TẬP HUẤN

Hướng dẫn thực hiện các tiêu chí cơ bản của

Vietgap (GAP cơ bản) trong sản xuất rau

Hà Nam, ngày 16 tháng 5 năm 2017

Khái niệm Rau an toàn?

1. Khái niệm rau an toàn

- Là các loại rau đảm bảo đúng yêu cầu chất lượng cả về

hình thái và nội chất:

+ Yêu cầu chất lượng về hình thái RAT:

- Thu hoạch đúng lúc

- Không dập nát, thối hỏng, không lẫn tạp chất, sâu bệnh

và được bao gói thích hợp.

+ Yêu cầu chất lượng(quy định trong Quyết định 46/2007/QĐ-BYT của Bộ Y tế về việc ban hành "Quy định giới

hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hoá học trong thực phẩm”)

- Hàm lượng một số kim loại nặng chủ yếu

- Mức độ nhiễm các vi sinh vật gây bệnh

- Hàm lượng Nitrat (NO3)

- Dư lượng thuốc Bảo vệ thực vật

Tác hại của nguyên tố kim loại chì (Pb)

• Chì (Pb): là nguyên tố có độc tính cao đối với sức khoẻ con người.

• Đặc tính nổi bật là sau khi xâm nhập vào cơ thể, chì ít bị đào thải mà tích tụ theo thời gian rồi mới gây độc.

• - Chì tích tụ ở xương, kìm hãm quá trình chuyển hoá canxi bằng cách kìm hãm sự chuyển hoá vitamin D.

• - Chì đi vào cơ thể con người qua nước uống, không khí và thức ăn bị nhiễm chì.

- Hàm lượng Nitrat (NO3)Bảng 1 – Giới hạn tối đa cho phép hàm lượng tổng số của As, Cd, Cu, Pb, Zn trong đất

mg/kg đất khô, tầng đất mặt

NO3-→ NO2

-

NO2-→ Khi xâm nhập vào cơ thể dưới tác động của các

enzyme trong cơ thể, nitrat chuyển hóa thành nitrit,

nitrit trong cơ thể con người là nguồn tạo ra các

nitroza gây ung thư.

NO2-→ oxy hoá sắt trong hồng cầu từ đó giảm khả

năng vận chuyển oxy trong máu, đồng thời ức chế

quá trình phân ly oxy từ hồng cầu→ Các cơ quan

trong cơ thể vì vậy mà không được cung cấp đủ oxy

6

Thực trạng sản xuất và Tại sao những chất này

lại có trong rau, củ, quả?

Hướng dẫn thực hiện các tiêu chí cơ bản của

Vietgap (GAP cơ bản) trong sản xuất rau

II. NỘI DUNG CƠ BẢN

Bao gồm 05 chuyên đề:

1. Điều kiện vùng sản xuất.

2. Nguồn nước, phân bón và chất bón bổsung.

3. Quản lý hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật.

4. Thu hoạch và sơ chế sản phẩm

5. Hướng dẫn ghi chép nhật ký đồng ruộng

1. Điều kiện vùng sản xuất

- Lựa chọn vùng và quy hoạch vùng đảm bảo đủ điều kiện VSATTP trong sản xuất rau (vị trí địa lý, điều kiện đất trồng, nguồn nước tưới,...)

11

2. NGUỒN NƯỚC TƯỚI

12

Nguồn nước tưới

Loại nước Nguồn nước

nước tưới,

nước pha: dung dịch

dinh dưỡng, phân qua lá

và thuốc BVTV;

nước rửa dụng cụ lao

động

nước sông,

hồ, ao lớn,

giếng khoan,

bể chứa

13

Mối nguy đối với nước tưới

Mối

nguy

Nguồn gốc ô nhiễm Cách thức

gây ô nhiễm

Hoá

học

+ Hoá chất: bị đổ, rò rỉ hoặc bị rửa trôi

vào nguồn nước chảy từ các vùng lân

cận

+ Nước mặt từ sông, suối chảy qua

khu CN, khu vực ô nhiễm tồn dư hóa

chất, thuốc BVTV.

Tưới nước bị

ô nhiễm KLN thì

cây sẽ hấp thụ

qua bộ rễ và tích

luỹ trong các

phần ăn được.

Tưới nước bị

ô nhiễm trực tiếp

vào các phần ăn

được gần ngày

thu hoạch.

Sinh

học

+ Nước sông, suối bị nhiễm VSV gây

bệnh nếu chảy qua khu vực có chuồng

trại chăn nuôi, chăn thả gia súc, khu

chứa rác thải sinh hoạt hoặc khu dân

cư.

+ Nước mặt từ các ao, hồ có thể nhiễm

VSV (xác chết, phân của chim, chuột,

gia súc…).

14

Nước xử lý sản phẩm (nước sơ chế)

Loại nước Nguồn nước

Nước rửa sản phẩm,

Nước dùng để pha hóa

chất bảo quản,

Nước làm sạch và vệ

sinh

Nước làm lạnh, đá phủ

sản phẩm

nước máy

nước giếng khoan

đạt tiêu chuẩnCác bác thông cảm nhé, thời tiết hạn hán quá!!!

15

Mối nguy đối với nước xử lý sản phẩm

Mối

nguy

Nguồn gốc ô nhiễm Cách thức

gây ô

nhiễm

Hoá

học

+ Nước giếng khoan bị ô nhiễm KLN như

Asen, Thủy ngân…

+ Nước sinh hoạt không đạt TC

+ Nước rửa được cấp từ nguồn nước sinh

hoạt bị ô nhiễm

Trực

tiếpRửa sản

phẩm bằng

nước bị ô

nhiễmCác

sinh

vật

gây

bệnh

+ Nước giếng khoan bị ô nhiễm vi sinh vật do

quá trình rửa trôi từ các khu vực ô nhiễm.

+ Nước bị ô nhiễm từ nước thải chưa xử lý

16

Nguy cơ ô nhiễm VSV từ nước tưới

17

Các biện pháp giảm thiểu, loại trừ mối nguy

Không dùng các loại nước sau để tưới

Nước thải công nghiệp,

Nước thải từ các bệnh viện,

Nước từ các khu dân cư tập trung,

Nước từ các trang trại chăn nuôi,

Nước từ các lò giết mổ gia súc gia cầm,

Nước phân tươi, nước giải chưa qua xử lý

18

Kiểm soát động vật

19

Sử dụng nước tưới

⚫Nên tưới phun mưa vào lúc sáng sớm để lá có thể khô

nhanh.

⚫Nên sử dụng nguồn nước có chất lượng tốt nhất cho việc

tưới mưa rơi, lưu ý chuẩn bị thu hoạch.

⚫Nếu có thể, tránh tưới theo phương pháp phun mưa rơi ít

nhất 5 ngày trước khi thu hoạch.

⚫Nếu có thể, áp dụng phương pháp tưới nhỏ giọt hoặc tưới

theo luống vào gần thời điểm thu hoạch để giảm nguy cơ ô

nhiễm cây trồng.

⚫Khi sử dụng nguồn nước không biết rõ hoặc không kiểm

soát được về mặt chất lượng (ví dụ nước sông), sử dụng

PP tưới rãnh.

20

PHÂN BÓN VÀ CHẤT BÓN BỔ SUNG

21

Mối nguy hoá học

Mối nguy Nguồn gốc Cách thức gây ô nhiễm

Hàm

lượng

KLN cao

(As, Pb,

Cd,

Hg,…)

Sự có mặt của kim loại

nặng (đặc biệt là Cadimi)

trong các loại phân bón

và chất bổ sung cấp thấp

như thạch cao, phân

động vật, phân ủ….

Hàm lượng kim loại nặng từ

phân bón và chất bón bổ sung

góp phần làm cho hàm lượng

kim loại nặng trong đất cao

→ Cây hút.

Nguy cơ cao với rau ăn củ

22

Mối nguy hoá học

Mối nguy Nguồn gốc Cách thức gây ô nhiễm

Hàm

lượng

Nitơrat

cao

+ Đất có đạm (thường

là đạm hữu cơ)

+ Bón phân chứa đạm

(hữu cơ và vô cơ) quá

mức hoặc bón muộn

Do nguồn nitrorat dồi dào

nên cây rau hấp thụ quá

nhiều đến mức dư thừa làm

cho hàm lượng nitơrat được

tích luỹ cao trong sản phẩm

thu hoạch

Nguy cơ cao với rau ăn lá, thân, hoa: ăn phần non, mô mềm

23

Mối nguy sinh học

Mối

nguy

Nguồn gốc Cách thức gây ô nhiễm

Các sinh

vật gây

bệnh

Các loại phân

chuồng, phân bắc,

nước giải của người

và gia súc chưa qua

xử lý hoặc ủ không

đạt yêu cầu thường

chứa một lượng lớn

các sinh vật gây

bệnh

+ Ô nhiễm có thể xảy ra qua

tiếp xúc trực tiếp của phân bón

hữu cơ với phần ăn được của

cây rau trong khi bón, tưới vào

đất hoặc gián tiếp qua đất

trồng bị ô nhiễm.

+ Các loại rau ăn lá, ăn thân

gần mặt đất, rau ăn củ ở dưới

đất có nguy cơ ô nhiễm sinh

học cao với loại phân bón này.

24

Chọn lựa phân bón và chất bón bổ sung

Chỉ sử dụng loại phân có trong danh

mục được phép sản xuất, kinh doanh tạiViệt Nam do Bộ Nông nghiệp và PTNT ban hành.

Chỉ sử dụng các phân bón và chất phụ

gia có hướng dẫn sử dụng rõ ràng

Không sử dụng những sản phẩm phân

bón không rõ nguồn gốc, không bao bìnhãn mác hoặc quá hạn sử dụng.

Không sử dụng các loại phân hữu cơ

chưa qua xử lý để bón cho rau vì chúngchứa nhiều sinh vật gây bệnh.

CCP

25

Sử dụng phân bón an toàn: Phân hữu cơ

Cần bón phân hữu cơtrực tiếp vào đất, bónsớm và vùi kín đất.

Chú ý không để phântiếp xúc trực tiếp vớiphần ăn được của rau;

Chỉ bón phân bón

hữu cơ được xử lý triệtđể và dừng bón trướcthời điểm thu hoạch ítnhất 2 tuần.

26

Sử dụng phân bón an toàn

Bón phân hữu cơ sớm và vùi kín đất, sử dụng vật liệu che phủ

27

Sử dụng phân bón an toàn: Phân vô cơ

Đối với phân vô

cơ: cần bón đủ liều lượng phân đạm theo quy trình kỹ thuật cho mỗi loại rau, tránh bón phân đạm quá mức; dừng bón đạm trước khi thu hoạch ít nhất 15 ngày.

Những lưu ý khác

Vệ sinh dụng cụ bón phân

Hiệu chỉnh dụng cụ cân phân ít nhất 1

lần/năm

CCP

28

Xử lý phân bón an toàn: Phân hữu cơ/phân chuồng

Phải được xử lý ít nhất 6 tuần

Đảo thường xuyên để đảm bảo đủ nhiệt, ẩm cho

các chất hữu cơ trong phân có thời gian phân huỷ.

Nơi chứa và xử lý: bố trí cách ly với khu vực sản

xuất, xử lý sau thu hoạch và có vật liệu che/phủ kín.

Ghi chép thời gian và phương pháp xử lý

29

Xử lý phân bón an toàn: Phân vô cơ

Kho bảo quản phân bón, nơi phối trộn, đóng gói phải đượcxây dựng cách ly với khu vực sản xuất và xử lý sau thu hoạch, có che phủ chắc chắn, có nội quy kho càng tốt ….đảm bảo giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!

RẤT MONG TIẾP TỤC NHẬN ĐƯỢC SỰ QUAN TÂM, PHỐI HỢP CỦA CÁC ĐỒNG CHÍ