STABILIZIMI DHE PASURIMI ME LENDE

ORGANIKE I LLUMIT TE GJENERUAR NGA

IMPIANTET E TRAJTIMIT TE UJERAVE TE

NDOTUR URBANE PER PËRDORIM NË BUJQËSI

Vait Ajro 1, Philip Giantris 2, dhe Esida Lekbello 2

1Ecofert- Plehu Organik, Universiteti Ndërkombëtar i Strugës, Maqedoni,2 Valu Add Management Services, Shqipëri

4-5-6 Nëntor 2015, Prishtinë, Kosovë

SFIDAT E MENAXHIMIT TË LLUMIT NGA

IMPIANTET E TRAJTIMIT TE UJRAVE TE

NDOTUR URBAN (ITUNU)

Llumi i prodhuar nga ITUNU do të shtohet ndjeshën në

dekadat e ardhshme në Ballkanin Perëndimor dhe në

Europën Juglindore ashtu si dhe nevoja per ti trajtuar

sipas Direktivave të BE për trajtimin e ujrave te ndotur

urban.

Menaxhimi i llumit parashikon riperdorimin e materies

organike dhe elementeve me dobi për shfrytëzim në

bujqësi, duke përdorur teknika dhe teknologji efikase me

qëdrueshmëri ekonomike.

Riperdorimi i llumit i gjeneruar nga ITUNU duhet te trajtoje

një shumëllojshmëri të mikroorganizmave patogjene të

cilat shkaktojnë sëmundje te kafshët dhe te njerëzit.

HISTORIKU I PERQASJES

Studimet shkencore janë zhvilluar gjatë periudhës 2009-

2014, gjatë implementimit të projektit “Trajtimi dhe

përdorimi i Llumit të prodhuar nga Impianti i Trajtimit të

Ujrave te Ndotur Urbane (ITUNU) në Vranisht” - qyteti i

Strugës në Republiken e Maqedonisë.

Objektivi kryesor gjatë kërkimit ka qenë që llumi nga

aspekti mikrobiologjik të bëhet i pastër dhe me pas të

përdoret në bujqësi.

Kërkimet janë fokusuar te efekti i kombinimit të lëndës së

parë të dalë nga llumi i pasterizuar, me lëndë dobiprurëse

për të fituar plehun organik-mineral, me përdorim të gjerë

në kulturat bujqësore, me përmirësim të strukturës së

tokës pjellore dhe me qëndrueshmëri ekonomike.

FAZAT E PËRQASJES PËR KONVERTIMIN

E LLUMIT NGA ITUNU NË PLEH ORGANIK-

MINERAL

Faza 1: Pasterizimi standard dhe klasik i Llumit me

aplikimin e Gëlqeres (CaO) bazuar në përzierjen e disa

materieve organike të përshtatshme dhe të dobishme

për nga forma dhe cilësia.

Faza 2 : Stabilizimi i pH ne vlerat of 7-8 duke perdorur

acid citric.

Faza 3 : Futja në përdorim e Zeolitit natyral me nje

perqindje te lendes se thate prej 10-40%.

Faza 4 : Tharje dhe peletizimi i materialit të stabilizuar

për përdorim praktik dhe aplikimi më pas në bujqësi.

SKEMA E PROCESIT PËR TRAJTIMIN LLUMIT NGA ITUNU, BIOMASA DHE PLEHU

FAZA 1

PASTERIZIMI STANDARD DHE KLASIK I

LLUMIT DUKE APLIKUAR GËLQERE (CAO)

Vendoset Llumi nga procesi i trajtimit të ndarjes nga uji

(shtrydhja) me përdorim të Filter-belt presës.

Llumi i perfituar me siper, bashkohet me Gëlqeren

natyrale (CaO) duke e përzier në Reaktor për

homogjenizim.

Reagimi i CaO-së me ndihmen e fraksioneve te lëngshme

të Llumit shkakton reaksion ekzotermik, çka gjeneron sasi

të konsiderueshme te energjise së nxehtë mbi 700C.

Procesi zgjat së paku 2 (dy) orë deri sa pasterizimi të jetë

arritur plotësisht.

REZULTATET E FITUARA PAS PROCESIT

TE PASTERIZIMIT

Zgjerimi dhe hidroliza e pjesëshme e celulozës, e

cila eshte në sasi të konsiderueshme tek Llumi.

Ne temperaturë mbi 700C uji hidroskopik është

liruar, pjesërisht ka avulluar dhe ka de-hidratuar,

duke ulur nivelin e lagështise.

Perfundimi i procesit të hidrolizës së materies

organike (vajra, trigliceride etj), ku vajrat janë

hidrolizuar në alkale, me çka eliminohet prodhimi i

erërave të padeshirueshme qe ndikojne ne

shkaterrimin e materies organike.

FAZA 2, 3 & 4

STABILIZIMI I pH-së, PËRZIERJA ME ZEOLIT

NATYROR DHE PELETIZIMI

Përdorimi i Acidit citrik si burim i stabilizimit

të pH-së në vlerat prej 7-8.

Përdorimi i Zeolitit natyror me nje perqindje te

lendes se thate prej 10-40%.

Tharja dhe peletizimi i materialit të stabilizuar

për përdorim praktik dhe aplikimi më pas në

bujqësi.

Përberja e Lendes se Pare - ITUNU në

Vranisht

Test Llumi i Patrajtuar

Humus (%) 18.93

Totali N (%) >1.00

pH ne Uje 7.76

P2O5 *(mg/100g test) 194

K2O*(mg/100g test) 120

Lenda e Thate (%) 14

Lageshtia (%) 86

Lageshtia Hidroskopike (%) 81.98

Koeficienti Hidroskopike 5.55

Përberja Mikrobiologjike e Lëndës së

Parë - Llumi nga ITUNU në Vranisht –

Strugë (Para trajtimit)

Perberja Mikrobiologjike

(bakterie/ml)

Llumi i

Patrajtuar

Koliforme totale 161,600

Escherichia Coli 43,600

Clostridium per Fringes 5,100

Enterococci 62,480

Pseudo Monas ae Ruginosa 1,840

Nr. i Kolonive 220C 15,744,000

Nr. i Kolonive 370C 9,888,000

Bakteria Sporogenous 39,000

Bakteria Amylolytic 376,000

Phosphorus Mineralization Bacteria 499,000

Përmbajtja Mikrobiologjike e Lëndës së

Parë - Llumi nga ITUNUnë Vranisht –

Strugë (Pas trajtimit)

Perberja Mikrobiologjike

(bakterie/ml)Llumi i Trajtuar

Koliforme totale 0

Escherichia Coli 0

Clostridium per Fringes 0

Enterococci 0

Pseudo Monas ae Ruginosa 0

Nr. i Kolonive 220C 210

Nr. i Kolonive 370C 27

Bakteria Sporogenous 80

TESTIMI DHE REZULTATET E

AKREDITUARA

Shqyrtimi i lëndës − Pleh Organik „ECOFERT“

Tipi “ORGANIC - P“ − 09/2015

TESTIMI DHE REZULTATET E

AKREDITUARA

Shqyrtimi i lëndës − Plehu Organik “ECOFERT“

Tipi “ECOSHARR“− 09/2015

TESTIMI DHE REZULTATET E

AKREDITUARAShqyrtimi i lëndës − Plehu Organik “ECOFERT“

Tipi “ORGAMIN 10” − 09/2015

93.11%1.8%13%5.8%0.68%

KONKLUZIONET

Pasi Llumi të trajtohet me CaO për një kohë prej 2 (dy) orësh,

ai stabilizohet në tërësi, pastrohet nga mikrobet patogjene,

dhe Llumi i trajtuar është gati për përdorim të mëtejshëm.

Studimi ka konstatuar se Llumi i trajtuar me këtë teknologji

është i pastër sanitarisht dhe i padëmshëm për ambientin, me

çka mund të përdoret në bujqësi.

Me këtë teknologji, produkti final “Plehu Organik-Mineral”

përmban elemente organike dhe minerale, qe plotëson

nevojat e kulturave bujqësore, përmirëson shtresën e tokës

pjellore dhe e mbron atë nga kontaminimi eventual.

Kosto relativisht e ulët e prodhimit, cmimi i prodhimit varion

nga 100-150 $/Ton, çka paraqet nje produkt shumë

konkurues në tregun aktual.

FALEMINDERIT!

vaitajro@yahoo.com