IÉk ///t=3^n>N3

Difputatio Fhyfica_>Z)o

SPONTANEVI VEN TI UM GENE-

RATIO NE IN GE NERE.

Confcntiente Amplifsima Facultate FhiloJophicd}m llluHri £jf Fegia Aestdemia Ubfalienj?t

S U B P R1SIDIO

C L A R I SS l M I V I R 1

l. JOHANNIS LAURBliRGII, H ebr. Ling; Profcfs. ordi-

nari;7 fautoris & PrascepÉoris fui»setatem eokndi.

Pro ctyUgtfterif graiu ejttsq Privileges conftquendü >publice dijcutiendam propoml

L A II R E N TI U § VV. P O NT E LIU SVefmannusr*.

Addicm 3$* Febr. An. 1646. in Audit. JgJ*ß. boris ufitatls,11 B S A L I j£

__

Imprimebat Ischiilus Matthia,

Proocmium»N Uniyerfa hac mundi fabrica, nihileft profedtd vel tarn altum, vei tamhumile , cujus accurata diligenfq;meditatio,fpeciofx fimul ac fp atio-

_ % hujus rnolis effedteri Sc prin cipicolIaudando,n on multum argument! üt praebitura.Etenim quin pulcherrima coeli ftrudi:ura,quin amplif-fimum aeris fpacium, quin deniq; Univerfus terr<eGlobus, flve intimas five cxtima^ejus paitesadfpici-antur,omnipotentem Dei virtutem loquantur, nemonifioculis mcnteq;captüsdubitabit unquam. Nihilrcfert folu admirandasarborum, fruticuiruhcrbaru.Sc anirmliu,quse orgänü magis inftruxit natufa,yarie-tates Sc elegantes llrudturas teftari; etiam animalcu-la,quas é cadavcribus viventium, e frumento,cfa-bis, c lignis, é fordibus cutis 5c vcftium, é cafeo Sccarne aliisq; rebus putridisgenerant«r,inlpiciamus,nullumhorum, quamvisabjediiffimu, effe intelligc-tur, in quo non clari/Ema di vinas fapientiae 5c bonita*tis veftigia ocuii« omnium ob via erun t. Nam, ut cae¬tera, quas non nifi cum ftupore in minimis his anima-

A % libus

iühus intuemur, taceam>ea in ijs efi iwembrorum fub-?'tilitas, ea varietas, is ficnul Vig or, ut rneritö quis cumPlinfa tmrari dcbeatqyomodo in tam -parvM atc^ tam'nullit corpöribtt* tant* *yü »tamé, mcxtricabiiis perfeflio intffe pof-ßt / Übt tot fer,fm in cuitce v. g* natura coliocmit ? übt v'ijum inedprdteriiit / übtgrißalumappltcavit f übt odorntum wfi'rjtU f ubiDero truculentam povtione max imam vocem ingenerADit ? qua

fubtilitatepennns annvxuit f pretlongavit pedum erura ? dtfpofuitjejunanj caveam uti alvum ? aDtdam fanqyinis potifßmum hu'manißltm acccendtt f tclum vetoperfodtendo tergori quo fphula-vit ingenio/ &c. Cum ergo haec animalcula, quasvuigo infeöa dicuntur, non minus illoilfc docu-mentum fapi@ntlse.& bonitatis divinae exhibeant,quam caetera* quae Deus organ ig pcrfedHora in natu¬ra fecit:; Curnq; unde ho die proven iant> fatis fit ob-fcurum, ut hac de caufis* quod fine fiemine 8c manife-fla caufa gen©rari videantur, fiponte quafi oriri pu-tentur, non convenit faftidio aiiquo puerili eademfpernere, fied nonfecusrae caetera in natura magnoftudio rimari. Atqjhis de caufis, 8c quae funt aliasanimüs efi? quse ad horum & rcliquorum5 quae fpon¬te nafci dicuntur^ ortum in genereattinent, brevif-fimé ad modom thefium afferre > eaq; dudiu Sc me-thedö Cl. Dn. D. Sennerti? qui caeteris veriüs de dif-fieiii hac materia Iocutus effevidetur. Faveas quae*fo 6 Deus dnfiituto huic noftro., Sit

The-

ür* Jh un .05 >in ■/■Ti jtz ufa uTi ,ot> jt* 0iurj

Thefls i:Mnésfinedifcrimine authorum fenten-tias, qua; de caufa effieiente fponté orto-ruro» vel qüondam fuére, vel hodie inveni-atitur> nunc primum «oacervare, nec eftnecefle, nec utile; verum praecipuas tan-tum & maximé celebratas breviter afferre

eftanimuv & hoc eo.fine, ut, dam easdero excutirous, faci-liusmtelligatur& confirmetur ?eras qua poftea fequetur,fe n rentier-

n:Quidarn fponté ofta viventia cafu & fortuitö gene¬

ran affirmant. Quam fententiam inter caeteros tueturCardanus lib* 9. de fubtifit. verum quod ftlfo hoc ipfum af-fcrat t exinde docetur quod eafu & fbrtuito qua fiunt, adnuilascertasleges fint adftriåa .• a t qua fponté nafcunturviventia & certas habent caufas efficientes, & certum obfinem quod fuse fpeciei proprium eft, femper aguno.

■ &£?Caterum non diffitemur, qua; fponté fiunt, fi cum

aliis viventibus comparentur, imperfeßiöra eflfc, ( qua decaufa etiam quibusdam cafu gigni dicuntur } fimu)q;prin-cipium feminale, undc generantur, in variis fiepe locäs in-venirfut cafualicubi congregatum efie forte re£fcé dici pof-fit: tamencum nutriantur, augeantur,moveantur,& quodfuafpeeiei proprium eft, agant, cumq; femper deternaina-

A 3 ta

tå é detifminatå materia, & quldem Cfifto Empore provedniant, rcdtc afTcritur ca, ratioac fuaj efleati». nec imperfe¬cta eüe, nec efficietate pröxinno carere.

IV-Quidam proximamhorum vivcntiumeaufam eonfti?

<tuent Deum. At hic noa ds eorum creatione, fed gene¬rade ne qu&ritur, qua: cum fit naturalis, ejus qnoq; caufa ißnatura quasri debet, nec hie ad Deum ftatim reeurfus fiep.Ts enim poftquam å creatione Geflayit, nihil jam immedia-tc ampliusnifi miraeulofe ereat j naturam ver©, qu* cur-furngenerationis& corruptionis abfolvit, inftituit, eamqsad hoeipfum nsceflarijs viribus inftruxit. It eoncurrit jamDeusinomniumrernmnaturalium gencratione, ut caufaprima & univcrfalis, «andern, ficut & caetera omniaå lecondifca, benigne conlcrvando & moderando, qu« verooriuntur caufarum fecundaru proximi effc&us funt. Hincnihil attinet Dei coneurfum ad imperfeffcorum horum ör¬tum proxime tftriDgcre, cum ne hic prineipia feminalia*undc proxime proveniant, defiap.

V,Alii hare viyentia ab intelligentiis, quas int'ra Deurß

fingunt, proxime produci ftatuuno. Verum h«c opinioideofalfaeft, vel quod tales intelligentian non dentur, velfi darentur, ab iis, uc caufa toto generc diverfa, ullae res na¬turales fieri aequeant. Caufa namqj efficiens proxima gc-nerationisnaturalis,fimiliseflfedebet, vclinfpecie» vel ißgenese proximo ci, quod producitun*,

V I.Ali i animas fponte nafeentium å coelo proxime profi-eifei affirmant. Verum cum coelum & allra (int tantum

caufseremots & univerfalcs, å quibus vires rerum fublu^narium, ut iua fccundum ibecies proprias opera prarßare

A 3 oof-- *-r. :" ^: -1

pfoftiat:& ei «quo confervanfur& Faveniür» nonfatisli-quet»quomodo formas fponteviventiu proximé producereYtieanu, Pröindé fidicatur, coclum vclpercslorem, vel /

per lumen , vel per occultas influenfias agerc > nünquafripotent ex fe determinatum influxurn praeftare, verum de-eerminatio iftius influxüs å natura particulari fiat néccflösft> quEe in fingulis rebus fublunaribus eftdiverfa, adeoqiproximum 6cpriucipale agensr®,

VII.Pariter tftrant, qui coelura eße änimaturö ? 5c ab «ö

fpiritum quendam vitalem , å quo proximé animse fpontcnatorum proficifcanfcur, in haee inferiora demitticertöad-ftruunt. Nam, cum in ccelo null® animati corporis ope- -rationes fe pftendant, idem vivcre, fpiriturhq; ejufmodiinfublunaria b a c ab eo manare gratis alTeritur. Et quid qusr-fo attinet, in coeio & Ipiritu ab eo produéto, proximam ho-rum viventium caufam requirere, cum his principia, undéproximé contfituantur, nullo modo defuntv, quemadmo-dum decseterocoaftabio.

VUfcContcnduntplures, anirnam mundi eaufam effc&ri-

ccm fpontc natorum viventium efle. Quam fententiamprittet cecteros defendit Marßl, Ficinut Itb. 4. Theelog. ti*?,cap. /. qui it a loquitur *. Amma mundi ubi% per terram & *'-quam ffiritualia *c viiificajemina infe centinety &per fe tubkunfy femina cerporalia defunt, &feminärurfa derctiff* ab anfmalibusfoveti & itcemgenitricujubfiantt* gefitt 5tc,

IX.Åt b®c fententia falfo nitituf fundarriecto, tiude tiotx

difficulter refellitur. fallum etenim eft, animam unå com-

munem,quå informetur, mundo ineflcj quippenulla con-lpicué in toto mundo apparet a$io> quseab ea proficilcä-turs

^uf: fed omnes operationes peculiaribus & dlftioåis deiabenturforrais, undeforma «liquacommuni, quse eas coq-ne&at, & peeuliariter aniraas fpontc rafcentium produ-est, cum finc ea, fingula? form« vi divinitus fibi cqllatå fuasoperationes expedire poflint»opus noneft. Daindefiali«qua mundi forma eflets caula faltem remota 8c communis»non proxima eilet, qiucnon folum ortum fponte nafcen-tium promoverct» fed ad reliquorum vivcntium generatio¬nen! ex aequo facerct. Nec deniq; in tot divcrfis fpecie«bus> quae etiam hic funt» ulio modo furfkereo.

Non diffimilitcr his fefltiunt Ciceya /. 2. denai* Dety. '&Senecaö. quxß>p4t. eap. i6% qui ipiritum quendam vitalem &Yegetum>quemFIatqnici totimundo ineflecontendebant»pecuiiaritcr terrae & aquse infitum eü<s docent, a quo & i-pfae informentur, &ftirpes atq;iimul, quae fponte calci di-cuntur» proximcproducantur. Huic ifententias etiam fa-vet Marf Ficwu* üb, 4. dg immort äuim*c*p, 1. qui cum putat»fecxploratum habere, terram vits operationes edere, comcludit firmiter ei vitam animamqj ineflo.

%h~.

Verum hxc' opinio pari modo, quo prior, falla often-ditur. Eqmdemaéris & fpiritus multum interne cavita-tibus conclulura tensri certum eft. Certum itidem eft» a-

quam & ter ram non minus, quam coetera ornoia in natu¬ra, fpecifica fua forma conftare : At quodfpiritus illi ter~ram & aquaminforment, & quöd iimul iisdem vis illa, quaproxuné fponte nata viventia geaerent, communicata fit ,

nuiia vel probabiiis ratio ad'fruio.XIU

Hoc tantum fquet, ex aqua & terra plantas & anima-Jia primum prodada, & omnibus formas (uas» quibus fefe

mu-

/

iimttipliea&nt,& fecundum fpeciem fuam frußus 3c femétif. ;rc:ii, cmnipotends Dei verbo attributas cflo • verumnulqdarh docent (acra? liter* terra m propriäåliquå v?» quapöft pc^uhares formas progignere potis eflst, prasditam fu-i (To. Deinds ü in terra talisjneftet aniroa, quia ca com¬munis, qu z ad ccrturu efreflum determinata non eft, totdiverias (pecies producere mibimé poflet, fed cuiq; fpeeiciproximaercaaiac alfigaari debent. Dsniq: quia terra? ope-t& tioncs v it» denegaotur, rede cianimam iudde pernega-musl Ioia *atuum relut commune promptuariumo plan-tis ér animantibus aba.eatum jfuppeditat, non quidccn éfubftantit tua, fedquasvaria mifta corpora contiöCt> iifdemtribuitia ?i<Uum»aDimamTcro non largitur*.

XIII-Dcoiq; non re&Ius bis fentiunt, qui fpontc nata vi-

ventia é putrediue provenire exiftimant. Ea cum tsntum *

fit conuptto mtßi> quateisu* mißum eH> per /e mfail gignit > nifiex accidente, quatcnus priacipium leminale horum viven-tium in ie coutincao.

XIV.Uecldem pr&flabit putredo, fi vel maximé adjuvetur

calofe eoelefti: non enimfolum å calore coeli &r1iei putre-dinem» ut form^inea latentesad operationes fibi propriasfe accingaät» verftm.å quocuoq; alio excitari experientiåcrrtupa oft. Nec fatis liquct, quomodocalor »ut prima-rius fubftantiam producerc polTit, cum fit acci-dens, üc eoira ultra vires fuas ageret. Practerea nec > qu*fpoatcnsfeuntur, omnia inre putrcfcente producuntur»fediimui iaplantis 5c animslibus, tclte expérientiå.

XV.Errant firuul» qui eo&ionem in fpontanco boc ortu

fufHcere arbitrantur» cum ca iolum temperamcato alti-B mam

mamptrfe&ioaem addafc» &zm qualifatibus roütationer«aafFcrat, ncquit proinde vi propriå ullam fubftantiam pro-ducere: mstenaai 3 in q^a poil forma iatens (e exlérat*tanturo diioonere valc'o.

XVI.

Ätq;taneum deiis?undegeneratioviventium fponteortorum prcv^nirc aequir, dix^fle fufficiat: nuncquodefåalteruocvDrfp. noftre mtmbrum, a quibus caufis veré fiatVporto tperiendum reitet, ac primum de ciufa efficicotéinquiremos**

XVII.i nitio verö fciri debet, ea proprié fponte provenire,

ga*ßnegenerante manifeßo ejuadem feciet prokucuntar > qua ve*ro ex fcmine agenerante ejutdem fpeciei mamfeße produftoßunireorum srtun nondiciturfpontaneui, Alias fpontaneus ortusinigenere tribukur, tam plantis»qu« irtduftriå bumafii nonferuntur, quåm animalibus» qua? ex congreÄb msris 5c foé-ii)ina?noD genera otur, 5c casterisdn natura, qu» abfq/ t'vi'irdenti caufa oriuntui^.

XVIII.C«tsrum in Us> quae fponte oriuntur, aliqua eft diffe«'

fentia. J^uadäm cfßexJeminefenßbut noflrü manifeßo non gene*rantur : tarnen revera a planta alia ejmdefpeciei»ejwJJ femittepré-venwnt.Hvc referimös plantai»qu« tel in aqui&vel in terra»vel é lapidibus ßnejcultura hörainü rfafcianfur,&rcverå htar-juimodi c femine in plantis cjufdem fpeciei genitoprodu«cuntör,qpod in «qua, terra &iapidibus (eö cnim vcl i-quarum exunda tion e- vel ventorum impetu, vel alio naodödeferri potuit) aliquandiu latäit» dooec remotis impedi-sßentfl infitam vim manifeflé oftendcre potuerio.

X I X.JJkutdaw kofra femine gf amma ejmdem corporü in quo finfs

M

fedth ei fnvma^ cfUi in vivente nohilfari) tocs måleri* prouim&x &fubjebhamntdt fpecifiatfuii, pr*venittnt. Quomodo cx cada^vcribui vel plaatis fui ganeris rcrmes generantun*.

XX. >Porrd notetur, licet diverfa aliquafit ratio viventiuna

fponte oreorutm & ecrura, qu« non fponte proveniunt seam tarnen noo aliter , quam quoad voces intelli*imus >

fciiicet ut majoris diftin&ionis gratiå, illa dicamus nonfpontéieuuniyocéproduci, ubi agens proximum fefe le~cundum fpcciem raultipiicans eft mantfeftum; fpoate ve-ro nafoi, ubi id occultam. Non vero exiftimamus aliquodproprié loquendo, Iponte nalci, fed quicquid nafcitur, idex femine fno, etfi occulto & fenfum latente, aut leinininalogo principio, proveeiro.

XX r.Nunc, ut de agente univoeo, å quo generantur fpon*

te orta viventia, conftet, de eo non aliunde primura certi-us docemur, quam eiacrisiiteris, qua: aperté Ioquuntuix. ,Dcum in prima creatione, utcaeteris rebus omnibus, ita& viventibus non tantum materiam, fed & formas propri -as dcdiße, fimulq; his virn feie fccundum fpeciem multiplj-eandi conttaMe: nunc, cum etiam h$c, quas-yulgo «qui-voce^enerari dicuntur, in iuis principiis in aliis corporibus(ubimtio mundi creataeflé re&é credantur, etiam unå vir-tutem, quå hodieq, dum lui juris ftunt, in propria Ipecie fcconiervent atq, propagent, communicatamelle, vere do«cemusr\

XXII.Deinde, qua: Efficientem hane proximé indicant,

funthaec: t»u corporis eorundem conformatio» indolesnaturalis, aüionesomnes, Sunprimis animalium ejufdemIpeciei ex fe propagatio & generatfo. Qu« cum ßnt

B a pro*

pfopria anim« opera, non ab aü®, nifi quod animam inhabet»prteftari poteruno. Quod vero haec viventia ge-cerent, tefiis eft expcrientia, qua mufcas generare , quå a-pes extauro natasfoecundas efTe> ut de coetcris fileamus, o-culispäteu.

X X I IhPrster fasrc, vel ipfa vermium é carnibus generatio

fatisdqcet) cau'am efficientem in fponte natis, in materiafaltecD, &c non extra quasrendam efi#> ea narftq; nullo exter¬ne praeter calorem arobientisaccedente, peragitur, &fem-pet in determinata fit materia* Uade neccfleefi: inefleinipfa carae formale aiiqupd prineipium j å quo ejufmodi a-nimaleula generantur, qued certé aliud eile non potefi> ni¬fi ipfa anima ibi oeeuito modo latensrV

iire.

Deniq; idem autboritas Philofophi evincit, qui c;*im a«libi, tum i.depart,ammaicapj. etiamiü.\nc^,ß. qu&fftontefieri V'dtniur, pariter atefa artificiofis caufa effiitensßwtlis an-tccediti Item /. tnagn. morut. cap. 10, dnet p-antat & ammaha o*riri é ftmineutprincipio unfaoeo* Semen aut^m non eft s.ni-maliaut plantae generands univoeum» nifi quia partieipatanimam ejufdem fpeciei. Unde fimul confiare arbitramor,effkiens univocum principale, å quo etiam fjponté naken-tia generantur» efie animam ejufdem natura cum ea, quain efie confiituuntur, å coeteris diffingvuntur» 6t qua? quocLfuas fpeciei proprium efi> operantuju».

XXV.Üt autera modus mukiplicationis intdligatur» prins

feiri debet. Formam feuanimam in aliquo ine fit veipnii Oi quem nudsm anima? efieutiam dici.j-us, vel adufecundo* quem ab anima prodeuntem optrationetsc» appei*litmus, vel öeniqi ut matcriä»in qua meß, nee informer, nee

ope

cperatienis rtoptias exerceat» Quomedo in terrra & aquafemin * plantarem & anirnalium f®pe continentur, ut pro-pt*réa reifte (ttipCetlt Ärfß.j, degen, arimal\ eap. n. Tmyn*mi mx atnniz animarum modo quodam plenaeffe Qua »i) i map» etlamfi res, in quibusfunt» non femperaoiment 3c isfcri&ent a&u fecuodo: tarnen occulto mo¬

do t3i Iis la ; nt> & fuo tempore materiam idoneam naftssifeprgduao.

XXVI.Ueirtdc attendetur, plures formas fubordinatas in cor¬

pore v eate>& in quolibet alio mixtoefle, qu® fuperioriform® ipeeifica?» quamdiu illa pr®fens eft, proprium fubje-£tum cum fua materia prapftant, eå vsro amifTa, fui juris £a-

form® officio primum funguntur, 5c fibi conveniensdomicdium extruunt 5c fabricantur. Atq; has formas fe-minaleprineipiu fpunteortorum conflituere arbitramur^,

* xxvir.Hlcvero iilud notandürm quod fubordinatio h&c for-

marumnon nimisiateextendi debeat, neq» ftatim, fi quidex corpore alieujus animalfe nafcitur, id ex naturali ejusiP3teria proveniOe credendum : cum ex alimentis & ex-crementitiis in eo hnmoribus nafci potuenL'«

XX VI ILHis pr®fuppofitisjftatuimusin geßere duplici modo

fponté nata viventia generari i. quando anim® eora/ru,qua? in (eminc qucd aflum primü inerantj &. occuito mo¬do alicöbi latebsnt» jam idoneam materiam nrdt®, & fuisvinculisfoiuta'jfeeundumfpeciem fé propagaot & multi-plicant. i L Quando forma?» qu® in compotito» pr*fenteforma ultima, proprium fubjedfum coiiiftituebant j jam cadccedentetibireli&a?» 5clalprcambientisfota?, fein debi-ta materia pjromovent & propag^nu»

B 3 XXIX.

XXIX.Tantum de caufa efficiente fponte ortorum» quse & in

Iis formae vicefungitur: nunc cum quaelibet forma roats*riamad#quatam requirat, com qua fimui eft & perit, eaquarnarn hic fk, opcrac pretium fuerit porröinquirero.

XXX.Sapientitfimus uriiverfi creator Deus, quemadm®dun$

c^teris rebus omnibus, formas fuas fpecificas » & quidemdiverfis diverfam, & cuiqjpropriam attribuit materiam.» 5ita& bis fponte natis pr&ter propriascuiq; generi animas»fimui determinatam materiam, in qua juffu ejus hodic fefepropagant, eoctuiit, quod vel id indicio eft, éum non exquavis materia, fed fißgalaex certa fiodie oriantur.

XXXI.Hase autem non eft aiia, nifi prineipium aliquod fe-

minale, huic, ut & reliquo viventiumgenerijinitiorerunideftinatuna, id quod h?ec verba probant: Qerminct terra her-bam producenten» jement arborem frueiiferam ferentem fruflumjuxta fpeciem fuam> cui infit fernenjuum fupra terram. & ita fuit.Stmulprpducat aqua reptile amma viventü, $ tolatile volet^fupraterram\ in fuperficie expanßonü c»Ii. Prrtlerea producat terra a-nimamviventem feeundumfpechm fuam. Deniq; rebus crea«tis benedixit dicendo: Crefeite & muhipltcaminh

XXXII.Sciendum verö, prineipium hoc feminale, non in o-

mnibus ad eandem materiam addri&um efle, quod veipiantee, quae non fponte proveniunt, fatis docent.* non e-nim ih omnibus iis feminaiis ratio eadem eft» & preprie ficdiäa* neq, in folliculis foium includitur lernen, fed in qui-bufdam hoc evenit, in aiüs illa virtus feminaiis in aliis par¬tibus haeret»& quidem nupe in uoica,nunc inpluribus,nunein diverfis, nunc per totam plantam diffufa eft, ita ut quo-

cunq;

étinq; famo, fe« fadiee avulfå & tetr« commiflfå ptopaga-tio fieri poiTit, ut in faltee Sc vite fiu.

XXXIII.Ad éundem modum noneft mifam>etiam fponte of-

ta viventia non fetnpcr femineproprié di&o mnltiplicarifed quodam lernin i aoalogo principio. quod nunc in aquis>nunc in fuccis, nunc in partibus cädaveris» arbortrai folii-s,animalium excrementis, & fsepe in aliis vilidimis materiisöceulto modo repcriri, &in muIHs mutationibus diu farpeintegrum confervari po flit, quodq; in quibusdam animaii-bus, per univerfum eoriim corpusfparfum efl> ut quacunq;parte reloluta propagatio fieri queafc.

XXXIV.idcmufterius conflrmamus autboritate Senoerti» qui

hb. de conf. & dsff, Chym. cum Arift. cap. 12. itafcribit: ut indnintannbas ptmcipium ^fens vita unum eß ana logia \ nen in e-mnibus cort fed in quibusdam cor> in quibusdam quid cordi prosor tio*ne re/pondens> & quod eo mnnerefungitur, quo cor: ita få in plan¬te infeIIis piurimk fernen eß imperfetlum, in alte proportionerefpondens> futcuo fcilicet>vel aliud quid, in fe tarnen principiumfetninale contintns. utverb iüud quod analogia cordi in animaltbusießendet, revera i>itaprihcipimn eß> $ eo munere fungitur> quo inalte cor: ita i'Uudr quod femini eß analogum, per quod aquivdcAVu/gb dilfagenerationesperficiuntur* reverd in feprmcipiumfemi-■*ale continet, & ex eo ammalvelplanta produciter > nenexputredt-Heßmpliciter. linde etiam ammalia, qua, ex putrtdme gigni di*ChHiur-» qua ex JemineperfeBofiunty Junty ejundemfpeciei0

XXX V.Summatim ergo dieendo» de materia horum viven-

tium ita verifltniliterjftatuimus!» ut dicamus in prior« fpömte ortorum genere, materiam fcminalem ab ipfo generali^tecommuöicari; &eam ita difpofitam» ut aniraarn» licet in

ml•

minima etiam dmdatuis fetinete po*Gt. la altefo autemgenereapima fufeje&um illu J habet» to quo erat i ti corpo¬re viveate» dum fuperiori forms: loco materise proximaefuiu.

XXX vxAtm in cadaversbus viventmm, vel partibus cadave^

ris, vel fructibus, vel excrementis vfVeotiutn ut materia ,

animahorum quafi lopita diu fa-pe låret &externisinjurijs& impreflionibas refiftit» tandem ca'ore ambiéntis fota e-

mergit& fuasavHonesedit, ut plurimum etiam deperdi-tur, fi vel cootrari) quid occurrat» vel materia nimium di-*vidatur. I ta namq* cum formis bis, U caeterisnaturalibuseft eomparatum. üt ficut ultra naturales termiaos fefenoa difFundant: itanön a\k incerta quantitatis mole con-fiftere aptae natae fint. Üfgö quod Aquil. /. /• opi.prop, s. pe*culiariterde quaiitatibus doeuit, easfcilicet ultra vires at-tenuatas etiam nullo interimentedolius tantum menlurasdefedu quafi in nihil,um sollabi, idena nos hic de formis ve-ré dici exiftimamus.

XXXVII.Tandem, ut define horum viventium etiam aliqua

afteramus,fciendum ea, non minusac caetera in natulMuisufibus a Deoefiecreata .* temeré namqj fi dicantur produ-öa. defcctm & Deo cjeatori omnium & ejus efFe&o natu¬ra adfcribefetur > quod utrumq; fioeimpieute dici noapoteftt

XXXVIII.De boc verb fine variant Philofophi, ij» qui de putri

rnatériieadem oriri fentiunt, contendunt hac de eaula ianatura generari, ut putrelcens illa materia univerfa, cum ingenerationem tum in nutritionem eorumablumatur, qua:absq; hoc, nimium vitaeinsommodareo.

/ XXXIX

XXXIX.Verum tiecputrida materia per fe eadem -eonftkuit s

ut fuperius patuit, nec univerfa eorundem generationeafefömitur, nec fimul iistantum inefeam cedit, cum etiamin viventibus vi&um qu<erant, proinde huie feiitenti» nonfubferibimur*.

XL.Alii propter univerfi perfeöionem ejusmodianimalia

laåe effe, atq* ad ejus puiehritudinem & integritatem nonminus quam perfecta viventia pertincreautumant. in quafenteotia eft fcai, qui exere. *50. feö, i. ita loquitur; anima.lium prineeps htma , nen erat autem futurm prineeps, nifi talit iquippe in medio. non poteft effe medim taufi inter extrema, igituoextrema fafta funty ut effet medtus, propter medium igitur faftafint. Extremorum autem, tff eorum, qua, medium inter ex¬trema fita fünf,ß deeffit aliquid, dare tar in formtevaeuum, quoAlonge majue effet ffagttium in natura* quam vaeuum inquantitateßne corpore^*

XLI.Hute fententiae& nosacccdimus» affirmantes ignobi-liora anicpalia oon minus quåm perfediora^^r«/ proptergloriam Dei efle producta. Univerfa eviim propter femetipfum

operatus eH Dominus, Prov. 16. £0: certé hic mundus fimula-chrum rerum invifibiiium» & fpeculum > in quo Deurn a-lioquiinvifibilcm intueri, ejufqjinfinitam fapientiam > bo-nitatem & potentiam celebrare licet: quas Dei majeftas 6cimmenfabonitas etiam in minimishis viventibus fe nobi*conlpieicndam prarbet» luiq; venerationern & laydemquacriuj

XL II.Casterum> fi qusedam ctiam ex his noxia videantur> ea

non per creatioacm> fed per lapfura talia fafta funt,Sc nuncC pro-

providå omnipofcehtis curå non minus > quåm citeramniaufui hominis ferviunt, ß non ma n i fcfté, fa itcm ohfcu-rc & nacdiaté» Neq; ex cowwodo vel wammodo nefiro ftdperfeipfam confiderata natura dat artifici fuo giorsam, ait Åugufhlib. u. de civit. Dei c. 4».

x l 11 r.Deniq; deferviunt etiam aliis aniraantibus, quorurri

quibufdam cedunt in efcara, quibufdam alitcr commo-dant. Et ingenuc fatemur nos in cseitate hac carnali o-

ranesfincs, obquos univerfi conciitor viventia haec fecit,»ovifle & exponere minus poße. Atq* haee pro inftltutoaoßro deeleganti & difficiii hacrmteria diftafuificianu.-

Ä&fyt ®£$.

QOse Pater Kerum, rudität'e fecliVCondidit terris fimulachra vit#?Quorum origo, fed ceJebrata paucis>

Codice Moiis fUt riec a Sophis memorata pfene aPrimitus priicum fuerat peraevum.Arbitror; nae horumgenus hxü t. udo

Semine tediumliExcitum tandem ftimulo calorir* ?

Cum Deus ftellas propriis rotariMotibus; certis viribus fubtffe

TcireajuflfcUfa

M • 1

I - IB!llh tudodomeditatafenfu,Pagina terfa thc/ium fevelas ?

Pratenen grator vigili labori,4 Omine faufto.

i Quam tibi /ortem voluere vitas,Cadites Mufae, teneris ab annis,Firma fit nutu fuperum benigno?

Auipice Chrifto.Frttrifuo german» LaurentioV. Pontelio itagralulnyi viluit

Jonannnes V. Pontelius.