TB 101

““Mga Dapat Malaman Mga Dapat Malaman Tungkol sa Tungkol sa

Tuberculosis”Tuberculosis”

1.1. To know the To know the basic facts basic facts on TBon TB

2.2. To appreciate the To appreciate the National Tuberculosis National Tuberculosis ProgramProgram (NTP) (NTP)

3.3. To correct misconceptions (To correct misconceptions (maling maling paniniwalapaniniwala) on TB) on TB

Objectives:

TB: World Statistics

1/3 ng populasyon ng daigdig (6.8 B) ay may TB

infection

1 tao ang nakalalanghap ng TB bacilli bawat

segundo

1.9 Milyong tao ang namamatay sa TB taun-taon

#7 ang Pilipinas sa 22 bansang may malaking

problema sa TB

101 Pilipino ang namamatay

sa TB araw-araw

#6 ang TB sa dahilan ng

mortality at morbidity

Marami pa ang hindi

naitalang kaso ng TB sa

iba’t ibang komunidad

NCR at Southern Tagalog

ang may mataas na kaso ng

TB

TB: Philippine Statistics

Ano ang Tuberculosis?

- ay isang problemang pangkalusugan

- also known as: KOCH’S DISEASE (from the name Robert Koch)

- ay nakahahawang sakit na dulot ng isang mikrobyo o

bacteria

- ang mikrobyo ay dala ng hangin (airborne)

- karaniwang inaatake ng mikrobyo ang baga, (Pulmonary

TB)

- ibang bahagi ng katawan tulad ng buto, meninges, bato, at

mata (Extra Pulmonary TB)

• Majority of TB cases (80% to 85%) manifest the pulmonary type of disease (PTB).

Ating kilalanin si Myco……

Ibang pangalan:

Mycobacterium tuberculosis/

Tubercle bacilli / TB Germ

Katangian:

• mabagal ang pagdami

• nabubuhay sa katawan ng tao at maganda ang supply ng hangin (aerobic organism)

• sa labas ng katawan ng tao, ito ay napapatay ng sikat ng araw (solophobic organism)

Paano tayo mahahawaan ng TB?

Sa -pag-ubo

-pagbahing

-pagsasalita

……ng taong may TB.

……nadadala ng hangin ang TB bacilli.

8

Paano Nagkaka-TB?

1. Sa paglanghap ng TB bacilli,

karaniwang mananatili ito sa

baga. (Ito ang TB Infection).

2. Kung mahina ang resistensya,

dadami ang TB bacilli, sisirain

ang baga at makararamdam ng

sintomas. (Ito ang TB Disease)

3. Kung hindi maagapan, maaari

itong ikamatay.

Infection mula sa

taong may-TB

Anu-ano ang Sintomas ng TB?

• Pag-ubo nang higit pa sa 2 linggo

• Pagdura ng plema na minsan ay may bahid

ng dugo

• Lagnat at pagpapawis, karaniwan sa hapon o

gabi (NIGHT SWEATS)

• Kawalan ng ganang kumain, pagbaba ng

timbang

• Pananakit ng likod at dibdib

• Panghihina at madaling mapagod

TB PATIENT: It could be ANYONE!

BABAE, LALAKI, BATA, MATANDA, PAYAT, MATABA, MAYAMAN, MAHIRAP, PANGIT, MAGANDA, KALBO, LONG HAIR, SEXY, CHUBBY, MACHO,PALITO,

MAY NGIPIN O WALA, ARTISTA, PULITIKO, TINDERO, DOKTOR, KAPITBAHAY MO, KAPATID MO, KRISTIYANO,MUSLIM, MABAIT, SALBAHE, NATULI MAN O

HINDI!

Sino ang Pwedeng Magka-TB?

• Kahit sino ay pwedeng magka-TB

• Karamihan sa mga maysakit na TB ay edad

15-64• Mga halimbawa:

– Kasambahay at katrabaho ng may-TB (close contacts o

kasama sa iisang silid)

– Health workers, lalo na ang mga nagtatrabo sa

kulungan at sanitarium

– Taong mahina ang immune system (May HIV infection,

Pneumonia, Chronic lung disease, atbp)

Sino ang pwedeng Magka-TB?

– Taong nakalalanghap ng silica; sa trabaho ay

nakokompromiso ang respiratory system (hal.,

mine workers)

– Kulang sa timbang at sustansiya sa katawan;

mababa ang resistensiya (lalo na sa mga bata)

– Manginginom at IV drug users

– Iba pa

Paano Sinusuri ang PTB?

1. Sputum Microscopy

– Ang pinaka-epektibo at murang

paraan ng pagsusuri ng PTB

– Nakikita sa microscope kung

mayroon o walang TB bacilli sa

plema

– Kung mayroong TB bacilli,

tiyak na may TB ang pasyente

– 3x ang SPUTUM COLLECTION

1st --- on the spot

2nd --- early morning

3rd --- on the spot

2. Chest X-Ray

– Nakasanayan ng

magpa-

x-ray

– Subalit hindi

matutukoy ng x-ray

kung may TB bacilli o

wala (NON-

CONFIRMATORY)

Paano Sinusuri ang PTB?

Paano Ginagamot ang TB?

Nagagamot ang TB.

Sa pamamagitan ng DOTS (Directly-

Observed Treatment Short Course), ang

rekomendadong paraan ng paggamot sa TB.

Sa DOTS ay……a. Nakasisiguro na tama ang kombinasyon at dosage ng anti-

TB drugs.

b. Regular , kumpleto, at libre ang gamot.

c. Katulong ang treatment partner sa araw-araw na

pagpapainom ng gamot. Ito ang TUTOK-GAMUTAN.

Sa tamang gamutan…

Mapipigilan ang hawahan

Non-infectious na ang pasyente sa loob

ng 2-4 na linggo

Bubuti ang pakiramdam ng pasyente at

maaari nang bumalik sa trabaho

Maiiwasan ang komplikasyon at multi-

drug resistance (MDR)

Gagaling ang pasyente sa loob ng 6 na

buwan

Paano Maiiwasan ang Pagkalat ng TB?

1. Siguruhing maayos ang bentilasyon ng kabahayan. (itaas ang mga kurtina)

2. Panatilihing malinis ang kapaligiran.

3. Kumain ng masustansiyang pagkain.

4. Pabakunahan ng BCG ang sanggol.

5. Sundin ang UBOkabularyo (gabay sa tamang pag-ubo).

6. Ipagamot ang taong may TB sa Health Center sa inyong lugar.

POST-TEST: TAMA O MALI?

1. Ang TB ay nakukuha sa pamamagitan ng pag-ubo ng isang taong may TB.

2. Isa sa paraan ng pagpigil ng pagkalat ng TB ay ang pagtakip ng bibig kapag umuubo.

3. Kapag nakalanghap ng TB bacilli, ikaw ay may sakit nang TB.

4. Kapag may nakitang umuubo at nangangayayat, ito ay may TB at dapat iwasan.

5. Sa chest x-ray, hindi siguradong mada-diagnose ang TB.

6. Kapag may nakitang dugo sa plema, may TB ka.

7. Kailangang ihiwalay ang mga gamit, kubyertos, at plato ng kasamahang may TB.

8. Namamana ang TB.

9. Kung ikaw ay malakas at nagji-gym, hindi ka magkaka-TB.

10. Ang isang taong may TB ay palaging mayroong sintomas.

11. Dapat hindi na papasukin sa trabaho ang isang taong may TB.

Ano ang mga Maling Akala Tungkol sa TB?

Mali Tama

Mga payat lamang ang nagkaka-TB

Kahit sino ay pwedeng magka-TB

Ang TB ay mana-mana Ang TB ay hawa-hawa

Ang TB ay dahil sa pasma, naulanan o natuyuan ng pawis, pagpapagod, o pagpupuyat

Ang TB ay dahil sa mikrobyo, ang “Tubercle bacilli”

Nakukuha ang TB sa paggamit ng kutsara o baso ng maysakit, o sa pagtatalik o tagay-tagay

Ang mikyobyong TB ay nalalanghap mula sa hangin (airborne)

Ang TB ay hindi nagagamot. Dapat itong itago at ikahiya.

Nagagamot ang TB. Mahalagang hindi magpabaya ang pasyente. Mahalaga rin ang pag-unawa at tulong ng lahat upang malutas ang problema ng TB.

PAALALA

Kung may sintomas ng TB, huwag magpabaya.

Kumunsulta agad sa Kaagapay Health Volunteer, sa Kaagapay Center o sa health

center.

Ano ang iba’t ibang klase ng TB?

– New

– Relapse

– Failure

– Return after default (RAD)

– Transfer-in

– Other

Ano ang mga gamot na lunas sa TB?

INTENSIVE PHASE

FDC-A

• Rifampicin (R)• Isoniazid (I)• Pyrazinamide (P)• Ethambutol (E)• Streptomycin (S)

MAINTENANCE PHASE

FDC-B

• Rifampicin (R)• Isoniazid (I)

Paano sila ginagamot?

CATEGORY URI NG TB GAMOT

Category 1 New Sm+ cases IP: RIPEE-2mos.

MP: RI-4mos.

Category 2 Failure cases

Relapse cases

RAD

Others

IP: RIPES-2mos., RIPE-1mo.

MP: RIE-5mos.

Category 3 Sm (-)

Chest x-ray (+)

IP: RIP-2mos.

MP: RI-4mos.

Paano malalaman kung gumagaling sila? =follow up sputum exam after..

CATEGORY 1st Sputum Follow-up

Exam

2nd Sputum Follow-up

Exam

3rd Sputum Follow-up

Exam

I 2mo 4mo 6mo

II 3mo 5mo 8mo

III 2mo

Ano ang dapat gawin kapag nakaranas ng side effects and pasyente?

Side Effects Drug(s) Responsible What To Do?

Minor side effects – Patients should be encouraged to continue taking medicines

Gastro-intestinal intolerance

Rifampicin Advise to take medication at bedtime

Mild Skin Reactions Any kind of drugs Refer for antihistamines

Orange/Red Colored Urine Rifampicin Reassure the patient

Pain at the injection site Streptomycin Apply warm compress

Burning sensation in the feet

Isoniazid Refer for Vit. B6

Flu-like symptoms Rifampicin Refer for medicines

Arthralgia Pyrazinamide Refer to physician

Ano ang dapat gawin kapag nakaranas ng side effects and pasyente?

Side Effects Drug(s) Responsible What To Do?

Major Side Effects: Discontinue taking medicines and refer to MHO/CHO/Physician immediately

Severe skin rash Any kind of drug (esp. streptomycin)

Discontinue and refer

Jaundice due to hepa Any kind of drug (esp. RIP)

Discontinue and refer. If symptoms subside, resume treatment and monitor.

Impairment of visual acuity and color vision

Ethambutol Discontinue and refer to opthalmologist

Hearing impairment Steptomycin Discontinue strep and refer