Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 0 - UNDP 2011
RAPORT PËRFUNDIMTAR
“Studimi Kombëtar
mbi Shërbimet e Klientit në
Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë”
Pregatitur nga:
Valu Add Management Services
dhe
Sachsen Wasser GmbH
Gusht 2011
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 1 - UNDP 2011
Përmbajtja
1. Përmbledhje Ekzekutive ........................................................................................................ 4
2. Hyrje ....................................................................................................................................... 10
2.1. Përshkrim i Përgjithshëm i Sektorit dhe Paraqitja e Projektit ................................................ 10
2.2. Përshkrimi i Metodologjisë së Raportit .................................................................................. 12
2.3. Informimi dhe Përfshirja e Palëve të Interesuara .................................................................. 14 2.3.1. Identifikimi dhe Prezantimi i Palëve Kryesore të Interesit ......................................................... 14
2.3.2. Veprimet e ndërmarra për të përfshirë Palët e Interesuara ....................................................... 15
3. Fushat Funksionale të Shërbimit të Klientit dhe Shembuj të Praktikave më të Mira
Ndërkombëtare ............................................................................................................................. 17
3.1. Hyrje ...................................................................................................................................... 17 3.1.1. Prezantim i Përgjithshëm ........................................................................................................... 17
3.1.2. Metodologjia e Shqyrtimit të Praktikave më të Mira Ndërkombëtare ........................................ 18
3.2. Përmbledhje e Praktikave më të Mira të Shërbimit të Klientit ............................................... 22 3.2.1. Organizimi i Aktual i Shërbimit per Klientin .............................................................................. 22
3.2.2. Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit .............................................................. 32
3.2.3. Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit ........................ 34
3.2.4. Manaxhimi i Ankesave të Klientëve ............................................................................................ 37
3.2.5. Procedurat e Leximit të Matësave .............................................................................................. 43
3.2.6. Procedurat e Faturimit dhe Arkëtimit ........................................................................................ 47
3.2.7. Ndërprerja / Shkëputja e Shërbimit ............................................................................................ 52
4. Shërbimi i Klientit – Gjendja Aktuale në Shoqëritë e Ujësjellësit në Shqipëri .............. 56
4.1. Metodologjia e Gjendjes së Sektorit në Përgjithësi............................................................... 56
4.2. Rezultate dhe Diskutime ....................................................................................................... 57 4.2.1. Organizimi Aktual i Shërbimit të Klientit ................................................................................... 57
4.2.2. Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit .............................................................. 66
4.2.3. Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit ........................ 70
4.2.4. Manaxhimi i Ankesave të Klientëve ............................................................................................ 76
4.2.5. Procedurat e Leximit të Matësave .............................................................................................. 82
4.2.6. Procedurat e Faturimit dhe Arkëtimit ........................................................................................ 86
4.2.7. Nderprerja / Shkeputja e Sherbimit / Procedurat për Mospagesë .............................................. 91
4.3. Niveli i Shërbimeve ndaj Klientit në Formatin Standart të Profilit. ......................................... 95
4.4. Harta e Shoqërive bazuar në nivelin e Shërbimit në fushat e zgjedhura funksionale .......... 97
5. Konkluzione, Analiza e Mospërputhjeve dhe Rekomandime Specifike ....................... 100
5.1. Drejtimi i Praktikave më të Mira në Shoqëritë që Performojnë Mirë ................................... 100
5.2. Konkluzione lidhur me Shërbimin e Klientit në Sektorin e Ujësjellësit në Shqipëri ............. 100
5.3. Analiza e Mospërputhjeve në Fushat Funksionale dhe Rekomandime .............................. 101
5.3.1. Organizimi Aktual i Sherbimit per Klientin ........................................................................... 103
5.3.2. Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit ....................................................... 106
5.3.3. Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit .................... 108
5.3.4. Manaxhimi i Ankesave të Klientëve .................................................................................... 110
5.3.5. Procedurat e Leximit të Matësve......................................................................................... 111
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 2 - UNDP 2011
5.3.6. Procedurat e Faturimit / Arkëtimit........................................................................................ 113
5.3.7. Nderprerja/Shkeputja e Sherbimit ....................................................................................... 115
5.4. Përmbledhje ........................................................................................................................ 117
Aneksi A – “Përshkrime të Shkurtra” të Praktikave më të Mira (Shoqëritë Ndërkombëtare
të Përzgjedhura) ......................................................................................................................... 118
Aneks B – “Shembuj të Mirë” në Sektorin e Ujësjellësit në Shqipëri – Raste Studimore në
Vend ............................................................................................................................................. 124
Aneksi C – Bibliografia ............................................................................................................. 153
Tabelat
Tabela 3–1: Permbledhje e Shoqërive të Përzgjedhura ....................................................................... 21 Tabela 3–2: Të dhënat krahasuese të shoqërive të zgjedhura ............................................................ 21
Tabela 3–3: Krahasimi i organizimit të shërbimit të klientit dhe personeli ............................................ 28 Tabela 3–4: Krahasimi i Shërbimeve të Kontraktuara .......................................................................... 30 Tabela 3–5: Krahasime lidhur me Manaxhimin e Bazës së të Dhënave .............................................. 33
Tabela 3–6: Manaxhimi i Informimit të Publikut dhe Komunikimit / Reagimeve ................................... 36 Tabela 3–7: Krahasimi i Manaxhimit të Ankesave ................................................................................ 40 Tabela 3–8: Krahasimi i Manaxhimit të Leximit të Matësave ................................................................ 45
Tabela 3–9:Krahasimi i Praktikave të Manaxhimit të Faturimit dhe Arkëtimit ....................................... 49
Tabela 3–10: Krahasimi i Procedurave në rast Mospagese ................................................................. 53 Tabela 4–1: Departamentet e Shoqërive që Mbulojnë Aktivitetet e Shërbimit të Klientit ..................... 60 Tabela 4–2: Trajnimi i Stafit dhe Shpërblimet ....................................................................................... 63
Tabela 0–1: Shoqëritë që kanë marrë Asistencë Teknike të Financuar nga Donatorët ..................... 124
Figurat
Figura 3–1: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar (“njësia tregu”) KWL ..... 23 Figura 3–2: Organigrama e Departamentit të Shërbimit te Klientit Chania .......................................... 23
Figura 3–3: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar AMD ............................. 24
Figura 3–4: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar Scottish Water .............. 24
Figura 3–5: Skema organizative e Yarra Valley Water ......................................................................... 25 Figura 3–6: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar Acosol .......................... 25
Figura 3–7: Skema Organizative e Bordit të Ujësjellësit Pawtucket ..................................................... 26 Figura 3–8: Departamenti i Shërbimeve ndaj Klientit – Njësia “Tregu” në KWL, Gjermani .................. 29 Figura 4–1: Numri i Shoqërive që Kontraktojnë të paktën Një nga Aktivitetet e Shërbimit të Klientit... 60 Figura 4–2: Aktivitete të Kontraktuara të Shërbimit të Klientit .............................................................. 61 Figura 4–3: Niveli i Edukimit të Shefave të Departamentit të Shërbimit të Klientit ............................... 62
Figura 4–4: Stafi i Shërbimit të Klientit për 1,000 lidhje ........................................................................ 62 Figura 4–5: Nevojat e Treguara për Trajnim në Shërbimet ndaj Klientit .............................................. 63 Figura 4–6: a) Numri i Shoqërive me Skema Shpërblimi, b) Përqindja e Stafit që Merr Shpërblime ... 64 Figura 4–7: Vështirësitë në zhvillimin e mëtejshëm të shërbimit të klientit ........................................... 64
Figura 4–8: Orët e Punës së Shërbimit të Klientit ................................................................................. 65 Figura 4–9: Shoqëritë dhe Niveli i Kompjuterizimit, Niveli i Popullsisë së Mbuluar nga Shoqëria ....... 66
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 3 - UNDP 2011
Figura 4–10: Formatet e Përdorura për Manaxhimin e Të Dhënave të Klientëve nga Shoqëritë
Shqiptare ............................................................................................................................................... 67 Figura 4–11: Numri i Shoqërive që Mbajnë Kategori dhe Tipe të Ndryshme Informacioni .................. 68 Figura 4–12: Numri i Shoqërive që kanë Filluar Implementimin e ........................................................ 69 Marrëveshjeve Standarte të Shërbimit me Klientët .............................................................................. 69 Figura 4–13: Numri i Shoqërive që Ofrojnë Disa Mjetet Komunikimi me Klientët ................................ 71
Figura 4–14: Numri i Shoqërive që Ofrojnë Mjetet të Ndryshme Komunikimi me Klientët ................... 71 Figura 4–15: Numri i Shoqërive që përdorin instrumenta të ndryshme PR .......................................... 73 Figura 4–16: Numri i Instrumentave PR të Përdorura nga Shoqëritë ................................................... 73 Figura 4–17: Buxheti i Shpenzuar në Aktivitetet e aktiviteteve PR a) Përqindja mbi Totalin e të
Ardhurave të Shoqërisë dhe b) Për lidhje ............................................................................................. 74
Figura 4–18: Mbledhja e Reagimeve të Klientëve nga Shoqëritë......................................................... 74 Figura 4–19: Mjetet për të Njoftuar Klientët rreth Ndërprerjeve të Planifikuara të Shërbimit ............... 75
Figura 4–20: Mënyrat e Komunikimit me Klientët në Zonat e Largëta ................................................. 76 Figura 4–21: Numri i Shoqërive me/pa Procedura të Manaxhimit të Ankesave të Klientëve ............... 77 Figura 4–22: Shoqëritë që Përdorin një Format Standart Ankesash .................................................... 77 Figura 4–23: Vendondodhjet e Përdorura për Dërgimin e Ankesave ................................................... 78 Figura 4–24: Informacioni që i Jepet Klientit rreth Marrjes dhe Progresit të Zgjidhjes së Ankesës. .... 79
Figura 4–25: Përdorimi dhe Tipi i Sistemit të Gjurmimit të Ankesave .................................................. 80
Figura 4–26: Numri i Ankesave për 1,000 Lidhje .................................................................................. 81 Figura 4–27: Mbulimi me Matësa bazuar në Madhësinë e Shoqërisë (numri i lidhjeve) ...................... 83 Figura 4–28: Shoqëritë që Sigurojnë Leximin e Matësit bazuar në Kërkesën e Klientit ....................... 84
Figura 4–29: Inspektimi i Matësave dhe Dokumentimi ......................................................................... 85
Figura 4–30: Numri i Shoqërive me Frekuenca të Ndryshme të Kalibrimit të Matësit .......................... 85 Figura 4–31: Rishikimi i Konsumit për Parregullsi gjatë Procesit të Faturimit ...................................... 87 Figura 4–32: Opsionet e Përdorura për Shpërndarjen e Faturës dhe Numri i Shoqërive që i Përdor ato
.............................................................................................................................................................. 88 Figura 4–33: Numri i Shoqërive me një Pjesë Informuese mbi Faturën e Klientit ................................ 88
Figura 4–34: Opsionet e Ofruara për Pagesë ....................................................................................... 89 Figura 4–35: Metodat e Përdorura për të Njoftuar Ndryshimet e Tarifave dhe Numri i Shoqërive që i
Përdorin Ato .......................................................................................................................................... 90
Figura 4–36: Numri i Njoftimeve para Ndërprerjes së një Klienti .......................................................... 91 Figura 4–37: Shoqëritë që Ndërpresin Shërbimin ndaj Klientëve që Nuk Paguajnë ............................ 92 Figura 4–38: Numri i Shoqërive që Kanë Ndërtuar një Task Force për Shkëputjet ............................. 92
Figure 4–39: Disconnections Performed per 1000 Connections .......................................................... 93 Figura 4–40: Raste të Dërguara në Gjykatë për Mospagesë ............................................................... 94
Figura 4–41: Formati Standard i Profilit të Shoqërisë (TO BE REPLACED) ........................................ 96 Figura 4–42: Hartë e Shoqërive bazuar në Sigurimin e Nivelit të Shërbimit të Klientit......................... 99
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 4 - UNDP 2011
1. Përmbledhje Ekzekutive
1.1 Hyrje
Për herë të parë, Studimi Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit në Shoqëritë e Ujësjellësit të
Shqipërisë, lidhur me një nga fushat më thelbësore të shërbimeve të ujësjellës kanalizimeve, ka
drejtuar vëmendjen tek klienti, dhe jo thjesht tek nevojat fizike të infrastrukturës së sektorit. Ky
ndryshim në fokus është tejet i rëndësishëm, kur jepen konsiderata lidhur me prioritete të tjera të
përcaktuara nga Shqipëria, në të cilat ajo angazhohet, sa më poshtë:
Shqipëria po implementon Marrëveshjen e Stabilizim Asocimit (MSA) me objektivin e
integrimit në Bashkimin Europian (BE). Kjo kërkon përputhje të plotë me direktivat e BE
në të gjithë sektorët.
Shqipëria, si një bashkë–sponsor i rezolutës së Kombeve të Bashkuara për të shndërruar
“Aksesin për Ujë të Pijshëm të Sigurtë dhe Kanalizime në një Të Drejtë të Njeriut”.
Shqipëria angazhohet të demostrojë, përmes fjalëve dhe veprave, se një vend i vogël
dhe në zhvillim mund ti përgjigjet çështjeve globale, dhe të japë kontributin e tij për të
siguruar barazi për gjithë qytetarët kur bëhet fjalë për të drejtat e njeriut në termat e ujit të
pijshëm dhe kanalizimeve.
Shqipëria njeh rolin unik të ujit të pijshëm të sigurtë dhe kanalizimeve në mbështetje të
cilësisë së jetës dhe zhvillimit ekonomik në vende me të ardhura të ulta dhe mesatare.
Shqipëria kupton gjithashtu, karakterin natyror, monopolistik të shpërndarjes të këtij
shërbimi publik thelbësor, dhe nevojën për barazi dhe ndershmëri të të gjithë
pjesëmarrësve në këtë sektor.
Nëse Shoqëritë e Ujësjellësit në Shqipëri do të kryejnë pjesën e tyre për të ndihmuar në
plotësimin e këtyre angazhimeve, duke qenë se ato lidhen me sektorin e furnizimit me ujë dhe
kanalizimeve, gjë e cila do të kërkojë mbështetje të konsiderueshme nga publiku i gjerë, dhe
akoma më shumë nga klientët e shoqërive, atëherë drejtuesit e shoqërive duhet ti shikojnë
klientët si qëllimin qendror të ekzistencës së tyre.
Sektori i furnizimit me ujë dhe kanalizimeve në Shqipëri po përballet me një numër sfidash
serioze të cilat duhet ti trajtojë në një periudhë afatshkurtër, nëse do të jetë i suksesshëm në
plotësimin e angazhimeve të permendura më lart. Këto sfida përfshijnë sa më poshtë:
Rritjen dhe përmirësimin e praktikave të korporatizimit dhe komercializimit.
Lëvizjen drejt një strukture më të rajonalizuar të shërbimit të shpërndarjes.
Rritjen e mbulimit, nivelit dhe cilësisë së shërbimit.
Përftimin e mbështetjes së klientit lidhur me rritjet e konsiderueshme në koston për njësi
të shërbimeve të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve në të ardhmen.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 5 - UNDP 2011
Arritjen e qëndrueshmërisë së plotë financiare të shoqërisë pa subvencionet qeveritare.
Për të arritur këto sfida, shoqëritë e ujësjellësit në Shqipëri duhet të ndryshojnë pozicionin e
klientit, si rradhë prioriteti, duke vendosur çështjet dhe shqetësimet e klientit në qendër të
procesit të vendimmarrjes të shoqërisë.
1.2 Bazat dhe Synimi i Raportit të Studimit
Ky Raport është pregatitur për të asistuar Entin Rregullator të Ujit të Shqipërisë në përcaktimin e
nivelit të Shërbimit të Klientit që ofrohen nga 561 shoqëritë e ujësjelles kanalizimeve në Shqipëri.
Duke bërë këtë, Raporti siguron këshilla dhe rekomandime lidhur me çështjet që duhen trajtuar
dhe veprimet që nevojiten për përmirësimin e Shërbimit të Klientit në Shoqëritë e Ujësjellës
Kanalizimeve në Shqipëri. Fillimi dhe vazhdimi i këtij Projekti u financua nga Programi i Zhvillimit
të Kombeve të Bashkuara në Shqipëri në mbështetje të implementimit të Programit të Drejtimit
Ekonomik në Shqipëri, dhe në bashkëpunim të plotë me Entin Rregullator të Ujit.
Synimi është që rezultatet dhe rekomandimet e Raportit do të përdoren si analiza situate dhe
kontribut për pregatitjen e ardhshme, nga Enti Rregullator i Ujit, të Standarteve të Shërbimit të
Klientit dhe Udhëzuesit të Shërbimit të Klientit për tu aplikuar në të gjitha shoqëritë e ujësjellës
kanalizimeve në Shqipëri. Këshillimi teknik është siguruar nga GIZ, i cili mbështet Entin
Rregullator të Ujit në standartet dhe metodologjitë e tij, dhe në zhvillimin e Udhëzuesit të
Shërbimit të Klientit.
1.3 Fushat Funksionale të Shërbimit të Klientit dhe Përmbledhje e Praktikave më të
Mira Ndërkombëtare
Për të qenë në gjendje të strukturojë pyetësorin e vëzhgimit si për Praktikat më të Mira
Ndërkombëtare ashtu edhe për Praktikat Aktuale në Shqipëri, u përcaktuan qartë fushat
funksionale që një shoqëri furnizimi me ujë dhe kanalizimesh duhet të përmbledhë nën
kategorinë Shërbimit të Klientit. Në lidhje me këtë, nuk u bënë përpjekje për të imponuar
pyetësorin ose përgjigjet në mënyrë që ato të ishin në përputhje me strukturat bashkëkohore të
Shërbimit të Klientit. Por, përafrimi ishte thjesht fokusi mbi mënyrën sesi trajton fushat
funksionale një shoqëri e caktuar në Shqipëri, nëse jo të gjitha. Këto fusha funksionale u
përcaktuan si më poshtë:
Organizimi Aktual i Sherbimit per Klientin
Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit
Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit
Manaxhimi i Ankesave te Klientit
Procedurat e Leximit te Matesve
Procedurat e Faturim/Arketimit
Nderprerja/Shkeputja e Sherbimit
Këto fusha funksionale përputhen plotësisht me opinionet më të fundit në fushën e Shërbimit të
Klientit, të publikuar njëherazi nga Shoqata Amerikane e Ujësjellësave dhe Shoqata
1 Megjithëse të bashkuara në një operator të licensuar, në kohën e pregatitjes së këtij raporti, si Berati ashtu edhe Kucova raportuan dy baza të dhënash të veçanta, bazuar në kushtet dhe karakteristikat specifike deri në një shkrirje të mëtejshme.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 6 - UNDP 2011
Ndërkombëtare e Ujësjellësave. Pyetësori i zhvilluar në këtë mënyrë u rishikua, dhe u aprovua
nga palët e interesit të cilëve iu dërgua për komente dhe sugjerime.
Vështrimi i Përgjithshëm i Praktikave më të Mira Ndërkombëtare shërben për të siguruar pika
reference të cilat përcaktojnë praktikat më të mira të shërbimit tëj klientit në shoqëritë e
ujësjellësave në mbarë botën. Objektivi kryesor i këtij instrumenti është të ndihmojë në
identifikimin e mospërputhjeve mes praktikave më të mira dhe shërbimit të klientit që ofrohen nga
shoqëri të ndryshme në Shqipëri, duke krahasuar rezultatet e analizës në Shqipëri me shkallën e
praktikave më të mira aktuale. Praktikat më të Mira Ndërkombëtare përfshijnë një total prej
shtatë (7) shembujsh të shoqërive të ujësjellës kanalizimeve me praktikat më të mira.
1.4 Pyetësori dhe Bazat e Situatës Aktuale
Pyetësori i përdor për të mbledhur të dhëna lidhur me Shërbimin e Klientit në shoqëritë e
ujësjellësit në Shqipëri u dërgua tek secila prej 56 shoqërive shqiptare të ujësjellësit. Duke qenë
se ky pyetësor u dërgua me postë, një përpjekje domethënëse u krye duke bërë telefonata
sqaruese për të verifikuar, dhe kompletuar përgjigjet e pyetësorit, ose për të inkurajuar plotësimin
fillestar të tij. Në disa raste, të dhënat e ofruara nga shoqëritë ishin të paqarta, jo konsistente ose
mungonin.
Vlerësimi i Gjendjes Aktuale ofron një analizë të thelluar mbi nivelin e shërbimit të klientit të
ofruar nga pesëdhjetë (50) shoqëritë të cilat përfundimisht i janë përgjigjur pyetësorit në Shqipëri.
Të dhënat që u mblodhën përmes pyetësorit u futën në një bazë të dhënash e cila u përdor për
përpunimin dhe analizën e mëtejshme për të përcaktuar më mirë Analizën e Gjerë të Sektorit
lidhur me Shërbimet e Klientit në shoqëritë e ujësjellësit. Baza e të dhënave përmban 50 fletë
pune, një për secilën shoqëri, në të cilën ruhet i gjithë informacioni i plotësuar dhe dërguar prej
tyre. Përveç pyetësorit, dhe aty ku informacioni mund të plotësonte analizën në përgjithësi, u
përdorën indikatorët e performancës nga Njësia e Monitorimit pranë Drejtorisë së Përgjithshme
të Ujësjellës Kanalizimeve.
1.5 Analiza e Mospërputhjeve, Rezultatet Kryesore, Konkluzionet dhe Përmbledhja e
Rekomandimeve
Analiza e Mospërputhjeve nënvizoi ndryshimet më të rëndësishme dhe kryesore mes praktikave
më të mira ndërkombëtare dhe atyre aktuale në Shqipëri, për të bërë të mundur hartimin e
rekomandimeve përfundimtare për të përmirësuar shërbimin e klientit në të gjitha shoqëritë e
ujësjellësit në Shqipëri. U kryen vizita në terren dhe intervista, duke ndjekur strukturën e formatit
të pyetësorit, në shoqëri ujësjellës kanalizimesh të përzgjedhura në Shqipëri për të formuar një
ide më të qartë mbi Praktikat e Shërbimit të Klientit në shoqëri të cilat kishin përftuar asistencë
teknike dhe ndërtim kapacitetesh nga ana e donatorëve. Vizitat në terren kontribuan në mënyrë
të dukshme në formulimin e rekomandimeve të fushave funksionale.
Përmbledhje e Rezultateve Kryesore të Raportit
Organizimi Aktual i Sherbimit per Klientin: Shumica e shoqërive të ujësjellësit në
Shqipëri nuk tregon progres drejt praktikave më të mira lidhur me strukturën organizative
të krijuar në Departamentin e Sherbimit të Klientit, i cili përmbledh të gjitha ose shumicën
e fushave funksionale të shërbimit të klientit. Stafi i Shërbimit të Klientit në shoqëritë e
ujësjellësit nuk është i kualifikuar dhe trajnuar në mënyrë të përshtatshme për të kryer
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 7 - UNDP 2011
detyrat e tyre në përputhje me një përshkrim pune të detajuar, i cili nuk ekziston në
shumicën e shoqërive.
Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit: Shoqëritë e ujësjellësit janë
duke lëvizur ngadalë drejt implementimit të një Sistemi të përshtatshëm Manaxhimi të
Bazës së të Dhënave të Klientëve. Një sasi e konsiderueshme informacioni manaxhohet
në mënyrë manuale, gjë e cila rrit nivelin e gabimeve dhe të komunikimit me klientët.
Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit: Me
disa përjashtime të vogla, mund të deklarohet në përgjithësi se Komunikimi /
Marrëdhëniet me Publikun, nuk përbëjnë funksione të strukturuara dhe institucionalizuara
brenda shoqërive.
Manaxhimi i Ankesave të Klientëve: Shoqërive i mungon zhvillimi dhe implementimi i
procedurave të përshtatshme dhe politikave për të manaxhuar ankesat e klientëve.
Sistemet e përdorura për të rregjistruar, ruajtur dhe ndjekur ankesat e klientëve deri në
zgjidhjen përfundimtare janë jo eficiente në shumicën e rasteve, duke rezultuar në
mungesë monitorimi, analize, renditje të ankesave sipas kategorive, dhe fokus mbi masat
korrigjuese teknike dhe administrative.
Procedurat e Faturim/Arketimit: Procedurat e faturimit dhe të arkëtimit nuk janë
gjithmonë të detajuara ose implementuara. Në shumicën e shoqërive ato nuk janë të
personalizuara, me sisteme të kompjuterizuara faturim arkëtimi, e në vend të tyre, shumë
shoqëri akoma përdorin procedura manuale të faturim arkëtimit.
Procedurat e Leximit te Matesve: Mbulimi me matësa në të gjithë vendin mbetet shumë
i ulët, dhe shoqëritë e ujësjellësave po përballen gjerësisht me sfida të mëdha financiare
për të rritur mbulimin me matësa për të gjitha kategoritë e klientëve, dhe të koordinojnë
mbështetjen financiare për të qenë në gjendje të implementojnë politikën e matjes së
plotë në të ardhmen e afërt. Mungesa e matësave nuk bën të mundur kontrollin e
humbjeve të ujit, matjen e kostos dhe vendosjen e cmimit, dhe çdo masë tjetër lidhur me
ruajtjen e ujit. Leximi i matësave dhe procedurat e rregjistrimit kryhen tërësisht në
mënyrë manuale, në të gjithë Shqipërinë, e cila rrit mundësinë për gabime potenciale të
cilat më vonë reflektohen në faturën e klientit.
Nderprerja/Shkeputja e Sherbimit: Gjerësisht, shoqëritë e ujësjellësave dështojnë në
zhvillimin dhe zbatimin e plotë të procedurave të shkëputjes së shërbimit, si edhe në
ndjekjen me rigorozitet të veprimeve ligjore për klientët të cilët nuk paguajnë faturën e
ujit. Kjo është veçanërisht e vërtetë në rastet e shoqërive të cilat nuk kanë filluar akoma
ekzekutimin e Modelit të Kontratës së Shërbimit, në të cilën shtrohen detyrat dhe
përgjegjësitë e shoqërisë dhe të klientit lidhur me veprimet ligjore që rrjedhin nga mos
pagesa e faturës së ujit.
Konkluzione
Megjithëse mund të gjenden shumë shembuj pozitive në fusha të caktuara funksionale të
shërbimit të klientit në Shqipëri, duhet të deklarohet, bazuar në praktikat e shoqërive me
performancë të mirë në nivelin ndërkombëtar, se shoqëritë e sektorit të ujësjellës kanalizimeve
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 8 - UNDP 2011
në Shqipëri nuk operojnë gjithsesi afër nivelit të shoqërive me performancë të mirë në këtë fushë
kritike të manaxhimit të shoqërisë.
Në përgjithësi, mesatarja e shoqërive të ujësjellësit në Shqipëri, e shikon marrëdhënien e saj, me
klientët, të jetë më shumë një konfrontim në vend të një partneriteti. Këto shoqëri përpiqen të
përcaktojnë suksesin në marrëdhëniet me klientin bazuar në sa pak ndërveprojnë me klientët e
tyre, dhe jo në sa shpesh kanë ndërvepruar me klientët e tyre.
Sektori i ujësjellësit në Shqipëri duhet të fillojë të kuptojë se progresi në këto fusha mund të
kryhet nëse klienti, përmes impaktit të tij mbi progresin politik tek kutitë e votimit, dhe
gadishmërisë për të paguar faturën e furnizimit me ujë dhe kanalizimeve, qëndron në qendër të
procesit të vendimmarrjes, dhe është i informuar e mbështet plotësisht planet e investimeve dhe
nevojat operacionale të shoqërisë.
Dobësitë ose mospërputhjet në sektor, në termat e shërbimit të klientit, detajohen në këtë Raport
duke qenë se janë analizuar dhe bazuar në fusha funksionale të kuptuara mirë të shoqërive me
performancë të lartë. Megjithatë, ka pak gjasa që këto dobësi ose mospërputhje të zgjidhen,
përmes trajnimeve dhe investimeve në sistemet mbështetëse, derisa të ketë një ndryshim të
dukshëm në mënyrën sesi manaxherët kryesorë i shikojnë klientët e tyre, dhe veprimeve që
duhen ndërmarrë për të trajtuar shqetësimet dhe interesat e klientëve me prioritetin më të lartë
nga ana e shoqërisë. Siç është cituar shpesh, “Shërbimi cilësor ndaj klientit nuk është një
nënprodukt i operacioneve të shoqërisë – ai është arsyeja themelore e ekzistencës së vetë
shoqërisë.”
Përmbledhja e Rekomandimeve
Raporti i Studimit është gjithëpërfshirës në paraqitjen e rekomandimeve specifike, të lidhura me
cdo fushë funksionale të shërbimit të klientit e cila është analizuar, bazuar në pyetësorët e marrë
si dhe nga praktikat më të mira ndërkombëtare. Këto rekomandime u zhvilluan duke pasur
parasysh shqetësimin kryesor, atë të mungesës së filozofisë së vendosjes së klientit në qendër,
në shumicën e shoqërive të ujësjellësit në Shqipëri. Këto rekomandime mund të përmblidhen
nën tre tituj kryesorë:
Personel i Kualifikuar dhe Trajnuar për të vendosur Klientin në Qendër: Pasi
shoqëria të angazhohet përfundimisht për të rifokusuar vërtetë operacionet me në qendër
klientin, ajo duhet të punësojë, trajnojë dhe ndërtojë kapacitetet e personelit në
implementimin e kësaj filozofie të re. Kjo do të thotë krijimi i strukturës së personelit, me
përgjegjësi e detyra të përcaktuara të cilat sjellin më afër praktikat më të mira të
shoqërive.
Megjithatë, përpjekjet nuk duhet të ndalojnë këtu. Çdo anëtar i stafit duhet të ketë klientin
në qendër të aktivitetit të tij, dhe për këtë arsye, të gjithë duhet të trajnohen, në përputhje
me profilin e pozicionit që kanë në shoqëri, dhe profilin tipik të atyre që kontaktojnë me
klientin. Kjo i referohet lexuesve të matësave dhe skuadrave të mirëmbatjes të cilët
riparojnë rrjetin.
Angazhimi i Burimeve: Duke qenë se komunikimi, i të gjitha formave, është një pjesë e
rëndësishme e fushave funksionale të shërbimit të klientit, shoqëritë duhet të buxhetojnë
me ndërgjegje për këto shpenzime. Një Plan Komunikimi racional e kosto efektiv është
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 9 - UNDP 2011
një kosto e të bërit biznes, duhet të llogaritet në nevojat për të ardhura, dhe të reflektohet
në tarifë. Një Plan Komunikimi, me buxhet të pamjaftueshëm, është një ushtri pa armë.
Komunikimet nuk duhet të jenë diskrete në termat e buxhetit, ose opsionale, që kryhen
kur të ketë kohë shoqëria. Ato janë aq kryesore sa vaji për motorët ose pompat, ose
dezinfektantët kimikë për furnizimin me ujë.
Koordinimi me Aksionerët e Qeverisjes Vendore: Duke qenë se Shqipëria po lëviz
drejt implementimit të strategjisë së saj të rajonalizimit, bazuar mbi Strategjinë e
Furnizimit me Ujë dhe Kanalizimeve e cila është aprovuar nga Këshilli i Ministrave,
organet e qeverisjes vendore brenda një zone të përcaktuar rajonale shërbimi do të
bëhen edhe klientët formalë të shoqërisë gjithashtu. Marrëdhënia mes shoqërisë rajonale
dhe organeve respektive të qeverisjes vendore duhet të lëvizë drejt shndërrimit në një
marrëdhënie kontraktuale, dhe larg të qenit politike. Në lidhje me këtë, shërbimi cilësor i
klientit duhet të vijë vërtetë nga lart poshtë në shoqëri, dhe duhet të reflektojë
transparence dhe barazi në sigurimin e shërbimeve bazuar në disa forma të
marrëveshjeve të dhënies së shërbimit mes qeverisjes vendore dhe siguruesit rajonal të
shërbimeve të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve.
Në këtë mënyrë, shoqëria do të ketë një partneritet si me përdoruesin fundor (klientin)
ashtu edhe me qeverisjen vendore e cila është përgjegjëse, me ligj, për sigurimin e
shërbimeve të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve tek të gjithë zgjedhësit brenda kufijve
administrativë.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 10 - UNDP 2011
2. Hyrje
2.1. Përshkrim i Përgjithshëm i Sektorit dhe Paraqitja e Projektit
Shqipëria po lëviz në mënyrë të qëndrueshme drejt decentralizimit të qeverisjes, dhe në linjë me
të është edhe transferimi i pronësisë dhe përgjegjësive për furnizimin me ujë dhe kanalizime, tek
organet e qeverisjes vendore. Aktualisht, 90% e shoqërive të ujësjellësave janë transferuar tek
njësitë e qeverisjes vendore (NQV). Ka pasur përmirësime thelbësore dhe të rëndësishme lidhur
me shërbimet e furnizimit me ujë dhe kanalizime në Shqipëri, dhe në eficiencën operative të disa
shoqërive ujësjellës kanalizime gjatë viteve të fundit. Megjithatë, këto përmirësime janë realizuar
në mënyrë relativisht të ngadaltë dhe me përmirësime të kufizuara në nivel vendi si një i tërë.
Shumica e shoqërive vazhdojnë të jenë financiarisht të paqëndrueshme, për shkak të humbjeve
të mëdha të ujit, normat e ulta të arkëtimit të faturave, niveleve të ulta të tarifave përkundrejt
kostove aktuale, dhe praktikave manaxheriale jo efiçiente, shpërblimeve të papërshtatshme të
performancës, dhe reformave të pjesshme institucionale.
Çështjet kryesore dhe sfidat që hasin shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve në Shqipëri të cilat
kanë impakt të drejtpërdrejtë mbi shërbimet e ofruara tek konsumatori mund të përmblidhen sa
më poshtë:
Manaxhimi i Kërkesës për Ujë. Manaxhimi i kërkesës për ujë identifikohet si një
element kyç në përmirësimin e shërbimeve të furnizimit me ujë në Shqipëri dhe rritjes së
të ardhurave të gjeneruara nga shoqëria.
Qëndrueshmëria Financiare e Shoqërive të Ujësjellësave dhe Subvencionet
Qeveritare. Mungesa e penalizimeve ndaj klientëve që nuk paguajnë, tarifat e ujit nën
nivelet e mbulimit të kostos, nivele të lartë të humbjeve të ujit, dhe një përhapje e gjerë e
lidhjeve të paligjshme kanë çuar drejt një situate të vështirë financiare për shoqëritë e
ujësjellësave dhe një nevojë për subvencione operative vjetore për shoqëritë e
ujësjellësave.
Nevojat për Investime Kapitale. Infrastruktura e furnizimit me ujë dhe kanalizimeve në
Shqipëri konsiderohet e vjetër, e dëmtuar dhe jo efiçiente. Rritja e mprehtë e kërkesës
për ujë të pijshëm dhe shërbime kanalizimesh ka rënduar së tepërmi situatën tashmë të
pasigurtë të infrastrukturës së ujësjellës kanalizimeve, e cila operon me kapacitet të plotë
në shumicën e rasteve.
Kualifikimi i Stafit Teknik dhe Manaxherial. Mungesa e personelit të trajnuar mirë në
shoqëri ka çuar në inefiçiencën e përgjithshme të manaxhimit dhe operacioneve teknike.
Shoqëritë nuk kanë staf të trajnuar dhe fuqi punëtore teknike dhe manaxheriale të
kualifikuar për të kompletuar stafin e 58 shoqërive të ujësjellësave.
Qeveria e Shqipërisë është angazhuar për decentralizimin, komercializimin dhe rajonalizimin
e sektorit të ujësjellës kanalizimeve për të mundësuar një vetë financim afatgjatë e të
qëndrueshëm të shoqërive të ujësjellësit me objektivin e përmirësimit të shërbimeve dhe
përmbushjes së detyrimeve ndaj klientëve.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 11 - UNDP 2011
Në mbështetje të implementimit të reformave institucionale në sektorin e ujit, Programi i Zhvillimit
të Kombeve të Bashkuara, në bashkëpunim të plotë me Entin Rregullator të Ujit, ka ofruar
asistencë financiare për Projektin “Hartimi dhe Implementimi i një Studimi Kombëtar mbi
Shërbimin e Klientit në Shoqëritë e Ujësjellësit në Shqipëri”.
Ky Raport është pregatitur në mbështetje të Entit Rregullator të Ujit për të përcaktuar nivelin e
Shërbimeve ndaj Klientit i cili ofrohet nga shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve në vend, dhe duke
bërë këtë, të ofrojë këshilla dhe rekomandime bazuar në Praktikat më të Mira Ndërkombëtare,
për të përmirësuar Shërbimet ndaj Klientit në shoqëritë e ujësjellësit në Shqipëri. Studimi dhe
rekomandimet do të përdoren si një analizë situate dhe të dhëna që do të ndihmojnë në
pregatitjen në të ardhmen, nga Enti Rregullator i Ujit, të Standarteve dhe Udhëzimeve mbi
Shërbimet ndaj Klientit i cili do të prezantohet tek të gjitha shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve në
Shqipëri. Kjo kryhet me objektivin fundor të përmirësimit të manaxhimit financiar të shoqërive,
fluksit të parave dhe realizimeve të shoqërisë përmes përmirësimit të shërbimeve të klientit.
Në këtë përafrim praktik ndaj implementimit të këtij Projekti, Konsulenti është udhëhequr nga
filozofia e përfshirjes, ndarjes së njohurive, dhe ndërtimit të kapaciteteve në vend. Në këtë
kontekst, Raporti është organizuar në tre kapituj kryesorë, në përputhje me Propozimin Teknik
dhe Termat e Referencës:
Fushat Funksionale të Shërbimit dhe Praktikat më të Mira Ndërkombëtare: Ofron
një përshkrim të eksperiencës ndërkombëtare lidhur me shërbimet ndaj klientit në
shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve e analizuara që shërben si një bazë e Praktikave më
të Mira Ndërkombëtare për shërbimin e klientit në fushat e përcaktuara funksionale të
shërbimit.
Analiza e Situatës Aktuale: Ofron një analizë të thelluar dhe rezultate të rëndësishme
në çdo fushë funksionale të Shërbimit të Klientit, bazuar në informacionet e mbledhura
nga kryerja e një Analize Kombetare tek 57 shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve.
Analiza e Mospërputhjeve dhe Rekomandimet Përfundimtare: Konsideron Analizën e
Situatës Aktuale dhe krahasimin e saj me Praktikat më të Mira Ndërkombëtare dhe
prezanton Rekomandime Thelbësore mbi përmirësimet e ardhshme lidhur me Shërbimin
e Klientit në Sektorin e Ujësjellësit në Shqipëri.
Megjithëse fjala “analizë” është përdorur për të përshkruar procesin e mbledhjes së pyetësorëve,
duhet të qartësohet se ai nuk përbën një analizë statistikore, por një proces direkt të mbledhjes
së të dhënave / informacioneve nga shoqëritë e organizuara të ujësjellës kanalizimeve në
Shqipëri. Analiza dhe konkluzionet në këtë Raport reflektojnë rezultatet nga 50 shoqëritë e
mëposhtme të ujësjellës kanaliizmeve të cilat kanë plotësuar dhe dërguar Pyetësorin mbi
Shërbimet ndaj Klientit.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 12 - UNDP 2011
Shoqëritë e Ujësjellës Kanalizimeve që kanë marrë pjesë në këtë Analizë
1. Bashkia Puke UK
2. Sarande UK Sh.A
3. Vau Dejes U Sh.A
4. Tropoje U Sh.A
5. Kruje UK Sh.A
6. Berat UK Sh.A
7. Lezhe UK Sh.A
8. Pogradec UK Sh.A
9. Korce UK Sh.A
10. Elber UK Sh.p. k
11. Shkoder UK Sh.A
12. Permet U Sh.A
13. Vlore U Sh.A
14. Durres UK Sh.A
15. Tirane UK Sh.A
16. Puke Fshat
17. Shkoder (F) U Sh.A
18 Elbasan (F) U Sh.A
19. Korce (F) U Sh.A
20. Lushnje (F) U Sh.A
21. Gjirokaster (F) U Sh.A
22. Rubik UK Sh.A
23. Mirdite UK Sh.A
24. Fush Arrez UK Sh.A
25. Rrogozhine UK Sh.A
26. Fier UK Sh.A
27. Librazhd UK Sh.A
28. Fush-Kruje UK Sh.A
29. Kavaje UK Sh.A
30. Mallakaster UK Sh.A
31. Gjirokaster (Q) UK Sh.a
32. Lushnje (Q) UK Sh A.
33. Libohove UK Sh.A.
34. Peqin UK Sh.A
35. Peshkopi U Sh.A
36. Gramsh U Sh.A
37. Kucove UK Sh.A
38. Bulqize U Sh.A
39. Tepelene U Sh.A
40. Erseke UK Sh.A
41. Has U Sh.A
42. Corovode U Sh.A
43. Malsi e Madhe U Sh.A
47. Kukes U Sh.A
45. Kurbin U Sh.A
46. Delvine U Sh.A
47. Divjake Sh.A U.
48. Ura-Vajgurore U Sh.A
49. Patos U Sh.A
50. Orikum U Sh.A
2.2. Përshkrimi i Metodologjisë së Raportit
Metodologjia e aplikuar në kryerjen e Analizës së Shërbimeve ndaj Klientit, me qëllimin e
përcaktimit, në mënyrë racionale dhe përfundimtare, gjendjen aktuale të shërbimit të klientit në
shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve në Shqipëri, gërsheton tre elementë të dallueshëm, të cilët
janë:
Praktikat më të Mira Ndërkombëtare të dokumentuara në shoqëri të ndryshme të
manaxhuara mirë në botën e zhvilluar, duke aplikuar një format të strukturuar pyetësori.
Duke qenë se nuk ka një renditje ndërkombëtare të performancës së shoqërive të
ujësjellësit, nuk ekziston ndonjë mënyrë e përcaktuar për të njohur performuesit më të
mirë lidhur me shërbimet ndaj klientit. Në këtë mënyrë, Konsulenti mbajti parasysh
reputacionin në industri lidhur me manaxhimin e mirë dhe – aty ku ishte e mundur –
çmimet e fituara në lidhje me përmbushjen e shërbimit të klientit, si kritere për përfshirjen
në kategorinë e praktikave më të mira. Përmbledhja e praktikave më të mira
ndërkombëtare ofron një instrument për të krahasuar praktikat aktuale në Shqipëri dhe
për përcaktimin e mospërputhjeve, e në këtë mënyrë për përmirësime të mëtejshme
potenciale.
Analiza e Situatës Aktuale në Shqipëri u vlerësua duke përdorur një version paralel të
praktikave më të mira të strukturara në formatin e pyetësorit, si edhe kontakte me postë
ose me telefon në rastet kur përgjigjet ishin të paplota e të pakuptueshme.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 13 - UNDP 2011
Analiza e Mospërputhjeve mes praktikave aktuale në Shqipëri dhe praktikave më të
mira ndërkombëtare nxorri në pah diferencat më kryesore dhe të rëndësishme mes
praktikave më të mira dhe atyre që aplikohen në Shqipëri në mënyrë që të identifikohej
një listë e fushave kryesore problematike dhe të identifikoheshin mospërputhjet.
Këto elemente, dhe kryesisht “analiza e mospërputhjeve” mes Praktive më të mira
Ndërkombëtare dhe Kushteve Aktuale në Shqipëri, rezultuan në Rekomandimet Përfundimtare
mbi zhvillimin e ardhshëm të shërbimeve ndaj klientit në sektorin e ujit në Shqipëri.
Për më tepër, Konsulenti kreu vizita në vend dhe intervista, duke ndjekur formatin e strukturuar
të pyetësorit, në shoqëritë të përzgjedhura ujësjellës kanalizimesh në Shqipëri. Baza për
zgjedhjen e këtyre shoqërive ishte të fokusohej në ato shoqëri të cilat kanë pasur mbështjetjen e
donatorëve, dhe të cilat kishin një element të ndërtimit të kapaciteteve institucionale. Qëllimi ishte
të synohej identifikimi i “Praktikave të Mira” në Shqipëri, edhe sikur vetëm në fushën e shërbimit
të klientit. Rezultatet e marra nga këto “Praktika të Mira” të Sektori Shqiptar kontribuan në
formulimin e Rekomandimeve të Sektorit.
Metodologjia e përgjithshme ilustrohet në figurën e mëposhtme.
Permbledhje e Praktikave më të Mira
Ndërkombëtare (bazuar në shoqëri që performojnë mirë)
Praktikat Aktuale të Analizës në Shqipëri
Praktikat më të mira sipas
fushave funksionale
Intervista në terren
REKOMANDIME
ANALIZA E
MOSPERPUTHJEVE
Metodologjia
Fushat Funksionale të Shërbimit të Klientit
Rezultati i Analizës sipas Fushave Funksionale
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 14 - UNDP 2011
2.3. Informimi dhe Përfshirja e Palëve të Interesuara
Siç është paraqitur në Metodologjinë Teknike të propozuar, ishte synimi i Konsulentit të
ndërtonte një konsensus mes Përafrimit të Projektit dhe Metodologjisë, dhe të arrinte një
marrëveshje të përbashkët me mirëkuptim mbi themelet e krijimit dhe implementimit të praktikave
më të mira të shërbimeve të klientit në Shqipëri.
Përgjatë rrjedhës së Projektit, Konsulenti u udhëhoq nga Enti Rregullator i Ujit, në rolin e tij si
përfituesi përfundimtar i rezultatit të këtij Projekti. Enti Rregullator është një Autoritet i Pavarur, i
cili mandatohet për të siguruar se ekziston marrëdhënie e ndershme mes ofruesve të
shërbimeve të ujësjellës kanalizimeve dhe klientëve të cilët marrin këto shërbime. Aktiviteti i Entit
Rregullator të ujit bazohet mbi parimet e pavarësisë, profesionalizmit, transparencës dhe ligjit,
për të garantuar dhe mbrojtur interesat e publikut të gjerë, dhe për të siguruar ekuilibrin e duhur
mes interesave të klientëve, Qeverisë, publikut, investitorëve dhe pjesëmarrësve në sektorin e
ujit dhe kanalizimeve.
2.3.1. Identifikimi dhe Prezantimi i Palëve Kryesore të Interesit
Konsulenti, nën drejtimin e plotë të Entit Rregullator të Ujit, ra dakort mbi listën e palëve kryesore
të interesit të cilët do të kontaktoheshin dhe përfshiheshin gjatë ciklit të projektit. Më poshtë lista
e palëve kryesore të interesit:
Drejtoria e Përgjithshme e Ujësjellës Kanalizimeve – Njësia e Monitorimit: Drejtoria
e Përgjithshme e Ujësjellës Kanalizimeve përfaqëson institucionin e vetëm qeveritar të
specializuar në sektorin e ujësjellës kanalizimeve. Drejtoria e Përgjithshme është
përgjegjëse për koordinimin dhe monitorimin e aktiviteteve të ofruesve të shërbimit në
termat e shërbimeve të ujësjellës kanalizimeve për gjithë popullsinë në vend, dhe
përcakton nevojat kapitale dhe manaxhuese në këtë sektor, e ndihmon në ndërtimin e
kapaciteteve në sektorin e ujit dhe mbështet siguruesit publikë të shërbimit në kryerjen sa
më mirë të rolit të tyre. Njësia e Monitorimit dhe Benchmarking, e vendosur në Drejtorinë
e Përgjithshme, ka manaxhuar Programin e Monitorimit të Performancës për shoqëritë e
ujësjellës kanalizimeve në sektor që prej vitit 2005, dhe ka përfunduar pesë cikle të
dhënash vjetore deri më 31 Dhjetor 2010. Programi përfshin të gjitha pesëdhjetë e
gjashtë (56), shoqëritë e themeluara të ujësjellës kanalizimeve në vend dhe është pjesë
permanente e strategjisë së monitorimit dhe manaxhimit të Drejtorisë së Përgjithshme të
Ujësjellës Kanalizimeve. Për më tepër, po shërben gjithmonë e më shumë si një
instrument me vlerë për Qeverinë Qendrore, në vlerësimin e përmirësimit të
performancës në sektor, si rezultat i investimeve kapitale dhe përpjekjeve për ndërtimin e
kapaciteteve.
Drejtoria e Përgjithshme e Politikave për Furnizimin me Ujë, Kanalizimeve dhe
Mbetjet Urbane, Ministria e Punëve Publike dhe Transportit: Drejtoria e Përgjithshme
e Politikave për Furnizimin me ujë, Kanalizimeve dhe Mbetjeve Urbane, është krijuar
rishtazi nën Ministrinë e Punëve Publike dhe Transportit, dhe është përgjegjëse për
analizën, identifikimin dhe hartimin e politikave dhe strategjive për furnizimin me ujë,
kanalizimet dhe mbetjet urbane. Drejtoria e Përgjithshme është një nga institucionet
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 15 - UNDP 2011
kryesore përgjegjëse e ngarkuar me detyrën e implementimit dhe monitorimit të
Strategjisë Kombëtare të Sektorit të Ujësjellës Kanalizimeve në Shqipëri.
Komisioni për Mbrojtjen e Konsumatorit, Ministria e Ekonomisë: Komisioni është
themeluar së fundmi nga Qeveria e Shqipërisë si një organ vendim marrës, i cili ka
detyrën e përforcimit të zbatimit të ligjit mbi mbrojtjen e konsumatorit. Ai gjithashtu ka për
qëllim të trajtojë debatet dhe të arrijë marrëveshje mes konsumatorëve dhe tregëtarëve
përmes procedurave admnistrative për të mos humbur kohë dhe për mos t‟u përfshirë në
çështje gjyqësore të kushtueshme.
Shoqata e Ujësjellës Kanalizimeve e Shqipërisë: Shoqata e Ujësjellës Kanalizimeve e
Shqipërisë është një shoqatë profesionale jo fitimprurëse e shoqërive të ujësjellës
kanalizimeve dhe e profesionistëve dhe individëve të tjerë me interesa në sektorin e
ujësjellës kanalizimeve. Ajo ka për qëllim të përmirësojë kapacitetet e njerëzve, të cilët
punojnë për të ofruar shërbimet e furnizimit me ujë dhe kanalizimeve në Shqipëri, për të
performuar në detyrat e tyre në mënyrë profesionale, të besueshme dhe kosto efektive.
Përmes programeve të saj të trajnimit, Shoqata ofron ndihmë të madhe për shoqëritë
anëtare të saj për të kuptuar më mirë nevojat e klientëve dhe për të siguruar shërbime
konsistente dhe të besueshme.
Shoqatat e Njësive të Qeverisjes Vendore: Shoqatat e njësive të qeverisjes vendore
në Shqipëri (Shoqata e Bashkive dhe Shoqata e Komunave) janë themeluar dhe janë
aktive që prej vitit 1999. Misioni i Shoqatave është të përfaqësojë njësitë e qeverisjes
vendore në nivele të ndryshme dhe të mbështesë proceset e decentralizimit dhe të
demokratizimit me qëllim integrimin e vendit në BE. Aktualisht, 90% e shoqërive të
ujësjellësit është transferuar tek njësitë e qeverisjes vendore, të cilat kanë përgjegjësinë
ligjore për sigurimin e shërbimeve të furnizimit me ujë dhe të kanalizimeve në zonat e
tyre të shërbimit.
2.3.2. Veprimet e ndërmarra për të përfshirë Palët e Interesuara
Gjatë Projektit, Konsulenti i kontaktoi të gjitha palët kryesore të interesuara për t‟i informuar ata
rreth qellimit dhe objektivave të Projektit, dhe mbi progresin e komponentëve të tij.
Konsulenti organizoi sesione pune me përfaqësuesit e palëve të interesuara për të fituar një
konsensus të përbashkët mbi rezultatet e Projektit, dhe për të përfshirë komentet dhe sugjerimet
e tyre në raportin përfundimtar.
Takimet e Punës për të Diskutuar mbi Draftin e Pyetësorit: Qëllimi i këtij takimi ishte
të diskutonte Modelin e Pyetësorit, si edhe logjistikën e shpërndarjes dhe të ndjekjes së
tij. Konsulenti udhëhoqi disktumin me pjesëmarrësit lidhur me çdo fushë të pyetësorit. Të
gjitha komentet u konsideruan, dhe pasi u arrit marrëveshja me të gjitha palët, këto
ndryshime u reflektuan në versionin përfundimtar të Pyetësorit.
Kryerja e Takimeve Individuale për të Diskutuar mbi Metodologjinë e Studimit:
Qëllimi i këtyre takimeve ishte kryesisht diskutimi rreth përafrimit të Metodologjisë së
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 16 - UNDP 2011
Projektit e zhvilluar me qëllimin e përcaktimitn, në mënyrë racionale dhe përfundimtare,
gjendjen aktuale të shërbimeve ndaj klientit në shoqëritë e ujësjellës kanalizimeve në
Shqipëri, dhe bazat për krahasim me Praktikat më të Mira Ndërkombëtare.
Takime të Përbashkëta për të Diskutuar Gjetjet Kryesore mbi Analizën e Situatës
dhe Marrëveshjen mbi Formatin Standart të Profilit të Shoqërive Disa takime u
organizuan nga Enti Rregullator i Ujit dhe nga Konsulenti me qëllimin kryesor diskutimin
e Rezultateve Kryesore nga Analiza Kombëtare e Shërbimit të Klientit, përafrimin e
metodologjisë me informacionin aktual të marrë, dhe krijimin e bazës së të dhënave të
shërbimit të klientit të shoqërive dhe matricave, të cilat shërbyen për të diagnostikuar
problematikat kryesore dhe mospërputhjet për çdo Fushë Funksionale të Shërbimit të
Klientit. U arrit një marrëveshje mes Rregullatorit dhe Konsulentit mbi ndërtimin e një
Formati Standart të Profilit të Shoqërisë e cila më vonë u plotësua me informacionet
përkatëse për çdo shoqëri duke kombinuar rezultatet nga Analiza dhe Informacioni i
Profilit të Përgjithshëm ofruar nga Njësia e Monitorimit.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 17 - UNDP 2011
3. Fushat Funksionale të Shërbimit të Klientit dhe Shembuj të Praktikave
më të Mira Ndërkombëtare
3.1. Hyrje
3.1.1. Prezantim i Përgjithshëm
Uji konsiderohet gjerësisht si një e mirë e përbashkët dhe themelore për të jetuar. Mbi bazat e
një konsensusi social në shumicën e vendeve, shërbimet e sigurimit të furnizimit me ujë dhe
kanalizimeve (kur aplikohet) konsiderohen një shërbim publik dhe duhet të jenë të vlefshme për
të gjithë, pavaësisht nga të ardhurat. Këto shërbime, në shumicën e rasteve, ofrohen nga shteti
ose nga shoqëritë në pronësi të bashkive. Bazuar në strukturën e shërbimit të ofruar, shoqëritë e
furnizimit me ujë kanë monopolin në zonat e tyre të shërbimit. Konkurrenca, siç ekziston në
sektorin e energjisë, nuk është e mundur ose kryesisht nuk ndodh. Fakti që administratat publike
kanë një pozicion monopolistik në ofrimin e shërbimeve, zakonisht çon në mungesën e orientimit
nga klienti, dhe një fokus mbi proceset administrative.
Megjithatë, në dekadat e kaluara, sektori i ujit i është nënshtruar disa ndryshimeve të matshme
me një pjesëmarrjen në rritje të sektorit privat. Optimizëm i gjerë është ndjerë lidhur me faktin se
pjesëmarrja e sektorit privat do të përmirësonte ndjeshëm performancën e përgjithshme dhe
nivelet e investimeve në infrastrukturën e shoqërive, rritjen e eficiencës e si pasojë reduktimin e
cmimit të ujit, mes të tjerave. Ky optimizëm, ndërkohë, u shua. Megjithatë, në të njëjtën periudhë,
shumë ofrues të shërbimit publik fituan një nivel autonomie në rritje dhe u përballën me një
përgjegjësi të madhe për të vepruar. Në shumë vende, ka pasur tendenca të kalimit të
vendimmarrjes poshtë drejt niveleve të përshtatshme administrative dhe/ose operative – p.sh.
tek shoqëria – duke i dhënë kështu administratave publike përgjegjësi për politika më të gjera
dhe monitorim në vend të përgjegjësisë operative. Në të njëjtën kohë, u bë gjithnjë e më shumë i
pranueshëm fakti se vetë shoqëria mbartte përgjegjësinë për të rritur besueshmërinë e
klientit ndaj shoqërisë lidhur me cilësinë dhe besueshmërinë e shërbimeve të ofruara dhe që
tarifat e ujit të ishin të ndershme. Kjo përgjegjësi në rritje çoi, në shumë raste, në një përcaktim të
ri të misionit respektiv të shoqërisë, vizionit dhe qasjes ndaj shërbimit. Kjo gjithashtu përfshin një
kalim nga mentaliteti i paguesit të tarifës tek njohja e faktit se shoqëritë kanë klientë dhe
ofrojnë një shërbim.
Ideja e shërbimit përfshin një gamë të gjerë aspektesh si mbulimi me shërbim, besueshmëria,
cilësia e ujit (baktereologjike, shija, era, ngjyra, etj) të cilat janë përgjithësisht të lidhura ngushtë
me programet e investimeve në infrastrukturë dhe me masat rehabilituese. Një pjesë integrale e
shërbimeve, megjithatë, përbën një koncept të ri, dhe si e tillë edhe praktika e shërbimit ndaj
klientit dhe manaxhimit të marrëdhënieve me klientin / publikun. Në këtë kontekst, Rregullatori
mund të ketë një efekt pozitiv në mbështetjen dhe krijimin e një minimumi standartesh për të
gjitha shoqëritë, përcaktimit të incentivave për përmirësim të performancës dhe në thellimin e
konceptit të mendimit të ri.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 18 - UNDP 2011
Manaxhimi i shërbimit të klientit dhe marrëdhëniet me klientin / publikun përfshin një gamë të
gjerë aktivitetesh në kufirin ndarës klient – shoqëri. Këto përfshijnë mes të tjerash:
manaxhimin e kontratës dhe krijimin e lidhjeve të reja
manaxhimin e matësit (sigurimin dhe zëvendësimin e matësave, leximin e rregullt të
matësit)
manaxhimin e faturimit dhe arkëtimeve
manaxhimin e ankesave
sigurimin e informacionit për klientët dhe publikun
Objektivat e shërbimit të mirë të klientit mund të përgjithësohen sa më poshtë:
arritja e një kenaqësie të lartë nga ana e klientit dhe një imazh pozitiv i shoqërisë
kontribut për një rrjedhje pozitive fondesh e pra qëndrueshmëri financiare e shoqërisë
3.1.2. Metodologjia e Shqyrtimit të Praktikave më të Mira Ndërkombëtare
Për të ndërtuar bazën e praktikave më të mira të shërbimit të klientit, Konsulenti udhëhoqi një
sëri aktivitetesh sa më poshtë:
Identifikimin e fushave funksionale të cilat karakterizojnë manaxhimin dhe shërbimet më
të mira të klientit
Përshkrimin dhe diskutimin e një përmbledhjeje për çdo pjesë të dokumentit të praktikave
më të mira ndërkombëtare.
Zhvillimin e një pyetësori të bazuar sa më lart
Identifikimin e shoqërivë me përformancë të mira, kontaktimin e shoqërive të zgjedhura,
dhe diskutimin e modaliteteve
Shpërndarjen e pyetësorëve, mbledhjen e të dhënave, analizën e të dhënave dhe
prezantimin e rezultateve.
Finalizimin e shqyrtimit të praktikave më të mira.
Si hap i parë në zhvillimin e praktikave më të mira ndërkombëtare, Konsulenti ndërmori një
rishikim të detajuar të procedurave dhe aspekteve të manaxhimit të shërbimit të klientit. Objektivi
ishte të përcaktoheshin dhe identifikoheshin fushat funksionale të cilat karakterizojnë
manaxhimin dhe shërbimet më të mira të klientit. Njëkohësisht u mbajt parasysh fakti që këto
fusha funksionale të ishin të pavaruara nga struktura e klientëve ose referenca gjeopolitike e
vendit. Bazuar në një vlerësim të literaturës së vlefshme dhe inspektimeve të ndryshme, si edhe
një komunikimi intensiv me stafin manaxhues të shërbimit të klientit në shoqëritë e ujësjellësit,
Konsulenti identifikoi një seri fushash funksionale, të cilat mund të përmblidhen sa më poshtë:
Organizimi Aktual i Sherbimit per Klientin
Manaxhimi i Regjistrit (bazes) te te dhenave te klientit
Komunikimi/Marredheniet me Publikun dhe Menaxhimi i Opinionit te Klientit
Manaxhimi i Ankesave te Klientit
Procedurat e Leximit te Matesve
Procedurat e Faturim/Arketimit
Nderprerja/Shkeputja e Sherbimit.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 19 - UNDP 2011
Të gjitha këto sjellin implikime me rëndësi të lartë mbi operacionet e shoqërive të
ujësjellësit, mbi fluksin e parave në shoqëri dhe qëndrueshmërinë financiare të saj. Për
këtë arsye shërbimi i klientit përfaqëson boshtin kryesor të çdo shoqërie!
Për secilën fushë, u identifikuan një numër faktorësh kontribues dhe aspekte më të detajuara.
Pas identifikimit të fushave funksionale të larpërmenduara të cilat karakterizojnë manaxhim të
mirë të marrëdhënieve dhe shërbimit të klientit, Konsulenti bëri arsyetimin e çdo aspekti dhe pse
ato kontribuojnë në performancën e mirë të një shoqërie moderne ujësjellësi. Kjo krijoi një kuptim
akoma më të mirë lidhur me manaxhimin individual të shoqërisë rreth rëndësisë së çdo aspekti
dhe shërbeu për të siguruar një pjesë integrale të bazës së praktikave më të mira ndërkombëtare.
Bazuar në fushat funksionale të identifikuara, u zhvillua një pyetësor për tu shpërndarë në
shoqëritë me performancë të lartë në shkallë ndërkombëtare. Megjithëse pyetësori është në
përgjithësi i ngjashëm me atë që u përdor për shoqëritë shqiptare, i cili do të lejonte një shkallë
krahasimi të rezultateve, ai i drejtohet më shumë një audience ndërkombëtare. Objektivi i
pyetësorit që u zhvillua ishte përdorimi me eficiencë i burimeve për të mbledhur informacion të
lidhur me funksionet dhe organizimin e shërbimit të klientit, dhe procedurat e lidhura me të në
shoqëritë e përzgjedhura në gjithë botën bazuar në fushat e mësipërme funksionale.
E rëndësishme në zhvillimin e një baze të praktikave më të mira ndërkombëtare nuk është vetëm
identifikimi i fushave funksionale për një performancë të lartë, por gjithashtu shoqëritë me
performancë të lartë të cilat i zbatojnë në praktikë ato dhe që përbëjnë shembullin e praktikave
më të mira. Për të identifikuar shoqëritë me performancë të lartë të cilat i zbatojnë në praktikë
fushat funksionale, Konsulenti përdori një shumëllojshmëri instrumentash. Për të bërë të
vlefshme këto fusha funksionale nën kushte të ndryshme gjeografike, Konsulenti u mundua të
përfshinte në studim shoqëri nga disa vende të Europës Qendrore, Amerikës Veriore dhe Latine
si edhe Azisë.
Duke qenë se nuk ekziston një renditje ndërkombëtare e shoqërive që performojnë mirë,
Konsulenti përdori eksperincën dhe njohuritë e tij lidhur me sektorin ndërkombëtar të ujit, si edhe
rrjetin e zgjeruar të tij për të identifikuar shoqëritë që mund të ishin kandidatë potenciale bazuar
në reputacionin e tyre në sektor. Për më tepër, me kontaktet e tij dhe rekomandimet e kontaktet
e palëve të treta, Konsulenti kreu kërkime të detajuara në literaturë dhe në internet për aktivitete
të mëparshme lidhur me monitorimin e benchmarking ndërkombëtar, dhe informacione mbi
aktivitete të njohura në fushën e shërbimit të klientit (p.sh. publikimet AwwaRF). Këto të fundit
përfshijnë shoqëri të cilat kanë marrë çmime lidhur me nivelin e shërbimeve ndaj klietit (p.sh.
Scottish Water, PUB Singapore)
Përveç kërkimit të shembujve të praktikave më të mira ndërkombëtare, u kontaktuan më gjerë
shoqëritë në rajonin e Ballkanit për të marrë pjesë në këtë intervistë. Arsyetimi i kësaj është për
të pasur praktikat më të mira të mundshme jo vetëm në vendet shumë të zhvilluara, shumë larg,
por edhe në përcaktimin e nivelit të shërbimit të shoqërive në tranzicion ose në vendet fqinje.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 20 - UNDP 2011
Bazuar në sa më lart, Konsulenti identifikoi deri 13 shoqëri të cilat renditeshin nga Amerika
Latine (Meksika), Shtetet e Bashkuara, Europa (Skocia, Franca, Spanja, Greqia, Austria dhe
Gjermania) rajoni MENA (Marok, Egjipt) dhe Azia (Singapori). Megjithatë, për arsye të ndryshme
jo të gjitha shoqëritë e identifikuara dhe të kontaktuara nga Konsulenti vendosën në fund të
marrin pjesë në studimin e praktikave më të mira:
Shoqëria Vendi
Kommunale Wasserwerke Leipzig Gjermani
Chania Greqi
Aguas del Municipio de Durango Meksike
Scottish Water Skoci
Yarra Valley Water Australi
Acosol Spanje
Pawtucket SHBA
Pyetësorët u shpërndanë tek shoqëritë pjesëmarrëse dhe informacioni i plotësuar u analizua për
të arritur në një analizë të praktikave më të mira. I gjithë informacioni dhe të dhënat e kërkuara u
plotësuan nga shoqëritë përkatëse. Nuk është kryer ndonjë kontroll i pavarur ose verifikim i
mëtejshëm, përtej pyetjeve të përgjithshme, për të arritur në një perceptim më të mirë të
përgjigjeve të dhëna.
Tabelat 3-1 and 3-2 sigurojnë një tablo dhe diapazon të Shoqërive pjesëmarrëse dhe krahasimi
të dhënash.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 21 - UNDP 2011
Publik / Privat
Shërbimi i Ofruar Numri i lidhjeve
Popullsia e sherbyer
Konsumi mestar për fryme m³/vit
Staf total
Te ardhura totale 2010
KWL 100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza 82,121 618,000 32 543 132,651,000€
Chania 100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza Mbledhje ujrat e shiut
33,700 59,800 72 107 9,000,000€
AMD 100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza 162,107 582,267 90 470 10,962,000€
Scottish Water 100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza 2,300,000
2 5,000,000 53 3.500
1,144,430,000€
Yarra Valley Water
100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza Sherbim uji ricikluar
Sherbim mbetje tregetare
696,500 1,500,000 55 500 368,445,000€
Acosol 100% Publik
Furnizim me uje Largim ujra te zeza
Trajtim i ujrave te zeza
72,000 uje 350,000
kanalizime
500,000 (ne vere rreth 1,200,000)
91 403 45,000,000 €
Pawtucket 100% Publik
Furnizim me uje
23,360 100,000 83 53 12,751,895 €
Tabela 3–1: Permbledhje e Shoqërive të Përzgjedhura
Banorë/ lidhje Staf/ 1000
lidhje Staff 1000
banorë €/lidhje
Stafi i klientit / total stafi
Mbulimi me matësa
Shpenzimet PR / total ardhura
KWL 7.53 6.61 0.88 1,615.31 € 15.10% 100 % 0.39%
Chania 1.77 3.18 1.79 267.06 € 23.36% 100 % 0.11%
AMD 3.59 2,90 0.81 67.62 € 7.45% 70 % 0.60%
Scottish Water
2.17 1.52 0.70 497.58 € 45,71% -
Yarra Valley Water
2.15 0.72 0.33 528.99 € 34.00% 95 % 0.36%
Acosol 6.94 5.60 0.81 625.00 € 7.49% 100 % 1.46%
Pawtucket 4.23 2.27 0.53 545.89 € 11.36% 98 % 0.02%
Tabela 3–2: Të dhënat krahasuese të shoqërive të zgjedhura
2 Scottish Water numëron lidhjet dy herë : 2,300,000 familjarë kanë lidhje ujësjellësi dhe kanalizime të cilat rezultojnë në një
totale prej 4,600,000 lidhje. Për paraqitjen e mësipërme është vendosur vetëm një shifër për bazë krahasimi.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 22 - UNDP 2011
3.2. Përmbledhje e Praktikave më të Mira të Shërbimit të Klientit
Shërbimi po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm në sektorë të ndryshëm si në telekomunikacione
dhe energji. Shitësit në shumë zonë janë duke zgjeruar aktivitetet e shërbimit të klientit në
mënyrë që të përmbushin kërkesat në rritje të konsumatorëve dhe të zgjerojnë pjesën respektive
të tregut. Përveç të tjerave, përmirësimi i shërbimit ka sjellë rritjen e pritshmërive dhe kërkesave
të konsumatorëve gjithashtu edhe në sektorin e ujit. Gjithashtu, pritshmëritë dhe kërkesat në
rritje përkthehen zakonisht në ndërgjegjësimin e përmbushjes së kërkesave të
konsumatorit, imazhin e përgjithshëm të shoqërisë përkatëse, dhe mund të kontribuojnë
në fondet e shoqërisë. Përveç të qenit monopol, është në të mirë të shoqërive të ujësjellës
kanalizimeve të kuptojnë klientin si punëdhënës, dhe shërbimin e klientit si manaxhimin e
përmbushjes së kërkesat të konsumatorit.
Më poshtë paraqiten diskutime të shkurtra mbi fushat funksionale që kontribuojnë më fort në një
shërbim të suksesshëm ndaj klientit.
3.2.1. Organizimi i Aktual i Shërbimit per Klientin
3.2.1.1. Diskutimi dhe Analiza Krahasuese
Shërbimi i klientit është i një rëndësie supreme për performancën tregëtare të shoqërisë së
ujësjellësit. Për këtë arsye pozicioni i shërbimit të klientit, në strukturën organizative të një
shoqërie, dhe organizimin e saj të brendshëm tregon se manaxhimi e ka kuptuar këtë kontekst
dhe influencon veçanërisht pozicionin e këtij departamenti krahasuar me departamentet e tjera.
Në një numër në rritje shoqërish, shërbimet e klientit konsiderohen si një element strategjik i
shoqërisë, dhe lidhja mes klientit dhe njësive të tjera operacionale të shoqërisë konsiderohet e
një rëndësie të vecantë.
Në një numër në rritje shoqërish, shërbimi i klientit me të drejtë konsiderohet si një element
strategjik në shoqëri, dhe lidhja mes klientit dhe njësive të tjera operacionale të shoqërisë
e një rëndësie supreme.
Në këtë kontekst, shërbimet e klientit organizohen shpesh si një njësi e ndarë, p.sh. si një njësi
ose departament i shërbimit të klientit. Ky tip organizimi vendos një fokus më të madh dhe një
rëndësi unike mbi shërbimet e klientit dhe tregon mbështetje të plotë nga ana e manaxhimit.
Mandati / Struktura / Operacionet
Entitete të organizuara me fokusin tek shërbimet e klientit kanë mandate të ndryshme dhe
përmbledhin operacione të ndryshme. Shërbimet e klientit, si lidhja mes shoqërisë dhe klientit,
shpërndahen edhe në departamente të tjera si p.sh. shërbimet e klientit kanë të bëjnë me
faturimin, por edhe me çështje teknike dhe ligjore. Kjo nënkupton nga njëra anë se të gjitha
operacionet e shërbimit të klientit janë përmbledhur në një njësi, por edhe që stafi i shërbimit të
klientit duhet të ketë njohuri lidhur me fusha të tjera të shoqërisë. Operacionet që përmblidhen
zakonisht në një njësi / departament shërbimi të klientit përfshijnë sa më poshtë:
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 23 - UNDP 2011
Manaxhimin e Leximit të Matësave
Faturimin dhe Arkëtimin
Marrëdhëniet me Publikun / Komunikimin
Manaxhimin e Ankesave të Klientëve
Shërbimin e Prerjes së Lidhjes dhe Rilidhjes
Marrëveshjet e Shërbimit me Klientin / Lidhjet e Reja
Manaxhimi i faqes së internetit të Shoqërisë
Organizimet e ndryshme nga shoqëritë e zgjedhura tregohen në figurat e mëposhtme:
Figura 3–1: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar (“njësia tregu”) KWL
Figura 3–2: Organigrama e Departamentit të Shërbimit te Klientit Chania
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 24 - UNDP 2011
Figura 3–3: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar AMD
Figura 3–4: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar Scottish Water
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 25 - UNDP 2011
Figura 3–5: Skema organizative e Yarra Valley Water
Figura 3–6: Organigrama e Departamentit të Shërbimit të Klientit / Tregëtar Acosol
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 26 - UNDP 2011
Figura 3–7: Skema Organizative e Bordit të Ujësjellësit Pawtucket
Stafi i Shërbimit të Klientit
Stafi i njësisë së shërbimit të klientit mund të ndryshojë shumë në varësi të strukturës respektive
organizative dhe shtrirjes së aktiviteteve që përfshihen në këtë njësi. Megjithatë, si pasojë e
pozicionit qendror të kësaj njësie në gjithë operacionet e shoqërisë, njësitë e shërbimit të klientit
kërkojnë zakonisht një nivel të konsiderueshëm stafi.
Kualifikimet e Stafit
Stafi në njësitë e shërbimit të klientit ka një nga detyrat më me shumë kërkesa në një shoqëri:
Stafi i shërbimt të klientit gjithmonë përfaqëson shoqërinë.
Shërbimet e klientit përfshijnë një ndërveprim human. Për këtë arsye të dëgjosh dhe të
komunikosh me klientët si një përfaqësues i shoqërisë, përbën bazën e këtij funksioni, si
edhe një qëndrim të përgjithshëm bashkëpunues.
Klientët kontaktojnë shërbimet e klientit për një gamë të gjerë çështjesh. Për këtë qëllim
kërkohet një nivel i lartë njohjeje të fushave të ndryshme. Kjo përfshin të njohësh
shoqërinë, operacionet dhe procedurat e saj shumë mirë (strukturën, zonën e shërbimit,
fushën e operacioneve, aktivitetet teknike dhe ato të marrëdhënieve me publikun, detaje
të përgjithshme teknike, aspekte ligjore).
Stafi i shërbimit të klientit merr ankesat e klientëve dhe shpesh herë ka të bëjë me klientë
të pakënaqur. Kjo kërkon një njohuri të përgjithshme të natyrën njerëzore dhe një
qëndrim bashkëpunues dhe mentalitet zgjidhje problemesh në mënyrë që të jesh në
gjendje të reagosh në mënyrën e duhur me klientët.
Stafi i shërbimit të klientit duhet të “riorganizohet” shpejt pas një konsultimi për të pritur
klientin tjetër me një çështje të caktuar.
Studim Kombëtar mbi Shërbimet e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser - 27 - UNDP 2011
Për këtë arsye stafi i shërbimit të klientit (në zyrë dhe në terren) kërkon një kualifikim të fortë
personal dhe profesional në mënyrë që të përfaqësojë shoqërinë dhe operacionet e saj në
mënyrën e duhur.
Për manaxhimin e shoqërisë, ky pozicion qendror i shërbimit të klientit ka një sërë implikimesh:
Detyrat e shërbimit të klientit dhe rëndësia e tyre duhet të kuptohet dhe të komunikohen
qartë
Përgjegjësitë që nevojitet të sqarohen (cilat vendime mund të marrë stafi gjatë
konsultimeve dhe cilat jo), kjo përfshin përshkrime pune të qarta për çdo person të
përfshirë në shërbimet e klientit.
Stafi i shërbimit të klientit kërkon gjithashtu trajnime në fushat e lidhura dhe të thellojë
njohuritë rreth operacioneve të shoqërisë.
Outsourcing (Kontraktim nga jashtë)
Shpesh shoqëritë vendosin të mos i kryejnë të gjtha aktivitetet e shërbimit të klientit vetë dhe
kontraktojnë kompani private ose palë të treta. Megjithatë, përveç këtyre aktiviteteve të
kontraktuara nga jashtë, shoqëria mbetet përgjegjëse për ato detyra nga këndvështrimi i
konsumatorit. Për këtë arsye shoqëritë duhet të kenë shumë kujdes që klienti të kuptojë se
shërbimi përfshin dhe një nën kontraktor tjetër. Shërbimet e kontraktuara nga jashtë mund të
përfshijnë:
Leximin e Matësit
Zëvendësimin e Matësit
Printimin e Shpërndarjen e Faturave
Arkëtimin / Mbledhjen e Pagesave
Marrëdhëniet me Publikun / Komunikimin
Prodhimin / Printimin e Materialeve PR
Implementimin e Detyrave të Shkëputjes së Lidhjeve të Ujit
Manaxhimin e Faqes së Internetit të Shoqërisë
Studim Kombëtar mbi Shërbimin e Klientit Raport Përfundimtar
në Shoqëritë e Ujësjellësit të Shqipërisë
Valu Add - Sachsen Wasser