HiSPARC CROP

Spectrum

HiSPARC CROP

Spectrum van licht

HiSPARC CROP

Absorptie“lijnen”

• Ontdekt in het spectrum van de zon (door Fraunhofer)

• Hij noemde dit “lijnen” omdat het donkere lijnen, op het zichtbare spectrum, lijken.

HiSPARC CROP

Fraunhofer:absorptielijnen uit het

zonlicht

(golflengten in Ǻngstrom; 1 Ǻ = 0.1 nm)

HiSPARC CROP

Zonnespectrum

HiSPARC CROP

Emissie spectrum

Insert various emission line spectra here

HiSPARC CROP

Planetaire nevel NGC 6543

groen: zuurstof; rood: waterstof(blauw: Röntgenstraling)

Orion Nevel

Emissielijnen foto:

HiSPARC CROP

Het optische lijnen emissiespectrum van een

jonge ster

HiSPARC CROP

HiSPARC CROP50m

Kosmisch deeltje treft een

kern in een fotografische

emulsie

HiSPARC CROP

(1 deeltje per m2-sec)

(1 deeltje per m2-jaar)

(1 deeltje per km2-jaar)

Kosmische Stralen Flux

Energy (eV)

Kosmische Stralen Energie Spectrum

HiSPARC CROP

Veeldeeltjes, (bijna) niets op aarde

Niet zoveeldeeltjes , air shower op aarde te zien

Weinigdeeltjes

HiSPARC CROP

Koud CO2-molecuul in de ijskast (1400 km/h) 0.02 eV

Stikstof (N2 ) bij kamertemperatuur (1850 km/h) 0.03 eV

Deeltjes aan het oppervlak van de zon (6000 oC) 0.75 eV

Energie gegeven aan een elektron door een AA-batterij 1.5 eV

Elektronen versneld in de beeldbuis van de TV (~1/3 lichtsnelheid) 30,000 eV

Hoge energie protonen in een deeltjesversneller 1,000,000,000,000 eV

Energie van deeltjes

HiSPARC CROP

Stuiterbal die over je huis stuitert 6 x 1018 eV

Aangeworpen honkbal, strafschop bij voetbal

5 x 1020 eV

Hard geslagen ijshockeypuck 1 x 1021 eV

1 Joule = 6.2 x 1018 eV

De hoogste energetische kosmische stralen zijn subatomaire(!!) deeltjes

met de energie van macroscopische(!!) voorwerpen

4 x 1021 eV = 600 joules

HiSPARC CROP

Kosmische Stralen Spectrum

Protonen bij CERNProtonen bij CERN

stuiterbalstuiterbal

strafschopstrafschop

Hockey PuckHockey Puck

Energy (eV)

HiSPARC CROP

Twee mogelijke bronnen van deze kosmische stralen

Botsende melkweg-

stelsels

Actieve kernen van Melkweg-

stelsels

HiSPARC CROP

GZK grens

1966 - K. Greisen - G.T.Zatsepin & V.A.Kuz’min

De kosmische achtergrond straling maakt het heelal ondoordringbaar voor Ultra Hoge Energie Kosmische Stralen.

HiSPARC CROP

GZK Cutoff

Vb:

p *+0 p

++ n

en soortgelijke reacties remmen E>1020 eV over een lengte van 30 Mlichtjaren.

Het centrum van de Virgocluster ligt op ongeveer 60 Mlj

Alle E>1020 eV van Primaire Straling moet veroorzaakt worden binnen 300 Mlj

van de aarde

1966 - K. Greisen - G.T.Zatsepin & V.A.Kuz’min

p