SÖZLÜK DERGİSİ

Prof. Dr. Esmeray AcartürkÇukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi E. Öğretim Üyesi ADANATDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. Cengiz AslanFırat Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı ELAZIĞ[email protected]

Prof. Dr. İsmet AydoğduCelal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi MANİSATDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. Ayla BayıkEge Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İZMİRTDK Hemşirelik Terimleri Çalışma Grubu Başkanı[email protected]

Prof. Dr. Esin KâhyaAnkara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi E. Öğretim Üyesi ANKARATDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. Gönül PekerEge Üniversitesi Tıp Fakültesi İZMİRTDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. Yalçın ÖzkanGATA Eczacılık Bilimleri MerkeziANKARATDK İlaç ve Eczacılık Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. İbrahim Yıldırımİstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi E. Öğretim Üyesi İSTANBUL TDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Prof. Dr. Hamza ZülfikarAnkara Üniv. Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Türkçe Bölüm E. Başkanı ANKARATDK Tıp ve İlaç ve Eczacılık Terimleri Çalışma Grubu Ü[email protected]

Belgin AksuTDK Türk Dili Uzmanı

[email protected]

Yayın Kurulu

Editör

SahibiLogos Yayıncılık Tic. A.Ş. adına

Rıfat Bahar

Sorumlu Yazı İşleri MüdürüProf. Dr. Cengiz Yakıncı

Yayın KoordinatörüTania Sisa

Dizgi-MizanpajAyfer Eryeşil

Arzu Deniz Ölmez

Yönetim Yeri: LOGOS YAYINCILIK TİC. A.Ş.

Yıldız Posta Cad. Sinan Apt. No. 36 D. 66/67 34349 Gayrettepe-İstanbulTel: (0212) 288 05 41 - (0212) 288 50 22 Faks: (0212) 211 61 85

e-posta: [email protected]

Sözlük Dergisi, üç ayda bir yılda dört sayı olarak yayımlanır. Bu dergide yayımlanan yazıların telif haklarıLogos Yayıncılık Tic. A.Ş.’ye ait olup, yayımcının yazılı izni olmadan hiçbir şekilde tümü veya herhangi bir bölümü

kopya edilemez, herhangi bir dilde tamamen veya kısmen yayımlanamaz, dijital ortama yüklenemez.

Yayın Türü: Yerel SüreliBaskı Yeri/Matbaa: LOGOS YAYINCILIKBaskı Tarihi: Haziran 2017

Editör Yardımcısı

Prof. Dr. Cengiz Yakıncı

İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, MALATYATDK Tıp Terimleri Çalışma Grubu Başkanı

TDK İlaç ve Eczacılık Terimleri Çalışma Grubu ÜyesiTDK Hemşirelik Terimleri Çalışma Grubu Üyesi

[email protected]

SÖZLÜK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 3 ISSN 1308-1500

1

SUNUŞ

İş sağlığı ve güvenliği (İSG); iş yerlerinde işin yürütülmesi ile oluşan tehlikelerden, sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak için yapılan bilimsel çalışmalardır. Bu çalışmalar, çalışanlar ile işletmenin ve üretimin güvenliğini yani çalışanı ve çevresinin korunmasını temel alan önlemlerdir.

Temel İSG bilgilerini içeren kitaplar değişik içeriklerle yayımlanmıştır. Buna karşın güncel kaynaklara dayanan, saha çalışanları ve diğer ilgililer için rehber olacak İSG terimlerini içeren yazılı bir kaynak bulunmamaktadır. Bu sözlüğün oluşturulmasında, uzun süredir İSG konusunda eğitim ve araştırmaları olan hekimler, mühendisler, fizik, hukuk ve iş teftiş müfettişliği gibi alanlarda uzman olan arkadaşlar görev almıştır. Sözlüğümüzün İSG alanında çalışan işyeri hekimlerimize, iş güvenliği uzmanlarımıza, diğer sağlık personelimize ve İSG eğitmeni tüm meslektaşlarımıza yararlı olmasını umuyoruz. Yaşam ve iş koşullarımız ile yasal değişikliler ve İSG alanındaki gelişmeler süreklidir. Bu nedenle sözlüğümüzü en geç iki yılda bir güncelleyeceğiz. Bu güncellemeye katkıda bulunmak isteyen İSG profesyonelleri veya ilgili olan herkesi destek olmak üzere iletişim bilgilerimizle bize ulaşmaya çağırıyoruz. Sözlüğümüzün İSG profesyonelleri başta olmak üzere ilgili tüm akademisyen, eğitmen, öğrenci ve çalışanlarımıza yararlı olması dileğiyle saygı ve sevgilerimizi sunuyorum.

Adana, 2017

Prof. Dr. Ferdi TanırSayı editörüÇukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalıİş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü

İş Sağlığı ve Güvenliği Terimleri

3

Aabsorbsiyon absorption Deriden veya gözlerden

vücuda alınma, emilme.

acil çıkış ve ilk yardım işaretleri emergency escape and first-aid signs Acil çıkış yolları, ilk yardım

malzeme ve ekipmanları veya kurtarmayla ilgili bilgi

veren işaret.

acil durum state of emergency, emergency situation Afet olarak değerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik,

tedbirsizlik, ihmal, kasıt ve çeşitli sebeplerle meydana

gelen olayların yol açtığı hâl.

acil durum aydınlatması emergency lighting Olağan aydınlatma devrelerinin kesintiye uğraması

hâlinde armatürün kendi gücüyle veya ikinci bir enerji

kaynağından beslenerek sağlanan aydınlatma.

acil durum ekibi emergency support team Yangın, deprem ve benzeri afetlerde binada bulunanların

tahliyesini sağlayan, olaya ilk müdahaleyi yapan, arama

kurtarma ve söndürme işlerine katılan ve gerektiğinde ilk

yardım uygulayan ekip.

acil eylem planı emergency action plan İşyerlerinde

çalışanlara ve/veya işyerine zarar verebilecek doğa veya

insan kaynaklı tüm acil müdahale gerektiren durumları

önlemek ve olası zararları en aza indirmek için yapılacak

olanların yer aldığı plan.

açık devre on-grid, open-circuit Elektrik

devresindeki anahtarın açık durumda olduğu, devreden

akımın geçmediği ve alıcının çalışmadığı devre.

açık topraklama net to ground Topraklama iletkeni

üzerine bir parafudr veya eklatör bağlanan topraklama.

ağrı eşiği pain threshold Kişinin ağrıyı ilk hissettiği

düzey.

akut acute ivegen

ALARP as low as reasonably practicable “Bakiye riskin olabildiğince makul düşük seviyeye

indirilmesi”teriminin İngilizce kısaltması.

alçak gerilim low voltage Etkin değeri 1000 volt

veya 1000 voltun altında olan fazlar arası gerilim.

alt işveren sub-employer Büyük bir işin bir bölümünü

yaptırmayı, asıl işverenden alarak kendisi üstlenen diğer

yüklenici. taşeron

alternatif akım alternating current Zamana bağlı

olarak periyodik bir şekilde yön ve şiddet değiştiren

akım.

alüminoz aluminosis İnce alüminyum tozlarıyla

uğraşan işçilerde gelişen akciğer hastalığı.

ampermetre ampere meter akımölçer

analitik araştırma analytical research Hastalıkların

veya sağlıkla ilgili durumların görülme sıklığı ile diğer

değişkenler (yaş, cinsiyet, coğrafik bölge, bir etkene maruz

kalma vb.) arasında bir ilişki olup olmadığının incelendiği

araştırma.

anayasa constitution Vatandaşların sahip oldukları

temel hak ve özgürlüklerle devletin temel organlarının

kuruluşu ve işleyişini düzenleyen ana hukuk kaynağı.

anemometre anemometer hava akımölçer, yelölçer

anomali anomaly Normal biçimin dışında olma.

antrakoz anthracosis Kömür tozu solunması sonucu

gelişen pnömokonyoz.

antropometri anthropometry İnsan bilimlerinin

beden ölçümleriyle ilgilenen dalı.

ara transformatör adapter transformer, interstage transformer İletişim tesislerinde, besleme şebekesinden

kaynaklanan işlev bozulmalarını önlemek için kullanılan,

sargıları elektriksel (galvanik) olarak ayrılmış bir

transformatör.

aralıklı kontrol muayenesi periodic control examination Her iş kolu ve tehlike sınıfına göre

belirlenmiş sürelerde tekrarlanan çalışanların tıbbi

muayenesi. periyodik kontrol muayenesi

ark kaynağı arc welding Kaynak için gerekli ısının,

örtülü tükenen bir elektrotla iş parçası arasında oluşan ark

sayesinde ortaya çıktığı, elle yapılan bir kaynak yöntemi.

artık risk residual risk Koruyucu tedbirlerin

uygulanmasından sonra kalan risk. bakiye risk

asbest asbest Lifsi kristal yapısına sahip olan

Sözlük Dergisi

4

magnezyum silikat, kalsiyum-magnezyum silikat, demir-

magnezyum silikat ve kompleks sodyum-demir silikat

bileşimindeki bir grup mineral.

asbestoz asbestosis Asbest (amyant) tozlarının

devamlı solunum sonucu akciğerlerde toplanmasıyla

gelişen akciğer hastalığı.

asıl işveren principal employer İşçileri ücretle

çalıştıran, işyerinin ve üretim hizmet araçlarının sahibi

gerçek veya tüzel kişi. patron

asit acid Yakıcı, eritici kimyasal.

aşırı gerilim overvoltage Genellikle kısa süreli olarak

iletkenler arasında veya iletkenlerle toprak arasında oluşan,

işletme geriliminin izin verilen en büyük sürekli değerini

aşan ancak işletme frekansında olmayan bir gerilim.

atık waste Çöp, döküntü, kimyasal işlemden arta

kalan, kullanım dışı malzeme.

ayak koruyucusu protective footwear Ayağı ağır

cisim düşmesi, cisim batması, elektrikle veya kimyasalla

temas riskine karşı koruyan donanım.

aydınlatma lighting, illumination Nesneler ve

çevrelerinin görülebilmesi amacıyla ışık uygulanması.

ayırma transformatörü separating transformer, isolating transformer İletişim tesislerinde, besleme

şebekesinden kaynaklanan işlev bozulmalarını önlemek

için kullanılan, sargıları elektriksel (galvanik) olarak

ayrılmış bir transformatör.

az tehlikeli işyeri less dangerous workplace Tehlike

sınıflama kriterlerine göre çalışanlar ve çevresi için düşük

oranda tehlike içerdiği kabul edilen işyeri.

azaltıcı etken mitigation Doğal tehlikeler, çevresel

bozulma ve teknolojik tehlikeler gibi olumsuz etkileri

sınırlamak için alınan tedbir.

Bbagasozis bagassosis Şeker kamışı işçilerinde görülen

organik bitki tozlarına bağlı gelişen akciğer hastalığı.

bağıl nem relative humidity Mutlak nemin azami

neme oranı.

bakım maintenance İş ekipmanında yapılan

her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi işlemlerin

tamamı.

bakiye risk residual risk Mühendislik, yönetsel ve

çeşitli çalışma metotlarına rağmen önlenemeyen risk.

artık risk

bar bar, unit of pressure basınç birimi

baritoz baritosis Baryum tozu solunması sonucu

gelişen pnömokonyoz.

barometre barometer Atmosfer basıncını ölçen

cihaz.

basınç pressure Bir yüzey üzerine etkide bulunan

gücün yüz ölçümü birimine düşen miktarı.

basınçlı kap pressured container İç basıncı 0,5

bardan büyük olan kap ve ekipman.

baş koruyucu head protection Başı darbelere,

çarpmalara ve üzerine cisim düşmesine karşı koruyan

donanım.

başarısızlık mekanizması failure mechanism Gelişme başarısızlığı nedeniyle ortaya çıkan fiziksel

süreçleri ve durumları tanımlayan bir mekanizma.

baz base, alkali Alkali vasıflı kimyasal.

beklenen değer expected value Risk analizinde, bir

olayın olma ihtimali ve sonuçları ile ilgili değişkenlerin

olası değerleri.

bel desteği kemeri lumbar support belt Yük

kaldırma ve taşıma işlerinde bel ağrılarını azaltmak ve bel

desteği için kullanılan özel kemer.

berilyoz berylliosis Baritoz, sideroz, stannoz, antrakoz

gibi tozların birikmesiyle oluşan pnömokonyoz hastalığı.

besleme hattı supply line Dağıtım şebekesiyle yapı

giriş hattı arasındaki bağlantı hattı.

beyaz baret white helmet öneticiler, ziyaretçiler

veya teknik (mimar, mühendis, tekniker vb.) personelin

kullandığı baret.

BİMER prime ministry communication center “Başbakanlık İletişim Merkezi”nin kısaltması.

bina sorumlusu superintendent Apartmanla ilgili


5

yapılması gereken işleri yaptırmaktan sorumlu olan,

binada kat maliklerinin kendi aralarında seçeceği veya

dışarıdan yetki vereceği kişiyi veya kat malikini veya

maliklerini temsil eden sorumlu yetkili.

bireysel yaşam riski individual risk Belli bir kişi

üzerinde bir tehlike varlığına bağlı olarak oluşan risk

artışı.

birincil risk analizi preliminary risk analysis Sistemin veya işlemin potansiyel tehlikeli parçalarını tespit

ederek değer biçmek ve tespit edilen her bir potansiyel

tehlike için az veya çok kaza ihtimallerini belirlemek.

PRA

bisinozis bisinosis Pamuk, keten, kendir vb.

tozlarının solunması sonucu gelişen mesleki solunum

sistemi hastalığı.

biyolojik etken biological agent İnsanda

enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye yol açabilen

mikroorganizma, hücre kültürü veya parazitler.

biyolojik izleme biological monitoring Sağlık

risklerinin değerlendirilmesi amacıyla çalışanların

muayenesi, her tür kan, idrar, doku, salgı, dışkı, saç,

ortam havası vb. yapılan tetkikler ve değerlendirmeler.

BLV biological limit value “Biyolojik sınır değer”

teriminin İngilizce kısaltması.

boksit pnömokonyozu Bauxite pneumoconiosis Alüminyum ve silisyum içeren boksit dumanı solunması

sonucu gelişen ilerleyici pnömokonyoz.

Ccaraskal caraskal Aynı anda ve birbiriyle aynı

yönde hareket eden iki makaranın kancasına bağlanan

yükleri, istenilen uzunluktaki yapılara çıkaran bir

palanga.

CAS chemical abstracts service “Kimyasal bileşikler,

alaşımlar için kullanılan maddelerin servis kayıt

numarası”nın İngilizce kısaltması.

CE işareti CE mark Ürünün Avrupa Birliği

mevzuatına uygun olduğunu gösteren bir simge.

Ççalışan staff, personnel, employee Bir işyerinde çırak

ve stajyerler de dâhil olmak üzere ücret karşılığı işveren

emrinde çalışanları -işçi, memur, sözleşmeli personel-

kapsayan gerçek kişilerin tümü.

çalışan temsilcisi employee representative İş

sağlığı ve güvenliğiyle ilgili çalışmalara katılma, izleme,

tehlikelerin yok edilmesi veya riskin azaltılması için tedbir

alınmasını isteme, tekliflerde bulunma vb. konularda

çalışanları temsil etmeye yetkili kişi.

çalışma koşulları working conditions Çalışanın,

işini yaparken sahip olduğu şartlar.

çalışma ortamı work environment Çalışanın içinde

bulunduğu doğal veya maddi unsurların bütünü.

çalışmaktan kaçınma hakkı right to avoid work İş yerinde ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kalan ve

söz konusu tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda

çalışanların çalışmayarak işyerini veya tehlikeli bölgeyi

terk etmelerine ilişkin hakları.

ÇASGEM Labor and Social Security Training and Research Center “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve

Araştırma Merkezi Başkanlığı”nın kısaltması.

çevresel izleme environmental monitoring Çalışma ortamı ve çevresindeki fiziksel, kimyasal ve

biyolojik maruz kalmanın standartlara göre analizi ve

değerlendirilmesi.

çevresel risk environmental risk Doğal ekosistemleri

veya doğal dünyanın estetiğini, sürdürülebilirliğini veya

rahatlığını tehdit eden risk.

çiftçi akciğeri hastalığı farmer’s lung disease Pamuk keten kenevir tozlarına uzun süre maruz kalma

sonucu ortaya çıkan kronik bir akciğer hastalığı.

çinko dumanı humması zinc fume fever Çinko

dumanına maruz kalma sonrasında bulantı, kusma,

kramp ve ateşle belirgin hastalık.

çocuk işçi child worker On dört yaşını bitirmiş,

on beş yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış

çalışan kişi.

Sözlük Dergisi

6

çocuk işçiliği child labour Çocukları çocukluklarını

yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını

eksilten işçilik türü.

çok tehlikeli işyeri very dangerous workplace Tehlike sınıflama kriterlerine göre çalışanlar ve çevresi için

yüksek oranda tehlike içerdiği kabul edilen işyeri.

ÇSGB ministry of labour and social security “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”nın kısaltması.

Ddağıtım şebekesi distribution network, power

distribution Akım kaynağından tüketici tesisine kadar

olan hava hatları ve kabloların tümü.

dB decibel “Desibel” teriminin kısaltması.

deformasyon deformation biçim bozukluğu

dejeneratif hastalık degenerative disease Oluşumunda travma, tümör veya yangı gibi unsurların

etkili olmadığı sadece dejenerasyona veya diğer bir

ifadeyle dönüşümlü hücre zedelenmesine bağlı olarak

biçimlenen hastalık.

dekompresyon hastalığı decompression sickness vurgun hastalığı

desibel decibel İşitme duyarlığını ölçmekte kullanılan,

sesin gücü ile ilgili bir birim. dB

diğer sağlık personeli other health staff İş sağlığı

ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının belgelendirdiği,

hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı

teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça

verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişiler.

doğru akım direct current Zamanla yönü ve şiddeti

değişmeyen akım.

doğum izni maternity leave Çalışan kadınlara

doğum öncesi başlayıp doğumdan sonraki belli bir süreye

kadar verilen toplam 16 haftalık yasal izin.

doktrin doctrine Tartışmalı hukuki konularla

ilgili hukuk alanındaki bilim insanlarının yaptıkları

araştırmalar ve ileri sürdükleri görüşler.

dozimetre dosimeter dozölçer

DSÖ World Health Organization “Dünya Sağlık

Örgütü”nün kısaltması.

duruş posture Çalışanın işi yürütürken aldığı

pozisyon.

EEDYS electronic document management system

“Elektronik Doküman Yönetim Sistemi”nin kısaltması.

efektif sıcaklık effective temperature Hava sıcaklığı,

hava nemi ve hava akım hızının beraberce kişi üzerinde

oluşturduğu sıcaklık etkisi.

ekosistem ecosystem Belirli bir alanda bulunan

canlılar ile bunları saran çevrenin karşılıklı ilişkileri ile

meydana gelen ve süreklilik gösteren çevresel sistem.

ekran araç screened tool Uygulanan işlemin içeriğine

bakılmaksızın ekranında harf, rakam, şekil, grafik ve resim

gösteren her türlü araç.

el aletleri hand tools Bir enerjiyle veya kullanmak

için manuel çaba harcamayı gerektiren çekiç, bıçak, el

testeresi, taşınabilir matkap, sıcak hava tabancaları vb.

herhangi bir portatif araç.

el kol vibrasyonu hand-arm vibration segmental

titreşim

el koruyucusu hand protection Eli mekanik,

kimyasal, biyolojik veya elektriksel risklere karşı koruyan

donanım.

elle çalışma manual operation İtme, çekme, kürek-

kazma ile çalışma, ince iş, montaj, kaldırma, indirme,

yerleştirme, tutma vb. birçok eylemin toplamı.

elle kaldırma manual lifting Yükün elle tutularak

bulunduğu yerden kaldırılması.

elle kavrama hand grip Herhangi bir şeyin en büyük

güç uygulanabilecek şekilde kavranması.

elle malzeme taşıma manual material handling Malzemeleri mekanik yardımcısı olmadan kaldırma,

taşıma ve hareket ettirme.

elle taşıma işi manual handling Bir veya daha fazla


7

çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi,

taşıması veya hareket ettirmesi.

elle taşıma yardımcıları handling aids Eşyaları

taşımak ve yaralanma olasılığını azaltmak için kullanılan

arabalar, kamyonlar ve el arabaları gibi mekanik taşıma

araçları.

emniyet safety Makul olduğu kadar düşük bir düzeye

indirilmiş risk durumu.

emniyet faktörü factor of safety Sıklıkla belirlenen

kurallara uygun olarak hesaplanan, sistem direncinin tepe

tasarım yüklerine oranı.

emniyet kemeri safety harness, fall arresters Yüksekte güvenli çalışmayı sağlamak için kullanılan,

düşmeyi durdurucu veya önleyici donanım.

emredici işaret mandatory sign Uyulması zorunlu

bir davranışı belirleyen işaret.

emzirme odası breastfeeding room Kadın çalışanı

en az 100-150 olan işyerlerinde emziren çalışanların

çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından çalışma

yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta

kurulması zorunlu oda.

enerji energy Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde

ortaya çıkan güç. erk

enerji kabloları power cables Elektrik enerjisinin

iletilmesi veya dağıtılması için kullanılan, gerektiğinde

toprak altına da döşenebilen yalıtılmış iletkenler.

engelli disabled Doğuştan veya sonradan herhangi

bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal,

duygusal ve sosyal yetileri çeşitli derecelerde kaybolmuş

kişi.

eretizm erethism Özellikle kronik cıva zehirlenmesinde

merkezî sinir sisteminin hasarı sonucu gelişen psikolojik

değişikliklerle belirgin meslek hastalığı.

ergonomi ergonomics Ürünleri, görevleri ve

ortamları insana uyarlayarak kalite, üretkenlik ve güvenli

insan performansı için engelleri kaldırma ile uğraşan

bilim. iş bilimi

ergonomi programı ergonomic program

Ergonomik risk faktörlerini öngörmek, tanımlamak,

analiz etmek ve kontrol etmek için oluşturulan sistematik

bir süreç.

ergonomik risk faktörleri ergonomic risk factors Çevresel, psikolojik ve işin çalışma alanının yapısından

kaynaklanan faktörler.

ESAW European Statistics on Accident at Work “İş Kazalarında Avrupa İstatistikleri” teriminin İngilizce

kısaltması.

ESD threshold limit value “Eşik sınır değer”

teriminin kısaltması.

eş değer gürültü seviyesi equivalent noise level Belli bir süre içinde seviyeleri değişim gösteren, genellikle

ağırlıklanmış ses seviyesi olarak ölçülen, gürültünün enerji

açısından eş değeri olan sabit seviyesi.

eş potansiyel kuşaklama equipotential bonding Potansiyel dengelemesini sağlamak amacıyla kullanılan

bağlantı iletkenleri.

eşik sınır değeri threshold limit value Çalışanların

işyeri ortamında günde sekiz ve haftada 40 saat çalışmayla

zararlı etki görmeyeceği düşünülen kimyasal madde

düzeyi. TLV, ESD

ETA event tree analysis “Olay ağacı analizi” teriminin

İngilizce kısaltması.

etkene atfedilen risk attributable risk Etkene

maruz kalanlarda görülen hastalık oranı ile etkene maruz

kalmayanlardaki hastalık oranının farkı.

etkilenmeye maruz kalma süresi effect-exposure duration Zararlı etkinin başlamasıyla hastalık

belirtilerinin çıkması için gereken en az süre.

EU-OSHA European Agency for Safety and Health at Work “Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı”nın


Ffaktör factor İş kazasının meydana gelmesinde etken

olan insani, soysal, teknik çevre, makine ve malzeme

unsuru.

Sözlük Dergisi

8

Faraday kafesi Faraday cage Elektriksel iletken

metal ile kaplanmış veya iletkenlerle ağ biçiminde örülmüş

içteki hacmi dışarıdaki elektrik alanlardan koruyan bir

muhafaza.

farz edelim what if...? olursa ne olur

fatalite hızı fatality rate Meslek hastalığı veya iş

kazası sonucu ölüm sayısının, meslek hastalığı veya iş

kazası sayısına bölümünün bin ile çarpılmasıyla bulunan

değer.

faz iletkeni phase conductor Elektrik enerji

kaynaklarını tüketicilere bağlayan ancak orta noktadan

veya yıldız noktasından çıkmayan iletken.

felaket disaster Çok büyük üzüntüye ve sıkıntıya,

onarılması güç zarara yol açan olay veya durum.

fesih dissolution Tek taraflı olarak kullanılabilen ve

karşı tarafın kabulüne bağlı olmayan, var olan hukuki

ilişkiyi sona erdirip yeni durum ortaya çıkarma iradesi.

FMEA failure mode and effect analysis “Hata modu

ve etkisi analiz yöntemi” teriminin İngilizce kısaltması.

forklift forklift istif makinesi

frekans frequency Bir ses dalgasında bir saniyede

salınan dalga boyu sayısına karşılık gelen ve sesin perdesini

belirleyen sayısal değer.

freze milling Tornacılıkta bir deliğin ağzını

genişletmekte kullanılan çelik aygıt.

FTA fault tree analysis Hata ağacı risk değerlendirme

yöntemi.

Ggaz altı kaynağı gas welding Kaynak için gerekli

ısının, tükenen bir elektrot ile iş parçası arasında oluşan

ark sayesinde ortaya çıktığı bir kaynak yöntemi.

gece çalışması night working En geç 20.00’de

başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve her

durumda en fazla on bir saat sürebilen çalışma.

geçici iş görememezlik ödeneği temporary incapacity benefit İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve

analık hâllerinde kanunda belirtilen geçici iş göremezlik

sürelerinde verilen ödenek.

geçici işaretler occasional signs Kısa ve belirli süreli

durumlarda kullanılan işaretler.

genç işçi junior employee On beş yaşını tamamlamış

ancak 18 yaşını tamamlamamış çalışan kişi.

gerçek kişi real person Hakiki şahıs, doğal kişi.

gerilim voltage Bir iletkenin uçları arasındaki gizil

güç farkı, potansiyel farkı, voltaj.

glop termometre globe thermometer küre

termometre

göz ve yüz koruyucusu eye and face protector Göz

ve yüzü, katı, sıvı gaz ve ışınlardan korumakta kullanılan

donanım.

gözetim surveillance Gözetleme, izleme.

GSYH gross domestic product “Gayrisafi Yurt İçi

Hasıla” teriminin İngilizce kısaltması.

Guyon kanalı sendromu Guyon’s canal syndrome Ulnar sinir trasesinde uyuşma, karıncalanma ve kuvvet

kaybıyla belirgin hastalık.

günlük gürültüye maruz kalma düzeyi daily noise exposure level İşyerindeki toplam gürültüye maruz

kalma düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için zaman

ağırlıklı ortalaması.

gürültü noise İşitme kaybına yol açan, sağlığa zararlı

olan veya başka tehlikeler ortaya çıkaran bütün sesler.

gürültü kirliliği noise pollution İnsan veya hayvan

yaşamını olumsuz etkileyen, dengesini bozan her türlü

insan, hayvan veya makine kaynaklı ses oluşumu.

güvenlik araştırmaları safety surveys Tehlikeli

faaliyetlerin, süreçlerin veya alanların genel incelemeleri.

güvenlik denetimi safety inspection Tesis, çalışma

yeri ve çalışma için güvenlik standartlarının bir emniyet

danışmanı veya mühendis tarafından sistematik olarak

değerlendirilmesi.

güvenlik doğruluk düzeyi safety integrity level, SIL İsteğe bağlı olarak güvenilirlik veya başarısızlık

olasılığı açısından güvenlik sistemi performansının bir

ölçüsü. SIL


9

güvenlik gözleme safety monitoring Kurumsal

güvenlik standartlarına ve işlemlerine uyulmasına ilişkin

periyodik kontroller.

güvenlik kültürü safety culture Örgütlerin sağlık

ve güvenlik programlarının taahhüdünü, tarzını ve

yeterliliğini belirleyen bireysel ve grup değerlerinin,

tutumların, yetkinliklerin ve davranış modellerinin bir

ürünü.

güvenlik örnekleme safety sampling Tehlikeli

faaliyetlerin, süreçlerin veya alanların sistematik olarak

örneklenmesi.

güvenlik politikası safety policy Beş veya

daha fazla çalışan olan işyerinin yasal bir gereklilik

olarak çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili

politikalarının yazılı bir bildiriminin hazırlaması ve

güncel tutulması.

güvenlik turu safety tours Genel sağlık ve güvenlik

denetimleri.

güvenlik yönetim sistemi safety management system Güçlü bir güvenlik kültürü geliştirmek ve yüksek

güvenlik performansı standartları elde etmek için

oluşturulan emniyet yönetimi. SMS

Hhafif iş light work, light occupation Yapısı ve

niteliği itibarıyla çocukların gelişmelerine, sağlık ve

güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan, eğitimlerini

engellenmeyen iş.

hak right Çalışanların işyerinde gerekli iş sağlığı ve

güvenliği önemlerini almayan işveren karşısında sahip

oldukları yasal haklar bütünü.

hareket movement, motion Bir cismin durumunu

ve yerini sabit bir noktaya göre değiştirmesi.

devinim

hasar harm Herhangi bir olayın yol açtığı kırılma,

dökülme, yıkılma gibi zarar.

hata failure Bir sistemin veya bir bölümünün

amaçlanan şekilde çalışamaması.

hava akım hızı velocity of current Havanın yer

değiştirmesiyle oluşan esinti, yel.

havanın nem yoğunluğu density of air moisture Havada bulunan su buharı yoğunluğu.

havuz tipi yangın pool type fire Ham petrol veya

petrol esaslı yanıcıların tanklardan sızması ve tutuşmasıyla

gelişen yangın.

HAZOP hazard and operability study “Tehlike ve

işletilebilirlik analizi” teriminin İngilizce kısaltması.

HEP human error probability “Belirli bir iş

yapılırken bir hatanın meydana gelme ihtimali” teriminin


hertz hertz, Hz Saniyede bir titreşim yapan devirli

bir olayın frekansına eşit frekans birimi. Hz

hız (I) rate Belirli bir zaman süresince belirli bir

olayın görülme miktarı.

hız (II) speed, velocity Bir hareketten doğan birim

zamandaki yer değiştirme miktarı.

higrometre hygrometer nemölçer

hijyen hygiene Sağlığa zarar verecek ortamlardan

korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik

önlemlerinin tümü.

hipertermi hyperthermia Anormal yüksek vücut

sıcaklığı.

hipotermi hypothermia Vücut sıcaklığının fizyolojik

değerlerin altına düşmesi.

hiyerarşi hierarchy Bir toplulukta veya bir kuruluşta

yer alan kişileri alt üst ilişkilerine, görev ve yetkilerine

göre sınıflandıran sistem.

hukuk law Toplumsal yaşamı düzenlemek için

uygulanması devlet tarafından yaptırıma bağlanmış

kurallar bütünü.

hücre kültürü cell culture Çok hücreli

organizmalardan türetilmiş hücrelerin laboratuvarda

üretilmesi.

HVOF High Velocity Oxygen Fuel “Yüksek hızlı

oksijen yakıtlı püskürtme işlemi” teriminin İngilizce

kısaltması.

Sözlük Dergisi

10

IIARC The International Agency for Research on

Cancer “Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı”nın


ICOH International Commission on Occupational Health “Uluslararası İş Sağlığı Komisyonu”nun İngilizce

kısaltması.

ILO International Labour Organization

“Uluslararası Çalışma Örgütü”nün İngilizce kısaltması.

ısı heat Bir cismin uzamasına, genleşmesine,

buharlaşmasına, erimesine, sıcaklığının artmasına yol

açan fiziksel enerji.

ISO International Organization for Standardization “Uluslararası Standartlar Örgütü”nün


İiçtihadı birleştirme kararları juris prudence

of the court of cassetion Yargı organlarınca verilen

kararlar arasında önemli farklılıklar olduğunda yüksek

mahkemenin, kararlar arasında birlik sağlamak amacı

ile verdiği, hukuken bağlayıcılığı olup hukukun asli

kaynakları arasında yer alan kararlar.

içtihat juris prudence Mahkemelerde verilen

kararlardan çıkan ve hukuki bağlayıcılığı olmayan

yardımcı hukuk kuralları.

idari kontrol administrative control İşveren

tarafından yapılan, işin yürütülme şeklini değiştirerek risk

faktörlerine maruz kalmayı önemli ölçüde azaltacak olan

usul ve yöntemler.

idari para cezası administrative fine Vatandaşın

kabahat niteliğindeki fiillerine karşı devletin idari

kurumları tarafından verilen para cezası.

ikame substitution, replacement Yerine koyma,

yerine kullanma.

iletim şebekesi network Yerel koşullar nedeniyle

belli yerlerde üretilebilen ve ağ şebeke ile en üst düzeyde

toplanan enerjiyi tüketicinin yakınına ileten kablo ve/

veya hava hattı şebekesi.

iletkenler cables Gerilim altında olup olmamasına

bağlı olmaksızın bir hava hattının mesnet noktaları

arasındaki çıplak veya yalıtılmış örgülü veya tek teller.

ilk yardım first aid Herhangi bir kaza veya yaşamı

tehlikeye düşüren durumda sağlık görevlilerinin yardımı

sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması veya durumun

daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay

yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve

gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalar bütünü.

ilk yardımcı first-aider İlkyardım tanımında

belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi

araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle, ilaçsız

uygulamaları yapan, en az Temel İlk Yardım Kursu alarak

ilk yardımcı sertifikası almış kişi.

in vitro in vitro Laboratuvar ortamında, yapay-cansız

ortamda, koşullarda.

inert toz inert dust Solunumla akciğerlere ulaşmasına

rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk

yapmayan tozlar.

infrasonik infrasonic subsonik

insan faktörleri human factors Ergonomi ile benzer

şekilde insanların bilişsel performansı üzerine odaklanan

bilim dalı.

insidans incidence Belirli bir süre içinde, bir

toplumdaki sağlam kişilerin belirli bir hastalığa yakalanma

olasılığı.

iritan irritant Huzursuz eden, tahriş eden.

İSGB workplace health and safety unit “İşyeri

Sağlık ve Güvenlik Birimi”nin kısaltması.

İSGÜM Occupational Health and Safety Center Directorate “İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi

Müdürlüğü”nün kısaltması.

istif makinesi forklift Yükleri bir araca veya rafa

kaldırmak için çatalları aracılığıyla yükü yatay dikey

hareketlendiren istifleme aracı. forklift

istihdam employment, resettlement Bir görevde, bir

işte kullanma.


11

iş work, occupation Bir sözleşme ile ücret karşılığında

mal veya hizmet üretimi için yapılan eylemler bütünü.

iş biyomekaniği occupational biomechanics Fiziksel iş yapıldığında kas-iskelet dokularının mekanik

davranışıyla ilgili bilim dalı.

iş hijyeni business hygiene İşyerinde hastalığa neden

olabilecek, sağlık ve iyilik hâlini bozabilecek, işçiler ve

toplumdaki bireyler arasında önemli ölçüde huzursuzluk

ve verimsizlik yaratabilecek çevresel tehlikeleri ve stresleri

önceden gören, değerlendiren ve kontrol altına alan

teknik, sosyal bilim ve sanat.

iş kazası work accident İş yerinde bulunduğu

sırada veya yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında

meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan

bedenen veya ruhen özre uğratan olaylar.

iş kazası ağırlık hızı weight rate of work accident Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 saatte kaç iş

gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini veya çalışılan

her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini gösterir hız.

iş kazası sıklık hızı incidence rate of work accident Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 iş saatine

karşılık kaç kaza olduğunu veya tam gün çalışan her 100

kişi arasında kaç kaza olduğunu gösterir hız.

iş müfettişi labour inspector İşyerlerinde, çalışma

ortam ve koşullarının ve yürütülen işin, iş sağlığı

ve güvenliği mevzuatına uygun olarak yürütülüp

yürütülmediğini denetleyen görevli meslek grubu.

iş sağlığı ve güvenliği occupational health and safety İşyerlerinde işin yürütümü sırasında çeşitli

nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek

koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve

bilimsel çalışmalar bütünü.

iş sağlığı ve güvenliği denetimi occupational health and safety inspection İşyerlerinde, iş sağlığı ve

güvenliğine ilişkin olarak çıkarılmış mevzuata uygunluk

denetimi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü directorate general of occupational health and safety

Çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği denetimi dışında

kalan ve mevzuat yapmak, ulusal politikalar belirlemek,

işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli

ve ortak sağlık güvenlik birimlerini yetkilendirmek vb.

görevleri olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

birimi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu occupational health and safety board 6331 sayılı Kanun kapsamına

giren, 50 veya daha fazla çalışanı olan ve altı aydan

uzun süreli işlerde, iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları için

işverence oluşturulan kurul.

İş Teftiş Kurulu Başkanlığı labour inspection board Çalışma hayatının izlenmesi denetlenmesi görevini

devlet adına, (81 sayılı ILO sözleşmesi hükümlerine

uygun şekilde) bağımsız olarak yerine getiren Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı birimi.

İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi workplace health and safety unit İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve

personele sahip olan birim. İSGB

işçi worker Bir sözleşme ve ücret karşılığında işveren

emrinde bilgisiyle, becerisiyle ve/veya gücüyle çalışan kişi.

işe bağlı kas iskelet bozuklukları work related musculoskeletal disorders, WMSD, WRMSD Fiziksel

çalışma aktivitelerine veya işyeri koşullarına bağlı olarak

kas, sinir, tendon, ligament, eklem, kıkırdak ve spinal

diskte meydana gelen karpal tünel sendromu, rotator

manşet tendiniti vb. yaralanmalar ve bozukluklar.

işe bağlı kas iskelet sistemi bozukluk tehlikesi work related musculoskeletal disorder hazard İşyeri

koşulları veya fiziksel çalışma faaliyetleri nedeniyle kas

iskelet sistemi bozukluğuna neden olan veya katkıda

bulunan tehlike.

işitilebilen sesler audible sound Kulağın

duyabileceği aralıkta olan sesler.

işitme eşiği threshold of hearing Sıfır desibel olarak

kabul edilen, insanların sesi işitebildiği en hafif şiddet

noktası.

Sözlük Dergisi

12

işle ilgili hastalıklar work related diseases Bilinen ve kabul edilen meslek hastalıklarının yanı sıra

oluşmasında ve gelişmesinde çalışma ortamı ve çalışma

şeklinin diğer sebepler arasında önemli faktör olduğu

hastalıklar.

işveren employer, boss 5510 sayılı Kanun’a göre

sigortalı sayılan kişiyi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi.

işyeri workplace İşin yapıldığı yer.

işyeri hekimi workplace physician İş sağlığı ve

güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği

belgesine sahip hekim.

İTOS work inspection automation system “İş Teftiş

Otomasyon Sistemi”nin kısaltması.

ivme acceleration Hareket etmekte olan bir cismin

hızının belirli bir zamandaki artış miktarı.

iyileşme süresi recovery time Zorlamalar arasındaki

dinlenme süresi.

iyonize olmayan radyasyon non-ionizing radiation Mikrodalga, görünür ışık, radyo dalgaları,

kızılötesi ve morötesi gibi örnekleri olan, yeteri kadar

enerjisi olmadığı için etkileştiği materyal içindeki atomları

iyonize edemeyip sadece uyaran radyasyon.

iyonize radyasyon ionizing radiation Dokularımızda bulunan atom ve moleküllerden elektron

kopararak değişiklik yapabilen, yüksek frekanslı ve

dolayısıyla yüksek enerjili ışın.

izole insulated yalıtımlı

Jjet yangını jet fire Parlayıcı sıvı veya gazın boru

veya eklentilerinden basınçla tutuşarak ince alev şeklinde

yanması.

Kkabul edilebilir risk acceptable risk Yasal

yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun,

kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi.

kaçak akım fault current, leakage current, residual current 1. İşletme araçlarının gövdeleri akım sisteminin

orta noktasına, doğrudan doğruya topraklanmış bir şebeke

noktasına veya toprağa iletken olarak bağlanmışlarsa

işletme elemanının aktif bölümlerinden işletme yalıtkanı

üzerinden aktif olmayan bölümlere örneğin gövdeye

işletme sırasında geçen akım. 2. İşletme sırasında hatasız

bir akım devresinden toprağa veya yabancı iletken bir

kısma akan akım.

kaçak akım rölesi residual current relay Elektrikli

el aletlerinde meydana gelebilecek kaçakları tehlikeli

gerilim seviyesine ulaşmadan kesen güvenlik sistemi.

kadın women Erişkin dişi insan.

KADİMBİS unregistered employment control system “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Sistemi”nin

kısaltması.

kaldırma araçları lifting equipment Asıl amacı

yükleri kaldırmak veya indirmek olan, demirleme,

sabitleme veya destekleme için kullanılan, ekler de dâhil

olmak üzere herhangi bir ekipman.

kalıcı işaretler permanent signs Sürekliliği olan

durumlar için kullanılan sabit işaretler.

kalite quality Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya

olabilecek gereksinimleri karşılama kabiliyetine dayanan

özelliklerinin toplamı.

kalite politikası quality policy Bir kuruluşun,

yönetimi tarafından resmî olarak açıklanan kaliteyle ilgili

bütün amaçlar ve yönetim.

kalite yönetimi quality management Bir kuruluşun,

kalite bakımından idare ve kontrolü için koordine edilmiş

faaliyetleri.

kamu hakları public rights Devlet ile birey

arasındaki ilişkiye ilişkin kişilerin sahip oldukları haklar.

kandela candela Işık şiddeti birimi.

kanserojen madde carcinogen Vücuda alındığında

kansere neden olan madde.

kanun law Yasama organı (TBMM) tarafından

yapılan sürekli nitelikteki yazılı hukuk kuralları.


13

kanun hükmünde kararname decrees in law TBMM’den veya doğrudan Anayasa’dan aldığı bir yetkiye

dayanarak Bakanlar Kurulu tarafından belli konuları

düzenlemek için çıkarılan ve kanun düzeyinde olan yazılı

hukuk kuralları.

kara ayak hastalığı black foot disease Özellikle

kronik arsenik zehirlenmesinde periferik damarların

tutulması nedeniyle alt ekstremite derisinde siyahlaşmayla

belirgin, kangrene kadar ilerleyen bir meslek hastalığı.

karar judgment Kişinin deneyimine, teknik bilgi

birikimine, etik veya ahlaki değerlere bağlı olarak bir iş

veya sorun hakkında verilen kesin yargı.

karoshi karoshi Aşırı, yoğun, fazla, uzun süreli

çalışmaya bağlı ölüm.

kategorizasyon assortment, categorization Aralarında herhangi bir bakımdan ilgi veya benzerlik

bulunan şeylerin gruplandırılması.

katılım hakkı right of participation Çalışanların,

işyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine ilişkin

yükümlülüklerini yerine getirirken söz konusu

yükümlülüklerin getirilmesine katılma ve görüşlerini

beyan etme hakkı.

kaza accident Beklenmeyen bir anda ortaya çıkan,

çalışana ve/veya işletmeye sosyoekonomik zarar veren

olay.

kesitsel araştırma cross-sectional research Risk

altındaki toplumdan seçilen bir örnek üzerinde herhangi

bir hastalığın veya olayın bir zaman kesitindeki bulunma

sıklığını belirleme araştırması.

kırmızı baret red helmet İş güvenliği personeli,

savunma personeli ya da kalite kontrol ekipleri tarafından

kullanılan baret.

kısa devre short circuit İşletme bakımından birbirine

karşı gerilim altında olan iletkenler (veya aktif bölümler)

arasında bir arıza sonucunda oluşan iletken bağlantı.

kişisel koruyucu donanım personal protective equipment Bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik

risklerine karşı korunmak için kişilerce giyilmek,

takılmak veya taşınmak amacıyla tasarlanmış cihaz, alet

veya malzeme.

kişisel koruyucu donanım kategorizasyonu personal protective equipment categorization Kişisel

koruyucu donanımların CE belgelendirme işlemlerinin

gerçekleştirilebilmesi için yapılan gruplandırma.

kohort araştırma cohort research Herhangi bir

sağlık problemi ile bu sağlık problemine neden olabileceği

düşünülen sebep arasındaki ilişkiyi saptamak amacı ile

planlanan çözümleyici epidemiyolojik araştırma.

konakçı parasite carrier Paraziti taşıyan, barındıran

canlı.

konsantrasyon concentration dikkat toplaşımı.

kontrol listesi check list İşyerinde dikkat edilecek

konuların yazılarak sıralandığı, uygunluk ve

uygunsuzlukların buna göre belirlendiği liste.

kornea cornea Gözün saydam tabakası.

koruma iletkeni protective conductor Elektriksel

olarak tehlikeli gövde akımlarına karşı alınacak güvenlik

önlemleri için işletme elemanlarının açıktaki iletken

bölümleri.

koruma topraklaması protection earth İnsanları

tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için

işletme akım devresinde bulunmayan iletken bir bölümün

topraklanması.

korumak protect Bir kimseyi bir şeyi dış etkilerden,

tehlikelerden, zor bir durumdan uzak tutmak, esirgemek.

koruyucu protective Fiziksel bariyer veya koruma

sağlamak için makinenin bir parçası olarak tasarlanmış

ünite.

koruyucu giysi protective clothing Kir bulaşmasına,

kimyasal sıçramalara ve zararlı ışınlara karşı vücudu

koruyan donanım.

koruyucu önlem protective measure Risk azaltma

amacına yönelik tedbir.

koşullu olasılık conditional probability Bazı

olayların ortaya çıkması durumunda alınacak bsonuç

olasılığı.

Sözlük Dergisi

14

kömür işçisi pnömokonyozu coal worker pneumoconiosis Kömür tozuyla gelişen pnömokonyozu.

kriz merkezi crisis management center Doğal

afet sonrasında mahallin en büyük mülki amirinin

başkanlığında ilgili kurum/kuruşların katılımı ile

oluşturulan komisyon.

kronik chronic müzmin, süreğen

kulak koruyucusu hearing protection Gürültü

düzeyinin yüksek olduğu, işitme kayıplarının

yaşanabileceği işlerde kullanılan koruma donanımı.

kullanıcı operator İş ekipmanını kullanma görevi

verilen çalışan. operatör

kurtarma çalışması rescue work İnsanın veya

insanların mahsur kaldığına dair bilginin alınmasıyla

birlikte kurtarma talimatına uygun olarak yapılan ve

insanın veya insanların serbest kalmasıyla sonuçlanan

çalışma.

kuvvet force Herhangi bir görevi gerçekleştirmek için

gereken fiziksel çabanın miktarı.

kuvvete dayalı çalışma work based on force Özellikle işyerlerinde herhangi bir nesneyi tutma,

kaldırma veya taşıma işleri.

kümülatif travma bozuklukları cumulative trauma disorders Sırt, el, bilek ve kol gibi belirli bir vücut

bölümüne tekrarlanan travmaya maruz kalma nedeniyle

bir süre boyunca ortaya çıkan yaralanmalar.

Llifsi toz fibrous dust Uzunluğu 5 mikrondan büyük,

eni 3 mikrondan küçük ve boyu eninin 3 katından büyük

olan toz.

lokal local Yerel, kısmi.

lüks lux Aydınlatma ölçü birimi.

lüksmetre luxmeter aydınlıkölçer

lümen lumen Işık akışı birimi.

MMAC maximum acceptable concentration İşyeri

ortamında kimyasal maddenin zararsız olduğu kabul

edilen konsantrasyonun üst sınırı, müsaade edilen azami

sınırın İngilizce kısaltması.

madenci nistagmusu miner’s nystagmus Kömür

madencilerinde görülen, anormal göz hareketleriyle

belirgin meslek hastalığı.

MAK maximum concentration allowed “Müsaade

edilen azami konsantrasyon” teriminin kısaltması.

makine machine En az bir tanesi hareket eden

ve belirli bir uygulama için bir araya getirilen bağlantı

parçaları veya bileşenlerden oluşan tahrik sistemi ile

donatılmış yapı.

Makine Emniyet Yönetmeliği machinery directive 2006/42/EC Avrupa Birliği ve Türkiye’de

piyasaya herhangi bir makine sunulmadan önce, insan

ve çevre sağlığı açısından uyulması gerekli kuralları

belirleyen, Türkiye’de 2009 yılından bu yana uygulanan

yönetmenlik.

makine koruyucusu machine safeguard Tüm

çalışanlara güvenli ortam yaratmak amacıyla makinelerin

hareketli kısımlarını koruma altına almak için kullanılan

aparat.

maluliyet disability Sakat olma durumu.

maruz kalma eylem değeri exposure action value Çalışanın gürültü ve titreşime maruz kalmasından

kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını

gerektiren değer.

maruz kalma sınır değeri exposure limit value Çalışanın gürültü ve titreşime maruz kalmasının sekiz

saatlik çalışma süresi içinde aşılmaması gereken sınır

değeri.

maruz kişi exposed person Tamamen veya kısmen

tehlikeli bölgede bulunan kişi.

mavi baret blue helmet Bakımdan sorumlu olan

ekipler ve formenler tarafından kullanılan baret.

mekanik gerilme mechanical stress Birim yüzeye

etki eden kuvvet.

merkürializm chronic mercury poisoning,


15

mercurialism Tremor, guvatr, taşikardi, düzensiz nabız,

gingivit, sinirlilik hâli, hafıza kaybı, depresyon, deliriumla

belirgin kronik civa zehirlenmesi.

meslek profession, job Eğitimle kazanılan bilgi ve/

veya beceriye dayalı üretim veya hizmet karşılığı para

kazanılan, kuralları belirli olan iş.

meslek hastalığı occupational disease Yapılan işten

kaynaklanan ve ölçülebilen, tanımlanabilen, kontrol altına

alınabilen özel etmenlerle hastalık arasındaki ilişkinin tam

olarak kurulabildiği hastalıklar.

mesleki rehabitilasyon occupational rehabilitation Yaralanma, hastalık veya herhangi bir nedenle

çalışma yeteneklerini kaybetmiş bireylerin işle ilişkili

fonksiyonelliklerini yeniden kazandırma ve işe geri dönüş

için karşılaşılan engellerin üstesinden gelme süreci ve bu

süreçteki iyileştirme programları.

mesleki risk occupational risk Çalışanın yaptığı

işten kaynaklı zarara uğrama ihtimali ve bu zarardan

etkilenme durumu.

metal dumanı ateşi Metal füme fever Bir metalin

ya da oksitlerinin dumanının solunmasından birkaç

saat sonra ortaya çıkan, önce ağızda kötü bir tat, sonra

solunum yolları duyarlılığıyla öksürük, zorlu soluma,

hâlsizlik ve ishalle belirgin akut hastalık.

mevzuat legislation Yürürlükteki hukuk kurallarının

bütünü.

mikroorganizma microorganism Genetik materyali

eşleme veya aktarma yeteneğinde olan çok küçük canlı.

Minamata hastalığı Minamata disease Metal cıva

zehirlenmesi.

mobing mobbing Bir işyerinde kişinin/grubun diğer

kişiye/gruba uzun süreli psikolojik baskı uygulaması.

bezdiri, bezdirme, yıldırma, psikolojik taciz, psikolojik

şiddet

mola break Çalışanların çalışma saatleri içinde

dinlenmek üzere kullandıkları ara, dinlenme zamanı.

monoray vinç monorail crane Yekpare ve tek

bir hareket yolundan imal edilmiş raylı sistemde yük

kaldırarak hareket eden vinç.

mortalite hızı mortality rate Mesleksel hastalık ve

iş kazası sonucu ölüm sayısının, toplam zorunlu sigortalı

sayısına bölümünün yüz bin ile çarpılmasıyla bulunan

değer.

MSD musculoskeletal disorders “Kas iskelet sistemi

bozuklukları” teriminin İngilizce kısaltması.

mutajen madde mutagenic substance Vücuda

alındığında canlıların kalıtımsal materyalinde değişiklik

yaparak genetik hasarlara yol açabilen madde.

mutlak nem absolute humidity Bir metreküp

havada herhangi bir anda ölçülen su buharı miktarının g/

cm3 olarak değeri.

müsaade edilen azami konsantrasyon maximum concentration allowed Bir kimyasalın işletme ortamında

zararsız olarak kabul edildiği konsantrasyon. MAK

Nnem humidity Havada bulunan su buharı.

NIOSH National Institute of Occupational Safety and Health “İş Güvenliği ve Sağlığı Ulusal Enstitüsü”nün


nitel risk analizi qualitative risk analysis İhtimal

ve şiddetin sıfat kelimelerle tanımlandığı risk analizi.

normlar hiyerarşisi- kanunlar piramidi norm hierarchy, law pyramid Kendi aralarında tutarlı bir

bütün oluşturması amacıyla hukuk kaynaklarının

hiyerarşik şekilde sıralanması.

normotermi body heat Vücut sıcaklığının normal

sınırlar içerisinde olması.

nötr toprak neutral ground, neutral soil Topraklayıcıdan yeterince uzak bulunan ve topraklama

tesisinin etki alanı dışında kalan yeryüzü bölümü.

Oodyogram audiogram Odyometrenin ölçümü

sonucunda elde edilen belge.

odyometre audiometer Gürültünün işitme duyusu

Sözlük Dergisi

16

üzerindeki etkisini ölçen alet.

OEL occupational exposure limit Avrupa Birliği

ülkelerinde kullanılan mesleki maruz kalma sınır

değerleri, işyeri ortamında gaz, buhar, fiber veya toza izin

verilen azami konsantrasyonun İngilizce kısaltması.

ofis ergonomisi office ergonomics Ofiste çalışanların

konforu için gerekli her türlü mekân ve araçların

çalışanlara uyum durumu.

oksi yakıt oxygen fuel Oksijenin yüksek basınçla ısı

oluşturma özelliği.

oktav bandı octave band İncelenecek frekans

aralığı.

okuyucu X-ray reader ILO Uluslararası

pnömokonyoz radyografileri sınıflandırılması konusunda

eğitim almış hekim.

olay ağacı analizi event tree analysis, ETA Olayların oluş sıklığını ve her şeyi başlatan olayı takip

ederek sonuca ulaşmayı amaçlayan hem niteliksel hem de

niceliksel bir risk değerlendirme tekniği.

olursa ne olur what if Her bir belirlenen tehlike

için olursa ne olur yanıtının arandığı risk değerlendirme

metodu. farz edelim

ommetre ohmmeter dirençölçer

operatör operator kullanıcı

oran ratio Bir sağlık olayının diğerine göre ne boyutta

olduğunun göstergesi.

oransal risk risk ratio Etmenin etkisi altında olanların

olmayanlara göre ne oranda daha çok hastalanma veya o

hastalıktan ölme riskine sahip olması.

orantı proportion Bir parçanın ait olduğu bütüne

göre büyüklük ilişkisi.

ortak olasılık joint probability İki veya daha fazla

değişkenin belli değerleri aynı anda veya belirli bir zaman

aralığında olacağı ihtimali.

Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi common health and safety unit Kamu kuruluşları, organize sanayi

bölgeleri ve özel şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı

ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli

donanıma ve personele sahip olan birim.

ortam sıcaklığı ambient temperature İş yerlerinde

termal konfor şartlarının çalışanları rahatsız etmeyen,

çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz

etkilemeyen sıcaklık.

OSGB common health and safety unit “Ortak

Sağlık ve Güvenlik Birimi”nin kısaltması.

otokrasi autocracy Yöneticinin bütün siyasi yetkileri

tek başına elinde bulundurduğu yönetim biçimi.

Öönleme prevention İşyerinde yürütülen işlerin

bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri

ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan

tedbirlerin tümü.

önleyici teftiş preventive inspection İşyerinde,

herhangi bir iş kazası, meslek hastalığı veya şikâyet

olmadan önceden belirlenen hedeflere yönelik olarak

yapılan planlanmış teftiş.

örf ve âdet hukuku customary law Gözle

görülebilen çok eski zamanlardan bu yana kesintisiz

olarak tekrarlanan (maddi unsur) ve uyulmasının

sorunlu olduğuna dair toplum içinde genel bir inancın

olduğu (manevi unsur) ve hukukun atıf yaptığı davranış

kuralları.

örgütsel bağlılık organizational commitment Güvenliğe yönelik örgütsel bağlılık, üst yönetimin

güvenliği çekirdek bir değer veya temel bir prensip olarak

belirlemesi.

özel haklar special rights Kişiler arasındaki

ilişkilerden doğan haklar.

özel risk taşıyan iş ekipmanı work equipment with special risk Tehlikelerin teknik önlemlerle tam

olarak kontrol altına alınamadığı iş ekipmanı.

Ppano panel Elektrikle çalışan aygıtların kontrol

ve komuta düğmelerinin, ekran, sinyal lambası gibi


17

parçalarının bir arada toplandığı bölüm.

parafudr surge arrestr Elektrik tesislerini ani yüksek

gerilimlerden korumaya yarayan elektrik ekipmanları.

paratoner lightning rod, lightning conductor Yapıların en yüksek noktalarına takılan, havadaki elektrik

yükünü toprağa aktarmayı sağlayan sistem. yıldırımsavar

paskal pascal Uluslararası birim sisteminde bir

metrekarede 1 Newtonluk kuvvetin yaptığı basınç (N/

m2) ve 10-2 milibara eşit olan basınç birimi. Pa

patlayıcı madde explosive Isı veya şok etkisiyle

kimyasal değişikliğe uğrayan, yüksek derecede ısı, büyük

hacimde gaz oluşturan, katı, sıvı veya gaz hâlindeki

kimyasal maddeler.

patojenite pathogenicity Bir etkenin hastalık

oluşturma özelliği, yeteneği.

PELs permissible exposure limits “ABD’de izin

verilebilir maruz kalma sınırları”nın İngilizce kısaltması.

periyodik periodic Belirli, standart aralıklarla.

periyodik kontrol periodical check İş

ekipmanlarının yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve

belirtilen yöntemlere uygun olarak yetkili kişilerce yapılan

muayene, deney ve test faaliyetleri.

periyodik kontrol muayenesi periodic control examination aralıklı kontrol muayenesi

pestisit pesticide Gıda maddelerinin üretimi,

tüketimi, depolanmaları esnasında gıdalara zarar veren

mikroorganizma ve zararlıları uzaklaştırmak veya yok

etmek, bunlara ilave olarak bitkilerin büyümesini

düzenlemek amacıyla da kullanılabilen, gıdalara veya

doğrudan insan ve hayvanlara hastalık etmeni taşıyan halk

sağlığı zararlılarını kontrol etmek amacıyla kullanılan,

kimyasal veya biyolojik ürünlerin tümü.

planya plane Marangozların, kabası alınmış kerestenin

düzeltilmesinde kullandıkları uzun, büyük rende.

plumbizm plumbism Kronik kurşun zehirlenmesi.

pnömokonyoz pneumoconiosis Akciğerlerde

inorganik tozların birikmesi ve buna karşı gelişen doku

reaksiyonu.

polisaj polisher 1. Dokunmuş kumaşlardaki tarak

izlerini gidermek için bu kumaşları bir tür bıçaktan

geçirme işlemi. 2. Kimi şeylere parlaklık kazandırma

işlemi.

PRA preliminary risk analysis “Birincil risk analizi”


prevalans prevalence Bir hastalığın o toplumdaki

görülme sıklığı.

proses process Girdileri alıp kaynak kullanarak

bir çıktıya dönüştüren her bir aktivite, faaliyet veya

operasyon. süreç

psikometre psychrometer Kuru termometre ve yaş

termometre sıcaklık farkına göre havanın bağıl nemini

ölçen cihaz.

psikososyal psychosocial Birbirini sürekli etkileyen

psikolojik ve sosyal etkilerin bütünü.

Rradyan ısı radiant heat Fiziksel bir olaya dayalı,

belirli bir ölçü üzerine kurulmuş olan sıcaklık ve soğukluk

derecesi.

radyasyon radiation Bir kaynaktan elektromanyetik

dalga veya hızlı parçacıklar demetinin yayımlanması.

ışıma

radyasyon görevlisi radiation officer Radyasyon

kaynağıyla yürütülen faaliyetlerden dolayı görevi gereği

yasal olarak toplum üyesi kişiler için belirtilen doz

sınırlarının üzerinde radyasyona maruz kalma olasılığı

olan kişi.

ramak kala olayı incident near misses İşyerinde

meydana gelen; çalışan, işyeri veya iş ekipmanını zarara

uğratma potansiyeli olduğu hâlde zarara uğratmayan

olay.

raporlama sistemleri reporting systems Bir kaza

olmadan önce güvenlik yönetiminin zayıflığının ve

kırılganlığının belirlenmesinde önemli rol oynayan, etkin

ve sistematik raporlama sistemi.

reaktif reagent Reaksiyon, tepki.

Sözlük Dergisi

18

regülasyon regulation düzenleme, ayarlama

rezonans resonance Bir sisteme dışardan uygulanan

kuvvetin frekansı sistemin doğal titreşim frekansına eşit

olduğunda titreşim hareketinin genliğinin çok büyük bir

değere çıkması.

risk risk 1. Tehlikeden kaynaklanacak kayıp,

yaralanma veya başka zararlı sonuç meydana gelme

ihtimali. 2. Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile

bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zararın şiddetinin

bileşkesi.

risk altındaki unsurlar elements at risk Bir

tehlikeden dolayı etkilenen alandaki insan, bina ve

mühendislik işleri, altyapı, çevresel özellikler ve ekonomik

faaliyetler.

risk analizi risk analysis Yapılan işler sonucunda

her türlü işyeri yetkilisi ve çalışanı için zarara neden

olabilecek risklerin belirlenmesi ve olasılıklar dâhilinde

yorumlanması işlemi.

risk azaltma risk reduction Bir olayın meydana

gelme ihtimali ve/veya sonuçlarını azaltmak için uygun

teknikler ve yönetim prensipleri.

risk değerlendirme risk assessment İşyerinde

var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikelerin

belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan

faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz

edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin

kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalar.

risk değerlendirme karar matrisi risk assessment decision matrix Matris diyagramları iki veya daha fazla

değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmekte kullanılan bir

değerlendirme aracı.

risk değerlendirmesi risk assessment Çalışma

ortamında, tehlikelerden kaynaklanan riskleri belirlemek

için özgün yöntemler kullanılarak yapılan çalışmalar.

risk faktörü risk factor İşyerinde yapılan, işe bağlı

kas iskelet bozukluklarına neden olan veya ağırlaştıran

zorlayıcı egzersizler, uygun olmayan duruşlar, tekrarlayan

egzersiz ve sıcaklık vb. çevresel faktörler gibi işyeri

koşulları veya bunların bir kombinasyonu.

risk göstergesi risk indicator Jenerik ve diğer mevcut

verileri kullanmak suretiyle risk analiz modellerine dayalı

tahmin edilen bir parametre.

risk iletişimi risk communication Risk analizi

sürecinde risk değerlendiricileri, risk yöneticileri ve diğer

ilgili taraflarca tehlike, risk, riskle ilgili faktörler ve riskin

algılanmasına ilişkin bilgi ve görüşler ile risk değerlendirme

bulguları ve risk yönetimi kararlarının açıklamalarını da

kapsayan bilgi ve düşüncelerin paylaşımı.

risk tahmini risk estimation Riski tahmin etmek

için mevcut bilginin sistematik kullanımı.

risk yönetimi risk management Risk değerlendirme

sonuçlarının yanı sıra yasal hususlar da göz önünde

bulundurularak ilgili taraflarla istişare ile uygun

olabilecek kontrol önlemlerine ilişkin alternatiflerin

değerlendirilmesi, tercih edilmesi ve uygulanması süreci.

RMI repetitive motion injury “Tekrarlanan hareket

hasarı” teriminin İngilizce kısaltması.

RSI repetitive strain injury “Tekrarlanan gerilme

hasarı” teriminin İngilizce kısaltması.

rücuan tazminat rush compensation SGK’nin

iş kazası nedeniyle sigortalıya yaptığı harcamaların iş

kazasında kusurlu olan işverenden kusuru oranında tahsil

edilmesi.

Ssağlık gözetimi health surveillance Sağlığı korumak

ve geliştirmek için yapılan her türlü sağlık hizmeti.

sağlık güvenlik işaretleri safety and health signs İş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere

karşı uyaran veya talimat veren işaret.

sağlıklı işçi etkisi healthy worker effect Ölüm ve

hastalık için toplum genelinde hesaplanan (beklenen)

değerin, işçiler için hesaplanan gözlenen değerden yüksek

çıkması.

sarı baret yellow helmet İşçilerin (inşaat, maden,

endüstri vb.) kullandığı baret.


19

sayısal risk analiz quantitative risk analysis İhtimal ve şiddetin sayılarla tanımlanabildiği risk analizi.

segmental titreşim segmental vibration Bir alet

veya ekipman vasıtasıyla el ve kollara uygulanan titreşim.

el-kol vibrasyonu

sektör sector Aynı işi yapan topluluk.

SGK Social Security Institution “Sosyal Güvenlik

Kurumu”nun kısaltması.

Shaver hastalığı Shaver disease boksit

pnömokonyozu

SHE safety, health and environment “Güvenlik,

Sağlık ve Çevre” teriminin İngilizce kısaltması.

sıfırlama zeroing Elektrikli aygıtların metal

bölümleriyle nötr iletkeninin birbirine bağlanması.

sıklık frequency Bir olayın belirli bir süre içinde veya

belirli sayıda deneme süresinde ortaya çıkma sayısı olarak

ifade edilen olasılık ölçüsü.

SIL safety integrity level “Güvenlik doğruluk düzeyi”


sideroz siderosis Dokularda demir veya demir içeren

pigmentlerin birikmesiyle ortaya çıkan hastalık durumu.

sigortalı insured 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel

Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinde sayılan ve yasa

gereği zorunlu olarak sigortalı sayılan gerçek kişiler.

silikoz silicosis Silis tozu içinde çalışan işçilerin

yakalandıkları akciğer hastalığı.

SMS safety management system “Güvenlik yönetim

sistemi” teriminin İngilizce kısaltması.

solunabilir toz respirable dust Aerodinamik eş

değer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde, kristal veya

amorf yapıda tozlarla çapı mikrondan küçük, uzunluğu

çapının en az üç katı olan lifsi toz.

solunum koruyucuları respiratory protective equipment Oksijen yetersizliği, tozlar, toksik ve tehlikeli

gazların bulunduğu işyerlerinde kullanılan, sağlıklı

teneffüsü sağlayan koruma donanımı.

solvent solvent Çözücü, sulandırıcı, sökücü.

sonuç consequence Risk analizi ile ilgili olarak bir

tehlike gerçekleşmesi sebebi veya çıktısı.

sözleşmenin feshi termination of contract Sözleşmenin taraflarından birinin var olan hukuki ilişkiyi

sona erdirme iradesi.

stannoz stannosis Kalaycılık ve lehimcilikte kalay

tozu solunması sonucu gelişen pnömokonyoz.

STEL short-term exposure limit “Çalışma ortamında

15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken

sınır değerin” İngilizce kısaltması.

stres stress Kişide bazı sorunların neden olduğu ruhsal

gerilim.

subsonik infrasonic Kulağın duyabileceği ses

sınırının altı. infrasonik

süre duration İşçinin bir riske maruz kaldığı gün veya

dakika.

sürekli iş göremezlik ödeneği permanent incapacity benefit İş kazası veya meslek hastalığı

durumunda sigortalıya veya sigortalının ölümü hâlinde

hak sahiplerine yapılan sürekli ödenek.

Şşahmerdan ram, tup, pile driver Vurucu ağırlığının

mekanik biçimde yükselmesi ve düşmesiyle dövme işlemi

yapan makine. koç, tokmak

şebeke meshwork, network Akım kaynağından

tüketim araçlarının bağlantı ucuna kadar olan hava hatları

ve kabloların tümü.

şiddet severity 1. Bir devinimin, bir gücün, bir

davranışın derecesi, yeğinlik, sertlik. 2. Hasar sonucu

bırakılan etkinin derecesi.

TTAEK Turkish Atomic Energy Authority “Türkiye

Atom Enerjisi Kurumu”nun kısaltması.

takım tezgâhı machine tool İşlenmemiş bir parçanın

biçimini ve boyutlarını, parçanın kendisini veya takımı

harekete geçirerek değiştirmeye, işlenmiş hâle getirmeye

yarayan makine.

Sözlük Dergisi

20

talimat instruction, precept Yapılan işle ilgili

sorumluluk, düzen ve ilkeleri içeren buyruk.

talkozis talcosis Eldiven ve lastik işyerlerinde talk

tozu solunması sonucu gelişen pnömokonyoz.

tanımlayıcı araştırma descriptive research Toplumun sağlık sorunlarının ne olduğunun saptanması,

bunların kişi, yer ve zaman özellikleri bakımından

incelendiği araştırma.

tazminat compensation Hukuka aykırı bir eylem

sonucunda meydana gelen maddi veya manevi zarara

karşılık olarak ödenen bedel. zarar ödencesi

tecrit isolation ayırma

tehlike hazard, danger İşyerinde var olan veya

dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek

zarar veya hasar verme potansiyeli.

tehlike bölgesi hazard zone, danger zone Bir

kişinin bir tehlikeye maruz kalabileceği makine içindeki

ve/veya çevresindeki herhangi bir boşluk.

tehlikeli davranış dangerous behavior Çalışanların

kural dışı davranışları.

tehlikeli durum dangerous situation İş yerlerinde

her an kazaya yol açabilecek şartların varlığı.

tehlikeli gerilim dangerous voltage Etkin değeri

alçak gerilimde 50 voltun üstünde olan, yüksek gerilimde

hata süresine bağlı olarak değişen gerilim.

tehlikeli işyeri dangerous workplace Tehlike

sınıflama kriterlerine göre çalışanlar ve çevresi için belirli

oranda tehlike içerdiği kabul edilen işyeri.

tehlikeli olay hazardous event Zarar verebilecek

olay.

tehlikenin tanımlanması hazard identification Bir tehlikenin varlığını tanıma ve özelliklerini tarif etme

işlemi.

tekrarlama repetition Bir görev sırasında

gerçekleştirilen benzer bir eylemin sayısı.

temel yaşam desteği basic life support Bilinci kapalı

kişiye bilinç kontrolü sonrası ilk yardımcı tarafından hava

yolu açıklığı, solunum ve dolaşım kontrolü ve gerekirse

desteği uygulaması.

tepkisel teftiş reactive inspection İşyerinde

meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı veya şikâyet

üzerine yapılan teftiş.

termal konfor şartları thermal comfort conditions Çalışana uygun sıcaklık ortamı.

termometre thermometer Bir sistemin sıcaklığını

ölçen alet. sıcaklıkölçer

titreşim vibration Esnek nesne parçalarının her

saniyede eş sayıda ileri geri yaptığı düzenli salınım.

TLV threshold limit value “Eşik sınır değer”


toksik toxic zehirli, zehirleyici

toksisite toxicity 1. Kimyasal veya fiziksel bir etkenin

neden olduğu biyolojik zarar. 2. Bir kimyasal maddenin

zarar verme kapasitesi.

Toplum Sağlığı Merkezi İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi community health center occupational health and safety unit Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna bağlı

toplum sağlığı merkezi bünyesinde işyerlerine iş sağlığı

ve güvenliği sunmak üzere gerekli donanım ve personele

sahip, yetkilendirilmiş birim.

toprak akımı earth current, ground current Topraklama empedansı üzerinden toprağa geçen akım.

toprak direnci ground resistance, earth resistance Topraklayıcının yayılma direnci ile topraklama iletkeninin

direncinin toplamı.

toprak empedansı soil impedance Bir topraklama

tesisi ile referans toprağı arasındaki (işletme frekansında)

alternatif akım direnci.

topraklama earthing, grounding Elektrik

devresinde veya elektrikle çalışan bir araçta bir ucu

toprakla birleştirme işi.

topraklama elektrodu earthing apparatus, grounding rod topraklayıcı

topraklama iletkeni grounding conductor, earthing conductor Topraklanacak bir cihazı veya tesis

bölümünü, bir topraklayıcıya bağlayan toprağın dışında


21

veya yalıtılmış olarak toprağın içinde döşenmiş iletken.

topraklama teli veya kablosu ground wire Metal

kılıfı, siperi (ekran) ve zırhlarının iletkenliği toprağa göre

şerit topraklayıcı niteliğinde olan kablo.

topraklayıcı earthing apparatus, grounding rod Toprağa gömülü ve toprakla iletken bağlantısı olan veya

beton içine gömülü, geniş yüzeyli bağlantısı olan iletken

parça.

toz ölçümü dust measurement İşyeri ortam

havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi

tozlarda lif sayısına göre belirlenmesi.

toz patlaması dust explosion Yanıcı olan veya

olmayan maddelerin toz parçacıklarının havada veya

çöktükten sonra ateşleme kaynağı ile karşılaşınca aniden

şiddetli parlama ve alevlenme ile patlama oluşturması.

trafo transformer Bir bölgeye/işletmeye gelen elektrik

akımını istenilen gerilim ve akım değerlerine dönüştüren

çevirici.

travma trauma Bir doku veya organın yapısını,

biçimini bozan ve dıştan mekanik bir tepki sonucu oluşan

yerel yara.

TS 13001 HACCP hazard analysis and management standards for critical control points Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları yönetim

standardı.

TS 18001 OHSAS Occupational health and safety administration system specification İş sağlığı ve

güvenliği yönetim sistemi spesifikasyonu.

TS 18002 OHSAS Occupational health and safety administration system, application guide İş sağlığı ve

güvenliği yönetim sistemi uygulama rehberi.

TS EN ISO 14001 environmental management standard Çevre yönetim standardı.

TS EN ISO 16001 energy efficiency management standard Enerji verimliliği yönetim standardı.

TS EN ISO 22000 food safety management standard Gıda güvenliği yönetim standardı.

TS EN ISO 9001 quality management standard

Kalite yönetim standardı.

TS ISO/IEC 27001 information security management standard Bilgi güvenliği yönetim

standardı.

turuncu baret orange helmet Ustabaşı ya da

teknisyenler tarafından kullanılan baret.

tüzel kişi legal entity, legal person, artificial person 1. Hukuk bakımından birçok kişinin veya malın

topluluğundan doğan ve tek bir kişi sayılan varlık. hükmi

şahıs. 2. Başlı başına bir varlık olmak üzere kurulan ve

belirli bir amaç için meydana getirilen dernek, ortaklık

gibi kuruluşlar.

tüzük regulations Bakanlar Kurulunca bir kanuna

dayanarak onun işleyişini ve emrettiği işleri düzenlemek

amacı ile Danıştayın görüşü alınarak çıkarılan ve Danıştay

incelemesine tabi olan yazılı hukuk kuralları.

TWA time weighed avarage “Zaman ağırlıklı

ortalama değer” teriminin İngilizce kısaltması.

UUÇÖ International Labour Organization

“Uluslararası Çalışma Örgütü”nün kısaltması.

ultrasonik ultrasonic Kulağın duyabileceği ses

sınırının üstü.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi National Occupational Health and Safety Council Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve

stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere

kurulmuş konsey.

uluslararası antlaşma international contract İki veya daha çok devlet tarafından akdedilen ve

cumhurbaşkanının onayıyla yürürlüğe konulduktan sonra

hukuken bağlayıcı hâle gelen yazılı hukuk kuralları.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı The International Agency for Research on Cancer İnsanlarda

görülen kanserin nedenlerini ve kanserojen mekanizmaları

tespit etmek, yapılan çalışmaları desteklemek ve organize

etmek, kanserin kontrol altına alınması için bilimsel

Sözlük Dergisi

22

stratejiler geliştirmek amacıyla kurulmuş Dünya Sağlık

Örgütüne bağlı bir kuruluş.

uyarı işareti warning sign Tehlikeye neden

olabilecek veya zarar verecek durum hakkında ikazda

bulunan işaret, uyarı levhası. uyarı levhası

uyarı levhası warning sign uyarı işareti

Vvaka kontrolü araştırması case control research

Hastalıkların, özellikle nadir görülen hastalıkların

nedenlerini araştırmak üzere sık olarak kullanılan

araştırma çeşidi.

varagel mine funicular Madenlerde vagonla taşıma

sistemi. füniküler

verimlilik productivity Kullanılan kaynaklarla sonuç

arasındaki ilişki.

vibrasyon detektörü vibration detector Titreşimi

ölçen alet.

virülans virulence Zehirlilik, öldürücülük.

voltmetre voltmeter gerilimölçer

vurgun hastalığı decompression sickness Kanda

çözünmüş hâldeki nitrojenin, ortam basıncındaki ani

düşüşle gaz kabarcıkları hâline dönüşmesi sonucu oluşan

dolaşım-solunum yetmezliği. dekompresyon hastalığı

vücut kitle indeksi body mass index Kişinin

ağırlığının (kg) boyununun karesine (m2) bölünerek

hesaplanan değer. BMI, VKİ

WWHO World Health Organization “Dünya Sağlık

Örgütü”nün İngilizce kısaltması.

Yyalıtkan nonconductor, isolator 1. Elektrik

iletkenliği sıfır veya çok zayıf olan (cisim veya madde),

izolatör, iletken karşıtı. 2. Herhangi bir değmeyi,

sürtünmeyi önlemek için elektrik iletkenlerini saran,

koruyan porselen, kauçuk vb. madde.

yangın fire, blaze Kontrolsüz yanma.

yangınla mücadele işaretleri fire-fighting signs Yangın sırasında söndürme çalışmalarında kullanılacak

ekipmanlarla kaçış yollarını gösteren işaretler.

yanlış duruş awkward posture İş faaliyetleri

sırasında yaralanma riskinin artmasına sebebiyet veren

vücut pozisyonu.

yasaklayıcı işaret prohibition sign Tehlikeye neden

olacak veya tehlikeye maruz bırakacak davranışı men

eden işaret.

yaş yöntemi age method Yapılan işin sonucu olarak

meydana gelen veya gelmesi beklenen toz veya gazın,

üzerine su püskürtülerek işyeri havasında kalmasını veya

havaya karışmasını önlemek üzere yapılan uygulama.

yaşlı çalışan old employee Çalışma hayatında

genelde 45 veya 50 yaş üzeri çalışan kişiler.

yeşil baret green helmet Doktor, hemşire, sağlık

teknisyenleri gibi personelin, doğal afet ve acil durumlar

gibi tehlikeli bir alanda müdahale ederken kullandığı

baret.

yeti yitimli disablity Doğuştan veya sonradan

herhangi bir hastalık/kaza sonucu bedensel, zihinsel,

ruhsal, duygusal ve/veya sosyal yetileri çeşitli derecelerde

azalmış veya kaybolmuş kişi, sakat, engelli.

yıldırım lightning Atmosferde doğal elektriklenme

sonucu bulutla yer arasındaki elektrik boşalması.

yıldırım topraklaması lightning protection earth Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim

altında bulunan iletkenlere atlamaları (geri atlamalar)

geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek

için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken

bölümlerin topraklanması.

yıldırımdan korunma sistemi lightning protection system Bir tesisin içinin ve dışının yıldırım

etkilerinden korunması için kullanılan düzenlerin

bütünü.

yönetim sistemi management system Politika ve

hedefleri oluşturma ve bu hedefleri başarma sistemi.


23

yönetimin katılımı management participation Üst ve orta yönetimin örgüt içindeki önemli güvenlik

aktivitelerinde kişisel olarak yer almaları.

yönetmelik regulations Başbakanlık, bakanlıklar ve

kamu tüzel kişileri tarafından kendi görev alanlarıyla ilgili

kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere

çıkarılan yazılı hukuk kuralları.

yük load Bir yere taşınması için belli ağırlıkta olan

eşya, araç veya gereç(ler).

yük indirme load lowering Yükün bulunduğu

seviyeden daha alt bir seviyeye indirilmesi.

yük kaldırma lifting Yükün bulunduğu seviyeden

daha yüksek bir seviyeye kaldırılması.

yüksek gerilim high voltage Etkin değeri 1000

voltun üstünde olan fazlar arası gerilim.

yükümlülük obligation Çalışanlara yasalarla

getirilen ve çalışanların uymakla yükümlü oldukları

düzenleme.

yükümlülük süresi liability period Zararlı

mesleksel etkinin sona ermesiyle hastalığın ortaya

çıkmasına kadar geçebilecek en uzun süre.

Zzaman ağırlıklı ortalama değer time weighed

avarage Günlük sekiz saatlik zamana göre ölçülen-

hesaplanan ağırlıklı ortalama değer. TWA

zarar harm Sağlığa, çevreye veya mala verilen fiziksel

hasar.

Sözlük Dergisi

24

İngilizce - Türkçe Dizin

absolute humidityabsorptionaccelerationacceptable riskaccidentacid acuteadapter transformer,

interstage transformeradministrative controladministrative fineage methodalternating current aluminosisambient temperatureampere meteranalytical researchanemometeranomalyanthracosisanthropometryarc weldingas low as reasonably

practicable asbestasbestosisassortment, categorizationattributable riskaudible soundaudiogramaudiometerautocracyawkward posturebagassosisbar, unit of pressurebaritosisbarometerbase, alkalibasic life supportBauxite pneumoconiosisberylliosis

mutlak nemabsorbsiyonivmekabul edilebilir riskkazaasitakutara transformatör

idari kontrolidari para cezasıyaş yöntemi alternatif akımalüminozortam sıcaklığıampermetreanalitik araştırmaanemometreanomaliantrakozantropometriark kaynağıALARP

asbest asbestoz kategorizasyonetkene atfedilen riskişitilebilen seslerodyogramodyometre otokrasiyanlış duruşbagasozisbarbaritozbarometrebaztemel yaşam desteğiboksit pnömokonyozuberilyoz

biological agentbiological limit valuebiological monitoringbisinosisblack foot diseaseblue helmetbody heatbody mass indexbreakbreastfeeding roombusiness hygienecablescandelacaraskalcarcinogencase control researchCE markcell culturecheck listchemical abstracts service child labourchild workerchronicchronic mercury poisoning,

mercurialismcoal worker pneumoconiosis

cohort researchcommon health and safety

unitcommunity health center

occupational health and safety unit

compensationconcentration conditional probabilityconsequenceconstitutioncorneacrisis management centercross-sectional research

biyolojik etkenBLVbiyolojik izlemebisinoziskara ayak hastalığımavi baretnormotermivücut kitle indeksi molaemzirme odasıiş hijyeniiletkenlerkandelacaraskalkanserojen maddevaka kontrolü araştırmasıCE işaretihücre kültürükontrol listesiCASçocuk işçiliğiçocuk işçikronikmerkürializm

kömür işçisi pnömokonyozu

kohort araştırmaOrtak Sağlık ve Güvenlik

BirimiToplum Sağlığı Merkezi

İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi

tazminatkonsantrasyonkoşullu olasılıksonuçanayasakorneakriz merkezikesitsel araştırma


25

cumulative trauma disorders

customary lawdaily noise exposure level

dangerous behaviordangerous situationdangerous voltagedangerous workplacedecibeldecompression sicknessdecrees in law

deformationdegenerative diseasedensity of air moisturedescriptive researchdirect currentdirectorate general of

occupational health and safety

disabilitydisableddisablitydisasterdissolutiondistribution network, power

distributiondoctrinedosimeterdurationdust explosiondust measurementearth current, ground

currentearthing apparatus,

grounding rodearthing, groundingecosystemeffect-exposure duration

effective temperatureelectronic document

management system elements at riskemergency action plan

kümülatif travma bozuklukları

örf ve âdet hukukugünlük gürültüye maruz

kalma düzeyi tehlikeli davranıştehlikeli durumtehlikeli gerilimtehlikeli işyeridesibel vurgun hastalığıkanun hükmünde

kararnamedeformasyondejeneratif hastalıkhavanın nem yoğunluğutanımlayıcı araştırmadoğru akım İş Sağlığı ve Güvenliği

Genel Müdürlüğü

maluliyet engelliyeti yitimlifelaketfesihdağıtım şebekesi

doktrin dozimetresüretoz patlamasıtoz ölçümütoprak akımı

topraklayıcı

topraklamaekosistemetkilenmeye maruz kalma

süresiefektif sıcaklıkelektronik döküman

yönetim sistemi (EDYS)risk altındaki unsurlaracil eylem planı

emergency escape and first-aid signs

emergency lightingemergency support teamemployee representativeemployer, bossemployment, resettlementenergyenergy efficiency

management standardenvironmental management

standardenvironmental monitoringenvironmental riskequipotential bondingequivalent noise levelerethismergonomic programergonomic risk factorsergonomicsEuropean Agency for Safety

and Health at WorkEuropean Statistics on

Accident at Workevent tree analysis, ETAexpected valueexplosive exposed personexposure action value

exposure limit valueeye and face protectorfactorfactor of safetyfailurefailure mechanismfailure mode and effect analysisFaraday cagefarmer’s lung diseasefatality ratefault current, leakage

current, residual currentfault tree analysisfibrous dustfire-fighting signs

acil çıkış ve ilk yardım işaretleri

acil durum aydınlatmasıacil durum ekibiçalışan temsilcisiişverenistihdamenerjiTS EN ISO 16001

TS EN ISO 14001

çevresel izlemeçevresel riskeş potansiyel kuşaklamaeş değer gürültü seviyesi eretizmergonomi programıergonomik risk faktörleriergonomiEU-OSHA

ESAW

ETA (olay ağacı analizi)beklenen değerpatlayıcı maddemaruz kişimaruz kalma eylem

değerimaruz kalma sınır değerigöz ve yüz koruyucusufaktöremniyet faktörühatabaşarısızlık mekanizmasıFMEAFaraday kafesiçiftçi akciğeri hastalığıfatalite hızıkaçak akım

FTAlifsi tozyangınla mücadele

işaretleri

Sözlük Dergisi

26

fire, blazefirst aidfirst-aiderfood safety management

standardforceforkliftfrequencyfrequencygas welding globe thermometergreen helmetgross domestic productground resistance, earth

resistanceground wire

grounding conductor, earthing conductor

Guyon’s canal syndromehand griphand protectionhand toolshand-arm vibrationhandling aidsharmharmhazard analysis and

management standards for critical control points

hazard and operability studyhazard identificationhazard zone, danger zonehazard, danger hazardous eventhead protectionhealth surveillancehealthy worker effecthearing protectionheathertz, HzhierarchyHigh Velocity Oxygen Fuelhigh voltagehuman error probabilityhuman factors

yangınilk yardımilk yardımcı TS EN ISO 22000

kuvvetistif makinesifrekanssıklıkgaz altı kaynağıglop termometreyeşil baretGSYH toprak direnci

topraklama teli veya kablosu

topraklama iletkeni

Guyon kanalı sendromuelle kavramael koruyucusuel aletleriel kol vibrasyonuelle taşıma yardımcılarıhasarzararTS 13001 HACCP

HAZOPtehlikenin tanımlanmasıtehlike bölgesitehliketehlikeli olaybaş koruyucusağlık gözetimisağlıklı işçi etkisikulak koruyucusuısıhertz hiyerarşiHVOFyüksek gerilimHEPinsan faktörleri

humidityhygienehygrometer hyperthermia hypothermiain vitroincidence incidence rate of work

accidentincident near missesindividual riskinert dustinformation security

management standardinfrasonicinstruction, preceptinsulatedinsuredInternational Commission

on Occupational Healthinternational contractInternational Labour

OrganizationInternational Organization

for Standardizationionizing radiationirritantisolationjet firejoint probabilityjudgmentjunior employeejuris prudencejuris prudence of the court of

cassetionkaroshiLabor and Social Security

Training and Research Center

labour inspection boardlabour inspectorlawlawlegal entity, legal person,

artificial personlegislation

nemhijyenhigrometrehipertermihipotermiin vitroinsidans iş kazası sıklık hızı

ramak kala olayıbireysel yaşam riskiinert tozTS ISO/IEC 27001

subsoniktalimatizolesigortalıICOH

uluslararası antlaşmaUÇÖ

ISO

iyonize radyasyoniritan tecrit jet yangınıortak olasılıkkarargenç işçiiçtihatiçtihadı birleştirme

kararlarıkaroshiÇASGEM

İş Teftiş Kurulu Başkanlığıiş müfettişihukukkanuntüzel kişi

mevzuat


27

less dangerous workplaceliability periodliftinglifting equipmentlight work, light occupationlighting, illuminationlightninglightning protection earthlightning protection system

lightning rod, lightning conductor

loadload loweringlocallow voltagelumbar support beltlumenluxluxmetermachinemachine safeguardmachine toolmachinery directive

2006/42/ECmaintenancemanagement participationmanagement systemmandatory signmanual handlingmanual liftingmanual material handlingmanual operationmaternity leavemaximum acceptable

concentrationmaximum concentration

allowedmechanical stressmeshwork, networkMetal füme fevermicroorganismmillingMinamata diseasemine funicularminer’s nystagmus

az tehlikeli işyeriyükümlülük süresi yük kaldırmakaldırma araçlarıhafif işaydınlatmayıldırımyıldırım topraklamasıyıldırımdan korunma

sistemi paratoner

yükyük indirmelokalalçak gerilim bel desteği kemerilümenlükslüksmetremakinemakine koruyucusutakım tezgâhıMakine Emniyet

Yönetmeliğibakımyönetimin katılımıyönetim sistemiemredici işaretelle taşıma işielle kaldırmaelle malzeme taşımaelle çalışmadoğum izniMAC

müsaade edilen azami konsantrasyon

mekanik gerilmeşebekemetal dumanı ateşimikroorganizmafrezeMinamata hastalığıvaragelmadenci nistagmusu

ministry of labour and social security

mitigationmobbingmonorail cranemortality ratemovement, motionmusculoskeletal disordersmutagenic substanceNational Institute of

Occupational Safety and Health

National Occupational Health and Safety Council

net to groundnetworkneutral ground, neutral soilnight workingnoisenoise pollutionnon-ionizing radiation

nonconductor, isolatornorm hierarchy, law pyramid

obligationoccasional signsoccupational biomechanicsoccupational diseaseoccupational exposure limitoccupational health and

safetyOccupational health and

safety administration system specification

Occupational health and safety administration system, application guide

Occupational Health and Safety Board

Occupational Health and Safety Center Directorate

occupational health and safety inspection

occupational rehabilitationoccupational risk

ÇSGB

azaltıcı etkenmobingmonoray vinçmortalite hızıhareketMSDmutajen maddeNIOSH

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

açık topraklamailetim şebekesinötr toprakgece çalışmasıgürültügürültü kirliliğiiyonize olmayan

radyasyonyalıtkannormlar hiyerarşisi-

kanunlar piramidiyükümlülükgeçici işaretleriş biyomekaniğimeslek hastalığı OELiş sağlığı ve güvenliği

TS 18001 OHSAS

TS 18002 OHSAS

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu

İSGÜM

iş sağlığı ve güvenliği denetimi

mesleki rehabitilasyonmesleki risk

Sözlük Dergisi

28

octave bandoffice ergonomicsohmmeter old employeeon-grid, open-circuitoperatororange helmetorganizational commitmentother health staffovervoltageoxygen fuelpain thresholdpanelparasite carrierpascalpathogenicity periodicperiodic control examination

periodical checkpermanent incapacity benefit

permanent signspermissible exposure limitspersonal protective

equipmentpersonal protective

equipment categorizationpesticidephase conductorplaneplumbismpneumoconiosispolisherpool type fireposturepower cablespreliminary risk analysispressurepressured containerprevalence preventionpreventive inspectionprime ministry

communication center principal employer

oktav bandıofis ergonomisiommetreyaşlı çalışan açık devrekullanıcıturuncu baretörgütsel bağlılıkdiğer sağlık personeliaşırı gerilimoksi yakıtağrı eşiğipanokonakçıpaskalpatojeniteperiyodikaralıklı kontrol

muayenesiperiyodik kontrolsürekli iş göremezlik

ödeneğikalıcı işaretlerPELskişisel koruyucu donanım

kişisel koruyucu donanım kategorizasyonu

pestisit faz iletkeniplanyaplumbizmpnömokonyozpolisajhavuz tipi yangınduruşenerji kablolarıbirincil risk analizi basınçbasınçlı kapprevalans önlemeönleyici teftişBİMER

asıl işveren

processproductivityprofession, jobprohibition signproportionprotectprotection earthprotectiveprotective clothingprotective conductorprotective footwearprotective measurepsychosocialpsychrometerpublic rightsqualitative risk analysisqualityquality managementquality management

standardquality policyquantitative risk analysisradiant heatradiationradiation officerram, tup, pile driverrate ratio reactive inspectionreagentreal personrecovery timered helmetregulation regulationsregulationsrelative humidityrepetitionrepetitive motion injuryrepetitive strain injuryreporting systemsrescue workresidual current relayresidual riskresidual riskresonance

prosesverimlilikmeslekyasaklayıcı işaretorantı korumakkoruma topraklamasıkoruyucukoruyucu giysikoruma iletkeni ayak koruyucusukoruyucu önlempsikososyalpsikometrekamu haklarınitel risk analizikalitekalite yönetimiTS EN ISO 9001

kalite politikasısayısal risk analizradyan ısıradyasyonradyasyon görevlisişahmerdanhız (I)oran tepkisel teftişreaktifgerçek kişiiyileşme süresikırmızı baret regülasyontüzükyönetmelikbağıl nemtekrarlamaRMIRSI raporlama sistemlerikurtarma çalışmasıkaçak akım rölesiartık riskbakiye riskrezonans


29

respirable dustrespiratory protective

equipmentrightright of participationright to avoid work

riskrisk analysisrisk assessmentrisk assessmentrisk assessment decision

matrixrisk communicationrisk estimationrisk factorrisk indicatorrisk management risk ratiorisk reductionrush compensationsafetysafety and health signssafety culturesafety harness, fall arresterssafety inspectionsafety integrity level, SILsafety management systemsafety monitoringsafety policysafety samplingsafety surveyssafety tourssafety, health and

environmentscreened toolsectorsegmental vibration separating transformer,

isolating transformerseverityShaver diseaseshort circuitshort-term exposure limitsiderosissilicosis

solunabilir tozsolunum koruyucuları

hakkatılım hakkıçalışmaktan kaçınma

hakkıriskrisk analizirisk değerlendirmerisk değerlendirmesirisk değerlendirme karar

matrisi risk iletişimirisk tahminirisk faktörürisk göstergesirisk yönetimioransal riskrisk azaltmarücuan tazminatemniyetsağlık güvenlik işaretlerigüvenlik kültürüemniyet kemerigüvenlik denetimigüvenlik doğruluk düzeyi güvenlik yönetim sistemi güvenlik gözlemegüvenlik politikasıgüvenlik örneklemegüvenlik araştırmalarıgüvenlik turuSHE

ekran araçsektörsegmental titreşim ayırma transformatörü

şiddetShaver hastalığıkısa devreSTELsideroz silikoz

Social Security Institutionsoil impedancesolventspecial rightsspeed, velocitystaff, personnel, employeestannosisstate of emergency, emergency

situationstresssub-employersubstitution, replacementsuperintendentsupply linesurge arrestrsurveillancetalcosistemporary incapacity benefit

termination of contractThe International Agency for

Research on Cancerthermal comfort conditionsthermometerthreshold limit valuethreshold of hearingtime weighed avarage

toxictoxicitytransformertraumaTurkish Atomic Energy

Authorityultrasonicunregistered employment

control system velocity of currentvery dangerous workplacevibrationvibration detectorvirulencevoltagevoltmeterwarning signwaste

SGKtoprak empedansı solventözel haklarhız (II)çalışanstannozacil durum

stresalt işverenikamebina sorumlusubesleme hattıparafudrgözetimtalkozisgeçici iş görememezlik

ödeneğisözleşmenin feshiUluslararası Kanser

Araştırmaları Ajansıtermal konfor şartlarıtermometreeşik sınır değeri işitme eşiğizaman ağırlıklı ortalama

değertoksiktoksisitetrafotravmaTAEK

ultrasonikKADİMBİS

hava akım hızıçok tehlikeli işyerititreşimvibrasyon detektörüvirülansgerilimvoltmetreuyarı işaretiatık

Sözlük Dergisi

30

weight rate of work accidentwhat ifwhite helmetwomenwork accidentwork based on forcework environmentwork equipment with special

riskwork inspection automation

systemwork related diseaseswork related musculoskeletal

disorder hazard

iş kazası ağırlık hızıolursa ne olurbeyaz baretkadıniş kazasıkuvvete dayalı çalışmaçalışma ortamıözel risk taşıyan iş

ekipmanıİTOS

işle ilgili hastalıklarişe bağlı kas iskelet

sistemi bozukluk tehlikesi

work related musculoskeletal disorders, WMSD, WRMSD

work, occupationworker working conditionsworkplaceworkplace health and safety

unitworkplace physicianWorld Health OrganizationX-ray readeryellow helmetzeroing zinc fume fever

işe bağlı kas iskelet bozuklukları

işişçi çalışma koşullarıişyeriİşyeri Sağlık ve Güvenlik

Birimiişyeri hekimiDSÖokuyucusarı baretsıfırlamaçinko dumanı humması


31

KAYNAKLAR

1. Bilir N, Yıldız AN. İş Sağlığı ve Güvenliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2014. 2. Alper Y. İş Sağlığı ve Güvenliği için Politika Oluşturma ve Uygulama. Güvenlik Kültürü

Konusunda Sosyal Tarafları Bilgilendirme ve Duyarlılık Artırma Semineri, Bursa, 22 Mart 2005.

3. Alli BO. Fundamental principles of occupational health and safety, Second Ed. ILO, Cenevre, p: 17-22, 2008.

4. İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında İşbirliği Protokolü. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı-Sağlık Bakanlığı. 21.08.2013, Ankara.

5. Gözler K. Hukuka Giriş. Ekin Yayınları, 11. Baskı, Bursa, 2014. s:393. 6. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 1950. 7. Birleşmiş Milletler Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi, 1976. 8. Avrupa Sosyal Şartı, 1965. 9. 6098 sayılı Borçlar Kanunu, Ankara, 2011. 10. Alpagut G. İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından İşçinin Hakları ve Yükümlülükleri, Meslek

Hastalıkları ve İş Kazaları Sempozyumu, Türk Harb-İş Sendikası Eğitim Yayınları, İstanbul 2004, 39-45.

11. Quinn AE. Safe Handling and Storage of Chemicals International Labour Organization Encyclopaedia of Occupational Health & Safety Part IX. Chemicals, 2011.

12. Dedeler H. Bir işletmede işyeri fiziksel risk etmenlerinin çalışanların sağlığın olan etkisinin saptanması ve değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Edirne, 2008.

13. Bilir N, Yıldız AN. İş Sağlığı. In: Halk Sağlığı Temel Bilgiler Ed. Güler Ç, Akın L. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2006.

14. Özgül F. İş Kazalarının Ekonomik Yönünün Analizi ve Ülke Sektör İşletme Bazında Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, s 71, İstanbul, 1991.

15. Moller RA. Effects of the Physical Environment: Noise As a health hazard. In: Public Health & Preventive Medicine. Ed. Wallace RB, Maxcy-Rosenau-Last Appleton & Lange. 14th Ed. Stanford. USA. 1998.

16. Sağocak M. Ergonomik Tasarımda Renk. Trakya University Journal of Science, 6(1): 77-83, 2005.

17. Yılmaz G. İş Kazalarının Nedenleri, 2007. http://www.isguvenligi.net/index.php? option= com_ content&task=view&id=41

18. Atılgan T. Konfeksiyon İşletmelerinde Performans Değerlendirmesi ve Etki Eden Faktörler, 2007. http://www.viva-systems.com/turkish/konf_performans. htm

19. Çarpışan İ. Fiziksel Risk Etmenleri 2013. http://carpisan.blogspot.com.tr/2013/04/fiziksel-risk-tmenleri_2372.html

20. Avrupa Birliğinin 18/9/2000 tarihli ve 2000/54/EC sayılı Konsey Direktifi 21. 4857 Sayılı İş Kanunu, 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete.

Sözlük Dergisi

32

22. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete. 23. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, 26.12.2012 tarih ve 28509

sayılı Resmi Gazete. 24. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği, 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmi

Gazete. 25. İSG Risk Değerlendirme Yönetmeliği, 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmi Gazete. 26. İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik,

29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmi Gazete. 27. Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik, 15.06.2013 tarih

ve 28678 sayılı Resmi Gazete. 28. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik, 18.06.2013 tarih ve 28681 sayılı Resmi

Gazete. 29. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 02.07.2013

tarih ve 28695 sayılı Resmi Gazete. 30. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında

Yönetmelik, 20.07.2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazete.31. Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmalarına dair yönetmelik. 22.08.2013 tarih ve

28743 sayılı Resmi Gazete. 32. Alpay AS. Ergonomi Tanımlar ve Genel Esaslar 2008. https://isguvenligiuzmani.

org/2008/09/25/ergonomi-tanim-ve-genel-esaslar 33. Sabancı A, Sümer, SK. Ergonomi. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd.

Şti. 3. baskı, 2015.34. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi-III ve

Eylem Planı 2014-2018, Ankara, 2014. 35. Global estimates and trends 2000-2012. ILO-IPEC 2013. http://www.ilo.org/ipec/

Informationresources/WCMS_221513/lang-en/index.htm36. Tüzünkan D. Kadın İşgücüne Yönelik ILO Sözleşmeleri ve Uygulanabilirliği: Mevzuatlar

Açısından Türkiye İtalya Karşılaştırması, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12; 312-24, 2016.

37. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası-1982. https://www.tbmm.gov.tr/anayasa.htm38. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Kadın

İşgücü Profili ve İstatistiklerinin Analizi, Ankara, 2014. 39. Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi, Klinik Gelişim Dergisi, 25(3): 1-3, 2012.40. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Yaşlılığa

Genel Bakış. 2014, Ankara. http://eyh.aile.gov.tr/uygulamalar/yasli-bakim-hizmetleri/yasliliga-genel-bakis

41. Aslan D, Ertem M. Yaşlı Sağlığı: Sorunlar ve Çözümler. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Yayın No: 2012-1, Ankara, 2012,

42. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. 06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete.


33

43. Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik. 16.08.2013 tarih ve 28737 sayılı Resmi Gazete.

44. Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik. 24.07.2013 tarih ve 28717 sayılı Resmi Gazete.

45. ÇASGEM Risk yönetimi ve değerlendirilmesi. http://www.emo.org.tr/ekler/3f3ee69344b1032_ ek.pdf

46. Şimşek B. Sağlık gözetimi. http://www.hisam.hacettepe.edu.tr/universiteisghcalistay/SaglikGozetimiBulentSimsek.pdf

47. İSG Kurulları Hakkında Yönetmelik. 18.01.2013 tarih ve 28532 sayılı Resmi Gazete. 48. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/ tr/HbIcerikDetay.

aspx?ID=18&IcerikID=64449. Budakoğlu C. Acil Durum Planları 2014. http://basiskele. meb.gov.tr/www/is-sagligi-ve-

Guvenligi/icerik/26150. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. 16.06.2006 tarih ve 26200

sayılı Resmi Gazete.51. Bilir N. İş Sağlığı ve Güvenliği Profili Türkiye. ILO Türkiye Ofisi, s 64- 71, Ankara 2016.52. Güzel A, Okur AR, Caniklioğlu N. Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 14. baskı, s. 397-98,

2012, İstanbul.53. Süzer AN. Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, s.296, İstanbul 2013. 54. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, 12.05.2010 tarih ve 27579 sayılı Resmi Gazete. 55. Güven, R. Mesleksel Hastalıklara Giriş, 1-Mesleki Hastalıkların Tanımı, Tarihçesi,

Epidemiyolojisi, In: Mesleksel Hastalıklar Kitabı, Ed. Özyardımcı N. s. 3-61, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa, 2007.

56. Tanır F. İş Sağlığı ve Güvenliği. Temel Halk Sağlığı. Ed. Akbaba M, Demirhindi H. Akademisyen Kitabevi, s:121-53. 2017, Ankara.

57. Alpay, AS. Ergonomi Tanımlar ve Genel Esaslar 2008. https://isguvenligiuzmani.org/2008/09/25/ergonomi-tanim-ve-genel-esaslar/

58. İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Rehberi, ÇSGB No: 09, ISBN: 978-605-4971-02-2. 59. Occupational Safety and Health Administration. https://www.osha.gov/Publications/

OSHA3143/ OSHA3143.htm#Industrial 60. Arman D. El yıkama ve el dezenfeksiyonu. In: Doğanay M, Ünal S. Hastane İnfeksiyonları,

Hastane İnfeksiyonları Derneği Yayını No:1, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara, 2003. 61. WHO Guidelines On Hand Hygiene In Health Care (Advanced Draft): A Summary. Clean

Hands Are Safer Hands. WHO, 2005.62. Banky T. Sources of Fire Hazards, International Labour Organization Encyclopaedia of

Occupational Health & Safety Part VI. General Hazards, 2011. 63. Drysdale D. Fire; Basic Concepts, International Labour Organization Encyclopaedia of

Occupational Health & Safety Part VI. General Hazards 2011. 64. Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik. 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi

Gazete.

Sözlük Dergisi

34

65. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik, 2013.66. Makine Koruyucuları Yönetmeliği. 17.5.1983 tarih ve 18050 sayılı Resmi Gazete.67. Makina Emniyeti Yönetmeliği. 03.03.2009 tarih ve 27158 sayılı Resmi Gazete. 68. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği. 25.04.2013 tarih ve

28628 sayılı Resmi Gazete.69. Doğan M. Kişisel Koruyucu Donanımların Seçimi ve Kontrollerinin Önemi. Sanayi Gazetesi,

18.01.2016.70. Elle Taşıma İşleri Yönetmenliği. 24.07.2013 tarih ve 28717 sayılı Resmi Gazete. 71. Tanır F. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi, Akdemisyen Kitabevi, 2016, Ankara, s: 329-

33.72. Red Cross launches life-saving road safety pack. www.redcross.org.uk73. St John Ambulance Australia-First Aid Training Standards. www.stjohnambulance.au74. T.C. Sağlık Bakanlığı, İlkyardım Yönetmeliği, 29.07.2015 tarih ve 29429 sayılı Resmi

Gazete.75. ISO. Org; ISO 45000 Brefing Notes, Occupational health and safety Geneva, 2015. 76. TSE, OHSAS 18001, OHSAS Health & Safety Standards. http://www.ohsas-18001-

occupational-health-and-safety.com77. People and Work Research Reports 44, Finnish Institute of Occupational Health, Helsinki

2001. http://www.ttl.fi/en/publications/Electronic_publications/Documents/Work_and_health_countryprofiles2001.pdf

78. Tezcan S. Epidemiyoloji, Hacettepe Halk Sağlığı Vakfi Yayınları, 2009. 79. Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı, Temel Bilgiler 3. cilt Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara

2015.80. İşler C. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile güvenlik kültürünün iş kazası ve meslek hastalıklarının

önlenmesindeki etkisi. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2013, Ankara.

81. Güncel Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts,

82. Redhouse İngilizce-Türkçe, Türkçe-İngilizce Sözlük, İstanbul 2014.


35

Prof. Dr. Ali Bayat [email protected]

1962 yılında Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde doğdu. 1985’te Çukurova Üniversitesi Ziraat

Fakültesi Tarım Makineleri Bölümünden ziraat mühendisi olarak mezun oldu. 1987 yılında

yüksek lisans öğrenimini, 1991 yılında doktora öğrenimini tamamladı. Çukurova Üniversitesi

Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Bölüm Başkanlığı ve Çukurova

Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi (ÇİSAM) Müdür Yardımcılığı görevlerini yürüten

Bayat’ın alanında 150’yi aşkın bilimsel eseri ve üç adet kitap yazarlığı bulunmaktadır. İngilizce

bilen Bayat, evli ve iki çocuk babasıdır.

Prof. Dr. Elçin Yoldaşcan [email protected]

1962 yılında Adana’da doğdu. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesinden 1986 yılında mezun

oldu. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalında 1996 yılında halk

sağlığı uzmanı unvanı aldı. Hâlen aynı Ana Bilim dalında öğretim üyesi olarak çalışmakta

olan Yoldaşcan’ın uluslararası ve ulusal birçok yayını bulunmaktadır. İşyeri Hekimliği ve İş

Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı Eğiticisi Belgesi ve İşyeri Hekimliği Belgesi bulunan Yoldaşcan

İngilizce bilmektedir. Elçin Yoldaşcan, bir çocuk annesidir.

Prof. Dr. Ferdi Tanır [email protected]

1960 yılında Adana’da doğdu. 1985 yılında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesinden

mezun oldu. Aynı fakültede 1998 yılında halk sağlığı uzmanı oldu. Hâlen Halk Sağlığı

Ana Bilim Dalında öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir. Çukurova Üniversitesi İş

Sağlığı ve Güvenliği Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğünü 2014 yılından

bu yana yürüten Tanır’ın yayımlanmış 150’den fazla ulusal ve uluslararası bilimsel çalışması

bulunmaktadır. İşyeri Hekimi, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Eğiticisi ve Temel İş Sağlığı ve

Güvenliği Eğitimi kitaplarının editörü olan Tanır, İngilizce bilmektedir. Ferdi Tanır, evli ve iki

çocuk babasıdır.

Yazarlar

Sözlük Dergisi

36

Doç. Dr. Ozan Şenkal [email protected]

1971 yılında Adana’da doğdu. Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümünden

1993 yılında mezun oldu. Hâlen Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim

Teknolojileri Eğitim Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Uluslararası ve ulusal

birçok yayını ile birlikte İş Sağlığı ve Güvenliği Eğiticisi ve Uzmanlığı Belgesi de bulunan

Şenkal, İngilizce bilmektedir. Ozan Şenkal, evli ve iki çocuk babasıdır.

Semiha Dostlar [email protected], [email protected]

1976 yılında Tarsus’ta doğdu. 1999 yıllında Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık

Fakültesinden mimar olarak mezun oldu. 1999-2002 yılları arasında Dokuz Eylül Üniversitesi

Şehir ve Bölge Planlama Bölümünde yüksek lisans öğrenimini yaptı. 2002 yılında Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığında iş müfettiş yardımcısı olarak

göreve başladı. Hâlen İş Teftiş Kurulu Adana Grup Başkanlığında iş sağlığı ve güvenliğinden

sorumlu başkan yardımcısı olarak görev yapmaktadır. İngilizce bilen Dostlar, evli ve iki çocuk

annesidir.

Doç. Dr. Zeki Okur [email protected], [email protected]

1967 yılında Hatay’ın Samandağ’ı ilçesinde doğdu. 1989 yılında Dicle Üniversitesi Hukuk

Fakültesinden mezun oldu. 1993’te İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde bilim

uzmanı unvanı aldı, 2004 yılında doçent oldu. Aldığı burslarla Almanya Wilhems ve İsviçre

Fribourg Üniversitelerinde bilimsel araştırmalarda bulundu. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik

Hukuku alanında yayımlanmış birçok makalesi bulunan Okur, 2011 yılından bu yana Çukurova

Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevi

ile Çukurova Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini

yürütmektedir. Almanca ve Fransızca bilen Okur, evli ve iki çocuk babasıdır.

(Cilt 1)

ÇOCUK ACİL TIP VE YOĞUN BAKIM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

(Sayı 1)

Doç. Dr. Agop ÇıtakDr. Ayşe Berna AnılYrd. Doç. Dr. Demet DemirkolDr. Deniz TekinDr. Esra ŞevketoğluDoç. Dr. Hayri Levent YılmazDoç. Dr. Murat DumanProf. Dr. Metin KaraböcüoğluDr. Nilgün Erkek-AtayDoç. Dr. Nurettin Onur KutluDr. Nilüfer Yalındağ-ÖztürkDr. Şükrü PaksuDr. H. Tarkan İkizoğluYrd. Doç. Dr. Tolga F. KöroğluDr. Okşan DerinözDoç. Dr. Mehmet BoşnakDr. Eylem Ulaş-Saz

SÖZLÜK DERGİSİ ARŞİV SAYILARI

YENİDOĞAN TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

(Ek Sayı 1)

Prof. Dr. Rahmi Örs

GÖĞÜS HASTALIKLARI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

(Sayı 2)

Doç. Dr. Münire Gökırmak

ÇOCUK HEMATOLOJİSİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

(Sayı 3)

Prof. Dr. Davut AlbayrakDoç. Dr. Canan Uçar-Albayrak

(Cilt 2)

KOZMETOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 1)http://www.logos.com.tr/PDF/Kozmetoloji_sunus.pdf

Prof. Dr. Yasemin Yazan Doç. Dr. Ecz. Alb. Ayhan SavaşerProf. Dr. Ecz. Alb. Yalçın Özkan

ADLİ TIP TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 2)http://www.logos.com.tr/PDF/adlitip.pdf

Doç. Dr. Gürol Cantürk

PARAZİTOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 3)http://www.logos.com.tr/PDF/parazitoloji.pdf

Prof. Dr. Gülendame Saygı

ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 4)http://www.logos.com.tr/PDF/cocukistismar.pdf

Prof. Dr. Ufuk BeyazovaProf. Dr. Figen Şahin

(Cilt 3)BASKETBOL-VOLEYBOL-HENTBOL TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ(Sayı 1)http://www.logos.com.tr/PDF/sporterimleri.pdf

Doç. Dr. Cengiz Arslan Okutman Selçuk ErhanYrd. Doç. Dr. Yüksel Savuncu Özgür KarataşYrd. Doç.Dr. Murat Şenyuva

ANALİZ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 2)http://www.logos.com.tr/PDF/analiz.pdf

Prof. Dr. Ecz. Bengi Uslu Prof. Dr. Ecz. Alb. Yalçın ÖzkanUzm. Kim. Mehmet Gümüştaş Prof. Dr. Ecz. Sibel A. ÖzkanDoç. Dr. Ecz. Alb. Ayhan Savaşer

İNFEKSİYON HASTALIKLARI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 3)http://www.logos.com.tr/PDF/infeksiyon.pdf

Prof. Dr. Ahmet Kalkan, Prof. Dr. Mustafa Kaplan

ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 4)http://www.logos.com.tr/PDF/cocukend.pdf

Prof. Dr. Zerrin Orbak, Dr. Kezban Karabağ

EPİDEMİYOLOJİ VE DEMOGRAFİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

(Ek Sayı 2)

Doç. Dr. G. Nural Bekiroğlu

(Cilt 5)ÇOCUK GÖĞÜS HASTALIKLARI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ(Sayı 1)http://www.logos.com.tr/PDF/cocukgogushasta.pdf

Yrd. Doç. Dr. Müsemma KarabelProf. Dr. Abdülkadir KoçakDoç. Dr. Mehmet KöseProf. Dr. H. Uğur ÖzçelikProf. Dr. Ayten PamukçuDoç. Dr. Sevgi PekcanYrd. Doç. Dr. Velat Şen

HEMATOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ(Sayı 2)http://www.logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/hematoloji.pdf

Prof. Dr. İsmet AydoğduProf. Dr. Fevzi Altuntaş

SOLUNUM YOLU İLAÇLARI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 3)http://www.logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/Sozluk_Dergisi_2014_Eylul.pdf

Prof. Dr. Betül Arıca YeginDoç. Dr. Ayhan SavaşerProf. Dr. Dz. Ecz. Alb. Yalçın Özkan

RAKET SPORLARI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 4)http://www.logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/Sozluk_Dergisi_2014_aralik.pdf

Doç. Dr. Ercan GürYrd. Doç. Dr. Ali Serdar Yücel

(Cilt 6)ERGEN SAĞLIĞI TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 1)http://www.logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/Ergen_Sagligi_Terimleri.pdf

Prof. Dr. Orhan Derman Yrd. Doç. Dr. Yaşar Durmaz

İLAÇ ANALİZLERİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ(Sayı 2)http://www.logosyayincilik.com/logosDATA/userfiles/file/ilac_analizleri_terimleri.pdf

Prof. Dr. Bengi Uslu Prof. Dr. Ayhan SavaşerAraş. Gör. Mehmet Gümüştaş Prof. Dr. Yalçın ÖzkanAraş. Gör. Burçin Bozal-Palabıyık Prof. Dr. Sibel A. Özkan

(Cilt 4)FUTBOL TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 2) http://www.logos.com.tr/PDF/futbolterim.pdf

Yrd. Doç. Dr. Ercan GürÖğr. Gör. Faruk Akçınar

ÇOCUK NEFROLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 3) http://www.logos.com.tr/PDF/sozluk102013.pdf

Prof. Dr. Ferah Gönülşen Sönmez

ÇOCUK ERGEN VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ (Sayı 4) http://www.logos.com.tr/PDF/cocukergen.pdf

Doç. Dr. Işık Görker Prof. Dr. Ümran KorkmazlarArş. Gör. Dr. Güçlü Ayaz Araş. Gör. Dr. M. Araz AltayArş. Gör. Dr. Nazike Ak Uzm. Kl. Psk. Berfin Bozkurt

ÇOCUK ALERJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ(Sayı 1) http://www.logos.com.tr/PDF/cocukalerji.pdf

Prof. Dr. Nihat SapanProf. Dr. Dost ZeyrekDoç. Dr. Suna AsilsoyDoç. Dr. Arzu BabayiğitDoç. Dr. Ferhat ÇatalDoç. Dr. Figen GülenDoç. Dr. Özlem KeskinDoç. Dr. Emin MeteDoç. Dr. Emin ÖzkayaDoç. Dr. Serap ÖzmenDoç. Dr. Özge YılmazYrd. Doç. Dr. Yakup CanıtezProf. Dr. Esen DemirDoç. Dr. Ahmet AkçayDoç. Dr. Metin AydoğanDoç. Dr. Demet Can

Doç. Dr. Duygu ErgeDoç. Dr. Koray HarmancıDoç. Dr. Ercan KüçükosmanoğluDoç. Dr. Emine Dibek MısırlıoğluDoç. Dr. Cevdet ÖzdemirDoç. Dr. Zeynep TamayDoç. Dr. Ayfer Yükselen

Uz. Dr. Yurda ŞimşekUz. Dr. Tuğba ŞişmanlarProf. Dr. Nevin UzunerProf. Dr. Ebru YalçınDoç. Dr. Özge YılmazProf. Dr. Hasan Yüksel