บทความพเศษ

ผานไปอก ๑ ป ๒

เพราะรายจงกลายเปนด ๔

บทความดเดน

ชวตคอการคนหา ๖

เพราะหวใจ...อยใกลวด ๙

การปลกฝงคณธรรมของประเทศไตหวน ๑๒

ชวตนคงไมมใครอยากเปน ๑๗

เจดยทราย ๒๑

วถพทธ : ร ตน และเบกบาน ๒๔

ประสทธ คงศลป... ลกผชายหวใจไมแพ ๒๖

เกยรตภม หรอ สมรภม… คนสรางคน ๒๙

บทความภาคใตตอนลาง

ของด ๓๒

คณคาของชวตคองาน ๓๕

วฒทางอารมณ สงคมแหงความสข ๓๗

บทเรยนชวต ๔๐

วถพทธทโรงเรยนเมองพงงา ๔๒

ตามรอบบญแหงศรทธา ๔๖

เมลดพนธแหงความดทปลายรา ๕๐

๑ คน ๑ ตน ๑ กระถาง ๕๔

บทความสงขลา ๓ ๕๗

อยอยางพอเพยง ๖๐

โอกาสการทำความด ๖๔

เพยงกาวยาง... สทางธรรม ๖๖

รวมดวยชวยกนสรางงานระดมทน รกษนองดแลพ ๗๐

เพอนพงพายามยาก

บทความคณธรรมโรงเรยนวดวงไทร ๗๖

๖ประจำเดอน มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕วารสารการศกษาวถพทธเพอการตนรและเบกบาน

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย โชตกา นตยนนภ

ศภสร จนทรศรสรยะวงษ พรภรณ รงทวลาภ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอ

ศตวรรษท ๒๑ สำนกพมพ openworlds, หนงสอ เตา : มรรควถทไรเสนทาง สำนกพมพ ใยไหม จำกด จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

ภาคใตตอนลาง

สารบญ สวสดปใหม เปนอะไรดๆ อกครงทเราไดมาทกทายกนอก

ในป ๒๕๕๕ น ทามกลางอากาศหนาวท เปลยนแปลงไปมา

บางพนทมความสข บางพนทกกำลงลำบากกบภยหนาว ตงแตปทแลว

ทธรรมชาตสอนใหเราเรยนรถงความไมแนนอน สอนใหเรารจกการ

ปรบตว ทกคนรดวาการปรบตวสำคญแคไหน แตคงไมลมวาการ

ปรบตวโดยคดถงแคตวเองนนไมมประโยชน เหมอนเมอครงทนำทวม

จะเหนวาแมบานตวเองไมทวมแตความเดอนรอนกตองกระทบมา

ถงเราไมทางใดกทางหนง ความปกตสขจะเกดไดอยางไร เมอสง

รอบขางไมไดปกตสข ทกคนอยากมความสข แตมกลมนกถงความ

จรงน เมอผมไดยอนมองตวเองกเหนวาแตละวนททำงาน มบอยครงท

พยายามทำตวปกตทงทคนรอบขางกำลงวนวาย ซงสดทายกเปนไป

ไมได ตองเขาไปเกยวของ แกไข ถาอยากอยอยางปกตสข และเมอ

มองกลบไปทเหตการณนำทวม กชดเจนวาธรรมชาตกำลงเดอดรอน

แลวเราจะอยสบายไดอยางไร หลายคนมกเผลอคดวาไมเหนจะเกยว

กนในเมอคนทเดอดรอนกไมไดอยตรงหนาฉนซะหนอย ฉนยงม

ความสขอยได นนเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะเขาลมความ

จรงขอน ไมมทางทคณจะมความสข ถารอบตวคณมแตความทกข

เหมอนไปกอทรายอยกลางนำ สกวนคลนกตองพงมนลง เชนกน วน

นสงคมไทยหรอแมแตโลกกำลงวนวายอยกบความเปลยนแปลงท

รายกาจ ซงเราทกคนมสวนรวม แลวจะรอหรอหลบหหลบตาไปได

นานแคไหน ถาเราอยากอยอยางมความสข อยากอยในสงแวดลอมทด

เรากควรทำใหผอนมความสข ทำใหสงรอบตวเราปกตสข แลวเราก

จะไดอยทามกลางความสข

ปใหมน วารสารวถพทธยงคงมบทความดๆ มากมายใน

เลมจะชวยสรางแรงใจ ความคดดๆ ทจะชวยใหเราลกขนมาหาวธ

ทำใหผอนมความสข สมชอ “ร ตน และเบกบาน”

ขอขอบคณ กองบรรณาธการสถาบนอาศรมศลป

๒

ใครๆ กชอบพดวาเวลาเดนทางรวดเรว

เหลอเกน การทำงานเพอสรางคนด สรางคนให

รคด รทนกเลสของตน รตว พรอมทจะแกไข

พรอมปรบเปลยนสการคดชอบ เหนชอบ นำไปส

การพดชอบ กระทำชอบ เปนเรองททาทายกบ

เหตการณทผานมาในชวตคร นกเรยนในโรงเรยน

วถพทธหรอทกโรงเรยน ทกคน ทกวนจะเจอะเจอ

แบบฝกทจะผานไปไดอยางดหรอไม ทกวนหาก

คณครโรงเรยนวถพทธเหนพองกนและไดพยายาม

เพาะบมนกเรยนผานประสบการณประจำวน

ชทางบรรเทาทกขทงทกขเลกๆ ทกขใหญๆ ของ

นกเรยน เรยนรหลกธรรมในพระพทธศาสนานำ

มาสการใชชวตประจำวน เวลาทผานมา ๙ ป

(พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔) ของโรงเรยนวถพทธ คง

สรางคนเตมคนไดอยางดทเดยว

จากการพดคย หรอไปเยยมโรงเรยนก

มกพบบอยๆ วาโรงเรยนใหความสำคญกบการ

สวดมนต ทำสมาธ และพธกรรมในทองถนเพยง

อยางเดยว ซงเปนแคเพยงเสยวเดยวของพระพทธ

ศาสนาเทานน ขอยำวาหากสวดมนต ทำสมาธ

และพธกรรมเปนเพยงเสยวเดยว อยาตความวา

“ไมควรทำ” แตควรทำตอไปและทำเพมในดาน

อนๆ ในสวนตวเหนวาการมชวโมง Homeroom

เปนเรองสำคญ จำเปนทตองมอยางยง เพราะ

เปนชวงเวลาทเมอเกดขนทกวน เปนโอกาสทคร

จะสอดแทรกการดำเนนชวตไดอยางด ครควร

เลอกประเดนมาคยกบนกเรยน ชแนะการเผชญ

กบปญหาตางๆ ของชวต ดวยเทคนควธของศาสตร

การสอนอนเปนวชาชพทครเรยนมา

ครเลอกหยบเรองราวมาเลาทเหมาะกบวย

และความสนใจในเวลานน เชนสอนนกเรยนประถม

ศกษา อาจหยบเรองเพอนคยกนเสยงดง หนไม

ชอบ ถาสอนมธยมศกษา อาจเลอกคยเรองเมอ

เสก...ทะเลาะกบภรรยาผานโลกออนไลน เปนตน

ครควรเลอกตงคำถามใหไดคดตอ สอดแทรกวธ

คดบวก เลอกใชคำชแนะ ทมภาษาบาลประกอบ

แตไมหนก เนนการอธบายความมากกวา นกเรยน

จะสรางมมมองใหมในชวตจากการไดคยกนใน

ชวโมง Homeroom ใหนกเรยนไดพยายามจบความ

รสกของตนเองออกมา โดยเฉพาะความรสกตอ

การกระทำด ท เปนปต แมเรองเลกนอยเพอ

แลกเปลยน ถายทอดความรสกดนนสเพอนๆ ใน

หอง เขาวากนวา ถามทกข เมอไดเลาออกไป

ความทกขจะหายไปครงหนง แตถามความสข

เมอไดเลาออกไป ความสขจะเพมกวาสองเทา

อกวาระหนงทนบเปนโอกาสสำคญของ

การสอนคณธรรม โดยเฉพาะ โลกธรรม ๘ คอ

วาระการประกวดแขงขน ทงดานวชาการ ดนตร

กฬา สารพดอยางทงทจดโดย สพฐ. เขตพนท

โรงเรยน หรอองคกรภายนอก เพราะการมแพ ชนะได

ดใจ เสยใจเกดชดเจน เราควรชแนะนกเรยนให

คดเหนอยางไรตอผลการประกวดนน ไมใชประชด

ประชน ไมใชยอมพายแพแบบไรทางเยยวยา ไมใช

หลงระเรงเหอเหมกบชยชนะ เราคงเคยไดยน

และไดเหนมากบตาเรองการแขงขนทครหาหนทาง

แบบใดกไดเพอใหนกเรยนชนะการประกวด แลว

ถาเราเปนฝายแพทผชนะไมซอนน เราจะทำอยางไร

นกเรยนของเราจะยงรสกดกบการประกวด พรอม

ทงปรบปรงตนเองเพอการประกวดรอบตอไปได

อยางไร สวนครทเคยทำแบบนนมา ทำทกวธให

นกเรยนของเราชนะ ไมสนใจกฎ กตกา ถงเวลาแลว

ทจะยอนสความรสก ความสำนกรบผดชอบตอ

นกเรยน วาเรากำลงเพาะบมนสยแบบใดใหเขา

แลวเรายงภมใจใหคนเรยกวา “คร” อกหรอ

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส พระอาจารย

โครงงานคณธรรม เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง

ผานไปอก ๑ ป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจด การศกษา

ไดใหขอคดเรองการประกวด การแขงขนไววา

“โครงงานคณธรรม เปนกระบวนการ

เรยนรคณธรรมอยางเปนระบบอยางเปนวทยาศาสตร

เปนการคดจรง ทำจรง เรยนรจรงของเยาวชน

ดวยตวเยาวชนเอง อนนเปนขอดและเปนหวใจ

สำคญของโครงงานคณธรรม แตมนกม “จด

ไคลแมกซ” ตรงทการเรยนรกเลสของคนทำโครง

งานคณธรรม กเลสของคนทำโครงงานกอยตรง

เรองการวางใจตอการประกวดนแหละนะ วาจะ

ทำใหเราถอดใจกบการทำความด หลงประเดน

ระหวางความดททำกบการประเมนโครงงานหรอไม

จะตดกบดกกเลสจากการแขงขนแคไหน มนจง

ไมงาย และทเราควบคมไมไดคอ ไมรวาเราจะ

ตองเจอกรรมการแบบไหน เจอแบบโหด เจอแบบ

วชาการสดๆ เจอแบบเออออ เจอแบบเอาใจ เจอ

แบบใหกำลงใจ...ฯลฯ แตทงหมดนน มนชวย

เตมเตมใหกบการทำความดของเรา เพราะมนจะ

เปนกระจกสะทอนในวธการคดวธการทำความด

ของเรา ถาเราเรยนรไดแทจรงไปเรอยๆ ถงจด

หนงเราจะแยกไดวา ททำความด “ทกความด ด

เสมอ” ความดไมควรเอามาแขงขนกน ความด

ประกวดไมได แตโครงงานคณธรรมประกวดได

ประเมนได เพอเปนการยกระดบการเรยนรไปอก

ขนหนง ไมใชแคคดและลงมอทำ แตมการประเมน

คณภาพดวย เปนการประเมนทงในมมของตนเอง

และคนอน ถาเราเรยนรธรรมะไปดวยกจะเขาใจ

วาทำไมพระอาจารยถงบอกวา การประกวดโครงงาน

คณธรรมนน ตองเขาใจวา “การประกวดไมใชการ

แขงขน แตการประกวดคอการปฏบตธรรม” อยาได

ถอดใจจากความด กขอเปนกำลงใจใหเสมอนะ”

อกเรองททอยากเลาใหฟง คณครใน

จงหวดนครราชสมาไดเลาความหลงใหฟงวา ในป

๒๕๕๓ พานกเรยนมารวมคายโครงงานคณธรรม

กบ สพฐ. แตเมอจบคาย ไมมใบประกาศฯ ให รสก

ผดหวง เพราะ สมศ. จะมาตรวจ นาจะมใบประกาศ

ไวแสดง จงไดตอวาคนของ สพฐ. ดวยถอยคำรนแรง

กลบไปดวยความโกรธและคดไวเลยวาปหนาจะ

เลกทำโครงงานคณธรรม และแลวเวลาผานไป

วนหนงมคนรจกเสยชวตจงตองไปรดนำศพ ซง

นอยครงนกทตนเองจะไปรดนำศพ ในระหวาง

รดนำศพกมองไปทมอของศพ คดไดทนทวา ไม

เหนหยบใบประกาศฯ อะไรไปไดสกใบ จงมาตงใจ

ใหมวาตอไปนจะทำงานแบบไมอยากไดใบ

ประกาศฯ อกแลว จะไมเรยกรอง เพราะในทสด

กเอาอะไรไปไมได ครคนนนพยายามหลายวธท

จะกลาวคำขอโทษคนของ สพฐ. ผานไปอกหลาย

เดอนจงขอโทษสำเรจ ดฉนจงขอเสนอวา ทำบญ

แบบทใหเดกทำโครงงานคณธรรมนนแหละคะ ใบ

ประกาศฯ เอาไปไมไดแตเอาบญนตดตวไปได

วารสาร ร ตน และเบกบาน คงเปนแหลง

เรองเลาทจรรโลงใจทกทานไดบาง ผานไปอก ๑ ป

ของการดำเนนชวต ลองถามกลบตวเองดวยวา

เราไดใชเวลาทผานไปเพอเปนตวอยางทดกบเดกๆ

ใหความคดดๆ กบเดกไปมากเทาไร สะสมบญ

ใหไดอมอกอมใจไปมากเทาใด ชนใจกบความ

เปนครมากแคไหน สะสมบญไวมากหรอยง ดฉน

เชอเหลอเกนวาทานทอานมาจนถงบรรทดนไดรบ

ความสขใจกนไปแลว ขออนโมทนากบบญทคณคร

ไดทำ ดวยใจจรง

ถามทกข เมอไดเลาออกไป ความทกขจะหายไป

ครงหนง แตถามความสข เมอไดเลาออกไป

ความสขจะเพมกวาสองเทา

๓

บนทางสายกลาง หากมรากฐานจตใจอสระ

ยอมมองเหนทกสงทกอยางไดสองดาน อกทงรวา

ดานไหนคอพนฐานของอกดานหนง หากใครปฏบต

ไดยอมเปนผลดแกตนเองโดยแท เมอดแกตนเอง

กยอมดแกสงคมทเรามสวนรวมอยางเปนธรรมชาต

บดน ฉนรำลกถงพระมหากรณาธคณ

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงทรงตรส

ไวแกประชาชนชาวไทยเอาไววา “ขอใหรจกเรยง

ลำดบความสำคญของทกสงทกอยางใหถกตอง”

อนง เมอไมนานมานฉนไดเขยนบทความ

เรองหนง โดยใหชอวา “โปรดอยาเหนแกตวมาก

จนเกนไป เพราะสงคมไทยจะไปไมรอด”

อนง เหตการณนำทวมครงนยอมชวยให

เราสามารถมองเหนคนดไดอยางเปนธรรมชาต

ดงทพทธธรรมไดชไววา “ถาไมมเหตนกยอมไมม

เหตนน” ประเดนนเรมตนจากการทฉนเรมคนหา

ขาวขนนำ แทจรงแลวพนธขาวกลมนเรากมมา

นานแลว แตไมมใครสนใจเทาไหรนก จงขาดการ

ประชาสมพนธทด

โปรดอยาดถกของเลก เพราะของเลก

เปนจดเรมตนนำเราไปสมมกวาง ครนนำมามากขน

ทำใหคนทองถน โดยเฉพาะชาวนาชาวไรจำตอง

เดอดรอนหนก เรากเรมมองเหนความสำคญของ

ชวตคนทดอยโอกาส ไมเชนนนแลวคนระดบบนก

คงเอาแตหลงอยกบความสบายดานเดยว

ในกระบวนการจดการศกษากเชนกน

ชวงหลงๆ เรามกบนกนวา ครอาจารยรวมทงนสต

นกศกษาหลายแหง เมอมปญหาสงคมกมกไมออก

มาแสดงตวเพอชวยเหลอกนเชนแตกอน ในเรองน

ฉนขอชมเชยบรรดาครอาจารยและนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปดพนทใหคนตาง

จงหวดซงสวนใหญเปนชาวนาชาวไรไดเขามาพกพง

อาศยรมไมชายคา รวมทงตวเองมองเหนโอกาส

ในการเรยนรความทกขยากของเพอนมนษย

ฉนนกถงในชวงสงครามโลกครงท ๒ ทม

เครองบนขาศกบนมาทงระเบดในกรงเทพฯ เวลา

กลางคน ระหวางฉนเปนผบรหาร เราไดเปดโอกาส

ใหประชาชนไปกางเตนทนอนหลบภยสงคราม

จากลกระเบดกนอยางกวางขวาง และมครอาจารย

รวมทงนสตชวยกนดแลใหความสะดวกอยางใกลชด

โดยทถอวานคอหนาทของมหาวทยาลยทจะมโอกาส

ตอบแทนบญคณแกประชาชนผเสยภาษ

เพราะรายจงกลายเปนด

บทความพเศษ ศ. ระพ สาครก ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพ : Creativecommons.com

๔

สำหรบสอมวลชนนน ความจรงฉนม

ความสมพนธกบคนกลมนมานานแลว โดยทถอวา

พวกเขาคอลกหลานของฉนทกคน ฉนขอชมเชย

สถานโทรทศน ไทยพบเอส ทอตสาหปดรายการ

ประจำวน เพอเปลยนมาใชเปนบรการรายงานผล

จากปญหาของประชาชนซงกำลงตกทกขไดยาก

อาจมรายอนๆ แมจะเปนรายเลกรายนอย แตฉน

กกลาวยำอยเสมอวา “รายเลกไมใชเรองทจะตอง

ไดรบการดถกวาไมสำคญ”

นแหละ ถาไมเกดปญหานำทวมเราก

มองไมเหนคนดทมความกระตอรอรน ซงเรองน

มนอยบนฐานหลกธรรมทงนน ฉนจงกลาวยำอย

เสมอวา “ธรรมะสามารถเรยนรไดจากทกเรองใน

ชวตประจำวนของตวเราเอง”

มอกเรองหนงซงฉนขอฝากไวใหทกคนคด

เธอจำไดหรอเปลาวา ฉนเคยบนอยเสมอวา แผนดน

ถนเกดของไทยทกำลงตกไปอยในมอคนตางชาต

นนมนมมากยงขนทกท แตคนไทยเองกใชชวตอย

อยางประมาท จนไมสนใจวามนจะหมดไปเทาไหรก

ไมทกขรอน คงมแตเอาตวเลขบนแผนกระดาษมา

พดกนแลวกขยำมนทงไป

อนง ฉนเคยพดมานานแลววา สำนกงาน

สงเสรมการลงทนนนมขาทงสองขางยนอยกบคน

ตางชาต ถงขนาดมนโยบายทวา “ถาสงไหนคน

ไทยยงทำไมไดกจะนำไปมอบใหคนตางชาตมา

ทำ” จนกระทงอตสาหกรรมซงมนายทนตางชาต

เปนเจาของ ไดเขามาขยายอทธพลเบยดเบยน

การเกษตรของไทยเตมไปหมด

เพราะความคดแบบนจงทำใหแผนดน

ไทยซงเราพดกนอยเสมอวา “เปนแผนดนเพอ

การเกษตร” แตเรากนำเอาอตสาหกรรมตางชาต

เขามาทบหว จนกระทงการเกษตรของไทยขาด

อสรภาพเพมมากยงขน ฉนพดถงขนาดวา ซกวน

หนงเราคงจะเหนผบรหารระดบสงเปนชาวตางชาต

กได ครงททำรายการศาลารมสวนฉนไดไปถาย

ทำถงออสเตรเลย และเทปมวนนนมนกยงอยใน

มอฉนมาตลอด แตเทปมวนสำคญทสดมนไมได

อยแคในมอเทานน หากอยในหวใจของฉนอยาง

ลกซง นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนนใหแกคนไทยได

ใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต เพราะกระแสนำ

ทพดมาจากทางเหนอไดชะลางเอาปยธรรมชาต

บนผวดนลงมาดวย ดงนนเมอนำทวมเรากไดปย

อนทรย โดยแทบไมตองไปซอปยเคมใหเปนทาส

คนตางชาตตอไปอก

ตวฉนเองเคยพดไวแลววา “จะทำงาน

จนตายคาแผนดน” แมนำทวมจนฉนทำอะไรไมได

แตขอใหแผนดนไทยกลบคนมาสมอคนไทยเพอ

จะไดใชทำมาหากนไดในอนาคต เทานนกนบวา

พอเพยงแลวสำหรบชวตน ฉนขอฝากไวแคนกอน

แมมนจะเปนเรองสนแตจตวญญาณมนกมรากฐานท

ลกซง นแหละคอหลกธรรมอกบทหนงทพงสงวร

เอาไว เพอกชาตบานเมองอนเปนทรกของเรา

สดทายท ไมสดทายน ฉนขอฝากอก

สงหนงซงมนควรจะมอยในสวนลกของหวใจ ถา

เรายงรสกไดวาตวเองเปนมนษย สงนนกคอ “โปรด

อยาเปนคนมนสยลมงาย” แมหวนกลบไปนกถงป

พ.ศ. ๒๔๘๕ ซงฉนมอายแค ๒๐ ขวบ ตวเองกยง

จำไดดวาในชวงนน “กรงเทพฯ กลายเปนทะเล

แทบจะสดลกหลกตา” ดงนน ขอใหนกถงคำสอน

ของคนโบราณทกลาวฝากไววา “เจบแลวตองจำ”

กราบทกคนมาดวยความเคารพอยางยง

สำหรบการเสยสละทกสงทกอยางของเธอทงหลาย

เพอหวงใหแผนดนผนนมนอยตอไปไดในภายภาค

หนาไดสำเรจ รวมทงลกหลานของเราทกคนทควร

อยอยางภาคภมใจ

๕

นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนน ใหแกคนไทย

ไดใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต

บท

ความ

ดเด

น

ภาคเหนอตอนบน พะเยา เขต ๒

ชวตคอการคนหา

เรอง

อภรด ลนฟาคนด

โรงเรยน

ราชานเคราะห

ต.ผาชางนอย อ.ปง

จ.พะเยา

ในโลกนมนษยทกคนท เกดมาบนโลก

ยอมมปญหาและอปสรรคมากมายหลายอยาง

จนบางครงขาพเจานงคดเกยวกบชวตของตว

ขาพเจาแลวขาพเจากสามารถสรปไดวา ถงแมจะ

มปญหาและอปสรรคตางๆ เกดขนกบทกคนไมวา

จะเปนตวขาพเจาเองหรอคนรอบขาง ขาพเจากคด

ไดวาชวตนคอการคนหา คนหาอปสรรค คนหา

สงทอยากรและคนหาสงตางๆ อยามวแตตง

คำาถามใหกบชวตของตนเองวาเรามาจากไหน

เรามาทำาอะไรในโลกนและปญหาเหลานเกดขน

กบตวเราไดอยางไร แมแตคณธรรมความดยงตง

คำาถามเลย และบางครงตวขาพเจากเคยผดหวง

เหมอนชวตนไมมอะไรอนอกเลยนอกจากภาระ

หนาทปญหาและอปสรรคตางๆ จนมาใชคำาวา

“ชวตคอการคนหา” ใหเปนประโยชนและทกคน

จะรวาชวตของเราคอการคนหาอยางไร จงใชชวต

ใหคมคาสมกบทไดเกดมาเปนมนษย และจงคนหา

ใหเจอ ถงจะมความสข

ขาพเจาเปนเดกคนหนงทมปญหาและ

อปสรรคมาตงแตเดกๆ ขาพเจาเคยมความรสก

ผดหวงและนอยใจในตนเองมาตงแตเดกๆ แลว

เพราะตวข าพเจ าเองกำาพร าแม ผ ให กำาเนด

มาต งแต เดกๆ ในตอนนนข าพเจ าอายได

ประมาณ ๒-๓ ขวบ คณแมกเสย หลงจากนน

คณพอกไปทำางานตางจงหวดดวย ในตอนนน

ตวขาพเจาและนองจงอาศยอยกบคณปและคณยา

แต การอย กบคณป และคณย าสมยนนจะไป

ไหนมาไหนกตองเดนอยางเดยว ตวขาพเจาเอง

กตองเดนถงแมไกลแคไหนตวขาพเจากตอง

พยายามเดนไป ไมวาจะเดนไปทำาไรหรอเดนไป

ทตางๆ กตาม หลงจากทคณพอไปทำางานได

ประมาณ ๒ ป คณพอกกลบมาบานและคณพอ

กไดแตงงานใหมและไดพามาอยบาน ตวขาพเจา

จงกลบไปอย กบคณพอและแมใหม ตอนนน

ขาพเจาอายไดประมาณ ๕-๖ ป และหลงจากนน

พอเปดเทอมขาพเจากไดเขาโรงเรยนในชนอนบาล

ขาพเจาไดไปโรงเรยนและหลงจากโรงเรยนเลกแลว

ขาพเจากไดเรมชวยคณพอคณแมทำางานบาน เชน

ชวยคณพอคณแมลางจาน ชวยคณพอคณแม

หงขาว และชวยคณพอคณแมตกนำา ซงในตอนนน

เราเปนเดกเรากอยากจะไปเลนเหมอนคนอน

เขาบาง แตเนองจากขาพเจามงานทบานจงไมได

๖

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหาตวเองให เจอ

คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ คนหาสงทเราอยากรจก

ให ได แตการคนหานนเราตองมสตอยเสมอ

๗

เลนเหมอนคนอนเขา ถงแมจะมงานเยอะแคไหน

ขาพเจากไมเคยบนเลย และบางครงกตงใจทำามาก

จะทำาใหดทสดแตกมขอผดพลาดบาง จงทำาให

ขาพเจาโดนคณพอคณแมดดาตอวาบาง ขาพเจา

กน อยใจและแอบไปรองไหบ าง ในตอนนน

คดนอยใจมากไดแตตงคำาถามใหแกชวตมากมาย

วาทำาไมเราถงไมมแมแทๆ เหมอนคนอนเขา

ถาขาพเจามแมแทๆ ขาพเจาอาจไมโดนดดาตอวา

ขนาดน และคำาถามอนๆ อกมากมาย พอขาพเจา

อายไดประมาณ ๙ ป พของขาพเจากเรยนจบ

ชนประถมศกษาปท ๖ และในตอนนนไมกลาทจะ

อยบานเลยทำาใหขาพเจาไดเสยโอกาสทจะเรยน

เปนเวลา ๒ ป และหลงจาก ๒ ปขาพเจากโตขน

และกเกดความคดอยากจะเรยนหนงสอขนมา

ทำาให ข าพเจ าตดสนใจมาเรยนใหม อกคร ง

เพราะคดวามาเรยนใหมยงไมสายทจะเรยน

การเรมตนมาเรยนใหมในโรงเรยนทำาให

ขาพเจาไดกำาลงใจจากคณครในโรงเรยนและ

ขาพเจาไดอานหนงสอมากมายจนมาเจอหนงสอ

เลมหนงคอ ปดเขาแลวลกขนส ทำาใหขาพเจา

คนหาตวของขาพเจาและมกำาลงใจมากขนคอขจด

อปสรรคและปญหาตางๆ ททำาใหตวขาพเจา

เดนไปขางหนาชาลง ขาพเจารวาไมใชวาเรา

คนเดยวทมปญหาและอปสรรคเทานน แตเราทกคน

ไมสามารถแบกปญหาและอปสรรคไวได เราตองตด

และทงบางเรองทเคยชนไป เชน เราอาจหาขอแกตว

เมอตวเองทำาผดเสมอหรอบางครงเราตองเปลยน

นสยบาง การตดปญหาและอปสรรคออกไปทำาให

เราเรมตนวนใหมไดงายขน ในปจจบนนขาพเจา

กำาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๓ และทผานมา

ขาพเจาไดเรยนรและเขาใจ ขาพเจามาถงจดนได

กเพราะวาตวขาพเจามความพยายาม มความ

อดทนมาตงแตเดกแลว จนมาถงจดนขาพเจา

ภมใจมากคะ ขาพเจาไดเรยนรวาชวตคอการคนหา

การคนหามความหมายมากเกนกรอบทเราวางไว

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหา

ตวเองใหเจอ คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ

คนหาสงทเราอยากรจกใหได แตการคนหานนเรา

ตองมสตอยเสมอ จงทำาใหตวขาพเจาไดเรยนร

วาเมอไหรทขาดสตเมอนนเรองงายจะกลายเปน

เรองยาก เรองเลกกจะกลายปนเรองใหญ แตถา

เราตงสตไดเรองเลกกคอเรองเลก เรองใหญกจะ

กลายเปนเรองเลก เรองยากกจะไมยากอกตอไป

และถาเรามสตแลวทกนาททเราหายใจอยกคอ

การคนหา บางครงกคนพบ บางครงกคนไมพบ

บางวนปวดหวไปกบปญหาและอปสรรคบาง แตก

มความสข บางครงกำาลงหวเราะอย แตกไมม

เปาหมายอะไรเลย ชวตของขาพเจาขาพเจาคนหา

เจอแลว ขาพเจาจะไมทำารายหรอทำาลายใครอก

โดยเฉพาะตนเอง และสงตางๆ นนทำาใหตวขาพเจา

ไดรวาวธเดยวทจะวงไปถงเสนชยไดคอตองลกขน

ใหมทกครงทลม เหมอนกบวาเวลาเราทำาอะไร

ผดพลาดเรามาเรมแกไขใหม ตองทำาใหดกวาเดม

หรอเวลาเราไปไหนแลวเราไมระวงเราเกดหกลม

ขนมาเรากตองลกขนและกลบมาเดนตอไป ถาเรา

ไมสกบปญหาตางๆ กเหมอนกบวาเราลมแลว

เราไมยอมลก ชวตของเราถาเราไมกลาทจะเผชญ

กบปญหา ปญหาเหลานนกไมจบเลย ดงคำาสอน

ทวา ไมกลา ไมเดนหนา ขาพเจาตองกลาเผชญ

ปญหาและอปสรรค ชวตของขาพเจาจงจะเดน

หนาได

ดงนน ปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนมา

ยอมมทางออกเสมอ ไมวาจะเปนความอดทนหรอ

การทำางาน ไมเคยทอ และเราจงคนหาสงทไดจาก

ความผดพลาดทผานมาเพราะสงทผานมาหรอสงท

ผดพลาดเหลานนกแฝงไปดวยบทเรยนอนมคา

เพราะความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลง

ความลมเหลวเสมอ สวนอกอยางหนงททำาให

ขาพเจาภมใจมากกคอการทตวขาพเจาไดรวา

ความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลงความลมเหลว

เสมอ เพราะทกคนทประสบความสำาเรจในชวต

ยอมมลม เหลวมากมายแตเขากไมทอถอย

เขาคนหาชวตของเขา เขาตอสกบชวตของเขา

เขาจงจะมความสำาเรจได สวนคำาวาชวตคอการ

คนหาของขาพเจานนกคอการคนหาอปสรรคและ

ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตและพอเจอแลวก

ลงมอแกไข สวนการคนหาตนเองคอการคนหา

ทกสงทกอยางทตนเองมอยในตว และถงแม

การคนหาเหลานนจะเจอหรอไมเจอ การคนหา

ต งแตลมตาด โลกกมความโศกเศรารองไห

แตเราจะคนหาอยางไรกคอถาเปนปญหากตอง

คนหาตนเหตกอนและลงมอแกไข ถาคนหา

ตนเองกคนหาดวยการเดนหนาตอไป ถงแม

การคนหานนจะมลมเหลวบาง แตกอยาลมปดเขา

แลวลกขนสนะคะและคนหาอยางมสตดวย ทก

นาททมลมหายใจนนคอการหาและสงเหลาน

กทำาใหตวขาพเจาภมใจเปนอยางมากคะ ขาพเจา

ขอฝากทกคนวา ชวตของทกคนมคามากกวาท

เราคดไว มากกวาทเรากำาหนดไว ถาเราคนหาชวต

ของเราเจอ และอกอยางหนงคอ อยามวตงคำาถาม

ใหกบชวต จงมาคนหาชวตของเราจะดกวาการมว

มานงตงคำาถามใหกบชวต เพราะในโลกทกคนยอม

มการลมเหลว ไมมใครไมเคยลมเหลว ไมมใคร

ไมเคยผดพลาด ขนอยกบวาเขาจะจดการกบ

ความผดพลาดและความลมเหลวของเขาอยางไร

จะอยกบมนไปตลอดชวตหรอจะเรยนรสงทผดพลาด

และลกขนสใหมอกครง

สงทขาพเจาเฝาบอกกบตวเองทกวนนน

กคอ...ขนแรก ฉนตองไมเศราไปกบอปสรรค

และปญหาทเกดขนและเรยนรไวเปนบทเรยน

ครงตอไป ขนตอไปคอ ฉนตองลงมอแกปญหา

และตวฉนตองมความเชอมนอยเสมอวาทกสง

ทกอยางทตวฉนแกไขนนจะตองดขน ดขน และ

ดขน ดขนคะ

บท

ความ

ดเด

น

๘

เพราะหวใจ...อยใกลวด

เรอง

รนทรดา นนตา

โรงเรยน

ทงนอยพฒนา

ต.คลองสมบรณ

อ.คลองขลง

จ.กำาแพงเพชร

ภาคเหนอตอนลาง กำาแพงเพชร เขต ๒

เสยงระฆงดงเปนสญญาณบอกใหนกเรยน

ทกคนมารวมตวกน ถาเปนวนปกตกจะหมายถง

การเขาแถวหนาเสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนต

ไหวพระ และทำากจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน

หากแตวนนตางจากทกๆ วน เพราะเปนวนพระ

และทสำาคญเปนวนพระแรกทขาพเจาจะนำานกเรยน

และคณะครไปรวมทำาบญวนพระทวดหวทงนอย

ซงเปนวดของหมบานทโรงเรยนตงอย

เสยงนกเรยนดงพรอมกบความวนวาย

ในการจดแถว การหาปนโต และของทำาบญเรมจะ

สงบลง เหนภาพนกเรยนเขาแถวเรยงเปนแถวตอนลก

จำานวนสองแถว โดยมเสยงครคอยบอกและกำากบ

“เรยบรอยแลวคะ ผอ.” ครสภาพรบอก ขาพเจา

รบคำา “งนเราไปกนเถอะคะ เดยวจะสาย” พรอม

เดนนำาหนาขบวนนกเรยนตวเลกตวนอย ทเกอบ

ทกคนรวมทงขาพเจามมอขางหนงถอปนโต

เดนเขาสวดหวทงนอยซงตงอยตดกบโรงเรยน

โรงเรยนทงนอยพฒนา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทตงอยในเขตพนทชนบท ในตำาบลคลองสมบรณ

อำาเภอคลองขลง จงหวดกำาแพงเพชร นกเรยน

สวนใหญมฐานะยากจน ขาดแคลนทงความรก

ความเอาใจใสจากครอบครว เนองจากพอแม

เลกรากน บางกถกทอดทงใหอยกบป ยา ตา ยาย

ทแกชรา บางผปกครองตองหาเชากนคำา ทำาให

ในวนพระนกเรยนทำาไดเพยงนำาขาวและอาหาร

ทตนเองพอจะมหรอหามาไดอยางดทสดมาเพอ

ถวายพระ เพราะพวกเขามความหวงวาการทำาบญ

จะทำาใหชวตในวนขางหนาของพวกเขาดขน

พวกเราเดนมาถงวดในระยะเวลาไมถง

อดใจ นกเรยนถอดรองเทาวางเรยงระเกะระกะ

จนขาพเจาตองบอกใหนกเรยนชวยกนเรยงรองเทา

ใหมใหเรยบรอย นกเรยนทกคนจงชวยกนเรยง

รองเทาใหมจนเรยบรอยขน และเรมทยอยเดน

เขาไปในศาลาวด ขาพเจาเหนผใหญบานพรอมกบ

สมาชกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนและ

ชาวบานจำานวนหนงนงอยในศาลาวดอยกอนแลว

ขาพเจานำาอาหารจากปนโตมาเปลยนถายใส

ภาชนะของวด ระหวางนนขาพเจานกถงวนท

รวมประชมกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ของโรงเรยนเมอสองอาทตยกอนหลงจากทขาพเจา

ไดเขามาดำารงตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยน

ทงนอยพฒนาแหงน

หลายคนทแวะเวยนเขามาในโรงเรยนของเรา

มกจะชมเสมอวาโรงเรยนของเรามการวางผง

ตวอาคารและสนามหญาทด มการจดภมทศน

ไดสวยงามมาก อกทงยงตงอยใกลกบวดงายตอ

การเดนทางไปปฏบตศาสนกจ แตสงทขาพเจา

มกเหนเสมอคอ บรเวณโรงเรยนมขยะมาก อาคาร

เรยนไมคอยสะอาดเนองจากนกเรยนไมคอย

๙

ชวยกนทำาเวร และทสำาคญ ถงแมโรงเรยนจะอย

ตดกบวดแตนกเรยนไมเคยไปทำาบญวนพระเลย

นอกจากการไปรวมงานแหเทยนจำานำาพรรรษา

เทานน ขาพเจาจงนำาเรองการทำาบญวนพระ ในชอ

“กจกรรม ๑ เดอน ๑ วนพระ” เสนอในทประชม

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เนองจาก

อยากเหนนกเรยนเกดความคนเคยในการเขาวด

ประกอบศาสนกจ บำาเพญสาธารณประโยชน

ศกษาธรรมะ อยางนอยเดอนละ ๑ วนพระ

รวมทงยงไดทำาบญรวมกบผปกครองและคน

ในชมชนดวย เพราะขาพเจาเชอวานกเรยน

จะสามารถซมซบความเปนผมคณธรรม จรยธรรม

เขาไปในจตใจของพวกเขาได เพราะทผานมามคน

หลายคนเสยโอกาสทจะนำาตนเองเขาไปสพระพทธ

ศาสนาโดยการไมเรมไปทำาบญตงแตเดกทำาใหเกด

ความเคอะเขนเมอจะไปทำาบญ และคงคดวา “เอา

ไวแกกอนแลวคอยไป” แตบางคนยงไมทนแก

แตกอาจไดไปกอนกม นนคอ “ไปวดเมอหมดลม

หายใจ” เมอหางวด หางพระ หางพทธธรรมคำาสอน

กทำาใหคนมจตใจทหางไกลจากความเปนคน สงคม

ในทกวนนจงมแตเรองวนวาย นาหดหใจ ไมวา

จะเปนการลกขโมย การคดโกง การขมขน การ

ทำารายรางกายกน หรอแมกระทงการฆาผอน

ยงการทจะรจกการใหอภย การเออเฟอเผอแผ ม

จตใจทเมตตา กรณาตอกนยงเปนเรองยาก เพราะ

หากไมปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจน

คานยมทพงประสงคใหกบเดกตงแตตอนทเขา

ยงเลก กคงจะเปนเรองทยากเกนไปทเขาจะ

สามารถคดไดเอง หรอทำาไดเองในตอนทเขา

เตบใหญ ซงคนกคงเหมอนไม ทโบราณกลาววา

“ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ขาพเจาจงอยากให

พวกเขาคดวาการทำาความด และการเปนคนด

ไมใชการฝนทำาเพยงชวระยะเวลาใดเวลาหนง

แตเปนการทำาทเปนไปโดยเนอแทของจตใจของเขา

ทเปนและเปนไปอยางยงยนฝงรากลก ไมวาวน

เวลาจะผนผานไปนานซกเทาไร หรอสภาพสงคม

จะเปลยนไปเลวรายเชนไร พวกเขากยงคงเปน

เพชรทเปลงประกายแสงแหงความดอยได

“ผอ.คะ ไปตกบาตรกนเถอะคะ” เสยงเดก

หญงเปรยวเรยก ทำาใหขาพเจาตนจากภวงค ขาพเจา

จงลกขนและตกบาตรพรอมกบเดกๆ เสรจแลวจง

มานงลง เหนนกเรยนตกบาตรและทยอยมานงรอ

บางกพดคยกนเสยงดง บางกหยอกลอเลนกน ด

วนวาย เพยงชวคร ทานเจาอาวาสพรอมกบพระ

ลกวดกนงลงและเรมพธสงฆ เดกชายกลวยและ

เดกชายแกะสองมคนายกนอยทำาหนาทของตนเอง

ครงแรก ผดบางถกบาง นำาเสยงไมมนใจเนองจาก

ความตนเตน และแลวพธสงฆกผานไปดวยความ

ทลกทเล หลงจากนนนกเรยนกแยงกนไปเลอก

อาหารคาวหวานทตนเองชอบและนำาไปวางไว

ในวงของตนเองทรออย ทำาใหวงทไปแยงไมทน

มอาหารนอยกวา จนครตองบอกใหนกเรยนแบง

ใหคนอนบางและตองจดระเบยบนกเรยนใหม

กจกรรมสดทายของการทำาบญวนนคอ การบำาเพญ

สาธารณประโยชน โดยการแบงใหนกเรยนแตละ

คณะสรบผดชอบลางจาน ทำาความสะอาดศาลาวด

และเกบกวาดใบไม ขยะ บรเวณวด ซงทำาให

ขาพเจาตองสายหนาอกครงกบการทประธาน

แตละคณะสฟองวาคนนนคนนไมชวยกนทำางาน

ทรบผดชอบ การทำาความสะอาดบรเวณตางๆ

กไมเรยบรอย ซงตองใหครแตละคณะสคอย

ควบคมดแลอยตลอดเวลา เหตการณในวนนทำาให

ขาพเจาคดวาคนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถา

ไมเคยไปสมผสกบสงดๆ ทมอยในวดเลยกยอม

ทำาใหจตใจหางไกลจากวดได

เสยงระฆงดงเปนสญญาณขนอกครง บอก

ใหนกเรยนทกคนมารวมตวกน ในวนนเปนวนปกต

เหมอนเชนทกวนทนกเรยนจะตองมาเขาแถวหนา

เสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนตไหวพระ และทำา

กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน เชน การเลาขาว

การพดภาษาองกฤษวนละคำา และการทำากจกรรม

นองไหวพ ขาพเจาไปดกจกรรมและพดกบนกเรยน

บท

ความ

ดเด

น

๑๐

คนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถาไมเคยไปสมผส

กบสงดๆ ทมอย ในวดเลยกยอมทำาใหจตใจหาง

ไกลจากวดได

หนาเสาธงเหมอนเชนทกครง ระหวางทเหนนกเรยน

ทำากจกรรมนองไหวพอยางเรยบรอย สวยงาม

อยนน กทำาใหขาพเจานกถงการทำาบญวนพระ

ทผานมาซงเปนวนพระท ๘ แลวทพวกเราไดไป

รวมทำาบญกบชาวบาน การทำาบญททำาใหขาพเจา

ร สกอมเอบใจในการทำาให นกเรยนเกดการ

เปลยนแปลงในตวเอง เรมตงแตการเขาแถวท

โรงเรยนเพอเดนไปทำาบญทวด ความเปนระเบยบ

ของรองเทานกเรยนทวางกอนขนศาลาวด ความ

เรยบรอยของนกเรยนทตกบาตรและนงในขณะทำา

พธกรรมทางศาสนา การรจกแบงปนของใหกบผอน

เมอจะรบประทานอาหารรวมกนทไม ว นวาย

ไมแยงชง แตรจกการรอคอย รจกการชวยเหลอ

สงคมและรจกหนาทของตนเองในการทำางานรวม

กบผอน ไมเพยงแตจะเกดการเปลยนแปลงเฉพาะ

การทำาบญวนพระเทานน บรเวณสนามและหนา

อาคารเรยนยงสะอาดเรยบรอยกวาทผานมาเปน

อยางมาก ดวยความรจกหนาท ความสามคคและ

การเรยนรการอยรวมกนของนกเรยน อกทงการแสดง

ความมนำาใจในทกครงทข าพเจาขบรถมาถง

โรงเรยนทจะมนกเรยนมาคอยชวยถอกระเปา และ

มาดวามอะไรทพวกเขาพอจะชวยไดบาง การม

มตรไมตรจตทด เคารพนบนอบผทอาวโสกวา

โดยเหนจากตลอดเสนทางทขาพเจาขบรถเขามา

ในโรงเรยน มนกเรยนทงสองขางทางสงเสยงพรอม

ยกมอไหวสวสดครบ/สวสดคะ แมกระทงเดนลง

จากรถจนถงโตะทำางาน

ความภมใจของคนทชอวาเปนครกคงจะ

เปนการท เหนศษยของตนเปล ยนแปลงไป

ในทศทางทดขน ถงแมวาการใช “กจกรรม ๑

เดอน ๑ วนพระ” ในการปรบปรงพฤตกรรม

ของนกเรยนในระยะเวลาไมถงป จะเปนระยะเวลา

อนสนแตหากกอให เกดผลด เกนคาดหมาย

ซงขาพเจาเชอวาหากพวกเราไดดำาเนนกจกรรมน

ตอไป รวมทงมการสอดแทรกกจกรรมคณธรรม

อนๆ ใหแกนกเรยนในระยะทยาวนานกวาน

เหมอนกบการบมเพาะกลาไม ทตองใชระยะเวลา

หากตองการใหกลาไมนนเปนกลาไมทเตบโต

ไปเปนไมใหญทแขงแรงและสมบรณ สามารถให

รมเงาและใหประโยชนกบผอนไดฉนใด เดกนกเรยน

ทครใชเวลาในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคกจะเตบใหญไปเปนผทเปน

คนด มคณธรรม สามารถชวยเหลอผอนและเปน

ทพงของสงคมไดฉนนน ซงหากไดปลกฝงให

นกเรยนได เปนคนทมหวใจทอย ใกลวดแลว

ขาพเจาเชอวาแมรางกายของพวกเขาจะอย ณ แหง

หนใด จะหางไกลวดซกเทาไร กไมสามารถ

จะทำาใหจตใจของพวกเขาเหลานนหางไกลจาก

คณธรรมนนได

๑๑

บท

ความ

ดเด

น

การปลกฝงคณธรรม

ของประเทศไตหวน

อสานตอนบน ขอนแกน เขต ๒

จากการทผเขยนไดรบมอบหมายใหดแล

รบผดชอบกลยทธท ๒ อนเปนกลยทธเกยวกบ

การขบเคลอนนโยบายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

เศรษฐกจพอเพยงและสรางสำานกความเปนไทย

ภารกจสำาคญกคอการสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยน

ในสงกดไดพฒนากจกรรมการเรยนการสอน เปน

บทบาทหนาททตองวางแผนพรอมกบปฏบตงาน

ภาคสนามรวมกบผอำานวยการสำานกงานเขตพนท

การศกษา ศกษานเทศก ผอำานวยการโรงเรยนและ

คณครคณธรรม ขณะปฏบตหนาทกตองตดตอ

ประสานงานกบหนวยงานบงคบบญชาและ

หนวยงานขางเคยงตลอดจนภาคเอกชนดวย เพอ

ทจะระดมทรพยากรมาสงเสรมกลยทธนใหเหนผล

ในระดบโรงเรยน วตถประสงคหลกคอรวมกนเพาะ

เมลดพนธแหงความดใหเกดในตวเดกใหได นบวา

เปนงานของผใหญใจดทตองรวมแรงรวมใจกน

ปฏบตหนาทเพอเดกททาทายพอสมควร ทผานมา

กลมผใหญใจดดงกลาว ไดรวมกนวเคราะห

ขอบเขตบทบาทหนาทของผมสวนรวมในโครงการ

ตางๆ พรอมกบแสวงหาแหลงเรยนรเพอจะได

เกบเกยวความรและประสบการณทางคณธรรม

จรยธรรมเพมเตมแลวนำามาแลกเปลยนเรยนร

ตามแนวทางการจดการความรทกระยะ การศกษา

ดงานทงในและตางประเทศเปนวธการททกคน

สนใจเพราะการศกษาดงานสามารถสนอง

ความกระหายใครรดวยประสบการณตรงไดใน

เวลาอนรวดเรวและตรงประเดนแมบางโครงการ

เรอง

สรเดช พนธวเศษ

สำานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษา

ขอนแกน

อ.บานไผ จ.ขอนแกน

ตองใชงบประมาณคอนขางมากแตกไดผลคมคา

บทความนมงบอกกลาวเชงสรปสาระสำาคญการ

ศกษาดงานของผเขยนและคณะซงประกอบดวย

ศกษานเทศก คณครคณธรรมและผอำานวยการ

โรงเรยนทไดพบเหนกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมผานสถาบนการศกษาขององคกรเอกชน

ในรปมลนธในประเทศสาธารณรฐจน (ไตหวน)

ดนแดนแหงภเขาสงชนและมพนทปามากถง

รอยละเจดสบหาโดยมเปาหมายการศกษาดงาน

ทมลนธพทธฉอจ มลนธทโดดเดนในเรองจตอาสา

มสาขาอยทวโลก ระหวางการศกษาดงานผเขยน

และคณะไดรบความสะดวกสบายทกประการ

เพราะ สพฐ.และศนยคณธรรมใหการสนบสนน

ทกดานทกคนจงมสมาธทจะเตมเตมเรองราวของ

คณธรรมอยางเตมท

มลนธพทธฉอจ กอตงขนดวยหลกการ

“สอนคนรวย ชวยคนจน” เพราะผยากไรขาดวตถ

ปจจยในการครองชพ สวนผมงมขาดอาหาร

ทางใจ ธรรมาจารยเจงเหยยน ผนำาหญงรางเลก

ของมลนธเหนวา ปญหาสงคมสวนใหญเกดจาก

คนรวยดงนนจงตองสอนคนรวยกอนและสอน

ควบคไปกบการชวยคนจน มลนธดำาเนนภารกจ

แปดประการขององคกรไปพรอมๆ กนเรยกวา

“หนงยางกาวเกดรอยเทาทงแปด” รอยเทาทงแปด

หมายถง ภารกจแปดประการของมลนธทสามารถ

เชอมประสานคนรนเกากบคนรนใหมและเชอม

ประสานคนรวยกบคนจนใหเขากนไดอยางด

๑๒

ภารกจ ๘ ประการประกอบดวย

๑. ภารกจการกศล ใหการดแลผยากไรระยะ

ยาว ใหการชวยเหลอฉกเฉนและออกเยยมเยอน

ผยากไรถงบาน

๒. ภารกจรกษาพยาบาล มโรงพยาบาล ม

ฟรคลนก เครอขายทางการแพทยและกลมอาสา

สมครทางการแพทยทไปตรวจเยยมผคน ทอยหาง

ไกลจากโรงพยาบาล

๓. ภารกจการศกษา สรางมหาวทยาลยฉอจ

ทเปดสอนทงสาขาแพทยและสาขาสงคมศาสตร

มวทยาลยเทคโนโลย มโรงเรยนมธยม ประถมและ

อนบาลทเนนความรกและการเคารพตอชวต ซงจะ

ไดกลาวถงการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผาน

สถานศกษาเปนลำาดบไป

๔. ภารกจดานมนษยธรรม ผลตสอดาน

ตางๆ เพอเผยแพรภารกจของมลนธและหลก

คำาสอนของฉอจ เปนสอกลางระหวางสมาชกทวโลก

ผานสอสงพมพ วทยของมลนธและ Website

ของมลนธ ปจจบนมสอโทรทศนเปนของตนเอง

ชอสถานโทรทศนตาอาย ซงมความหมายวา

ความรกทยงใหญ ผลตรายการเกยวกบการ

สงเสรมคณภาพชวต ออกอากาศตลอด ๒๔ ชวโมง

ไมมโฆษณา

๕. ภารกจบรรเทาทกขระหวางประเทศ ให

ความชวยเหลอแกผประสบภยธรรมชาต ชวยทก

ประเทศทวโลกไมเลอกเชอชาตศาสนา

๖. ภารกจดานบรจาคไขกระดก มศนย

ขอมลไขกระดกขนาดใหญทสดในเอเชย ภารกจ

ดานนพฒนามาจากภารกจดานรกษาพยาบาล

๗. ภารกจอนรกษสงแวงลอม มงกระตน

จตสำานกของผคนในสงคมทนนยม ใหยดอายวตถ

สงของเครองใชใหนานทสด เกดประโยชนสงสด

ปจจบนโครงการรไซเคลขยะใหมคา มชอเสยงมาก

มโรงแยกขยะกระจายอยตามเมองตางๆ ๕,๐๐๐ แหง

การดำาเนนการของสถานโทรทศนตาอายกใช

งบประมาณจากรายไดรไซเคลขยะเหลานหนงใน

สามสวนของคาใชจายทงหมดของสถาน

๘. ภารกจดานอาสาสมครชมชน มศนย

๑๓

ปญหาสงคมสวนใหญเกดจากคนรวย ดงนนจง

ตองสอนคนรวยกอนและสอนควบคไปกบการ

ชวยคนจน

ปฏบตภารกจเปนศนยยอยตามความพรอมของ

ชมชน ภารกจนทำาใหผคนมความใกลชดกนยงขน

รวมกจกรรมสาธารณะกนงายขน

การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผานสถานศกษา

ระบบการศกษาของไตหวนเหมอนกบของ

ไทย กลาวคอ ในระดบประถมศกษาใชเวลา ๖ ป

ระดบมธยมตน ๓ ป มธยมปลาย ๓ ป และ

อดมศกษา ๔ ป หลกสตรของโรงเรยนพทธฉอจ

ซงเปนภาคเอกชนกเปนหลกสตรเดยวกบระบบ

การศกษาทใชทวไปแตเพมเตมการสอนใหเปนคนด

ไมเนนเฉพาะความเกงดานเดยว สถานศกษา

ของมลนธนจะใหความสำาคญทงทางมนษยศาสตร

และวทยาศาสตร ผบรหารโรงเรยนมลนธพทธฉอจ

บอกวาโรงเรยนทานจดอยในประเภท Alternative

Learning School (โรงเรยนทเปนทางเลอกหนง

ของวธการเรยนร) ครตองมพฤตกรรมทเปน

แบบอยางจนเปนวถชวตมจตใจออนโยนสามารถ

สอดแทรกวาทธรรมและเชอมโยงลงสการปฏบต

ไดจรงจนเปนนสย นกเรยนจะถกฝกใหชวยเหลอ

กนและกน และชวยเหลอสงคม กจกรรมทนา

ประทบใจกจกรรมหนงคอ Cleaning Time Our

School เพราะโรงเรยนไมมภารโรง และอกกจกรรม

หนงคอกจกรรมกวาดถนนนอกโรงเรยน สวนเดก

ทมปญหาซงมอยนอยมาก เพราะทางโรงเรยนรบ

เฉพาะเดกทอยรวมกบพอแมเทานน กระบวนการ

รบเขากใชวธสมภาษณเพยงอยางเดยว โรงเรยน

แกปญหาเดกมปญหาเหลานตามแนวทางปลกฝง

คณความด ใหความรกความอบอนและดแลอยาง

ใกลชด ใชวาทธรรมของธรรมาจารยเจงเหยยน

ผนำาของมลนธ ทใหขอคดขอปฏบตวา “เธอด ฉน

ด สงคมด โลกด” มาเปนแนวทางในการแกปญหา

กจกรรมการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยน

เรยนรจากการปฏบตแลวนำาสวถชวตดวยการฝก

ปฏบตหลายลกษณะ เชน การฝกสมาธและปญญา

ดวยจรยศลปการชงชา จรยศลปการจดดอกไมและ

จรยศลปการเขยนพกนจน มารยาทและวฒนธรรม

ฉอจกเปนเรองสำาคญทตองสอนเพอใหนกเรยน

นกศกษามความพรอมทงการศกษาชวต การเสรม

สรางบคลกภาพ การศกษาวฒนธรรมและการ

ศกษาความรกในเพอนมนษย ทธรรมาจารยบอกวา

เปนความรกยงใหญโดยเฉพาะในประเดนทกลาว

ถงในปาฐกถาธรรมทวา “ในโลกนไมมใครทฉน

ไมรก ไมเชอใจ ไมใหอภย และไมมใครทฉนให

ทงสามสงนไมได และนาสงสารคนทรกใครไมเปน

และคนทไมมใครรก” นบวาเปนถอยคำาทแสดงถง

จตใจทงดงามและแนวแนของผนำาทางคณธรรม

ทเปน นกปฏบตทานนทสอความหมายไดอยาง

สมบรณ

กจกรรมชงชาเปนการฝกสมาธทไดผลด

มากเพราะเปรยบไดกบเดกทแตกตางกน ครตอง

ใจเยนระมดระวง อยาเรงเกนไป การชงชาทำาให

จตใจแนวแน มใจบรสทธ ละเอยดออน แตละขน

ตอนของการชงชาลวนมความหมายและสงผลถง

การปลกฝงคณธรรมไปในตว การชงชาจะทำาให

เกดสต เพราะมความตงใจมนจนเกดปรากฏการณ

บท

ความ

ดเด

น

๑๔

ทเรยกวา “มอถง ตาถง ใจสมผส” การรนชาทไมรน

เตมถวยกสอความหมายถงการเหลอทวางไว

สำาหรบคนอน เหลอสำาหรบรบฟงความคดเหนคนอน

แมขณะจบชากมความหมายเชงคณธรรมจรยธรรม

ทำานองเดยวกน ไดแก จบท ๑ หมายถง การคดด

จบท ๒ หมายถง พดด และจบท ๓ หมายถงการ

ทำาด รวมความวา จะคด จะพด จะทำาสงใด ตอง

มสตระลกไดตลอดเวลา สวนกจกรรมจดดอกไม

เปนกจกรรมทตองทำารวมกบผอน เนนใหชวยกน

คดวางแผน เปนการฝกสมาธ หลอมรวมความคด

ขดเกลาจตใจใหรกในความเปนระเบยบวนย

ตระหนกและเอาใจใสอยางลกซงจนเกดผลสำาเรจ

ในชนงาน มลนธพทธฉอจซงมสถานศกษาทงระดบ

อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา

และอดมศกษาเปนของตนเอง เชอวา จรยศลป

การจดดอกไม กจกรรมกลมทตองทำาตงแตเดก

อนบาลจนถงนกศกษาแพทยจะชวยใหผเรยน

มความคดเปนอสระและสามารถนำาความคดอสระ

ไปสานตอกบผอนได ประสานความรวมมอรวมใจ

กบผอนในชวตจรงได เปนการปลกฝงผเรยนใหม

จตใจทดงาม ดำารงตนในสงคมไดอยางเปนสข

เปนการสอนผานกระบวนการกจกรรมทเชอมโยง

กบชวตจรงและสงรอบขาง นำาไปสการคดวเคราะห

หาเหตผลไดอยางด

การศกษาระดบอดมศกษากเปนเอกลกษณ

ชดเจน นกศกษาแพทยมหาวทยาลยฉอจไมใช

นกเรยนมธยมทมผลการเรยนระดบหวกะทเสมอไป

ระดบปานกลางกมมาก แตหลงจากเรยนจบและ

สอบรบใบอนญาตกลบสอบไดลำาดบตนๆ เปนสวน

ใหญ อาจเปนเพราะขณะศกษาในมหาวทยาลย

นกศกษาแพทยไดศกษาวชาชวตควบคไปดวยใน

หลกสตร มหาวทยาลยพานกศกษาแพทยออกภาค

สนามเพอชวยเหลอคนจน เพราะถอวาแพทย

มหนาทรกษาโรครกษาแผนดน และแมเปน

นกศกษาแพทยแลวกยงคงศกษาการจดดอกไม

และตองจดร วมกบผ อ นด งไดกลาวมาแลว

การเคารพตอผอทศรางกายใหนกศกษาแพทย

ศกษาสรระเมอวายชนมมหาวทยาลยจะให

ความสำาคญมาก นกศกษาเรยกบคคลทเปยมดวย

คณธรรมเหลานวา “บรมครผไรเสยง” ญาตมตร

ของบรมครผไรเสยงไรวญญาณเหลานจะไดรบเชญ

มารวมพธกรรมทางศาสนาอยางสมเกยรตหลงจาก

น กศ กษาแพทย ได ใ ช ร า งกายของบรมคร

เพอประโยชนทางการศกษาแลว ซงในปจจบนม

ผแจงความจำานงบรจาครางใหเปนจำานวนมาก

กระบวนการนถกออกแบบใหสอดคลองกบลกษณะ

เดนของชาวเอเชยทมคณลกษณะเดนในดาน

ความกตญญ รกชาต ออนนอมถอมตน เปนอทธพล

ทางศาสนาพทธนกายมหายานและขงจอในไตหวน

๑๕

ทมคำาสอนชดเจนในเรองความซอสตย ความ

อาวโส การจดระเบยบสงคม และการเคารพสมาชก

ในครอบครว

ตลอดระยะเวลาการศกษาดงานทง ๕ วน

หลงจากอาหารคำาทกคนจะรวมกจกรรม AAR

(After Action Review) เพอตรวจสอบทบทวนวา

แตละวนเราไดพบเหนทงความสำาเรจและปญหา

ไมควรใหความสำาคญตอความสำาเรจแตเพยง

ดานเดยว ควรใหความสำาคญกบปญหาทพบดวย

เพราะปญหาจะชวยในการพฒนาคน และการ

พฒนาคนกคอการพฒนางานพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนนเอง นอกจากนกจกรรม AAR ยงเปน

การฝกรบฟงความคดเหนของคนอนและฝกการ

ทำางานเปนทมไดอยางดอกดวย ศกษานเทศก

ผอำานวยการโรงเรยนและคณครคณธรรมหลาย

ทานทรวมคณะศกษาดงานยดหลกการและขนตอน

AAR พรอมกบปฏบตจรงในตางแดนอยางเปน

รปธรรมนาชมเชยโดยเฉพาะอยางยงในสาระสำาคญ

ทตองถามตนเองวา สงทควรไดพบสมผสคออะไร

ทไดพบไดสมผสจรงคออะไร แตกตางกนหรอไม

ดวยเหตผลใด ทกครงทเปดวงสมมนาอยางเปน

ทางการหรอเสวนากล มยอย ไมว าจะบนรถ

ทโรงแรม ทโตะอาหาร วงสนทนาจะออกรสและได

สาระทกครงจนสามารถหลอมรวมความคดของ

คณะศกษาดงานวา ทกคนมสญญาใจทจะทำา

ความดยงๆ ขนไป และเมอโฟกสมายงแนวทาง

การทำางานในภาพรวมแลว แตละคนลงความเหน

ไปในทศทางเดยวกนวา เมอศนยคณธรรมและสพฐ.

ใหขอมลการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของตาง

ประเทศพรอมกบเปดโอกาสใหไปดของจรงถงท

แลวสำานกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยน

คณธรรมชนนำาจะขบเคลอนกจกรรมและขยายผล

สโรงเรยนเครอขายอยางถวนทวและยงยนอยางไร

เปนโจทยขอใหญสำาหรบทกคน

บท

ความ

ดเด

น

๑๖

ชวตน

คงไมมใครอยากเปน

ภาคอสานตอนลาง อบลราชธาน เขต ๕

เมอเปนไปแลว...เราจะทำาอยางไร...?

“คร... คร... ครครบ เดกชายโนตฟาด

บมหวเดกชายตอกแลวครบ” ยงไมทนขาดเสยง

นกเรยนชายคนหนงทร องตะโกนบอกกล มคร

ทกำาลงรบประทานอาหารกลางวน ณ โตะมาหนออน

ใตอาคารเรยนทครๆ ทกทานอปโลกนใหเปน

โตะอาหารประจำาโรงเรยน ครกชมลรบวางชอน

ทกำาลงตกขนมาเพอรบประทาน แลวรบวงไป

เรอง

กชมล อยสข

โรงเรยน

บานเตย

ต.เตย อ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ทกลมนกเรยนทกำาลงมงด กลมนกเรยนทดวนวาย

เสยเหลอเกน “ต เปนอะไรหรอลก” ครกชมลถาม

พรอมกบคอยๆ พยงเดกชายตขนจากกองฝน

ละอองทลมลงไป เดกชายตคลกฝน มอ เทา เขา

เปอนฝน และปรากฏเปนรอยเลอดไหลออกมา

ซบๆ หลายแหงเพราะแรงทโดนฟาดหรอทำาใหลม

ลงไปคลกฝน คราบนำาตาปนคราบฝนไหลหนวง

ยอยลงมาทขางแกมเดกชายต สหนาบงบอกวา

๑๗

เจบปวดอยไมใชนอย มเสยงรองเบาๆ เหมอน

เกรงกลวอะไรสกอยางหนง ครกชมลอมเดกต

มาใตถนอาคาร แลวใชนำาลางฝนและเลอดออกบางๆ

จากนนใหคณครอนบาลหายามาใสตามแผลนน

แตครกชมลลมอะไรไปบางอยางและไมทน

ไดฟงหรอจตใจทเฝาพะวงอยแตเหตการณทเกดขน

เพยงเหตการณเดยว แตไมทนไดยนหรอฟงอก

เหตการณหนงทเปนเหตการณซอนเขามา นนคอ

เสยงครสภาพสตรทานหนงรองเสยงหลงดวยคำาพด

วา “ผอ.อยาเขาไปใกลเดกชายต ผอ.อยาจบเลอด

เดก อยาถกตวเดก มานใหเดกเขาชวยเหลอตนเอง

ผอ.มาน” เสยงครสตรทรองเสยงหลงมานน

ครกชมลไมเขาใจ และยงไมมสตทจะรบรใดๆ

ในเหตการณทผานมา ตอเมอเสรจภารกจตอเดกๆ

แลวเพราะสงตอใหครอนบาลพานกเรยนไป

พกผอน ครสภาพสตรพดตอวา“เดกชายตมพอเปน

โรคเอดส” ครกชมลตอบวา “ไมกลวหรอกเพราะ

มอไมเปนแผล” แตสงทครกชมลงนงงและสงสย

เปนไกตาแตกเพราะอยมาเปนปแลวแตไมเคย

ทราบเรองนมากอนเลย ครบางคนยงงนงงกบเรอง

ทเกด เพราะไมเคยมใครทราบเรองนมากอน

หรอทราบแลวแตเงยบๆ ไป หรอประการใดหนอ...?

นละเปนการจดไฟชนวนใหครกชมลซกถาม

ครทกทานซกถามนกการภารโรง ครอนบาล ครท

อาศยอยใกลเคยงกบบานเดกชายต “ผอ. เดกชาย

ตมพอมแมแตพอแมแยกทางกน มพสาวหนงคน

ไปอยกบแมทกรงเทพมหานคร มอาชพรบจาง

แตจ�าไมไดวารบจางท�าอะไร” นกการภารโรงคนขยน

ตอบและอยากเลาใหฟงตอไปอก “เคยไปรบจาง

ท�านากบพวกของกระผม กระผมเรยกใหรบ

ประทานอาหารดวยแตเดนหนไป ไมมารบ

ประทานกบพวกกระผม” และยงอธบายตออกวา

“นายนพพลสกตามตวและตดโรคเอดสมาครบ”

ผซกถามถามตออกอยางสนใจวา “เดกชายตตด

มาดวยไหม” ไมมคำาตอบ สายตานกการคนซอ

กมลงตำา หลบสายตา ผอ. แลวไมพดตอ แลวเดน

ไปทำางานของตนเองตามเดม

ยงไมไดใจคนถามซกท...

ผสงสยหรอผซกถามเรมหงดหงดอกเปน

กำาลง เดนตามหาครอนบาลซงกำาลงนำานกเรยน

อนบาลไปแปรงฟน และเตรยมทนอนใหเดกนอน

ตอนบายโมง คณครรอะไรมาบาง “หนกไมคอย

ทราบอะไรมาก ผวเมยคน เคยไปท�างานอย

กรงเทพมหานคร มบตร ๒ คน คนโตอยกรงเทพฯ

เดกชายตอยกบเรา เดกชายตมนสยงอแง ออนแอ

มกโดนเพอนทบต รงแกยบอยๆ” “แลวเดกชายต

มอาการเหมอนคนเปนเอดสไหม” ครอนบาลตอบ

แบบใครครวญและพจารณากอนตอบ “ไมพบวาม

อาการใดๆ หนสอนมาแตอนบาลจนถงระดบชน

ประถมปท ๑ กไมพบวาเขาเปนอะไร” เฮอ...คอย

โลงใจหนอย... ไมรวามใครเหนหรอไมทผถามม

อาการโลงใจแบบเหมอนยกภเขาออกจากอก

จากนนไดเดนไปทหองสอนของระดบชน

ประถมศกษาปท ๑ ทเดกชายตกำาลงเรยนหนงสอ

อยกบคณครหนาหวาน นางสาวปรศนา ผเอออาร

กบทกคน “พจา...ขอโทษทมารบกวน” คณคร

กำาลงสอนใหนกเรยนอานภาษาไทยดวยเสยง

ทคอนขางดง เดกหองนอานไดทกคน เดกชายต

บท

ความ

ดเด

น

๑๘

กำาลงเดนวนเวยนไปมาในหอง อานหนงสอไหมหนอ

ผสงสยกำาลงสงสยเปนกำาลง พฤตกรรมเดกชายต

จะไมนง ชางเลน ชางซนซน ราเรง อารมณด

หยอกลอเพอนบาง เบาบาง หนกบาง จนไมร

จะเอาอะไรมาชงนำาหนก เดกชายตมกรยาทผด

เพอนอยบาง สนนษฐานวา สมาธสน “พจาขอโทษ

ทเถอะ เดกชายตอานหนงสอออกไหม” ผถามรสก

อดอดและเหมอนรคำาตอบแตกเพอใหแนใจยงขน

“อานไมออกหรอก ผอ.” ผตอบตอบแบบเกรงใจ

เพราะคงกลวผถามจะตำาหนทเดกอานหนงสอไม

ออก “ไมเปนไรหรอกพ หนเขาใจแลว” “แลวพเคย

รบางไหมวาเขาเปนหรอไมเปน...” ผถามและผ

ตอบมองตากน ...นงไมมคำาตอบ “พกเพงรนะ...”

เงยบกรบ ผถามเดนออกไปพรอมคำาขอบคณและ

ขอโทษทมารบกวนเวลาสอนของคณครสาว

“หนไปเรยกเดกชายตมาขนรถ ผอ.ซ

ขอบใจมากจะ” ครกชมลไดใหนกเรยนชายไปตาม

เดกชายตมาขนรถ เดกชายตรบมาทรถผอ.

พๆ ชวยกนเปดประตรถให เดกชายตนงตอนหลง

“ต วนนครใหเธอเปนเจานายเลยนะเนย” ครกชมล

พดพรอมกบรอยยมทเมตตานกเรยนอยางเปยมลน

“ต เอย บอกทางไปบานใหครนะ” “ครบ” เดกชาย

ตราเรง สดใส บรสทธอะไรเชนน รถยนตคนเกา

สมอๆ มรอยบบและชนมานบครงไมถวนคอยๆ

เคลอนออกจากโรงเรยน โดยมนกเรยนนำาทางไป

จนถงบาน ระหวางทางทกทายผปกครองเปนระยะๆ

“ผอ.ไปไหน” ผปกครองถามและรบไหวตอบ

“สงตจะ” เมอรถเคลอนไปอยางชาๆ มรอยยม

ผปกครองและมองตามรถมาแตไมไดยนวาพดวาอะไร

แตทานชางยมอยางละมนละไมเสยเหลอเกน...

เมอมาถงบ านเดกชายต พบคณยาย

ทชราภาพมาก รปรางผอมโซ ผวดำา มรอยเหยวยน

ทวใบหนา เสอผาเกาๆ ยมและยกมอไหว อธยาศย

ใจคอทานชางอาร แตแววตาทานดทกขปนเศรา

เสยเหลอเกน ผมาเยอนโอบไหลหญงชราทชอ แชม

เบาๆ และเมอมองเขาไปในบานทเหมอนจะเปน

กระตอบปนไมโทรมๆ หลงหนง หลงบานมยงขาว

หลงเลกๆ พบชายอายประมาณ ๓๕ ป แตงกาย

ดวยชดสดำาๆ เสอสดำา กางเกงขาสนสดำา หนาตา

โทรม เศราๆ ไมมรอยยมบนใบหนา แตยกมอไหว

ผมาเยอน และไมพดอะไร แมจะอยากพดดวย ชาย

คนนนกมาควาแขนลกไปหลงบานทนท ไมพด

อะไร สกพกกไดยนเสยงเดกชายตรองเสยงเบาๆ

อยกบชายคนนน “...ยายจะ สบายดหรอ ท�านา

แลวหรอยง” “ซ�าบายดจะ นากไมไดท�าดอก

ไดแตรบจางท�านาไปวนๆ” ยายตอบพรอมกบ

นงลงทขอนไม แลวเคาจะกนอะไรหนอ...? แลว

เลยงลกกบหลานอยางไร...? ชวตของเราเจอแต

เรองแบบนตลอดของการรบราชการมา “พอของต

กนยา ใชเขมฉดยาทมทแขน เมอตอนอยกรงเทพฯ

แลวกไมรสกอะไรมาบางๆ ยายกไมคอยอยาก

เซาซ คาดคนเอาค�าตอบจากเขาเทาไหรหรอก

...แมตกอมพมนไปอยกรงเทพฯ นานแลวละ...”

เหมอนคำาพดเหลานนจะพรงพรออกมาอยางไมยง

คนฟงเขาใจดวยสามญสำานก ผ เปนแมไมวา

จะเลยงลกจนโตแลวเพยงไร จนมหลานเตมบาน

นาจะเปนวยทเบกบานไดชนชมความสำาเรจของลก

ความนารกของหลาน เปนวยทนาจะไดพกผอน

๑๙

บาง แตดจากสภาพแลว คณยายตองเปนหวเรยว

หวแรงใหญในการทำามาหาเลยงชพใหทง ๓ ชวต

ในครอบครว ตราบใดเมอหวอกของคนเปนแม

หวอกของคนเปนยายงมนคงเทยงแทเปรยบ

เหมอนเสาหน เปรยบเหมอตนโพธทยงคงเปน

เสาหลกของครอบครว ยงคงเปนรมโพธรมไทรของ

ลกหลาน

“ยาย... ไมตองหวงหรอกงวลใดๆ วาหน

จะท�าความเดอดรอนใดๆ มาใหหรอก ไมตองกลว

ใดๆ ทงสน ท�าบญภาวนาวาคงตองมสกวนหรอก

ทเราจะสบายกบเขาไดบาง หนจะพยายามชวย

คณยาย ยายท�าใจใหสบายนะ หนขออนญาต

เลาเรองนออกสสายตาผอานหรอผฟงบางนะ...”

“ยายไมวาอะไรหรอก ชาวบานเคาพดกนวา

ผอ.นนแสนด” “ยายเลยงดลกหลานใหดนะ หน

เชอสวรรคมตานะยาย” ยายมนำาใสๆ ไหลออกมา

ทขอบตา เดนมาสงผมาเยอนทรถ ยกมอไหว

ปดประตบาน ผมาเยอนเรมสงเกตวาประตบาน

สวนใหญถายงไมมดคำาจะคงยงไมปดประตบาน

แตบานนปดประตบานตงแต ๔ โมงเยน

ภาพทกภาพยงคงฝงแนนในจตใตสำานก

เสยงทกเสยงย งคงก องอย ในโสตประสาท

เหตการณทเกดขนเหมอนฝนทตนขนมาแลวหายไป

อยากใหเปนเชนนนเสยเหลอเกน แตฝนของเดก

ชายตเปนจรง จะหยดฝนนนไดหรอ ในเมอเรอง

ทงหมดทกลนออกมาจากภาพทไดไปพบเหน

มนเปนเรองจรงทงหมด รายละเอยดชวตพอ

ของเดกชายต... ทานอยากทราบไหม...? แลวแม

ของเดกชายต จะเปนอยางไร...? คณยายลละ

จะเผชญชวตอยางไรหนอ...? มเพยงทานเทา

นนแหละทจะชวยพวกเขาไดในเวลาน จะถาม

ยอนถงอดตกคงไมมความหมาย แตควรจะถามถง

อนาคตมากกวา... อกหลายชวตทเปรยบเหมอน

โรงละคร ยงคงดำาเนนไปเรอยๆ บนความยากแคน

แสนเขญ แตเผอญมาพบเหนเขาแลว ...ละซ...

ชวตนคงไมมใครอยากเปน...แต...เมอเปนไปแลว...

เราจะทำาอยางไร...? คำาตอบอยททานผอานทกคน

วาจะตองทำาอยางไรกบชวตของพวกเขา...?

บท

ความ

ดเด

น

๒๐

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๕

“คณแมขาท�าไมเราตองขนทรายเขาวดดวย

ละคะ” เดกหญงทราย ลกสาวตวนอยถามแม

เมอไดยนเสยงระฆงดงขนซงเปนสญญาณใน

การไปขนทรายเขาวด

“การขนทรายเขาวดเพอกอเจดยทราย

เปนพทธบชาแดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ซงจะท�ากนในวนตรษไทยตรงกบวนแรม ๑๕ ค�า

เดอน ๔ ซงเปนวนสนปของไทยเรา พอเดอน ๕

กนบเปนปนกษตรใหมจะ”

กอนถงวนตรษประมาณ ๔-๕ วน ชาวบาน

ทงเดก ผใหญ ผเฒาผแก กจะชวยกนขนทรายมา

กองรวมกนไวทลานวดตามทพระทานไดปกหลกไว

เจดยทราย

เรอง

บวกาน เลาสงเนน

โรงเรยน

บานขามทะเลสอ

อ.ขามทะเลสอ

จ.นครราชสมา

ใหเปนแถวๆ หลกละกอง ทกปจะมกองทราย

หลายกอง การทำาเจดยทรายน จงเปนเวลาทหนม

สาวไดทำางานรวมกนซงอยในสายตาของผเฒาผแก

และจะสงเกตเหนไดวาลกสาว ลกชายของบานใด

ชอบพอกน พอถงวนสงกรานตกจะมประเพณ

รดนำาดำาหวผใหญ มการรำาวง ซงเปนโอกาสทหนม

สาวไดใกลชดสนทสนมกนอกวาระหนง สวนเดกๆ

นนไมตองหวงสนกสนานกนเตมทตงแตขนทราย

เลยทเดยว เพราะเปนสงทเดกๆ ชอบมาก

“แลวลกอยากรไหมวาการกอเจดยทรายน

เขาท�ากนมาตงแตเมอไร ถาหนอยากรแมจะเลาใหฟง”

“อยากรซคะ คณแมขาเลามาเรวๆ คะ”

๒๑

ลกสาวตวนอยเรงคณแม

“การกอเจดย ทรายน มมาตงแตสมย

พทธกาล จากพระไตรปฎกกลาวถงการกอเจดย

ทรายไววา วนหนงพระเจาปสเสนทโกศล ทรง

พกผอน ณ หาดทรายรมฝงแมน�า ทอดพระเนตร

เหนทรายขาวสะอาดราบเรยบ ทรงมพระด�ารวา

ควรท�าเปนรปเจดยขนเพอบชาพระรตนตรย ดกวา

ทจะมาเดนเลนโดยเปลาประโยชน เมอทรงด�าร

เชนนนแลวกลงมอกอทรายเปนรปเจดยดวย

พระองคเอง เหลาบรวารทงหลายทตามเสดจ

กลงมอกอเจดยทรายตามไปดวย เมอส�าเรจแลว

มองดเปนทวแถวสวยงามเกดความสงบ ปตยนด

เปนทยง เมอนบแลวปรากฏวามเจดยทรายถง

๘๔,๐๐๐ องค”

แมสงเกตเหนวาลกสาวตวนอยตงใจฟง จง

เลาตอไปวา

“จากนน พระเจาปสเสนทโกศลทรงโสมนส

ยงนก เสดจกลบบพผารามมหาวหารในนครสาวตถ

ถวายอภวาทแลวทรงนงขางองคสมเดจพระสมมา

สมพทธเจา แลวกราบทลถามถงอานสงสของการ

กอพระเจดยทรายบชาพระรตนตรยทพระองค

ทรงกระท�ามาแลวโดยตลอด พระพทธองคทรง

โปรดประทานพระธรรมเทศนาวา”

“ชนเหลาใดมศรทธาเลอมใสอตสาห

พากเพยรท�าการกอสรางเจดยทรายใหญนอยกด

ดวยศรทธาอนแรงกลากจะไมไปสอบายภมตลอด

รอยชาต ถาเปนมนษยกจะเปนผมงคงดวยทรพย

สมบต มบรวารเปนจ�านวนมาก ครนตายไปจะได

เกดในสวรรค แมนพระตถาคตเองกเคยไดกระท�า

มาแลวในครงเปนพระโพธสตว”

“คณแมขาอยางนหมบานเรากไดท�าบญ

ทยงใหญมาโดยตลอดทกปใชไหมคะ ตงแตลก

จ�าความไดลกกไดขนทรายและกอเจยทรายทกป

ซงบางหมบานเขากไมท�ากนแลว”

“ใชจะ ตงแตเมอครงทแมยงเปนเดกอย

คณตาคณยายทานกพาท�ามาทกปเชนกน การขน

ทรายเขาวดยงเปนประเพณสบทอดความสามคค

ของคนในหมบาน และเปนการช�าระหนสงฆทพวก

บท

ความ

ดเด

น

๒๒

เราไดเหยยบย�าใหดนตดเทาออกจากวด บางครง

ผเฒาผแกถอตะกราอาหารมาวด ทานกยงเอา

กอนดนใสมาดวย ทใดเปนหลมเปนบอกเอาดนทง

ลงไปใหราบเรยบ ผคนสญจรไปมาจะไดไมเปน

อปสรรค อกทงทรายทเราชวยกนขนมานพระทาน

ยงน�าไปใชในงานกอสราง ซอมบ�ารงเสนาสนะได

อกมากมายเปนการช�าระหนสงฆโดยไมตองลงทน

เพยงแตลงแรง เราตองรกษาประเพณนไวเพราะ

ทกวนนยงเหลอประเพณขนทรายเขาวดอย ใน

ประเทศไทยและประเทศลาวเทานน” ลกสาว

ตวนอยดใจและตนเตนทจะไดกอเจดยทรายในอก

๒ วนขางหนา ทกคน ทกบานจงไดจดหาดอกไม

และสงทจะนำาไปปกบนยอดเจดยเพอตกแตงเจดย

ทรายใหสวยงาม

“คณแมขา นกจะหาโมงเยนแลวพระทาน

ท�าไมยงไมตระฆงสกทละคะ”

“ใจเยนๆ ซจะ นเราเตรยมทกอยางพรอม

แลว พอสญญาณระฆงดงขนเรากไปกนไดเลยจะ”

กอนวนตรษไทย ทกคนในหมบานจะมา

รวมตวกนทวดเพอทำาการกอเจดยทราย แตละคน

แตละครอบครวจะนำาดอกไม พวงมาลยมาดวยเพอ

ตกแตงเจดยใหสวยงาม รงเชาของวนตรษไทย

ทกคนแตงตวสวยงามมาทำาบญพรอมกนทวด

พรอมนำาหอมนำาปรงมาประพรมเจดยทกองค

ดอกไมธปเทยนนำามาบชา ขนนำามาทำานำามนตและ

ธงกระดาษประกาศสวนบญสวนกศลใหบรรพชน

มารวมอนโมทนาบญ ปกไวทกองทราย มความ

วา... “ ธงผนนท�าไปถงพระอนทร พระพรหม พระ

ยม พระกาฬ ทาวจตโลกบาลทงส โปรดน�าขาวบญ

กศลนไปถงญาตทงหลาย ผลวงลบไปใหไดทราบ

ในกองบญ กองกศลทลกหลานไดกอเจดยทราย

ถวายเปนพทธบชาแกพระรตนตรย พรอมทงถวาย

หนเกา หนใหมทเราทานทงหลายไดลวงเกน

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอใหเปนอโหสกรรม

อยาไดมเวรหนกรรมตดภพตดชาตอกเลย สาธ

สาธ สาธ”

๒๓

บท

ความ

ดเด

น

ภาคกลางตะวนออก นครปฐม

คณลกษณะสำาคญของพระพทธเจากด

พระอรยสาวกกด จะมจดเดนทสามารถพดแบบ

รวบรดใหกระชบไดวา เปนผร ตน และเบกบาน

คณลกษณะนควรจะมปรากฏในพทธศาสนกชนทก

คนดวย เพราะเปนการบงบอกถงเอกลกษณพเศษ

ทแยกไดวาเปนชาวพทธทแทจรง ซงไมใชเปนคน

ทไรปญญา คนหลง คนมวเมา และคนทมความทกข

มความคบแคน เดอดรอนใจ จตใจหดห เหงาหงอย

เศราสรอย เสยใจ อะไรประเภทน ตองเปนคน

แกลวกลา อาจหาญ มนใจ สงาผาเผย มใบหนา

ทยมแยมแจมใส ราเรง เปนผไกลจากกเลส จะอย

ทไหนกยอมจะทำาใหทนนเปนสถานทอนรนรมย

วถพทธ :

ร ตน และเบกบาน

เรอง

พระครปลดสวฒพรหมคณ

วดญาณเวศกวน

ต.บางระทก

อ.สามพราน

จ.นครปฐม

นาอยนาอาศย ตลอดจนมมนษยสมพนธทด

คำาวา ร หมายถง การรแจง การเขาใจ

ทราบถงวธการหรอขนตอนของการทจะนำาพา

บคคลหรอสงคมไปสจดหมายทดงามอยางกระจาง

แจง มปญญา

คำาวา ตน หมายถง ฟนจากหลบ ไมหลบ

รสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน รตวขน

มสต โดยเฉพาะการตนตว ไมมวตามตอบสนอง

กเลสตณหาใหมวเสยเวลา

คำาวา เบกบาน หมายถง มความผองใส

ของจตใจ ราเรง แจมใส ไมขนมว มความสข

คนเราทไมสามารถจะเขาถงหลกการทง

๒๔

ภาพ : creativecommons.com

สามน คอ ร ตน และเบกบาน ไดนน กเพราะวา

เรายงมดมวดวยกเลสตณหา ยงตดในกามคณ

หรอกามสขนนเอง

การทคนเรามกจะมวเมากบสงทมาตอบสนอง

ทางตา ห จมก ลน กาย ทเรยกวากามคณ ๕ นน

มเรองปรากฏในพระไตรปฎก เลม ๒๘ สฏฐนบาต

เรอง โสณกชาดก ซงมใจความโดยยอวา เมอครง

ทพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพระราชกมาร

พระนามวา อรนทมราชกมาร และมพระสหายชอ

วา โสณกกมาร เมอทง ๒ เจรญวยแลวไดเดนทาง

ไปศกษาศลปศาสตรท เมองตกสลาดวยกน

หลงจากจบการศกษาแลว ไดหาประสบการณเพม

เตมดวยการตระเวนไปตามเมองตางๆ ตอมา

อรนทมราชกมารไดรบการอภเษกเปนกษตรยครอง

ราชสมบต ณ กรงพาราณส

สวนโสณกกมารไดออกบวชบำาเพญสมณ

ธรรมจนไดบรรลเปนพระปจเจกพทธเจา ภายหลง

ไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอรนทมะ โดยการ

เปรยบเทยบคนทบรโภคกามวา เปนเหมอนอกา

ทบรโภคซากชางทลอยไปตามกระแสนำาในแมนำา

คงคา มความพงพอใจทมอาหารใหกน มนำาใหดม

จบอย บนซากชางนนไมหนไปไหน ถงแมจะม

ตนไมใหญทรมรนตามตลงทซากชางไหลผานปา

นนไป กไมสนใจทจะบนขนไปจบ ไมนานซากชาง

นนกลอยออกทะเลเวงวาง กวางไกล เมอจกกนเนอ

ชางแลว จะดมนำา แตนำากลบกลายเปนนำาเคมเสย

แลว เหนวาไมเกอกลตอการดำารงชวตอกตอไป

จงไดทะยานบนขนไปเพอจะเขาหาฝง แตซากชาง

นนอยหางไกลจากฝงมากแลว จงตองบนอยนาน

มากจนหมดแรง กตกลงในทะเล และเปนอาหาร

ของปลาในทะเลนนไป พระเจาอรนทมะทรงสดบ

เรองนแลว ทรงเกดความร ความเขาใจ มความ

เบอหนายในการอย ครองราชสมบตอกตอไป

จงไดสละราชสมบต และออกผนวชในทสด

จากเรองนจะเหนไดวา อกาไมร ไมเขาใจ

มวเมา หมกมนแตซากชางนน จงนำาภยมาให

ถงตนไดในทสด พระเจาอรนทมะทรงทราบเรองน

ทรงตนจากความมวเมาในลาภ ยศ จงทรงดำาร

ออกผนวช เพอจะทำาชวตทเหลออยนอยนดนให

เขาถงหลกสจธรรมความจรง สวนพระปจเจกพทธเจา

เปนผทร ตน และเบกบานดวยธรรม มความสข

ทเตมเปยม จากการไดทำาลายกเลสใหหมดสนแลวนน

การร ตน และเบกบาน จงเปนวถของพทธ

โดยแท ชาวพทธคนใดทยงหาแนวทางดำาเนนชวต

ไมพบ จงเปนโอกาสอนดทจะไดศกษาตวอยาง

วธปฏบต และแนวทางการดำาเนนชวตของบคลากร

ในโรงเรยนวถพทธ ดงไดนำามาจดพมพในวารสาร

ฉบบน ขอใหชาวพทธจงเปนผร ตน และเบกบาน

ถวนหนากน เทอญ

๒๕

บท

ความ

ดเด

น

ประสทธ คงศลป ....

ลกผชายหวใจไมแพ

เรอง

อำาไพ สงขสข

โรงเรยน

วชรธรรมโศภต

ต.บางครก อ.บานแหลม

จ.เพชรบร

บางครงเมอครนคดเกยวกบชวต ขาพเจา

ไดขอสรปวา ชวตเปนสงลกลบ มคำาถามมากมาย

ทเราไมอาจตอบ เรามาจากไหน เราเกดมาทำาไม

เหตใดเราจงมาสโลกน ทงๆ ทเราไมไดเลอก

รวมทงคำาถามอนๆ แมแตเรองคณธรรมความด

และความเปนธรรมในสงคม หลายครงทขาพเจา

เคยผดหวงทำาใหรสกเหนอยลาเหมอนชวตไมใช

อะไรอนนอกจากภาระทหนกอง แตแลวในทสด

ขาพเจากไดเรยนรจากเดกหนมคนหนงวา อยามว

แตตงคำาถามอยเลย จงใชชวตใหมคณคาสมกบ

ทไดเกดมาเปนมนษยเถด...เดกหน มผ นทำาให

ขาพเจาเชอวาชวตเปนสงสวยงามและศกดสทธ...

ขาพเจากำาลงพดถงประสทธ คงศลป เดก

หนมวย ๑๖ ป เขาเรยนภาษาองกฤษกบขาพเจาท

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เมอเขาเขามาเรยนชน ม.๑

ทกๆ เชาขาพเจาพบเขาชวยนกการกวาดโรงเรยน

อยอยางแขงขน เขาจะไดเงน ๑๐ บาททกวน

จากงานนน ในชวงพกเทยงขาพเจาชนกบภาพทเขา

หวถงนำาไปใสโองมงกรในหองศนยศลปวฒนธรรม

เพอใหเพอนๆ ใชนำารดบรรดาตนไมบนตกชนสาม

นำาในโองนนพรองอยเนองนตย ประสทธจงตอง

คอยตกมาเตมใหเตมทกวน งานนทำาใหเขาตองรบ

กนขาวกลางวน เขาไมถอวานนเปนคาจาง แตเขา

ยนดทำาเพราะไมตองการรบความชวยเหลอใครโดย

ไมไดทำาสงใดตอบแทน

ไมนานขาพเจากไดรบรเรองราวทงหมดใน

ชวตของเขาวา ประสทธยายจากรงเทพฯ มาอยท

หม บานบางลำาภ พอของเขาตองออกจากงาน

เน อ งจากป วยด วยโรคเส น เล อดห ว ใจตบ

ความเครยดยงทำาใหพอเปนโรคเบาหวาน และ

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

ภาพ : creativecommons.com

๒๗

ความดนโลหตสงอกดวย พวกเขาไมมบานของ

ตนเองจงตองอาศยอยกบญาต เลากนวา เขา

ถกเพอนใหมทาทายและรงแกเสมอซงประสทธ

จะตอบโตอยางรนแรงทกครง วนหนงทานพระคร

โศภตวชรกจ เจาอาวาสวดบางลำาภพบเหนการ

ตอยตของพวกเดกๆ จงไดสอบถามถงสาเหตและ

ไดเมตตาสอนประสทธวา ถาหากเขายงเลอก

เอาการโตตอบเปนทางออกเรองราวกจะบานปลาย

เรอยไป แตถาหากเขาใชความอดทนอดกลน

เรองราวกจะยตไดโดยงาย ประสทธเชอฟงคำาสง

สอนนนและทานพระครกไดเมตตาใหแมของ

ประสทธมาทำางานเปนแมครวทวด คราวนแมจะ

ถกล อเลยนว าต องกนข าววดเหมอนหมาวด

ประสทธกไมโกรธเพอนๆ อก เขายมรบคำาดถก

ดวยความอดทน ในวนหยดเขาไปรบจางเปนคนงาน

กอสราง บางคราวเขารบจางเปนคนงานในสวนให

คณครทโรงเรยน เขาทำาทกอยางทเปนงานสจรต

ดวยความตงใจ เขาเรยนดมนำาใจกบทกคน

ไมนานเขากเปนทรกของเพอนๆ และไมโดดเดยว

อกตอไป

บางครงชวโมงภาษาองกฤษทขาพเจาสอน

จะเปนชวงบาย ขาพเจาแปลกใจทประสทธ

มกงวงงน เขาจะขออนญาตไปลางหนาเพอปลกให

ตนเองตาสวางกอนจะกลบมาเรยนอยางตงใจ

ตอไป และตอมาขาพเจาจงรวาเขาไปทำางานแซะ

เกลอในนาเกลอ ซงอยตดทะเลดานตะวนออกของ

อำาเภอบานแหลม งานนาเกลอจะเรมทำาเมอสน

ฤดฝน ประสทธไปทำางานแซะเกลอดวยความหวง

ทจะหาเงนมาใหแม งานแซะเกลอตองทำาตอน

กลางคน ทำาเรอยไปซงในบางครงงานจะเสรจ

ในตอนเทยงของวนตอมา ชวงเปดเทอมเขาทำางาน

เฉพาะชวงเทยงคนจนถงหกโมงเชาจงกลบมา

แตงตวไปโรงเรยน งานแซะเกลอทำาใหเขาตองตน

ตงแตหาทมครง เตรยมตวไปพรอมกนทบาน

หวหนางานกอนเทยงคนแลวจงอาศยซอนมอเตอรไซค

ใครซกคนแลนฝาความมดไปทนาเกลอ

งานแซะเกลอเปนงานเหมาในชวงปดเทอม

ประสทธจะไดรบสวนแบงในราวเกอบสองรอยบาท

ตอวน แตในชวงปดเทอมเขาจะทำางานเตมเวลา

คอเรมงานตงแตเทยงคน กลบถงบานกพอดพระ

ฉนเพลเสรจ เขาอาศยกนขาวกนบาตรพระแลวก

จะนอนพกไปจนกวาแมจะมาปลก ใหชวยปดประต

ครวประตวด เขาตองนอนแยกกบพอทเขาเปนหวง

อยางยงเพราะเขาจำาเปนตองพงนาฬกาปลกเสยง

ดงสนนเพอตนใหทนคนงานแซะเกลอคนอนๆ เขา

ภมใจทไมเคยไปสายเลย แตเขากลบจากบานดวย

หวใจทเปนหวงพอทกครง...

พอของเขาอาการทรดลงเรอยๆ ขณะท

ขาพเจาเขยนเรองนพอของประสทธมอาการทอง

บวมเปงโดยไมรสาเหต แมเปนคนพาพอไปหาหมอ

ทโรงพยาบาล ยาทไดมามกเปนยาแกปวดและ

พอของประสทธกจะกนยานนเพอใหตนเองหลบไป

เพอหลกหนความทรมาน ประสทธเปนหวงพอ

จนกลายเปนคนเงยบขรม มคนแนะนำาวาพอ

เขาควรไดรบการผาตดเพอรกษาโรคหวใจ

ประสทธรวามนจำาเปนจะตองใชเงนจำานวนมาก

รฐอาจจะชวยเหลอเขาบาง แตเขาจะตองมเงน

สกกอนใหไดอยด วนแลววนเลาผานไปประสทธ

กไมเคยเกบเงนไดเปนกอบเปนกำาเลย เขาใหเงน

ทกบาททกสตางคทหามาไดกบแม แตมนมรายจาย

อนๆ ในครอบครวอยเสมอ ทงเรองการเรยนของเขา

กบนองสาว อาหารบำารงรางกายของพอกมราคา

แพง ประสทธเตมใจทจะซอหามาใหพอ เพราะพอ

เขากนอาหารไดนอยมาก เหนอยงานมากขน สงท

เขาทนไมไดกคอการทพอเรมสนหวงกบตนเอง

โทษตวเองวาพอเปนภาระของลก ประสทธ

พยายามใหพอเขาใจวาเขายอมแลกชวตของเขา

เพอพอได กำาลงใจจากลกชายคนเดยวทำาให

ชายกลางคนทลมปวยมานานพยายามทจะยนหยด

ตอสกบโรคภยตอไป พอบอกประสทธเสมอวาพอ

ภมใจในตวเขา พอจะมชวตอยเพอรอดความสำาเรจ

ของเขา ประสทธใชประโยคนเปนแรงบนดาลใจ

ทจะสกบงานหนกตอไป

การทอย ในวยกำาลงกนกำาลงนอนทำาให

ประสทธงวงเสมอเมอตองทำางานดกดน เขาอาศย

เรองเลาของพวกผใหญทเลาส กนฟงเปนความ

บนเทงแกงวง เขาชอบฟงเรองราวเกยวกบชวตของ

ผคนทตางดนรนตอส มมมมองตอชวตแตกตาง

กนไป มนเปนการเรยนรทไมมในหองเรยน แต

บางคราวเมอทกคนนงเงยบประสทธพยายามทจะ

ไมงวง เขาจงจนตนาการวานาเกลอขาวกระจางอย

ในความมดนนคอหมะและเขากำาลงเลนโกยหมะ

ใหเปนรปพระมด เขาภมใจกบกองเกลอสขาว

ทเรยงรายเปนแถวเปนระเบยบ ครนใกลรงสาง

ประสทธจะดใจทเวลาเชามาถง เขาชอบดาว

ประกายพรกทเจดจาอยบนฟาทางทศตะวนออก

มนใหกำาลงใจกบเขาเสมอ แตเมอแดดแรงขน

เมดเกลอจะพากนสองแสงจาบาดตา นาเกลอตอน

กลางวนกเหมอนทะเลทรายดๆ นเอง...เมอฝน

ตกงานทหนกอยแลวจะหนกยงขนไปอก คนงาน

แซะเกลอตองพยายามไมใหเกลอมโคลนปนเขาไป

ดวยการโกย การคราดจงตองทำาดวยความระมด

ระวงในความเหนดเหนอย ประสทธเลาวาเขา

จนตนาการใหเมดเกลอนนเป นเพชรซงส อง

ประกายเจดจาและเขากำาลงเลนอย กบอญมณ

สงคาดวยความระมดระวง พวกผใหญตางชนชม

ทเขาไมพรำาบนและยงโตขนมากเทาไหรประสทธ

กกลายเปนหวเรยวหวแรงทสำาคญในการทำางาน

มากขนเทานน

ในชวงตนเดอนมนาคม ขณะทขาพเจา

ตรวจขอสอบ ประสทธแวะมาดผลการเรยนของ

เขา ขาพเจาพบวาเขาสงขนมาก แตผอมลง และ

ผวคลำากรำาแดด ตาโตมรอยเศราบวมชำาจากการ

อดนอน แตเขากยมแยมแจมใส เพราะในบรรดา

นกเรยนชายชน ม.๓ เขาไดเกรดสงสดคอ ๓.๘๘

สงนนทำาใหพอเขาภาคภมใจ เขายงไดรบการโหวต

จากคณะครทงโรงเรยนในวนปจฉมนเทศใหเปน

นกเรยนขวญใจคณครอกดวย...แตทงหมดนคงไม

เทากบการทเขาไดรบการคดเลอกใหเปนเยาวชน

ดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของจงหวดเพชรบร

เขามโอกาสไดเขาพบและรบโลจากนายกรฐมนตร

เมอวนเดก ป ๒๕๕๓ ... ประสทธบอกวาเปนวนท

พอเขายมอยางสดใสทสด กนขาวไดมากทสด และ

หลบสบายตลอดทงคน

สงเหลานทำาใหเขารวาพอมความสขทเขา

เปนคนด มนสำาคญเสยยงกวาสงอนใดทงหมด

ดงนนเขาจะทำาสงทดตอไปเพอใหพอมรอยยม

มกำาลงใจทจะตอสกบโรคภย ขอเพยงพอมความสข

ประสทธกพรอมทจะกาวตอไปสจดหมาย...เขายง

พดดวยรอยยมม งมนใหขาพเจาฟงซำาเหมอน

ทกครงวา เขาจะหาเงนใหมากพอทพอจะผาตด

หวใจโดยเรว

เมอเดนกลบบานพกหลงโรงเรยนเลก แดด

ยามบายยงรอนจด ขาพเจาเหนดอกกระดมเงน

กระดมทองปาบานอยรมทางเดน อากาศทแหงแลง

ทำาใหดอกของมนเลกกระจรดแตมนกเบกบาน

อยางสงางามเลยทเดยว เมอมองดดอกไมเลกๆ

นน ขาพเจาไมไดคดถงสงใดเลยนอกจากหวใจ

ทยงใหญของประสทธ คงศลป..

เขายอมแลกชวตของเขาเพอพอได กำาลงใจจาก

ลกชายคนเดยวทำาใหชายกลางคนทลมปวยมา

นานพยายามทจะยนหยดตอสกบโรคภยตอไป

บท

ความ

ดเด

น

๒๘

...ขาราชการตองยดมน และรกษาไวซง

เกยรตภม ยงถาเปนขาราชการคร ตองรกษาไวซง

คณธรรม คอ ความดงามในจตใจ ทนอมนำาใหทำา

แตสงทด มจรรยาบรรณวชาชพ หรอกฎเกณฑ

ความประพฤตหรอมารยาทในการประกอบอาชพ

เปนแบบอยาง เปนพอพมพ และแมพมพทด

มความเมตตา กรณาตอศษย ตองเขาใจจรยธรรม

ซงกคอหลกในการดำาเนนชวต...

เกยรตภม หรอ สมรภม

... คนสรางคนเรอง

อญญาณ รองสวสด

โรงเรยน

บานตอหลง

อ.ตากใบ จ.นราธวาส

...ทามกลางโลกทกวางใหญไพศาล โลกท

เจรญดานการสอสาร โลกแหงโลกาภวตน

วนเปลยน เวลาเปลยน และจตใจคนกเปลยนแปลง

ตามโลก ตามสงคมไป...แตจรรณยาบรรณวชาชพ

ทบนทกไวเพอสงสอน บคลากรผจะมาทำาหนาท

เปน “คร” มเคยเปลยน ...คำาวา “คร” ซงมาจาก

คำาบาลสนสกฤตทแปลวา “หนกแนน และผชทาง

สวาง” หรอครทไดชอวาผสรางคน คนสรางคน

ภาคใตตอนลาง นราธวาส เขต ๒

๒๙

หรอคนสรางโลก กไมเคยเปลยนเชนกน...

...เปนภาพหรอเรองราวปกตของทกๆ วน

ในวนทำาการของขาราชการครในจงหวดนราธวาส

โดยเฉพาะอำาเภอตากใบ ทซงดฉนเกด อาศยอย

และมอาชพเปนขาราชการครในปจจบน คอภาพของ

รถทหารนำาหนาขบวน อาวธครบมอ ไมวาจะทง

รถจกรยายนต รถกระบะ รถหมเกราะ ฯลฯ ยกเวน

กคงเปนรถถงทไมคอยไดเหน และพบเจอในการ

ปฏบตงานของทหารชดคมครองคร กลางขบวน

เปนคร และปดทายตามหลงดวยทหารชดคมครอง

ครอกเชนกน ...โอแมเจา... มนชางยงใหญอลงการ

งานสรางอะไรเชนน ...คณๆ รไหมวาครกมอาวธ

นะ... กคอ “ชอลก” ไง ...บวกกบวชาความร ความ

ชำานาญของแตละทานทรำาเรยนมา เพอมอบใหกบ

ผองศษยทงหลาย เพอใหพนจากวงจรอนปราศจาก

มงคลทไมเจรญ กคอ ความโง ความจน และความ

เจบ เพอใหศษยไดนำาไปปฏบต และใชในการดำารง

ชวต แตทำาไมทกวนนครผสอนจงตองเจบ (กาย

และใจ) และเสยชวตดวย เนองดวยเหตทวาทำาไม

ครจงตองเขามาพวพนในวงจร ทงๆ ทครเปนผนำา

ทางเพอใหออกจากหนทางในวงจรน... ทงหมดมน

เรมตงแตวนท ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ จนกระทง

ถงปจจบน ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔... วนทดฉน

ไดเขยนแลวถายทอดบทความน คณครแหง

ชายแดนใตเสยชวตไปแลวกวา ๑๔๐ คน และบาด

เจบกอกกวา ๑๐๐ คน...?

...ในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

โรงเรยนบานตอหลง อำาเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส... พเอยดเปนครคนหนงของโรงเรยน

แกเปนครทเกาเกา (แก) ไดรบราชการมาตงแต

พ.ศ. ๒๕๑๖ สดทายกไดยายมาลงปฏบตงานท

โรงเรยนบานตอหลง ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ (ในฐานะ

ครใหม) สาเหตทแกเลอกลงปฏบตงานทนเพราะ

เปนบานเกดของแกนนเอง แมวาหลงจากแตงงาน

แกจะยายออกไป แกเปนครมา ๓๐ กวาปจนม

มอเตอรไซคคชพประจำาตำาแหนง อายของมน

กรนนองๆ แกนนแหละ และแกกมอะไรๆ หนกใจ

แบบทเพอนๆ ครทกคนตางมเชนกน

...พเอยดเปนคนอารมณด คยสนก เขาได

กบทกๆ คน ใครโสดไมมค แกกจดหาใหหมด โดย

เฉพาะกบครสาวๆ พดใหครกครนไดเสมอ ดวย

สำานวนทวา “สองแง สามงาม” จนทกวนทำาการ

พวกครเรารอลนวาพเอยดแกมมกอะไรมาหยอก

ลอพวกเราอก... พเอยดเปนคนรกครอบครวโดย

เฉพาะ “แม” (ภรรยาทชอพพรอม) และลกๆ

อก ๓ คนของแก แกทงเคารพ ใหเกยรต และรก

สมาชกในครอบครบทกคนตามลำาดบ มากๆ ถง

มากทสด...

...วนนเปนวนทพเอยดสวม “เสอบาตก

สขาว” ทมลวดลายของบรรยากาศใตทองทะเลอน

สดชนและแจมใส...และแกกบรรยายประกอบวา

“ลกสาวพซอมาฝากจากภเกต” (ขณะนนเรยน

อยทมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท ๒)... พดตงแต

เชาจนพกเทยงรบประทานอาหารกลางวนทหองพก

คร กยงคยแตเรองเสอของแก ครหลายคนพยก

หนารบร และพรอมกบอมยมไปดวย ดพแกภมใจ

มาก... แลวจงพดขนมาวา “พนะเปนหวงนองๆ

ทมาไกล” แกคงหมายถงครสาว ๓ คนทมาจาก

ภาคเหนอและภาคอสานนนเอง และพดตอวา

“เหตการณไมปกต ถาไมจ�าเปนกไมตองออกไป

ไหนนะนองๆ” ทกคนพยกหนารบ “แลวพเอยด

ละ?” ดฉนพดสวนไป “มากไกล ขบรถกชา หมวก

กนนอกกไมใส ขนาดเดกๆ วงเลนออกก�าลงกาย

ยงวงแซงรถพเลย” พเอยดและทกคนหวเราะ

แลวพเอยดกพดตออยางอารมณดวา “กบพคงไมม

ใครท�าอะไรหรอก ทางจากบานมาโรงเรยนตลอด

ทางกลกศษย เพอนๆ ดๆ กนทงนน รจกทกคน

ไมตองหวง” พเอยดตอบ... วนนนหลงจากปลอย

นกเรยนเลกแถวกลบบาน ในเวลาประมาณ ๑๕.๓๐ น.

ดฉนไดทกทายพเอยด “กลบแลวหรอพ?” พเอยด

ตอบกลบมาวา “ไมหรอก กะวาจะเขาไปธระททาน

กอน” (ทาน คอ เจาอาวาสวดทามะปราง) แลวพ

เอยดกบดฉนกแยกทางกนกลบบาน...

...๒๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายในวดทา

มะปราง หมท ๓ ตำาบลไพรวน อำาเภอตากใบ

จงหวดนราธวาส เนองแนนไปดวยผคน โดยเฉพาะ

๓๐

บท

ความ

ดเด

น

๓๑

พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยนบานตอหลง

อกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวตของ

ขาราชการครชายแดนใต

ผรวมวชาชพคร ญาตพนอง ลกศษยลกหา รวมทง

บคคลทรกและเคารพ แมกระทงคนทไมรจก (นก

ขาวจากหลายๆ สำานกขาว) กมาอยกนอยางอกทก

ในบรเวณวด ...เสยงเพลงมอญรองไห พญาโศก

หรอธรณกนแสง กดงเออยๆ เรอยๆ เปนระยะๆ...

...ใช...วนนเปนวนพระราชทานเพลงศพ

พเอยด โดยมรองผวาราชการจงหวดนราธวาส

เปนประธานในพธ ...ใช...มนจบแลว...สนแลว...

สำาหรบครอบครว เพอนๆ พๆ นองๆ และผอง

ศษย ...การจากไปเพยงหนงชวตของพเอยดบนโลก

ใบน แตทกคนจะรไหมวาพแกคอโลกทงใบของ

ภรรยา ทมอาชพเปนแมบานมาตลอดชวต และลก

อก ๓ คน ...พเอยด คอเสาหลก ...คอความหวง

...คออนาคต... นหรอคอประเทศไทย มนเกดอะไร

ขน? ...ดฉนไมรจรงๆ วาจะเขยนบทความนตอไป

ไดอยางไร? มนจกและแนนทอกอยางพดไมออก...

พเอยดเสยชวตแลว หรอเรยกวาตายจะดกวา

...ระหวางรบในสงครามหรอ? ไม...ไมเลย...

พเอยดเปนแคครแกๆ นสยด ทฐานะธรรมดาๆ

คนหนง ซงไมเคยมพษมภยกบใคร และไดแคสราง

คณประโยชนนานปการ ในชวงเวลาของการไดชอ

วาเปน “คร” แตสงทไดตอบแทนคอ ...ความตาย

เทานนเหรอ...? หลงจากเสรจพธทางศาสนาทวด

ทามะปราง ภรรยา ลกๆ ญาตๆ และทกคนก

เคลอนรางอนไรวญญาณของพเอยดไปวดทรายขาว

(เนองจากวดทามะปรางไมมเมรเผาศพ) ซงวดอย

ไมหางไกลกนนก...

...วนนแดดจา ทองฟาเปด ลมสงบเงยบ

เหมอนจะรอรบอะไรสกอยางดวยใจทจดจอ...

ในเวลา ๑๔.๐๐ น. ประธานในพธไดอญเชญเพลง

พระราชทาน เพอพระราชทานเพลงศพ และจดไฟ

พระราชทาน... สกพกควนสดำา สสลบลายคลง

ทะมน คอยๆ พวยพงออกจากยอดเมรเปนระยะๆ

สงขนๆ แลวจางหายไป ในทามกลางแสงสวาง

ของดวงอาทตย... พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยน

บานตอหลงอกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวต

ของขาราชการครชายแดนใต... ดฉนสบสน และ

ไมเขาใจถงหลกการ กบหลกความเปนจรง ในเรอง

เกยรตภม รเพยงวา...วนน...ชวโมงน...ทน...ไม

ตางอะไรกบสมรภมในสงคราม ซงยงรวาขาศกคอ

ใคร แตครไมรเลยวากำาลงทำาศกอยกบใคร...?

...สดทาย นองคนนไมมอะไรจะบอกพเอยด

มากไปกวาน ขอใหดวงวญญาณพจงไปสความสงบ

สข หากเกดชาตหนาฉนใดกอยาใหเจอเหตการณ

เฉกเชนนอก ใหจรรยาบรรณวชาชพครของพ ทได

มอบคณความดใหตระหนกไวเปนสงสดทายแกคน

เบองหลง และขอใหจตวญญาณของพทเปนผ

“หนกแนน และผชทางสวาง” ไดสองแสงชทางใน

ความมดมนบนโลกใบน ใหสวางไสวตลอดกาล...

เกยรตภม...สรางคน...คนสรางโลก

วปโยค...เกดกบคร...ใครกเหน

แมนหนทาง...ขางหนา...จะล�าเคญ

ตายหรอเปน...กจะส...เพอครไทย

หลบใหสบายนะพเอยด

รกและเคารพ

...ระลกถงคณครเชดชาย ดาแกว (พเอยด)

เหตการณเกดเมอวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

บรเวณบานกาแนะ หมท ๓ ตำาบลกะลวอเหนอ

อำาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ถกคนรายใชอาวธ

ปน ยงบรเวณลำาตวหลายนด เสยชวตในทเกดเหต

ทนท...

สงขลา เขต ๓

เรอง

พชน เพงหมาย

โรงเรยน

บานกะทง

ต.ทบชาง อ.นาทว

จ.สงขลา

ของด

ภาพ : creativecommon.org

๓๒ ๓๓

๓๒ ๓๓

เราเคยถามตวเองบางหรอไมวา คนเรา

เกดมาทำไม เกดมาเพออะไร คณเคยมปญหา

ชวตบางหรอไม หรอสงทดทสดทมนษยควรจะได

นนคออะไรกนแน คำถามเหลานทานเคยคด

หาคำตอบใหตนเองบางหรอไม เพราะถาทานคด

จะทำใหเกดประโยชนสงสด ทมนษยทกคน

ควรจะได แตปถชนสวนมากไดมองขามสงตางๆ

เหลานไป เมอเรามองขามสงทเปนประโยชน

เรากจะไมไดรบประโยชนจากสงเหลานน

ถาเราไปถามคนเมาเหลาทเดนอยรมถนน

วา เกดมาเพออะไร เรากจะไดคำตอบตางๆ นานา

จะเหมอนกนและแตกตางกนไป แตถาตงคำถาม

ไลขนตอนไปเรอยๆ จนทายทสดคนทวไปนน

ตองการความสข ความพงพอใจในสมผสทง ๕

เปนเบองตนกนทกผทกนาม ไมวาจะเปนสงใด

กตามทเรากำลงทำ กำลงวนวายกนอยในปจจบนน

ขอใหลองทบทวนดวามนเปนไปเพอสนองความ

พงพอใจทางไหน ทางตา ห จมก ลน กาย

ใชหรอไม ทานทงหลายกำลงตดหวงแหงความโง

บวงททำใหทานพบกบความทกข ความทกขทจะ

ตามหลงมาเปนขบวนโดยไมมวนสนสดเลยทเดยว

เมอเราไดรเปนเบองตนแลววา ความสขท

มนษยสมมตยดถอขนมานน หรอความพงพอใจ

ทไดจากสมผสทง ๕ นน เปนหนทางทจะนำพา

ซงความทกขมาใหกบเรา ผทโงไปหลงเคารพ

บชาวามนเปนสงทดทสด ทำใหเราพลาดโอกาส

เพราะแทจรงแลว สงทดทสดทมนษยควรจะไดนน

คอการอยเหนอความสข ความทกข การอยเหนอ

ความยนดยนราย ความอยาก ไมอยาก ความรก

ความชง หรอทกๆ อยางทมนเปนคๆ อยอยางน

เพราะสขกอยางนเอง ทกขกอยางนเอง เราจง

ต อ งทำใจของ เ ร า ให ส ง ข น ไปกว าน ใ ห ได

ตดความมตวตนของเรา ตดความยดมนถอมน

ของเราออกไป ความทกขกจะเกดขนไมไดอก

“ไมมกก ไมมกรรม”

การตดความมตวตนของเรานนตองเรม

จากการประพฤตปฏบตใหบรสทธใหถกตอง

ทงทางกาย ทางวาจา เพอเปนฐานใหเรามจตท

ภาพ : creativecommon.org

พรอม พจารณามองทกสงทกอยาง ทงหลายทงปวง

ใหถกตองตามความเปนจรงวา อะไรเปนอะไร

ใหถงทสด ทวาอะไรเปนอะไรนน คอสงทงหลาย

ทงปวงในโลกนลวนเปนของมายา ไมมอะไรท

เปนของเทยง ของแท ของทน ทกสรรพสงลวน

แลวแตเกดขน ตงอย และแตกดบเปนธรรมดา

ถาเราไปหลงยดถอของมายาทงหลาย กลายเปน

ตวตนขนมาเรากจะตองเจอกบความทกขเปน

ธรรมดาอยางชวยไมได ดงนน ถาเราเหนวามน

เปนทกข เรากอยาหลงไปยดมนถอมนในสงเหลา

นน ความทกขจะเลนงานเราไมไดอกตอไป แลว

เรากจะกลายเปนบคคลทมความสงบเยนแหง

จตใจ สามารถทำประโยชนอยางสงกวาทคนธรรมดา

จะทำได ชวยจรรโลงโลกใบนใหดำรงอยอยาง

ถกตองสบไป

การศกษาในยคปจจบน เนนทสอนใหทกคน

เหนแกความเจรญในวตถเปนหลก สอนใหคนฉลาด

แตไมสอนความรในเรองความสวางไสวทาง

สตปญญา เพอจะเปนตวควบคมความเจรญทาง

ดานวตถ ใหเปนไปในทางทถกตอง พอประมาณ

แลวกจะไมทำความเดอดรอนใหกบตนเอง และผ

อน แตเมอความสวางไสวทางสตปญญาไมม

เราจะรจกคำวา ”พอ” เปนไปไมได มอะไร

ทนาจะเอา นาจะเปนอยตลอดเวลา จนเกด

ต วตนของตนข นมา เม อ ม ต ว ตน เก ดข น

เรากมกจะทำอะไรไปดวยความเหนแกตน

แลวความเหนแกตนนเอง ทจะไปสรางความ

เดอดรอนใหแกผอน แลวยอนกลบมาหาตวเอง

จนเปนบอเกดแหงความวนวาย ในโลกนไมวา

ปญหาอะไรกเกดขนมาดวยความเหนแกตว

เหนแกตนทงหมดทงสน ความรสวนใหญถาจะ

สอนกน กขอใหสอนเพอใหเกดความสวางไสว

ทางสตปญญาเปนหลกสำคญเถด เพราะจะได

นำพาชวตไปอยางปลอดภยไมเปนทกข และปญหา

ในสงคมทกๆ ปญหากจะคอยๆ ลดลงๆ จนหมดไป

อยางสนเชง ทกคนกจะอยกนอยางพอประมาณ

ไมเบยดเบยนซงกนและกน เพราะหมดไปซง

ความเหนแกตว

ขอนำไปลองพจารณาดเถดวา ถาเราตด

ความมตวตนได เรากคอ ผทชนะทกสรรพสง

แลวจะมอะไรทดไปกวานอก มคณและคาอยใน

ตวเอง นแหละคอเปาหมายแหงชวต นแหละคอ

สงทดทสดทมนษยควรจะได

ในโลกน ไมวาปญหาอะไรกเกดขนมาดวยความ

เหนแกตว เหนแกตนทงหมดทงสน

๓๔ ๓๕

บคคลทไมทำอะไรเลย คนทปวยหนก

ไมสามารถทจะทำอะไรไดแลว นอนเพอใหญาต

คอยดแล ปอนขาว ปอนนำ แลวสรปวาบคคลนน

มระดบพลงชวตทตำมาก

ประโยคทวา คาของคนอยทผลของงาน

มความหมายดงน คาตอบแทน คอ อตราเงนเดอน

สงขลา เขต ๓

คณคา

ของชวตคองาน

เรอง

ละเอยด นลสวรรณ

โรงเรยน

ทองอยนตกล

ต.ประกอบ อ.นาทว

จ.สงขลา

ของบคคลทมคณภาพงานทเหมาะสมกบคนนนๆ

คาตอบแทนของบคคล คนหนงทมผลงานและ

เปนประโยชนตอสวนรวมและสงคม เพราะ

ทำงานดวยใจรก จรงใจ และโดดเดน

ความหมายของคณค า คอส งท เปน

ประโยชนตอมนษยและสงตางๆ รอบตวเรา เชน

๓๔ ๓๕

๓๖ ๓๗

คณคาของขาวทเปนอาหารหลกของคนเรา ขาว

มคณคาในทางโภชนาการ ชาวนาเปนผผลต

ชาวนากมคณคาตอชวตมนษยทกคน

คณคาของการศกษาชวยใหคนเรา คดเปน

ทำเปน แกปญหาได เพอชวตและสงคมทกคน

อยไดอยางมความสข

คณคาของคณครอยทพลเมองของชาต

เปนคนดมคณธรรม จรยธรรม เปนคนเกง เปน

ทยอมรบของคนรอบขาง ดำเนนชวตแบบ

เศรษฐกจพอเพยง

คณคาของตำรวจอยทการลดปรมาณ

อาชญากรรมในสงคม

ค ณ ค า ข อ ง แ พ ท ย พ ย า บ า ล อ ย ท

ประชาชนทกคนมสขภาพดทวหนาปราศจากโรค

ภยใดๆ ทงสน

คณคาของพอคา แมคาอยทการบรการ

ลกคา โดยนำอาหารทมประโยชนมาบรการใน

ราคายอมเยา อาหาร สถานท ตองสดสะอาด

และถกสขอนามย

คณคาของชาวนา คอขนตอนการผลต

และผลผลตทมคณภาพ ทงเปนประโยชนแก

บคคลทวไป

คณคาของการเปนพอ แม คอ ลกๆ

ทกคนปฏบตตนเปนคนดต อส งคม พอแม

สขสบายใจ เปนทยอมรบและไดรบเกยรตท

นบถอและยกยองตอสงคม

คณคาของลกๆ คอ การปฏบตตนใหพอ

แมภมใจในตวลกๆ ทกคน

หากคณคา หมายถง สงทเปนประโยชน

ตอตนเอง และบคคลทวไปแลว จะชวยแกปญหา

ทกปญหาใหคลคลายไปได ชวตกจะมคณคาและ

มความสข แตในโลกปจจบนจะถกอทธพลของ

การบรโภคเขามาครอบงำ ผคนจะบรโภคลาภยศ

สรรเสรญหรอกามารมณ ไดอยางไมมขดจำกด

โดยมเงนเปนเครอขายนำไปสชวตทมคณคา

ดงนนผคนจงมการแขงขนกนหาเงน เพอใหได

เพมขนเรอยๆ เพราะคดวาเงนทำใหพวกเขา

เหลานนมคา มอำนาจทจะบนดาลสงตางๆ

ในโลกน แตคนทมเงนดอยกวากจะถกเหยยดหยาม

ไมมคณคา สงผลใหเกดชองวางระหวางคนจน

และคนรวยในสงคมและเพมปรมาณมากขน

ดงนนวธทจะชวยใหบคคลเขาถงคณภาพ

ชวตและคณคาของชวตทด เราตองเรมจาก

ครอบครว โรงเรยน สงสอนและปลกฝงใหเยาวชน

ทกคนเหนคณคาการทำงานและใหระลกเสมอวา

คนทกคน มความดกนคนละอยาง มความดหมด

แตดไมเหมอนกน เรานำตวอยางความดของ

แตละคนมารวมกนและเราจะรและเหนวาความด

ของแตละคนน น เปนแบบอย างท ด มค า

มประโยชนตอสงคม ตลอดจนถงคนรนหลง

โลกปจจบนจะถกอทธพลของการบรโภคเขามา

ครอบงำ ผคนจะบรโภคลาภยศสรรเสรญหรอ

กามารมณไดอยางไมมขดจำกด

๓๖ ๓๗

วฒทางอารมณ

สงคมแหงความสข

ปตตาน เขต ๒

เรอง

ยพน วงศจนทร

โรงเรยน

แมลานวทยา

อ.แมลาน จ.ปตตาน

ภาพ : creativecommon.org

๓๘ ๓๙

สภาพส งคมไทยในป จจ บ นม ความ

เปล ยนแปลงอย างรวดเร ว โดย เฉพาะทาง

เทคโนโลย การสอสาร การแลกเปลยนขอมล

ขาวสาร ตลอดจนการแขงขนทางดานการศกษา

เศรษฐกจ ทำใหคนประสบปญหาตางๆ นานา

เชน ปญหาการเรยน การไมมงานทำ การปรบตว

ตลอดจนการปรบตวทางการเมอง ซงนบวนจะ

ทวความรนแรงมากขน สงผลใหคนในสงคมตอง

มการพยายามปรบตว เพอดำเนนชวตอยใน

สงคมไดอยางราบรน และมความสข ถาบคคลใด

ไมสามารถปรบตวได กจะทำใหเกดความคบของใจ

ขดแยงทางใจและวตกกงวล หากปลอยไวนาน

กจะกอให เกดปญญาท รนแรง เชน โรคจต

โรคประสาท โรคเครยด ปญหาอาชญากรรม

และผลกดนใหบคคลแสดงพฤตกรรมไมพงประสงค

เชน ตดสารเสพตด ทะเลาะววาท ลกขโมย

มเพศสมพนธกอนวยอนควร เบยงเบนทางเพศ

ฆาตวตาย เปนตน สงจำเปนทจะตองฝกหรอ

พฒนาใหเปนผทมวฒทางอารมณเขามามสวนใน

การแกปญหาหรอการใชปญญาในการแกปญหา

โดยเฉพาะปญหาดานสงคม และดานศลธรรม

จรยธรรม สงผลใหเดกและเยาวชน มความสมดล

ทงทางจตใจและอารมณและสงคม ซงจะทำให

ดำเนนชวตอยกบผอน อยางสรางสรรคและม

ความสข เปนคนด คนเกงมความสข เพราะคนเกง

อยางเดยวแตขาดวฒทางอารมณกไมสามารถ

จดการกบชวตของตนและปรบตวเขาสสงแวดลอม

ทำใหเกดปญหามากมาย

วฒทางอารมณ (Emotion quotient) คอ

ความตระหนกรถงอารมณของตนเองและของ

ผอน มสตเทาทน อารมณทเปลยนแปลงไปตาม

ความรสกนกคด สามารถประเมน แยกแยะ

อารมณ ยอมรบและแสดงอารมณอยางถกตอง

การทเดกและเยาวชนอย ในสงคมทมศลธรรม

จรยธรรม จะเปนปจจยสำคญอกประการหนง

ทสรางสนตสขและความเจรญกาวหนาแหง

สงคมโดยรวม

๓๘ ๓๙

เหมาะสมกบกาลเทศะและตรงกบความเปนจรง

สามารถควบคมอารมณ จดการกบอารมณ

ตนเองและดำเนนชวตไดอยางมประสทธผล

เมอบคคลตางๆ มความพรอมทางดานศลธรรม

จรยธรรม กสามารถประพฤตปฏบตตนภายใน

กรอบของเกณฑทางสงคม และยอมรบตามหลก

ศลธรรม จรยธรรม ซงการทเดกและเยาวชน

อยในสงคมทมศลธรรม จรยธรรม จะเปนปจจย

สำคญอกประการหนงทสรางสนตสขและความ

เจรญกาวหนาแหงสงคมโดยรวม ภาพแหงความ

สำเรจในการมวฒทางอารมณ สงคมและศลธรรม

ตองมแนวทางในการพฒนาทจะกอใหเกดคณ

ลกษณะทยงยนดวยการพฒนา ๓ ดาน ไดแก

๑. พฒนาทางความคด หรอเหตผลเชง

คณธรรม จรยธรรม ไดแก การจำแนกปฏบต

แบบใดถกตอง ไมถกตอง ดงาม ไมดงาม

เหมาะสม ไมเหมาะสม และวจจฉยตามกฎเกณฑ

บรรทดฐานทางสงคม

๒. การพฒนาคานยมหรอคานยมตอ

จรยธรรม ไดแก ความรสกทดงาม นยมชมชอบ

ตอการแสดงออก แสดงออกอยางเตมใจ ยดมน

ในการทำด ทำชอบ จนเปนเอกลกษณประจำตว

๓. การพฒนาพฤตกรรม เชงจรยธรรม

ไดแก การแสดงออกในการปฏบตจนเปนกจนสย

เปนการแสดงในทกๆ โอกาส จนกลายเปน

บคลกภาพของบคคล เรมพฒนาตงแตการ

ปฏบ ต ต ามคำส ง การปฏบ ต ต าม เหต ผล

ตามความรสกพอใจ ยนดจนเชอมนอยางแนวแน

และปฏบตตนแบบแหงคนดอยางคงเสนคงวาใน

ทกโอกาส

การจดกจกรรมเพอพฒนาวฒทางอารมณ

สงคมและศลธรรม เปนการพฒนาทสมบรณ

ไมเกดภาพหลอนทางสงคม เดกและเยาวชนถก

ผลกดนใหเขามาเกยวของกบสงคมคอนขางมาก

ซงบางกจกรรมกมพฤตกรรมแอบแฝง เพอผล

ประโยชนของหนวยงานและของตนเอง บาง

กจกรรมกเปนเพอสงคมอยางแทจรง อยางไร

กตาม บคคลทมวฒทางอารมณ สงคมและ

ศลธรรม ยอมมคณลกษณะทเกยวของ ไดแก

๑. รหลกความจรง รหลกการ รหลกเกณฑ

รวาตนเองมฐานะ ภาวะ เพศ ความประพฤตท

เหมาะสม ตามสถานการณสงแวดลอม รจก

ปรบปรงแกไขใหดขน

๒. รหลกความพอด พอเพยง พอประมาณ

รกาลเวลาอนเหมะสมในการประกอบกจกรรม

เชน การประหยด มวนย ตรงตอเวลา ทนเวลา

พอเวลา เหมาะกบเวลา

๓. รหลกความเปนชมชน รจกชมชน

ทอยอาศย มมารยาทตอชมชน เขาไปมสวนรวม

และควรสงเคราะหชมชนอยางไร

๔. รหลกแหงบคคล รความแตกตาง

ของบคคล การตำหน ยกยองและแนะนำสงสอน

ไดอยางไร

๕. รหลกความศรทธา มความละอาย

ตอการประพฤตชว มความเพยร มสต ไมสราง

ความเดอดรอนใหกบตนเองและผอน ไมทำ ไมพด

ทบงบอกถงพฤตกรรมเบยดเบยนของตนเอง

ผอนและสงคม ตลอดจนการมความเออเฟอตาม

กำลงความสามารถโดยไมหวงผลตอบแทน

ส ง ค ม เ ป ล ย น แ ป ล ง อ ย า ง ร ว ด เ ร ว

พฤตกรรมของบคคลก เปลยนไปตามความ

อย รอด หากมวฒทางอารมณ มคณธรรม

มจรยธรรม มพฤตกรรมทบงบอกถงลกษณะ

ทสมบรณ สงคมกเกดความสข

๔๐ ๔๑

พงงา

ครอบครวเปนสถาบนหน งทางสงคม

เปนหนวยเลกๆ แตในทางกลบกนมหนาท

อนยงใหญทใครหลายคนไมเคยคำนงถง สำหรบ

ขาพเจา นางสภารตน จตตพนธ ครโรงเรยน

เ ม อ ง พ ง ง า ม พ น ฐ า นม า จ า กค ร อบค ร ว

เกษตรกรรม คณพอคณแมมการศกษาเพยง

ชน ป.๔ ไรซงปรญญา แตไมไรปญญาในการ

สรางครอบครวใหเปนสข

บทเรยนชวต

เรอง

สภารตน จตตพนธ

โรงเรยน

เมองพงงา

บานบางแนะ ต.นบปรง

อ.เมอง จ.พงงา

เมอยอนอดต ครอบครวของขาพเจา

มอาชพทำนา มคนไถและควาย (ขอใชภาษา

ชาวบานเพอความสมดลกบเรองราว) เปนปจจย

ในการทำนา คณพอเปนคนไถนา ใชคราดพรวน

ดน ซงคนในทองถนจะเรยกวา ราดนา คณแม

กบคณยายเปนคนดำนา คณตาจะอยบ าน

กบหลานๆ และเลยงววเลยงควาย สวนคณพอ

เมอวางแลวกจะหาปลา ป หอย หรอกงนา

๔๐ ๔๑

เมอถงตอนเทยงทกคนกจะกลบบานเพอ

ชวยกนทำอาหารมอเทยง ทกคนจะรบประทาน

อาหารพรอมกนเปนวง ไดพดคยกนไปดวย เมอ

เสรจภารกจทบานทกคนกจะกลบไปทำงานเหมอน

เดม บรรยากาศกจะเปนแบบนทกวน เมอถงตอน

เยนกจะอยกนพรอมหนาอกครง ในสมยนนไมม

ไฟฟา ไมมนำประปา ถงจะเหนอยเมอยลาจาก

การทำงานเมอกลบมาถงบานตองหาไมฟน

ตองตกนำจากบอ จะเดนไปไหนกตองถอตะเกยง

เมอรบประทานอาหารเยนเสรจ บานใกลเรอนเคยง

กจะชวนกนไปดโทรทศนทมอย ๒ ส คอสขาวกบ

สดำและม เพยงบานเดยว จอก เลกแตคนด

ประมาณ ๒๕ ถง ๓๐ คน เมอถงชวงฤดกาล

ตำข าว เม า ผ หญ งก ช วยลงแรงตำไปด วย

ดละครไปดวย เรองราวทกลาวมาเปนเพยงสวนหนง

เทานน สามารถตงขอสงเกตไดวาทกกจกรรมท

เกดขนในชวตประจำวนของครอบครวและการม

วถชวตท เรยบงาย นำไปสความสมพนธทด

ระหวางสมาชกในครอบครว เกดความรก ความ

เหนใจซงกนและกน ทกคนในครอบครวมเวลา

ใกลชด ไดพดไดคย พอแม ตายาย มเวลาอบรม

ลกหลาน ใหความรก ความอบอนไดตลอดเวลา

เมอเขาสยคแหงการเปลยนแปลง เรมม

ความสะดวกสบาย มเทคโนโลยเขามาเปนปจจย

ทสำคญในการดำเนนชวต ครอบครวของขาพเจา

เรมมส งอำนวยความสะดวกตางๆ เขามา

แตสงทไมเคยเปลยนแปลงคอความสมพนธใน

ครอบครว และการใชชวตทพอเพยง เพยงแตวา

จากทเคยหาผกหาปลาตามธรรมชาต กตองปลก

ผกและเลยงปลาไวทบาน ปลกผลไมบาง เมอทกคน

กลบบานอยพรอมหนาพรอมตา ทงคณพอและ

คณแมกจะชวนทกคนไปเดนชมสวนบรเวณบาน

ซงไดความเพลดเพลนและไดพดคยไปดวย

สำหรบตวขาพเจาไดเหนถงความรกความ

ผกพน เหนความยากความลำบากของคณพอ

คณแม ความตงใจทอยากใหลกๆ เรยนหนงสอ

ประสบความสำเรจในหนาทการงาน ขาพเจาก

ตงใจเรยน ไมเคยปฏบตตวนอกลนอกทาง ถงจะ

เรยนอยไกลบานกตาม เพราะภาพการทำงานหนก

ในอดตของคณพอคณแมยงอยในความทรงจำ

ตลอดเวลา จนในทสดขาพเจาและนองสาว

กสามารถทำความฝนของทกคนในครอบครว

ใหเปนความจรงได วนทเรยนจบและรบปรญญา

เปนวนททกคนมความสขมาก

จากความสำเรจดงกลาวคณพอคณแม

คณตาคณยาย เปนคร ใหขาพเจามาตลอด

ทงททานไมไดเรยนจบปรญญา ไมไดเรยนวชา

จตวทยา ไมไดเรยนรบทบาทหนาทของสงคม

ไมไดเรยนรหนาทพลเมอง แตทานเหลานนก

สามารถเปนครสอนบทเรยนชวตผยงใหญ

ดงนนปญหาทเกดขนทามกลางสงคมท

เปลยนแปลงไปอยางรวดเรว หากทกคนไม

พยายามว งตาม ไมพยายามด น รนให ได

สงตางๆ มาเพอสนองความตองการของตวเอง

มากจนเกนไป แตถ า เหลยวหล งกลบไปด

ครอบครวกนบาง แลวถามกบตวเองวาเปน

สมาชกทดแลวหรอยง เคยใหความรกความ

อบอน เคยพดดๆ เคยถามถงความทกข ความสข

กนหรอเปลา ขาพเจาเชอแนวาถาครอบครวเขมแขง

สงคมกเขมแขง แลวใครละ จะชวยครอบครว

ของคณได ถาไมใชตวคณเอง

ทกกจกรรมท เกดขนในชวตประจำวนของ

ครอบครวและการมวถชวตทเรยบงาย นำไปส

ความสมพนธทดระหวางสมาชกในครอบครว

๔๒ ๔๓

พงงา

พระสงฆใชวามหนาทเทศนาใหผทเลอมใส

ศรทธาตอศาสนาฟงเพยงอยางเดยวไม แตตอง

ประพฤตชอบ เปนเยยงอยางได มโลกทศนท

กวางไกลและเปนมตรกบชมชน เชนเดยวกบ

พระศรฤกษ วชชาธโร หวหนาสำนกสงฆ

ทงศรมหาโพธ ตำบลปากอ อำเภอเมอง จงหวด

พงงา หรอททกคนรจกนามวา ทานเจน

พระศรฤกษ วชชาธโร เปนพระนกพฒนา

เปนมตรกบทกคน ตอนรบพทธศาสนกชนได

ตลอดเวลาทเหมาะสม บรเวณกฏของทานไมมรว

กน ไมมปายบอกเวลา ใครมธระสามารถเขาพบ

ทานไดเลย ทานใชวธการสอนโดยการทำใหด

ตอนกลางวนทานไมชอบจำวด แตทานจะใชเวลา

พฒนา ซอมแซม ดแลรกษาความสะอาด จน

ทำดใหเดกด

วถพทธทโรงเรยนเมองพงงา

เรอง

สภารตน จตตพนธ

โรงเรยน

เมองพงงา

บานบางแนะ ต.นบปรง

อ.เมอง จ.พงงา

ทำใหสภาพแวดลอมรมรนนาอย ทำใหพระรปอน

ตองออกจากกฏเพอมาชวยทาน เชนเดยวกนใน

ทกปทางโรงเรยนเมองพงงาจะนำนกเรยนไปเขา

คายคณธรรม โดยทานกเปนพระวทยากรรวมดวย

ทนาสงเกตมากทสดคอการแบงหนาทรบผดชอบ

คอ ถาครทำกจะแบงวากลมไหนรบผดชอบตรงไหน

สำหรบทานไมมการแบงไมมการสง แตเมอถง

กจกรรมยามวางทานถอแปรงขดหองนำ นำยาขด

ตรงไปยงหองนำ แลวขดใหนกเรยนด ไมนาน

นกเรยนเรมทยอยชวย ทานกถอยออกมาแลวจบ

ไมกวาดเพอกวาดใบไม นกเรยนกชวย เมอถงวน

ถดไปทานกบอกนกเรยนวาถงเวลาของกจกรรม

ยามวางแลวใหนกเรยนตามอธยาศย สงทคณคร

แปลกใจมากทสดคอนกเรยนดำเนนกจกรรมทก

๔๒ ๔๓

ขอเลอกเปนคนด

อยางดวยตวเอง ไมวาขดหองนำ กวาดใบไม

ทำความสะอาดทหลบทนอน เขาไปชวยคณคร

ในครว นคอสงทครทกคนภมใจและคดวาการ

เขาคายโดยมทานรวมเปนพระวทยากรไดอะไร

มากกวาวตถประสงคของโครงการทวางไว

พระผเสยสละรปนไมเพยงแตอบรมสงสอน

นกเรยน ทานยงเปนหวงผนปาและธรรมชาตท

ถกทำลาย ในขณะนทานไดจดตงศนยจตอาสาท

สำนกสงฆ สมาชกกลมเปาหมายของทานคอ

เยาวชนในหมบาน กไดมนกเรยนโรงเรยนเมอง

พงงารวมอยดวยเพอรวมฟนฟธรรมชาต รกษา

ผนปาและแหลงนำ

ทนาสงเกตมากทสดคอการแบงหนาทรบผดชอบ

คอ ถาครทำกจะแบงวากลมไหนรบผดชอบตรงไหน

สำหรบทานไมมการแบงไมมการสง

หากทกสถาบนทางสงคมมสวนรบผดตอ

สงคม ทกคนไมนงดดาย ไมถอศกดศรมากจน

เกนควร เปนผเสยสละบางไมพงแตได ผใหญก

ปฏบตตนเปนแบบอยางทด เหมอนคำกลาวทวา

ทำดใหเดกด สงคมจะนาอย เยาวชนพนธใหม

พนธดกจะเกดขน

ชวตของคนเราเกดมาแมจะเลอกเกดไมได

แตคนเรากสามารถเปนคนดไดถงจะเกดมาอยใน

ฐานะอะไรคนเรากสามารถเปนคนด เปนลกทด

ของพอของแมและของสงคมเหมอนดงปณธาน

ของหน หนชอเดกหญงสนสา กอสาย ศกษาชน

มธยมศกษาปท ๑ โรงเรยนเมองพงงา

ครอบคร วของหนอย ด วยกน ๕ คน

หนอยกบแมมาตงแตหนอยชนประถมศกษา

ปท ๔ เพราะพอหน ไปมครอบครวใหมซ ง

นานๆ ครงทพอกลบมาเยยมหน แตหนกอย

อยางมความสข สวนลกๆ ในใจของหน หนก

อยากมพอมแมอยดวยกนพรอมหนาพรอมตา

แตหนกไดขอคดจากครคนหนงในโรงเรยนทสอน

หนวา เหตผลของผใหญในบางเรองเดกไมจำเปน

เรอง

สนสา กอสาย

โรงเรยน

เมองพงงา

บานบางแนะ ต.นบปรง

อ.เมอง จ.พงงา

๔๔ ๔๕

เหตผลของผ ใหญ ในบางเรองเดกไมจำเปน

ตองร เขาใจและหาคำตอบในขณะนน ขออยาง

เดยวคอการหาคำตอบใหกบตวเองวาจะเปน

คนดไดอยางไร

เรอง

ใบเฟรน คำพฒจนทร

โรงเรยน

เมองพงงา

บานบางแนะ ต.นบปรง

อ.เมอง จ.พงงา

ตองร เขาใจและหาคำตอบในขณะนน ขออยางเดยว

คอการหาคำตอบใหกบตวเองวาจะเปนคนด

ไดอยางไร

การดำเนนชวตของหนตองอยบนฐานของ

ความประหยด เพราะแมตองทำงานเลยงหน

ยายและคนอนๆ ในครอบครว เมอหนกลบจาก

โรงเรยน สงแรกทหนทำคอเดนไปในครวเพอ

ลางจาน หงขาว และกวาดขยะ ในขณะทรอแม

กลบมา หนกทำการบาน สำหรบวนหยดหนเหน

เพอนคนอนๆ ขบรถเทยว หนไดแตนงมอง

มอยครงหนงแมกเหนและถามหนวาอยากเทยว

เหมอนเพอนเหลานนใชไหม หนกคดนอยใจชวต

กตอบแมวาอยากไปแตเรามนจน หนสงเกตเหน

แมตาแดงๆ กรตววาตวเองทำผดททำใหแม

เสยใจ ตงแตนนมาหนเชอฟงทแมสอน และหน

กไดนำเรองราวของหนไปสอนเพอนๆ ในหองเรยน

โดยไมอายเลย

ในเวลานหนรและเขาใจแลววาการทหน

ตงใจเรยน ไมเทยว ไมเกเร ผลสดทายคอการทำให

คนทรกหนคอแมมความสขเพราะผลการเรยนอย

ในระดบทนาพอใจถงแมวาหนจะเรยนไมเกง

เดกหญงโชคด

๔๔ ๔๕

ความสขแหงความดนนยอมเปนสงททก

คนปรารถนา แตใชวาทกคนจะมเหมอนกน ทงน

ขนอยกบกรรมแตละคน หลายคนคดอยากเปน

คนด อยากทำดใหแกสงคม อยากตอบแทน

บญคณของแผนดน แตพวกเขากไมมโอกาส

เพราะอยในสงแวดลอมทไมดและขาดภมคมกน

ทดในจตใจ

หน เดกหญงใบเฟ รน คำพฒจนทร

หนมความคดว าการทำความดน น ทำให

หนมความสขมาก แลวเปนความโชคดทหนไดรบ

โอกาสจากคณครในโรงเรยนและหนวยงานตางๆ

ทงของรฐและเอกชนท ใหการสนบสนนและ

สงเสรมหน หนไดจดทำโครงงานคณธรรมไดเปน

ตวแทนเขาแขงขนระดบภาคใต เมอทราบคะแนน

ห น เ ส ย ใ จ ม า ก ค อ ๗ ๙ . ๙ ๖ ค ะ แ น น

ไดเหรยญเงน อยลำดบท ๕ อก .๐๔ คะแนน

จะได ๘๐ คะแนน (เหรยญทอง)

มาถงวนนความเสยใจไมมแลวเพราะ

โครงงานนทำใหเพอนหนหลายคนเปลยนนสย

มาเปนเดกด ตงใจเรยน ซงผลการเรยนกผาน

ทกวชา ทงๆ ทกอนหนานสงงานไมครบคาดวา

จะตด ร หลายตว หนไดรบเกยรตบตรยกยอง

เดกดมคณธรรมจรยธรรมจากผวาราชการจงหวด

พงงาเนองในวนเดกแหงชาตประจำป ๒๕๕๒

และหนไดแขงขนการประกวดโครงการเกษตร

พอเพยงในโครงการเกษตรพอเพยงเพอการ

พฒนาทยงยน ทำใหหนและครอบครวรจกใช

ชวตอยอยางพอเพยงจนสามารถเปนแบบอยางให

กบเพอนนกเรยนและบคคลๆ ตางในชมชนได

การทำความดนนใชวาเปนการปฏบตตน

เปนคนดเพยงอยางเดยว แตตองชวยเหลอ

แนะนำ สนบสนนใหผอนรกในการทำความดดวย

สำหรบหนเชอวาการทำความดไมตอง

รอโอกาสด แตโอกาสดๆ จะมาหาเราเองถาเรา

ดพรอม เหมอนหนทเกดมาโชคด

การทำความดนนใชวาเปนการปฏบตตนเปนคนด

เพยงอยางเดยว แตตองชวยเหลอ แนะนำ

สนบสนนใหผอนรกในการทำความดดวย

๔๖ ๔๗

วนเขาพรรษา (วนแรม ๑ คำ เดอน ๘)

หรอเทศกาลเขาพรรษา (วนแรม ๑ คำ เดอน ๘

ถงวนขน ๑๕ คำ เดอน ๑๑) ถอไดวาเปนวนและ

ชวงเทศกาลทางพระพทธศาสนาทสำคญเทศกาลหนง

ในประเทศไทย โดยมระยะเวลาประมาณ ๓ เดอน

ในชวงฤดฝน โดยวนเขาพรรษาเปนวนสำคญทาง

พระพทธศาสนาทตอเนองมาจากวนอาสาฬหบชา

(วนขน ๑๕ คำ เดอน ๘) ซงพทธศาสนกชน

นราธวาส เขต ๒

เรอง

วนวสา ถนอมพร

โรงเรยน

บานสไหงโก-ลก

อ.สไหงโก-ลก

จ.นราธวาส

ตามรอยบญแหงศรทธา

ชาวไทยท งพระมหากษตร ย และคนท ว ไป

ไดสบทอดประเพณปฏบตการทำบญในวน

เขาพรรษามาชานานแลวตงแตสมยสโขทย ในวน

เขาพรรษาและชวงฤดพรรษากาลตลอดทง ๓ เดอน

พทธศาสนกชนชาวไทยถอเปนโอกาสอนดทจะ

บำเพญกศลดวยการเขาวดทำบญใสบาตร

ฟงพระธรรมเทศนา

๔๖ ๔๗

“วดในโรงเรยน” เปนกจกรรมหนงท

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกจดขนเพอใหนกเรยน

ทนบถอศาสนาพทธไดฝกฝนวชาความรทไดรบ

จากบทเรยนเพอใหความรคงทนอยางยงยนโดย

การปลกฝงดวยการปฏบตจร ง นนคอการ

ตกบาตรเขาพรรษา โรงเรยนจำลองหองพทธ

ศาสนาเปนศาลาการเปรยญเพอปฏบตศาสนกจ

ทางพทธศาสนาในฐานะชาวพทธทกวนพระ

ทตรงกบวนเปดเรยน เพอใหนกเรยนรวมใน

พธกรรมวนธรรมสวนะ อยางเชนทพทธศาสนกชน

ทวไปปฏบต ไดรบรถงบรรยากาศการเขาวด

ทำบญใสบาตร ฟงพระธรรมเทศนา พระจาก

วดตางๆ จะถกนมนตสบเปลยนมาประกอบ

พธกรรมทโรงเรยนและฉนเชาเฉกเชนเดยวกบ

การฉนเพลทวด ไมเพยงแตนกเรยนเทานนท

รอคอยใหกจกรรมนมาถง ผปกครองกเชนเดยวกน

เชาในวนทมกจกรรมภาพทไดเหนนกเรยน

ตวนอยชายหญง หนาตาสดชน ยมแยม เดนหว

ปนโตโถใหญบาง เลกบาง ตามแตทผปกครองจะ

จดเตรยมไวให เดนมงมายงหองพทธศาสนาซง

ตงอยภายในสดของโรงเรยนซงเปนมมทสงบและ

รมเยน ภาพคณะคร นกเรยนและผปกครองท

สาละวนอยกบการจดวางปนโต นำดม ทสำคญไม

เคยขาดนำพรกและผกเหนาะทงสดและผาน

กรรมวธทำใหสก โดยเฉพาะฤดนในพนทอำเภอ

สไหงโก-ลกจะมสะตอ ซงเปนผกพนบานออกผล

มากมาย เปนเมนของคนปกษใต (ภาคใต) จรงๆ

มองไปรอบๆ อาหารถกจดวางเรยงรายบรเวณ

หนาอาสนะสแดงเดนขอบดวยดนสทองโดดเดน

สวยงาม บางใสปนโต บางใสถาดเปนพอก

(สำรบ) นำบรสทธในขวดวางจบกลม ดอกไมใน

แจกนหนาพระหลากส มองแลวสดชนหวใจ อก

ทงดอกไมในพาน ธปเทยนแพและรายชอนกเรยน

ในการแสดงตนเปนพทธมามกะ บาตรพระสำหรบ

ใสปจจยทำบญ ถกจดวางไวอยางเปนระเบยบ

เรยบรอย ดเดนชด บรเวณดานขางพระประธาน

กลนธปตลบอบอวล

“ทดสอบ ทดสอบ” เสยงคณครผควบคม

เครองเสยงเตรยมความพรอม ไมนานนกทก

อยางท ไดชวยกนจดเตรยมสำเรจเรยบรอย

นกเรยนนงเปนแถวพรอม คณครพรอม ผปกครอง

พรอม บรรยากาศเหมอนวดไมผดแผก ทนใดท

รถตของโรงเรยนจอดบรเวณดานหนาหองพทธ

ศาสนา เสยงภายในหองกเงยบลงโดยไมได

นดหมาย

“นมนตคะทาน” เสยงพนกงานตอนรบ

กล า วซ ง ไม ใ ช ใ ค รท ไ หนหวหนากลมสาระ

สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม คณครสมหมาย

ตนหน แมงานใหญนนเอง “โมง โมง โมง” เสยง

ฆองดงขน ๓ ครง เพอเปนสญญาณใหทกคนใน

โรงเรยนทราบวาขณะนกจกรรมตกบาตรเขา

๔๘ ๔๙

พรรษาเรมตนแลว “เตรยมพรอมบชาพระรตนตรย

ผชายนงทาเทพบตร ผหญงนงทาเทพธดา”

มคนายกนอยกลาว ตวแทนนกเรยนทไดรบมอบ

หมายใหเปนประธานในพธกทราบหนาทของ

ตนเองทนทลกขนไปจดธปเทยนบชาพระรตนตรย

บรเวณพระประธานทตงประดษฐไวอยางสงางาม

ภายในหองพระพทธศาสนา หลงจากคำวา

“สงฆงวนทามภนเต” (กราบ) จากเสยงมคนายก

นอยจบลง คำวา “นะโมตสสะ” กดงขนพรอมกน

เสยงดงกงวานยงนกเหมอนนกรองประสานเสยง

เสยงเลก เสยงใหญ ฟงเสนาะห นกเรยนทกคน

ปฏบต ในทกขนตอนอยางต งใจและมความ

สำรวมเปนภาพทไมสามารถบรรยายความรสก

ไดเลยอยากใหทกทานไดมาเหนดวยตนเอง

แตจะมลงนอยบางทความอดทนยงไมมากพอ

ขยบซาย ขยบขวาตามโอกาส มหนาตาบงบอกถง

ความเมอยลาบาง หนมาสบตาคณครบาง

ผปกครองบาง แตกยงคงมสตไมลกขนและไม

สงเสยงดง พธกรรมดำเนนไปอยางตอเนอง

ขนตอนการเดนแถวตกขาวใสบาตรสวยงาม

เหลอเกนดแลวปลมใจเปนทสด

คราวนมาถงการประเคนของใหพระ คณคร

ทกทานนงใหกำลงใจ “จะทำถกหรอเปลานะ”

นคงเปนคำพดทอยในใจคณครทกคน บาตรททกคน

ตกขาวใสไดยกขนประเคนพระเปนลำดบแรก ตาม

ดวยนำดมอนบรสทธและอาหารคาวหวาน คณคร

ทกทานไดแตน งยม ไดยนพระสงฆแววมา

“นกเรยนไมตองยกถงมอพระทกอยางกไดมน

ผปกครองหวปนโตกลบบาน กเปนอกภาพหนงท

มองแลวยงคงตดในมโนภาพไมมลม

ว ชาพระพทธศาสนา ว ชาน ถ าถาม

นกเรยนเกอบทกคนคงจะพดเปนเสยงเดยวกนวา

นาเบอ ไมสนก ภาษาทไมคนเคยทำใหไมอยาก

ท จะจดจำ การท จะใหนก เรยนมคณธรรม

จรยธรรม ปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทด

บางคร งการจดกจกรรมตามวถพทธใหกบ

นกเรยนในทกโอกาส การเรยนรจากสงรอบๆ ตว

การไดสมผส การเหนตวอยางและไดปฏบตจรง

สงนจะสอนใหนกเรยนเปนคนด คนเกงและ

สามารถอยในสงคมไดอยางมความสขมากกวา

ภาษาทไมคนเคยในบทเรยน ๓ เดอนแหงการ

ตามรอยบญภายในโรงเรยนบานสไหงโก-ลก

ในทกป นอกจากจะไดปลกฝงใหนกเรยนเหนถง

ความสำคญของพธกรรมทางศาสนาแลวยง

เปนการสบตออายพระพทธศาสนาจากรนสรนอก

ทางหนง และยงสรางความมนใจใหกบนกเรยน

ในการเตรยมพรอมทจะรวมกจกรรมทางศาสนา

กบชมชน

นอกจากนนกจกรรมทจดขนยงใหนกเรยน

ซมซบการมนำใจ การมจตสาธารณะ การชวย

เหลอซงกนและกน โดยเขาไมรตนเองและสงนจะ

ตดตวเคาไปอยางยงยน รวมถงการสรางความ

สมพนธอนดกบชมชนผานทางกจกรรมดๆ ท

โรงเรยนจดขน “วดในโรงเรยน” คำนคงใชได

สำหรบโรงเรยนบานสไหงโก-ลก

๔๘ ๔๙

หนก นกเรยนยกวางใหชดๆ กน ถาไมถงขนมา

ขางบนกได” นคอความรนอกตำราทนกเรยน

ไดรบจากการปฏบตจรง

ระหวางทพระสงฆฉนภตตาหารนกเรยน

ทกคนจะสวดมนตทำนองสรภญญะ หากจบ

ทกบทแลวกจะนงสมาธ นเปนสงหนงทโรงเรยน

ไดกำหนดเพอลดพฤตกรรมการพดคยของ

น ก เ ร ย น เ พ ร า ะ ถ า ใ ห น ก เ ร ย น อ ย น ง เ ฉ ย

โดยไมมอะไรทำ รบรองไดยนเสยงนกหลาก

หลายชนดตองมารวมกนทหองพทธศาสนา

แหงนแนนอน

เมอสงพระสงฆขนรถตของทางโรงเรยน

ออกไป ความสงบทกอยางกจบสนลง นแหละนะเดก

หลงจากพธกรรมทางศาสนาเสรจสน กเปนเวลา

ของญาตโยม วงกลมบาง วงรบาง เกดขนภายใน

หองพทธศาสนา นนคอภาพการน งลอมวง

รบประทานอาหารเชารวมกนระหวางนกเรยน

คร ผปกครอง พดคยกน แสดงความคดเหน

ใหคำแนะนำระหวางกนและกน

สดทายกจกรรมจบลงทบรเวณลานธรรม

เพอลางภาชนะตางๆ สวนหนงและอกสวนหนง

เชดถ ระยะเวลา ๑ ชวโมง สำหรบกจกรรม

ตกบาตรเขาพรรษาสนสดลง พรอมรอยยมและ

หวใจท เตมเปยมไปดวยบญทไดสรางขนดวย

ความศรทธา มองยอนกลบไปในหองพทธศาสนา

เหมอนไมมกจกรรมใดเกดขนมากอน เปนหอง

วางทพรอมจะรบนกเรยนมาเรยนตามตารางเรยน

ทกำหนด ภาพนกเรยนหวปนโตกลบหองเรยน

การจดกจกรรมตามวถพทธใหกบนกเรยน

ในทกโอกาส การเรยนรจากสงรอบๆ ตว

การไดสมผส การเหนตวอยางและไดปฏบตจรง

สงนจะสอนใหนกเรยนเปนคนด

จดหมายของหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มงพฒนาผเรยน

ใหมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค

เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตาม

หลกธรรมของพระพทธศาสนา ยดหลกปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง มความร ความสามารถ

ในการสอสาร การคด การแกปญหา การใช

เทคโนโลยและมทกษะชวต มสขภาพกายและ

สขภาพจตทด มสขนสยและรกการออกกำลงกาย

เมลดพนธแหงความด

ทปลายรา

นครศรธรรมราช เขต ๒

เรอง

สารภ ศรราม

โรงเรยน

บานปลายรา

ต.ถำพรรณรา

อ.ถำพรรณรา

จ.นครศรธรรมราช

มความรกชาต มจตสำนกในความเปนพลเมอง

ไทยและพลโลก ยดมนในวถช วตและการ

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหา-

กษตรยทรงเปนประมข มจตสำนกในการอนรกษ

วฒนธรรมและภมปญญาไทย อนรกษและพฒนา

สงแวดลอม มจตสาธารณะทมงทำประโยชนและ

สรางสงทดงามในสงคมและอยรวมกนในสงคม

อยางมความสข

๕๐ ๕๑

โรงเรยนบานปลายรา สงกดสำนกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช

เขต ๒ มคร ๑๓ คน นกเรยน ๒๓๗ คน ผเขยน

เปนผอำนวยการโรงเรยนไดรบมอบนโยบายจาก

สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครศรธรรมราช เขต ๒ ดานการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรม ความสำนกในความเปนชาตไทยและ

วถชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ภารกจอนสำคญยงของผอำนวยการโรงเรยนคอ

การนำนโยบายสการปฏบตอยางเปนรปธรรม

ทชดเจน จงไดประชมคณะกรรมการสถานศกษา

ขนพนฐาน คณะคร ผปกครองนกเรยน เพอชแจง

นโยบายและรวมกนกำหนดแนวทางการปลกฝง

คณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะทดงามแก

นกเรยน เพอใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงค

ตามหลกสตร จงไดจดกจกรรมเพอสงเสรมและ

พฒนาคณธรรม จรยธรรมนกเรยนอยางหลาก

หลายผานกจกรรมโรงเรยนวถพทธ เนนจตอาสา ดงน

๑. กจกรรมคายคณธรรม “อนไอธรรมะ”

โรงเรยนจะจดเขาคายคณธรรมใหกบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท ๑-๖ ทกคน เพอปรบพนฐาน

คณธรรมใหกบนกเรยนกอนเปดเรยนภาคเรยน

ท ๑ ของปการศกษาใหม ซงโดยทวไปแลว

โรงเรยนตางๆ มกจะปรบพนฐานดานความรให

กบนกเรยน แตโรงเรยนบานปลายราไดตระหนก

และใหความสำคญกบ เ ร อ งคณธรรม เปน

อนดบแรก

๒. กจกรรม “เขาวดทกอาทตย จตแจมใส”

โรงเรยนจะนำนกเรยนไปทำกจกรรมทวดถำทอง

พรรณรา ทกวนอาทตย คณครและนกเรยนจะ

แตงชดขาว นำปนโตไปถวายพระ เมอปฏบต

กจกรรมทางศาสนาเสรจแลว จะรบประทาน

อาหารรวมกนหลงจากนนกจะรวมกนบำเพญ

ประโยชน พฒนาวด

๓. กจกรรมเดกด V-Star โรงเรยนไดเขารวม

โครงการฟนฟศลธรรมโลกกบชมรมพทธศาสตร

สากล ซงโครงการดงกลาวนมเปาหมายหลกเพอ

พฒนาผเรยนใหเปนผนำฟนฟศลธรรมโลกอยาง

ทกคนตระหนกและเหนคณคาของการทำความด

จงหนมาสรางความด มงมนทจะสงสมความด

และพรอมทจะทำความดทกโอกาส

๕๐ ๕๑

๕๒ ๕๓

กำหนดเวลาใหนกเรยนทกคนทำความ

สะอาดโรงเรยนพรอมกนทกวน เวลา ๐๗.๓๐ -

๐๗.๕๐ น. โดยแบงกลมรบผดชอบ ๘ กลม คอ

กลมเมตตา กลมกรณา กลมมทตา กลมอเบกขา

กลมสมมาทฏฐ กลมอหงสา กลมนวรณและ

กลมมชฌมา แตละกลมจะมครทปรกษากลม

คอยกำกบ ดแล ชวยเหลอ

ครและนกเรยนทกคนรบประทานอาหาร

ม งสว ร ต ในม อกลางวนและสวดมนตแปล

ทกวนพระ

ทกวนพระจะรองเพลงสรรเสรญพระบารม

หลงเคารพธงชาต

ทกวนพระ ครและนกเรยนทกคนแตง

ชดขาว ในชวงบายจะมครพระสอนศลธรรมมา

สอนนกเรยน

นกเรยนทกคนกลาวคำพจารณาอาหาร

กลาวคำขอบคณกอนรบประทานอาหารกลางวน

และปฏบตตามกตกาในการรบประทานอาหาร

(ไมดง ไมหก ไมเหลอ)

การเขาหองตางๆ ครและนกเรยนทกคน

ถอดรองเทาเปนระเบยบเรยบรอยตลอดเวลา

ไมมอาหารขยะจำหนายในโรงเรยน

ครและนกเรยนทกคนจะนงพนรบประทาน

อาหารเปนกลมและใชภาชนะสวนตวสำหรบ

รบประทานอาหารกลางวน

ดวยความมงมน ตงใจและปรารถนา

อย า ง แ ร งกล าท จ ะ เห นน ก เ ร ยน เป นคนด

แทจรง พฒนาผเรยนใหสามารถดแลตนเองได

โดยเฉพาะในเรองกจวตรประจำวนตงแตตนนอน

จนเขานอนหรอวถชวต โดยยดหลกไตรสกขา

(ศล สมาธ ปญญา) มงปลกฝงคณธรรมพนฐาน

๓ อยาง (มวนย ความเคารพ อดทน) ผาน ๕ หอง

สรางนสยในชวตประจำวน ซงคณธรรมในโครงการ

ฟนฟศลธรรมโลกมความสอดคลองกบคณธรรม

พนฐาน ๘ ประการ ของกระทรวงศกษาธการ

และคณลกษณะอนพงประสงคของหลกสตรแกน

กลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ในการดำเนนกจกรรมเดกด V-Star โรงเรยน

ไดรบการสนบสนนทงแผนการจดการเรยนร

สอการเรยนรและงบประมาณจากชมรมพทธศาสตร

สากลในอปถมภสมเดจพระมหารชมงคลาจารย

๔. โครงการ “พทธชยนต ฟนวถพทธวนพระ”

โรงเรยนไดเขารวมโครงการ “พทธชยนต ฟนวถพทธ

วนพระ” กบสำนกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน ตงแตปการศกษา ๒๕๕๓ เพอรวม

ฉลองครบรอบ ๒,๖๐๐ ป การตรสรขององคพระ

สมมาสมพทธเจาในระหวางวนวสาขบชา ๒๕๕๔

ถงวนวสาขบชา ๒๕๕๕ และในวโรกาสพระบาท

สมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระชนมพรรษา

๘๔ พรรษาในปพทธศกราช ๒๕๕๔ โครงการ

ดงกลาวประกอบดวยกจกรรม ดงน

ในการประชมครและบคลากรทางการ

ศกษา จะสวดมนตพรอมกนกอนประชมและ

เลาเรองความดในการประชมทกครง

โรงเรยน ทกคนตระหนกและเหนคณคาของการ

ทำความด จงหนมาสรางความด มงมนทจะ

สงสมความดและพรอมทจะทำความดทกโอกาส

จงทำใหเปนทรกและชนชมของพอแม ผปกครอง

คณคร เพอนๆ และผทไดพบเหนโดยทวไป

ผ เขยนและทมงานทกคนมความภาค

ภมใจอยางยงทไดรวมกนทมเทสรรคสรางดวย

วญญาณแหงความเปนครแท เพอบมเพาะ

“เมลดพนธแหงความด” ใหเกดขนกบชมชน

บานปลายราแหงน โดยคาดหวงวาเมลดพนธแหง

ความดเหลาน จะเปนผนำความดสชมชนและ

นำสงคมสสนตสขตอไป

๕๒ ๕๓

บคลากรทกฝายภายใตการมสวนรวมของบาน

วดและโรงเรยน ไดรวมดวยชวยกนจดกจกรรม

เพอปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะ

ทดงามแกนกเรยนโรงเรยนบานปลายรา ทำให

ประสบผลสำเรจ บรรลเปาหมาย สามารถเปลยน

พฤตกรรมผเรยนไปในทางทดอยางเหนไดชดเจน

คอ ผ เ ร ยนมความประพฤตด มคณธรรม

มระเบยบวนย มความซอสตยสจรต มความ

สามคค เออเฟอเผอแผ รจกการเปนผใหและ

ผรบทด รจกบทบาทหนาทของตน มลกษณะ

อนพงประสงคตามหลกสตร

ปจจบนนนกเรยนทกคนจะมความสข

สนกกบการไดมาโรงเรยน รกและหวงแหน

๕๔ ๕๕

ตรง เขต ๑

๕๔ ๕๕

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรง ไดรบการ

เสรมหนนจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดน

เชงคณธรรม องคกรมหาชน ตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๐

ถงปปจจบน เปนเวลา ๕ ป ไดรบการเสรมหนน

งบประมาณใหดำเนนงานดานการจดการ

“ศนยการเรยนรดานการเสรมสรางเดกดมวนย”

ดงน ป ๒๕๕๐ โครงการเสรมสรางเดกดมวนย

ป ๒๕๕๑ โครงการตามรอยเทาพอ...กนอย...

อยางพอเพยง

ป ๒๕๕๒ โครงการรอยรดดวงใจสายใย

ครอบครวอบอนป ๒๕๕๓ โครงการศนยการเรยน

ดานการเสรมสรางเดกดมวนยและป ๒๕๕๔

โครงการพฒนาศกยภาพศนยการเรยนดานการ

เสรมสรางเดกดมวนย

จากการดำเนนงานดานการเสรมสรางเดกด

มวนยรวมกบศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดน

เชงคณธรรม เพอปลกฝงใหเยาวชนของชาตเปน

คนดมวนย มคณธรรมจรยธรรม ไดดำเนนงาน

หลากหลายวธการดวยกนในแตละโครงการของ

ศนยการเรยนรดานการเสรมสรางเดกดมวนย

เรองคณธรรมเปนเรองทสอนหรอฝกยากมาก

เพราะไมเหนเปนรปธรรม ตางกบการจดการเรยน

การสอนทวไป เมอสอนเสรจบทเรยนกทดสอบ

ผลลพธเปนคะแนนประเมนผลการสอน สำหรบ

การสอนหรอฝกใหนกเรยนมวนยมคณธรรมตอง

วดประเมนผลทผลกระทบ (CIPPI MODEL)

ศนยการเรยนดานการเสรมสรางเดกด

มวนย โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงมวธการสอน

การฝกใหนกเรยนมคณธรรมพนฐานหลายวธดวยกน

แตละวธการลวนแลวแตเกดวนยและคณธรรม

ทยงยนและดำเนนการทงโรงเรยนเกดประโยชน

กบโรงเรยนและชมชนไดแก “กจกรรม ๑ คน

๑ คน ๑ ตน ๑ กระถาง

เรอง

สรพล มสกพนธ

โรงเรยน

ตนบากราษฎรบำรง

ต.นาพระ อ.เมอง จ.ตรง

๑ ตน ๑ กระถาง” นกเรยน ๒๑๐ คน มกระถาง

ตนไมทนกเรยนเพาะเลยงไวจำนวน ๒๑๐ กระถาง

เปนอยางนอย เพอเสรมสรางวนย ความรบผดชอบ

ความขยน ความประหยด ซอสตย อดทน มวนย

สภาพ สามคค มนำใจและกตญญ

วตถประสงค

นกเรยน ๒๑๐ คน ปลกตนไมในกระถาง

และรบผดชอบเลยงดตนไม อยางนอย ๑ คน

๑ ตน ๑ กระถาง ตลอดปการศกษา

บคลากรครรวมกนสรางกระบวนการเรยนร

เรองการปลกตนไมใหกบนกเรยนและตดตาม

พฤตกรรมการเลยงไมกระถางดานผลกระทบ

(IMPACT) ของนกเรยน (วนยพนฐานจากการ

เลยงไมกระถาง)

ชมชนผปกครองใหความสำคญและ

เสรมหนนกจกรรม ๑ คน ๑ ตน ๑ กระถาง

เปาหมาย

๑. นกเรยนทกคน (ชนอนบาลถงชน

ประถมศกษาปท ๖) จำนวน ๒๑๐ คน

๒. คณะครทกคน (๑๐ คน)

๓. ผปกครองนกเรยนทกคนและชมชน

๕๖ ๕๗

กระบวนการ/วธดำเนนการ

๑. จดกจกรรมเวทชมชน เพอหารอรวม

กนเรองการเสรมสรางวนยพนฐานทถาวรและยง

ยนใหกบนกเรยน ตลอดถงใหชมชนผปกครองได

เสรมหนนกจกรรม เชน จดหากระถางและ

พนธไมใหกบนกเรยน

๒. คณะครและบคลากรวางแผนการ

ดำเนนงานและขบเคลอนกระบวนการจดการ

เรยนการสอนโดยคำนงถงความแตกตางตาม

ระดบชนเรยน

นกเรยนชนอนบาลใชกระถางใบเลกปลก

ตนตะบองเพชร

นกเรยน ป.๑ - ๒ กระถางใหญหนอย

ปลกไมประดบ เชน โกศล

นกเรยน ป.๔ - ๖ กระถางใหญแตสามารถ

ยกเคลอนยายได ปลกไมใหญมราคาและตอง

ดแลมากขน

คณคร ประจำช นหร อคณคร ท ไ ด ร บ

มอบหมายตดตามกำกบดแลการเลยงตนไม

ของนกเรยนทกระยะ ตลอดปการศกษา

นกเรยนมแบบบนทกการเลยงตนไมสงให

คณครประจำชนหรอคณครผรบผดชอบตรวจ

ตดตามสปดาหละครงเปนอยางนอย (วนยความ

รบผดชอบ)

คณครใหความสำคญพจารณาคดเลอก

ตนไมของนกเรยนทเลยงไดสวยงามจดตกแตง

สถานทเมอมกจกรรมวนสำคญของโรงเรยน เชน

ประดบเวทหรอไปแสดงในงานตางๆ ทชมชน

ตองการใชไมประดบตกแตงงานพธตางๆ และ

พจารณาคดเลอกใหรางวลแกนกเรยนทเลยง

ต น ไม ได สมบ รณ เด อนละ ๑ กระถางต อ

๑ หองเรยน (รบรางวลหรอรบการยกยอง)

นก เร ยนจดสวนหยอมร วมกนคนละ

๑ กระถางโดยใชกระถางตนไมของนกเรยน

๓ เดอนตอครง (ผลทไดรบคอความสามคค

เออเฟอซงกนและกน)

การประเมนผลกจกรรม ๑ คน ๑ ตน

๑ กระถาง

การประ เมนผลโครงการใช (C IPP I

MODEL) เพราะตองการวดผลดานผลกระทบ

ความรบผดชอบและคณธรรมพนฐาน “กจกรรม

นไมไดหมายความวานกเรยนปลกตนไมแลวได

ไ ม ก ร ะ ถ า ง ๑ ค น ๑ ต น ๑ ก ร ะ ถ า ง

แตหมายความวาปลกตนไมแลวไดอะไรในดาน

ผลกระทบทตามมาใน 1 ปการศกษา (วนย

ความรบผดชอบและคณธรรมพนฐาน)”

บรบท (CONTEXT) ประเมนผลบรบทของ

โรงเรยนสภาพชมชนสงคมและพนฐานคณธรรม

จรยธรรมของนกเรยน

ป จ จ ยนำ เ ข า ห ร อต วป อน ( I N PU T )

นกเรยน วสดอปกรณ พนธไม

กระบวนการ (PROCESS) จดการเรยน

การสอนขนตอนการเพาะเลยงตนไมกระถาง

ผลลพธ ( PRODUCT ) ผลลพธ ท ไ ด

ไมกระถาง ๑ คน ๑ ตน ๑ กระถาง

ดานผลกระทบ ( IMPACT) นก เรยน

เกดความรบผดชอบ เกดวนย คณธรรมพนฐาน

ผลทไดรบ

นกเรยนทกคนมตนไมเปนของตนเอง

ตามทชอบ ๑ คน ๑ ตน ๑ กระถาง

นกเรยนเกดความรบผดชอบ เกดวนย

และคณธรรมพนฐาน ขยน ประหยด ซอสตย

อดทน มวนย สภาพ สามคค มนำใจ

มพนธไมกระถางใชในงานกจกรรมของโรงเรยน

และชมชน ชมชนไดมสวนรวมและเสรมหนน

๕๖ ๕๗

บทความสงขลา ๓

สงขลา เขต ๓

เรอง

กนกกาญจน เรองชวย

โรงเรยน

ไทยรฐวทยา ๘๐

(ชมชนบานวงปรง)

ต.เขามเกยรต

อ.สะเดา จ.สงขลา

นทานคณธรรม

ดฉนเปนครผสอนทมอายนอยทสดใน

โรงเรยน สอนวชาคณตศาสตร ในระดบชน

ประถมศกษาปท ๖ จนถงชนมธยมศกษาปท ๓

มารบราชการครงแรกทโรงเรยนไทยรฐวทยา ๘๐

ครงแรกทเขามาในโรงเรยน มนกเรยนคนหนง

มาสวสดและพดวา “ธรรมะสวสดคะ” ดฉนม

ความแปลกใจวาทำไมจงมคำวา ธรรมะ ก

สอบถามจากคณครในโรงเรยนทราบวาโรงเรยน

ไทยรฐวยา ๘๐ เปนโรงเรยนวถพทธ ดฉนกม

ความประทบใจในความสภาพนอบนอมของนกเรยน

อยมาวนหนง ดฉนไดรบคำสงใหรบผดชอบ

กลยทธท ๑ ของโรงเรยนคณธรรมชนนำ ซงตอง

จดกจกรรมทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมแกนกเรยน

กคดวาเราจะทำอะไรด เพอเปนการจดกจกรรม

การเรยนการสอน พบวานกเรยนชอบใหคณคร

เลานทานใหฟง กเกดความคดวานาจะใหพโตๆ

มาเลานทานใหนองๆ ฟง ตอมาไดคดเลอก

นกเรยน V-Star และตวแทนนกเรยนจากคณะ

กรรมการนกเรยนมาเลานทานทมคตสอนใจและ

สงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน เชน เรองมด

ภาพ : creativecommon.org

๕๘ ๕๙

เรอง

ลดดา เทพสวรรณ

โรงเรยน

บานแซะ

ต.สะกอม อ.เทพา

จ.สงขลา

เรอง

ไพศาล พนาศรนย

โรงเรยน

บานมวงถำ

ต.สะกอม อ.เทพา

จ.สงขลา

จากการทไดยายมาอยโรงเรยนบานแซะ

ตงแตป ๒๕๓๘ โรงเรยนบานแซะเปนโรงเรยน

ขนาดเลก มนกเรยนนอย นาจะพฒนาใหนกเรยน

เปนคนดมศลธรรมได และอกอยางกเปนโรงเรยน

ตนกำเนดการศกษาของขาพเจาตงแต ป.๑ - ป.๔

คดวาเมอมาอาศยแผนดนเกดตองพฒนาใหด

ทสดโดยเฉพาะดานคณธรรม มหลายๆ เรอง

ผมไดยายมาสอนทโรงเรยนบานมวงถำ

เมอวนท ๒๙ กมภาพนธ ๒๕๕๑ วนทยายมาวนแรก

ทางผอำนวยการไดจดโตะคร ๑ ชด ประจำชน

ป.๓ - ป.๔ ซงมเดกทงหมด ๑๓ คน ผมไดรอ

โตะในลนชกโตะด ปรากฏวาเหนกลองอย ๑ ใบ

เมอเปดดกเหนเงนเลยเอามานบดกปรากฏวาเปน

เงนจำนวน ๓,๐๐๐ บาท ผมสงสยเลยถามดวา

“ลก...เงนของใคร” เดกกบอกวาเปนเงนฝากของ

ทกคน ทกวนพวกเราเกบกนเอง แลวคอยฝากคร

เงนตงไวอยางนนไมหายหรอลก เดกบอกวาไมหาย

หนาตางไมปดไมลงกลอน ประตกปดไมแนน

หองกเปนหองธรรมดา ไมมฝากน ผมไดไปพด

ธนาคารความด ตอบแทนแผนดนเกด

แปลกแตจรง หนาแถวใหนกเรยนและคณครฟงวาโรงเรยนเรา

สดยอดเลย ทผานมาไมมปญหาเลย เรองขโมยก

ไมม ทงๆ ทฐานะของหมบานกไมดเทาไหร แต

คณครกปลกฝงคณธรรมโดยเปนคณธรรมของ

ศาสนาอสลาม ไมหยบไมฉวยของคนอน เพราะ

วาจะไดมากยากลำบาก คณครกปลกฝงมา

ตลอด บอกเพอนครวา ควรเกบเงนมาไว เพอนคร

บอกวาไมตองเกบ จนกระทงบดนกยงปลกฝงคณ

ธรรมเกยวกบความซอสตย โดยยดหลกวาของๆ

เขา เราจะไมแตะตอง ของๆ คนอนทไมใชของ

เราๆ จะไมแตะตอง โดยครจะพดยำหนาแถว

และอบรมในหองเรยนเปนประจำ จนบดน

แขนงไม คตสอนใจ สามคคคอพลง ความกลมเกลยว

ยอมนำมาซงความมนคง เปนตน ในทกวน

องคารและวนศกร หนาเสาธงในกจกรรมยามเชา

นกเรยนสวนใหญกมความตงใจในการรบฟงและ

ใหความรวมมอเปนอยางด

ตอมาดฉนพยายามคดวาการออกมาเลา

เฉยๆ ในบางคร งไมคอยเราความสนใจแก

นกเรยน จงใหนกเรยนทมความสามารถในการ

วาดรปวาดภาพประกอบ นกเรยนกใหความ

สนใจมากขน ดฉนคดวานกเรยนนาจะนำคต

สอนใจ หรอขอคดทไดจากนทานทไดรบฟงไป

ประยกตใชในชวตประจำวนไดบางไมมากกนอย

ขณะนดฉนไดจดกจกรรมทเปนการปลกฝง

คณธรรมจรยธรรมแกนกเรยน คอ การประกวด

แตงนทานสงเสรมคณธรรม หรอการเขยนเลาเรอง

คณธรรมจรยธรรมทนกเรยนพบเจอ เรองใดทได

รบการคดเลอกจะมรางวลมอบใหและจะนำมา

เลาหนาเสาธง

ทจะเลา วนนขอเลาเรองเกยวกบความซอสตย

ของนกเรยนโรงเรยนบานแซะ แรงบนดาลใจเรมจาก

การลกเลกขโมยนอยในหองเรยนและโรงเรยน

ทำใหเปนเรองทปวดหวและอยกนอยางไมมความ

สขทงครและนกเรยนรวมถงบคลากรอนๆ ครใชวธแก

หลายวธกไมสำเรจ จงคดลองทำโครงการธนาคาร

ความด และของหายไดคนขนมา โดยประชมนกเรยน

๕๘ ๕๙

เรอง

ทพาพร อภจตตดำรง

โรงเรยน

บานถำตลอด

ต.เขาแดง อ.สะบายอย

จ.สงขลา

ขาพเจาเรมงานปลกฝงคณธรรมใหกบลกศษย

อยางจรงจง และเปดเผยในป ๒๕๔๖ โดยการ

เปดตวโครงการทอยากทำมานาน คอ “โครงการ

พาลกเทยววด” ชอโครงการนดงกองอยในอก

มานานตงแตกลบจากสวนโมกข ความตงใจวา

จะตองพาลกศษยไปวดไปทำความรจกกบหลก

ไตรสกขาแหงพระธรรมคำสอนของพทธองคใหได

จะฉดลกศษยออกจากชมชนท เตมไปด วย

อบายมข ยาเสพตด และสงแวดลอมอนไม

พงประสงคไปสรมเงาพระพทธศาสนาทสงบเยน

สะอาด และประเทองปญญาใหได

เมอโครงการพาลกเทยววดไดรบการอนมต

จากผบรหาร กเรมประชาสมพนธสานตอไปถง

ผปกครอง กไดรบการตอบรบอยางดทสด ดวย

เหตทผปกครองไดสมผสกบเดก ป.๔ ของปนน

ซงเปนกลมตวอยางจงเรมเดนหนากน โครงการ

ทกกจกรรมจะสอสารถงผปกครองตลอดเวลา

และไดรบความชนชมรวมมอ สนบสนนทกๆ

กจกรรม เรมดวยการฝกลกนงสมาธแบบอานา-

ปานสตทกชนเรยน พาลกไปรวมกจกรรมวน

สำคญทางศาสนา ประเพณ วฒนธรรมทวด รวม

กบชมชนเปนประจำและบอยมาก ถงวนพระจะ

พาลกไปทำบญตกบาตร ฟงเทศน เปลยนวธ

หาความรแบบจำเจจากคร ไปเรยนกบพระ

ภกษบาง

พาลกไปวด

และสรางขอตกลง และมสมดใหนกเรยนบนทกความด

เมอนกเรยนเจอเงนหรอสงของ ใหคณะกรรมการ

นำไปเสนอหาเจาของและคนใหเจาของ ถาไมม

เจาของ ถาเปนเงนเกบใสกระปกออมสนของ

โรงเรยน นำเงนสวนนไปทำบญวนทอดกฐนหรอ

ทอดผาปา ถาเปนสงของกใหเกบไวเปนสวนกลาง

ไวชวยเหลอนกเรยนทลำบาก และความซอสตยมผล

มาจากการออมทรพยดวย ทำใหเดกไมอยากได

ในป พ.ศ. ๒๕๔๖ ในวนมาฆบชาพาลกไป

ถอศล ๘ ปฏบตธรรมนอนกนทวด ๓ วน ๒ คน

วทยากรคอพระภกษ เจาหนาทอนรกษปาไมเจา

หนาทปราบปรามยาเสพตด เจาหนาทตำรวจ

จราจร ความร ประสบการณทลกไดหลายอยาง

ผปกครองตามมารวมกจกรรม หงหาอาหารใหลก

เปนภาพบรรยากาศทอบอน เตมไปดวยไอรกท

บรสทธ สะอาด ชนชม ภาคภมใจ ผกพน และ

กระทำเชนนสบมาทกป จนถงวนนลกจะสวด

มนตทำวตร นงสมาธทกวนจนทร พธ ศกร

ทกวนนลกจะสวสดทกทายกบทกคนดวย

อธยาศยทงดงาม เพลดเพลนกบการทำบญ ม

เมตตาจตอนเปนสาธารณะ สมบรณไปดวยคณ

ธรรม ๘ ประการ ดงใจหวง วนนจงเปนวนท

ยมไดแลว ดวยความภาคภมใจของครทพาพร

อภจตตดำรง คนน คนทฝาฟนและฝาฝนมาดวย

ความยากลำบาก และจะสตอ ไมทอหรอกจะ

ขอบคณ สพท.สข.๓ และ สพฐ.

ของผอน ผลสำเรจทเกดขนปจจบนนคร/บคลากร/

นกเรยน ภายในโรงเรยนอยกนอยางมความสข

บางครงครเอาเงนเหรยญบาทใสไวในตะกรารถ

เพอทดลองใจนกเรยนด กมเงนครบจำนวน บางครง

เงนตงอยในหองเรยน หรอภายในโรงเรยนเงนก

ไมเคยหาย ขาพเจาภมใจมากๆ ทโครงการน

สำเรจ

อยอยางพอเพยง เปนคณลกษณะอน

พงประสงคหนงของผเรยนทไดกำหนดไว ในหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑ หมายถงคณลกษณะอนพงประสงคท

แสดงออกถงการดำเนนชวตอยางพอประมาณ

มเหตผล รอบคอบ มคณธรรม มภมคมกนในตว

ทด และปรบตวเพออยในสงคมอยางมความสข

(สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. :

๒๕๕๒) เปนวถการดำเนนชวตทสอดคลองกบ

แนวคดของเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนปรชญา

ทชแนะแนวทางการดำรงชวตและปฏบตตนท

เหมาะสม มพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของ

สงคมไทย ทสามารถนำมาประยกตใชไดตลอด

เวลา โดยคำนงถงความพอประมาณ ความม

เหตผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใช

ความร ความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบ

การวางแผน การตดสนใจและการกระทำ และ

อยอยางพอเพยง

พทลง เขต ๑

เรอง

จราภรณ ศรสวรรณวเชยร

โรงเรยน

วดโงกนำ

อ.ควนขนน จ.พทลง

เปนการมองโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลง

อยตลอดเวลา

โรงเรยนวดโงกนำไดรบการคดเลอกให

เปนสถานศกษาพอเพยง ปการศกษา ๒๕๕๒ ไดจด

กจกรรมการเรยนการสอนและจดโครงการเพอ

ขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงสวถชวตมาอยางตอเนอง

และในปการศกษา ๒๕๕๓ ไดกำหนดให “อยอยาง

พอเพยง” เปนคานยมของโรงเรยน ซงไดดำเนนโครงการ

เพอใหบรรลคานยมและคณลกษณะทพงประสงค

เชน โครงการสมสนเงนออม เปนโครงการทให

ครและนกเรยนออมเงนกบโรงเรยน ออมเปนรายวน

ตามความสมครใจ ผลการดำเนนงาน ครและนกเรยน

รอยละ ๑๐๐ ออมเงนกบโรงเรยน ซงปจจบน

โรงเรยนมเงนออมจำนวน ๙๘๗,๖๑๖.๕๖ บาท

โรงเรยนไดนำเงนจำนวนนเปนกองทนสวสดการคร

นำดอกผลมาเฉลยคนแกสมาชก และสวนหนง

นำมาเปนทนการศกษาแกนกเรยน

๖๐ ๖๑

โครงการเศรษฐกจพอเพยง เปนโครงการท

ประกอบดวยกจกรรมหลายกจกรรม คอกจกรรม

เลยงปลาดกในบอพลาสตก เปาหมายคอนกเรยน

มธยมศกษาปท ๑-๓ เลยงปลาดก จำนวน ๒ บอ

ไดแบงผลผลตเปนสามสวน สวนทหนง แบงให

นกเรยนทรบผดชอบ สวนทสอง นำมาใชเปนสอ

ในการเรยนรเรองการทำปลาดกรา โดยเชญวทยากร

จากกลมแมบาน บานโงกนำมาใหความร สวนทสาม

ขายปลาสดใหโครงการอาหารกลางวน นกเรยน

และผปกครองทสนใจ ผลการดำเนนงานพบวา

ทำใหนกเรยนมความร ประสบการณทจะนำไปส

อาชพและมรายไดระหวางเรยน กจกรรมเพาะ

เหดนางฟา เปาหมายคอนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท ๒ เพาะเหดฟางจำนวน ๑๐๐ ถง ผลผลตท

ไดสงขายใหกบโครงการอาหารกลางวนของโรงเรยน

กจกรรมทำปยชวภาพ ทงแบบนำและแบบแหง

มเปาหมายใหนกเรยน ชน ป.๕ - ๖ มความรและ

ทำปยชวภาพได และนกเรยนนำปยทไดมาใชใน

การปลกผกปลอดสารพษ กจกรรมปลกผก

ปลอดสารพษ เปนกจกรรมทใหนกเรยนปลกผก

สวนครวทงทบานและทโรงเรยน นำผลผลตมาใช

ในโครงการอาหารกลางวน และนกเรยนนำไปใช

เองและขายใหผทสนใจ กจกรรมปลกไผลมแลง

เปาหมาย คอนกเรยนชน ป.๕-๖ ปลกไผลมแลง

นำผลผลตมาใชในโครงการอาหารกลางวนและ

ขายใหแกแมคา และบคคลทสนใจ กจกรรม

ตลาดนดนกเรยน จดภาคเรยนละ ๑ คร ง

ใหนกเรยนและผปกครองนำผลผลตในครวเรอน

และในโรงเรยนมาขาย เปนการหารายไดระหวางเรยน

ไดรบความสนใจจากแมคาและผปกครองเปน

อยางมาก

โครงการประกวดโครงงานคณธรรมอย

อยางพอเพยง วตถประสงคเพอใหนกเรยนคดแก

ปญหาและพฒนาการดำเนนชวตแบบพงตนเอง

๖๐ ๖๑

๖๒ ๖๓

มความประหยด รจกแสวงหาความรดวยตนเอง

เปาหมาย คอนกเรยนชน ป.๑ - ม.๓ จะตองม

โครงงานทกคนโดยใชกระบวนการกลมตามกลม

สาระการเรยนรทตนเองสนใจ แลวนำสงเขา

ประกวด ซงมทงหมด ๓๘ โครงงาน โครงงาน

สวนใหญมเนอหาเกยวกบการพฒนาคณธรรม

ของนกเรยนในโรงเรยน การนำขยะมาใช การศกษา

เกยวกบสมนไพรทใชเปนยารกษาโรค การแปรรป

อาหาร

โครงการสงเสรมการอาน จดในเวลา

๑๒.๓๐-๑๓.๐๐ น. ของทกวน โดยนกเรยนนง

สมาธกอน ๕ นาท แลวตวแทนนกเรยนนำ

ตะกราหนงสอจากหองสมดมาแจกใหเพอน

นกเรยนทกคน เมอนกเรยนอานแลวกจดบนทกยอ

ออกไปเลาเรองทตนเองอานใหเพอนฟง ผลการ

ดำเนนงาน ทำใหนกเรยนทกคนไดอานหนงสอ

ทกวน

โครงการโรงเรยนวถพทธ เปาหมายคอ

นกเรยนทกคนปฏบตตนตามหลกศาสนาทตนเอง

นบถอ เปนคนด มคณธรรม มการจดกจกรรม

หลายกจกรรม เชน กจกรรมคายจรยธรรม นำ

นกเรยนชน ป.๑ - ๓ ไปเขาคายทวดเขาโพรกเพลง

นำนกเรยนชน ป.๔ - ม.๓ ไปเขาคายทวดถำ

สมะโน จงหวดพทลง ผลการดำเนนงานพบวา

นกเรยนมความพงพอใจในการเขาคายมาก ม

ความรเกยวกบหลกธรรมและปฏบตตนไดดขน

และไดกำหนดอตลกษณสถานศกษาวา “พดเพราะ

ยมหวาน ไหวสวย” ไดฝกนกเรยนอยเสมอ

โครงการปลกจตสำนกของความเปนไทย

จดเปน ๓ กจกรรมยอย คอ กจกรรมจตสาธารณะ

นกเรยนสำรวจบคคลและสถานทในชมชนท

๖๒ ๖๓

ตองการความชวยเหลอ และไดออกไปชวยเหลอ

โดยการกวาดบาน ปลกผกสวนครว นำยารกษา

โรคไปให กจกรรมธรกจคณธรรม คอการจด

ตลาดนดนกเรยน และการขายผลผลตของ

นกเรยนจากการเรยนวชาการงานอาชพ และจด

กจกรรมคาย พระ คร ผปกครอง ทวดลานแซะ

โครงการธนาคารขยะ คอ นกเรยนนำ

ขยะจากบานและในโรงเรยนมาขายใหแกคณะ

กรรมการธนาคารขยะซงรบซอเดอนละ ๒ ครง

จากการดำเนนงานดวยกจกรรมและ

โครงการตางๆ อยางตอเนองและสมำเสมอ

สงผลใหการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

อางอง

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, แนวทางในการพฒนาการวดและประเมนผล

คณลกษณะทพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย,

กรงเทพ : ๒๕๕๒.

คานยม และคณลกษณะอนพงประสงคผเรยน

ประสบความสำเรจนาพอใจในระดบหนง ทงน

ตองขอบคณผเกยวของทกฝายทใหความรวมมอ

ในการจดกจกรรมหรอโครงการของโรงเรยนเปน

อยางด หากทกฝายใหความสำคญกบการปลกฝง

และพฒนาคณธรรมแกผเรยนอยางสมำเสมอดวย

ความรกและเอาใจใส เชอวาสงคมไทยในอนาคต

จะเปนสงคมทนาอย มความสงบสขและมความ

มนคงตลอดไป

๖๔ ๖๕

“สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม” เปน

พทธธรรมททำใหฉนสนใจทจะศกษาคำสอนใน

พระพทธศาสนา และเมอไดอานคำสอนของ

หลวงพอจรญ วดอมพวน จงหวดสงหบร ทำให

เขาใจหลกคำสอนในพระพทธศาสนามากขน

เข าใจถ งช วตของคนทมความแตกตางกน

เนองจากการกระทำทแตกตางกน แตทำอยางไร

ใหเรามโอกาสไดทำดมากกวาความไมด

การเปนครทำใหมโอกาสในการทำความด

ฉนจงภมใจในอาชพครของฉน เมอฉนไดมาอย

โอกาสการทำความด

ปตตาน เขต ๒

เรอง

บญลอม มาศหรญ

โรงเรยน

ชมชนวดอมพวนาราม

บานเกาะบาตอ อ.ยะรง

จ.ปตตาน

โรงเรยนชมชนวดอมพวนาราม ผบรหารไดมอบ

หมายใหฉนรบผดชอบโครงการสงเสรมคณธรรม

จรยธรรมนกเรยน มการจดกจกรรมอบรมคณธรรม

จรยธรรมทกวนศกร โดยนำนกเรยนไหวพระสวดมนต

และนมนตพระครสถตคณาภรณ เจาอาวาสวด

อมพวนาราม มาสอนธรรมใหกบนกเรยนอยเสมอ

ตอมาทานเจาอาวาสสขภาพไมแขงแรง คณะคร

จงไดจดใหนกเรยนทกคน ไดสวดมนตทำนอง

สรภญญะ จดกจกรรมตอบปญหาธรรม เลา

นทานธรรม เมอสำนกงานเขตพนทการศกษา

๖๔ ๖๕

ปตตาน เขต ๑, ๒, ๓ และสำนกงานวฒนธรรม

จงหวด จดกจกรรมดานสงเสรมคณธรรมได

เชญชวนใหโรงเรยนเขารวมกจกรรม ผบรหาร

โรงเรยนกสนบสนนใหนกเรยนไดเขารวมกจกรรม

อยเสมอ นอกจากนฉนยงไดมโอกาสนำนกเรยน

ไปปฏบตธรรมตามหลกสตปฏฐาน ๔ ทำให

นกเรยนเขาใจการปฏบตธรรมตามหลกพระพทธ

ศาสนา และมจตเลอมใสในพระพทธศาสนา

ยงขน

เมอฉนมโอกาสเขาประชม พบปะผปกครอง

กมกจะเชญชวนใหผปกครองเขารวมกจกรรม

วนสำคญทางพระพทธศาสนา เชน เชญชวนสวดมนต

ไหวพระทำนองสรภญญะ นงสมาธ ซงขณะนน

ทานเจาอาวาสอาพาธ แตกอนญาตใหคณะคร

นกเรยน และบคคลในชมชนมาใชสถานทไดเสมอ

เมอทานเจาอาวาสสนบสนน ฉนจงเชญชวน

นกเรยนไหวพระสวดมนตในตอนเชาทศาลา

โรงธรรมทกวน โดยมกจกรรมไหวพระสวดมนต

สมาทานศล ๕ นงสมาธ แผเมตตาและกรวดนำ

เปนประจำทกวน โดยใหนกเรยนยดหลกการ

ทำบญดวยกรยาวตถ ๑๐ ทำใหจตใจผองใส

มความสข และในชวงเขาพรรษาทผานมาน ฉน

ไดเชญชวนคนในชมชนเขาวดสวดมนต ทำวตร

เยนรวมกบพระภกษสงฆ ทำใหชมชนมความเขม

แขง เหนความสำคญของความสามคครวมมอ

รวมใจในการทำความด มความศรทธาเลอมใส

และเหนความสำคญของการไหวพระสวดมนต

ทำใหจตใจสงบ มความปตสข และชวยกน

สบทอดพระศาสนาใหยนนานสบไป

โครงการสง เสรมคณธรรมจรยธรรม

น ก เ ร ยน ม ก ารดำ เน นการอย า งต อ เน อ ง

เพราะไดรบการสนบสนนจากผอำนวยการ

โรงเรยนชมชนวดอมพวนาราม นายวรตน จนทรงาม

เปนอยางด และทานกเปนแบบอยางทดในการ

ทำงาน การทำความด เสยสละเพอสวนรวม

มความตงใจและมงมนในการทำงาน และพรอม

ใหคำปรกษาในการทำงานอยเสมอ ทำใหงานม

การพฒนาอยางสมำเสมอ

ฉนมความเหนวาการใหนกเรยนไดม

โ อกาส เข าว ดฟ งธรรม ไหวพระสวดมนต

สมาทานศล ๕ นงสมาธ แผเมตตา กรวดนำ

เปนประจำ เปนการสรางโอกาสการทำความด

และสรางความสขในสงคม มจตใจผองใสเบกบาน

มปญญารจกแยกแยะผดชอบชวดไดถกตองตาม

ทำนองคลองธรรม

ชวตของคนทมความแตกตางกน เนองจากการ

กระทำทแตกตางกน แตทำอยางไรใหเรามโอกาส

ไดทำดมากกวาความไมด

๖๖ ๖๗

เพยงกาวยาง…

สทางธรรม

สราษฎรธาน

๖๖ ๖๗

เรอง

ปญจศร บวเพชร

โรงเรยน

อนบาลสราษฎรธาน

ต.มะขามเตย อ.เมอง

จ.สราษฎรธาน

เคยตงคำถามวาวนหยดเสาร อาทตย

นกเรยนจะไปไหนกนบาง คำตอบทไดรบยงกอง

อยในหปแลวปเลาคอ ไปหางสรรพสนคา ไปรานเกม

ไปเรยนพเศษ มบางประปรายทพอแมพาไปเยยม

ปยาตายาย สวนไปวดไมมใครกลาวถง ดงนน

การทฉนไดรบคำสงใหนำนกเรยนชนประถมศกษา

ปท ๕ จำนวน ๒๐๐ คน ไปเขาคายพทธบตรท

วดพฒนาราม เปนเวลา ๒ คน ๓ วน จงทำให

ฉนเกดความอดอดใจไมนอย เพราะนกเรยนชน

ดงกลาว เปนชนทซกซนมากกวาทกๆ ป คงไม

ตางจากการนำลงฝงใหญไปขงรวมกนไวในกรง

อยางแนนอน

ฉนตนแตเชา ขบรถไปดวยอาการงวเงย

เพราะนอนไมคอยหลบ เหนครหลายคนยนรบ

นกเรยนอยทหนาประตศาลาทพกดวยอาการ

เดยวกน เมอสงนกเรยนหญงเขาหอนอนซงอย

ชนลางเสรจแลวจงเดนไปชนบน ซงเปนทงทพก

นกเรยนชายและทปฏบตธรรมดวย ภาพเบองหนา

ฉนเหนพระอาจารยทองสขอยบนเวทรปรางทวม

ใบหนายมแยมแจมใส กลาวตอนรบนกเรยนท

ทยอยเขาไปนงบนอาสนะ ดวยนำเสยงทนมนวล

น าฟ ง น ก เ ร ยนน งก น เป นแถวตามกล มท

พระอาจารยจดไวใหอยางสำรวม แลวทานได

ชแจงขอตกลงซงทานเรยกวากฎของการอยรวมกน

๖๘ ๖๙

การเอออาทรซงกนและกน ตลอดจนกจกรรมท

จะตองปฏบตในแตละวนจนกระทงสนสดการเขาคาย

พระอาจารยทองสข เปนพระททนสมย มเทคนค

ในการถายทอดความรทยอดเยยม รถงความ

สนใจของนกเรยนเปนอยางด ดงนน กจกรรมจง

ดำเนนไปดวยความกระชบไมนาเบอหนายอยางท

เราเคยคดกน นกเรยนสนกสนานแตกไมลมทจะ

สำรวมตน ครทกคนยมใหกนดวยความโลงอก

พอถงตอนเยนหลงจากอาบนำ ทกคนตอง

เปล ยนเส อผา เปนชดขาวททางวดจดไว ให

แลวขนไปปฏบตธรรมตอ นกเรยนทกคนตองรบ

ศล ๘ จงไมสามารถรบประทานอาหารมอเยนได

แมจะหวเพราะไดดมแตนำปานะ นกเรยนกไม

ปรปากบน นงสมาธดวยอาการสำรวม มพระอาจารย

ผลดเปลยนกนมาใหความรแกนกเรยนจนกระทง

สามทมจงเขานอน

ตส สญญาณเพลงนดหมายดงขน นกเรยน

ทกคนตางกระวกระวาดลกขนทำภารกจสวนตว

แลวรบขนไปยงทปฏบตธรรมดวยความมงมน

รางทนงขาวหมขาวบนอาสนะสนำเงนเขม ๒๐๐ คน

กำลงทำสมาธดวยเพลง “ลมหายใจเขา ลมหายใจออก

ดงดอกไมบาน” ความพรอมเพรยง ดสวยงาม

และสงบเยนอยางบอกไมถกเหมอนทงดอกไมส

ขาวทกำลงคลกลบบานเพอรอรบแสงอาทตยใน

ยามเชา หลงจากนนทานอาจารยไดนำนกเรยน

ทงหมดเดนจงกรมรอบบรเวณวด เทาเลกๆ

เปลอยเปลา คอยๆ เหยยบยางบนพนตามกน

เปนทวแถวดวยอาการสงบ ฉนแทบไมเชอสายตา

เลยวา นคอลกศษยทแสนซนของฉน

กจกรรมในตอนกลางวนเปนการศกษา

ธรรมตามฐานตางๆ ททางวดจดไวให รวม ๓ ฐาน

ไดแก ฐานฟงธรรมใตตนชมพทรมครม ลมพด

เยนสบาย ฐานโรงธรรม เพอปฏบตการนงสมาธ

ฐานโบสถ เปนฐานทใหความรเกยวกบธรรมะกบ

ชวตประจำวน แมจะไดความรฐานละเลกละนอย

กทำใหนกเรยนสนใจเพราะไมตองนงอยทเดยว

เกดการเคลอนไหวอยตลอดเวลา ไมเบอหนาย

เวลาจงผานไปอยางรวดเรว เยนนนกเรยนรบอาบนำ

เปลยนเสอผา เพราะวนน พอแมจะมาเยยมและ

รวมทำกจกรรมกบลกๆ ดวย

ยงไมทนหกโมง พอแมรบมาทวดดวย

ความคดถงลก พระอาจารยจดทใหนงดานหลง

ศาลาเวลาสองทม ทานฉายภาพยนตรเรองการ

กำเนดกมารใหนกเรยนด เพอใหทราบวา แมไดรบ

ความเจบปวดเพยงใดและเวลาสำคญกมาถง

พระอาจารยใหพอแมเดนมาหาลก ใหลกกราบ

ขอโทษในสงท เคยลวงเกน พอแมลกกอดกน

ขณะนนเปนเวลาตส ทองฟายงมดมด มองอะไร

แทบจะไมเหน แตจตใจของเดกกลบสวางไสว

เบกบานเหลอเกน

๖๘ ๖๙

นำตาแหงความรกไหลรนอาบแกม ไฟทกดวงบนศาลา

ปดหมด เหลอเพยงแสงเทยน ๒๐๐ เลมทยงสอง

แสงวอมแวมอย เพลงบรรเลงทคลอเสยงสะอน

ทำใหทกคนยากทจะลม นกเรยนทพอแมไมมา

กไดอาศยอกครเปนทซบนำตากนอยางทวถง

กจกรรมคนนสนสดเกอบสทม นกเรยน

ทกคนเขานอนกนเงยบกรบ แตฉนยงนอนไมหลบ

ลกขนกราบพระประธานองคใหญทหนาหอนอน

เดนดนกเรยนทนอนเรยงกนเปนแถว อกไมก

ชวโมงนกเรยนกจะตองตนขนเพอทำวตร ปฏบต

ธรรมในฐานะของพทธบตรเชนวนกอนๆ อยาง

เตมอกเตมใจ ฉนดเขาผดมานานเหลอเกน เหนแต

ความซกซนของเขาเพยงดานเดยว นนเปนเพราะ

ฉนยงไมไดนำเขาเขามาสทางสงบตางหาก นแค

เพยงกาวยางสทางธรรมเทานน เขายงปฏบตตน

ไดดเพยงน ถาใหโอกาสเขาบอยๆ ละ

ฉนเผลอหลบไป เนองจากเหนอยออนมา

๒ คนแลว มารสกตวอกครงหนงเมอมนกเรยน

หญงมาจบเทาเขยาเบาๆ ฉนลมตาขน ภาพท

ปรากฏตอหนากคอ เดกหญงทกคนแตงกายดวย

ชดขาวเรยบรอย นงพบเพยบอยหางจากปลาย

เทาฉนเพยงเลกนอย ทกคนตางสงยมใหฉน

เหมอนจะบอกวา คณครขา วนนคณครไมตอง

เหนอยเพราะตองปลกพวกหนอกแลว ฉนยมตอบ

เดกๆ แลวลกเดนไปยงหอนอนเดกชาย ชนบน

ภาพเบองหนาทฉนจะไมมวนลมเลยคอ เดกชาย

นงขาวหมขาว นงอยบนอาสนะดวยอาการท

สำรวม พรอมทจะปฏบตธรรม ครหนง นกเรยน

หญงกทยอยเดนตามกนเปนแถว เขาไปนงยง

อาสนะของตนอยางสงบ

ขณะนนเปนเวลาตส ทองฟายงมดมด

มองอะไรแทบจะไมเหน แตจตใจของเดกกลบ

สวางไสว เบกบานเหลอเกน

เสนทางธรรมจะทอดมาสทกคนเสมอ

เพยงแตทานพรอมทจะกาวเดนหรอยงเทานน

๗๐ ๗๑

รวมดวยชวยกนสรางงานระดมทน

รกษนองดแลพ เพอนพงพายามยาก

พทลง เขต ๑

๗๐ ๗๑

รวมดวยชวยกนสรางงานระดมทน

รกษนองดแลพ เพอนพงพายามยาก

เรอง

วไล ยศกจ

โรงเรยน

วดประดหอม

(สขประชาสรรค)

ต.ทะเลนอย อ.ควนขนน

จ.พทลง

กระบวนการเรยนรทดและสมบรณของ

โครงงานคณธรรมนนจะตองเรมตนจากการสราง

ความเปนกลยาณมตรตอกนกอนอนเปนปจจย

เรมตนทสำคญทสด จงตองออกแบบและจดวาง

เงอนไขใหเกดการรวมกลมกนของผรบผดชอบ

โครงงาน จำนวน ๘-๑๐ คน และทปรกษาอก ๓ ทาน

(พระสงฆ, ผบรหาร, คร) โดยมองคประกอบ

โครงสรางและความสมพนธในกลมใหสามารถดง

ดานบวกของแตละคนออกมาหากนใหมากทสด

ซงกจะทำใหเกดการใฝด คดด และทำด รวมกน

ออกมาไดอยางเตมทเตมตามศกยภาพของแตละคน

เกดการซมซบความดพรอมๆ กบมการเรยนร

หรอมกระบวนการทางปญญาเกดขนตลอดสาย

ต งแต เรมระดมความคด การสงเกต

สำรวจสภาพปญหา ปญญาตระหนกร ใน

สถานการณ หรอสภาพปญญาและสบสาวถง

สาเหต ปญหา คดวเคราะห คดสงเคราะห

ปญญาคดรเรมสรางสรรค การทำความด คดให

ชดและเปนระบบ การคดวางแผนการรางโครง

งาน ปญญาการปรบประยกตจากนามธรรมให

เปนรปธรรม ปญญาการตดตามดำเนนงาน

ปรบปรงงาน ปญญาการแกปญหาเฉพาะหนา

ปญญาการประเมนผล สรปผลและปญญาการนำ

เสนอ ตลอดจนสตปญญาท จะเท าทนและ

สามารถวางใจตอโลกธรรมทง ๘ ทมาถกตอง

สมผสใจไดอยางฉลาด และเปนกศลไดในทสด

( โ ค ร ง ก า ร พ ฒ น า โ ค ร ง ง า น ค ณ ธ ร ร ม

เฉลมพระเกยรต ปการศกษา ๒๕๕๑ : ๒๗๔)

๗๒ ๗๓

โรงเรยนวดประดหอม (สขประชาสรรค)

ตงอยบนพนทลาดชนเชงเขา ลกษณะดนเปนดน

ลกรง (ดนภเขา) ไมเหมาะตอการทำการเกษตร

ทกประเภท แตสภาพชมชนในเขตบรการ เปนชมชน

แออด ขาดแคลนพนททำกน ผปกครองสวนใหญ

ประกอบอาชพหาปลาจากทะเลนอย ซงเปน

ทะเลสาบสงขลาตอนใน บางสวนมอาชพสานเสอ

กระจดและทำงานรบจางทวไป มความเปนอย

คอนขางอตคดยากจน โรงเรยนเปนศนยรวมทาง

ดานวชาการและดานตางๆ ของชมชนจงไดจด

ทำหลกสตรสถานศกษาสาระเพมเตม การเลยง

ปลาดกบกอยในบอคอนกรตกลมและการแปรรป

วตถดบทมอยในชมชน เชน ขนมประเภทตางๆ ขน

เพอใหสอดคลองกบบรบทสภาพปญหาและความ

ตองการของชมชนโดยเปดโอกาสใหชมชนไดเขา

มาศกษาเรยนรและนำทกษะไปปฏบตในชวต

ประจำวนไดอยางมประสทธภาพ

สบเนองจากผปกครองมสภาพความเปน

อยอตคด ขดสน เกอบทกครวเรอนดงกลาวแลว

เมอเปดภาคเรยนวนแรกของปการศกษา สภาพ

ของนกเรยนชายหญงสวนใหญจะสวมใสเครอง

แบบชดเกา สภาพขาดและไมมอปกรณการเรยน

ทจำเปน เชน ดนสอ ปากกา ยางลบ ดนสอส

และสสำหรบระบายรปภาพเปนจำนวนมาก

ซงไมนาจะเกดเหตการณแบบนขนเพราะวา

รฐบาลไดจดสรรงบประมาณ โครงการเรยนฟร

๑๕ ป อยางมคณภาพเพอใหโรงเรยนแจกให

ผปกครองนกเรยนไดซอเครองแบบนกเรยนและ

๗๒ ๗๓

บ คคลต องม ร ากฐ านท างจ ต ใ จท ด ค อ

ความหนกแนน มนคงในสจรตธรรมและมงมน

ทปฏบตหนาท ใหจนสำเรจ

อปกรณการเรยนทกคนตามระดบชนทกำหนดให

กอนเปดภาคเรยนทกภาคเรยน นกเรยน กลมยวพทธ

สรางสขดวยการทำความด ไดตระหนกในปญหา

ทเกดขนจงไดนำเรองดงกลาวไปปรกษาหารอกบ

ครประจำชนมธยมศกษาปท ๑-๓ และไดรบคำ

แนะนำใหกลมหาวธการทำกจกรรมตางๆ ขน

เพอชวยเหลอนกเรยนดงกลาวในรปแบบโครงงาน

คณธรรม สมาชกแกนนำของกลมไดปรกษา

หารอกนโดยเชญสมาชกกลมยวพทธสรางสขดวย

การทำความดทงหมด เขาประชมเพอหารอและ

ไดขอสรปจากทประชมไดมมตเปนเอกฉนทใหม

การจดตงกองทนขนเพอไวคอยชวยเหลอนกเรยน

ทยากจน ขาดแคลน และดอยโอกาส โดยใชชอ

กองทน รกษนอง ดแลพ เพอนพงพายามยาก

พรอมกนนไดแบงหนาทกนเพอรบผดชอบ

กจกรรมตาง เชน กจกรรมระดมทน และเปดรบ

สมาชกใหม, กจกรรมอาสาสมคร เพอรวมแปรรป

ขนมตางๆ เชน ถวเคลอบ ขนมกรอบเคม

มะขามแกว และขาวเกรยบปลารสเทพ ตามความ

สนใจและสมครใจในชวงวนหยดเรยน คอ วนเสาร

ตงแตเวลา ๐๙.๐๐-๑๒.๐๐ น. ของทกเสาร โดยไมขอ

รบคาตอบแทนใดๆ ทงสน และนำขนมทแปรรป

ขนไปฝากขายกบโรงอาหารของโรงเรยน ตลาดนด

วนองคารใกลโรงเรยน และสหกรณรานคาของ

โรงพยาบาลควนขนน เพอนำผลกำไรทงหมดท

ไดรบสมทบเขากองทน, กจกรรมอาสาสมครชวย

เหลอคนชราในชมชนและบำเพญประโยชน

รวมพฒนาชมชน โดยการรวมกลมกนออกไปเกบ

ขยะบนถนนในชมชน ทำความสะอาดวดและ

พฒนาสถานทสำคญของชมชนในวนสำคญของ

ชาตและวนสำคญทางพระพทธศาสนาซงแตละ

กลมจะมการหมนเวยนสลบกนทำหนาททก

สปดาห โดยไดดำเนนกจกรรม เกบขยะบนถนน

สายตางๆ ในชมชน รวมพฒนาวดโดยการเกบ

ขยะในบรเวณวดทำความสะอาดสถานทสำหรบ

ใชประกอบพธกรรมทางพระพทธศาสนา และ

ทงตองมกศโลบายหรอวธการอนแยบยลในการ

ปฏบตงานประกอบพรอมดวย จงจะสมฤทธผล

ทแนนอน และบงเกดประโยชนอนยงยนแก

ตนเองและแผนดน

ทำความสะอาดหองนำ หองสวม การออกไปชวย

ทำความสะอาดบานและชวยงานอนของคนชรา

ทอาศยอยตามลำพง ซงไมมลกหลานคอยชวย

เหลอ โดยการสำรวจความตองการทจะใหกลม

เขาไปชวยเหลอลวงหนาดวยวธการออกไป

สอบถามความตองการของครอบครวทมคนชรา

พกอาศยอย รวมรณรงคและบำเพญประโยชน

ในวนสำคญตางๆ ของชาตและทางพระพทธ

ศาสนารวมกบคนในชมชน

ซงผลจากการดำเนนกจรรมโครงงาน

คณธรรมเฉลมพระเกยรตโดยกลมยวพทธสรางสข

ดวยการทำความด ปจจบนนมสมาชกทงหมด

๔๐๐ คน ม เ ง นสมทบเข ากองทนท งหมด

๑๖,๘๓๐ บาท และไดนำเงนทไดรบบรจาคไป

ทดรองจายเปนทนสำหรบทำขนมวางจำหนาย

หกผลกำไรทไดทงหมด สมทบเขากองทนเปน

เงน ๒๖,๕๐๐ บาท และไดจายเงนไปสำหรบทำ

กจกรรมตางๆ

จากการทำกจกรรมดงกลาวมาอยางตอเนอง

ของกลมยวพทธสรางสขดวยการทำความดทำให

ไดรบรางวลชนะเลศ จากการประกวดโครงงาน

คณธรรมระดบจงหวดพทลง ระดบภมภาคใต

ตอนลางและดเดนระดบประเทศ และยงเปนท

ยอมรบของชมชนและคนในแวดวงการศกษาใน

จงหวดพทลง และตางจงหวดเปนอยางด และ

นกเรยนกลมยวพทธสรางสขทกคนของโรงเรยน

มความรความสามารถแปรรปขนมตางๆ ไดอยาง

มรสชาตอรอย สามารถเลอกสวนผสมทม

ประโยชนตอรางกายและหลกเลยงการใสสารท

เปนพษตอรางกายและเกดความรกความสามคค

ขนในหมคณะทกคนตางมนำใจ เมตตา กรณา

ปราณ เสยสละ รกเพอนๆ รกโรงเรยนและรก

ถนฐานบานเกดของตนเองมาขน และสามารถนำ

ความรทไดปฏบตรวมกนนนไปประยกตใชทบาน

ไดเหมาะสม สงผลใหดำเนนชวตไดอยางมความสข

และทางกลมไดนอมนำพระราชดำรสทสำคญมา

เปนแนวทางในการปฏบตกจกรรมโครงงานคณธรรม

ความวา “บคคลตองมรากฐานทางจตใจทด คอ

ความหนกแนน มนคงในสจรตธรรมและมงมนท

ปฏบตหนาทใหจนสำเรจทงตองมกศโลบายหรอ

วธการอนแยบยลในการปฏบตงานประกอบพรอมดวย

จงจะสมฤทธผลทแนนอน และบงเกดประโยชน

อนยงยนแกตนเองและแผนดน”

กอใหเกดความรสกชนชมรวมกนเดกหญง

เกศรนทร เหมอนสงข “ฉนรสกภาคภมใจเปน

อยางยง ทไดเขารวมจดทำโครงงานคณธรรม

ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เรองรวมดวย

ชวยกน สรางงาน ระดมทน : รกษนอง ดแลพ

เพอนพงพายามยาก ในครงน เพราะไดทดลอง

แปรรปวตถดบทมอยในทองถนมาเปนขนมและ

อาหารตางๆ สำหรบบรโภคและจำหนายเพอนำ

ผลกำไรทงหมดสมทบเขากองทนจากการทำโครงงาน

รวมกนทำใหพวกเรามความรกสามคคกนในกลม

มความเออเฟอเผอแผ แบงปนซงกนและกน

พดสนทนาแลกเปลยนเรยนรดวยคำไพเราะ

๗๔ ๗๕

ออนหวาน ใหอภย ยอมรบฟงความคดเหนของ

ผอน และพวกเรายงไดทำความดถวายเปน

พระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

โดยเปนแบบอยางทดตอการสรางงานอาชพใหแก

เพอนนกเรยนและคนในชมชนเพอเปนการสราง

รายไดระหวางเรยนและสรางอาชพทางเลอกใหม

ใหแกคนในชมชน”

ครทปรกษา นางวไล ยศกจ “บทบาท

สำคญของครทปรกษา ตองเปนคนเชอมประสาน

กบผบรหารโรงเรยน บคลากรทกฝาย ทงใน

โรงเรยน ชมชน หนวยงานภาครฐ เพอชวยทำ

ความเขาใจวาเดกๆ กำลงทำอะไร ทำอยางไร

และตอใคร อกบทบาทหนง คอ การระดมทน

จดหาทนเพอดำเนนโครงงานใหสำเรจ และไมวา

จะเกดอะไรขน คนเปนครตองมจตใจทเขมแขง

เพอเปนขวญและกำลงใจใหพวกเขา เมอยามเจอ

ปญหาและทอถอย แตกมความรสกดใจและภมใจ

เปนอยางยงทโครงงานนไดประสบความสำเรจ

เปนไปตามวตถประสงคทวางไวทกประการ

เพราะตองการใหนกเรยนในระดบชวงชนท ๓

(ม.๑ - ม.๓) ไดเรยนรจากประสบการณจรง เตม

ตามศกยภาพ ตามบรบท ของโรงเรยนและ

ชมชนทำใหผเรยนเกดทกษะประสบการณทยงยน

สามารถนำไปประกอบอาชพหรอเปนอาชพเสรม

ใหกบตนเองไดในอนาคตตอไป และเปนการปลกฝง

คณธรรมพนฐาน ๘ ประการ ใหตดตวผเรยน

ตลอดไปโดยเฉพาะดานความรก ความเมตตา

กรณาปราณ การชวยเหลอคนทดอยโอกาสและ

ขาดแคลนกวาตนเองได โดยไมหวงผลตอบแทน

ใดๆ ทงสน”

๗๔ ๗๕

คณธรรมสรางไดดวยความเชอทถกตอง

“ดงผาขาวทยงไมเคยเปรอะและเลอะ

เปอน เดกกเหมอนผาบางทนมนวล ผใหญกลวน

แลวเปนเชนพกนทแตมเตม คอยสงเสรมใหสสด

สวยงาม มองหาคนทพอจะเขาใจ โลกคงสดใส

ถาเหนใจชวยท เดกๆ อาจถามดวยความ

ไมเขาใจ โลกนทำไมไมงามดงในนทาน...”

(จากเพลง ดวงใจพสทธ)

จากบทเพลงนชวยสะทอนใหเหนวาเดกๆ

ทกคนตองการความรกความเขาใจ ดวงใจนอยๆ

ของเขาทยงบรสทธไรเดยงสา ตางเปรยบเสมอน

ผาขาวทรอผใหญอยางเราคอยแตงแตมสสนให

สวยงาม หากเราแตงแตมสทสวยงามนนคอคณ

ธรรม จรยธรรม ความเช อท ถกตองลงไป

ขาพเจาเชอแนวาปญหาตางๆ ไมวาจะเปนการ

ทจรตคอรปชน การตดสนบน เหลานจะหมดไป

จากสงคมไทย

เมอใดทเราเกดทกขจากสงตางๆ ทมา

กระทบอาตนะทง ๖ นนคอ ห ตา จมก ลน

กาย ใจ จ ต เ ร า เก ดความค ดปร ง แต ง ไป

ตางๆ นาๆ ท งทความจรงแลวความทกข

ทงหลายมนกไมเทยง นนคอเกดขน ตงอยและ

ดบไป

จากการไดรบมอบหมายใหสอนวชาสงคม

ชนประถมศกษาปท ๖ ซงเปนเรองราวเกยวกบ

สงขลา เขต ๓

เรอง

นพวรรณ จรญสอน

โรงเรยน

วดวงไทร

ต.ทบชาง อ.นาทว

จ.สงขลา

บทความคณธรรม

โรงเรยนวดวงไทร

พระพทธศาสนา ทำใหตองมานงตงคำถามวา

พระพทธศาสนาสอนอะไรทแทจรงแกเรา ภาวะ

แหงการเปนพทธะทแทจรงคออะไร คนทเปน

ชาวพทธตองปฏญาณตนวา พทธง สรณง คจฉาม

หมายถง การถงภาวะแหงพทธะเปนทพง ไมใช

การกราบไหวออนวอนรองขอตอพระพทธรปหรอ

เจาชายสทธตถะผซ ง เปนบรมศาสดา ผซ ง

ดบขนธปรนพานนานมาแลว ภาวะความเปน

พทธะคอ การสำรวจจตและตงสมาธ รบรวา

๗๖ ๗๗

สงใดทเขามากระทบจนเกดความคดไปตางๆ

นานาปรงแตงจนเปนทกข พระองคทรงสงสอน

อยางชดเจนวา อตตาห อตตโน นาโถ คอ ตนนน

แลเปนทพงแหงตน กคอใหคนเรานนรจกพง

ตนเอง ไมใชการพงโชคลาภ ไมใชการออนขอ

ไมใชการตดสนบน ไมใชการทจรต จากการทนำ

นกเรยนเขาคายพทธบตรและปฏบตธรรมอยาง

ตอเนองในโอกาศตางๆกหวงเปนอยางยงวาจะ

ทำใหนกเรยนมความรความเขาใจทถกตอง

ในเรองศาสนาพทธ เพราะหลกธรรมคำสอน

การอบรมคณธรรม การพฒนาเรองศลธรรมจะ

สามารถขดเกลาใหเยาวชนเดกนกเรยนซงเปน

อนาคตของประเทศชาตเปนคนด และเปนทพง

ของสงคมตอไป ...ธรรมะสวสด

๗๖ ๗๗

ภาพ : สถาบนอาศรมศลป

๗๘

ยอนรอย

งานเขยน

ภาคเหนอลาง l เพราะหวใจอยใกลวด

ครรนทรดา นนตา

ทำไมถงเขยนเรองน

โรงเรยนอยตดกบวด แตแปลกใจวาอยใกลวดแลวทำไม

ไมไปทำบญทวดกเลยมความคดวาเรามความไดเปรยบทโรงเรยน

เราอยใกลวด แตเรากลบมองไมเหนประโยชนทเราจะไปปลก

จตสำนกเดก เพราะวาเราเปนจดเรมตนและสนสดหลายๆ

อยางกเลยคดกจกรรม๑เดอน๑วนพระขนมาเพอใหเดกได

เรมไปวด สำหรบตวเองกเหมอนกนอยใกลวดแตกไมคอยไดไป

กไมอยากใหเดกเหมอนตวเรา เรากตองปลกฝงเขาพาไปตงแต

อนบาลเพอใหเขาเกดความอยากไปทำบญ

คณครมวธการเลาเรองยงไงบางคะทไมนาเบอ

เขยนตามความรสกเองตวเองคะ อาจจะเปนคนชอบ

อานนยายดวย เลยเพมเขาไป เปนคนทชอบอานหนงสอ แลวก

ชอบสงเกต ชอบดวาตวของเรามความโชคดในเรองอะไรบาง

แลวเราไดใชความโชคดตรงนนไปทำอะไรไดบาง เชน โรงเรยน

เราโชคดทอยตดวดแลวเราไดใชอะไรจากตรงนนบางสวนใหญ

จะคดบวกอยทกเรองคะเพราะจะทำใหเราเกดความสบายใจ

ภาคอสานตอนบน l การปลกฝงคณธรรมของ

ไตหวน

ครสรเดช พนธวเศษ

มเทคนคในการจดจำเรองราวอยางไรบาง งานเขยนถงไดละเอยด

และเปนขนตอน

จดบนทกครบแตจดตามความเขาใจของตนเองเพอกน

ลมสนๆครบ

กอนการเขยนบทความไดมการเตรยมตวมากอนหรอไม

มครบเพราะผมกรอยเรยงระมดระวงเรองภาษาแลวก

พยายามเชอมใหเหนถงความเปนเหตเปนผลกน โดยเนนเรอง

คร เรองโรงเรยน เรองการบรหารโรงเรยน เรองนกเรยนตาม

แนววชาชพทตนถนด

คาดวาผอานจะไดรบอะไรจากบทความนบางคะ

คดวาจะไดรบประโยชน ในกลมผอานทอยในวยพอแมผ

ปกครองกจะไดหนมาใสใจเกยวกบเรองคณธรรมในตวเดกมาก

ขนครบ สวนในกลมผอานทเปนครบาอาจารยในกลมผบรหาร

โรงเรยน กเปนการกระตนใหนำเรองคณธรรมจรยธรรมไปแทรก

อยในการเรยนการสอนหรอทกกจกรรมทเกดในโรงเรยน

ภาคอสานตอนลาง l ชวตนคงไมมใครอยากเปน

ครกชมล อยสข

ความรสกตองานเขยนจากประสบการณจรง

คอจะเกดจากความเปนจรง จากชวตจรงๆ ของเดก

ซงบางคนอาจจะไมคดวามจรงอยในโลกน แตถาเรารสก

สะทอนในอก หรอรสกสงสาร มนสามารถกลนกรองออกมา

เปนตวอกษรไดอยางสละสลวยและไพเราะ โดยทเราคาดไมถง

เพราะเกดจากความรสกจรงๆ ของเรา พรงพรภายในหนงคน

จบอยางนเลยเปนความรสกทอยากจะบรรยาย

เทคนคการเขยนใหเหนภาพชดเจน

ใสคำบรรยายใหเกดภาพพจน ใหเกดความเปนจรง

สมจรง ใสความรสกลงไป หรอสาทก(ยกตวอยาง) ขนมาให

คนอานเหนภาพตาม เหมอนอยในเหตการณ และการใชภาษา

หรอคำทอานแลวตองรเรองทนท

การเขยนอยางไรใหชวนตดตาม

การสรปแนวคดทงหมดของเรอง จากททงปญหาไวใน

ตอนตน แลวมาคลายปมในตอนสดทาย เปนหวใจของเรอง

เพอใหผอานยงอยากอานอยากตดตามตอ

ภาคประตอสาน l เจดยทราย

ครบวกาน เลาสงเนน

ความเปนมาของงานเขยนชนน

สมยเปนเดก จะอยกบกจกรรมตรงนมาตลอด จะได

สรางเจดยทรายเปนประจำ ทำทกป กคอเรากสนก แลวก

๗๙

ประทบใจ การขนทรายแตกอนกลำบากนะ กเลยมความประทบใจ

คดถงตรงนขนมาคะ

ทำไมถงเลอกสอสารกบผอานโดยการเลาเรองผานตวละคร

ถาเดกเขาอานแลวถาแมคยกบลกเดกเขาจะรสกวามน

ใกลตวเขาดวย กเลยนำการคยกนระหวางแมกบลกตรงนใส

เขาไปมนจะซงกวากนนะคะ

กอนเขยนมการเตรยมตวอยางไรบาง

กอนเขยนกจะทบทวนในเรองของวนเวลาตรงกบวนอะไร

เพอไมใหผดพลาดในเรองของขอมล กเลยมการศกษาเทาความ

นดหนอยสวนเรองของกจกรรมเราจะรเพราะวาเราทำดวยตว

เอง สมยนเดกเขาไมคอยมกจกรรมตรงนกเลยคดวา เรองอดต

บางเรองกลวมนจะหายไปกเลยเอามาเลาใหเดกฟง เพราะวา

ปจจบนนทบานเองกไมมทรายใหขนเหมอนเมอกอนแลว

ภาคกลาง-ตะวนออก l

วถพทธ ร ตน และเบกบาน

พระครปลดสวฒนพรมคณ

พระครเขยนเรองพระธรรมใหเขาใจงายไดอยางไร

เวลาจะเขยนกตงเปาหมาย ตองการใหผอานทราบถง

เปาหมายอะไร กเขยนตามทตงเปาไว อธบายโนมนาวใหผอาน

ไดรบประโยชน ใหแงคด มมมมองหลากหลาย ทำอยางไรใหผ

อานนำไปใชประโยชนไดจรง เรองทยกตวอยางกมาจากคมภร

พระไตรปฎกเปนชาดกเรองเลาประกอบกบไดอานหนงสอของ

พระพรหมคณาภรณ อานหนงสอทาน กทำใหเหนแนวทางการ

เขยนของทานและนำมาประยกตใช

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน l ประสทธ คงศลป

ลกผชายหวใจไมแพ

ครอำไพ สงขสข

มเคลดลบอยางไร ใหงานเขยนมความละเอยดในการบรรยาย

เรองราวประวตชวตคน

เขยนตามสภาพความเปนจรง เปนสภาพความเปนจรง

ของเดกทเราตองเจอตองเหนเขาตลอดเวลาทโรงเรยนเดกสวนใหญ

มฐานะยากจน แตประสทธเขาลำบาก ครอบครวมปญหามาก

อารมณรนแรงนองคอนขางเกเรไปเรยนไหนกโดนไลออกสวน

พอกเสยชวตไปแลว นองจงตองแกปญหาคนเดยวตลอด เขา

เปนคนตาเศราชอบเกบตวไมสงสงกบใครเขากบคนอนไมคอย

ได อารมณรอน แตพอไดเปนประธานนกเรยน เขากเปลยนไป

แขงแกรง หนกแนน อยากใหดเขาเปนตวอยาง พอ-แม กเปน

ทพงไมไดแตเขากประคบประคองชวตใหดได

สวนตวสอนอยประจำ(วชาภาษาองกฤษ) ประสทธจะ

ชอบงวงและขออนญาตออกไปลางหนาลางตาบอยๆพอสงเกต

เหนกเลยสงสยไดสอบถามพดคยเขากเลาวาเขาตองไปทำงาน

หนกหลงเลกเรยน กวาจะเลกงานกดก ทกวน เคยตามเขาไป

ดเขาทำงานทนาเกลอ เหนอยประจำตรงขางทางบานแหลม

จากโรงเรยนตดถนนพระราม๒ทนสวนใหญกทำนาเกลอ โกย

เกลอเปนกองใหญๆบางกทำประมงจบปลา

ปนไดเปนครประจำชนของเขาทกคนรวมทงเพอนๆก

เลยพยายามชวยกน เขากไดเกรดดขน อยากฝากไววา คนเปน

ครนอกจากอยากใหศษยมความรกอยากใหเขามความสข เจรญ

เตบโตไปอยางสดใสอยางไมตองลำบาก อยากใหรฐบาลไดมา

สนบสนนดแลชวยเหลอตรงน

ภาคใตตอนลาง l เกรยตภม หรอสมรภม

ครอญญาน รองสวสด

ความประทบใจในงานเขยนชนน

เปนประสบการณตรงคะ ประทบใจพเอยดมากเลยคะ

เพราะวาแกเปนคนอธยาศยด และชอบชวยเหลอเพอน ตวแกเอง

แกไมหวงแตหวงคนอน ลกศษยแถวน ไมวาจะเปนเดกมสลม

หรอแขก แกสอนมาตงแตรนตายาย เพราะวาเดกอสลามเขาจะ

มลกตงแตอายยงนอยคะกเปนทงพ เปนทงญาต เปนทงครแลวก

มแรงบนดาลใจวาทานสน. ทเขต ๒ แกบอกวาใหทำสงภายใน

วนท ๑๙ คะ และวนท ๑๙ สงหาคม ตรงกบวนทแกเสยชวต

พอด

ชวยแนะนำวธการเขยนเรองราวใหด

อนดบแรกเราตองมขอมล และหาภาพทเขากบเรอง

ภาพหามาเอง และภาพจรงกยงมอย อกสวนกเอามาจากงานท

ระลกในงานศพของแกคะ แลวครกหาขอมลทางอนเทอรเนต

ดวยคะวาคนทตายไปแลวนนกคนแลว

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนราชานเคราะห พะเยา เขต ๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนทงนอยพฒนา กำแพงเพชร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

สพป.ขอนแกน เขต 2

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๕

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

วดญาณเวศกวน (หลงพทธมณฑล) นครปฐม

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

สพป.เชยงรายเขต๔

โรงเรยนบานหวยไซลำพนเขต๑

โรงเรยนบานถำผาลาดพะเยาเขต๒

โรงเรยนชมชนบานหนองเลาพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานทงโหงเชยงรายเขต๔

โรงเรยนราชานเคราะหพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานนาตม(ครราษฎรวทยานสรณ)แพรเขต๒

โรงเรยนบานแปะเชยงใหมเขต๖

โรงเรยนบานหวยสงหแมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานแมจองเชยงใหมเขต๑

โรงเรยนอนบาลแมสะเรยง(บานโปง)

แมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานปาตาลลำปางเขต๒

โรงเรยนบานดอนแกวพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานหนองบวตำบลงมพะเยาเขต๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดทาขอยพจตรเขต๑

โรงเรยนบานวงออพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองขาวพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองรมตากเขต๑

โรงเรยนวดคยางกำแพงเพชรเขต๑

โรงเรยนบานไดลกพจตรเขต๒

โรงเรยนวดหวยเรยงใตพจตรเขต๒

โรงเรยนบานวงทบยาพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนวดคลองคะเชนทรพจตรเขต๑

โรงเรยนบานนำดวนตากเขต๑

โรงเรยนชมชนบานกำแพงดนพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนท๑๑วดสวรรณประดษฐพษณโลก

เขต๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๖

๘๐

โรงเรยนบานแกงซองพษณโลกเขต๒

โรงเรยนบานหนองรมตาก๑

โรงเรยนบานเขาพรกอนสรณกำแพงเชรเขต๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานนอยกลางคำแคนเหนอขอนแกนเขต๒

โรงเรยนบานหนองเอยนดง(ราษฎรสงเคราะห)มกดาหาร

โรงเรยนบานโพนสวางวงเยนเลยเขต๑

โรงเรยนบานแดงใหญขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานดอนมะจางนครพนมเขต๒

โรงเรยนเทศบาลสวนสนกขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

สพป.ขอนแกนเขต๒

โรงเรยนนาหนองทมวทยาคมขอนแกนเขต๕

โรงเรยนบานนาโคกเลยเขต๑

โรงเรยนพลงราษฎรพทยาสรรพมกดาหาร

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

กลมโรงเรยนเทศบาลนครและสพท.ขอนแกนเขต๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหวนารอยเอดเขต๒

โรงเรยนบานคลอมตรภาพศรสะเกษเขต๑

สพป.ยโสธรเขต๒

โรงเรยนเออดใหญพทยาอบลราชธานเขต๓

โรงเรยนบานทบนอยสรนทรเขต๒

โรงเรยนกระเทยมวทยาสรนทรเขต๓

โรงเรยนบานนาเรองอบลราชธานเขต๔

โรงเรยนบานนาแมดอบลราชธานเขต๒

โรงเรยนบานคมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานโนนเลยงอบลราชธานเขต๕

โรงเรยนบานนาถมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานบอนวทยาศรสะเกษเขต๑

เพมเตมจากภมภาคอน

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนศาลานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนบานชงโคระยองเขต๒

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาขเหลกนครราชสมาเขต๕

โรงเรยนบานซบเจรญสขชยภมเขต๓

สพป.นครราชสมาเขต๗

โรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวดสระบร(พบลสงเคราะห๒)

สระบรเขต๑

โรงเรยนบานโคกสวางบรรมยเขต๓

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาปราจนบรเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนดอนนำใสวทยานครราชสมาเขต๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนอดมศลวทยาพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบางปะอนพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบานยางเอนระยองเขต๒

โรงรยนวดพชนมตรปทมธานเขต๑

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

สถาบนอาศรมศลปกรงเทพมหานคร

โรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯกรงเทพมหานคร

โรงเรยนเสนา(เสนาประสทธ)พระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

ฉะเชงเทราเขต๑

โรงเรยนเทพศรนทรนนทบร

โรงเรยนวดปากกรานพระนครศรอยธยาเขต๑

โรงเรยนหงสประภาสประสทธพระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนศรบณยานนทนนทบร

โรงเรยนวดเปรมประชากรปทมธานเขต๑

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สพป.สพรรณบรเขต๓

โรงเรยนบางจานวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบวปากทาวทยานครปฐมเขต๒

โรงเรยนวดดอนไกเตยเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบานสามแพรกเพชรบรเขต๑

โรงเรยนคงคารามเพชรบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงครามกาญจนบร

เขต๑

โรงเรยนเขายอยวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนวดวมลมรรคารามราชบรเขต๑

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรงราชบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณดอนเจดย

สพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานไผตาโมสพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานทรายทองประจวบครขนธเขต๑

โรงเรยนวดแกนจนทนสมทรสงคราม

โรงเรยนวดตะครำเอนกาญจนบรเขต๒

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานกะทงสงขลาเขต๓

โรงเรยนทองอยนตกลสงขลาเขต๓

โรงเรยนแมลานวทยาปตตานเขต๒

โรงเรยนเมองพงงาพงงา

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกนราธวาสเขต๒

โรงเรยนบานปลายรานครศรธรรมราชเขต๒

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงตรงเขต๑

โรงเรยนไทยรฐวทยาสงขลาเขต๓

โรงเรยนวดโงกนำพทลงเขต๑

โรงเรยนชมชนวดอมพวนารามปตตานเขต๒

โรงเรยนอนบาลสราษฎรธานสราษฎรธาน

โรงเรยนวดประดหอม(สขประชาสรรค)พทลงเขต๑