รายงานการประเมนสถานะ การพฒนาหมบาน

บานหนองจอก หมท ๕ ต าบลบานปทม

อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน

ส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอสำมโคก โทร. ๐-๒๕๙๓-๑๙๖๙

2

รายงานการประเมนสถานการพฒนาหมบานเลมนไดจดท าขนโดยชาวบานหนองจอก

หมท ๕ รวมกบพฒนากร ในการสรป วเคราะหขอมล สภาพทวไป ขอมลพนฐาน สภาพปญหาความตองการ จดออน จดแขง อปสรรค โอกาสของชมชน ในการพฒนาหมบาน และไดประเมนสถานะการพฒนาหมบานในรอบปทผานมาโดยน าผลการวเคราะหขอมล กชช.2 ค และขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) มาวเคราะห เพอหาปจจยทมผลกระทบตอตวชวดทไมผานเกณฑ จปฐ. เพอน าไปวางแผนการพฒนา แกไขปญหาภายในครวเรอนของชาวบานไดอยางตรงกบสภาพปญหาภายในครวเรอน ชมชน อกทงไดน าขอมลกจกรรมโครงการทไดรบการสนบสนนจากหนวยงานตางๆ มาวเคราะหความสอดคลองกบทศทางการพฒนาชมชน จากผลการวเคราะหขอมลของชาวบาน และการประเมนสถานการณพฒนาหมบาน ท าใหชาวบานสามารถก าหนด ทศทางการพฒนาหมบานไดวาหมบานจะพฒนาไปในทศทางใด จงจะท าใหชาวบานมคณภาพชวตทดขนได

หวงเปนอยางยงวา รายงานการพฒนาหมบานเลมน คงจะสามารถน าไปเปนแนวทาง และตอยอดขยายผลการพฒนาหมบานตอไปได

คณะผจดท า ๑ สงหาคม 255๕

ค ำน ำ

3

สวนท 1 ขอมลทวไปของหมบาน .......................................................................... ๔ – ๗

พนทบานหนองจอก ประวตความเปนมา/สภาพภมประเทศ จ านวนครวเรอนและประชากร

ผลตภณฑชมชนและทองถน ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ เทศกาล ภมปญญา

บรการในต าบล/แหลงทองเทยว/อตลกษณหมบาน สวนท 2 ประเมนผลการพฒนาของหมบาน ......................................................... ๘ – ๙

ผลการวเคราะหขอมล จปฐ. ผลการวเคราะหขอมล กชช.๒ค

สวนท 3 แนวโนม/ทศทางการพฒนาหมบาน ...................................................... ๙ - ๑๑

จดแขงของหมบาน จดออนของหมบาน แนวทางการแกไขปญหา

สวนท 4 รายงานการพฒนาหมบาน ................................................................... ๑๒

ภาพรวมผลการด าเนนงานตามยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน สรปภาพรวมของหมบาน

สำรบญ

4

สวนท 1 ขอมลทวไปของหมบานหนองจอก

1.๑ พนทบานหนองจอก มพนท จ านวน 0.49 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 317.50 ไร มอาณาเขตตดตอ ดงน ทศเหนอ จด หมท 4 ต าบลบานปทม อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทศใต จด หมท 6 ต าบลบานปทม อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทศตะวนออก จด ต าบลเชยงรากนอย อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทศตะวนตก จด แมน าเจาพระยา

๑.2. ประวตความเปนมาของหมบาน/สภาพภมประเทศ ชาวบาน บานหนองจอก เดมเปนชาวมอญทอพยพมาตงรกร ากและขยาย

ครวเรอนอย ทหมท 5 ต าบลบานปทม มทงคนไทยและคนไทยเชอสายชาวรามญ โดยชาวบานสวนใหญท าการเกษตร เพราะเปนพนททอดมสมบรณ และในหมบานมพชน าชนดหนงคอ ดอกจอก จะขนเปนจ านวนมากในบรเวณล าคลอง (หนอง บง ตาง ๆ ) จงเปนทมาของชอหมบานจนถงปจจบนน คนสวนใหญนบถอศาสนาพทธ อยกนแบบเครอญาตมการพงพาอาศยกน มการจดตงกลม และองคกรเพอท าประโยชนรวมกนในชมชน ทกอใหเกดรายไดกบสมาชกในกลม และเสรมสรางความสมครสมานสามคคในชมชน รจกเคารพสทธซงกนและก น ประเพณและวฒนธรรมสวนใหญยงคงยดกบรปแบบเดมทมการสบทอดตอๆ กนมา สภาพพนทโดยทวไปเปนพนทราบลม พนดนมความอดมสมบรณเหมาะกบการเพาะปลก สภาพดนฟาอากาศ เปนแบบมรสม ม 3 ฤด และอยในเกณฑปกตทวไป ไมรอนหรอหนาวจด มฝนตกพอประมาณ ในฤดรอนไมแหงแลงเพราะมน าจากล าคลองหลอเลยงตลอดป ใช เวลาเดนทางโดยพาหนะ รถจกรยาน/รถยนต ถงอ าเภอ ระยะ 18 กโลเมตร ใชเวลา 20 นาท ราษฎรในหมบานใชรถยนต และรถจกรยานยนต เปนยานพาหนะในการเดนทางคมนาคม ถนนเชอมระหวางหมบาน ต าบล สวนใหญเปนถนนใชการไดดในการใชสญจรไปมาสะดวก

รำยงำนกำรพฒนำหมบำนหนองจอก ต ำบลบำนปทม อ ำเภอสำมโคก จงหวดปทมธำน

5

ถนนคอนกรตเสรมเหลก จ านวน ๔ สาย

ถนนลาดยาง จ านวน 2 สาย ถนนลกรง จ านวน 1 สาย แหลงน าดมทใช มน าประปา ๑ แหง แหลงน าเพอการเกษตร บานหนองจอก มแหลงน าอดมสมบรณ มล าคลอง ทงหมด ๕ สาย ไหลผานหลอเลยงชวตชาวบานหนองจอกในการท าการการเกษตร ดงน

1. คลองค 2. คลองวดปทมทอง 3. คลองบานพราว ๔. คลองล าผกช ๕. คลองหนองจอกลาง-บน

๑.3 จ านวนครวเรอน และประชากรแยกตามอาย จ านวนครวเรอน 1๐๓ ครวเรอน

จ านวนประชากรทงหมด ๔๕๙ คน ชาย ๒๒๓ คน หญง ๒๓๖ คน

ชวงอาย ชาย หญง รวม นอยกวา 1 ปเตม ๑ ๐ ๐ 1 ปเตม – 2 ป ๑ ๑ ๒ 3 ปเตม – 5 ป ๓ ๑๐ ๑๓ 6 ปเตม – 11 ป ๑๓ ๑๖ ๒๙ 12 ปเตม – 14 ป ๑๒ ๑๔ ๒๖ 15 ปเตม – 17 ป ๘ ๑๓ ๒๑ 18 ปเตม – 25 ป ๓๒ ๒๖ ๕๘ 26 ปเตม – 49 ปเตม ๑๐๐ ๘๙ ๑๘๙ 50 ปเตม – 60 ปเตม ๒๙ ๓๒ ๖๑ มากกวา 60 ปเตมขนไป ๒๔ ๓๕ ๕๙

รวม ๔๒๖ ๒๓๖ ๔๕๙

6

๑.4 ผลตภณฑชมชนและทองถน

อาชพหลก ประกอบอาชพหลก ท าการเกษตร ท านา ท าสวน เลยงสตว รบจางทวไป อาชพรอง ประกอบอาชพรอง รบราชการและอาชพอน ๆ

มรายไดเฉลยครวเรอนละ ๑๕๒,๗๑๓.๗๓ บาท/คน/ป

ดวยศกยภาพของหมบาน และวสยทศนของผน าทมความทตองการจะใหหมบานพงตนเองได จงไดมการรวมกลมปลกผกพชไรดน ผกไฮโดรโปนกส เพอเปนการสงเสรมรายไดใหกบครวเรอน มพอคามารบซอในพนท ราคาด ปจจบนมครวเรอนทเปนสมาชก จ านวน ๑๒ ครวเรอน

๑.๕ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ เทศกาล ภมปญญาทองถน

ประชาชนในหมบานนบถอศาสนาพทธ ประเพณทถอเปนวฒนธรรมทองถน คอ ประเพณท าบญตกบาตรเขาพรรษาและออกพรรษา ประเพณการตกบาตรพระรอย เปนเพณทท าในเทศกาลออกพรรษาดวยการน าอาหารคาว -หวานมาตกบาตร ประเพณวนสงกรานต รวมกอพระทรายและปลอยนกปลอยปลา น าน าหอมไปสรงน าพระ ขอพรจากพระ ประเพณรดน าด าหวผสงอายเพอขออวยพรผใหญ ตามขนมธรรมเนยมประเพณทไดยดถอกระท ากนมา มประเพณและวฒนธรรมตามเทศกาลงานส าคญทางศาสนา และราชพธตาง ๆ ในเดอนมกราคม จะท าบญขนบานใหม จะมการท าบญตกบาตรทวด ปลอยนก ปลอยปลา ในเดอน เมษายน จะมการท าบญกลางบานซงจะท าหลงวนสงกรานตของทก ๆ ป การท าบญสงกรานต จะจดในเดอนเมษายน ของทกป เชาท าบญตกบาตรทวดและรดน าด าหวผสงอาย และรวมฉลองสงกรานตดวยกจกรรมตาง ๆ และมการกวนขาวทพย มการท าบญตก

7

๑.6 กองทนในหมบาน มจ านวน ๔ กองทน ดงน 1. กลมกองทนหมบาน (เงนลาน) จดตงเมอป พ.ศ.2544 เงนกองทน 1,200,000 บาท ประธานกลมฯ ชอ นายถวล สายด 2. กองทนสาธารณสขหมบาน เงนกองทน 800,000 บาท ประธานฯ ชอ นายยงยศ เขยวนล 3. กลมสหกรณการเกษตร ประธานฯ ชอ นายวรตน พวงศลป 4. คณะกรรมการพฒนาสตรหมบาน ประธานฯ ชอ นางสมพร นยมแกว ๕. อาสาสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) ประธานฯ ชอ นายวรตน พวงศลป ๑.๗ จ านวนกลมกจกรรม/อาชพ มจ านวน ๗ กลม ดงน

๑ คณะกรรมการหมบาน ๒ คณะกรรมการพฒนาสตรหมบาน ๓ อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) ๔ อาสาพฒนาชมชน (อช.) ๕ อาสาสมครสายตรวจชมชน (อสตช.) ๖ อาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) ๗ กลมปลกผกพชไรดน ผกไฮโดรโปนกส ๑.๘ ผน าชมชน ประกอบดวย ๑. นายสมชาย นมเชยง ผใหญบาน 2. นายนมตร สายด ผชวยผใหญบาน ๓. นายณรงค นยมแกว ผชวยผใหญบาน ๔. นายยงยศ เขยวนล แพทยประจ าต าบล ๑.๙ อตลกษณหมบาน

เพอระดมพลงความผกพน ความเอออาทรและความรกทประชาชนและครอบครวทมตอกนและตอพนทชมชน หมบานมาสรางความมงหวงหรอความฝนในการพฒนาชมชนตนเอง “เปนหมบานนาอย ด าเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง ” ๑.๑๐ ก าหนดวสยทศนการพฒนาของหมบาน “หมบานด าเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงน าสความยงยน อนรกษทรพยากรสงแวดลอม ประเพณและวฒนธรรม”

8

สวนท ๒ ประเมนผลการพฒนาของหมบานหนองจอก ผลการวเคราะหขอมล จปฐ.

ผลการส ารวจขอมล จปฐ. บานหนองจอก หมท ๕ ต าบลบานปทม ปรากฏวาครวเรอนมคณภาพชวตทด บรรลเปาหมาย ๓๗ ตวชวด ไมมขอมล ๔ ตวชวด นอกจากน ยงมตวชวดอก

๑ ตว ทผานเกณฑการประเมนตวชวด แตมจ านวนครวเรอนทตองแกไข จ านวน ๑ ครวเรอน ดงน

ขอท

ตวชวด จปฐ.ทตกเกณฑ

จ านวน ครวเรอน

ทตกเกณฑ

รอยละ

สาเหตทตกเกณฑ

๓๘ คนในครวเรอน เปนสมาชกกลมในหมบาน/ชมชน ต าบล

๑ คร. ๐.๙๗ ๑. สมาชกในครวเรอนไม เหนความส าคญของการรวมกลมเพอท ากจกรรมทเปนประโยชนตอตนเองและหมบาน

๒. สมาชกในครวเรอนไมทราบวามกลมทเกดขนจากการจดตงโดยคนในหมบาน

ผลการวเคราะหขอมล กชช.2ค

จากการส ารวจสภาพปญหาของหมบานจากขอมล กชช.2ค ป 2554 ของบานหนองจอก

จ านวน 6 ดาน 31 ตวชวดปรากฏวา บานหนองจอก มตวชวดทมปญหามาก (ระดบ1) ๕ ตวชวด

มปญหาปานกลาง (ระดบ 2) ๔ ตวชวด และมปญหานอย (ระดบ3) ๑๗ ตวชวด ดงน

ขอท

ตวชวด

ระดบคะแนน

สาเหตทเปนปญหาตามคาคะแนน

๒๖ การเขาถงแหลงทน ๑ ประชาชนบางสวนประกอบอาชพรบจางตามโรงงานอตสาหกรรม จงไมคอยไดใหความสนใจในการท ากจกรรมของหมบาน/ชมชน ไมรวาหมบาน/ชมชนของตนเองมแหลงเงนทนของชมชนดานใดบาง

9

สรปผลการวเคราะหขอมล กชช.2ค. บานหนองจอก เปนหมบานเรงรดพฒนาระดบ 3

สวนท ๓ แนวโนมทศทางการพฒนาของหมบานหนองจอก ๓.๑ จดแขงของหมบาน (ศกยภาพ-ความสามารถของหมบาน)

ดานเศรษฐกจ 1. มการสงเสรมการเกษตรเพอลดรายจาย 2. มการรวมกลมท าใหเกดอาชพ มรายไดเสรม เชน กลมอาชพ กลมวสาหกจชมชน

ดานสงคม 1. คนในชมชนมความสามคค เคารพนบถอซงกนและกน 2. ผน า และคนในชมชนชวยกนบรหารจดการหมบาน

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1. มการปลกพชผกสวนครวในหมบานไวรบประทาน 2. มแหลงน าอดมสมบรณ ๓. ประชาชนมการปลกตนไมบรเวณบาน เพอความรมรน

ดานความมนคงและความสงบเรยบรอย 1. มผน าทดมความเขมแขง มการพฒนาหมบานอยตลอดเวลา 2. มการจดเวรยามโดย อปพร. ในการดแลความปลอดภยในหมบาน ดานการบรหารจดการ

1. มกองทนตาง ๆ ในหมบานหลายกองทนทมเขมแขงเปนแหลงทนในหมบาน 2. ราษฎรมความพรอมในการรวมแกไขปญหาทางสงคม 3. มการประสานงานและความรวมมอทดระหวางผน าชมชนกบหนวยงานราชการ

ภาคเอกชน ในการสงเสรมกจกรรมตาง ๆ ในหมบาน

ขอท ตวชวด ระดบคะแนน

สาเหตทเปนปญหาตามคาคะแนน

๒๗ คณภาพดน ๑ การท าการเกษตรอาศยปยเคม ท าใหดนเสอมสภาพ

10

๓.๒ จดออนของหมบาน (ปญหา/อปสรรค)

ดานเศรษฐกจ 1. สภาพปญหาบคลากรขาดความรความสามารถเรองการพฒนาศกยภาพชมชนมา

แนะน าใหความรเกยวกบเรองตาง ๆ กบชาวบานในชมชน เพอใชในการพฒนาตนเองและครอบครว

2. การคมนาคมไมสะดวกเนองจากมรถประจ าทางเพยงสายเดยว ๓. ไฟทางสาธารณะไมเพยงพอ การเดนทางสญจรใสเวลากลางคนไมสะดวก เนองจาก

ยงขาดไฟทางสาธารณะ (บางสวน) ซงอาจกอใหเกดอนตรายในชวตและทรพยสน ๔. ดานการเกษตรมปญหาวชพชขาวปนมาก

ดานสงคม ๑. ปญหายงลายตามบานเรอนและแองน าขงตาง ๆ และวางไขตามแองน าและแหลง

เพาะพนธตาง ๆ จงอาจท าใหเกดโรคไขเลอดออกได ๒. นกเรยนขาดแคลนทนในการศกษา เนองจากผปกครองของนกเรยนบางรายมรายได

นอย ท าใหไมสามารถสงบตรหลานเรยนตอไดในระดบสงขน ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๑. มเสยงรบกวนจากโรงงานและมกลนเหมนจากโรงงาน ๒. เกษตรกรขาดความรในการท าการเกษตรอนทรย ๓. คลองตนเขนมวชพช ในชวงฤดฝน น าจะทวมขงพนทสวน ไรนาของเกษตรกรท าให

ประสบปญหาในการระบายน าทวมขง ดานความมนคงและความสงบเรยบรอย 1. ขาดการรณรงคใหประชาชนมสวนรวมในการกจการทางการเมองอยางตอเนอง 2. ประชาชนยงไมเขาใจระบบการเลอกตง ท าใหผมาใชสทธเลอกตงท าบตรเสย 3. ประชาชนขาดการมสวนรวมในกจการขององคกรปกครองสวนทองถน ไมให

ความส าคญและขาดการมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเสนอปญหาและความตองการของชมชน

ดานการบรหารจดการ ๑. มกองทนตาง ๆ ในหมบานหลายกองทน แตไมมการบรณากองทน ขาดการบรหาร

จดการทด

11

ดานเศรษฐกจ ควรใหรณรงคใหประชาชนด ารงชวตตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ปลกทก

อยางทกน และกนทกอยางทปลก รจกการอดออม มนอยใชนอย การใหความรในเรองการประกอบอาชพ จดหาแหลงทนในการประกอบอาชพ การจดตงกลมอาชพ การผลตสนคาไวใชเอง

ดานสงคม ควรใหความรในเรองอาหารปลอดภย และสงเสรมสนบสนนใหประชาชนมการออก

ก าลงกาย และตรวจสขภาพประจ าป ควรมการใหความรเรองโรคตดตอและโรคไมตดตอ /ใหความรในเรองของการดแลสขภาพเบองตนแกประชาชน และควรมการสบทอดภมปญญาทองถนใหคนรนหลงไดร ดวยการบนทกภมปญญาทองถน การใหความอบอนแกบตรหลานและอบรมสงสอนใหมความรจกอะไรผดอะไรถก

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงเสรม/ใหความรเกษตรกรในการท าการเกษตรอนทรย รณรงคใหครวเรอนไมทง

ขยะลงแมน าล าคลอง สงเสรมใหมการทงขยะหรอการท าลายขยะทถกตองไมสรางมลพษ ฟนฟสภาพดน การปลกตนไมบรเวณชายแมน า ชวยกนดแล ตนไม และวชพชรมถนน ไมใหรกรงรงซงอาจเปนสาเหตของอบตเหต

ดานความมนคงและความสงบเรยบรอย

ใหความร/ท าความเขาใจระบบการเลอกตง การไมซอ สทธขายเสยง ใหประชาชนมสวนรวมในการกจการทางการเมองอยางตอเนอง ใหประชาชนมสวนรวมในกจการขององคกรปกครองสวนทองถน ไมใหความส าคญและขาดการมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเสนอปญหาและความตองการของชมชน

ดานการบรหารจดการ บรหารจดการกองทนตางๆ ใหประชาชนไดเขาถงแหลงทนเพอน าไปประกอบอาชพ

และมการบรณาการกองทน

แนวทำงกำรแกไขปญหำ

12

สวนท ๔ รายงานการพฒนาหมบานหนองจอก

บานหนองจอก ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานตาง ๆ เพอพฒนาหมบานสงเสรมใหประชาชนมความรความเขาใจในเรองสขภาพอนามย การปองกนและการสงเสรมสขภาพ มการบรหารกองทนตาง ๆ ในหมบาน เปนแหลงทนใหประชาชนในหมบานไดน าไปใชประกอบอาชพ มสงแวดลอมทดมอากาศทบรสทธ มบานอยอาศยทมนคงแขงแรง มการสงเสรมใหกลมแมบานมความรในการประกอบอาชพ มงานท า มอาชพเสรมซงท าใหเกดรายไดเพมขน ลดปญหาการลกขโมย สงเสรมการออมโดยรวมเปนสมาชกกลม/กองทนตาง ๆ ของหมบาน ประชาชนมสวนรวมในการถายทอดอนรกษปลกฝงปฏบตตนตามขนบธรรมเนยม วฒนธรรมประเพณทองถน มการจดเวทประชาคมเพอแลกเปลยนเรยนร และ มสวนรวมก าหนดเปาหมายในการพฒนา รวมแสดงความคดเหน/รวมท ากจกรรมอนรกษทรพยากรธรรมชาต ของชมชน มการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม น าดมน าใช น าเพอการเกษตรใชไดตลอดป ประชาชนไดรบความสะดวกในระบบสาธารณปโภค มไฟฟาใชครบทกครวเรอน การคมนาคมตดตอระหวางหมบาน/ต าบล/อ าเภอมความสะดวกพอสมควร

จากการคนหาจดแขงจดออนโอกาสและภยคกคามของต าบล พบวา ต าบลมจดแขง พอสรปไดดงน ดานเศรษฐกจ ต าบลมความสามารถในผลตอาหารโดยเฉพาะขาวซงเปนอาหารหลกประชาชนสวนใหญยดอาชพท านาเปนหลก ปละ 3 ครง ดานการเงน ชมชนไดรวมตวกนจดตงกลม/กองทนตาง ๆ เพอชวยเหลอซงกนและกนในดานการเงน นอกจากนชมชนยงมความสามารถในการบรหารจดการเงนทนของกองทนหมบาน เพอเปนทนในการประกอบอาชพ ซงเงนทนของกองทนตาง ๆ มเงนออมของสมาชกเพมขนเรอย ดานคมนาคม ไดมการพฒนาเสนทางคมนาคมเพอใชในการสญจร และการขนสง ดขน ไดแก การสรางถนน คสล. ซงสามารถเดนทาง ขนสงผลผลตออกสตลาดไดรวดเรว ดานสงคม มการรวมกลมเพอเพอชวยเหลอซงกนและกน มแลกเปลยนขอมลขาวสาร มการประชาสมพนธผานหอกระจายขาวของหมบาน นอกจากนประชาชนยงตงศนยสาธารณสขมลฐานประจ าหมบานเพอเฝาระวงดแลสขภาพ เองกมการปรบตวเพอใหการในชมชนเปนหมบานเกษตรกรรม