ბავშვზე ზრუნვის სისტემის რეფორმა საქართველოში განახლებული მონაცემები ბავშვთა დიდი სამზრუნველო

დაწესებულებების გაუქმებისას მიღწეული პროგრესის შესახებ

ნოემბერი 2012

2005 wlidan saqarTvelos mTavrobam warmoudgenel progress miaRwia bavSvze zrunvis sistemis reformis TvalsazrisiT. reforma iTvaliswinebda didi zomis bavSvTa samzrunvelo dawesebulebebis gauqmebas da yvela bavSvisaTvis mzrunvel ojaxur garemoSi aRzrdis SesaZleblobas.

2008 - 2011 ww. bavSvTa erovnuli samoqmedo gegmis Tanaxmad, saqarTvelos mTavrobam daiwyo qveyanaSi didi zomis bavSvTa samzrunvelo dawesebulebebis daxurva. Semdeg SemuSavda da ganxorcielda konkretuli samoqmedo gegma 2011-2012 wlebi-saTvis.

mniSvnelovani cvlilebebi tardeba sistemis yvela doneze da qveynis masStabiT xorcieldeba bavSvTa didi zomis samzrun-velo dawesebulebebSi moxvedris prevenciis axali politika. aRniSnuli politika iTvaliswinebs bavSvis ganTavsebas samz-runvelo dawesebulebaSi mxolod gardauvali mizezebis gamo.

zemoT aRniSnuli procesis xelSewyobisa da monitoringisaT-vis Seiqmna bavSvze zrunvis sistemis sakoordinacio sabWo Sesabamisi saministroebis, ZiriTadi donorebisa da arasam-Tavrobo organizaciebis monawileobiT. mTavrobis mtkice politikuri nebisa da gaeros bavSvTa fondis (iunisefis) da sxva monawile mxareebis finansuri da teqnikuri mxardaWeris Sedegad Seiqmna myari garantia imisa, rom reforma grZelva-dian Sedegebs uzrunvelyofs.

saqarTveloSi 41 didi zomis bavSvTa saxlidan mxolod xuTi darCa

ojaxur mzrunvelobas moklebuli bavSvebi

bavSvis uflebaTa konvencia mkafiod ganmartavs, rom bavSvis aRsazrdelad saukeTeso adgilia ojaxi. amasTanave, yvela bavSvs, romelsac uwevs ojaxTan ganSoreba, ufleba aqvs miiRos saTana-do zrunva da dacva saxelmwifosagan.

saqarTvelom sabWoTa sistemisagan mem-kvidreobiT miiRo didi zomis bavSvTa saxlebi. iseve rogorc post-sabWoTa sivrcis sxva qveynebSi, saqarTveloSic am dawesebulebebSi moxvedril bavSvebs akliaT saTanado zrunva da yuradReba.

saerTaSoriso masStabiT aRiarebulia, rom didi zomis dawesebulebebi zrun-vis naklebad sasurveli da misaRebi formaa, radganac:

• maTSi ar aris garantirebuli jan-dacvisa da ganaTlebis momsaxure-ba.

• sam wlamde bavSvebi grZelvadiani travmis miRebis gansakuTrebuli riskis winaSe arian.

• saaRmzrdelo dawesebulebebSi gansakuTrebiT bevria SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvi da zrunvis xarisxi ar Seesabameba am bavSvebis saWiroebebs.

• saerTaSoriso kvlevebi aCvenebs, rom saaRmzrdelo dawesebule-bebSi mcxovrebi bavSvebis did um-ravlesobas hyavs ojaxi – mwiri Semosavali da ZiriTadi momsax-urebebis xelmiuwvdomloba xSirad aris bavSvebis saaRmzrdelo dawe-sebulebebSi moxvedris mizezi.

• did saaRmzrdelo dawesebule-bebSi bavSvebze zrunva ufro Zvi-ri ujdeba saxelmwifos, vidre am bavSvebis ojaxebSi cxovreba da mxar daWera.

bavSvze zrunvis misaRebi alternati-uli formebia mcire saojaxo tipis saxlebi, mindobiT aRzrda da ojaxTan ganSorebis prevencia.

iunisefi exmareba saxelmwifos Seqm-nas mwyobri socialuri samsaxurebi, romlebic Caanacvlebs saaRmzrdelo dawesebulebebis sistemas da uzrun-velyofs alternatiuli zrunvis sa-Sualebebs bavSvebisTvis, romelnic arasaTanado mopyrobis, Zaladobis da mitovebis riskis winaSe arian.

© iu

nise

fi/

saq-

2010

/pir

oci

2

bavSvze zrunvis reformis ZiriTadi miznebi1. yvela didi samzrunvelo dawesebulebis Tan-

mimdevruli da saboloo daxurva.

2. daxuruli samzrunvelo dawesebulebebidan bavSvebis dabruneba sakuTar ojaxebSi, Tuki es bavSvis saukeTeso interesebSia da ojaxis daxmareba.

3. bavSvebisaTvis, romlebic ver brundebian sa-kuTar ojaxebSi, ojaxis tipis mzrunvelobis formebis (mindobiT aRzrda da mcire saojaxo tipis saxli) Seqmna da gaZliereba.

4. qveynis masStabiT socialuri muSakebis kvali-fikaciis amaRleba, raTa maT SeZlon individu-aluri SemTxvevebis marTva da socialuri mu-Sakebis zedamxedvelobis meqanizmis SemuSaveba.

5. bavSvze zrunvis politikis, kanonmdeblobis da biujetis reforma axladSeqmnili sistemis mxardasaWerad.

sazogadoebis damokidebulebis Secvla da informirebulobis gazrda

bavSvze zrunvis sistemis reformis warmatebisaTvis umniSvnelovanesi iyo advokatirebisa da sazogadoe-bis informirebis kampania. mTavrobis xelmZRvanelo-biTa da iunisefisa da sxva partniorebis mxardaWer-iT daiwyo kampania „ojaxi yvela bavSvs,“ romlis mTavar mizans TiToeuli bavSvis ojaxur garemoSi aRzrdis mniSvnelobaze sazogadoebis informireba warmoadgenda.

reformis mTavari moqmedi piris, Sromis, janmrT-elobisa da socialuri dacvis saministros aqtiur-ma monawileobam uzrunvelyo informaciis farTod gavrceleba media saSualebebis mier mTeli qveynis masStabiT. momzadda ramdenime dokumenturi filmi da sxvadasxva qalaqis quCebSi ganTavsda sareklamo banerebi. Catarda treningebi da mrgvali magidis diskusiebi Jurnalistebis da samoqalaqo sazoga-doebis warmomadgenelTa monawileobiT.

miRwevebi momsaxurebis miwodebis sferoSi

reformis Sedegad mniSvnelovnad gaumjobesda mTavrobis mier bavSvze zrunvis momsaxurebis xarisxi.

adre dRis centrebsa da didi zomis bavSvTa sax-lebs marTavda da akompleqtebda saxelmwifo. axali sistemis mixedviT dRis centrebis da Sez-Ruduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa ojaxebi-saTvis adreuli Carevis centrebis da mcire sao-jaxo tipis saxlebis marTvis funqciebi gadaeca arasamTavrobo organizaciebs.

mindobiT aRzrda am etapze alternatiuli zrun-vis yvelaze farTod gavrcelebuli formaa qveya-naSi – mindobiT aRzrdaSi dResdReobiT 960 bavS-vi imyofeba. qveynis masStabiT arsebobs 45 mcire saojaxo tipis saxli, sadac maqsimum 8-10 bavSvi cxovrobs. mcire saojaxo tipis saxli gamoiyeneba, rogorc zrunvis ukiduresi forma im bavSvebisaT-vis, romlebsac verc sakuTar ojaxSi toveben da verc mindobiT aRzrdaSi aTavseben. bavSvTa didi zomis samzrunvelo dawesebulebebis TanamSrom-lebs saSualeba miecaT gaxdnen mimRebi mSoblebi mindobiT aRzrdaSi an imuSaon aRmzrdelebad axal mcire saojaxo tipis saxlebSi.

reformis farglebSi iunisefi uzrunvelyofs mTavrobis CarTulobas yvela etapze da arasam-Tavrobo organizaciebis konkursis gziT SerCevasa da maT strategiul monawileobas aRniSnul pro-cesebSi. SemuSavebulia momsaxurebis miwodebis minimaluri standartebi da Zlierdeba arasam-Tavrobo organizaciebis mier ganxorcielebuli saqmianobis regularuli monitoringi. mTavro-bis mier miwodebuli momsaxurebebi xorcieldeba arasamTavrobo organizaciebis meSveobiT, xolo mTavroba faravs mimdinare xarjebs.

jamSi, evrokavSiris, amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa da iunise-fis TanamSromlobis Sedegad, 15 milion aSS dol-arze meti gamoiyo teqnikuri daxmarebisa da gar-damavali periodis kritikuli xarjebisTvis.

ბავშვზე ზრუნვის სისტემის რეფორმა საქართველოში

3

0500

10001500200025003000350040004500

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012marti

მცირე საოჯახო ტიპის სახლი

რეინტეგრაცია

მინდობით აღზრდა

დიდი ზომის ბავშვთა სახლი

bavS

vebi

s rao

den

oba

ბავშვზე ზრუნვის სისტემის რეფორმა საქართველოში

am etapze reformis farglebSi dasaqmebulia spe-cialurad momzadebuli 250 socialuri muSaki da maTi ricxvi kvlav izrdeba. bolo ori wlis ganmav-lobaSi saxelmwifo socialuri muSakebis raodenoba 25%-ze metiT gaizarda.

gaumjobesda socialuri momsaxurebis xarisxic. 2012 wels Catarebuli treningebis mizani iyo social-uri muSakebis efeqtianobis gazrda. saqarTvelos socialur muSakTa asociaciasTan TanamSromlobiT SemuSavda, ganaxlda da testireba Cautarda social-

mxolod xuT weliwadSi reformam mniSvnelovan Sede-gebs miaRwia. dReisaTvis did samzrunvelo daweseb-ulebebSi mcxovreb bavSvTa raodenoba 4 000-dan 250-mde Semcirda. 2011-2012 wlebSi darCenili 28 dawese-bulebidan kidev 20 daixura.

bolo 12 Tvis manZilze samzrunvelo dawesebule-bebSi mcxovreb bavSvTa 33 procenti dabrunda ojax-Si, rodesac es maT saukeTeso interesebSi iyo. 2010 wels mTavrobam gaaormaga Zalisxmeva da SemoiRo ojaxSi reintegraciis xelSewyobis paketi, romelic moicavs TveSi 50 aSS dolars TiToeul bavSvze im ojaxebisaTvis, romelTac daibrunes bavSvebi, janmr-Telobis dazRvevas bavSvisTvis da ufaso dRis cen-tris momsaxurebas (saWiroebis SemTxvevaSi).

gafarTovda da gaZlierda mindobiT aRzrdis sam-saxuric, xolo bavSvebi, romlebic verc ojaxSi daabrunes da verc mindobiT aRzrdaSi ganaTavses, gadaiyvanes 8-10 bavSvisaTvis gankuTvnil mcire sao-jaxo tipis saxlSi, romelic anacvlebs didi zomis bavSvTa saxls. bolo ori wlis ganmavlobaSi mcire saojaxo tipis saxlebis raodenoba 15-dan 45-mde gaizarda da maTSi ganTavsda daaxloebiT 350 bavSvi.

didi zomis bavSvTa dawesebulebebis Canacvleba mzrunvelobis alternatiuli

formebiT bolo xuTi wlis manZilze

bavSvebTan momuSave profesionalebis momzadeba

uri samuSaos axali formebs. socialur muSakebisaT-vis gaimarTa specialuri treningi am formebis gamo-yenebis Sesaxeb. SemuSavda bavSvis ojaxTan ganSorebis prevenciis politikac, romelic mkafiod ganmartavs, ra SemTxvevaSi SeiZleba bavSvis mindobiT aRzrdaSi an mcire saojaxo tipis saxlSi moTavseba da ra Sem-TxvevaSi ar SeiZleba. organizacia „pirvel nabijTan“ da sxva arasamTavrobo organizaciebTan TanamSrom-lobiT, socialur muSakebs, romlebic muSaoben Sez-Ruduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa sakiTxebze, CautardaT specialuri treningebi.

bavSvze zrunvis sistemis reformis Sedegebi

© iu

nise

fi/

saq-

2010

/pir

oci

© iu

nise

fi/

saq-

2012

/bl

agonr

avova

4

damatebiTi informaciisaTvis mimarTeT:

aaron grinbergiiunisefis bavSvTa dacvis programis xelmZRvaneligaeros bavSvTa fondi saqarTveloSiel-fosta: agreenberg@unicef.orgwww.unicef.ge

inovacia

reformis farglebSi Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris moadgilis iniciativiT Seiqmna inovaciuri programa „Cemi megobrebi“. programa akavSirebs saqarTveloSi moqmed kerZo biznesebsa da korporaciebs ax-lad daarsebul mcire saojaxo tipis saxleb-Tan. damegobrebis Semdeg kerZo kompaniebis warmomadgenlebi Tavisufal dros atareben mozardebTan, exmarebian maT da asruleben men-toris funqcias.

gamowvevebi

miuxedavad aSkara warmatebisa, kvlav rCeba mniSvnelovani gamowvevebi:

• saWiro iqneba meti Zalisxmeva bavSvis ojax-Tan umizezo ganSorebis Tavidan asacile-blad.

• SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa ori dawesebuleba da Cvil bavSvTa ori sax-li saWiroebs specializebuli momsaxure-bis gafarToebas da ufro mWidro kavSirs jandacvis sistemasTan.

• unda Seiqmnas mindobiT aRmzrdelebis mxar-damWeri samsaxurebi da mindobiT aRzrdis qseli.

• quCaSi mcxovreb/momuSave bavSvebs gansa-kuTrebuli zrunva da daxmareba sWirdebaT.

• ar arsebobs saxelmwifo mzrunvelobidan gasul bavSvTa daxmarebis meqanizmi. bavS-vebi, romlebic 18 wlis xdebian da rogorc zrdasrulebi, toveben mindobiT aRzrdas an mcire saojaxo tipis saxls, kvlav saWi-roeben daxmarebasa da zrunvas.

partnioroba

iunisefi TanamSromlobs Sromis, janmrTelo-bisa da socialuri dacvis saministrosa da iseT donor da partnior organizaciebTan, rogoricaa evrokavSiri, amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagento, poloneTis mTavroba, niderlandebis ana mun-cis fondi, iunisefis luqsemburgis naciona-luri komiteti. reformis partniorebi arian saerTaSoriso da adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebi, sazogadoebrivi da religiuri organizaciebi.

ბავშვზე ზრუნვის სისტემის რეფორმა საქართველოში©

iuni

sefi/

saq-

2011

/cxv

iraS

vil

i©

iuni

sefi/

saq-

2011

/amu

rve

laS

vil

i©

iuni

sefi/

saq-

2011

/amu

rve

laS

vil

i