Sản xuất hàng hóa và các quy luật kinh tế của sản xuất hàng hóa.pdf

San xut hang hoa va cacquy lut kinh t cua san xut

hang hoaBi:

unknown

IU KIN RA I, TN TI, C TRNG V U TH CA SNXUT HNG HA

Khi nghin cu phng thc sn xut t bn ch ngha, C. Mc bt u t hng ho.Bi v, mt mt, sn xut t bn ch ngha, trc ht l sn xut hng ho pht trincao, trong hng ho l "t bo kinh t ca x hi t sn". Mun nghin cu "mt cth pht trin" th phi bt u t "t bo ca c th ". Mt khc, "Sn xut hngho v mt nn lu thng hng ho pht trin, thng mi, l nhng tin lch sca s xut hin ca t bn"

. C. Mc v Ph. ngghen: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1993, t..23, tr.

.221.

. V vy, hiu c t bn cng nh phng thc sn xut t bn ch ngha phi btu t hng ho v lch s vn ng ca n. y cng l phng php nghin cukhoa hc, va mang tnh lgic, va mang tnh lch s.

iu kin ra i, tn ti ca sn xut hng ha

Sn xut hng ha l kiu t chc kinh t m trong sn phm c sn xut ra khngphi l p ng nhu cu tiu dng ca chnh ngi trc tip sn xut ra n m l p ng nhu cu tiu dng ca ngi khc, thng qua vic trao i, mua bn.

Sn xut hng ha ra i, tn ti da trn hai iu kin:

Th nht: Phn cng lao ng x hi. Phn cng lao ng x hi l s chuyn mn hasn xut, phn chia lao ng x hi ra thnh cc ngnh, cc lnh vc sn xut khc nhau.

San xut hang hoa va cac quy lut kinh t cua san xut hang hoa

1/23

www.princexml.comPrince - Non-commercial LicenseThis document was created with Prince, a great way of getting web content onto paper.

Do s phn cng lao ng x hi nn vic trao i sn phm tr thnh tt yu. Khi cphn cng lao ng x hi, mi ngi ch sn xut mt hoc mt vi th sn phm nhtnh, nhng nhu cu ca cuc sng i hi h phi c nhiu loi sn phm khc nhau,do , h cn n sn phm ca nhau, buc phi trao i vi nhau. Phn cng lao ngx hi, chuyn mn ha sn xut ng thi lm cho nng sut lao ng tng ln, snphm thng d ngy cng nhiu nn cng thc y s trao i sn phm.

Nh vy, phn cng lao ng x hi l c s, l tin ca sn xut hng ha. Phncng lao ng x hi cng pht trin, th sn xut v trao i hng ha cng m rnghn, a dng hn.

Th hai: S tch bit tng i v mt kinh t gia nhng ngi sn xut: nhng ngisn xut tr thnh nhng ch th c s c lp nht nh vi nhau. Do sn phm lmra thuc quyn s hu ca cc ch th kinh t, ngi ny mun tiu dng sn phm laong ca ngi khc cn phi thng qua trao i, mua bn hng ho.

Trong lch s, s tch bit ny do ch t hu v t hu t liu sn xut quy nh.Trong ch t hu v t liu sn xut th t liu sn xut thuc s hu ca mi c nhnv kt qu l sn phm lm ra thuc quyn s hu ca h.

Hai iu kin trn cho thy, phn cng lao ng x hi lm cho nhng ngi sn xutph thuc vo nhau, cn s tch bit tng i v mt kinh t gia nhng ngi snxut li chia r h, lm cho h c lp vi nhau. y l mt mu thun. Mu thun nyc gii quyt thng qua trao i, mua bn sn phm ca nhau.

l hai iu kin cn v ca sn xut hng ha. Thiu mt trong hai iu kin s khng c sn xut hng ha.

c trng v u th ca sn xut hng ha

c trng ca sn xut hng ha

Sn xut hng ha c nhng c trng c bn sau y:

Th nht, sn xut hng ha l sn xut trao i, mua bn.

Trong lch s loi tn ti hai kiu t chc kinh t khc nhau l sn xut t cung, t cpv sn xut hng ha. Sn xut t cung, t cp l kiu t chc kinh t trong sn phmc sn xut ra nhm p ng nhu cu tiu dng ca chnh bn thn ngi sn xut nhsn xut ca ngi dn trong thi k cng x nguyn thy, sn xut ca nhng nginng dn gia trng di ch phong kin... Ngc li, sn xut hng ha l kiu tchc kinh t trong sn phm c sn xut ra bn ch khng phi l p ngnhu cu tiu dng ca chnh ngi trc tip sn xut ra n, tc l p ng nhu cutiu dng ca ngi khc, thng qua vic trao i, mua bn.


2/23

Th hai, lao ng ca ngi sn xut hng ha va mang tnh t nhn, va mang tnhx hi.

Lao ng ca ngi sn xut hng ha mang tnh cht x hi v sn phm lm ra chox hi, p ng nhu cu ca ngi khc trong x hi. Nhng vi s tch bit tng iv kinh t, th lao ng ca ngi sn xut hng ha ng thi li mang tnh cht tnhn, v vic sn xut ci g, nh th no l cng vic ring, mang tnh c lp ca mingi. Tnh cht t nhn c th ph hp hoc khng ph hp vi tnh cht x hi. chnh l mu thun c bn ca sn xut hng ha. Mu thun gia lao ng t nhnv lao ng x hi l c s, mm mng ca khng hong trong nn kinh t hng ha.

u th ca sn xut hng ha

So vi sn xut t cung, t cp, sn xut hng ha c nhng u th hn hn:

Th nht: Sn xut hng ha ra i trn c s ca phn cng lao ng x hi, chuynmn ha sn xut. Do , n khai thc c nhng li th v t nhin, x hi, k thutca tng ngi, tng c s sn xut cng nh tng vng, tng a phng. ng thi,s pht trin ca sn xut hng ha li c tc ng tr li, thc y s pht trin caphn cng lao ng x hi, lm cho chuyn mn ha lao ng ngy cng tng, mi linh gia cc ngnh, cc vng ngy cng tr nn m rng, su sc. T , n ph v tnht cp t tc, bo th, tr tr, lc hu ca mi ngnh, mi a phng lm cho nng sutlao ng x hi tng ln nhanh chng, nhu cu ca x hi c p ng y hn. Khisn xut v trao i hng ha m rng gia cc quc gia, th n cn khai thc c lith ca cc quc gia vi nhau.

Th hai: Trong nn sn xut hng ha, quy m sn xut khng cn b gii hn bi nhucu v ngun lc mang tnh hn hp ca mi c nhn, gia nh, mi c s, mi vng,mi a phng, m n c m rng, da trn c s nhu cu v ngun lc ca x hi.iu li to iu kin thun li cho vic ng dng nhng thnh tu khoa hc - kthut vo sn xut... thc y sn xut pht trin.

Th ba: Trong nn sn xut hng ha, s tc ng ca quy lut vn c ca sn xut vtrao i hng ha l quy lut gi tr, cung - cu, cnh tranh... buc ngi sn xut hngha phi lun lun nng ng, nhy bn, bit tnh ton, ci tin k thut, hp l ho snxut, nng cao nng sut, cht lng v hiu qu kinh t, ci tin hnh thc, quy cch vchng loi hng ha, lm cho chi ph sn xut h xung p ng nhu cu, th hiu cangi tiu dng ngy cng cao hn.

Th t: Trong nn sn xut hng ha, s pht trin ca sn xut, s m rng v giao lukinh t gia cc c nhn, gia cc vng, gia cc nc... khng ch lm cho i sngvt cht m c i sng vn ha, tinh thn cng c nng cao hn, phong ph hn, adng hn.


3/23

Tuy nhin, bn cnh mt tch cc, sn xut hng ha cng c nhng mt tri ca n nhphn ha giu - ngho gia nhng ngi sn xut hng ha, tim n nhng kh nngkhng hong, ph hoi mi trng sinh thi, x hi, v.v..

HNG HA

Hng ha v hai thuc tnh ca n

Hng ha l sn phm ca lao ng, tho mn c nhu cu no ca con ngi thngqua trao i, mua bn.

Hng ha c th dng hu hnh nh: st, thp, lng thc, thc phm... hoc dngv hnh nh nhng dch v thng mi, vn ti hay dch v ca gio vin, bc s v nghs...

Hng ha c hai thuc tnh: gi tr s dng v gi tr.

Gi tr s dng ca hng ha

Gi tr s dng ca hng ha l cng dng ca hng ha tho mn nhu cu no cacon ngi.

Bt c hng ha no cng c mt hay mt s cng dng nht nh. Chnh cng dng (tnh c ch ) lm cho hng ha c gi tr s dng. V d, cng dng ca go l n,vy gi tr s dng ca go l n...

C s ca gi tr s dng ca hng ha l do nhng thuc tnh t nhin (l, ho hc) cathc th hng ha quyt nh nn gi tr s dng l phm tr vnh vin v n tn titrong mi phng thc hay kiu t chc sn xut. Gi tr s dng ca hng ha cpht hin dn dn trong qu trnh pht trin ca khoa hc - k thut v ca lc lngsn xut ni chung. Chng hn, than ngy xa ch c dng lm cht t (un, sim), khi khoa hc - k thut pht trin hn n cn c dng lm nguyn liu cho mts ngnh cng ngh ho cht.

X hi cng tin b, lc lng sn xut cng pht trin th s lng gi tr s dng ngycng nhiu, chng loi gi tr s dng cng phong ph, cht lng gi tr s dng ngycng cao.

Gi tr s dng ca hng ha l gi tr s dng x hi v gi tr s dng ca hng hakhng phi l gi tr s dng cho ngi sn xut trc tip m l cho ngi khc, chox hi, thng qua trao i, mua bn. iu i hi ngi sn xut hng ha phi lunlun quan tm n nhu cu ca x hi, lm cho sn phm ca mnh p ng c nhucu ca x hi.


4/23

Gi tr s dng ca hng ha l vt mang gi tr trao i.

Gi tr ca hng ha

Mun hiu c gi tr ca hng ho phi i t gi tr trao i. Gi tr trao i trc htl mt quan h v s lng, l t l theo mt gi tr s dng loi ny c trao ivi nhng gi tr s dng loi khc.

Th d: 1m vi = 5 kg thc.

Tc l 1 mt vi c gi tr trao i bng 5 kg thc.

Vn l, ti sao vi v thc li c th trao i c vi nhau, v hn na chng li traoi vi nhau theo mt t l nht nh (1 : 5)?

Hai hng ha khc nhau (vi v thc) c th trao i c vi nhau th gia chng phic mt c s chung no . Ci chung khng phi l gi tr s dng ca chng, biv, gi tr s dng ca vi l mc, hon ton khc vi gi tr s dng ca thc l n. Ci chung l: c vi v thc u l sn phm ca lao ng, u c lao ng kttinh trong . Nh c c s chung m cc hng ha c th trao i c vi nhau.V vy, ngi ta trao i hng ha cho nhau chng qua l trao i lao ng ca mnh ngiu trong nhng hng ha y.

Chnh lao ng hao ph to ra hng ha l c s chung ca vic trao i v n tothnh gi tr ca hng ha.

Nh vy, gi tr ca hng ha l lao ng x hi ca ngi sn xut hng ha kt tinhtrong hng ha. Cn gi tr trao i m chng ta cp trn, chng qua ch l hnh thcbiu hin ra bn ngoi ca gi tr, gi tr l ni dung, l c s ca gi tr trao i. ngthi, gi tr biu hin mi quan h gia nhng ngi sn xut hng ha. Cng chnh vvy, gi tr l mt phm tr lch s, ch tn ti trong kinh t hng ha.

Mi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha

Hai thuc tnh ca hng ha c quan h cht ch vi nhau, va thng nht, va muthun vi nhau.

Mt thng nht th hin ch: hai thuc tnh ny cng ng thi tn ti trong mt hngha, mt vt phi c y hai thuc tnh ny mi l hng ha. Nu thiu mt trong haithuc tnh vt phm s khng phi l hng ha. Chng hn, mt vt c ch (tc cgi tr s dng), nhng khng do lao ng to ra (tc khng c kt tinh lao ng) nhkhng kh t nhin th s khng phi l hng ha.

Mu thun gia hai thuc tnh ca hng ha th hin ch:


5/23

Th nht, vi t cch l gi tr s dng th cc hng ha khng ng nht v cht. Nhngngc li, vi t cch l gi tr th cc hng ha li ng nht v cht, u l "nhng cckt tinh ng nht ca lao ng m thi", tc u l s kt tinh ca lao ng, hay l laong c vt ho.

Th hai, tuy gi tr s dng v gi tr cng tn ti trong mt hng ha, nhng qu trnhthc hin chng li tch ri nhau v c mt khng gian v thi gian: gi tr c thchin trc trong lnh vc lu thng, cn gi tr s dng c thc hin sau, trong lnhvc tiu dng. Do nu gi tr ca hng ho khng c thc hin th s dn nkhng hong sn xut.

Tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng ha

Hng ha c hai thuc tnh khng phi l do c hai th lao ng khc nhau kt tinh trongn, m l do lao ng ca ngi sn xut hng ha c tnh cht hai mt: va mang tnhcht c th (lao ng c th), li va mang tnh cht tru tng (lao ng tru tng).C.Mc l ngi u tin pht hin ra tnh cht hai mt .

Lao ng c th

Lao ng c th l lao ng c ch di mt hnh thc c th ca nhng ngh nghipchuyn mn nht nh.

Mi mt lao ng c th c mc ch, phng php, cng c lao ng, i tng laong v kt qu lao ng ring. Chnh nhng ci ring phn bit cc loi lao ng cth khc nhau. Chng hn, lao ng ca ngi th may v lao ng ca ngi th mcl hai loi lao ng c th khc nhau. Lao ng ca ngi th may c mc ch l lmra qun o ch khng phi l bn gh; cn phng php l may ch khng phi l bo,ca; c cng c lao ng l kim, ch, my may ch khng phi l ci ca, ci bo...; vlao ng ca ngi th may th to ra qun o mc, cn lao ng ca ngi th mcth to ra gh ngi... iu c ngha l: lao ng c th to ra gi tr s dng cahng ha.

Trong x hi c nhiu loi hng ha vi nhng gi tr s dng khc nhau l do c nhiuloi lao ng c th khc nhau. Nu phn cng lao ng x hi cng pht trin th cngc nhiu gi tr s dng khc nhau p ng nhu cu ca x hi.

Lao ng tru tng

Lao ng tru tng l lao ng ca ngi sn xut hng ha khi gt b nhng hnhthc c th ca n, hay ni cch khc, chnh l s tiu hao sc lao ng (tiu hao scbp tht, thn kinh) ca ngi sn xut hng ha ni chung.


6/23

Chnh lao ng tru tng ca ngi sn xut hng ha mi to ra gi tr ca hng ha.Nh vy, c th ni, gi tr ca hng ha l lao ng tru tng ca ngi sn xut hngha kt tinh trong hng ha. cng chnh l mt cht ca gi tr hng ha.

Tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng ha phn nh tnh cht t nhn v tnhcht x hi ca lao ng ca ngi sn xut hng ha.

Nh trn ch ra, mi ngi sn xut hng ho sn xut ci g, sn xut nh th no lvic ring ca h. V vy, lao ng mang tnh cht t nhn, v lao ng c th cah l biu hin ca lao ng t nhn.

ng thi, lao ng ca ngi sn xut hng ha l lao ng x hi v n l mt bphn ca ton b lao ng x hi trong h thng phn cng lao ng x hi. Phn cnglao ng x hi to ra s ph thuc ln nhau gia nhng ngi sn xut hng ha. Hlm vic cho nhau, thng qua trao i hng ha. Vic trao i hng ha khng th cnc vo lao ng c th m phi quy lao ng c th v lao ng chung ng nht - laong tru tng. Do , lao ng tru tng l biu hin ca lao ng x hi.

Gia lao ng t nhn v lao ng x hi c mu thun vi nhau. Mu thun cbiu hin c th trong hai trng hp sau:

- Sn phm do nhng ngi sn xut hng ha ring bit to ra c th khng n khpvi nhu cu ca x hi (hoc khng cung cp cho x hi hoc vt qu nhu cu cax hi...). Khi sn xut vt qu nhu cu ca x hi, s c mt s hng ha khng bnc, tc khng thc hin c gi tr.

- Mc tiu hao lao ng c bit ca ngi sn xut hng ha cao hn so vi mc tiuhao m x hi c th chp nhn, khi hng ha cng khng bn c hoc bn cnhng khng thu hi chi ph lao ng b ra.

Mu thun gia lao ng t nhn v lao ng x hi l mm mng ca mi mu thuntrong nn sn xut hng ho. Chnh v nhng mu thun m sn xut hng ho vavn ng pht trin, va tim n kh nng khng hong.

Lng gi tr ca hng ha v cc yu t nh hng ti n

Thi gian lao ng x hi cn thit

Gi tr ca hng ha l do lao ng x hi, lao ng tru tng ca ngi sn xut hngha kt tinh trong hng ha. Vy, lng gi tr ca hng ha c o bng lng laong tiu hao sn xut ra hng ha . Lng lao ng tiu hao y c tnh bngthi gian lao ng.


7/23

Nhng nu nh vy th ngi ta c th lm tng rng, ngi sn xut ra hng ha cngli bing hay cng vng v bao nhiu th lng gi tr hng ha ca anh ta li cng lnby nhiu, v anh ta cng phi dng nhiu thi gian hn sn xut ra hng ha . y, lao ng to thnh thc th ca gi tr, l th lao ng ging nhau ca con ngi, lchi ph ca cng mt sc lao ng ca con ngi; n c tnh cht ca mt sc lao ngx hi trung bnh...Do , sn xut ra mt hng ha nht nh, ch cn dng mt thigian lao ng trung bnh cn thit hoc "thi gian lao ng x hi cn thit". iu cng c ngha l, trong thc t, c nhiu ngi cng sn xut mt loi hng ha, nhngiu kin sn xut, trnh tay ngh, nng sut lao ng khc nhau, do thi gian laong hao ph sn xut ra hng ha l khc nhau, tc l c mc hao ph lao ngc bit khc nhau. Th nhng lng gi tr ca hng ha khng phi do mc hao ph laong c bit hay thi gian lao ng c bit quy nh, m n c o bi thi gian laong x hi cn thit.

Thi gian lao ng x hi cn thit l thi gian lao ng cn sn xut ra mt hng hano trong nhng iu kin sn xut bnh thng ca x hi vi mt trnh trangthit b trung bnh, vi mt trnh thnh tho trung bnh v mt cng lao ngtrung bnh trong x hi .

Thc cht, thi gian lao ng x hi cn thit chnh l mc hao ph lao ng x hi trungbnh (thi gian lao ng x hi trung bnh) sn xut ra hng ha. Thng thng thigian lao ng x hi cn thit gn st vi thi gian lao ng c bit (mc hao ph laong c bit) ca ngi sn xut hng ha no cung cp i b phn hng ha trnth trng.

Thi gian lao ng x hi cn thit l mt i lng khng c nh, v trnh thnhtho trung bnh, cng lao ng trung bnh, iu kin trang b k thut trung bnh cax hi mi nc khc nhau l khc nhau v thay i theo s pht trin ca lc lngsn xut. Khi thi gian lao ng x hi cn thit thay i (cao hay thp) th lng gi trca hng ha cng s thay i.

Nh vy, ch c lng lao ng x hi cn thit, hay thi gian lao ng x hi cn thit sn xut ra mt hng ha, mi quyt nh i lng gi tr ca hng ha y.

Nhng yu t nh hng n lng gi tr ca mt n v hng ha

Tt c nhng yu t nh hng ti thi gian lao ng x hi cn thit u nh hngti lng gi tr ca hng ha. Chng ta xem xt ba yu t c bn: nng sut lao ng,cng lao ng v mc gin n hay phc tp ca lao ng.

- Nng sut lao ng l sc sn xut ca lao ng. N c o bng lng sn phmsn xut ra trong mt n v thi gian hoc lng thi gian lao ng hao ph sn xutra mt n v sn phm.


8/23

Nng sut lao ng tng ln c ngha l cng trong mt thi gian lao ng, nhng khilng hng ha sn xut ra tng ln lm cho thi gian lao ng cn thit sn xut ramt n v hng ha gim xung. Do , khi nng sut lao ng tng ln th gi tr camt n v hng ha s gim xung v ngc li. Nh vy, gi tr ca hng ha t lnghch vi nng sut lao ng.

Nng sut lao ng li ph thuc vo nhiu yu t nh: trnh kho lo (thnh tho)trung bnh ca ngi cng nhn, mc pht trin ca khoa hc - k thut, cng nghv mc ng dng nhng thnh tu vo sn xut, trnh t chc qun l, quy mv hiu sut ca t liu sn xut, v cc iu kin t nhin. Mun tng nng sut laong phi hon thin cc yu t trn.

- Cng lao ng l i lng ch mc hao ph sc lao ng trong mt n v thigian. N cho thy mc khn trng, nng nhc hay cng thng ca lao ng.

Cng lao ng tng ln tc l mc hao ph sc c bp, thn kinh trong mt n vthi gian tng ln, mc khn trng, nng nhc hay cng thng ca lao ng tngln. Nu cng lao ng tng ln th s lng (hoc khi lng) hng ha sn xutra tng ln v sc hao ph lao ng cng tng ln tng ng, v vy gi tr ca mt nv hng ha vn khng i. Tng cng lao ng thc cht cng nh ko di thigian lao ng cho nn hao ph lao ng trong mt n v sn phm khng i.

Tng nng sut lao ng v tng cng lao ng ging nhau ch: chng u dnn lng sn phm sn xut ra trong mt n v thi gian tng ln. Nhng chng khcnhau ch: tng nng sut lao ng lm cho lng sn phm (hng ha) sn xut ratrong mt n v thi gian tng ln, nhng lm cho gi tr ca mt n v hng ha gimxung. Hn na, tng nng sut lao ng c th ph thuc nhiu vo my mc, k thut,do , n gn nh l mt yu t c "sc sn xut" v hn; cn tng cng lao ng,lm cho lng sn phm sn xut ra tng ln trong mt n v thi gian, nhng gi trca mt n v hng ha khng i. Hn na, tng cng lao ng ph thuc nhiuvo th cht v tinh thn ca ngi lao ng, do , n l yu t ca "sc sn xut" cgii hn nht nh. Chnh v vy, tng nng sut lao ng c ngha tch cc hn ivi s pht trin kinh t.

- Mc phc tp ca lao ng cng nh hng nht nh n lng gi tr ca hngha. Theo mc phc tp ca lao ng, c th chia lao ng thnh lao ng gin nv lao ng phc tp.

Lao ng gin n l lao ng m mt ngi lao ng bnh thng khng cn phi triqua o to cng c th thc hin c. Lao ng phc tp l lao ng i hi phic o to, hun luyn mi c th tin hnh c.


9/23

Trong cng mt thi gian, lao ng phc tp to ra nhiu gi tr hn lao ng gin n.Lao ng phc tp thc cht l lao ng gin n c nhn ln. Trong qu trnh traoi hng ha, mi lao ng phc tp u c quy v lao ng n gin trung bnh, viu c quy i mt cch t pht sau lng nhng hot ng sn xut hng ha,hnh thnh nhng h s nht nh th hin trn th trng.

TIN T

Ngun gc v bn cht ca tin

Ngun gc v bn cht ca tin th hin qu trnh pht trin ca hnh thi gi tr traoi, hay ni cch khc, cc hnh thi biu hin ca gi tr.

C bn hnh thi biu hin ca gi tr:

Hnh thi gin n hay ngu nhin ca gi tr

Hnh thi ny xut hin khi x hi nguyn thu tan r, v "ch thng gp nhng mmmng u tin ca trao i, khi m cc sn phm lao ng ch bin thnh hng ha trongnhng hnh vi n nht v ngu nhin".

Th d: 20 vung vi = 1 ci o

y, gi tr ca hng ha ny (20 vung vi) ch biu hin n nht mt hng hakhc (1 ci o) v quan h trao i mang tnh cht ngu nhin, trc tip hng ly hng,t l trao i cng ngu nhin c hnh thnh.

Hng ha th hai (ci o) ng vai tr vt ngang gi, l hnh thi phi thai ca tin t.

Mc d, lc u quan h trao i mang tnh cht ngu nhin, nhng dn dn n tr thnhqu trnh x hi u n, thng xuyn thc y sn xut hng ha ra i v pht trin.Khi , xut hin hnh thi th hai:

Hnh thi y hay m rng ca gi tr

Hnh thi ny xut hin trong thc t khi m mt sn phm lao ng no , nh 20vung vi chng hn, c trao i vi nhiu hng ha khc mt cch thng thng,ph bin.

Th d: 20 vung vi = 1 ci o

= 10 u ch

= 40 u c ph


10/23

= 0, 2 gam vng

y, gi tr ca mt hng ha (20 vung vi) c biu hin nhiu hng ha khcnhau ng vai tr lm vt ngang gi. ng thi t l trao i khng cn mang tnh chtngu nhin na m dn dn do lao ng quy nh, bi v ngay t u ngi ta snxut ra nhng vt phm trn vi mc ch l mang trao i. Do , trong trao i hphi tnh ton n mc lao ng hao ph.

Tuy nhin, hnh thi ny cng c nhng nhc im ca n nh: gi tr hng ha cbiu hin cn cha hon tt, thng nht m bng mt chui v tn ca cc hng hakhc; ng thi vn l trao i trc tip hng ly hng, do khi nhu cu trao i gianhng ngi ch hng ha khng ph hp s lm cho trao i khng thc hin c.Chng hn, ngi c vi cn i ly o, nhng ngi c o li khng cn vi m cnch... Do , khi sn xut v trao i hng ha pht trin hn i hi phi c mt vtngang gi chung, khi xut hin hnh thi th ba.

Hnh thi chung ca gi tr

Th d: 1 ci o =

10 u ch =

40 u c ph = 20 vung vi

0, 2 gam vng =

y, gi tr ca mi hng ha u c biu hin mt hng ha ng vai tr lm vtngang gi chung, "vt ngang gi ph bin" - 20 vung vi. Tc, cc hng ha u ci ly vt ngang gi chung trc, sau mi mang i ly hng ha cn dng, do khc phc c nhc im ca hnh thi trao i trc tip hng ly hng v vt nganggi chung tr thnh mi gii, thnh phng tin trong trao i hng ha.

Tuy nhin, hnh thi ny vt ngang gi chung cha c nh mt hng ha no c, khith l hng ha ny, khi th l hng ha khc, v "bt k hng ha no cng c th cc hnh thi ", min l n c tch ra lm vt ngang gi chung.

Khi sn xut v trao i hng ha pht trin hn na, c bit l khi n c m rnggia cc vng i hi phi c mt vt ngang gi chung thng nht, th vt ngang gichung c "gn mt cch vng chc vi mt s loi hng ha c th"

. Sd, tr. 139., khi xut hin hnh thi th t:


11/23

Hnh thi tin

Th d: 20 vung vi =

1 ci o = 0, 2 gam vng

10 u ch =

40 u c ph =

y, gi tr ca tt c mi hng ha u c biu hin mt hng ha ng vai trtin t.

Lc u, c nhiu loi hng ha ng vai tr tin t nh lng cu, v sv "nhngdn du mc l nhng ngi u tin pht trin hnh thi tin"

. Sd, tr. 139.

. Nhng dn dn vai tr tin t c chuyn sang cc kim loi qu (tin kim loi) nhng ri bc v cui cng l vng.

Khi hai vt ngang gi, v d, bc v vng, ng thi lm chc nng vt ngang gi thch tin t c gi l ch song bn v. Khi ch cn mt vt ngang gi l vng cchim vai tr tin t th ch tin t c gi l ch bn v vng.

Ti sao vng v bc, c bit l vng, li c c vai tr tin t nh vy?

Th nht, n cng l mt hng ha, cng c gi tr s dng v gi tr. Gi tr s dngca vng nh dng lm trang sc, hn rng thng... Gi tr ca vng cng c obng lng lao ng x hi cn thit sn xut ra n ( tm kim, khai thc v ch tcvng. Do n c th mang trao i vi cc hng ha khc, v vi t cch l hng ha,vng cng tng ng vai tr vt ngang gi nh cc hng ha khc trong hnh thi thnht v th hai.

Th hai, n c nhng u th (t thuc tnh t nhin) c bit thch hp vi vai tr tin tnh: thun nht, d chia nh, bn, d bo qun, hn na vi mt lng v th tch nhnhng c gi tr cao (v vng l kim loi him phi tn nhiu cng sc mi c c). Do, n c th o lng gi tr ca mi loi hng ha. Chnh v vy m vng c x hitrao cho mt gi tr s dng x hi c bit: ng vai tr l vt ngang gi chung cho ttc cc hng ha khc.

Nh vy, tin ra i l kt qu ca s pht trin lu di ca sn xut v trao i hngha.


12/23

Tin l hng ha c bit c tch ra t th gii hng ha lm vt ngang gi chungcho tt c cc hng ha.

Tin l s th hin chung ca gi tr, ng thi cng biu hin quan h sn xut gianhng ngi sn xut hng ha.

Cc chc nng ca tin

Thc o gi tr

Tin dng o lng v biu hin gi tr ca cc hng ho khc.

Khi tin thc hin chc nng thc o gi tr, th gi tr ca hng ha c biu hinbng mt lng tin nht nh gi l gi c hng ha.

Gi c hng ha l hnh thc biu hin bng tin ca gi tr hng ha.

Nh vy, gi tr l ni dung, l c s ca gi c. Trong cc iu kin khc khng i,gi tr ca hng ha cng cao th gi c ca n cng cng cao v ngc li. Gi c cahng ho c th ln xung xoay xung quanh gi tr nhng tng s gi c vn bng tngs gi tr.

Khi tin thc hin chc nng thc o gi tr khng i hi phi c tin mt trn thct, gi l tin tht (vng thoi, bc nn, tin c, tin giy...) m ch cn mt lng tintng tng.

Phng tin lu thng

Chc nng phng tin lu thng ca tin th hin ch tin lm trung gian trong traoi hng ha. Khi tin lm phng tin lu thng i hi phi c tin mt trn thc t,tc tin tht (vng thoi, bc nn, tin c, tin giy, tin tn dng...) v khi trao ihng ha vn ng theo cng thc: H - T - H. y chnh l cng thc lu thng hngha gin n.

L phng tin lu thng, lc u tin xut hin trc tip di hnh thc vng thoi, bcnn, sau l tin c v cui cng l tin giy. Tin giy ch l k hiu ca gi tr donh nc pht hnh v buc x hi cng nhn. Tin giy khng c gi tr thc (khngk gi tr ca vt liu giy dng lm tin).

Thc hin chc nng phng tin lu thng, tin lm cho qu trnh mua bn din rac thun li, nhng ng thi n cng lm cho vic mua bn tch ri nhau c vkhng gian v thi gian, do n bao hm kh nng khng hong (v d, c th muam cha bn, c th mua ni ny, bn ni kia... do , to ra nguy c khng nht trgia mua v bn, tim n kh nng khng hong).


13/23

Phng tin ct tr

Tin l hin thn ca gi tr, i biu ca ca ci x hi nn n c th thc hin cchc nng phng tin ct tr.

Chc nng phng tin ct tr ca tin c ngha l tin c rt khi lu thng v cct tr li. Ct tr tin l mt hnh thc ct tr ca ci.

Tin lm phng tin ct tr cn c tc dng c bit, l khi tin c ct tr tmthi trc khi mua hng.

Ch c tin gi tr nh tin vng mi lm c chc nng ct tr.

Phng tin thanh ton

Kinh t hng ha pht trin n mt trnh no tt yu s ny sinh vic mua bnchu v do , xut hin chc nng phng tin thanh ton ca tin. Thc hin chcnng ny tin c dng chi tr sau khi cng vic giao dch, mua bn hon thnh,v d: tr tin mua hng chu, tr n, np thu...

Tin lm phng tin thanh ton c tc dng p ng kp thi nhu cu ca ngi snxut hoc tiu dng ngay c khi h cha c tin, hoc cha c tin. ng thi, khichc nng ny cng c thc hin rng ri th kh nng khng hong cng s tng ln,v ch cn mt khu no trong h thng thanh ton khng thc hin c s lm choton b si dy chuyn thanh ton b ph v.

Trong qu trnh thc hin chc nng phng tin thanh ton, ngy cng xut hin nhiuhn cc hnh thc thanh ton mi khng cn tin mt (tin vng, bc, ng, tin giy)nh: k s, sc, chuyn khon, th in t (card)...

Tin th gii

Khi trao i hng ha m rng ra bn ngoi bin gii quc gia v hnh thnh quan hbun bn gia cc nc th xut hin tin th gii. Tin th gii cng thc hin cc chcnng: thc o gi tr, phng tin lu thng, phng tin thanh ton...

Trong giai on u s hnh thnh quan h kinh t quc t, ng tin ng vai tr l tinth gii phi l tin tht (vng, bc). Sau ny, song song vi ch thanh ton bng tintht, tin giy c bo lnh bng vng, gi l tin giy bn v vng, cng c dnglm phng tin thanh ton quc t. Dn dn do s pht trin ca quan h kinh t-chnhtr th gii, ch tin giy bn v vng b bi b nn mt s ng tin quc gia mnhc cng nhn l phng tin thanh ton, trao i quc t, mc d phm vi v mc thng dng c khc nhau. Nn kinh t ca mt nc cng pht trin, c bit trong quanh kinh t i ngoi, th kh nng chuyn i ca ng tin quc gia cng cao.


14/23

Nhng ng tin c s dng lm phng tin thanh ton quc t phm vi v mc thng dng nht nh gi l nhng ng tin c kh nng chuyn i.

Vic chuyn i tin ca nc ny ra tin ca nc khc c tin hnh theo t gi hioi. l gi c mt ng tin ca nc ny c tnh bng ng tin ca nc khc.

CC QUY LUT CA SN XUT HNG HA

Quy lut gi tr

Ni dung v yu cu ca quy lut gi tr

Quy lut gi tr l quy lut kinh t c bn ca sn xut hng ha v n quy nh bn chtca sn xut hng ha, l c s ca tt c cc quy lut khc ca sn xut hng ha.

Ni dung ca quy lut gi tr l:

Sn xut v trao i hng ha da trn c s gi tr ca n, tc l da trn hao ph laong x hi cn thit.

Trong sn xut, tc ng ca quy lut gi tr buc ngi sn xut phi lm sao cho mchao ph lao ng c bit ca mnh ph hp vi mc hao ph lao ng x hi cn thitc nh vy h mi c th tn ti c; cn trong trao i, hay lu thng, phi thc hintheo nguyn tc ngang gi: Hai hng ha c trao i vi nhau khi cng kt tinh mtlng lao ng nh nhau hoc trao i, mua bn hng ho phi thc hin vi gi c bnggi tr.

C ch tc ng ca quy lut gi tr th hin c trong trng hp gi c bng gi tr, ctrong trng hp gi c ln xung xung quanh gi tr. y, gi tr nh ci trc ca gic.

Tc ng ca quy lut gi tr

Trong nn sn xut hng ha, quy lut gi tr c ba tc ng sau:

- iu tit sn xut v lu thng hng ha.

Quy lut gi tr iu tit sn xut hng ha c th hin trong hai trng hp sau:

+ Th nht, nu nh mt mt hng no c gi c cao hn gi tr, hng ha bn chyv li cao, nhng ngi sn xut s m rng quy m sn xut, u t thm t liu snxut v sc lao ng. Mt khc, nhng ngi sn xut hng ha khc cng c th chuynsang sn xut mt hng ny, do , t liu sn xut v sc lao ng ngnh ny tngln, quy m sn xut cng c m rng.


15/23

+ Th hai, nu nh mt mt hng no c gi c thp hn gi tr, s b l vn. Tnhhnh buc ngi sn xut phi thu hp vic sn xut mt hng ny hoc chuyn sangsn xut mt hng khc, lm cho t liu sn xut v sc lao ng ngnh ny gim i, ngnh khc li c th tng ln.

Cn nu nh mt hng no gi c bng gi tr th ngi sn xut c th tip tc snxut mt hng ny.

Nh vy, quy lut gi tr t ng iu tit t l phn chia t liu sn xut v sc laong vo cc ngnh sn xut khc nhau, p ng nhu cu ca x hi.

Tc ng iu tit lu thng hng ha ca quy lut gi tr th hin ch n thu ht hngha t ni c gi c thp hn n ni c gi c cao hn, v do , gp phn lm chohng ha gia cc vng c s cn bng nht nh.

- Kch thch ci tin k thut, hp l ho sn xut, tng nng sut lao ng, h gi thnhsn phm.

Cc hng ha c sn xut ra trong nhng iu kin khc nhau, do , c mc haoph lao ng c bit khc nhau, nhng trn th trng th cc hng ha u phi ctrao i theo mc hao ph lao ng x hi cn thit. Vy ngi sn xut hng ha nom c mc hao ph lao ng thp hn mc hao ph lao ng x hi cn thit, th s thuc nhiu li v cng thp hn cng li. iu kch thch nhng ngi sn xut hngha ci tin k thut, hp l ho sn xut, ci tin t chc qun l, thc hin tit kim...nhm tng nng sut lao ng, h chi ph sn xut.

S cnh tranh quyt lit cng lm cho cc qu trnh ny din ra mnh m hn. Nu ngisn xut no cng lm nh vy th cui cng s dn n ton b nng sut lao ng xhi khng ngng tng ln, chi ph sn xut x hi khng ngng gim xung.

- Phn ha nhng ngi sn xut hng ha thnh giu, ngho.

Nhng ngi sn xut hng ha no c mc hao ph lao ng c bit thp hn mc haoph lao ng x hi cn thit, khi bn hng ha theo mc hao ph lao ng x hi cnthit (theo gi tr) s thu c nhiu li, giu ln, c th mua sm thm t liu sn xut,m rng sn xut kinh doanh, thm ch thu lao ng tr thnh ng ch.

Ngc li, nhng ngi sn xut hng ha no c mc hao ph lao ng c bit ln hnmc hao ph lao ng x hi cn thit, khi bn hng ha s ri vo tnh trng thua l,ngho i, thm ch c th ph sn, tr thnh lao ng lm thu.

y cng chnh l mt trong nhng nguyn nhn lm xut hin quan h sn xut t bnch ngha, c s ra i ca ch ngha t bn.


16/23

Nh vy, quy lut gi tr va c tc ng tch cc, va c tc ng tiu cc. Do , ngthi vi vic thc y sn xut hng ha pht trin, nh nc cn c nhng bin php pht huy mt tch cc, hn ch mt tiu cc ca n, c bit trong iu kin pht trinnn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha nc ta hinnay.

Quy lut cnh tranh

Cnh tranh l s ganh ua v kinh t gia nhng ch th trong nn sn xut hng hanhm ginh git nhng iu kin thun li trong sn xut, tiu th hoc tiu dng hngha t thu c nhiu li ch nht cho mnh.

Cnh tranh c th din ra gia ngi sn xut vi ngi tiu dng. V d: ngi snxut th mun bn c hng ha vi gi cao, ngi tiu dng li mun mua c hngha vi gi r; hoc gia ngi tiu dng vi ngi tiu dng mua c hng havi gi r hn, cht lng hn; hoc gia ngi sn xut vi ngi sn xut nhm ginhgit nhng iu kin thun li trong sn xut v tiu th hng ha, nh iu kin v vn,lao ng, ngun nguyn liu, th trng, ginh ni u t c li... thu c nhiuli ch nht cho mnh. Trong cuc cnh tranh ny ngi ta c th dng nhiu bin phpkhc nhau. Chng hn, ginh git th trng tiu th, h c th dng bin php cnhtranh gi c nh gim gi c hng ha nh bi i th, hoc cnh tranh phi gi cnh dng thng tin, qung co sn phm, qung co dy chuyn sn xut... kch thchngi tiu dng.

Ni dung ca quy lut cnh tranh l:

Trong nn sn xut hng ha, s cnh tranh gia nhng ngi sn xut hng ha, giangi sn xut v ngi tiu dng l mt tt yu khch quan, l yu cu thng xuyni vi nhng ngi sn xut hng ha.

Quy lut cnh tranh xut pht t bn cht ca nn sn xuthng ha, ca quy lut gi tr.

Cnh tranh c vai tr rt quan trng v l mt trong nhng ng lc mnh m thc ysn xut pht trin. N buc ngi sn xut phi thng xuyn nng ng, nhy bn,thng xuyn ci tin k thut, p dng tin b khoa hc, cng ngh, nng cao tay ngh,hon thin t chc qun l nng cao nng sut, cht lng v hiu qu kinh tThct cho thy, u thiu cnh tranh hoc c biu hin c quyn th thng tr tr,bo th, km pht trin.

Bn cnh mt tch cc, cnh tranh cng c nhng mt tiu cc, th hin cnh tranhkhng lnh mnh nh dng nhng th on vi phm o c hoc vi phm php lutnhm thu c nhiu li ch nht cho mnh, gy tn hi n li ch ca tp th, x hi,cng ng nh lm hng gi, bun lu, trn thu, n cp bn quyn, tung tin ph hoi uy


17/23

tn i th, hoc cnh tranh lm tng s phn ha giu ngho hoc tn hi i vi mitrng sinh thi v.v..

Quy lut cung cu

Cu c hiu l nhu cu c kh nng thanh ton ca x hi v mt loi hng ho haydch v no trn th trng cc mc gi trong mt khong thi gian nht nh. Nicch khc, cu v mt loi hng ho hay dch v l lng hng ho hay dch v mngi mua d kin mua trn th trng cc mc gi trong mt khong thi gian nhtnh.

Cu c lin quan n nhu cu nhng khng ng nht vi nhu cu. Cu l mt khi nimkinh t c th gn vi sn xut v trao i hng ha. Cu khng ng nht vi nhu cunhng li c ngun gc t nhu cu. Quy m ca cu ph thuc vo cc nhn t ch yunh: thu nhp, sc mua ca ng tin, gi c hng ha, li sut, th hiu ca ngi tiudng... trong , gi c l yu t c ngha c bit quan trng.

Cung v mt loi hng ha hay dch v l tng s hng ha hay dch v m cc chth kinh t a ra bn trn th trng cc mc gi trong mt khong thi gian nhtnh, bao gm c hng ha bn c v cha bn c.

Cung do sn xut quyt nh, nhng cung khng phi lc no cng ng nht vi khilng sn xut. V d: nhng sn phm sn xut t tiu th, hoc khng c kh nnga ti th trng, th khng nm trong cung. Lng cung ph thuc ch yu vo khnng sn xut; s lng, cht lng cc yu t sn xut c a vo s dng; chi phsn xut; gi c hng ha, dch v; trong gi c l yu t c ngha c bit quantrng.

Cung v cu c mi quan h cht ch vi nhau. Cu xc nh cung v ngc li, cungxc nh cu. Cu xc nh khi lng, c cu ca cung v hng ha: Ch c nhng hngha no d kin c cu th mi c sn xut, cung ng; hng ha no tiu th cnhiu, nhanh ngha l c cu ln s c cung ng nhiu v ngc li. n lt mnh,cung tc ng n cu, kch thch cu: Nhng hng ha no c sn xut, cung ngph hp vi nhu cu, th hiu, s thch ca ngi tiu dng s c a thch hn, bnchy hn, lm cho cu v chng tng ln. V vy, ngi sn xut hng ha phi thngxuyn nghin cu nhu cu, th hiu, s thch ca ngi tiu dng, d on s thay ica cu, pht hin cc nhu cu mi..., ci tin cht lng, hnh thc, mu m cho phhp; ng thi phi qung co kch thch cu...

Gia cung, cu v gi c c mi quan h cht ch vi nhau:

- Gi c = gi tr th trng thi cung cu th cn bng.

- Gi c < gi tr tr th cung xu th gim, cu xu th tng.


18/23

- Gi c > gi tr tr th cung xu th tng, cu xu th gim.

- Cung > cu th gi c c xu th gim.

- Cung < cu th gi c c xu th tng.

- Cung = cu th gi c n nh tng i.

l c ch t iu chnh ca nn kinh t hng ha. C ch chnh l quy lut cungcu.

Quy lut lu thng tin t v lm pht

Quy lut lu thng tin t l quy lut quy nh lng tin cn thit cho lu thng hngha trong mt thi k nht nh. Quy lut ny c th hin nh sau:

Lng tin cn thit cho lu thng hng ho trong mt thi k nht nh c xc nhbng tng gi c ca hng ha lu thng trong thi k chia cho tc lu thng cang tin.

Lng tin cn thit cho lu thng =

Tng gi c ca hng ha lu thng

Tc lu thng ca ng tin

Trong :

- Tc lu thng ca ng tin chnh l s vng quay trung bnh ca mt n v tint.

-Tng gi c ca mi loi hng ha bng gi c nhn vi khi lng a vo lu thngca hng ha y. Tng gi c ca hng ha lu thng bng tng gi c ca tt c cc loihng ha lu thng.

Lng tin cn thit cho lu thng ny tnh cho mt thi k nht nh, cho nn khi ngdng cng thc ny cn lu mt s im sau:

- Trong tnh tng gi c phi loi b nhng hng ha khng c a ra lu thng trongthi k nh: Hng ha d tr hay tn kho khng c em ra bn hoc bn trongthi k sau; hng ha bn (mua) chu n thi k sau mi cn thanh ton bng tin; hngha dng trao i trc tip vi hng ha khc; hng ha c mua (bn) bng hnhthc thanh ton khng dng tin mt nh k s, chuyn khon,


19/23

- Phi cng thm vo lng tin cn thit cho lu thng lng tin dng ng trc, t hng trong thi k ny nhng li ch nhn hng trong thi k sau v lng tinmua (bn) hng ho chu n k thanh ton.

Khi vng v bc c dng lm tin th s lng tin vng hay bc lm phng tin luthng c hnh thnh mt cch t pht. Bi v, tin vng hay tin bc (hoc cc ca cibng vng, bc) thc hin c chc nng l phng tin ct tr. Nu nh s lng tinvng hay tin bc ln hn s lng tin cn thit cho lu thng hng ha th vic tchtr tin tng ln v ngc li. Chng hn, khi sn xut gim st, s lng hng ha emra lu thng t i, do s lng tin ang trong lu thng tr nn ln hn s lng tincn thit cho lu thng, khi vic tch tr tin s tng ln.

Khi pht hnh tin giy th tnh hnh s khc. Tin giy ch l k hiu ca gi tr, thayth tin vng hay bc trong chc nng lm phng tin lu thng, bn thn tin giykhng c gi tr thc.

Trong ch tin giy bn v vng, mt ng tin giy ch l k hiu ca mt lngvng nht nh d tr trong qu d tr ca nh nc hoc ngn hng. V nguyn tc, btk lc no ng tin giy cng c i sang lng vng m n n nh. Trong trnghp ny lng tin cn thit cho lu thng cng t iu tit ging nh trong ch tinvng. Tuy nhin, thc t khng din ra ng nh vy, nhn chung lng vng d trkhng bo m cho lng tin giy c pht hnh, khi lm pht xy ra. Hnna, do ch bo m bng vng khng c thc hin nghim tc, cui cng b bi b, chuyn sang ch tin giy do nh nc n nh gi tr pht hnh ban ukhng c vng ng ng sau bo m. Khi , ng tin c tung vo lu thng vgi tr ca n thng xuyn b bin i ph thuc vo rt nhiu yu t khc nhau trongnn kinh t, c bit l yu t pht hnh tin: lng tin pht hnh khng ph hp vilng tin cn thit cho lu thng. ng thi, lng tin cn thit cho lu thng cngthng xuyn bin i do gi tr ca mt n v tin t thng xuyn thay i.

Khi lng tin giy pht hnh ra cao hn lng tin cn thit cho lu thng gi l lmpht; ngc li, nu lng tin giy pht hnh ra thp hn lng tin cn thit cho luthng gi l gim pht.

Lm pht bao gi cng i i vi vic gi c ca hu ht hng ha ng lot tng lnlm cho gi tr ca mi n v tin t gim, sc mua ca ng tin gim. S d nh vyv khi lng tin c pht hnh vt qu mc cn thit lm xut hin tnh trng ngtin t; ngi gi tin sn sng cho vay tin vi li sut thp hn, sn sng b ra s tinln hn mua mt n v hng ha, lm cho hng ha b khan him, gi c leo thang...C th ni, b ni ca lm pht lun l tnh trng mc gi chung tng ln, gi tr can v tin t gim, sc mua ca ng tin gim. Chnh v vy, o lng mc lmpht, ngi ta dng ch s gi c. C hai loi ch s gi c c s dng ph bin trongthng k kinh t l ch s gi sn xut v ch s gi tiu dng.


20/23

Cn c vo mc gi tng ln ngi ta chia lm pht ra thnh lm pht va phi (ch sgi c tng ln di 10% mt nm), lm pht phi m (t 10% mt nm tr ln) v siulm pht (ch s gi c tng ln hng trm, hng nghn phn trm mt nm hoc hnna).

Lm pht nh, va phi l biu hin s pht trin lnh mnh ca nn kinh t, kch thchsn xut pht trin, kch thch xut khuTuy nhin, lm pht phi m, c bit l siulm pht, c sc tn ph gh gm i vi nn kinh t; n dn ti s phn phi li ccngun thu nhp gia cc tng lp dn c: ngi nm gi hng ha, ngi i vay cli; ngi c thu nhp v nm gi ti sn bng tin, ngi cho vay b thit (do sc muaca ng tin gim st); khuyn khch u c hng ha, cn tr sn xut kinh doanh,cc hot ng kinh t b mo m, bin dng, tm l ngi dn hoang mang...Siu lmpht gn lin vi khng hong kinh t - x hi. Do , vic chng lm pht cao l mttrong nhng mc tiu hng u ca cc nc trn th gii.

Ngy nay, l thuyt kinh t hc hin i cn phn bit cc loi lm pht khc nhau nh:lm pht do cu ko, lm pht chi ph y, do m rng tn dng qu mc... D cch phnloi c nh th no i chng na th nguyn nhn dn n lm pht vn l do s mt cni gia hng v tin do s lng tin giy vt qu mc cn thit cho lu thng.

TH TRNG

Sn xut hng ha l sn xut ra bn, do , n lun gn lin vi th trng.

Th trng v chc nng ca th trng

Theo ngha hp, th trng l ni din ra s trao i v mua bn hng ha. V d: ch,ca hng, s giao dch ...

Theo ngha rng, th trng l tng th tt c cc mi quan h cnh tranh, cung - cu,gi c, gi tr... m trong gi c v sn lng hng ha tiu th c xc nh.

C th phn loi th trng theo nhiu cch khc nhau:

- Theo i tng giao dch, mua bn c th, c th trng tng loi hng ha v dch vnh th trng la go, th trng du m, th trng ngoi t, th trng chng khon...

- Theo ngha v vai tr ca cc i tng mua bn, giao dch, c th trng cc yu tsn xut nh th trng t liu sn xut, th trng lao ng, th trng vn, th trngkhoa hc - cng ngh, th trng t liu tiu dng...

- Theo tnh cht v c ch vn hnh, c th trng t do, th trng cnh tranh khnghon ho (th trng c quyn mang tnh cnh tranh, th trng cnh tranh mang tnh


21/23

c quyn), th trng t do vi s iu tit ca chnh ph, th trng c quyn thuntu...

Theo quy m v phm vi ca cc quan h kinh t, c th trng a phng, th trngkhu vc, th trng trong nc, th trng nc ngoi,...

Th trng pht trin cng vi s pht trin ca sn xut v trao i hng ha. u tintrong sn xut hng ha l th trng sn phm, th trng cc t liu tiu dng, sau l th trng t liu sn xut, t th trng t liu sn xut n th trng lao ng, thtrng vn, th trng chng khon. ng thi, khi quy m cc quan h kinh t cm rng, th th trng cng pht trin: t th trng a phng, th trng khu vc tith trng c nc, sau l th trng quc t; t th trng cnh tranh khng hon hoti th trng cnh tranh hon ho, cnh tranh mang tnh c quyn, c quyn mangtnh cnh tranh; t th trng khng c s iu tit, t do v chnh ph, n th trngc s iu tit ca nh nc...

Mc d c nhiu loi, nhng nhn chung mi th trng u c ba chc nng ch yusau:

- Chc nng tha nhn cng dng x hi ca hng ha (gi tr s dng x hi) v laong chi ph sn xut ra n, thng qua vic hng ha c bn c hay khng, vbn vi gi nh th no. Nu hng ha bn c v bn vi gi c bng gi tr, c nghal x hi khng ch tha nhn cng dng ca n, m cn tha nhn mc hao ph laong sn xut ra n l ph hp vi mc hao ph lao ng x hi cn thit, v gi trhng ha c thc hin. Ngc li, nu hng ha khng bn c, c ngha l, hocdo cng dng ca hng ha khng c tha nhn (c th do cht lng km hoc quycch, mu m khng ph hp...), hoc do chi ph sn xut cao hn mc trung bnh cax hi (qu t) nn x hi khng chp nhn. Nu hng ha bn c, nhng vi gi cthp hn gi tr, c ngha l x hi ch tha nhn cng dng ca n v mt phn chi phsn xut ra n.

- Chc nng cung cp thng tin cho ngi sn xut v ngi tiu dng thng qua nhngbin ng ca nhu cu x hi v s lng, cht lng, chng loi, c cu cc loi hngha, gi c, tnh hnh cung - cu v cc loi hng ha...

- Chc nng kch thch hoc hn ch sn xut v tiu dng. Trn c s nhng thng tinthu c t th trng, ngi sn xut v ngi tiu dng s buc phi c nhng ng x,iu chnh kp thi cho ph hp vi s bin i ca th trng, nh sn xut v tiudng c kch thch hoc hn ch. V d, khi gi c hng ha no tng ln, ngisn xut s m rng quy m sn xut, cn ngi tiu dng s hn ch nhu cu v ngcli...


22/23

Gi c th trng

C s ca gi c l gi tr, nhng trn th trng khng phi lc no gi c cng ph hpvi gi tr m n thng bin ng, ln xung xoay quanh gi tr do nhiu nhn t nhhng, trong , cnh tranh, cung - cu v sc mua ca ng tin l nhng nhn t cnh hng trc tip. Trn c s , hnh thnh nn gi c th trng. Hay ni cch khc,gi c th trng l gi bn thc t ca hng ha trn th trng, hoc l gi c hngha c tho thun gia ngi mua v ngi bn trn th trng. i vi ngi kinhdoanh, l gi kinh doanh, gi ny phi b p c cc chi ph v c li cn thit thh mi c th tn ti v pht trin.

Trong c ch th trng c s qun l ca nh nc, th gi c l mt cng c quantrng nh nc thc hin vic qun l, kch thch, iu tit cc hot ng kinh t theonhng nh hng, mc tiu nht nh nh nhm duy tr nhng cn i ca nn kinh t,phn phi v phn phi li thu nhp quc dn...

Nh nc qun l gi khng phi bng cch nh gi trc tip (tr mt hng nh ncc quyn), m qun l mt cch gin tip chng hn thng qua cc cng c kinh t vphp lut tc ng vo tng cung v tng cu, tng cng lc lng d tr quc gianhm bnh n gi c th trng, i mi c ch d tr lu thng...

CU HI N TP

1. Phn tch iu kin ra i, tn ti, c trng v u th ca sn xut hng ha.

2. Phn tch cc thuc tnh ca hng ha, lng gi tr ca hng ha v cc yu t nhhng ti n.

3. Nu ngun gc, bn cht ca tin. Phn tch cc chc nng ca tin, quy lut luthng tin t v lm pht.

4. Phn tch quy lut gi tr trong nn sn xut hng ha.

5. Phn tch cc yu t nh hng n gi c hng ha.

6. Phn tch vai tr ca cnh tranh, quan h cung - cu trong nn sn xut hng ha vcc chc nng c bn ca th trng.


23/23

San xut hang hoa va cac quy lut kinh t cua san xut hang hoaIU KIN RA I, TN TI, C TRNG V U TH CA SN XUT HNG HAiu kin ra i, tn ti ca sn xut hng hac trng v u th ca sn xut hng hac trng ca sn xut hng hau th ca sn xut hng ha

HNG HAHng ha v hai thuc tnh ca nGi tr s dng ca hng haGi tr ca hng haMi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha

Tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng haLao ng c thLao ng tru tng

Lng gi tr ca hng ha v cc yu t nh hng ti nThi gian lao ng x hi cn thitNhng yu t nh hng n lng gi tr ca mt n v hng ha

TIN TNgun gc v bn cht ca tinHnh thi gin n hay ngu nhin ca gi trHnh thi y hay m rng ca gi trHnh thi chung ca gi trHnh thi tin

Cc chc nng ca tinThc o gi trPhng tin lu thngPhng tin ct trPhng tin thanh tonTin th gii

CC QUY LUT CA SN XUT HNG HAQuy lut gi trNi dung v yu cu ca quy lut gi trTc ng ca quy lut gi tr

Quy lut cnh tranhQuy lut cung cuQuy lut lu thng tin t v lm pht

TH TRNGTh trng v chc nng ca th trngGi c th trng

CU HI N TP

Documents

Sản xuất hàng hóa và các quy luật kinh tế của sản xuất hàng hóa.pdf