*Ekonomska statistika(Makroekonomski rauni i modeli)-uvodno predavanje

Prof.dr Maja Baovi10.09.2013.

*Ekonomska statistika cilj predmetaKvantifikacija makroekonomskih transakcija i analiza meuzavisnosti na makro nivou

Trite faktora proizvodnje

Finansijska trita

Trite finalnih proizvoda

Drava

Kompanije

Domainstva

Kupovine faktora proizvodnje

Kruni tok dohotka u ekonomiji

Investicije

Kupovine drave

Porezi

Dohodak

Privatna tednja

Potronja

Prihod kompanija

Javna tednja

*Pitanja?Da li je proizvodnja ove godine vea od prethodne? Jesmo li u fazi rasta, stagnacije ili recesije?Kakva su oekivanja u narednih nekoliko godina? Kolike su investicije danas?Da li su plate smanjene ili se oekuje njihov rast? Da li ivotni standard raste?Da li u lake/tee nai posao? Kolika je nezaposlenost?Koliko poreza u morati da platim? U kom pravcu se kree fiskalna politika?Ukoliko se povea porez na dohodak, kako e to uticati na potronju i investicije?Na kom su nivou kamatne stope? Kolike kamatne stope oekujemo sledee godine? U kom se pravcu kree monetarna politika?Cijene? Kolika e biti inflacija?to se deava sa deviznim kursom? Da li e moj odmor u SAD-u biti jeftiniji ili skuplji sledee godine? Ili je moa bolje putovati u Rusiju jer vrijednost rublje pada?Biljee li strane investicije rast ili kapital odlazi iz zemlje?Ako doe do rasta cijene nafte, kako e to uticati na cijenu hleba? Poskupila je elektrina energija. Kako se to odraava na cijene ostalih proizvoda?

*SadrajStatistikaMakroekonomski indikatori i analizaSistem nacionalnih raunaMakroekonomska analiza Ekonomija u kratkom rokuAgregatni makroekonomski modeliFunkcija potronjeFunkcija investicijaModeli fiskalne politikeModeli otvorene privredeIS-LM Model zatvorene ekonomijeIS-LM Model male otvorene ekonomije (Mundell-Flemingov model)Modeli monetarne politikeModeli agregatne ponude Ekonomija u dugom rokuModeli rastaStrukturna analizaInput-output tabeleMeusektorski modeli i analiza

*LiteraturaOsnovna literatura:

Veselin Vukoti: Makroekonomski rauni i modeli, CID, Podgorica, 2007.

Alternativna literatura:

Olivier Blanchard: Makroekonomija, Mate, Zagreb, 2005. (prevod)Mate Babi: Makroekonomija, Mate, Zagreb, 2006.

*Nain polaganjaStudent je poloio kolokvijum ukoliko ostvari najmanje 50% bodova.Konana ocjena na ispitu se formira sumiranjem ostvarenih bodova na svim poloenim kolokvijumima, eseju i finalnom ispitu.

Max broj bodovaI kolokvijum30II kolokvijum35Esej5Zavrni ispit-test30Ukupno 100

*Kriterijum ocjenjivanjaNapomena: Student koji putem kolokvijuma i na zavrnom ispitu ne osvoji dovoljan broj poena, moe polagati dio ili ispit u cjelini u popravnom roku.

Ostvareni broj bodovaOcjena90-100A80-89B70-79C60-69D50-59E0-49F

*Nain organizovanja kolokvijuma i zavrnog ispitaKolokvijumi se polau pismeno

Zavrni ispit se polae pismeno

*Detaljnije informacijeI kolokvijum 19.10.2013. u 14:00h30 pitanja (jedno pitanje 1 bod)Trajanje 45 minutaMaterija: poglavlja 1-5.4 II kolokvijum 30.11.2013. u 14:00h35 pitanja (jedno pitanje 1 bod)Trajanje 60 minutaMaterija: poglavlja 6-13Zavrni ispit pismeni dio30 pitanja (jedno pitanje 1 bod)Trajanje 45 minutaMaterija: poglavlja 5.5, 17-18.5, 19

*Detaljnije informacijeESEJEsej na zadatu temu (do 2000 rijei)Rok za predaju: 1. decembar 2013. godineEsej je potrebno pisati svojerunoMaksimalan broj bodova (5) student moe ostvariti ako prezentira prethodno predati pisani esej (prezentacija 3-5 minuta)Studenti koji ne prezentiraju, ve samo predaju pisani esej, mogu ostvariti najvie 3 boda

Okvirne teme:Makroekonomski indikatori u Crnoj GoriMakroekonomski indikatori u EUFiskalna politika u Crnoj GoriMonetarna politika u Crnoj GoriBilans plaanja Crne Gore

*Informacije o predmetu i materijali sa predavanja

www.ekonomija.ac.me

*Kontakt

Prof. Maja Baovi, kabinet br. 216 (majab@ac.me)

*Ekonomska statistika i metodoloke osnove makroekonomskih agregata i rauna

*Zato mjerimo ekonomske aktivnosti?

Podaci su osnov ekonomske analizeEkonomija je jedinstvo teorije i opservacijaTeorija objanjava kako ekonomija funkcionie, opservacije (podaci) obezbjeuju bazu za nae teorije

*UtakmicaStatistikaRezultat

*Hrana StatistikaTeina/stanje u depu

*Ekonomske transakcijeStatistikaDohodak

*MetodologijaOsnov statistike:PodaciMetodologija

*Mjerenje dohotka

Zasnovano na principu dvojnog knjigovodstva uravnoteenost prihoda i rashodaPrvo mjerenje dohotka u Engleskoj 1665. godine (W.Petty), a zatim i Francuskoj (Boagijber)Osnova mjerenja koncepcija ire materijalne proizvodnje (dohodak je sadran u vrijednosti od rada i dobiti od kapitala, pri emu rad nije vezan iskljuivo za stvaranje materijalnih dobara, ve i nematerijalnih)A.Smith (XVIII v.) koncepcija ue materijalne proizvodnje (dohodak je sadran jedino u onom ostvarenom od stvaranja materijalnih dobara)Krajem XIX v. najvei broj autora se vraa koncepciji ire materijalne proizvodnje

*Mjerenje dohotka (2)

Petty temelj kvantitativne analizeMetodi procjene dohotka: prihodni i rashodniDohodak: prosjena potronja po glavi stanovnika * broj stanovnika RASHODNI METODDohodak: prosjean individualni prihod po glavi stanovnika * broj stanovnika (PRIHODNI METOD)

*Cijene i dohodakDva sistema cijena:

Cijena faktora proizvodnje (utroak faktora proizvodnje: rad, kapital i zemlja)Trina cijena (+porezi)

*Ekonomska analizaZadatak ekonomske teorije je da utvrdi zakonitosti u kretanju ekonomskih pojavaM. Babi: Ekonomska analiza je primjena ekonomske teorije u reavanju odreenih ekonomskih problema u odreenoj ekonomskoj situacijiJ. Shumpeter: Ekonomska analiza je skup ekonomske teorije, ekonomske statistike i ekonomske istorijeE. Statistika daje podatke o odreenoj ekonomskoj pojavi i izvlai njene bitne karakteristikeE. Teorija daje opte zakonitosti i kretanjaE. Istorija daje opte karakteristike institucionalnog ambijenta u kojem se odreene pojave dogaaju

*Ekonomska analiza (2)Osnovni pristupi analizi:Institucionalni (naglasak je na opisu strukture i funkcionisanja privrednog sistema)Analitiki (istraivanje uzroka ekonomskih pojava i procesa i utvrivanje njihove meuzavisnosti)

Vrste ekonomske analize:KvalitativnaKvantitativna

Nivo posmatranja:Mikroekonomska analizaMakroekonomska analiza

*Ekonomski modeliModel sadri bitna svojstva ekonomske pojave

*Makro i mikro - veza

*Kako se obezbjeuju podaci?IstraivanjaAdministrativni izvori

*Sadraj ekonomske statistike

TransaktoriTrita (transakcije)

*Uesnici (sektori) u makroekonomiji

DomainstvaPreduzeaFinansijske institucijeDravaInostranstvo

*TritaTrite finalnih proizvodaTrite proizvoda (hrana, garderoba, namjetaj, knjige......)Trite usluga (hotelijerstvo, trgovina, transport......)Trite faktora proizvodnjeTrite radaTrite sirovinaTrite fiksnog kapitala (nekretnine, oprema, zemljite)Finansijsko triteTrite novca (banke)Trite kapitala (berze)

*Kljune teme i indikatori

Realna sferaFiskalna sferaMonetarna sferaEksterna sfera

*Kljuni makroekonomski indikatori u CG

*