Revista Delirje & Edukim Nr.24

R E E D U K A T I V E K U L T U R O R EV I S T Ë M U J O R E F E T A R E S H K E N C O R E

&MARS 11 REBIUL- E EVE 1432 420 THANI - JUMADA L- L NR. 2 ÇMIMI 1| €| |

"Pasuri e vërtetë është pasuria e zemrës dhe varfëri e vërtetë është varfëria e zemres’’

lfq. 5

JETA E ZEMRËS….NË NAMAZ

VARFËRI E VËRTETË ËSHTËVARFËRIA E ZEMRËS lfq. 7

KONTRIBUTI I DIJETARËVE TËHADITHIT NË SHEKULLIN ETRETË HIXHRI lfq. 18

CILËSITË E GRUASSË DEVOTSHME lfq. 41

Shtytja për tërë këtë është dashuria e njeriut për të mirën dhe për dobinë e njerëzve, pasi kurdo që ështëprezente dëshira, qëllimi i paluhatshëm dhe kërkimi i ndihmës së Allahut për këtë, ky njeri do të jetë melejen e Allahut nga çelësat e së mirës dhe mbyllës i së keqes. fq. 4

P Ë R T Ë M I R Ë NBËHU ÇELËS

EDITORIALIUnejs MURATIKaluan dy vite të begatë .......................................................... 2

Dr. AbduRrazak ibën AbdulMuhsin el‐BedrBëhu çelës për të mirën ........................................................... 4

Ahmed Abdus‐SelamJeta e zemrës…. në namaz ....................................................... 5

Sabahudin SELIMIVarfëri e vërtetë është varfëria e zemrës ................................ 7

Mr: Fidan XHELILIParathënia e "Sunenit" të Ibën Maxhes ................................. 11

Dr.Muhamed ibën Abdulvehab El‐AkilAdhurimi i melaikeve dhe obligimet e tyre ............................ 14

Bali SADIKUKontributi i dijetarëve të hadithit në shekulline tretë hixhri .......................................................................... 18Abdul‐Aziz ibën Abdil‐lah ibën Baz Gjykimi për kërkimin e ndihmës nga xhinët dhe shejtanët dhezotimit ndaj tyre .................................................................... 21

Salih ibën Ta Ha Abdul VahidTurpi është nga degët e imanit II ........................................... 25

Xhabir SHEMETë njohim të Dërguarin e Allahut, Muhamedin Sal‐lAllahu alejhi ve sel‐lem ................................................... 29

Imam Ibën Kajjimit Dobitë dhe frytet që përfitohen prej salavateve që i dërgohenMuhamedit Sal‐lAllahu alejhi ve sel‐lem ............................... 33Adem AVDIUPërgjigjet e qarta ndaj dyshimeve me të cilat argumentojnëlejimin e Mevludit .................................................................. 37

Dr. Abdu Rrezak ibën AbdulMuhsin el BederCilësitë e gruas së devotshme ............................................... 41

Dr.Abdullah ibën Vekil EshejhFemra dhe kurthet e armikut ................................................ 44

Të kuptuarit e duasë .............................................................. 47

KËNDI I LUTJEVEMirësitë e lutjes ..................................................................... 48

PËRMBAJTJA

Kryeredaktor:

Unejs MURATI

Zv. Kryeredaktor:

Mr. Fidan XHELILIAnëtarët e revistës:

Adem AVDIUSabahudin SELIMIXheladin LEKABashkëpunëtorët:

Bali SADIKUFehmi DALIPILirim SADIKUNamik VEHAPIShuajb REXHA

Redaktor gjuhësor:

Arian KOÇI

Boton:

Shtëpia botueseAtikGjilan, Republika e Kosovës

Tirazhi: 1000

Adresa: Rr. M. Idrizi p.n 60000 Gjilan Republika e Kosovës E‐mail: [email protected]

Nr. i llog.: 1150‐138922‐0101‐09ProCredit Bank of KosovoSwift Code: MBKORS22Gjilan, Republika e Kosovës

NDIHMO REVISTËN

A

2 Dëlirje&Edukim | P R I L L 2 0 1 1

E filluam me dëlirjen e problemeve aktuale, për shkak të të cilave po nënçmohen muslimanëtdhe treguam se Islami është i pastër nga ato vepra, të cilat janë të kufizuara te grupimet in-jorante dhe nuk lidhen me Islamin e pastër.

“Puna më e mirë është ajo e pakta, por e vazh-dueshme.”[1]

Allahun e Madhëruar e falënderoj sepse mendihmën e Tij plotësohen mirësitë, arrihenrezultatet dhe kryhen obligimet.Jeta kalon dhe veprat mbeten në kujtesën eçdokujt. Nëse janë vepra të mira, pa dyshimse muslimani krenohet me to, por nëse janëtë këqija, ai qan për kohën që ka kaluar nëatë gjendje.Revista jonë kaloi dy vite të begatë mes sfi-dave dhe problemeve të ndryshme, mes lod-hjes dhe vështirësive, mes optimizmit dhepesimizmit, por ja, arritëm të bëhemi dyv-jeçarë.Çdo ditë që kalon ngrihemi në nivel më të

lartë, drejt përsosmërisë, drejt bashkimit,drejt paraqitjes së Islamit të pastër te lexuesitshqipfolës.Kemi kaluar nëpër gjendje të ndryshme,mes problemeve dhe zgjidhjeve të tyre, mesmbrojtjes nga shpifjet dhe paraqitjes së re-alitetit, mes sulmeve ideologjike të fshehuradhe përgojimeve të hapura.Nga emri i kësaj reviste kuptojmë edhe mi-sionin tonë: dëlirje e çdo gjëje që nuk itakon fesë, pastrim i saj dhe ndarja nga fejasepse feja është e pastër prej saj, por edheedukim mbi atë dëlirje të pastër dhe hapje errugës drejt ardhmërisë, që i takon vetëm Is-lamit.E filluam me dëlirjen e problemeve aktuale,për shkak të të cilave po nënçmohen musli-

KALUAN DY VITE TË BEGATË

Editorial

______________[1] Buhariu 3/31

manët dhe treguam se Islami është i pastërnga ato vepra, të cilat janë të kufizuara tegrupimet injorante dhe nuk lidhen me Is-lamin e pastër.Islami i pastër ndalon çdo lloj padrejtësiendaj njerëzve dhe krijesave të tjera sepsepërmban mëshirë dhe drejtësi.Vazhduam më pas me dëlirjen e risive të fu-tura në fenë e Allahut, duke treguarmangësitë e tyre, duke qartësuar të vërtetënrreth tyre dhe i plotësuam mangësitë me njëvepër që ka bazë në Islamin e pastër.Muslimani i sinqertë duhet të ketë ambiciepër të arritur veprat më të përsosura, pran-daj ato ambicie i sqaruam në faqet e revistësdhe treguam se si Islami i pastër e inkurajonnjeriun drejt tyre.Të përngjash me dikë tjetër është largim nganatyrshmëria që Allahu ka krijuar për se-cilën gjini, pasi secila prej tyre identifikohetme atribute të posaçme, të cilat i shtjelluamnë shkrimet tona.Gjatë jetës sonë na shoqërojnë festa tëndryshme, të cilat ne si muslimanë duhet t'itrajtojmë sipas ligjit të Allahut dhe Sunnetittë Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Ngjarje të rëndësishme, muaj të bekuar, ditëtë vlefshme, obligime të ndryshme nashoqëruan gjatë kësaj kohe dhe ne nuk lamëpa treguar dispozitat e tyre.Kemi shkruar gjithashtu edhe për stinët endryshme me adhurime të shumta përAllahun.Kemi treguar respekt ndaj çdokujt, sidomosndaj femrës si nënë, vajzë, grua, hallë, tezeetj., dhe secila prej tyre mund ta gjejë vetenme qetësinë dhe prehjen më të madhe nëfaqet e revistës sonë.Jemi përballur me shpifje të shumta, me

luftë të ftohtë, por Allahu me mëshirën eTij bën që të kërkohemi çdo ditë e mëshumë nga lexuesit.Këshillat e shumta, pranimi nga lexuesit,udhëzuesit të rinj me ndihmën e Allahut najapin kurajë që të mos ndalemi, por tëbëhemi të fortë në misionin që kemi zgjed-hur, i cili pa dyshim që është misioni i tëDërguarit të Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Revista ka ofruar gjithashtu mundësinë qëlexuesit të pyesin dijetarët dhe të marrinpërgjigje prej tyre, diçka e rrallë për shqip-tarët.Sot nuk na pengon askush të themi re-alitetin, të tregojmë me thjeshtësi, modestidhe urtësi atë që i zbriti të Dërguarit të Tijdhe kërkojmë nga Allahu të na japë suksesee rezultate të shumta. Obligimi ynë mbetet ai i ditëve të para tëkësaj reviste të begatë:- t'u ofrojmë shqiptarëve Islamin e pastër,mbi bazat kryesore të Islamit, Kur’ani dheSunneti sipas të kuptuarit të sahabëve dherrjedhës së tyre nga dijetarët deri te ne;- të jemi mesatarë dhe të kapemi pas sëvërtetës në çdo artikull që shkruajmë;- të trajtojmë ngjarjet dhe situatat që narrethojnë.

E lusim Allahun të na forcojë dhe të nabashkojë në karvanin e kësaj pune të begatë!

Unejs MURATIGjilan / Kosovë

3Dëlirje&Edukim | P R I L L 2 0 1 1

Dëlirje&Edukim | P R I L L 2 0 1 14

N

Të kujtojë ringjalljen dhe qëndrimin para Allahut, Zotit të botëve, i Cili i shpërblen vepër-mirët për të mirat dhe mëkatarët për mëkatet. Allahu i Lartësuar thotë: "E kush punonndonjë të mirë sa grimca, atë do ta shohë. Dhe kush punon ndonjë të keqe sa grimca, atë dota shohë."

BËHU ÇELËS PËR TË MIRËN

Nga Enes ibën Maliku, radijAllahu, transmetohetse ka pohuar që i Dërguari i Allahut sal-lAllahualejhi ve sel-lem ka thënë: "Me të vërtetë ka njerëzqë janë çelësa për të mirën dhe mbyllës për të keqen,por ka njerëz që janë çelësa për të keqen e mbyllëspër të mirën. Lum ai në duart e të cilit Allahu bëriçelësat për të mirën dhe mjerë ai në duart e të cilitAllahu bëri çelësat për të keqen!" [1]

Kush ia do të mirën vetes, që të jetë ndër ata qëjanë çelësa për të mirë dhe mbyllës për të keqen,të cilët njëkohësisht janë edhe fatlumët, atëherëduhet të ketë parasysh çështjet[2] që vijojnë: 1. Të jetë i sinqertë në fjalë dhe në vepra sepsesinqeriteti është baza e çdo të mire dhe burimi içdo mirësie.2. Të lutet dhe t'i kërkojë Allahut sukses sepselutja është çelës për çdo të mirë. Allahu nuk e re-fuzon lutjen dhe nuk e nënçmon besimtarin kur ethërret Atë.3. Të kujdeset për kërkimin dhe marrjen e dijessepse dituria tërheq mirësinë dhe begatinë dhembron nga të këqijat e të ligat.4. Të përqendrohet në adhurimin e Allahut,posaçërisht te farzet si namazi, i cili ndalon ngaveprat e liga dhe të këqija.5. Të pajiset me edukatë të lartë dhe të largohetnga edukata e ulët.6. Të shoqërohet me vepërmirët sepse qëndrimi

me ta është shkak për t'u rrethuar nga melaikedhe e përfshin mëshira e Allahut. Të largohet ngashoqërimi me të këqijtë e të ligët sepse me ta ulenshejtanët.7. Të këshillojë njerëzit për sa kohë gjendet mestyre, duke i orientuar për tek e mira dhe duke ilarguar nga e keqja.8. Të kujtojë ringjalljen dhe qëndrimin paraAllahut, Zotit të botëve, i Cili i shpërblen vepër-mirët për të mirat dhe mëkatarët për mëkatet.Allahu i Lartësuar thotë: "E kush punon ndonjë tëmirë sa grimca, atë do ta shohë. Dhe kush punonndonjë të keqe sa grimca, atë do ta shohë."[3]

Shtytja për tërë këtë është dashuria e njeriut përtë mirën dhe për dobinë e njerëzve, pasi kurdo qëështë prezente dëshira, qëllimi i paluhatshëm dhekërkimi i ndihmës së Allahut për këtë, ky njeri dotë jetë me lejen e Allahut nga çelësat e së mirësdhe mbyllës i së keqes.Allahu u jep sukses robërve të Tij dhe ia haprrugën kujt të dojë, se Ai me të drejtë ështëdhënësi i suksesit.

” Fevaid El-Menthure” Dr. AbduRrazak ibën AbdulMuhsin el-Bedr

Përshtati: Namik VEHAPIGjakovë / Kosovë

______________[1] Transmeton ibën Maxheh (237), kurse Albani e cilësoi të mirë (hasen) në Sahih Sunen ibën Maxhe (194).[2] Shejhu, Allahu e ruajtë, i përmendi çështjet shkurtimisht pa argumente, edhe pse argumentimi për to është më se i njohur për muslimanët dhenë veçanti për nxënësit e dijes (sh.p).[3] Ez-Zelzele: 7-8.


A

Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: ”Namazi është adhurimi më i mirë. Kushmund të bëjë namaz shumë, le të bëjë.” Gjithashtu ka thënë: "Namazi është dritë” , dritëpër njeriun në këtë botë dhe në tjetrën.

J E T A E Z E M R Ë S …

Allahun e falënderoj dhe përshëndetjet qofshin mbiMuhamedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Po meditoja për namazin tonë dhe për gjendjen eshumë namazfalësve dhe vërejta një lidhje të fortëmes humbjes së namazit me çdo kuptim të tij dhegjendjes së ummetit, i cili po përjeton kriza tëshumta: sociale, morale, humbje psikologjike,ushtarake etj.Gjendja e individit me namazin e tij është e lidhurngushtë me përmirësimin e sjelljes së tij, pasi sa mëmirë ta falë njeriu namazin, aq më shumë përmirëso-het gjendja dhe sjellja e tij dhe anasjelltas.Ndoshta mund të pyesësh, po si kështu?!Të them se namazi është program jete, është shkallamë e lartë e ubudijes - të qenët rob i Allahut.Namazi me përulësi është shkak për shpëtimin enjeriut në këtë botë dhe botën tjetër: ”Me të vërtetë,janë të shpëtuar besimtarët, të cilët janë të përulur nënamazin e tyre.” [1]

Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë:”Namazi është adhurimi më i mirë. Kush mund të bëjënamaz shumë, le të bëjë.”[2] Gjithashtu ka thënë:"Namazi është dritë” [3], dritë për njeriun në këtë botëdhe në tjetrën.

Eja me mua të kalojmë me shpejtësi mbidomethënien dhe kuptimin e namazit.Njeriu qëndron para Zotit të tij i nënshtruar, i pastër,i drejtuar me zemrën dhe trupin e tij tek Ai, hyn nënamaz duke madhëruar Zotin, "Allahu ekber, Allahuështë më i madhi…." Edhe urdhri i Tij është më imadh se çdo gjë. Pastaj e fillon namazin duke pran-uar se është njeri mëkatar dhe kërkon falje.”Alla hu mme ba’id bejnij ve bejne hatajaje kemaba’atte bejne el mashriki vel magrib. Allahummenek-kinij min hatajaje kema junek-ka eth-theubu elebjedu mined-denes. Allahumme igsilnij min hata-jaje bi eth-thelxhi ve el mai ve el bered”[4]

("O Allah, krijo një largesë të largët midis meje dhegabimeve që bëj, siç ke krijuar largesën midis lindjesdhe perëndimit! O Allah, më pastro nga gabimet, siçpastrohen rrobat nga papastërtitë! O Allah, pastrojigabimet e mia me borë, me shi dhe me breshër!)A mendon se nëse njeriu do të kishte menduar emedituar për këto kuptime, pas kësaj do të bëntemëkat qëllimisht dhe do të vazhdonte në të?Pas kësaj duaje kërkon mbrojtje nga Allahu prej shej-tanit (eudhu bil-lahi minesh-shejtani erraxhim) dhethotë suren Fatiha, e cila është “nëna e Kur’anit” dhe

______________[1] El Mu’minun: 1-2[2] Transmeton Ahmedi dhe Taberaniu, Albani e ka konsideruar të mirë.[3] Transmeton Muslimi.[4] Muttefekun alejhi.

NË NAMAZ


përmban të gjitha kuptimet e imanit, teuhidit, falën-derimin për Allahun, lavdërimin dhe madhërimin eTij, veçimin e Tij me adhurim dhe kërkim ndihme,pranimin e besimit te Dita e Kiametit, besimin se Aiështë sundimtar absolut në Ditën e Gjykimit,kërkimin e udhëzimit në rrugën e Pejgamberëve dhenjerëzve besimtarë dhe largimin nga rruga e atyre metë cilët Allahu është hidhëruar dhe e kanë humburrrugë, si çifutët, të krishterët dhe kushdo që u ngjanatyre.Pas leximit merr tekbir (Allahu ekber) dhe shkon nëruku i përulur ndaj Zotit tij duke thënë: "Subhanerab-bij el Adhim” (I pastër nga të metat është Zotiim i madhëruar). A nuk duhet të meditojë njeriu përkëtë madhërim që bën ndaj Allahut, për këtë rukudhe përulje me trupin e tij, për këtë madhërim megjuhën e tij? A nuk duhet ta kuptojë që ndaj Zotit tëMadhërishëm duhet të përulet në çdo gjë dhe të mosi japë përparësi epshit apo logjikës së tij përpara igjitqë Allahu ka caktuar për robërit e Tij? Është çudi me atë që falet dhe pasi del nga namazi itij pranon një ligj tjetër përveç ligjit të Allahut apokundërshton urdhrat e Allahut. Në realitet, ky nukështë falur!Medito për ngritjen nga rukuja, me falënderim dhelavdërim vetëm ndaj Allahut: ”Allahumme rab-benalekel hamdu mil’us-semavati ve mil’ul erdi ve mil’uma shi’te min shej’in ba’du, Ehleth-thenai vel mexhdla mani’a lima a’tajte ve la mu’tije lima mena’te ve lajenfe’u dhel xhed-di minkel xhed-d.”(O Allah, Zoti ynë, Ty të takon falënderimi dhelavdërimi, falënderim sa mbushen qiejt dhe toka dhesa mbushet çdo gjë që do Ti pas tyre. Zot i lavdisëdhe madhështisë, askush nuk mund ta pengojë atëqë Ti jep (për robërit e Tu), askush nuk ka mundësit'i japë dikujt diçka që Ti ia ke ndaluar. Askujt, sadopozitë të lartë të ketë, nuk i bën dobi fuqia e tij për-ballë fuqisë Tënde.)Pastaj bie në sexhde për Allahun, vendos për Të nëtokë pjesën më fisnike të trupit, duke treguar nën-shtrimin, përulësi, varfëri dhe duke thënë: "Subhanerab-bij el a’la" (I pastër nga të metat është Zoti im,më i larti). Sikur dikush t'i ofronte muslimanit paraqë t'i bënte sexhde dikujt tjetër përveç Allahut, ainuk do të pranonte.Sexhdja është shërim i qenies njerëzore nga arro-ganca, mburrja dhe mendjemadhësia.

Përmes sexhdes njeriu mëson modestinë dhe përulës-inë ndaj Allahut, e cila sjell modesti dhe bamirësiedhe ndaj krijesave të Tij.Pastaj në namazin e tij dëshmon për profetësinë eMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, dërgonsalavate për të dhe e përshëndet. Ky namaz dhe këtokuptime madhështorë që gjenden në të janë ato qëndalojnë nga shthurja dhe veprat e shëmtuara.“Vërtet që namazi të ruan nga shthurja dhe nga çdovepër e shëmtuar.”[5]

Sa më i mangët është ky kuptim i namazit tek na-mazfalësi, aq më i mangët është ndalimi nga shthurjadhe veprat e shëmtuara. Pra, problemi qëndron tefalja e namazit dhe kuptimi i domethënies së tij dhejo te vetë namazi.

Për ta përmbledhur, namazi përmban ubudijen eplotë, lavdërimin ndaj Allahut me emrat dhe cilësitëe Tij, largimin nga kufri dhe pronarët e tij, pranimine mëkatit, mbështetjen tek Allahu dhe modestinë,largimin nga çdo fuqi dhe forcë ndaj dikujt tjetërpërveç Allahut, pasimin e të Dërguarit sal-lAllahualejhi ve sel-lem, përulësinë, dorëzimin, nënshtriminndaj Allahut të Lartësuar, dëshminë për profetësinë eMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.

A nuk është ky programi i jetës së muslimanit, të dijëse ka një Zot, një të adhuruar që zotëron gjithësinëdhe e mbikëqyr atë?Sikur të logjikonte njeriu për këto kuptime të na-mazit, do të dilte nga ai me një dritë të re, do t'ipërulej Zotit në çdo moment të jetës së tij dhe nukdo të guxonte që argumentet e Kur’anit dhe Sunnetitt'i rrëzonte apo kundërshtonte edhe qartazi ndon-jëherë apo t'i mohonte ose shtrembëronte.Namazi është programi që e përmirëson njeriun nëbesim, në shpirt, në sjellje, në moral dhe nëmetodologjinë e jetës.E lus Allahun të na bëjë prej atyre që e falin namazinme përkushtim!

Ahmed Abdus-Selam

Përshtati: Xheladin LEKAZurich / Zvicër

______________[5] El Ankebut: 45


F

Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: “Allahu e shtrin dorën e Tij natën që të pranojë pendimine atij që ka bërë gjynahe ditën dhe e shtrin dorën e Tij ditën që të pranojë pendimin e atijqë ka bërë gjynahe natën, derisa të lindë dielli nga perëndimi i tij.”

V A R F Ë R I E V Ë R T E T Ë Ë S H T Ë

Falënderimi i takon vetëm Allahut të Lartë-suar, ndërsa salavatet dhe selamet tona qof-shin mbi Profetin tonë, krijesën më të dashurpër Allahun Fuqiplotë, mbi familjen e tij tëpastër, mbi shokët e tij të sinqertë dhe mbi tëgjithë ata që e pasuan dhe e pasojnë rrugën etyre me mirësi deri në ringjallje.Allahu i Lartësuar e krijoi njeriun në formëndhe konstruktin më të përsosur, ashtu siç eka dëshmuar një gjë të tillë në librin e Tij:“Në të vërtetë, Ne e krijuam njeriun në formënmë të përkryer.”[1]

Njeriu është krijesa që me aftësitë që AllahuFuqiplotë i dhuroi mund ta ngrejë veten nëgradën e melaikeve, por mund të jetë edhenë gradën më të ulët të moralit nëse bëhetskllav dhe pasues besnik i lakmisë ndajshfrenimeve të kësaj bote dhe epsheve të tij,

ashtu siç thotë Allahu i Lartësuar në Kur’an:“A e ke parë ti atë që epshin e vet e ka marrëpër zot? A do t’i bëhesh mbrojtës atij? A men-don ti se shumica e tyre dëgjojnë dhe kuptojnë?Ata nuk janë tjetër veçse si bagëti. Madje, atajanë edhe më të shmangur nga rruga edrejtë.”[2]

Në ditët tona shohim shumë të tillë nga llojii dytë, ndërsa ata të llojit të parë janë pakë-suar. E lusim Allahu të na bëjë prej tyre!Shumica e njerëzve, në veçanti të rinjtë,mendojnë se për të arritur kënaqësinë e kësajbote duhet të jesh i pasur apo me pozitë tëlartë, por ky është vetëm një iluzion që djallii mallkuar mbjell në mendjet e njerëzve nëmënyrë që t’i largojë ata nga nënshtrimi ndajKrijuesit të tyre, edhe pse realiteti është kre-

______________[1] Et-Tin: 4.[2] El-Furkan: 44.

VARFËRIA E ZEMRËS


jtësisht tjetër. Ai që na krijoi dhe na dhamendje të mendojmë ka treguar në Kur'aninFisnik se distancimi dhe mospërfillja e rrugëssë Tij sjell vështirësi dhe jetë të mjerueshme,ngase njeriu me pasurinë dhe pozitën e tijarrin të ushqejë barkun dhe të pasojë epshet,por ka harruar që shpirti i tij nuk ushqehetme pasuri dhe pozitë, por me besim të pastërdhe nënshtrim të plotë ndaj urdhrave tëAllahut të Lartësuar. Kjo është arsyeja që nëditët tona gjejmë shumë të pasur apo njerëzme pozita të larta që nuk janë të qetë në jetë,ngase shpirti i tyre vuan nga uria për besimtë pastër. Kjo nuk është tjetër vetëm se re-aliteti i fjalëve të Allahut të Gjithëdijshëm:“Kushdo që i kthen shpinën udhëzimit Tim, dotë ketë jetë të mjeruar dhe Ne, në Ditën e Ki-ametit, do ta ringjallim të verbër. Ai do tëthotë: “O Zoti im, përse më ringjalle të verbër,kur unë kisha shikuar më parë?” (Allahu) Dot’i thotë: “Kështu të erdhën shenjat (argu-mentet) Tona dhe ti i harrove ato (sa ishe nëdunja) e po kështu sot do të jesh i harruar.Kështu e ndëshkojmë Ne atë që e tepron (megjynahe) dhe nuk beson shenjat (argumentet) eZotit të tij; e dënimi në jetën tjetër, në tëvërtetë, është më i ashpër dhe më i qën-drueshëm."[3]

Askush nuk mund të arsyetohet në botëntjetër për mospërfilljen e urdhrave të Allahutsa ishte në këtë botë, ngase Allahu i Lartësuaria tregoi të dyja rrugët, të drejtën dhe tëkundërtën e saj, i dhuroi mendjen dhe e la tëlirë në zgjedhje. Allahu i Lartësuar thotë: “Anuk i kemi dhënë Ne atij (njeriut) dy sy, edhegjuhë, edhe dy buzë, dhe ia kemi bërë të qartatë dyja rrugët?”[4]

Allahu i Lartësuar e krijoi njeriun dhe e pajisime cilësi dhe gjymtyrë të ndryshme nëmënyrë që të dallojë të mirën nga e keqja dhe

e la të vendosë për veten e tij, se a do të jetënga ata që pasojnë rrugën e drejtë apo atë tëgabuarën, në mënyrë që Ditën e Ringjalljestë mos fajësojë të tjerët për shfrenimet e tijnë këtë botë, por të fajësojë veten dhe lak-minë që kishte ndaj harameve.

Atë ditë do të dalë në shesh çdo gjë dhe ai dotë kuptojë se sa padrejtësi i ka bërë vetes mezgjedhjen e tij të gabuar. Atë ditë çdo gjë dotë jetë reale dhe e drejtë, saqë edhe djalli,gënjeshtari më i madh dhe armiku më i për-betuar i Allahut, do të thotë të vërtetën,ashtu siç na ka treguar Allahu në Kur’an:“Dhe kur të marrë fund puna (gjykimi mesnjerëzve), djalli do të thotë: “Vërtet, Allahu jubëri një premtim të vërtetë. Edhe unë ju prem-tova, por ju mashtrova. Unë nuk kam pasurkurrfarë pushteti mbi ju. Unë thjesht ju thirrae ju m’u përgjigjët. Prandaj, mos më qortonimua, por qortoni veten! Unë nuk jam shpëtim-tari juaj e as ju nuk jeni shpëtimtarët e mi.Unë tani e mohoj që më bëtë ortak me Allahun(në adhurim).” Vërtet, keqbërësit do të kenë njëdënim të dhimbshëm.”[5]

Njeriu do të kuptojë çdo gjë dhe do të pen-dohet që zgjodhi djajtë si prijës të rrugës sëtij sa ishte në këtë botë, por nuk do t'i vlejë.Allahu i Lartësuar thotë: “Atij që shmangetnga këshilla e të Gjithëmëshirshmit (Kur'ani),Ne do t’ia caktojmë një djall, që do t’i bëhetshok i pandashëm. Në të vërtetë, djajtë ishmangin jobesimtarët nga rruga e drejtë,ndonëse ata mendojnë se janë të udhëzuardrejt. Dhe, kur të vijë te Ne, (jobesimtari) do t’ithotë (djallit që e kishte shok): “Ah, sikur tëkishte qenë largësia midis meje dhe teje sa ajomes lindjes e perëndimit! Sa shok i keq paskeqenë ti!” (Atyre do t’u thuhet): “Nuk do t’jubëjë dobi (pendimi) juve sot, sepse ju u larguatnga e vërteta dhe humbët. Me të vërtetë, ju jeni

______________[3] Ta Ha: 124-127.[4] El-Beled: 8-10.[5] Ibrahim: 22.


pjesëtarë në dënim.”[6] Atëherë, ki kujdes sekë po merr për shok!

Njeriu në agoninë e vdekjes do të kuptojëpërfundimin e tij dhe do të kërkojë ngaAllahu që t’i japë edhe një mundësi për për-mirësimin e gjithë asaj që la mangët sa ishtenë këtë botë, por kjo është fjalë e kotë dhenuk do të ketë vlerë. Allahu i Lartësuar thotë:“Kur i vjen vdekja ndonjërit prej tyre, ai thotë:“O Zoti im, më kthe, që tëbëj vepra të mira në botënqë kam lënë!” Kurrsesi! Metë vërtetë, kjo është një fjalëtë cilën ai (kot) e thotë!Prapa (vdekjes së) tyre do tëketë një (kohë) ndarëse, derinë ditën kur do të ringj -allen.”[7]

Lexuese dhe lexues inderuar! Pse nuk hap njëfletë të re në fletoren ejetës tënde, të kthehesh tekAllahu kur ende ke kohë?Edhe nëse je nga ata qëderi në këto momente e kengarkuar veten me shumëmëkate dhe padrejtësi,mos mendo se Allahu të kaharruar, përkundrazi,Allahu gëzohet me pendimin e robërve të Tijmë shumë se ai që gjen në shkretëtirë kafshëne tij të humbur, ku kishte edhe ushqimin etij. Allahu gjithmonë është në pritje tërobërve të Tij, derisa të lindë dielli ngaperëndimi, ashtu siç na ka treguar Profetisal-lAllahu alejhi ve sel-lem: “Allahu e shtrindorën e Tij natën që të pranojë pendimin e atijqë ka bërë gjynahe ditën dhe e shtrin dorën eTij ditën që të pranojë pendimin e atij që ka

bërë gjynahe natën, derisa të lindë dielli ngaperëndimi i tij.”[8]

Humbja e shpresës ndaj mëshirës së Allahutnuk është tjetër vetëm se mashtrimi i radhësnga djalli i mallkuar. O ti që e ke ngarkuarveten me shumë mëkate! A nuk ke dëgjuarpër ajetin më shpresëdhënës në Kur’an, kuAllahu Mëshirëplotë ka thënë: “Thuaj: “Orobërit e Mi, që i keni ngarkuar veten me

shumë gjynahe, mos ehumbni shpresën ndajmëshirës së Allahut! Allahu,vërtet i fal të gjitha gjyna-het. Vërtet, Ai është Falësi imadh dhe Mëshirëploti."[9]

Ky është premtimi iAllahut, i Cili nuk e thyenpremtimin e Tij: “Me tëvërtetë, Allahu nuk e shkelpremtimin.”[10]

Atëherë, mos të tëmashtrojë djalli i mallkuarsërish dhe të humbësh sh-presën ndaj Mëshirës sëAllahut, ngase djalli prem-ton vetëm mashtrim dhepërfundimi i mashtrimittë tij është zjarri, ashtu siç

Allahu i Lartësuar na ka treguar në Librin eTij: “(Allahu) i tha (djallit): “Ik! Kushdo prejtyre që të pason ty, do të ketë xhehennemin sishpërblim një shpërblim i plotë. Bëj për vete,me zërin tënd, kë të mundesh nga ata! Lëshokundër tyre të gjithë kalorësinë e këmbësorinëtënde! Bëj pjesë në pasurinë e fëmijët e tyre dhejepu premtime! E djalli nuk premton vetëm semashtrim.”[11]

“A e ke parë ti atë qëepshin e vet e ka

marrë për zot? A do t’ibëhesh mbrojtës atij?A mendon ti se shu-mica e tyre dëgjojnëdhe kuptojnë? Ata

nuk janë tjetër veçse sibagëti. Madje, ata

janë edhe më tëshmangur nga rruga e

drejtë.”

______________[6] Ez-Zuhruf: 36-39.[7] El-Mu’minun: 99-100.[8] Transmeton Muslimi, 2759.[9] Ez-Zumer: 53.[10] Alu Imaran: 9.[11] El-Isra: 63-64.


Si mund të jesh mosfalenderues ndaj Allahutdhe mospraktikues i rrugës së Tij kur Ai tëdhuroi çdo gjë që gëzon sot: të dha dëgjimin,shikimin e shumë gjëra të tjera në mënyrë qëtë jesh falënderues. Allahu i Lartësuar thotë:“Allahu ju ka nxjerrë nga barku i nënave tuajae ju nuk dinit asgjë dhe ju dha të dëgjuarit, tëshikuarit dhe zemrat, që të jeni falënderues.”[12]

Si mund të jesh pasues i djallit dhe i prem-timeve të tij mashtruese dhe lë krijuesin tënddhe premtimet e Tij tëvërteta? Cila mendje eshëndoshë e pranon këtë?! Si mund të jesh i verbërndaj urdhrave të ndrituratë Allahut dhe të jeshsyçelë ndaj errësirave qëpremton shejtani?!Ki kujdes motër dhe vëllamusliman, ngase ti vendospër ardhmërinë tënde,prandaj nuk ke të drejtë tëqortosh askënd përpasimin e verbër që ndoqenë këtë botë.Nëse dëshiron të jesh ngatë garantuarit me xhennet,atëherë praktiko urdhrat eAllahut të Lartësuar dhe paso Sunnetin eProfetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Zgjedh ja të takon ty. Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “I gjithë ummeti im do të hyjënë xhennet, përveç atij që refuzon.” Shokët e tijthanë: "O i Dërguari i Allahut! E kush refu-zon?!" Ai tha: “Kush më pason mua, do të hyjënë xhennet, por kush më kundërshton mua, aika mohuar.”[13]

Unë shpresoj që ti je nga ata që dëshirojnëhyrjen në xhennet dhe kurrsesi nuk mund tabesoj që je nga ata që refuzojnë. Pra, kthehu tek Allahu me pendim të sin-

qertë dhe shfrytëzo pesë gjëra para se të ikin,ashtu siç të porositi Profeti sal-lAllahu alejhive sel-lem. “Shfrytëzo pesë gjëra para pesë tëtjerave: rininë tënde para pleqërisë, shëndetintënd para sëmundjes, pasurinë tënde para var-fërisë, kohën e lirë para se të angazhohesh dhejetën tënde para vdekjes.”[14]

Nuk ka pse të të brengosë fakti që ke qenëmëkatar, ngase të biesh në mëkate nuk ështëmangësi, por mangësi e vërtetë është të

vdesësh pa u penduar tekAllahu i Lartësuar. Më imiri nga mëkatarët ështëai që pendohet. A nuk kedëshirë të jesh prej tyre?Profeti sal-lAllahu alejhi vesel-lem ka thënë: “Çdo biri Ademit (alejhi selam)është gabimtar, por më tëmirët nga gabimtarët janëata që pendohen.”[15]

Në fund, e lus Allahun eLartësuar me emrat e Tijtë bukur dhe me cilësitë eTij të larta që të na bëjëprej atyre që e dëgjojnë tëvërtetën dhe e pasojnë atë!

Lutja e jonë e fundit është falënderimi itakon Allahut, Zotit të botëve.

Literatura e konsultuar: 1. Kur’ani.2. Kur’ani Fisnik me përkthim të Hasan Nahit, bo-timi i katërt.3. Sahihu i Buhariut.4. Sahihu i Muslimit.5. Sahih Sunen Et-Tirmidhij.6. El-Mustedrek alas-Sahihajn.

Sabahudin SELIMIViti / Kosovë

“A nuk i kemidhënë Ne atij(njeriut) dy sy,

edhe gjuhë, edhedy buzë, dhe ia

kemi bërë tëqarta të dyja

rrugët?”

______________[12] En-Nahl: 78.[13] Transmeton Buhariu, 7280.[14] Transmeton Hakimi në Mustedrek (7846) dhe ka thënë: “Hadithi është i saktë sipas kushtit të Buhariut dhe Muslimit, por nuk e kanë transme-tuar.”[15] Sahih Sunen Et-Tirmidhij (2499), hasen.

X


PARATHËNA E

“SUNENIT”

KAPITULLI: LARGIMI NGA RISITË DHE POLEMIKA E PADOBISHME

TË IBËN MAXHES

Ligjërata të mos jetë e gjatë dhe boshe, por e mbushur dhe përmbledhëse, në mënyrë që xhe-mati mos të lodhet e të mërzitet. Kjo është nga mençuria e ligjëruesit, siç thotë i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem: "Me të vërtetë zgjatja e namazit dhe shkurtimi i hutbes ështënga mençuria e njeriut…"

LIBRI MBI SUNNETIN

HADITHI NUMËR 45

Xhabir ibën Abdullahu thotë: "Të Dër-guarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kurligjëronte i skuqeshin sytë, zëri i tij ngrihejdhe i shtohej hidhërimi thuajse udhëheqësii ushtrisë po thoshte "armiku do t'ju vijë nëmëngjes ose në mbrëmje", pastaj thoshte:"Jam dërguar duke qenë distanca mes mejedhe Ditës së Gjykimit sa në mes këtyre dygishtërinjve" dhe bashkonte dy gishtërinjtë etij, tregues dhe të mesëm. Pastaj thoshte:"Më pas, çështja më e mirë (që keni nëmesin tuaj) është libri i Allahut dhe udhëz-imi më i mirë është udhëzimi iMuhamedit, ndërsa çështjet më të këqijajanë risitë dhe çdo risi është humbje. Kush

ka lënë pasuri, ajo i takon familjes së tij,ndërsa kush ka lënë borxh apo familje(fëmijë, jetimë etj., që nuk ka kush të ku-jdeset për ta), atëherë borxhi i tij ështëobligim i imi, ndërsa kujdesi për familjenështë përgjegjësi e imja." Transmeton Muslimi, libri i xhumasë,Kapitulli: Moszgjatja e namazit dhehutbes, nr. 2002.

Ky hadith trajton disa çështje: a) Disa rregulla dhe metoda të mbajtjessë hutbes së xhumasëHutbeja, ligjërimi në minber ditën exhuma ndryshon nga ligjërimi i zakon-shëm, ligjëruesi gjatë hutbes së xhumasëduhet të ketë parasysh disa rregulla dhe


të mundohet t'i përmbahet aq sa mundetnë mënyrë që të jetë ligjërues i suk-sesshëm. Ndër to janë:1) Tematika që rreh është mirë të jetëpraktike dhe adekuate, brengë apo prob-lem që e jetojnë njerëzit e atij vendi.2) Ligjëruesi ta marrë afër zemrës tem-atikën që rreh, të përgatitet për të dhe tëmundohet që sa më shumë t'ua bëjë tërëndësishme temën që po ligjëron e kjoduke përdorur edhe disaveprime që u për-mendën në hadith, tëcilat i vepronte iDërguari sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem, si tangrejë zërin, t'i skuqetfytyra, etj., krejt këto nëmënyrë që dëgjuesit takuptojnë se tema është erëndësishme dhe nukbën ta neglizhojnë. Ass-esi nuk bën që ligjëruesigjatë hutbes të jetë ibutë e i ngadalshëm qëtë japë të kuptojë setema nuk është edhe e rëndësisë sëmadhe.3) Ligjëruesi duhet të ketë kujdes qënjerëzve t'u flasë me gjuhë të cilën e kup-tojnë xhemati. Kur them këtë kam përqëllim dy aspekte: - aspekti i parë: t'u flasë me gjuhë tëpastër, të rrjedhshme, të kuptueshme e jotë përdorë terma të cilat nuk i kuptojnëxhemati dhe- aspekti i dytë: t'i flasë xhematit përgjëra të kapshme dhe të logjikshme për ta

dhe në mënyrë sa më të përgjithshme eassesi në mënyrë të detajuar, vetëm nëse ekërkon nevoja. Pra, me një fjalë ligjëruesinë ditën e xhuma duhet ta dijë se ështëduke u ligjëruar pothuajse të gjitha shtre-save të njerëzve, prandaj duhet ta gjejënjë mesatare që ta kuptojnë të gjithë.Aliu radijAllahu anhu thotë: "Flituninjerëzve me atë që e kuptojnë. A dëshi-roni të përgënjeshtrohet Allahu dhe i

Dërguari i Tij?"[1]

4) Ligjërata të mos jetë egjatë dhe boshe, por embushur dhe përmbled-hëse, në mënyrë që xhe-mati mos të lodhet e tëmërzitet. Kjo është ngamençuria e ligjëruesit,siç thotë i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem: "Me të vërtetë zg-jatja e namazit dheshkurtimi i hutbes ështënga mençuria e njeriut…"[2] e rregulla të tjera, qënuk është momenti për

t'i sqaruar të gjitha.

b) Fjala e tij: "Udhëzimi më i mirë ështëudhëzimi i Muhamedit"Imam Neveviu, Allahu e mëshiroftë,thotë:[3]"Udhëzimi, el-huda, ka dy kup-time: 1) Udhëzim që ka kuptimin e sugjerimit,argumentimit dhe sqarimit të së vërtetës,ky lloj udhëzimi i atribuhet Pejgam-berëve, Kur'anit dhe njerëzve. Allahu iMadhërishëm thotë: "Ti (Muhamed) me

______________[1] Buhariu, mevkuf (fjalë e Aliut radijAllahu anu), nr. 127. [2] Muslimi, nga Amar ibën Jasir radijAllahu anhu, Kitab el-xhum'a ,nr. i hadithit 2006.[3] El-Minhaxh sherh sahih Muslim ibën Haxhaxh, 6/393, duke sqaruar hadithin numër 2002 të Sahihut të Muslimit.

“...çështja më emirë (që keni nëmesin tuaj) ështëlibri i Allahut

dhe udhëzimi mëi mirë ështëudhëzimi i

Muhamedit…"


të vërtetë udhëzon në rrugën e drejtë."[4]

Gjithashtu Allahu thotë: "Me të vërtetë kyKur'an udhëzon nga ajo që është më edrejtë…"[5]

2) Udhëzim që ka kuptimin e butësisë,suksesit, mbrojtjes, përkrahjes (me njëfjalë mundësia dhe suksesi për të ecur nërrugën e drejtë duke qenë i mbrojtur ngaAllahu). Ky lloj udhëzimi i atribohetvetëm Allahut subhanehu ve teala, praAllahu veçohet me këtë udhëzim. Allahuthotë në Kur'an: "Vërtet, ti (Muhamed)nuk mund të udhëzosh kë të duash, porështë Allahu Ai që udhëzon kë të dëshi-rojë."[6]

c) Fjala e tij: "..ndërsa çështjet më tëkëqija janë risitë dhe çdo risi është hum-bje."Shkaku që Ibën Maxheh e ka sjellë këtëhadith është kjo pjesë dhe kjo kuptohetnga emërtimi i kapitullit. Temën përrisitë e kemi shtjelluar në temat e kaluaranë revisten numër 14 , mirëpo në këtëtekst të hadithit kemi një dobi që ështëme rëndësi të cekët. I Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem këtu thotë:"Çdo risi është humbje" dhe këtë shprehjepothuajse e përsëriste në çdo hutbe të tij.Fjala "çdo" do të thotë se të gjitha risitë,pa marrë parasysh a janë ato të mira nësytë e njerëzve apo jo, ato në fe janëhumbje dhe devijim dhe çdo lloj komen-timi tjetër është i pabazë dhe i pa-pranueshëm. Pra me këtë hadithargumentojmë se në fe nuk ka bidate oserisi të mira siç pretendojnë disa.d) Më pas i Dërguari sal-lAllahu alejhi vesel-lem thoshte: "Kush ka lënë pasuri, ajo

i takon familjes së tij, ndërsa kush ka lënëborxh ose familje (fëmijë, jetim që nuk kakush kujdeset për ta), atëherë unë mbajpërgjegjësi për ta."Në fillet e para të shtetit islam, kur mus-limanët ende nuk ishin zgjeruar dheproblemet e fillimit ishin të pranishme,kur vdiste ndonjë besimtar, i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem pyeste se amos kishte lënë borxh. Nëse i thuhej sepo, atëherë thoshte: "Faleni namazin exhenazes për shokun tuaj". E bënte këtëpër arsye se shteti nuk kishte mundësi tëmerrte përgjegjësinë e larjes së borxhit tëtyre dhe njëkohësisht ishte si lloj mësimidhe mase preventive nga ana e të Dër-guarit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem qënjerëzit të mos e merrnin çështjen e mar-rjes së borxhit si punë të lehtë.Mirëpo më vonë kur shteti islam u zgj -erua dhe pasuria e muslimanëve u shtua,atëherë i Dërguari sal-lAllahu alejhi vesel-lem e merrte përgjegjësinë e larjes sëborxheve dhe njëkohësisht edhepërgjegjësinë e mbikëqyrjes së familjeveskamnore e të mjera për të cilat nukkishte kush të kujdesej.

Vijon.

Mr. Fidan XHELILIAman / Jordani

______________[4] Esh-Shura: 52[5] El-Isra: 9[6] El-Kasas: 56


J

ADHURIMI I MELAIKEVE

"Kush merr një rrugë për të kërkuar dituri, Allahu për hir të asaj rruge do t'ia lehtësojërrugën për në xhennet. Për kërkuesin e dijes melekët i shtrijnë krahët nga kënaqësia me punëne tij. Për dijetarin kërkon falje çdo krijesë që ekziston në qiej dhe në tokë, deri edhe peshqitnë det.…"

LUTJET E VEÇANTA TË MELAIKEVE

Janë transmetuar disa citate që tregojnë mbilutjen e melaikeve për atë që kryen vepra tëveçanta, si vijon:

1Lutjet e melaikeve për kërkuesin e ditur-isë dhe mësuesin e tij

Argumente të shumta kanë treguar për vlerëne diturisë dhe të poseduesve të diturisë. Ngavlerat e saj është edhe ajo se melaiket lutenpër kërkuesit e diturisë siç tregohet në ha-dithin e Ebu Derdas radijallahu anhu, i cilithotë: "E kam dëgjuar të Dërguarin dukethënë: "Kush merr një rrugë për të kërkuar di-turi, Allahu për hir të asaj rruge do t'ia lehtë-sojë rrugën për në xhennet. Për kërkuesin e dijesmelekët i shtrijnë krahët nga kënaqësia mepunën e tij. Për dijetarin kërkon falje çdo kri-

jesë që ekziston në qiej dhe në tokë, deri edhepeshqit në det. Vlera e dijetarit ndaj adhuruesittë paditur është si vlera e Hënës së shndritshmendaj planetëve të tjerë. Dijetarët janëtrashëgimtarë të Profetëve, të cilët nuk kanëlënë trashëgimi as dinarë e as dërhemë, por dije.Kush ka fatin të marrë prej saj, ka arritur tëmarrë gjënë më të vlefshme."[1]

Transmetohet nga Ebu Umamete el-Bahilijradijallahu anhu të ketë thënë: "I Dërguarika përmendur dy persona, njëri prej tyreadh urues por jo dijetar, ndërsa tjetri dijetar. IDërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem tha:"Vlera e dijetarit ndaj adhuruesit (jo dijetar)është si vlera ime ndaj ndonjërit nga ju." Mëpas i Dërguari ka thënë: "Me të vërtetëAllahu, melaiket e Tij, banorët e qiejve dhe tëtokës, derisa edhe buburreci në vrimën e tij dhe

TEMA E PARË: ADHURIMET MË TË RËNDËSISHME TË MELAIKEVE

D H E O B L I G I M E T E T Y R E

______________[1] Imam Ahmedi në Musned (5\195 nr 22058), Ebu Davudi (3\317 nr 3641), Tirmidhiu (4\153) ibën Maxheh (1\81 nr 223) dhe të tjerë. Zinxhirii tij është i mirë. Hafidh ibën Haxheri thotë: "Ky hadith ka edhe rrugë të tjera që dëshmojnë për të dhe që e forcojnë atë". (Fet'hul Barij 1\160).Dijetar Albani e ka cilësuar të saktë.


peshku në det, luten për atë që ua mëson tëmirën njerëzve."[2]

Shiko vëllai im, o kërkues i diturisë, sarëndësi ka kërkimi i saj. Kujdesu që ta nxëshatë dhe kujdesu të jesh i sinqertë në të që tëarrish shpërblimin dhe vlerën e saj në këtëbotë dhe në ahiret.

2Lutja e melaikeve për atë që pret namazindhe për atë që ulet në xhami pas namazit

Hadithe të shumta tregojnë vlerën e pritjes sënamazit në xhami dhe uljes në xhami pas tij.Nga këto vlera është edhe lutja e melaikevepër këta njerëz, siç tregonhadithi i Ebu Hurejrësradijallahu anhu, se i Dër-guari sal-lAllahu alejhi vesel-lem ka thënë: "Melaiketluten për ndonjërin nga jukur ai qëndron në xhamidhe derisa nuk e prish ab-destin, melaiket thonë: "OZot, fale atë! O Zot, mëshi-roje atë!"[3] Në një trans-metim tek Muslimiqëndron: "Robi vazhdon tëjetë në namaz derisa ai qën-dron në xhaminë në të cilënështë falur dhe qëndron meqëllim që ta presë namazintjetër, ndërsa melaiket thonë: "O Zot, fale atë!O Zot, mëshiroje atë! Kështu vazhdojnë derisatë largohet nga xhamia apo ta prishë abdes-tin."[4]

3Lutja e melaikeve për ata që janë nërreshtin e parë në namaz

Melaiket, kur renditen tek Allahu, kujdesen

për rreshtin e parë dhe gjithashtu kujdesen tadrejtojnë atë. Për këtë edhe i Dërguari iAllahut ka urdhëruar që t'i pasojmë melaiketnë këtë rast duke thënë: "A nuk do të rreshto-heni siç rreshtohen melaiket tek Allahu?" Ithanë: "O i Dërguari i Allahut, si rreshtohenmelaiket tek Allahu?" (I Dërguari) Tha: "Iplotësojnë safet dhe drejtohen në ta."[5]

Nga dashuria e melaikeve për rreshtin e parëfilluan të luten për ta, siç transmetohet nëhadithin e Bera' ibën Azibit radijallahu anhu."I Dërguari ecte nëpër safe herë në njërën anë eherë në tjetrën, i drejtonte gjokset dhe supet

tona dhe thoshte: "Mos udalloni në mes jush e tëkundërshtohen zemrattuaja. Me të vërtetë Allahudhe melaiket e Tij luten përsafet e para."[6] Në njëtransmetim tek Nesaiu:"Me të vërtetë Allahu dhemelaiket e Tij luten përsafet e përparme."[7]

Tek Ibën Maxheh qën-dron kështu: "Me të vërtetëAllahu dhe melaiket e Tijluten për safin e parë."[8]

4Lutja e melaikeve përata që e lidhin safin

dhe i plotësojnë zbrazëtiratMë herët përmendëm se melaiket e plotëso-jnë safin e parë, i plotësojnë zbrazëtirat dhedrejtohen në safe, prandaj edhe luten kushvepron ashtu, siç qëndron në hadithin eAishes radijallahu anha. "I Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Me tëvërtetë Allahu dhe melaiket e Tij luten për ata

"Me të vërtetëAllahu, melaiket e

Tij, banorët e qiejvedhe të tokës, derisaedhe buburreci nëvrimën e tij dhe

peshku në det, lutenpër atë që ua mësontë mirën njerëzve."

______________[2] Tirmidhiu (4\154) ka thënë: "Ky hadith është hasen-garib-sahih". Shiko Sahih xhami' bejanul-ilm të autorit Ebu El-Eshbal Ez-Zuhejri (fq. 40,nr. 65).[3] Buhariu (434).[4] Muslimi (1\449-450).[5] Muslimi (430).[6] Ebu Davudi (664).[7] Nesaiu (2\90).[8] Ibën Maxheh (998). Ky hadith ka edhe rrugë të tjera të shumta, prandaj me të gjitha këto transmetime të tjera hadithi bëhet sahih-autentik.Shiko Sahih Xhami', autor Muhamed Nasirudin Albani (1\135, nr 1835, 1838).


që i lidhin safet dhe atij që plotëson njëzbrazëtirë Allahu do t'i ngrejë një shkallë."[9]

5Lutja e tyre për atë që çon salavate përMuhamedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem

Të çuarit salavate mbi Pejgamberinsal-lAllahu alejhi ve sel-lem është nga punëtmë të mira. Për atë që çon salavate përPejgamberin, Allahu e mëshiron dhe i urd-hëron melaiket të çojnë salavate për të, tëluten për të, siç qëndronnë hadithin e Amr ibënRebiate nga i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem."Nuk ka ndonjë muslimanqë çon salavate për muavetëm se melaiket do të lutenpër të aq sa më ka çuarsalavate mua. E, robi si tëdëshirojë le të veprojë: nësedo, le të shtojë ose le të pakë-sojë nga salavatet."[10]

6Lutja e melaikeve përatë që e shpenzon pa-

surinë e tij në rrugën eAllahutPërcillet nga Ebu Hurejraradijallahu anhu se i Dërguari sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem ka thënë: "Nuk ka ditë që zgjo-hen njerëzit përveçse dy melekë do të zbresin.Njëri nga ata thotë: "O Zot, atij që jep dhurojizëvendësim!" Ndërsa tjetri thotë: "O Zot, atijqë nuk jep dhuroji humbje!"[11]

Imam Neveviu thotë: "Dijetarët kanë thënë:Kjo dhënje është dhënje në adhurime,morale të larta, për nevojtarët, për musafirët,për lëmoshë dhe të ngjashme, dhe kjo nukqortohet dhe nuk konsiderohet teprim.Ndërsa mosdhënia e qortuar është mosdhë-

nia në gjërat që u cekën më lart."[12]

7Lutja e tyre për ata që hanë syfyr

Syfyri është ushqim i frytshëm. I Dërguari iAllahut ka nxitur për këtë veprim të dhegjëja që nxit edhe më shumë është se Allahusubhanehu ve teala dhe melaiket e Tij lutenpër ata që ngrihen të hanë syfyr, siç tregohetnë hadithin e Abdullah ibën Omerit radijallahu anhuma, se i Dërguari sal-l Allahu ale-

jhi ve sel-lem ka thënë:"Me të vërtetë Allahu dhemelaiket e Tij luten për ataqë hanë syfyr."[13]

8Lutja e melaikeve përagjëruesit kur dikush

ha në prezencën e tyrePërcillet nga UmmUmarete bint Ka'b el En-sarije se i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem hyri tek ajo dhe ajo iofroi ushqim. I Dërguari itha: "Ha." Ajo ia ktheudhe i tha: "Jamagjërueshëm." I Dërguari itha: "Me të vërtetë për

agjëruesin melaiket luten kur hahet para tyre,derisa ata ta mbarojnë bukën apo edhe ndoshtaderisa të ngopen."[14]

9Lutja e tyre për atë që viziton të sëmurin

Përcillet nga Aliu radijallahu anhu të ketëthënë: "E kam dëgjuar të Dërguarinsal-lAllahu alejhi ve sel-lem duke thënë: "Kurnjeriu e viziton vëllanë e tij musliman, ai ecënnëpër frytet e xhenetit derisa të ulet. Kur ulet, ekaplon mëshira. Nëse është ditë, për të luten

"Nuk ka musli-man që lutet përvëllanë e tij nëmosprezencën etij, vetëm se një

melek do të thotë:"Edhe për tygjithashtu".

______________[9] Imam Ahmedi në Musned (6\89), ibën Maxheh (995), zinxhiri i tij është autentik. Shiko Sahihul Xhami (1\318, nr. 1839).[10] Imam Ahmedi në Musned, ibën Maxheh (907), shiko Sahihul Xhami (1\174, nr. 5620).[11] Buhariu (1442), Muslimi (1010).[12] El Minhaxh (7\95).[13] Transmeton Ibën Hibbani, siç gjendet në El Mevarid (nr. 880) me isnad të mirë. Shiko Es-sahiha (nr. 1654).[14] Tirmidhiu (782) dhe ka thënë: Ky është hadith hasen-sahih. E transmeton gjithashtu Ibën Maxheh (1748), imam Ahmedi në Musned (6\439).Dijetar Albani këtë hadith e ka cilësuar si të dobët, shiko Ed-daifeh (nr. 1332).


shtatëdhjetë mijë melaike deri në mbrëmje enëse është mbrëmje, luten për të shtatëdhjetëmijë melaike deri në mëngjes."[15]

10Të thënët amin kur dikush që ndod-het pranë të sëmurit apo të vdekurit

lutetËshtë mirë që kush ndodhet pranë të sëmuritapo të vdekurit, të lutet për të me lutje ngaSunneti dhe të mos përdorë lutje kundër tijapo të mos lutet kundër vetes apo kundërfamiljes sepse melaiket në ato raste bëjnëamin kur dikush lutet.Përcillet nga Ummu Selemete se i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Nësejeni tek i sëmuri apo i vdekuri thoni (lutuni)vetëm mirë sepse melaiket bëjnë amin për atëqë thoni (luteni)."[16]

11Të thënët e melaikeve amin për atë qëlutet për vëllanë e tij musliman

Përcillet nga Ebu Derda radijallahu anhu se iDërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: "Nuk ka musliman që lutet për vëllanëe tij në mosprezencën e tij, vetëm se një melekdo të thotë: "Edhe për ty gjithashtu". Në njëtransmetim tjetër qëndron se Ummu Derdathotë: "Më ka treguar zotëria (burri) im se eka dëgjuar të Dërguarin duke thënë: "Kushlutet për vëllanë e tij në mosprezencën e tij,meleku që është përcjellës për të do të thotë:"Amin dhe ty gjithashtu!"[17]

DOBI

Imam Neveviu thotë: "Në këtë hadith ka ar-gument se lejohet që gruaja t'i thotë burrit tësaj zotëri dhe kjo tregon respektin që ka ndajtij".[18]

12Lutja e melaikeve për shpirtrat e bes-imtarëve

Përcillet nga Ebu Hurejra të ketë thënë: "Kurdel shpirti i besimtarit, e presin dy melaikedhe ngrihen lart me të." Hammadi thotë seEbu Hurejra përmendi erën e mirë të tij dhemiskun. Ebu Hurejra tha: "Banorët e qiellitthonë: Shpirt i mirë, erdhi nga toka, Allahutë mëshiroftë ty dhe trupin tënd në të cilinke qëndruar. Atëherë ecin drejt Allahut eAllahu u thotë: "Dërgojeni atë tek Ahirulexhel." (Imam Neveviu thotë: Kadij Ijadi kathënë: Për besimtarin d.m.th. dërgojeni tekSidretul Munteha, ndërsa për jobesimtarinështë për qëllim burgu, por ka mundësi tëjetë për qëllim përfundimi i exhelit të kësajbote. sh.p.). Ebu Hurejra thotë: "Ndërsa kurdel shpirti i jobesimtarit Hammadi thotëpërmendi erën e keqe të tij dhe mallkimin etij- banorët e qiellit thonë: Shpirt i keq erdhinga toka. U thuhet atyre: "Shkoni me të tekahirul exhel." Ebu Hurejra thotë: "I Dërguarie mori një rrobë dhe e mbuloi hundën e tijkështu."[19]

Vijon.

"Bindjet e fraksioneve muslimane dhe feve të tjerarreth melaikeve të ndershme".

Dr.Muhamed ibën Abdulvehab El-Akil

Përktheu: Mr. Fidan XHELILI Aman / Jordani

______________[15] Imam Ahmedi në Musned (1\81), Ebu Davudi (3099), Ibën Maxheh ( 1442) dhe zinxhiri i tij është sahih, shiko Sahihul Xhami ( nr. 695).[16] Muslimi (919).[17] Muslimi (2732).[18] El Minhaxh (17\50).[19] Muslimi (2872).


A

Në shekullin e tretë u shfaqën disa lloje librash që u bënë më vonë referenca kryesore e çdomuslimani. U shfaqën Mesanidet , gjashtë koleksionet: Sahihu i Buhariut, Muslimit, Sunenii Ebi Daudit, Suneni i Tirmidhiut, Suneni i Nesaiut dhe Suneni i ibën Maxhes si dhe shumëlibra të tjerë.

K O N T R I B U T I I

Ashtu si në shekujt e mëhershëm, edhe në këtëshekull dijetarët i kushtuan rëndësi të madhe shkrimittë haditheve dhe renditjes së tyre.Shekulli i tretë njihet si shekulli i lulëzimit të dituriveislame në përgjithësi dhe i shkencës së hadithit nëveçanti, por ndoshta mund të themi se ky shekullështë më i përparuari sa i përket shkencës së hadithitngase u shtua dhe zgjerua edhe më shumë udhëtimipër kërkimin e diturisë, nisi shkrimi i librave për trans-metuesit- mbi kritikimin dhe lavdërimin e tyre-ndërkohë që edhe shkrimi i haditheve mori një formëtjetër. Përderisa në shekujt e mëhershëm ishin shkruar hadi-thet dhe fjalët e tabi’inëve, ndoshta edhe mendime tëvetë autorëve në një vend së bashku, në këtë shekullhadithet filluan të shkruhen veçmas dhe të dallohennga fjalët e tjera.[1]

Në shekullin e tretë u shfaqën disa lloje librash që ubënë më vonë referenca kryesore e çdo muslimani. Ushfaqën Mesanidet,[2] gjashtë koleksionet: Sahihu i

Buhariut, Muslimit, Suneni i Ebi Daudit, Suneni iTirmidhiut, Suneni i Nesaiut dhe Suneni i ibënMaxh es[3] si dhe shumë libra të tjerë.Siç e përmendëm edhe më herët, në këtë shekull ha-dithi filloi të lulëzojë dhe u njoh si shekulli i artë i kësajshkence. Sukseset e mëdha në këtë shekull u ndih-muan nga dijetarët e mëdhenj të hadithit që jetuan nëkëtë kohë, si: Ahmed ibën Hambeli, Is’hak ibënRahujah, Alij ibë Medinij, Jahja ibën Main,Muhammed ibën Muslim ibën Varah, Ebu Abadillahel Buharij, Muslim ibën el Haxhaxh, Ebu Zura’te er-Rrazij, Ebu Hatim er-Rrazij, nga duart e të cilëve uthemeluan shumë shkencave të hadithit e posaçërishtshkenca e xherhit dhe tadilit apo kritikës dhelavdërimit të transmetuesve.[4]

Ndërkohë që në skenë ishte shfaqur medhhebi imu’tezilive dhe xhehmive dhe kishte filluar të përhapejme të madhe, atëherë kur mendimet e tyre i kishinpërqafuar dhe i ndihmonin edhe disa prej prijës tëabasidëve, u shfaqën edhe disa shkrime përmes të

dijetarëve të hadithitN Ë S H E K U L L I N E T R E T Ë H I X H R I

______________[1] Për më gjerësisht shiko librin el Hadithu vel Muhadithun të Muhammed ibën Muhamed Ebu Zehvit, fq. 363.[2] Më vonë do të flasim se çfarë synohet me këta libra.[3] Në shkrimet tona vijuese do të flasim për të gjitha këta libra një nga një, në dashtë Allahu. O Allah, lehtëso e mos vështirëso![4] Shiko Tedvinu es-Sunneh, fq. 87.


cilave u shpjegohej njerëzve besimi i drejtë i mbështe-tur në ajetet kur’anore dhe hadithet profetike në bazëtë kuptimit të drejtë të sahabëve dhe gjeneratave tëmëhershme.Këta libra shkruheshin në dy mënyra.Mënyra e parë: Autorët e këtyre librave bashkoninajetet dhe hadithet e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi vesel-lem që kishin të bënin me bazat e besimit si dhefjalët e selefëve në lidhje me shpjegimin e drejtë të kë-tyre ajeteve dhe haditheve dhe shumica e këtyre li-brave emërtoheshin me titullin “Es Sunneh”.Mënyra e dytë: Mënyra e kritikës dhe refuzimit, kuautorët përmes këtyre librave ua bënin të qartënjerëzve qëndrimet e kota dhe të humbura të këtyregrupimeve dhe paralajmëronin për rreziqet e tyre.[5]

Shejhu i nderuar Ebu Muhamed Rebi ibën Hadij el-Med’halij, Allahu e ruajttë, në librin e tij Mekanetuehli el Hadithi ve meathirihim ve atharihim elhamideh thotë: "Sa u përket librave të tyre në mbro-jtje të akides dhe refuzimit të bidateve, janë të shumtësaqë nuk mund të numërohen, por po përmendimdisa në vijim:Imam Ahmed ibën Hambeli (241 h) shkroi librin Er-Reddu ala el-Xhehmijeh.Ebu Beker ibën ebi Shejbeh (235 h) shkroi librinKitabu el iman.Imam Buhariu (256 h) shkroi librin Halku ef’ali el-Ibad, ku u bëri kritikë dhe refuzim të ashpër xhehmi-jve, mohuesve të cilësive të Allahut, dhe atyre që pre-tendonin se Kur'ani është i krijuar.Gjithashtu edhe në Sahihun e tij përmblodhi disa ka-pituj që kanë të bëjnë me po të njëjtën temë, siKitabu el-iman, ku përfshihej kritika ndaj murxhi’ve.Kitabu et Tevhid kritikon xhehmijet.Kitabu el i’tisam përmban porosi dhe flet rreth oblig-ueshmërisë së të kapurit pas Kur'anit dhe Sunnetit.Edhe Ebu Daudi (275 h) në Sunenin e tij kishterrahur disa tematika të tilla.Ibën Maxheh (273 h) në fillim të Sunenit të tij kishtevendosur një parathënie të gjatë, e cila përfshin rreth266 hadithe, të renditur nën kapituj të shumtë qëkanë të bëjnë me thirrje për t'u kapur fort pasKur'anit dhe Sunnetit si dhe kritikë dhe refuzim ndajgrupimeve të humbura si xhehmijve dhe të tjerëve.[6]

Uthman ibën Said ed-Darimij (270 h) ka shkruar lib-

rin e tij Er Reddu ala el- Xhehmijeh dhe librin ErReddu ala Bishr el Murisij.Ebu Bekr Ahmed ibën Alij ibën Said el-Mervezij (292h) shkroi librin e tij Es Sunneh.Ebu Bekr el- Ethrem (273 h) shkroi lirin Es-Sunneh.Ebu Beker Ahmed ibën Amër ibën ebi Asim en-Nebil esh-Shejbanij (287 h) shkroi librin e tij të njo-hur Es Sunneh.Si dhe shumë e shumë libra të tjerë.[7]

Shkrimi i hadithit në këtë shekull dallon nga shekujt etjerë si vijon:1. Dallimi dhe veçimi i haditheve nga fjalët e sahabëvedhe tabi’inëve e kështu me radhë.2. Në këtë shekull u shfaqën libra të ndryshme për sa ipërket renditjes së haditheve si:a) Mesanidet, që i kushtonin rëndësi tubimit të ha-ditheve të një sahabi në një vend duke mos pasurparasysh ndarjen në tema dhe pa bërë dallim fare nëmes atyre që janë të vërteta dhe të pavërteta.b) Libra ku autorët e tyre i kushtuan rëndësi tëveçantë renditjes së haditheve në bazë të temave dhekapitujve si dhe klasifikimit të haditheve në bazë tëvërtetësisë dhe dobësisë së tyre.c) Me daljen e mu’tezilive në skenë dhe pretendimet etyre se Kur'ani është i krijuar si dhe shpifjet e tyre tëndryshme që ua bënin dijetarëve të hadithit, gjejmëprej dijetarëve të hadithit, të cilët u përqendruan nëkundërshtimin dhe refuzimin e këtyre shpifjeve si dhenë shpjegimin e drejtë të haditheve për të cilat pre-tendohej se janë të paqarta apo edhe keqkuptoheshinme qëllim. Nga dijetarët të cilët shkruan për këtë temëështë Ibën Kutejbeh në librin e tij Te’vil Muhtelefu elHadith…[8]

Tani do të flasim veç e veç për të gjithë këta libra.

EL MESANIDÇfarë nënkuptojmë me fjalën musned?Fjala musned rrjedh prej fjalës sened, d.m.th. diçka engritur nga toka apo e hipur lart.[9]

Ndërsa në kuptimin terminologjik të shkencës së ha-dithit dijetarët kanë dhënë disa mendime.Hatib el Bagdadij, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Kurdijetarët e cilësojnë ndonjë hadith si musned kanë përqëllim se zinxhiri i atij hadithi është i lidhur mes çdotransmetuesi deri tek transmetuesi i fundit, edhe pse

______________[5] Shiko librin Tedvinu es-Sunneh, fq 87-88.[6] Duke pasur parasysh rëndësinë e madhe që ka kjo parathënie, vëllai ynë Mr.Fidan Xhelili, Allahu e ruajttë, ka filluar shpjegimin e saj që prejfillimit të kësaj reviste dhe e lus Allahun az-ze ve xhel-le t'i japë shëndet dhe t’i mundësojë përfundimin e saj ashtu si Ai dëshiron. Amin![7] Për më gjerësisht shiko librin Mekanetu ehli el Hadithi ve meathirihim ve atharihim el hamideh, fq. 24-36, të prof.dr. Rebij ibën Hadij el-Med’halij, Allahu e ruajttë.[8] Shiko El Hadithu vel Muhadithun, fq. 364.[9] Shiko En-Nihajeh fi garibi el Hdith [1/812] dhe Lisanu el Arab [7/271].


ata më së shumti e përdorin një shprehje të tillë nëveçanti atëherë kur transmetohet ndonjë hadith prejPejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Ndërsa me lidhjen e zinxhirit kanë për qëllim që çdotransmetues të dëgjojë prej atij që është më lartë dukevazhduar kështu deri tek transmetuesi i fundit, edhenëse nuk përdoren shprehje me të cilat nënkuptohetse atë hadith e ka dëgjuar direkt prej shejhut të tij, porështë mjaftuar me shprehjen prej (an’aneh)…”[10]

Ndërsa Ibën Abdul Berri, Allahu e mëshiroftë, thotë:“Musned është çdo hadith i cili është ngritur deri tekPejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.” Nëse ndalemi dhe meditojmë për këto dy përkufiz-ime, shohim qarte se Hatid el Bagdadij nuk e kushtë-zon fare që teksti të jetë prej Pejgamberit sal-lAllahualejhi ve sel-lem, mirëpo ajo çfarë ai kushtëzon ështëlidhja e senedit apo zinxhirit deri te transmetuesi i fun-dit. Hafidh ibën Haxheri, Allahu e mëshiroftë thotë:“Sipas këtij përkufizimi, shihet qartë se musnedinHatib el Bagdadij e sheh në bazë të zinxhirit dhekushtëzon se patjetër duhet të jetë muttesil, d.m.th. ingjitur ose i lidhur. Për sa i përket tekstit, ai nuk ekushtëzon fare se duhet të jetë i transmetuar prej Pe-jgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,[11] vetëm se nëpërdorimin e përgjithshëm të dijetarëve të hadithitështë për qëllim kjo (ngritja e hadithit deri tek i Dër-guari-sal-lAllahu alejhi ve sel-lem). Si rrjedhojë e kësajmund të themi se edhe hadithi mevkuf, i cili ndalettek sabahi, nëse e ka senedin të lidhur, mund të quhetmusned.”[12] Ndërsa sa i përket përkufizimit të IbënAbdul Berrit, shohim se nuk e kushtëzon lidhjen esenedit, por shikon nëse ky tekst është ngritur apo joderi te Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Nësepo, atëherë sipas këtij përkufizimi mund të gjykohetse ky hadith si i tillë është musned. Mund të konklu-dojmë se një përkufizim i tillë përfshin gjithashtu edhehadithin mu’dal, munkatij, mursel, nëse teksti i ështëatribuar Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-em.Hafidh ibën Haxheri thotë: “Dhe nuk ka kush i cilithotë kështu.”[13]

Përkufizimi më i drejtëIbën Haxheri shton: "Prej fjalëve të dijetarëve të ha-dithit dhe praktikës së tyre shihet qartë se hadithimusned është hadithi i cili është transmetuar prej Pe-jgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe zinxhiri i tëcilit sipërfaqësisht duket të jetë i lidhur.”[14]

Me shprehjen "zinxhiri i të cilit sipërfaqësisht duket tëjetë i ngjitur" përjashtohet ai hadith zinxhiri i të cilitshihet qartë se është i shkëputur.Ky përkufizim është në përputhje të plotë me atë tëimam Hakimit, Allahu e mëshiroftë, që thotë:“Musned është ai hadith të cilin e transmeton muha-dithi prej shejhut të tij dhe sipërfaqësisht duket se ai eka dëgjuar prej tij po kështu shejhu i tij prej shejhut tevet deri tek sahabiu, kurse ky prej Pejgamberitsal-lAllahu alejhi ve sel-lem."[15]

EL MESANIDÇfarë nënkuptojmë me librat el mesanid?El mesanid janë ata libra ku autorët e tyre i kushtoninrëndësi mbledhjes së haditheve të një sahabiu në njëvend duke mos pasur parasysh ndarjen në tema dhepa bërë dallim fare mes haditheve të vërteta dhe tëpavërteta.[16]

Mënyra e renditjes së këtyre libraveDijetarët në renditjen e këtyre librave ndoqën trimënyra:Mënyra e parë: Renditja sipas shkronjave të alfa-betit.[17]

Mënyra e dytë: Renditja sipas familjeve dhe fiseveduke filluar prej Beni Hashim (fisit të Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) e duke vazhduar me fiset etjera më të afërta me Pejgamberin sal-lAllahu alejhi vesel-lem e kështu me radhë.Mënyra e tretë: Renditja e sahabëve sipas përparësisënë Islam, duke filluar me dhjetë të përgëzuarit mexhennet, pastaj me ata që morën pjesë në luftën eBedrit e kështu me radhë.[18] Kjo e fundit ështëmënyra më e preferuar nga Hatib el Bagdadij.[19]

Vijon.Bali SADIKU

Medinë / Arabia Saudite______________[10] El Kifajeh fi Marifeti Usuli ilmi er Rivajeh (1/96).[11] Et-Temhid lima fi el Muvetai minel Meani vel Esanidi (1/21).[12] En Nuket Ala kitab ibën Salah (1/334) dhe shiko Nuz’hetu en-Nedhar fi Tevdihi Nuhbetu el- Fiker, fq. 155.[13] Nuz’hetu en-Nedhar, fq. 155, shiko edhe En-Nuket ala Kitab ibën Salah (1/334).[14] En Nuket (1/335).[15] Marifetu Ulumi el Hadith. fq. 17.[16] Shiko Er Risaleh el Mustetrefeh, fq. 60.[17] El Kettanij thotë se kjo është mënyra më e lehtë sa i përket përfitimit nga këta libra (Er Risaleh el Mustwtrefeh, fq. 60).[18] Shiko El-Xhami li ahlaki er-Ravij ve edabi es-Sami (2/292), Hatib el Bagdadij [Er-Risaleh el-Mustetrefeh, fq. 60], Muhammed ibën Xh’afer elKettanij dhe el Hadithu ve el Muhadithun të Muhammed Muhammed ebu Zehv, fq. 364.[19] El Xhamij [2/292].


D

"Dhe Unë (Allahu) nuk i krijova njerëzit dhe xhinët, veçse që ata duhet të më adhurojnëvetëm Mua."

GJYKIMI PËR KËRKIMIN E NDIHMËS NGA

Disa vëllezër më kanë pyetur rrethveprimeve të disa injorantëve, si lutjandaj dikujt tjetër përveç Allahut tëMadh ë ruar dhe kërkimi i ndihmës prejtij në çështjet e rëndësishme. Ndër këtoveprime përmendim lutjen drejtuarxhinëve, kërkimin e ndihmës prej tyre,zotimin ndaj tyre, bërjen kurban për tadhe punë të ngjashme me këto. Këtufuten edhe fjalët e disave:"O ju të shtatët, merreni atë!", e kanëfjalën për shtatë kryetarët e xhinëve."O ju të shtatët, veproni me atë kështu!""O ju të shtatët, thyejini kockat e atij,pini gjakun e tij, gjymtojeni kufomën etij!" Ose fjala e disave: "Merre, o xhini i

drekës, o xhini i ikindisë!"Ky veprim bëhet në shumë vende. Disaprej veprimeve që futen në këtë çështjejanë edhe lutja ndaj të vdekurve, qof-shin ata Pejgamberë, njerëz të devot-shëm apo persona të tjerë dhe lutja ndajengjëjve dhe kërkimi i ndihmës prejtyre. Këto vepra dhe të tjera të ngjashmeme to bëhen nga shumë persona të cilëtthonë se janë muslimanë, por veprojnëpër shkak të injorancës dhe pasimit ver-bërisht të paraardhësve të tyre. Ndoshtadisa prej tyre i nënvlerësojnë këtoçështje duke thënë:"Ne nuk e kemi për qëllim e as nuk ebesojmë, porse na është bërë shprehi."Më kanë pyetur edhe rreth gjykimit të

XHINËT DHE SHEJTANËTD H E Z O T I M I T N D A J T Y R E


martesës me ata që njihen për veprimetë tilla, rreth gjykimit që kanë kurbanete tyre, rreth gjykimit të namazit për ta(Allahu e di më së miri, këtu shejhu kapër qëllim namazin e xhenazes për atapersona) dhe namazit pas tyre (t'i keshata si imamë në namaz sh.p.), rrethgjykimit të besimit të mashtruesve dhefallxhorëve, siç janë ata që pretendojnëse e njohin sëmundjendhe shkaqet e saj dukepasur në posedimdiçka që ka prekurtrupin e të sëmurit (siçallma, pantallonat,shamia e kokës dhegjëra të ngjashme meto).

Përgjigjja:Falënderimi i takonvetëm Allahut. Paqjadhe shpëtimi qofshinmbi Pejgamberin efundit, mbi familjen etij, mbi shokët e tij dhembi ata që pasojnë ud-hëzimin e tyre deri nëDitën e Gjykimit. Më pas them se me të vërtetë që Allahu iMadhëruar i ka krijuar xhinët dhenjerëzit për ta adhuruar vetëm Atë, që t'iluten vetëm Atij, t'i kërkojnë ndihmëvetëm Atij dhe t'ia kushtojnë kurbanin,zotimin dhe adhurimet e tjera vetëmAtij. Për këtë qëllim, Allahu i Mad-hëruar dërgoi të Dërguarit dhe i urd-hëroi me këtë gjë; për këtë shkak zbriti

librat qiellorë –më madhështori prej tëcilëve është Kur'ani- të cilët e qartësoninkëtë gjë, thërrisnin në të dhe parala-jmëronin nga të shoqëruarit shokAllahut dhe adhu rimit të dikujt tjetërveç Tij. Ky është themeli, baza e fesëdhe kuptimi i fjalës "La ilahe il-lAllah",e cila do të thotë se "nuk ka të adhuruartjetër me të drejtë përveç Allahut". Kjo

fjalë mohon adhurimine dikujt tjetër përveçAllahut dhe ia atribuonatë vetëm Allahut easkujt prej krijesave.Argumentet për këtëjanë të shumta në Lib-rin e Allahut (Kur'anin)dhe në Sunnetin e tëDërguarit të Allahut,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Disa prej tyre janë:Nga fjalët e Allahut tëMadhëruar:"Dhe Unë (Allahu) nuk ikrijova njerëzit dhexhinët, veçse që ata duhettë më adhurojnë vetëmMua."[1]

"Ndërsa Zoti yt ka përcaktuar që ti të mosadhurosh askënd e asgjë veç Atij."[2]

"Dhe ata nuk u urdhëruan për tjetër, posasaj që duheshin të adhuronin vetëmAllahun dhe të mos adhuronin tjetërpërveç a përkrah Tij, të adhuronin Atë mebesim të vërtetë e me përkushtim tëplotë."[3]

______________[1] Edh-Dharijat: 56[2] El-Isra: 23[3] El-Bejjineh: 5

"Dhe Zoti juajthotë: “M’u lutniMua, Unë do t’jupërgjigjem. Me të

vërtetë se ata të cilëte përbuzin

adhurimin ndajMeje, ata pa

dyshim që do tëhyjnë në xhehen-

nem meposhtërim!”


"Dhe Zoti juaj thotë: “M’u lutni Mua,Unë do t’ju përgjigjem. Me të vërtetë seata të cilët e përbuzin adhurimin ndajMeje, ata pa dyshim që do të hyjnë nëxhehennem me poshtërim!” [4]

"Dhe kur robërit e Mi të pyesin ty (oMuhamed) për Mua, atëherë (përgjigjuatyre):“Vërtet Unë jam pranë(tyre me Dijen Time),Unë u përgjigjem duave(lutjeve) të lutësit kur aimë drejtohet Mua melutje (pa ndërmjetësuesapo ndërlidhës)."[5]

Allahu i Madhëruar katreguar në këto ajete sei ka krijuar xhinët dhenjerëzit që ta adhuro-jnë dhe se ka caktuarqë të mos adhurohetaskush tjetër përveçTij. Kuptimi i fjalës"ka caktuar"[6] është "kaurdhëruar dhe porosi-tur". Allahu i Mad-hëruar i ka urdhëruar dhe porositurrobërit e Tij në ajetet e qarta të Kur'anitdhe me anë të të Dërguarit të Tij, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, që të mos ad-hurojnë askënd tjetër përveç Zotit tëtyre. Ai ua ka bërë të qartë që lutja ështëadhurim madhështor. Ai që tregohetmendjemadh ndaj saj, hyn në zjarr.

Gjithashtu, Allahu i Madhëruar i ka ur-dhëruar robërit e Tij që t'i luten vetëmAtij, i ka lajmëruar se Ai është afër tyre(me dijen e Tij-sh.p-) dhe se i përgjigjetlutjes së tyre. Atëherë u del si obligim tëgjithë robërve (të Allahut) që t'i lutenvetëm Atij sepse lutja është një lloj adh -urimi për hir të të cilit u krijuan dhe uurdhëruan ta kryenin. Allahu i Mad-hëruar ka thënë:

"Thuaj: “Sigurisht na-mazi im, kurbani im,jeta ime dhe vdekja imejanë për Allahun, Zotin ebotëve (njerëzve, xhinëvedhe gjithçkaje që ekzis-ton). Ai nuk ka asnjëshok e të barabartë meTë dhe për këtë unë jamurdhëruar dhe unë jam ipari që i nënshtrohemVullnetit të Tij si musli-man.”[7]

Allahu i Madhëruar e kaurdhëruar Pejgamberine Tij që t'u tregojënjerëzve se namazi i tij,kurbani i tij, jeta e tijdhe vdekja e tij janë për

Allahun, Zotin e botëve, që nuk kashok. Kush bën kurban për dikë tjetërpërveç Allahut i ka shoqëruar Atij shok,gjithashtu edhe ai i cili i bënë namaz-sexhde dikujt tjetër përveç Tij, sepseAllahu i Madhëruar e ka bashkangjiturnamazin me kurbanin dhe ka njoftuar seato janë vetëm për Të. Kush bën kurban

______________[4] Gafir: 60[5] El-Bekare: 186[6] E ka fjalën për kuptimin e saj në suren El-Isra, ajeti 23 –sh.p.[7] El-En'am: 162-163

Ai nuk ka asnjëshok e të

barabartë me Tëdhe për këtë unëjam urdhëruardhe unë jam ipari që i nën-shtrohem Vull-netit të Tij simusliman.”


për dikë tjetër përveç Tij, qofshin këtaxhinë, engjëj apo dikush tjetër, dukekërkuar që të afrohet tek ata (me këtëadhurim sh.p.) është i njëjtë me atë që ifalet dikujt tjetër përveç Allahut. Trans-metohet në hadithin e saktë se Pejgam-beri, paqja dhe shpëtimi i Allahutqofshin mbi të, ka thënë:"E ka mallkuar Allahu atë që bën kurbanpër dikë tjetër përveç Tij."[8]

Imam Ahmedi ka nxjerrë me zinxhirtransmetimi të mirë nga Tarik ibn Shi-habi (Allahu qoftë i kënaqur me të) ngai Dërguari i Allahut,sal-lAllahu alejhi vesel-lem, se ka thënë:"Kaluan dy burra te njëpopull që kishin njëidh ull. Nuk lejohej tëkalonte kush atypërderisa të bënte kur-ban diçka në emër tëtij. I thanë njërit prejtyre: -Bëj kurban!Ai tha: -Nuk kam mese të bëj kurban.Ata thanë: -Bëj kurbanqoftë edhe një mizë!Ai bëri kurban njëmizë, e lejuan tëkalonte dhe hyri në zjarr (xhehennem).I thanë tjetrit:-Bëj kurban!Ai tha: -Nuk kam për të bërë kurban përdikë tjetër përveç Allahut!E vranë dhe hyri në xhennet."[9]

Në qoftë se ai që bëri kurban një mizëpër hir të idhullit dhe gjërave të ng-

jashme me të bëhet mushrik (jobesim-tar, që adhuron dikë tjetër veç Allahut)dhe meriton hyrjen në zjarr, si ka për tëqenë puna e atij që u lutet xhinëve, en-gjëjve, njerëzve të mirë, u kërkonndihmë atyre, bën zotime për ta, bënkurbane për ta, shpreson me këto vepraruajtjen e pasurisë së tij apo shërimin etë sëmurit (që dëshiron ai), apo shën-detin e kafshëve të tij dhe mbarëvajtjene të korrurave të tij, ose vepron atë gjësepse ka frikë nga e keqja e xhinëve dhevepra të tjera si këto?!

Kush i vepron këto vepradhe persona të ngjashëmme të kanë prioritet që tëjenë mushrikë, që meri-tojnë hyrjen në zjarr, sesaky burrë i cili bëri kur-ban një mizë për hir tëidhullit.

Vijon...

Abdul-Aziz ibën Abdil-lah ibënBaz

Përshtati: Ardit ULQINAKURijad /Arabia Saudite

Burimi: www.binbaz.org

______________[8] Trans Muslimi 5240[9] Hadithin e ka dobësuar Albani në Ed-daifeh, nr. 5829

Kush bën kurbanpër dikë tjetër

përveç Allahut ika shoqëruar Atijshok, gjithashtuedhe ai i cili ibënë namazsexhde dikujt

tjetër përveç Tij...


R

“Me të vërtetë Musai ishte shumë i turpshëm dhe mbulues, nuk i shihej asgjë nga lëkura dhetrupi i tij. E ofenduan disa nga Beni Israilët duke thënë: "Ky e mbulon tërë trupin e tijvetëm për shkak të ndonjë mangësie që ka në lëkurë ose sepse vuan nga lebra, ka sëmundjegjenitale ose ndonjë sëmundje vdekjeprurëse.” Por Allahu i Lartësuar dëshiroi që ta pastrojënga ato që ata thoshin. Një ditë ai u veçua dhe vendosi rrobat e tij mbi një gur dhe filloi tëlahej. Pasi u la, u drejtua drejt gurit që të merrte rrobat e tij, mirëpo guri filloi të ikte merrobat e tij. Musai mori shkopin e tij dhe filloi ta ndiqte gurin duke i thënë: "O gur, rrobate mia! O gur, rrobat e mia!" Dhe vazhdoi kështu derisa u ndal te një grup nga Beni Israilëtdhe ata e shikuan atë lakuriq.

Robër të Allahut, këto janë disa çështje besimi nëtë cilat ka mësim, këshilla dhe shembuj.A e dini se cila është? Sinqeriteti në turp.Së dyti:Të ruajë barkun dhe atë që përfshin.Ruaje barkun tënd nga haramet. Kush ha ka-matën dhe ryshfetin, e mbush barkun e tij meharam dhe nuk ka fare turp nga Allahu.Kush i mashtron të tjerët në tregti dhe në punën etij dhe nga ai haram ushqehet me familjen e tij,nuk ka fare turp nga Allahut.Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: “Dheçfarë përfshin barku.” Këtu hyjnë edhe organetgjenitale, domethënë t’i ruash ato nga imoraliteti(zinaja).I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: “Kush më garanton mua atë që ka mes dy no-fullave (gjuhën) dhe atë që ka mes dy këmbëve (or-ganin gjenital), unë i garantoj xhennetin.”[1]

T’i ruash këmbët e tua që të mos ecin në atë që

Allahu nuk e do.Gruaja duhet t’i ruajë këmbët e saj nga lakuriqësiadhe zbulimi që shohim në ditët tona, në veçantiditëve të festave. Duket sikur në ditët e festave kaardhur ndonjë argument prej Allahut që u lejongrave të zbulohen dhe lakuriqësohen. Çfarë na kagoditur ne, o ummeti i Islamit?A nuk kemi turp prej Allahut? A nuk kemi turpprej njerëzve?!Së treti: Pjesë e turpit është të përkujtosh vdekjen,ndërsa mospërkujtimi i saj është paturpësi. Simund ta harrosh vdekjen kur udhëton drejt sajdhe ajo mund të të vijë në çdo moment?Së katërti: Pjesë e turpit është të punosh përbotën tjetër, të kesh brengë vetëm botën tjetër,ngase bota tjetër është e përhershme dhe reale.Allahu i Lartësuar thotë: “Ndërsa jeta e botës tjetër,pikërisht ajo është jeta e vërtetë. Veç sikur ta dinin!”[2]

Robër të Allahut! I Dërguari sal-lAllahu alejhi ve

TURPI ËSHTË NGA DEGËT E IMANIT II

______________[1] Sahih El-Xhami’, 6617.[2] El-Ankebut: 64.


sel-lem na ka sjellë shembullin më të lartë përturpin. Allahu i Lartësuar duke na treguar përturpin që kishte Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: “O besimtarë, mos hyni në shtëpitë e tëDërguarit, përveç rastit kur ju është dhënë leje për tëngrënë, por jo të pritni përgatitjen e tij (ushqimit)!Hyni vetëm kur t’ju thërrasin dhe, pasi të hani, sh-përndahuni! Mos qëndroni pas ushqimit për të bised-uar me njëri-tjetrin. Kjo, me të vërtetë, e shqetësontetë Dërguarin e ai turpërohej (që t’jua thoshte këtë),ndërsa Allahu nuk turpërohet që t’jua thotë tëvërtetën...”[3]

Sahabiu i nderuar Ebu Seid el-Hudrij radijAllahuanhu thotë: “I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhive sel-lem ishte më i turpshëm sesa vajza beqare nëdhomën e saj. E kur ai e urrente një gjë, e kup-tonim nga fytyra e tij.”[4]

Një ditë tek i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhive sel-lem hynë Ebu Bekri dhe Umeri radijAllahuanhuma. Ai ishte ulur dhe nuk u drejtua e as nuki drejtoi rrobat e tij, por kur hyri Uthmani radij-Allahu anhu, e drejtoi trupin dhe rrobat e tij.Atëherë Aishja radijAllahu anha i tha: "O i Dër-guari i Allahut! Hyri Ebu Bekri dhe nuk ibuzëqeshe dhe nuk ia vure mendjen. Hyri Umeri,nuk i buzëqeshe dhe nuk ia vure mendjen. E mëpas hyri Uthmani, u drejtove dhe drejtove edherrobat e tua?"Atëherë i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem tha: “A të mos kem turp nga njeriu që kanëturp melaiket?!”[5]

Robër të Allahut! Ndaluni me ne që të mësojmënjë shembull të lartë për turpin, të cilin na e mësoiMusai alejhi salatu ve selam dhe bashkëshortja etij, e cila ishte edukuar nga babai i saj plak dhe imoshuar që të kishte turp.I Dërguari ynë sal-lAllahu alejhi ve sel-lem na katreguar për turpin e Musait alejhi salatu ve selamduke thënë: “Me të vërtetë Musai ishte shumë iturpshëm dhe mbulues, nuk i shihej asgjë nga lëkuradhe trupi i tij. E ofenduan disa nga Beni Israilët

duke thënë: "Ky e mbulon tërë trupin e tij vetëm përshkak të ndonjë mangësie që ka në lëkurë ose sepsevuan nga lebra, ka sëmundje gjenitale ose ndonjë së-mundje vdekjeprurëse.” Por Allahu i Lartësuar dëshi-roi që ta pastrojë nga ato që ata thoshin. Një ditë ai uveçua dhe vendosi rrobat e tij mbi një gur dhe filloi tëlahej. Pasi u la, u drejtua drejt gurit që të merrte rro-bat e tij, mirëpo guri filloi të ikte me rrobat e tij.Musai mori shkopin e tij dhe filloi ta ndiqte gurinduke i thënë: "O gur, rrobat e mia! O gur, rrobat emia!" Dhe vazhdoi kështu derisa u ndal te një grupnga Beni Israilët dhe ata e shikuan atë lakuriq.Për Allahun, vërtet në gur kishte shenja nga tërrahurat (e Musait), tri, katër ose pesë herë. Këtojanë fjalët e Allahut të Lartësuar: “O besimtarë, mosu bëni si ata që e shqetësuan Musain. Allahu e çliroiatë nga përgojimet e tyre; ai është i nderuar në sytë eAllahut.”[6][7]

Kjo ngjarje na jep një shembull të lartë për turpin.Edhe gruaja e tij kishte një moral të lartë, ashtuedhe motra e saj, pasi të dyja ishin edukuar nështëpinë e njeriut të mirë dhe të moshuar.Të ndalemi së bashku tek pusi i Medjenit, që tëmësojmë se ç'është turpi nga këto dy vajza, t’uamësojmë bijave dhe grave tona turpin, të cilin ekanë humbur në këtë kohë.Allahu i Lartësuar në lidhje me Musain alejhiselam thotë: “Teksa drejtohej nga Medjeni, ai tha:“Shpresoj se Zoti im do të më tregojë rrugën e drejtë!”Kur arriti tek pusi i Medjenit, ndeshi rreth tij shumënjerëz që u jepnin ujë kafshëve. Përveç tyre, ai vuri redy vasha që po mbanin kafshët e veta...” [8] Ato indalnin kafshët e tyre që të përziheshin me kafshët etë tjerëve. Ky është turpi. Mendoni si ecin gratë tonanë ditët e festave nëpër tregje, i prekin të tjerët me tru-pat e tyre dhe anasjelltas, bëjnë shaka dhe flasin me tëtjerët, nuk kanë turp nga Allahu dhe nuk kanë turpnga njerëzit, madje edhe bashkëshorti i saj shkon metë, si të ishte një mur, nuk ka ndërgjegje dhe turp.Burra pa burrëri dhe gra pa turp!Musai alejhi salatu ve selam u çudit dhe u tha: “Si e

______________[3] El-Ahzab: 53.[4] Sahih El-Edebul-Mufred, 53.[5] Sahih El-Edebul-Mufred, 471.[6] El-Ahzab: 69.[7] Transmeton Buhariu.[8] El-Kasas: 22-23.


keni hallin ju?” Ato thanë: “Ne nuk u japim ujë pau larguar barinjtë.” [9] Pra, nuk përziheshin me bar-injtë edhe nëse duhet të presin gjatë dhe u jepnin ujëbagëtive vetëm atëherë kur largoheshin barinjtë. Kyështë turpi, kjo është edukata. Shkaku që i shtyu tëshkonin në atë vend është se “babai ynë është shumëplak” .[10]

Vërtet ky është turpi, që do të thotë se sikur të moskishim këtë arsyetim, nuk do të dilnim nga shtëpia.Oj ti grua e zbuluar, për ç’arsye del me bashkëshortintënd në tregje ditëve të festave? A nuk të mjafton që tëtë shkojë vetëm bashkëshorti dhe të të blejë çfarë nevo-jitet për fëmijët? Apo ndoshta mungesa e turpit tënxit të dalësh të shikosh burrat e tjerë, të flasësh meta? Nëse kjo aludon për diçka, aludon për humbjen eturpit para Allahut dhe njerëzve.“Kështu, Musai u dha ujë kafshëve të tyre e pastaj ukthye te një hije dhe tha: “Zoti im, çfarëdo dhuntieqë të më japësh, unë jam nevojtar!”[11]

Meditoni, o robërit e Allahut!Çdonjëri nga ne le të shikojë turpin që kishte kjovajzë e më pas le ta krahasojë me gruan dhe vajzëne tij, të cilat veshin rroba që një grua muslimaneka turp t'i veshë në dhomën e gjumit para burrittë saj dhe dalin në rrugë.A po shihni atë që po shoh edhe unë o ummetiislam?!Këto veshje gjysmëlakuriqe e të zbuluara qëshohim nëpër tregje ditëve të festave argumento-jnë qartë së gratë dhe bijat tona nuk kanë turp.O robër të Allahut! O ti që e ke lejuar vajzën dhegruan tënde të zbulohet! Shikoje këtë vajzë: “Mëvonë, njëra nga ato dyja, erdhi me ndrojtje (turp).”Kishte turp në veshjen e saj, kishte turp në të folurit esaj, kishte turp në ecjen e saj, a thua se turpi u shfaqanembanë tokës dhe ajo ecte mbi të: “Dhe i tha:“Babai im të fton për të të shpërblyer, se i dhe ujë(tufës sonë).”[12] Turpi është ai që e bëri t’ia për-mendë shkakun e thirrjes së tij nga babai i saj, në

mënyrë që të mos mendonte ndonjë gjë të keqe.Atëherë Musai alejhi salatu ve selam u kthye teshtëpia e këtij plaku të mirë, në atë shtëpi ku më-sohej turpi. Pasi Musai alejhi selam ia tregoi ngjar-jen atij, plaku i mirë i tha: “Mos u frikëso, sepse keshpëtuar prej një populli keqbërës, zullumqar!”[13]

Më pas njëra nga vajzat tha: “O babai im, merrekëtë njeri në shërbim! Sigurisht që njerëzit e fortë dhetë besueshëm janë më të mirët, që dikush mund tëmarrë në shërbim.”[14]

A e dini për çfarë i tha “merre këtë njeri në shër-bim”? Në mënyrë që ai të punojë tek ta dhe t’iruajë bagëtitë dhe t'u japë të pinë, në mënyrë qëato të mos dilnin më nga shtëpia, ngase jeta egruas është e lidhur me shtëpinë, krenaria e sajështë në shtëpi dhe nëse i duhet të dalë, del vetëmatëherë kur ka nevojë, siç ishte rasti i këtyre dy va-jzave kur thanë: “Babai ynë është shumë plak.”[15]

Po ashtu Allahu i Lartësuar thotë: “Qëndroni nështëpitë tuaja e mos i zbuloni stolitë tuaja, ashtu siçzbuloheshin në kohën e injorancës së parë.”[16]

Fjalët e saj: “O babai im, merre këtë njeri në shër-bim!”, që t’i ruajë bagëtitë dhe të kujdeset për tonë mënyrë që ajo të mos dalë nga shtëpia, na ar-gumentojnë turpin e saj.Sa vajza hidhërohen me baballarët e tyre sepse ipengojnë të shkojnë në ato universitete ku kaedhe djem?! Sa gra hidhërohen me burrat e tyrengase i pengojnë të dalin ditëve të festave nëpërtregje?! Ka ikur turpi, të Allahut jemi dhe tek Aido të kthehemi! Atëherë plaku i mirë tha: “Unëdua të të jap për grua njërën prej këtyre dy bijave tëmia, me kusht që të më shërbesh mua tetë vjet.” [17]

Shikoni robër të Allahut! Ky është Musai, që nasolli shembullin më të lartë për turpin, u takua mefamiljen që u edukua në turp, një familje që duhetta kemi shembull dhe duhet të jemi të ku-jdesshëm ta pasojmë. Nëse morali i një çiftibashkëshortor është turpi, atëherë familja patjetërdo të edukohet me turpin dhe do ta kemi një

______________[9] El-Kasas: 23.[10] El-Kasas: 23.[11] El-Kasas: 24.[12] El-Kasas: 25.[13] El-Kasas: 25.[14] El-Kasas: 26.[15] El-Kasas: 23.[16] El-Ahzab: 33.[17] El-Kasas, 27.


shoqëri me iman të pastër dhe që e njeh turpin.Robër të Allahut! Mësimet dhe shembujt që nx-jerrim nga kjo ngjarje janë: 1) Turpi i sjell njeriut të gjitha të mirat, ashtu siçka thënë Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:“Turpi është i tëri hajr.”[18] Po ashtu Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Turpi nuk vjenvetëm se me hajr.”[19] Shikoni mirësitë që i erdhënMusait alejhi selam në jetën e tij, kur u martua menjë grua të ndershme. Shikoni këtë vajzë, së cilësAllahu i mundësoi të martohet me njërin ngaUlul Azmi,[20] atëherë ki frikë Allahun ti vajzë qëje zbuluar, që e shfaq veten dhe trupin tënd nëtregje duke u munduar të gjesh bashkëshort.2) Turpi e ndalon burrin apo gruan nga vepratdhe fjalët e neveritura. Ato thanë: “Ne nuk u japimujë, pa u larguar barinjtë.” Përzierja me burra ështënga punët e ndaluara dhe të fëlliqura, të cilatAllahu nuk i do. Gruaja që ka turp thotë "nuk dotë shkoj në treg dhe të përzihem me burra, le tëshkojë burri im". Ndërsa gruaja që nuk ka turpthotë "unë do të shkoj vetëm në treg dhe do tëpërzihem me burra dhe do të argëtohem". Ajo ko-mandon shtëpinë, ndalon dhe lejon, kurse burri isaj nuk ka peshë tek ajo. Atëherë ku mbeti bur-rëria? Kur burri e humb burrërinë e tij, atëherëedhe gruaja e humb turpin e saj dhe nga kjorrjedh një familje e shthurur. Nga kjo familjerrjedhin të rinj të humbur që nuk e dinë se ç'ështëburrëria dhe vajza që janë shumë më afër jobesim-tarëve se besimtareve. Kini frikë Allahun, o jurobërit e Tij, sepse turpi është pjesë e moralit islamdhe pjesë e imanit.3) Vajzën me virtyte të larta morale dhe të turp-shme e kërkojnë djemtë e devotshëm dhe të mirë,ndërsa vajzën që e ka humbur moralin dhe turpin,që e ka ekspozuar trupin e saj në tregje nuk ekërkojnë djemtë e devotshëm dhe të mirë.Atëherë, të gjithë le të kemi frikë Allahun e Lartë-suar në edukimin e vajzave tona, t'i edukojmë ato

në turp, në mënyrë që Allahu t’i bashkojë medjem të mirë. Edhe nënat të kenë frikë Allahun nëedukimin e bijave të tyre, mos t'i lejojnë të dalin tëzbuluara në mënyrë që të gjejnë burrë, ngase burrii mirë dhe i ndershëm interesohet vetëm për atëvajzë që është e turpshme. Kush nuk ka turp nukia vlen të jetë bashkëshorte dhe nënë për fëmijëttanë.Një dobi: Shumë njerëz nëse dëshirojnë të pyesinpër diçka që kanë turp ta përmendin, thonë senuk ka turp në fe. Kjo është fjalë e kotë, ngaseturpi është nga feja apo e tërë feja, ashtu siç kathënë Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: “Turpiështë e tërë feja.” Turpi është nga imani, është ngamorali islam. Është e udhës që njeriu nëse dëshi-ron të pyesë për ndonjë gjë që ka turp ta për-mendë, le të thotë: “Allahu nuk turpërohet qët’jua thotë të vërtetën.”[21] Ashtu veproi një gruakur dëshiroi të pyeste Profetin sal-lAllahu alejhi vesel-lem për diçka që kishte turp ta thoshte. Ajo iudrejtua Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem duke ithënë: "O i Dërguari i Allahut, vërtet Allahu nukturpërohet që ta thotë të vërtetën. A duhet të pastrohetedhe gruaja nëse sheh ëndërr?"[22] Ai i tha: “Po, nësesheh lagështi[23] (në rrobat e saj).”[24]

Aishja radijAllahu anha ka thënë: “Sa gra të mirajanë gratë e ensarëve! Nuk i pengonte turpi që tëmësonin fenë.”[25]

O ummeti islam, kini turp, kini turp! Turpi është moral fisnik, normë e moralit islam.Patjetër duhet t’i edukojmë shpirtrat tanë të kenëturp dhe t’i edukojmë fëmijët tanë të kenë turp.E lus Allahun e Madhërishëm që të na mundësojëta kemi këtë moral fisnik, se Ai është Mbrojtësdhe Fuqiplotë për këtë.

“Ahsenul-Bejan min mevakif Ehlul-Iman”Ebu Islam, Salih ibën Ta Ha Abdul Vahid

Përshtati: Sabahudin SELIMIViti / Kosovë

______________[18] Transmeton Muslimi.[19] Muttefekun alejhi.[20] Profetët e vendosur.[21] El-Ahzab: 53.[22] Ëndrrat që shkaktojnë gjendjen e papastërtisë (xhunubllëkut).[23] Nëse vëren gjurmë nga rrjedhja e spermës.[24] Transmeton Buhariu, Muslimi.[25] Transmeton Muslimi.


Ç

Transmetohet se Ibën Mesudi radijAllahu anhu, ka thënë: “Krenaria jonë u rrit në kohënkur Umeri hyri në Islam. Ai e pranoi Islamin atëherë kur e kishin pranuar dyzet burra dhenjëmbëdhjetë gra, në vitin e gjashtë të shpalljes.”

39Çfarë bënë kurejshët me qëllim qët’i kthenin muhaxhirët që ikën

për në Abisini?Dërguan një delegacion tek Nexhashiu,në mënyrë që t’ua dorëzonte atyre.

40Nga kush përbëhej ky delegacion?

Përbëhej nga Amër ibën el Asi dhe Ab-dullah ibën ebi Umejeh.

41Çfarë bënë ata para se të dilninpara Nexhashiut?

Shpërndanë disa dhurata për parinë eNexhashiut, në mënyrë që këta të funditt'i kërkonin mbretit t’i kthente pasmuhaxhirët.

42Kush ishte ai që foli në emër tëmuslimanëve muhaxhirë?

Ai ishte Xhafer ibën ebi Talibi.

43Çfarë i tha ai Nexhashiut?

Ai i tha: "O mbret! Ne kemi qenë mëparë popull injorant, adhuronim idhujt,hanim ngordhësirat, kryenim vepra tëpahijshme, shkëpusnim lidhjet farefis-nore etj., derisa Allahu i Lartmadhëruarna dërgoi një të Dërguar nga mesi ynë.Ne e njihnim prejardhjen e tij, sin-qeritetin dhe besnikërinë e tij. Ai na ftoipër tek Allahu që ta njësonim dhe ta ad-huronim Atë dhe nga ana tjetër të largo-heshim nga ato gjëra që ne dhe prindërittanë adhuronim më parë, siç ishingurët…" Pas këtyre fjalëve Nexhashiut iubë e qartë realiteti i fesë madhështore me

TË NJOHIM TË DËRGUARIN E ALLAHUT

MUHAMEDINS A L L A L L A H U A L E J H I V E S E L L E M


të cilën u dërgua Muhamedi, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi të.

44Çfarë i tha Nexhashiu delega-cionit të kurejshëve pasi dëgjoi

fjalët e Xhafer ibën ebi Talibit?Ai tha: "Kjo dhe ajo me të cilën u dërguaIsai dalin prej një kandili të vetëm. PërAllahun, unë nuk kam për t’ua dorëzuarjuve kurrë!"

45A i besoi Nexhashiu ProfetitMuhamed, sal-

lAllahu alejhi ve sel-lem?Po. Argument për këtëështë se i Dërguari i Al-lahut, sal-lAllahu alejhive sel-lem të, i fali Nex-hashiut namazin exhenazes, kur ai vdiq nëvitin e 9-të sipashixhretit. Ditën që vdiqNexhashiu, Profeti, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,doli me shokët e tij përnë faltore, musal-la, dheu fal me ta duke marrëkatër tekbire.[1] Në disatransmetime ka ardhur:“Vdiq sot një prej robërve të Allahut, njëvepërmirë. Kërkoni falje për vëllanë tuaj.”Po ashtu ka ardhur tekst i qartë se Nexh -ashiu ka besuar në profetësinë eMuhamedit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.“Dëshmoj se ai, Muhamedi, është i Dër-guari i Allahut për të cilin ka përgëzuarIsai biri i Merjemes…”[2]

46A i është drejtuar i Dërguari iAllahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-

lem, me lutje Zotit të tij që Umeri të pra-nonte Islamin?Po, ka ardhur në hadith se ka thënë: “OZoti im, lartësoje Islamin me njërin prejkëtyre dy personave që është më i dashur përTy: Ebu Xhehlin ose Umer ibën elHatabin.”[3]

Transmetohet se Ibën Mesudi radijAllahuanhu, ka thënë: “Krenaria jonë u rrit nëkohën kur Umeri hyri në Islam. Ai e pra-

noi Islamin atëherë kure kishin pranuar dyzetburra dhe njëmbëdhjetëgra, në vitin e gjashtë tëshpalljes.”Ibën Mesudi gjithashtuka thënë: “Pranimi i Is-lamit nga ana e Umeritka qenë krenari,hixhreti i tij ka qenëndihmesë, kursesundimi i tij mëshirë.”[4]

Transmetohet se Sadibën ebi Vekasi kathënë: “Profetisal-lAllahu alejhi ve sel-lem i tha Umerit: "O i

biri i Hatabit! Pasha Atë në dorën e të Cilitështë shpirti im, nuk të ka takuar shejtaninë ndonjë rrugë veçse e ka ndërruar atë.”[5]

47Kur vdiq Ebu Talibi?

Ai vdiq në vitin e dhjetë të dërgimit tëMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemsi Profet dhe i Dërguar.

48A vdiq duke qenë në kufër?

______________[1] Hadithi që transmetohet në lidhje me këtë është mutefekun alejhi.[2] Tansmeton Ebu Daudi.[3] Transmeton Et Tirmidhiu.[4] E transmeton Et Taberani[5] Transmeton Buhariu

“Nuk shkon përProfetin dhe përata që besojnë tëkërkojnë faljen e

Allahut përmushrikët edhesikur ata të jenëmë të afërmit...”


Po.[6] Në hadith të saktë transmetohetprej Ibën el Musejjibit, e ky prej babait tëtij, se kur Ebu Talibit iu afrua vdekja, iDërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem u fut tek ai dhe gjeti aty EbuXhehlin dhe Abdullah ibën ebi Umejeh.Profeti i tha: "O xhaxhai im! Thuaj: lailahe il lAllah, fjalë, që unë ta përmend siargument tek Allahu për ty.” Ebu Xhehlidhe Abdullah ibën ebi Umejeh thanë: "OEbu Talib, a do ta brak-tisësh fenë e Abdulmu-talibit?"Profeti vazhdoi t’iapërsëriste thënien e tijdhe ata të dy i përsëritënthënien e tyre, derisaEbu Talibi tha: "Unëjam në fenë e Abdulmu-talibit" dhe nuk pranoitë thoshte la ilahe illAllah. I Dërguari iAllahut sal-lAllahu alejhive sel-lem tha: "PashaAllahun! Do të vazhdoj tëkërkoj faljen e Allahutpër ty nëse nuk ndalohemtë veproj kështu". Pastaj ushpall ajeti: “Nuk shkon për Profetin dhepër ata që besojnë të kërkojnë faljen eAllahut për mushrikët edhe sikur ata të jenëmë të afërmit...”[7] Dhe zbriti ajeti: “Në tëvërtetë ti (o Muhamed) nuk udhëzon atë qëdo..."[8][9]

49Pse u pikëllua i Dërguari i Allahutsal-lAllahu alejhi ve sel-lem me

vdekjen e Ebu Talibit?Ngase ai e ndihmonte dhe e mbronte.

50Çfarë bënë kurejshët pas vdekjessë xhaxhait të Profetit, paqja dhe

bekimi i Allahut qofshin mbi të?E ashpërsuan lëndimin ndaj Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.

51Si veproi i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem pas kësaj?

Ai shkoi në Taif (qytet që ndodhet nëArabinë Saudite- afër Mekes).

52Kush ishte bashkë me të?

Me të ishte shërbëtori itij, Zejd ibën Harith.

53Si u sollënbanorët e Taifit

me të Dërguarin eAllahut sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem?U sollën keq me të, nukiu përgjigjën thirrjes sëtij, e lënduan dhe e nx-orën prej qytetit. Dije-tari i Islamit IbnulKajjimi, Allahu e mëshi-roftë, thotë: “Ata egoditën me gurë derisaia gjakosën këmbët.”

54Sa qëndroi iDërguari i

Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem nëTaif?Thuhet se ka qëndruar një muaj, por poashtu thuhet se ka qëndruar dhjetë ditë.

55Kë takoi më pas i Dërguari iAllahut sal-lAllahu alejhi ve sel-

lem? Takoi Xhibrilin bashkë me engjëlline maleve. Ai i tha: “O Muhamed, Zoti idëgjoi fjalët e popullit për ty dhe fjalët e

______________[6] Hadithi që transmetohet në lidhje me këtë është mutefekun alejhi.[7] Et Tevbeh: 113[8] El Kasas: 56[9] Mutefekun alejhi

“...shpresoj qëZoti do të

nxjerrë ngapasardhësit etyre njerëz qëdo ta adhuro-

jnë Atë.”


tua për ta. Ai ka dërguar me mua en-gjëllin e maleve, që ta urdhërosh të bëjëç’të duash.” Engjëlli i maleve i tha: “OMuhamed, nëse dëshiron, tani, i bashkojkëto dy male dhe i shkatërroj ata njerëz.”

56Çfarë përgjigjeje i ktheu i Dër-guari i Allahut sal-lAllahu alejhi

ve sel-lem engjëllit të maleve?I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lemi tha: "Jo, shpresoj që Zotido të nxjerrë nga pasard-hësit e tyre njerëz që do taadhurojnë Atë.”[10]

57Kur ndodhi ng-jarja e Israsë dhe

Miraxhit?Ngjarja e Israsë dhe Mi-raxhit ndodhi parahixhretit, por kakundërshtime në lidhjeme vitin kur ka ndod-hur. Disa thonë se kandodhur një vit parahixhretit, disa të tjerëthonë se ka ndodhur trevjet para hixhretit. Kanë thënë gjithashtuse ka ndodhur pesë vjet para hixhretit.Allahu e di më së miri.

58Cili është argumenti se Israja dheMiraxhi ka qenë me trup dhe sh-

pirt dhe se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka qenë zgjuar?Argument për këtë është fjala e Allahut tëMadhëruar: “I lavdëruar qoftë Ai që embarti robin e Tij (Muhamedin) natënnga Xhamia e Shenjtë (në Mekë) në Xham-inë e Largët (të Jerusalemit), rrethinën e së

cilës e kemi bekuar, për t’i treguar atij disanga mrekullitë Tona. Ai, me të vërtetë,dëgjon çdo gjë dhe sheh çdo gjë.”[11]

59Sa herë ka ndodhur Israja dhe Mi-raxhi?

Israja dhe Miraxhi ka ndodhur vetëm njëherë. Dijetari i Islamit Ibnul Kajjimi,Allahu e mëshiroftë, thotë: “…pastaj ai,

paqja dhe bekimi iAllahut qofshin mbi të,udhëtoi me shpirt dhetrup për në xhaminë elAksa e më pas u ngritmbi qiej me trupin dheshpirtin e tij për tekAllahu i Madhëruar…Kjo ka ndodhur vetëmnjë herë dhe kjo ështëfjala më e saktë.”Ndërsa shpjeguesi iAkides et tahavije kathënë: “Ajo në të cilëngjenden imamët etransmetimeve është seIsraja ka ndodhurvetëm një herë të

vetme në Mekë, pas dërgimit.”

60Çfarë qëndrimi mbajtën kurejshëtnë lidhje me ngjarjen e Israsë dhe

Miraxhit?Ata e mohuan këtë gjë dhe e quajtën tëDërguarin e Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem, gënjeshtarë.

Vijon…

Përgatiti dhe përshtati: Xhabir SHEMELushnje / Shqipëri

______________[10] Hadithi që transmetohet në lidhje me këtë është mutefekun alejhi.[11] El Isra: 1

“I lavdëruar qoftëAi që e mbarti

robin e Tij(Muhamedin)

natën ngaXhamia e Shenjtë

(në Mekë) nëXhaminë e Largët(të Jerusalemit)...”


B

Është shkak që Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem t’ia kthejë përshëndetjen atij që idërgon salavat atij.

S A L L A L L A H U A L E J H I V E S E L L E M

1 - Bindja ndaj urdhrit të Allahut tëLartësuar.2 - Bashkimi i salavatit tonë me nder-imin që Allahu i Lartësuar i bënMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,megjithëse ndryshojnë sepse salavati ynëpër të është lutje dhe kërkim, kursesalavati që i dërgon Allahu i Lartësuarështë nderim dhe lavdërim.3 - Bashkimi me salavatet që i dërgojnëmelaiket.4 - Përfitimi i dhjetë salavateve prejAllahut të Lartësuar për atë që i dërgonnjë salavat Muhamedit, sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem.

5 - Allahu i ngre dhjetë grada atij qëdërgon salavat.6 - I shkruan dhjetë të mira.7 - I fshin dhjetë të këqija.8 - Shpresohet që atij do t’i realizohetlutja kur e shoqëron me salavate sepsesalavati e ngre lutjen tek Zoti i botëve(pasi ishte pezull mes qiellit dhe tokëspara se të thuheshin salavatet).9 - Është shkak për ndërmjetësimin eMuhamedit, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, nëse i bashkëngjit kërkimin e ven-dit të lartë për të apo e përmend veçmas,siç thamë në hadithin e Ruvejfit.[1]

10 - Është shkak që t'i falen gjynahet,

DOBITË DHE FRYTET QË PËRFITOHEN PREJ

SALAVATEVE QË I DËRGOHEN

MUHAMEDIT

______________[1] Mënyra që ka përmendur Ruvejfi është: “O Zot, dërgo salavate ndaj Muhamedit dhe jepi atij vendin pranë Teje në Ditën e Gjykimit. Kush ethotë këtë, e ka obligim ndërmjetësimin tim.” Porse ky hadith është i dobët, siç e ka theksuar Albani në Silsiletu Daife, me numër 5142. (sh.p.)


siç e përmendëm më parë.11 - Është shkak që Allahu t’ia largojërobit preokupimet.12 - Është shkak që robi të jetë pranëMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemtë, në Ditën e Gjykimit. Për ketë kemipërmendur më parë hadithin e IbënMesudit radijAllahu anhu.[12]

13 - Salavati zë vendine sadakasë për atë qënuk ka mundësi tëjapë sadaka.14 - Është shkak qënjeriut t’i zgjidhenhallet.15 - Është shkak qëAllahu dhe melaiket eTij t'i dërgojnësalavate atij që dërgonsalavate.16 - Është pastrim përatë që dërgonsalavatin.17 - Është shkak qënjeriu të përgëzohetme xhennet paravdekjes së tij. E kathënë këtë Hafidh Ebu Musa në librin etij duke përmendur edhe një hadith.18 - Është shkak që njeriu të shpëtojënga sprovat e Ditës së Gjykimit. E kathënë Ebu Musa dhe ka përmendur përtë një hadith.[3]

19 - Është shkak që Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem t’ia kthejë për-shëndetjen atij që i dërgon salavat atij.

20 - Është shkak që personi të kujtojëatë që ka harruar, siç e përmendëm mëparë.[4]

21 - Është shkak që të freskohen mexh-liset dhe të mos jetë dëshpërim përpjesëmarrësit në të Ditën e Gjykimit.22 - Është shkak që të largohet varfëria,siç e përmendëm më parë.[5]

23 - Largon prej njeriutemërtimin si koprracnëse dërgon salavate kurdëgjon emrin e tij.24 - Shpëton nga duajaqë i bëhet kundër tij padëshirën e tij nëse nukdërgon salavate kur për-mendet emri i tij, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.25 - E çon në rrugën exhennetit personin qëdërgon salavate dhe iadevijon rrugën atij që elë atë.26 - E shpëton nga pa-pastërtia e mexhlisit kunuk përmendet Allahu iLartësuar dhe i Dër-

guari i Tij, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,ku nuk falënderohet Allahu dhe nukdërgohen salavate ndaj të Dërguarit tëTij, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.27 - Është shkak për plotësimin e fjalësqë ka filluar me falënderimin ndajAllahut të Lartësuar dhe salavatet mbi tëDërguarin e Tij, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.

Përfitimi i dhjetësalavateve prej

Allahut të Lartë-suar për atë që i

dërgon njësalavat

Muhamedit, sal-lAllahu alejhi ve

sel-lem.

______________[2] Hadithi është: “Njerëzit që kanë më përparësi pranë meje Ditën e Gjykimit janë ata që kanë dërguar më së shumti salavate për mua.” Hadithin eka cilësuar si hasen ligajrihi (i mirë me rrugët e tij) Albani në librin Tergib ve Terhib, numër 1668.[3] Hadithi është i dobët, siç ka përmendur imam Sehavi.[4] Ka për qëllim hadithin: “Nëse harroni diçka, më dërgoni salavate dhe do ta kujtoni atë me lejen e Allahut.” Hadithi është i dobët.[5] Hadithi është nga Xhabir ibën Semure, e ky nga babai i tij: “… Salavatet ndaj meje janë shkak që të largohet varfëria.” Imam Sekhavi ka thënë seky hadith ka nevojë për shikim.


28 - Është shkak që njeriu të ketë dritëgjatë kalimit të urës mbi xhehennem.Për këtë ka përmendur një hadith EbuMusa dhe të tjerë.29 - E nxjerr njeriun nga plogështia.30 - Është shkak që Allahu i Lartësuar tavazhdojë tek banorët e qiellit dhe tëtokës përmendjen për mirë të atij qëdërgon salavate, pasikush dërgon salavate,kërkon prej Allahut qëta nderojë dhe talavdërojë të Dërguarine Tij, kështu që edheshpërblimi është nga enjëjta punë, patjetërqë edhe atij t’i arrijëdiçka e tillë që kërkon.31 - Është shkak përbereqet te vetë ai qëdërgon salavate, nëpunën e tij, në jetën etij dhe është shkak imirësive të tij sepse aikërkon prej Allahut qëta begatojëMuhamedin dhefamiljen e tij dhe kjodua është e pranuar. Edhe shpërblimiështë në të njëjtën mënyrë.32 - Është shkak që njeriu të përfitojëmëshirën e Allahut sepse mëshira ose kakuptimin e salavateve, siç e kanë për-mendur disa, ose është rrjedhojë e do-mosdoshme e salavatit, sipas mendimitmë të saktë, prandaj patjetër që e kapmëshira atë që dërgon salavate.

33 - Është shkak që njeriu ta dojë gjith-një të Dërguarin, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, si dhe t'i shtohet kjo dashuri.34 - Është shkak që njeriu të udhëzohetdhe është jetë për zemrën e tij. Sa herëqë ai e shton salavatin dhe e përmendMuhamedin, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, do të mbizotërojë në zemrën e tij

dashuria për të, derisatë mos mbetet aty diçkaqë kundërshton urdhrate tij dhe nuk dyshontek asgjë me të cilën kaardhur ai. Feja me tëcilën ka ardhur aiskalitet në zemrën e tijdhe ai ështëvazhdimisht në kërkimtë rrugës profetike dhepërzgjedh udhëziminprej tij. Sa herë që ishtohet drita, fuqia enjohjes, shtohet edhesalavati për të sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.35 - Është shkak që t’iparaqitet Muhamedit,sal-lAllahu alejhi ve sel-

lem, emri i personit i cili i dërgonsalavate dhe ai ta përmendë atë, siçthotë hadithi:“Salavatet që ju dërgoni, më shfaqenmua.”[6] Dhe: “Allahu ka vendosur tekvarri im melaike që më përcjellin mua se-lamin e ummetit tim.”[7]

Mjafton për njeriun që të jetë krenarkur i përmendet emri i tij për mirë para

“Pashë një personi cili ecte zvarrë

në urën mbi xhe-hennem, herë

rrëshqiste e herëmbahej. I erdhënatij salavatet qëmë dërgonte, e

ngritën në këmbëdhe e shpëtuan.”

______________[6] Hadithin e ka saktësuar Albani në Silsiletu Sahiha, numër 1527.[7] Me këtë tekst hadithi është i dobët, por është saktësuar hadithi: “Allahu ka melaike që shetisin në tokë, më përcjellin mua selamin e ummetittim.” Silsiletu Sahiha, numër 2853.


të Dërguarit të Allahut, sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem.36 - Është shkak që njeriu të jetë i qën-drueshëm në kalimin e urës mbi xhe-hennem dhe ta kalojë atë, sipas hadithittë Abdurrahman ibën Semures, të cilin eka transmetuar prej tij Seid ibën Muse-jibi. Hadithi flet për atë që ka parë Pe-jgamberi, sal-lAllahualejhi ve sel-lem “Pashënjë person i cili ectezvarrë në urën mbi xhe-hennem, herë rrëshqistee herë mbahej. I erdhënatij salavatet që më dër-gonte, e ngritën nëkëmbë dhe e shpë-tuan.”[8] TransmetonEbu Musa el-Medenijdhe në bazë të këtij ha-dithi ka shkruar librine tij Tergib ue Terhibdhe ka thënë se ha-dithi është shumë imirë.37 - Salavatet përmba-jnë në vetvete përmendje të Allahut dhefalënderim ndaj Tij si dhe pranim tëmirësisë që u bëri njerëzve me dërgimine të Dërguarit të Tij. Kush dërgonsalavate ndaj Muhamedit, sal-lAllahualejhi ve sel-lem, salavati i tij përmbanpërmendjen e Allahut të Lartësuar, për-mendjen e të Dërguarit të Tij, lutjen qëta shpërblejë të Dërguarin me atë që emeriton, siç na ka njoftuar Allahu iLartësuar për emrat dhe cilësitë e Tij, si

dhe na ka drejtuar në rrugën që Ai ështëi kënaqur prej saj si dhe mësuamobligimet tona pasi e dërgoi atë dhe setek Ai do të kthehemi. Salavatet përm-bajnë të gjithë besimin, përmbajnë pra-nimin se ekziston një Zot të Cilit ilutesh. Me dërgimin e salavateve ti kepranuar dijen e Tij, dëgjimin e Tij,

fuqinë e Tij, dëshirën eTij, cilësitë e Tij, fjalëte Tij, dërgimin e tëDërguarve prej Tij, bes-imin në të gjitha shpall-jet që vijnë prej Tij,dashurinë e plotë përTë e pa dyshim se këtojanë bazat e besimit.Salavatet që i dërgohenMuhamedit, sal-lAllahualejhi ve sel-lem, përm-bledhin njohurinë qëka robi për këto, bes-imin e tyre, dashurinëndaj tij, prandaj ështëprej punëve më të mira.

“Xhelailul Efham”,612-626 të Imam Ibën Kajjimit

Përshtati: Abdurrahman RAMADurrës / Shqipëri

“Salavatet që judërgoni, më

shfaqen mua.”Dhe: “Allahu ka

vendosur tek varriim melaike që mëpërcjellin mua se-lamin e ummetit

tim.”

______________[8] Hadithin e ka konsideruar të dobët imam Dhehebiu në librin el-Mizan (4/83) Albani në Daiful Xhami’i, numër 4896.


G

Së pari, Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem nuk përmendet vetëm në ditën kur lindi.Sa akide e keqe është kjo dhe sa neglizhim i madh ndaj të drejtave të Pejgamberit sal-lAllahualejhi ve sel-lem. Ku është e ashtuquajtura dashuri?! Nëse bën salavat mbi Pejgamberin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem vetëm një natë prej 356 netëve, kërkoj mbrojtje prej Allahut ngapakujdesia dhe shmangia nga e vërteta!

PËRGJIGJE TË QARTA NDAJ DYSHIMEVE ME

TË CILAT ARGUMENTOHET LEJIMI I

MEVLUDITP j e s a e k a t ë r t

DYSHIMI I PESTË

Gëzimi për Pejgamberin sal-lAllahualejhi ve sel-lem është i kërkuar meurdhër nga Kur'ani, ku Allahu i Lart-madhëruar thotë: "Thuaj: Vetëm be-gatisë së Allahut dhe mëshirës së Tij le t'igëzohen, se është shumë më e dobishmese ajo që grumbullojnë ata."[1] Allahusubhanehu ve te ala na urdhëron tëgëzohemi për mëshirën dhe Pejgam-beri sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ështëmëshira më madhështore. I Lartmad-

hëruari thotë: "Ne nuk të dërguam tyvetëm se mëshirë për botët."[2][3]

PËRGJIGJJA NDAJ KËTIJDYSHIMI

Një mendim i tillë është padrejtësikur me këtë ajet argumentohetdëshira me të cilën kundërshtohet re-aliteti dhe kemi largim prej asaj qëkanë sqaruar komentatorët më tëshquar të Kur'anit dhe imamët eshkencës së tefsirit të këtij ummeti.

______________[1] Junus: 58.[2] El Enbija: 107.[3] Shikoni librin Havle el ihtifali bil Mevlidi nga Alevij el Malikij, faqe7-8. Dhe nga i njëjti autor shikoni Edh- Dhehairul Muhammedije, faqe 268.Po ashtu shikoni Ve Al-limu Evladekum Mehabetur-Rresulull-llah, faqe 98, nga dr. Muhammed Abduhu Jemanij.


Ata kanë komentuar se "begatia" dhe"mëshira" për të cilat duhet të gëzo-hemi janë sqaruar në ajetin paraprak,ku Allahu thotë: "O ju njerëz! Juve juerdhi nga Zoti juaj këshilla (Kur'anidhe Sunneti) dhe shërimi i asaj që gjen-det në kraharorët tuaj (në zemra), edheudhëzim e mëshirë për besimtarët.Thuaj: Vetëm begatisësë Allahut dhe mëshirëssë Tij le t'i gëzohen, seështë shumë më e do-bishme se ajo qëgrumbullojnë ata."[4]

Taberiu rahimehullahnë tefsirin e tij përkëtë ajet thotë:"Allahu i Lartësuarduke iu drejtuar Pe-jgamberit të Tij,Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, thotë: "Thuaj", oMuhamed atyre që tëpërgënjeshtruan ty dheatë që të zbriti ty ngaZoti yt, "vetëm begatisë së Allahut...".O ju njerëz! Ajo me të cilën u begat-uat është Islami. Ai jua sqaroi atë dheju ftoi në të. "...dhe mëshirës së Tij"domethënë ajo me të cilën ju mëshiroidhe ju mësoi atë që nuk e dinit prejlibrit të Tij duke ju ndriçuar shikimin

e shenjave udhëzuese të fesë suaj. Kyështë Kur'ani. "Le t'i gëzohen sepseështë shumë më e dobishme se ajo qëgrumbullojnë ata." Vërtet Islami në tëcilin na ftoi ai dhe Kur'ani që iu sh-pall atij është më i dobishëm për atasesa ajo që grumbullojnë nga thesarete kësaj bote."[5] Ndërsa Kurtubiu

rahimehullah në tef-sirin e tij thotë: Përfjalën e Allahut"Thuaj: Vetëm begatisësë Allahut dhe mëshirëssë Tij le t'i gëzohen...",Ebu Seid el Hudriudhe Ibën Abbasi radi-jAllahu anhum thonë:"Begatia e Allahutështë Kur'ani.Mëshira e Tij është Is-lami." Nga këta të dygjithashtu transmeto-het se kanë thënë:"Begatia e Allahutështë Kur'ani dhemëshira e Tij është se

Ai i bëri ata prej pasuesve tëKur'anit."[6] Ibën Kethiri rahimehul-lah në komentimin e këtij ajeti thotë:"Allahu i Lartësuar ua kujton të miratrobërve të Tij nëpërmjet Kur'anit tëMadhëruar, të cilin ia shpalli Pejgam-berit Muhamed sal-lAllahu alejhi ve

"Thuaj: Vetëmbegatisë së

Allahut dhemëshirës së Tij le

t'i gëzohen, seështë shumë më edobishme se ajoqë grumbullojnë

ata."

______________[4] Junus: 57-58.[5] Tefsiri i Taberiut 15/105.[6] El Xhamiu Li Ahkamil Kur'an, 8/353. Po ashtu shiko tefsirin e Bagaviut 2/358 dhe Tefsirul Kajjim 307.


sel-lem, ku hyn edhe ajeti: "O junjerëz! Juve ju erdhi nga Zoti juajkëshilla (Kur'ani dhe Sunneti)...",d.m.th. ndalim dhe largim nga punëte këqija "dhe shërimi i asaj që gjendetnë kraharorët tuaj (në zemra)..." prejdyshimeve të tyre, largim prej punëvetë djallëzuara dhe të ndyta "dhe udh -ëzim e mëshirë...", që do të thotë se mekëtë realizohet udhëzimi dhe mëshiraprej Allahut sub-hanehu ve teala. Kjoështë enkas për bes-imtarët, të cilët e be-sojnë këtë dhe janë tëbindur e të përkush-tuar, siç thotë edhefjala e të Lartmad-hëruarit: "Ne të shpal-lim Kur'anin, që ështëshërim dhe mëshirë përbesimtarët, kurse jobes-imtarëve nuk u shtontjetër përpos dësh-përim"[7] si dhe: "...Thuaj: Ai është përata që e besuan, udhëzues dheshërues..."[8] Ndërsa fjala e Allahut:"Thuaj: Vetëm begatisë së Allahut dhemëshirës së Tij le t'i gëzohen..." do tëthotë nga udhëzimi dhe feja e vërtetëqë u ka ardhur atyre prej Allahut,prandaj le të gëzohen se vërtet duhettë gëzohen. "...është shumë më e do-

bishme se ajo që grumbullojnë ata" prejgjërave të kësaj bote, të cilën e pasonzhdukja.[9] Ndërsa Ibën Kajimirahimehullah për këtë ajet thotë:"Thëniet e selefit janë përqendruar tekajo se begatia e Allahut dhe mëshira eTij janë Islami dhe Sunneti."[10]

Kështu i sqarohet kërkuesit të sëvërtetës se vërtet nuk ka argument teky ajet dhe se kjo është gjendja e pa-

suesve të bidatit, tëcilët u bëjnëpadrejtësi argu-menteve për shkak tëmendimeve dhedëshirave të tyre edhekur kundërshtojnëkonsensusin.

DYSHIMI IGJASHTË

Mevludi i ndershëmnxit për salavate dhe

selam mbi Pejgamberin sal-lAllahualejhi ve sel-lem, që është një vepër ekërkuar nga fjala e Allahut subhanehuve teala: "Është e vërtetë se Allahu dheengjëjt e Tij i bëjnë salat Pejgamberit.O ju që keni besuar, bëni salat[11] atij(duke rënë salavat) dhe përshëndetenime selam."[12][13]

"Koprrac ështëai që kur ipërmendem

unë atij, nukdërgon salatpër mua."

______________[7] El Isra: 82.[8] Fussilet: 44.[9] Tefsirul Kur'anil Adhim 2/420-421. Po ashtu shiko Fet’hul Kadir nga Shevkani 2/452-454 dhe Tejsirul Kerimirr-Rrahman nga Sa’dij 3/170.[10] Ixhtimaul Xhujushil islamijeh, 6. Shiko edhe Bedaiut-Tefsir el Xhamiu lima Fesserehu el Imamu Ibën Kajjim el Xhevzijeh, 2/37.[11] Salati i Allahut për Pejgamberin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem është lavdërim, nderim, ngritje në pozitë. Ndërsa salati i melaikeve dhe i besimtarëvepër të është se ata e lavdërojnë, e nderojnë dhe kërkojnë nga Allahu që ta ngrejë në pozita dhe nderime të larta. Shiko për këtë Hukukun-Nebij alaUmmetihi fi Dauil Kitabi ves-Sunneh, 2/506-512, nga prof.dr. Muhammed ibën Halifetu ibën Ali Et-Temimi hafidhehullah. [12] El Ahazab: 56.[13] Shiko Havle el Ihtifali bil Mevlidi, 7-8, dhe Al-limu Evladekum Mehabete-Rresulilah, 99.


PËRGJIGJJA NDAJ KËTIJDYSHIMI

Së pari, Pejgamberi sal-lAllahu alejhive sel-lem nuk përmendet vetëm nëditën kur lindi. Sa akide e keqe ështëkjo dhe sa neglizhim i madh ndaj tëdrejtave të Pejgamberit sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem. Ku është e ashtuquaj-tura dashuri?! Nëse bën salavat mbiPejgamberin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem vetëm një natëprej 356[14] netëve,kërkoj mbrojtje prejAllahut nga pakujde-sia dhe shmangia ngae vërteta!Së dyti, salatet dheselamet mbi Pejgam-berin sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem janë tëlejuara në çdo kohësepse është transmet-uar hadithi i të Dërguarit të Allahutsal-lAllahu alejhi ve sel-lem, i cilithotë: "Kush më bën një salat mua,Allahu i bën atij dhjetë salate."[15]

Salati dhe selami i bashkëngjitenemrit të Pejgamberit sal-lAllahu alejhive sel-lem në çdo kohë dhe momentkur përmendet ai. Muhamedi sal-l

Allahu alejhi ve sel-lem thotë: "Ko-prrac është ai që kur i përmendem unëatij, nuk dërgon salat për mua."[16] Idërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem ka urdhëruar që të shpeshto-het salati për të në ditën e xhuma, nëfestën javore, pasi thotë: "Prej ditëvetuaja më të vlefshme është dita exhuma. Në këtë ditë u krijua dhe vdiqAdemi, në këtë ditë do t'i fryhet surit,[17]

do të ndodhë alivanosja, prandaj sh-peshtojeni ndaj mejesalatin në këtë ditë sevërtet salati juaj mëtransmetohet ..."[18][19]

A i takon muslimanitqë të bëjë salat për Pe-jgamberin sal-lAllahualejhi ve sel-lem vetëmnë një natë? Jo, madjeky është bojkot dhenuk mund ta thotëkëtë një njeri i

mençur.

Adem AVDIUGjakovë / Kosovë

"Kush më bënnjë salat mua,Allahu i bënatij dhjetë

salate."

______________[14] Ditët e vitit sipas kalendarit hixhrij.[15] Transmeton Muslimi në Sahihun e tij në Kitabus-Salah, Bab Es-Salatu alan-Nebiji sal-lAllahu alejhi ve sel-lem bade Teshehud, 1/306, hadithinr. 408.[16] E transmeton Tirmidhiu në Sunenin e tij në Kitabud-Da'vatë, 5/551 nr. 3546, dhe thotë se hadithi është hasen sahih garib. Po ashtu e transmetonImam Ahmedi në Musnedin e tij, 1/201, Hakimi në Mustedrekun e tij në Kitabud-Dua', 1/549, dhe thotë se hadithi është sahih. Me të pajtohetDhehebiu dhe Albani thotë në Sahih Sunenut-Tirmidhi, 3/177, se hadithi është sahih. [17] Kur meleku i fryn surit, atëherë bëhet kiameti.[18] Përmes melaikeve.[19] Transmeton Ebu Davudi (1047),Nesaiu (3/91-92), Ibën Maxheh( 1085), Bejhekiu në "Sunenul-Kubra"(3/248-249), Hakimi në Mustedrek(2/278), dhe thotë se hadithi është sahih dhe me këtë pajtohet Dhehebiu. Hadithologu i shekullit, Albani, në Sahih Ibën Maxheh, 1/179, këtë hadithe ka bërë sahih.


F

Në kohën që jetojmë femra luftohet me ashpërsi më të madhe se kurdoherë nga revista dhekanale televizive e shumë forma të tjera që mundohen ta zhveshin nga nderi, përsosmëria,urtësia, bukuria, besimi dhe mirësia e saj.

C i l ë s i t ë e g r u a s s ë

Falënderimi i takon Allahut. Atë e falën-derojmë, prej Tij ndihmë, falje dhe pendimkërkojmë. Kërkojmë mbrojtje tek Allahunga të këqijat e vetes dhe punët e liga. Kë eudhëzon Allahu, s'ka humbje për të, e kë elë në humbje, s'ka kush e udhëzon.

Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër memeritë përveç Allahut të vetëm. Gjithashtudëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dër-guar i Allahut, paqja dhe mëshira e Allahutqofshin mbi të, mbi familjen e tij, mbishokët e tij dhe mbi të gjithë pasuesit e tyrederi në Ditën e Gjykimit.Pa dyshim që ky shkrim nuk i drejtohetvetëm vajzës e cila është para martesës dhedëshiron të dijë cilësitë e gruas së devot-shme, që të pajiset me to, që ta edukojë

veten për të qenë sa më e përgatitur dhe eplotësuar për një akt si martesa.Gjithashtu nuk i drejtohet vetëm gruas sëmartuar, e cila i do cilësitë e mira që t'ipraktikojë në jetën e saj.Nuk i drejtohet vetëm asaj gruaje gruas sëcilës i mungojnë këto cilësi, që të përmirë-sojë veten dhe të kujtojë aspektet ku kamangësi, që të arrijë lumturinëbashkëshortore.Këshilla është më e përgjithshme, ështëkëshillë për prindin që vajza e tij apo atofemra që janë nën kujdesin e tij të kenë njëjetë të mirë, të lumtur dhe të hyjnë në jetënbashkëshortore ashtu siç e kërkon Allahudhe i Dërguari i Tij sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Këshilla synon të jetë ndihmë për to,duke ua kujtuar rregullat e sheriatit dhe

devotshme


cilësitë e domosdoshme e të dobishme metë cilat një vajzë duhet edukuar dhe rritur.Por është rikujtim edhe për nënën, e cilaështë kujdestare në shtëpinë e saj dhepërgjegjëse për vajzat e saj, që t’i këshillojëato, pasi shumë vajza rriten dhe edukohennë sajë të edukatës dhe moralit të nënës sëtyre.Kjo këshillë është edhe për thirrësit, që tëkenë kujdes ndaj kësaj çështjeje, të mundo-hen t'i edukojnë të tjerët mbi këto cilësidhe morale të begata, tëdomosdoshme për vajzatdhe gratë në komu-nitetin e imanit dhe nëvendet e besimtarëve.Në kohën që jetojmëfemra luftohet me ash-përsi më të madhe sekurdoherë nga revistadhe kanale televizive eshumë forma të tjera qëmundohen ta zhveshinnga nderi, përsosmëria,urtësia, bukuria, besimidhe mirësia e saj.Gruaja në të shkuarën kaqenë e mbrojtur dhe nukka mundur t'i afrohet asnjë mikrob destabi-lizues, që mund t'i prishte moralin dhe t'ihutonte mendjen, përveçse nga ndonjëdritare e ngushtë, si në rastin e ndonjëshoqërueseje të pamoralshme.Ndërsa sot, në formën më të lehtë, arrijnëtek ajo të gjitha mbeturinat e botës,fëlliqësirat e të gjithëve, shkatërrimet embarë botës, të cilat i ka në shtëpinë e sajpa pasur nevojë të dalë prej saj.Sot ajo ulet pranë kompjuterit dhe përmesinternetit lexon revista të ndryshme deg-jeneruese, që luajnë me mendjen, bindjetdhe zemrën e saj, duke e infektuar dheshkatërruar atë.

Që të mbetet e ndershme, e moralshme dhee edukuar, adhuruese e Allahut të Madh -ëruar, ajo duhet t’ia mbyllë vetes dritaret etë këqijave, rrugët nga vijnë të këqijat.Kjo është gjithashtu përgjegjësi e atij që eka nën kujdes, madje është çështje madhoreqë do kujdes të veçantë.Nën hijen e kësaj gjendjeje, në mungesë tëkëshillimit për cilësitë e imanit, cilësitë emira dhe të pastra, me të cilat duhet të pa-jiset çdo grua, shohim se shumë gra janë të

dobëta dhe neglizhente,kanë larguar nga vetjaturpin dhe janë bërë pa-suese të rrugëve që çojnëdrejt veprimeve amorale.Këtë shkrim ia dediko-jmë gruas së devotshmedhe e lus Allahu e Mad-hëruar, Zotin e Arshit tëmadhërishëm, që tëshkruajë atë që është emirë dhe e dobishme, tabëjë atë çelës të së mirësdhe udhëzuese për zem-rat, përmirësuese për sh-pirtrat, lidhëse me Allahue botëve, që të arrijmë

kënaqësinë e Tij, të fitojmë dashurinë e Tij,larg asaj që hidhërohet dhe urren Ai. Kur flasim për cilësitë e gruas së devotshmedhe për përmirësimin e saj, patjetër që nukduhet të na largohet nga mendja rregullibazë në këtë çështje dhe shtylla e për-mirësimit, fakti që ky përmirësim nuk arri-het pa u plotësuar dy gjërat në vijim:E para: Rezultati i dhënë nga Allahu, ud-hëzimi, ndihma, lehtësimi dhe mbrojtja etij. Udhëzues është vetëm Allahu, i vetmiqë jep rezultatet, të gjitha çështjet janë nëdorën e Tij. Ai në Kur’an thotë: "Sa për atëqë Allahu e udhëzon në rrugë të drejtë, pikër-isht ai është i udhëzuari. E sa për atë që Ai e

Udhëzues ështëvetëm Allahu, i

vetmi që jeprezultatet, tëgjitha çështjet

janë në dorën eTij.


lë në humbje, ti me siguri nuk do të mund t’igjesh mbrojtës që ta udhëzojë.”[1]

“Allahu i thërret njerëzit për në shtëpinë e sh-pëtimit (xhennet) dhe udhëzon kë të dojë nërrugën e drejtë.”[2]

Udhëzimi është në dorën e Tij dhe rezul-tatet jepen nga Allahu. Ajo që do Allahubëhet, pasi nuk ka forcë dhe fuqi më tëmadhe se Allahu i Madhërishëm.E dyta: Mundi dhe përpjekja e çdonjërit qëtë jetë sa më përmirësues, duke kërkuarpërmes normave, shkaqeve dhe mënyrave tëndryshme arritjen e së mirës.Këtë e përshkroi Muhamedi sal-lAllahu ale-jhi ve selam në hadithin e tij të vërtetë, kuthotë: "Kujdesu për të dobishmen dhe kërkombrojtje nga Allahu.”[3]

”Kujdesu për të dobishmen” duke u munduarpërmes shkaqeve të dobishme dhemënyrave të mira me të cilat arrihet për-mirësimi dhe përmes tyre edhe udhëzimi.“Kërko mbrojtje nga Allahu” do të thotë qëtë jesh i bindur, i mbështetur tek Ai, dukekërkuar ndihmën e tij, duke u rikthyer tekAi, që të të mundësojë përforcimin dhe tëjetë ndihmës dhe përforcues për ty. Ky rreg-ull i madh përfshin të mira të shumta.Rregull tjetër që duhet përmendur, i ciliështë baza e përmirësimit dhe origjina enjohjes së udhëzimit, pa dyshim është Librii Allahut dhe Sunneti i të Dërguarit të Tijsal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Është obligimpër çdo përmirësues dhe thirrës në për-mirësim që për çdo çështje të ndjekëKur'anin dhe Sunnetin e të Dërguarit tëTij.Allahu në Kur’an thotë: ”Në të vërtetë, kyKuran udhëzon drejt asaj që është më e

mira dhe u jep lajmin e gëzuar besim-tarëve.”[4]

Ndërsa i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: "Ju kam lënë dy gjëra. Nësekapeni për do, nuk do devijoni asnjëherë:Librin e Allahut dhe Sunnetin tim.”[5]

Gjithë këto cilësi që u përmenden vijnë meargumente të mbështetura në Librin eAllahut dhe Sunnetin e të Dërguarit tëAllahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Rregulli i dytë: Trungu i gjithçkaje, aty kumbështeten dhe ngrihen të gjitha adh -urimet, mirësitë dhe plotësimet, ështëfrikërespekti ndaj Allahut të Madhëruar.Kjo është rrënja e mirësisë, burimi i të mi-rave, çerdhja e lumturisë në dunja dhe nëahiret. Gjithashtu është obligim i çdo gru-aje muslimane që ta dijë se ndaj burrit tëvet duhet të sillet me edukatë islame. Ajoduhet të përpiqet të ketë cilësi dhe veçorishumë të afërta me ato që e kënaqinAllahun, me të cilat arrin shpërblime, dukeqenë aktive në të mira. Në suren En Nisa,Allahu ka përmendur cilësitë e gruas së de-votshme. "Gra të mira janë ato të dëgjueshmet, qëruajnë fshehtësitë që ka urdhëruarAllahu.”[6]

Kjo pjesë e ajetit është përmbledhëse e ar-gumentit që tregon për cilësitë e mira dhepër vetitë e përkryera të gruas së devot-shme.

Dr.Abdu Rrezak ibën AbdulMuhsin el Beder

Përshtati: Unejs MURATIGjilan / Kosovë

______________[1] El Kehf: 17[2] Junus: 25[3] Transmeton Muslimi 2664.[4] El Isra: 9[5] Transmeton El Hakimi 1/173, nga hadithi i Ebu Hurejrës radijAllahu anhu, e ka bërë të vërtetë Albani në Sahihul Xhami’i” 2937.[6] En Nisa: 34


P

Kush është ai që urren lirinë dhe do robërinë?! Po përmendet shpeshherë çlirimi apo eman-cipimi i gruas, a thua se ajo është skllave dhe duhet çliruar. Ky term përdoret nga thirrësit edegjenerimit të gruas si shpëtimtarë dhe mëshirues.

Pika e dytë: Kush janë armiqtë e fem-rës? Armiqtë e vërtetë të femrës dhemeshkujve janë katër grupime.Grupimi i parë janë çifutët, njerëzit mëtë kujdesshëm për shkatërrimin enjerëzimit dhe për devijimin e bes-imeve dhe moralit të tyre. Shkaku ipërkushtimit të tyre për këtë fesadështë se ata nuk shohin ekzistencë përveten e tyre nëse nuk shkatërrojnë tëtjerët, që ata të jetojnë si robër të tyre.Grupimi i dytë janë të krishterët,

njerëzit e fesë së devijuar, të cilët fshi-hen pas fesë ndonëse janë larguar nga evërteta.Grupimi i tretë janë sekularistët. Edhenëse supozojnë se janë muslimanë, atajanë ambasadorët e sekularizmitperëndimor. Nëse një gjë e tillë justi-fikohet në vendet perëndimore, nukjustifikohet në vendet islame. Grupimi i katërt janë përfituesit, ata qëdëshirojnë të rrisin të ardhurat e tyre nëkurriz të femrës, e cila është mjeti ireklamimit të mallit të tyre, mjeti që

FEMRA

-II-


tërheq klientët në bizneset e tyre.Pika e tretë: Paraqitja e kurtheve të tyreArmiqtë dhe pasuesit e tyre kanëstrategji të fortë për degjenerimin efemrës dhe largimin e saj nga rruga edrejtë. Ata arritën ta zbatojnë me për-pikëri në disa vende islame dhe po nxi-tojnë ta zbatojnë edhe në vendet etjera. Në vijim do të përmend shkur-timisht disa plane të tyre dhe pak mëgjerësisht disa të tjera.1. Nxitja e debatit për çështjen e gruasNjeriu nuk vepron pa pasur ndonjëshkak që e ngacmon dhe armiqtë e Is-lamit kujdesen t'i sugjerojnë atij seçështja e gruas ka nevojë për debat, seajo duhet të ndihmohet dhe të mbro-het. Ata i shtojnë thashethemet e tyrenë media të ndryshme për këtë çështje,duke thënë se femra në shoqërinë tonëka probleme të mëdha, se ajo keqtrajto-het, se është e kufizuar dhe e lënë pasdore, se nuk i gëzon të drejtat e saj dhese mashkulli dominon në çdo aspekt,derisa njerëzit ta ndiejnë çështjen egruas në shoqërinë tonë, kur në realitetnuk ekziston. Ne nuk e mohojmë se ka keqtrajtim tëfemrës nga disa bashkëshortë apoprindër injorantë, pasi këto çështje janëdukuri të prapambetjes dhe largimit tëkëtij ummeti nga besimi dhe feja e tyre.Kjo çështje është njëra prej fryteve tëlargimit të muslimanve nga feja e tyredhe e dorëzimit të tyre në pasimin earmiqve të tyre.Pra, trajtimi i çështjes së gruas duhet

bërë nga komuniteti me anë të riven-dosjes së çështjeve në vendin e tyre, porqë të mendojnë njerëzit se femra nëIslam nuk ka pozitë si në komunitetet etjera ky është plan i kurdisur dhe istudiuar. Me këtë ata duan ta hiper-bolizojnë çështjen e saj me qëllim qënjerëzit të merren me të dhe pastajarmiqtë e tyre u sugjerojnë një zgjidhjetë helmuar.2. Humbja e imunitetit të shoqërisëEdhe nëse shoqëria islame është edobët në praktikim, ajo e kundërshtontë keqen, i lufton besimet e devijuaradhe e urren moralin e keq. Shembulli itij është si trupi që ka imunitet dhenuk e lejon sëmundjen të futet në të.Armiqtë janë të kujdesshëm që tadobësojnë imunitetin e shoqërisë mus-limane, që t'ua largojnë xhelozinë ndajfesë së tyre, që pastaj të depërtojnë nëatë shoqëri pa pengesa dhe të shkakto-jnë dëme të mëdha.Kjo humbje e imunitetit ka ndodhur sipasojë e disa keqtrajtimeve . Trupirrëqethet prej të keqes herën e parë, nëtë dytën ajo rrëqethje pakësohet, në tëtretën nuk ndikon fare. Herën e katërtnjeriu hulumton për justifikim, kursenë të pestën vepron.Imuniteti humb për disa shkaqe:1. Botimi i fotove të turpshme të fem-rave të zhveshura nga revista e gazeta.Nuk e kuptoj se si njerëzit e mençurdhe me moral nuk veprojnë për t'indalur këto botime shkatërrimtare qëkanë mbushur tregjet dhe libraritë


tona?Tregtarët që shesin mallra të skaduarandëshkohen për këtë mashtrim, mirëpodo të ishte mirë të ndëshkoheshin sëpari ata që shkatërrojnë mendjen dhezemrën e njeriut.b) Përhapja e mendimit të devijuar meanë të gazetave dhe debateve, që të më-sohen njerëzit të dëgjojnë biseda tëtilla.c) Thyerja e pengesës mes muslimanitdhe jobesimtarit. Disa thonë se ajo qëne e quajmë luftë ideologjike është mëmirë ta quajmë integrim për civilizim.Ne nuk dëshirojmë të vendosim pendëndarëse mes atyre njerëzve që dëshiro-jnë t'i njohin kulturat e të tjerëve,mirëpo shohim se është pjesë e sakri-ficës sonë që t'u kundërvihemi armiqvedhe të tregojmë se kjo është humbje.Ne gjithashtu jemi kundër mendimeveqë prishin besimin, moralin dhe kul-turën tonë.3. Thirrja për emancipimin (degjener-imin) e femrës.Kush është ai që urren lirinë dhe dorobërinë?! Po përmendet shpeshherëçlirimi apo emancipimi i gruas, a thuase ajo është skllave dhe duhet çliruar.Ky term përdoret nga thirrësit e deg-jenerimit të gruas si shpëtimtarë dhemëshirues.Por a ka në këtë botë liri të pakufizuar?Sikur njeriu të mos kishte kufizime, dotë donte të vepronte gjithçka dheatëherë këtë mund ta quanim liri tëpakufizuar. Si mund të ndodhë kjo?

Dihet se njeriu jeton në këtë botë dukeiu nënshtruar ligjeve dhe sistemeve, pora mund të themi se njerëzit janë tërobëruar? Atëherë ne duhet të shikojmëse cilat ligje e ruajnë më shumë ndersh-mërinë e njeriut, e mbrojnë paraqitjene tij dhe janë më dobiprurëse për të nëkëtë botë dhe në botën tjetër.Përhapja e kaosit në emër të lirisë ështëkurth i çifutëve, të cilët janë të parët qënuk e praktikojnë këtë në veten e tyre.Në protokollin e parë të dijetarëvesionistë thuhet:“Kemi qenë ne të parët që e kemingritur zërin në të kaluarën për liri, vël-lazërim dhe barazi. Këto fjali injorantëtnë tërë globin i kanë përsëritur pa umenduar dhe pa vetëdije dhe thirrjajonë për liri, barazi dhe vëllazëri katërhequr në radhët tona njerëz nga tëgjitha anët e botës. Me ndihmën epërkrahësve tanë, pa kaluar shumëkohë, turmat e kanë mbajtur flamurintonë me entuziazëm dhe xhelozi."

Dr. Abdullah ibën Vekil Eshejh

Përshtati: Eshrefedin ISMAJLIViti / Kosovë


F

Është vërtetuar në Mustedrekun e Hakimit dhe te të tjerët prej hadithit të Ibën Abbasit radi-jAllahu anhuma se Pejgamberi salAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Adhurimi më i mirëështë duaja.”

TË KUPTUARIT E DUASË

Falënderimet qofshin për Allahun. Atë efalënderojmë, prej Tij ndihmë dhe faljekërkojmë. Kërkojmë mbrojtje prej Allahut qëtë na ruajë prej të këqijave të veteve tona dhepunëve tona të liga. Atë që e udhëzonAllahu, nuk ka kush që mund ta humbë dheatë që e humb Allahu, nuk ka kush që mundta udhëzojë. Dëshmoj se askush nuk e meri-ton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut,i Cili është i vetëm dhe i pashoq. Dëshmoj seMuhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të,mbi familjen e tij dhe mbi shokët e tij.Tema për të kuptuarit e duasë është temë egjerë dhe me rëndësi të madhe sepse ështëprej të kuptuarit të fesë. Është transmetuarnë një hadith të vërtetë prej PejgamberitsalAllahu alejhi ve sel-lem se ka thënë: "Kujtia do Allahu të mirën, ia mundëson atij kupti-min e fesë."[1] Të kuptuarit e duasë është tëkuptuarit e fesë, i një gjëje të madhe dhe tërëndësishme në fenë e Allahut xhel-le ve ala.Për këtë argumenton fjala e Allahut azze vexhel-le: "Adhurojeni Allahun (bëni lutje Atij)me një adhurim të sinqertë…”[2] Allahu i

Madhëruar në shumë ajete kuranore e kaquajtur duanë si ibadet, adhurim. "Zoti juajka thënë: "Më thirrni Mua, Unë ju përgjigjem,e ata që nga mendjemadhësia i shmangen ad-hurimit ndaj Meje, do të hyjnë te nënçmuar nëxhehennem."[3]

Një kuptim i tillë është vërtetuar gjithashtuedhe në Sunnet, në hadithin që transmetonEn-Numan ibën Beshiri prej PejgamberitsalAllahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thënë:"Duaja është ibadet.”[4]

Është vërtetuar në Mustedrekun e Hakimitdhe te të tjerët prej hadithit të Ibën AbbasitradijAllahu anhuma se Pejgamberi salAllahualejhi ve sel-lem ka thënë: "Adhurimi më imirë është duaja.” [5] Të kuptuarit e fesë ështëtë kuptuarit e drejtë të adhurimit ndajAllahut xhel-le ve ala, është adhurim i mirë,nënshtrim i plotë dhe afrim prej afrimeve tëmëdha të cilat Allahu xhel-le ve ala i do prejrobërve të Tij. Hulumtimi rreth kësaj temeështë shumë i gjerë dhe i degëzuar, mirëpo elusim Allahun që të na mundësojë të për-mendim gjërat më të rëndësishme në të.

______________[1] El-Buharij (71, 3116, 7312), Muslimi (1037), prej hadithit të Muavijut radijAllahu anhu.[2] Suretu Gafir: 14.[3] Suretu Gafir: 60.[4] Sunen et-Tirmidhij (3247), el-Musned (4/267), el-Edebu el-Mufred (714), ndërsa dijetari i madh Albani rahimehullah e ka cilësuar këtë hadithsi të vërtetë, në Sahih el-Edebu el-Mufred.[5] Transmeton Hakimi në el-Mustedrek (1/491) dhe Albani e ka cilësuar si të mirë në es-Sahiha (1579).


Këndi i lutjeve

A

Është vërtetuar në Mustedrekun e Hakimit dhe te të tjerët prej hadithit të Ibën Abbasit radi-jAllahu anhuma se Pejgamberi salAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Adhurimi më i mirëështë duaja.”

Allahu në Kur’an thotë: "Zoti juaj ka thënë: “Lut-muni Mua, se do t’ju përgjigjem! Me të vërtetë, ataqë tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të më ad-hurojnë, do të hyjnë në xhehennem të poshtëruar!"[1]“Kur robërit e Mi (besimtarë) të pyesin për Mua,(thuaju se) Unë jam afër, i përgjigjem lutjeve tëlutësit, kur ai më lutet Mua. Prandaj, le t’i përgjig-jen thirrjes Sime dhe le të më besojnë Mua për tëqenë në rrugë të drejtë.”[2]Nu’man ibën Beshiri radijAllahu anhu transme-ton se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi vesel-lem ka thënë: "Lutja është adhurim”, pastaj kalexuar fjalën e Allahut: "Zoti juaj ka thënë: “Lut-muni Mua, se do t’ju përgjigjem! Me të vërtetë, ataqë tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të më ad-hurojnë, do të hyjnë në xhehennem tëposhtëruar!"[3][4] Ebu Hurejra radijAllahu anhutransmeton se i Dërguari i Allahut sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem ka thënë: "Nuk ka diçka më bujaretek Allahu sesa lutja.”[5] Ebu Hurejra radijAllahuanhu transmeton se i Dërguari i Allahut sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Kush nuk i lutetAllahut, Ai hidhërohet me të.”[6] Ebu Hurejra radi-jAllahu anhu transmeton se i Dërguari i Allahutsal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Kur kalongjysma e natës apo një e treta e saj, Allahu zbret nëqiellin e dynjasë dhe thotë: "A ka ndonjë kërkues, qët'i jepet? A ka ndonjë lutës, që t'i dëgjohet lutja? A

ka ndonjë kërkues faljeje, që të falet?”[7]

Mirësitë e kërkimit faljeAllahu në Kur’an thotë: "...e u thashë: “Kërkonifalje nga Zoti juaj, i Cili është falës i madh, që Ait’ju dërgojë shi të bollshëm, t’ju shtojë pasurinë dhefëmijët tuaj dhe të bëjë për ju kopshte e lumenj.”[8]“O populli im! Kërkoni falje nga Zoti juaj dhe kthe-huni tek Ai të penduar, se Ai do t’ju sjellë shi të be-gatshëm dhe do t’ju shtojë fuqi mbi fuqinë tuaj. Mosu shmangni prej Atij duke qenë keqbërës!”[9]“...(që ju porosis) të kërkoni falje nga Zoti juaj e tëktheheni tek Ai me pendesë. Ai do t’ju japë të shijonikënaqësi të bukura deri në afatin e caktuar dhe dot’i japë çdo të miri shpërblimin e merituar.”[10]“Por Allahu nuk do t’i ndëshkonte ata përderisa tiishe në mesin e tyre dhe, Allahu nuk do t’i ndëshkojëata, përderisa ata i kërkojnë falje Atij.”[11]Ebu Hurejra radijAllahu anhu transmeton se kadëgjuar të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu alejhive sel-lem duke thënë: "Për Allahun! Unë kërkojfalje tek Allahu dhe pendohem më shumë se 70 herënë ditë.”[12] El Agarri el Muzenijji radijAllahuanhu transmeton se i Dërguari i Allahut sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "O njerëz, pendo-huni tek Allahu se unë pendohem tek Ai njëqindherë në ditë.”[12]

______________[1] Gafir: 60[2] El Bekare: 186[3] Gafir: 60[4] Tirmidhiu 3247[5] Hakimi 1/490[6] Tirmidhiu 3373, Ibën Maxheh 3827[7] Buhariu 7494, Muslimi 758[8] Nuh: 10-12[9] Hud: 52[10] Hud: 3[11] El Enfal: 33[12] Buhariu 6307[13] Muslimi 2702

MIRËSITË E LUTJES

Documents

Revista Delirje & Edukim Nr.24