเกยวกบเรองการบรหารจดการนาทวม ทงจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนนาจะมมากอยพอควรในการทจะบรรเทาปญหาใหทเลาเบาบางลงไปได สาหรบแนวทางในการแกไขปญหานาทวม ในประเทศไทยจากแนวคดของนกวชาการและ ผเกยวของกบการบรหารจดการนารวบรวมได ดงน

๔๙ ๑. ควรมการบรณาการการบรหารจดการนาทวมรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐในสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน อยางเปนระบบและมความเปนเอกภาพ ๒. ควรจดหาพนทรองรบปรมาณนาตามธรรมชาตใหเพยงพอดวยการขดลอกหวย หนอง คลอง และบง ใหเหมาะสมกบขนาดของพนทและปรมาณนาทคาดวาจะเกดขนจากการคาดการณในแตละปใหสอดคลองกบลกษณะของพนทแตละภมภาค ๓. การจดตงศนยขอมลแกไขปญหานาทวม โดยรวบรวมใหมทงขอมลแสดงพนทนาทวมทงในอดตและปจจบน ขอมลสภาพภมอากาศ เพอใชเปนฐานขอมลสนบสนนการทางานใหกบหนวยงานทเกยวของในการปองกนและแกไขปญหานาทวมทคาดวาจะเกดขนในแตละป ๔. การปลกปาเพอเรงฟนฟสภาพปาไมมความอดมสมบรณ เพอใหระบบนเวศของธรรมชาตกลบมามสภาพดงเดม และเพมปรมาณปาไมมมากขน เพอการแกไขนาทวมอยางยงยนถาวรสบไป ดงนน การแกไขปญหานาทวมในประเทศไทย จงมใชบทบาทหนาทของหนวยงานใดหนวยงานหนงโดยลาพง ทกหนวยงานทมสวนรบผดชอบจาตองบรณาการรวมกนอยางเปนระบบ ทงน เพอใหการแกไขปญหานาทวมทมแนวโนมจะทวความรนแรงมากขนในอนาคตปรากฏผลเปนรปธรรมเชงประจกษ ทจะนาไปสการแกไขปญหาไดอยางยงยนถาวร ประชาชนเองกควรจะมสวนรวมอยางสาคญในการแกไขปญหาเหลานดวยการปฏบตตามกฎหมายทเกยวของกบการอนรกษ หรอรกษาสภาพสงแวดลอมทางธรรมชาต โดยหลกเลยงปญหาทอาจกอใหเกดอทกภยและยดถอขอแนะนาและแนวทางของภาครฐอยางเครงครด จนทมร สหาบญล เอกสารอางอง ศรราชา เจรญพานช. แนวทางการแกไขปญหานาทวมนาแลงอยางถาวร. หนงสอพมพมตชน วนท ๑๑ กนยายน ๒๕๕๔. สบศกด สบสายออน. ๕ มตรากเหงา...ปญหานาทวม. หนงสอพมพโพสตทเดย วนท ๘ กนยายน ๒๕๕๔.