“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

• Podgorica • godina V • broj 17 • maj 2005. •viti V • numri 17 • maj 2005. 1

Podgorica, 30. maja - Država morada preuzme odgovornost za deportacijumuslimana iz Crne Gore i obezbijeditimjere koje će značiti pravdu za žrtvejednog od najtežih oblika kršenja ljud-skih prava - poruka je sa javne debate,kojom su Fond za humanitarno pravo iGrupa za promjene obilježile 13 godinaod ovog slučaja. Maja 1992. godine,vlastima Radovana Karadžića deporto-vano je iz Herceg Novog oko 140 izb-jeglica. Tada je ubijeno 83 Bošnjaka, ado sada, kako je saopšteno, identifiko-vani su posmrtni ostaci svakog desetog.

-Javno zahtijevamo pravdu za žrtve,rekla je Nataša Kandić i podsjetila dasu pojedine partije i pojedinci u CrnojGori činili dobra djela koja nijesu bilapoznata javnosti, ali da država nikada

nije odgovarala zbog teške povrede lju-dskih prava.

Nebojša Medojević je kazao da ovajslučaj predstavlja crnogorski Hag.

- Crna Gora ne može biti evropska,ako u svojim temeljima ima 83 ubijenaBošnjaka, rekao je on.

U izuzetno emotivnim obraćanjima,koja su mnogima od prisutnih izazvalasuze, o svojim tragičnim iskustvima i sa-dašnjoj situciji govorili su i uži članoviporodica žrtava. Oni su istakli da je nji-hova zajednička želja da se utvrdi istinai otkriju posmrtni ostaci kako bi bili dos-tojno sahranjeni.

Na skupu u hotelu “Crna Gora” ja-vnosti je predstavljena i knjiga “Kobnasloboda” novinara i publiciste ŠekijaRadončića. M.D.

RRaassvviijjeettlliittii zzllooččiinn ddeeppoorrttaacciijjeebboossaannsskkiihh iizzbbjjeegglliiccaa

Delegacija Mešihata u posjeti Emiratima i Kuvajtu

Visoka delegacijaRabite u posjetiIZ Crne Gore

Haxhi Resul ef. Rexhepimbajti ligjeratë në Ulqin

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 2AKTIVNOSTI

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajošević, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju 217364035

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem Demirović

Zamjenik generalnog sekre-tara Rabite i zamjenik ministravakufa Kraljevine Saudijske Ar-abije, gosp. H. E. Sheikh Moha-mmed bin Nasir Alobodi u prat-nji delegata Rahmetullah Inaje-tullah Ahmedom posjetili su(25-27. maja) većinu odbora napodručju ovog Mešihata. Nakonposjete Islamske zajednice Beo-grada, Novog Sada, Niša, NovogPazara i Tutina, visoki gosti pos-jetili su Odbore islamske zajed-nice Rožaja, Berana, Podgorice,Bara, Ulcinja i Bijelog Polja.

Uvažene musafire je intere-sovalo stanje vjerskog života,organizacija rada, izgradnja no-vih džamija, kao i džamije kojedatiraju iz osmanskog perioda.

U Rožajama musafiri su po-sjetili mjesto sanacije džamije«Sultan Murat IV» i džamiju uizgradnji u naselju Bandžovobrdo. U Podgorici su posjetiliMedresu koja je u izgradnji, uBaru ostatke «Škanjevića» dža-mije kao i centralnu džamiju sapratećim objektima koja je uizgradnji. U Ulcinju su obišli

ostatke temelja džamije «Mor-nara» na Maloj plaži koja je sr-ušena 1931. godine, vakufskuzgradu koja je predviđena zadječiji vrtić, a koja je u ruinira-jućem stanju kao i džamiju uizgradnji u Vladimiru.

Na ovom putu musafire jepratio sekretar ovog MešihataBajro Agović i glavni imam izPodgorice Džemo ef. Redžema-tović, a u obilasku Mešihata,medrese u izgradnji u Milješu

kod Podgorice, Odboru islam-ske zajednice Bara i Ulcinja,pridružio se i prethodni reis h.Idris ef. Demirović, koji je zavrijeme svog mandata bio članove najviše svjetske Islamskeasocijacije.

U povratku prema Kosovunjihovom ispraćaju pridružilisu se imami iz Rožaja sa svojimpredsjednikom Odbora. Na Ku-li, graničnom prijelazu premaKosovu, musafire su preuzeli

predstavnici Islamske zajed-nice Kosova, koje je predvodioh. Resul ef. Redžepi.

Uz zajedničko fotografisan-je sa musafirima i delegacijomIslamske zajednice Kosova, se-kretar Mešihata Islamske zajed-nice Crne Gore, zahvalio se naposjeti, istakavši da je ona za Is-lamsku zajednicu Crne Goreod velikog značaja i važnosti,tim više što se o njoj u Islam-skom svijetu vrlo malo zna, kaoi to da je ovo prva posjetaIslamskoj zajednici Crne Gorejedne tako visoke delegacije.

- Želim da svoje utiske saovog putovanja prenesete insti-tuciji koju predstavljate, nagla-sio je sekretar Mešihata.

H.E. Sheikh Mohammedbin Nasir Alobodi se zahvaliona pažnji i gostoprimstvu, i po-red ostalog naglasio: «Imaosam sasvim drugu predstavu oCrnoj Gori. Zamišljao sam Cr-nu Goru kao neko malo mjestoili jedno crno brdo. Tu sam seprevario. Vidio sam mnogo pri-rodnih ljepota koje je Allah po-

dario ovom kraju. Bistre zelenei plave rijeke, šumovite plani-ne, ravnice, jezera i more. Di-vim se ljepotama koje imate.. Sdruge strane, vidio sam da seovdje muslimani mnogo zalažuza očuvanje vjere i dobro održ-avaju stare džamije. Vidio sammnogo novih džamija i onihkoje su u izgradnji. Pomoći će-mo Islamskoj zajednici u izgra-dnji vjerskih objekata, kojesmo zajedno na licu mjesta evi-dentirali. Ovo ističem s razlog-om, što nikada Islamskoj zajed-nici Crne Gore nijesmo dodje-ljivali pomoć. Sada, kada samsve ovo vidio ja sam zadovoljan.Padaju mi predrasude i nosimlijepe utiske sa ove posjete, ista-kao je sheikh Mohammed binNasir Alobodi.

Zbog ranije zakazanih sas-tanaka u Dubaiju, Emiratima,Kataru i Kuvajtu, reis Rifat ef.Fejzić, muftija Jusuf ef. Đoko-0ić i službenik Mešihata Omeref. Kajošević, nijesu bili u prili-ci dočekati visoku delegacijuRabite. Bajro Agović

Reis Islamske zajednice Cr-ne Gore, Rifat ef. Fejzić, i PRMešihata, Omer ef. Kajošević,boravili su od 9 do 29 maja, uslužbenoj posjeti UjedinjenimArapskim Emiratima (UAE) iKuvajtu. Tokom posjete Kuvaj-tu, delegaciji se pridružio muf-tia Jusuf ef. Đoković.

Predstavnici IZ Crne Gorebili su gosti humanitarne fon-dacije HAI (Human AppealInternational) u državi Sharika(UAE), ali su posećivali i drugeinstitucije, uglavnom u Dubai-ju i Abu Dabiju. Reis Fejzić jeprezentirao položaj muslimanau Crnoj Gori, njihove potrebe iprioritete, sa posebnim akcen-tom na medresu u Podgorici,odnosno neophodnim sredstvi-ma za njen dovršetak i puštan-je u rad. Domaćini su se složili

da je Crnu Goru praktično zao-bišla pomoć muslimanskih ze-malja, kako tokom rata, tako,na žalost, i nakon njega.

Enver Zekaj, službenik Is-lamske zajednice Dubaija, ina-če građanin Kosova, potrudiose da gostima iz Crne Gore pr-uži jasniju sliku Arapskih Emi-rata, suprotnu od one u zapad-nim medijima koji lažno pred-stavljaju muslimane širom svi-jeta kao fanatike i zaostale i na-mjerno ne prikazuju modernemuslimanske gradove. On jegostima, tokom zadnjih danaboravka u Emiratima, pokazaoljepote Dubaija, njegove velele-pne građevine, džamije i univ-erzitete, hotele i trgovačke cen-tre.

Delegacija IZ CG bila je go-st u Kuvajtu Organizaciji KJRC

(Kuwait Joint Relief Committ-ee), shejha Jusufa el-Hadždža.Na njenu preporuku, delegaci-ja je takođe posjetila više znača-jnih institucija, među kojiima iBejtul Zekah (Kuća Zekata).Zanimljivo je navesti slučajansusret sa Naimom Skenderaj-em iz Prizrena, imamom u jed-noj od hiljadu gradskih džamijaKuvajta, koji se domaćinski po-trudio da gostima pokaže lepo-te grada Kuvajta.

Zasigurno se može reći dasu šanse, poslije ovih posjeta,izlaganja i predatih zahtjeva,mnogo veće za dovršetak rado-va na medresi u Podgorici, kaoi za bolju saradnju Mešihata isl-amske zajednice Crne Gore irazličitih institucija Emirata iKuvajta.

Omer Kajošević

Zamjenik generalnog sekretara Svjetske islamske lige Rabite u posjeti Mešihatu Crne Gore

Zadovoljan sam onim što sam vidio

Delegacija Mešihata u posjeti Emiratima i Kuvajtu

VViissookkaa ddeelleeggaacciijjaa uu ppoossjjeettii UUllcciinnjjuu

DDuubbaaii

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame3 PORODICA

Uloga majke za cjelokupnodruštvo je daleko važnijaod svih drugih. Od zdrav-

ih i jakih porodica nastaje jako izdravo društvo. Majka ima izu-zetni ulogu u izgradnji takve po-rodice i u tome je mjerilo njenoguspjeha. Uspješno podizanjedjece je pravi i stvarni izazov zasvaku ženu.

U islamu žena ima najvećipoložaj i najviše je poštovanakao majka. O pravima majke,Imam Zejnu-l-Abidin kaže:

“Pravo tvoje majke jest daznaš da te je ona nosila gdjeniko nije nosio nikog, davala tiplod svog srca koji niko nikomne daje i štitila te svim svojimdjelovima tijela. Nije se brinulaima li šta jesti sve dok ti jedeš,ima li šta piti sve dok ti piješ,ima li šta obući sve dok si tiobučen i što je ona na suncu svedok si ti u hladu. Ostavljala jesan radi tebe, štitila te odvrućine i studeni, i to sve da bite imala.”

Vrijednost majke je veća uodnosu na vrijednost oca. Ovozaključujemo iz Poslanikovihriječi upućenim Hakimu b. Hi-zamu, kada je ovaj pitao kometreba najviše dobra činiti. Posla-nik mu je rekao: Majci. A kadaje ovaj upitao o sljedećoj osobi,Poslanik, s.a.v.s., mu je ponovio“Majci.” Tako je bilo kada jeovaj upitao i treći put. Tek kadaje Hakim upitao četvrti put, Po-slanik, s.a.v.s., mu je rekao daposlije majke dobro treba činitii ocu. Jedna žena se žalila Pos-laniku, s.a.v.s., što njima nijebilo dozvoljeno da učestvuju udžihadu (borbi) na Allahovomputu, misleći da su spriječeneda zarade nagradu šehida iboraca na Allahovom putu.Poslanik s.a.v.s., joj je objasnioda je žena borac na Allahovomputu (mudžahid) od trenutkakada zatrudni pa sve dok se neporodi, i od trenutka kadapočne da doji pa sve do trenut-ka kada prestane. Ako bi sedesilo da umre za vrijeme trud-noće ili dok doji dijete, umrla bismrću šehida.

Odgojiti čestito dijete smatrase jednim od najboljih dobrihdjela. Za njega je majci propisa-na velika nagrada, u Ovom iOnom životu.

Prilikom traženja žene za sk-lapanje braka posebno se nagla-šava da se traži ona sa visokimmoralom. Poslanik Muhammed,s.a.v.s., je rekao: “Gledajte da se

ženite iz dobre familije, jer geniimaju uticaja na potomstvo.” Onje, takođe, podsticao muslimaneda uzimaju čestite žene da bi im-ali čestitu djecu, dok je bio pro-tiv izabiranja žene samo zbognjene ljepote ili bogatstva.

Majčinu ljubav ništa i nikone može zamijeniti.

Dobra majka uvijek stavljadjetetove potrebe na prvo mje-sto. Ovo se mora imati na umu,naročito u ovim modernim vre-menima u kojima neke žene pri-daju veću vrijednost zaposlenju ikarijeri nego ulozi majke i supr-uge. Kuća će uvijek biti ženinonajvažnije radno mjesto gdje seod nje očekuje da uloži napor ižrtvu. U stvari, to nije žrtvovanjenego investiranje koje će joj kas-nije donijeti mnoge koristi.

Majka uvijek nastoji zaštitidijete i pružiti mu sigurnost. Ne-ke majke ponekad pretjeruju utome. Mudro je dopustiti da sedijete susrete sa problemima, na-ravno onim koji će odgovaratinjegovom uzrastu i okolnostima.Razmaženo dijete neće biti ustanju suočiti se sa stvarnimživotnim problemima.

Kada se rodi, dijete nema ni-kakvo znanje o svijetu. Ono pre-ko majke stiče prva iskustva unjemu. Njegov pogled na svijet,kao i način razmišljanja, težnje inavike, uveliko će zavisiti o ma-jci. Dijete će odrasti, i možda ćese promijeniti, ali šta nauči utim prvim godinama pamtiće dokraja života.

Kako je majka najvažnija os-oba u životu svake osobe, ona jeuveliko oponašana. Njene navi-ke i ponašanje postaju primjerkoje dijete slijedi i usvaja. Svešto dijete vidi, od načina obla-čenja, kretanja i govora, ostavićetraga na njegov karakter. Kažese s pravom da je majka bolja odstotinu učitelja.

Dijete će slijediti majčin pri-mjer mnogo godina, čak i ondakada ne treba biti slijeđen. To jenesvjesna reakcija za čije mijen-janje se mora uložiti velikinapor. Zbog ovoga se svaka maj-ka treba odgovorno prihvatiti ul-oge uzora njenoj djeci. Mnogimateško pada da uvijek paze naponašanje pred djecom. Ali to jei za njih dobra vježba pomoćukoje će promijeniti neke svojeloše osobine ili će usvojiti lijepe.Islam ne zahtijeva od njih savr-šenost nego spremnost da sepromijene da bi bile dobar prim-jer djeci.

Svaka majka treba da posje-duje sljedeće kvalitete:

-- DDaa bbuuddee ssvvjjeessnnaa ssvvoojjiihhooddggoovvoorrnnoossttii..

Biti majka je zanimanje i ka-rijera. One žene koje namjerava-ju biti majke treba da budu spre-mne uložiti trud i vrijeme, i mo-raju prići tom poslu planski iosmišljeno. Dužnost im je da seobrazuju za taj zadatak i pron-ađu za njega odgovarajuću meto-du i tehniku.

-- DDaa ppoossttaavvii jjaassnnee cciilljjeevvee..Majka mora uvijek znati šta

očekuje od djeteta i to mu morajasno dati do znanja. Nije mudovoljno samo govoriti da budedobro i poslušno. Ono mora ta-čno znati šta se od njega očeku-je. Dijete se mora podučiti kakoda se ophodi sa drugima, kakoda se ponaša u društvu i sl.

-- PPooddssttiiccaattii ddjjeeccuu pprreemmaa nnjjii--hhoovviimm mmoogguuććnnoossttiimmaa

Poslanik, s.a.v.s., je rekao:“Ljudska bića su kao rudnicizlata i srebra,” čime se hoće rećida svako ljudsko biće dolazi nasvijet sa potencijalom kojeg tre-ba upotrijebiti u korisne svrhe.Djeca imaju sposobnosti pomo-ću kojih mogu biti uspješni u ra-znim oblastima. Neka pokazujuumijeća i zanimanje na jednompolju dok druga izabiru druga.Dobra majka ne poređuje jednodijete s drugim nego nastoji daiz svakog otkrije najbolje u nje-mu. Ona pomaže djetetu da raz-vije svoje sposobnosti u oblastiza koju ono pokazuje interes imogućnost.

-- VVjjeerrsskkoo oobbrraazzoovvaannjjeeNa ramenima svakog savjes-

nog roditelja leži jedna od posla-ničkih dužnosti. Kako su Poslan-ici dolazili da nauče ljude Božjojvjeri i propisima, tako su i rodi-telji dužni da nauče svoju djecupravim vjerovanjima i dužnosti-ma prema Stvoritelju. U Kur’a-nu stoji: “O vi koji vjerujete, sebei porodice svoje sačuvajte od va-tre čije će gorivo ljudi i kamenjebiti.” (Kur'an:.66 : 6)

U današnjem društvu mno-go pažnje se obraća opštem obr-azovanju. Ono je zaista i važno,ali za jednu uravnoteženu, sre-ćnu ličnost, vjersko obrazovanjene smije biti zanemareno. Dan-as sa fakulteta izlaze mladići idjevojke visokog obrazovanja, aliniskog karaktera i morala.

ŠŠttaa ssee ttaaččnnoo mmiissllii ppoodd vvjjeerr--sskkiimm oobbrraazzoovvaannjjeemm??

Ono se sastoji iz sljedećihvjerovanja i postupaka:

-- VVjjeerroovvaannjjaaČvrsta vjera u Stvoritelja je

izvor svakog dobra. Od djetetakoje raste sa vjerom u Boga nas-taje savjesna osoba čiji život imasmisao i koja je spremna prihva-titi se svojih životnih odgovorno-sti. Djeca moraju biti učena oBožjem postojanju i veličini dar-ova kojima nas je okružio. Pri-roda, nauka i dr. mogu biti koriš-ćeni da se pokaže Njegovo znan-je, moć i mudrost.

Djeca se ne smiju učiti daBog samo čeka da neko pogriješida bi ga kaznio. Neki roditeljidjecu plaše Bogom da bi ih od-vratili od nevaljalih djela. Madaje neophodno ponekad govoriti io kazni, mnogo korisnije je kon-centrisati se na pozitivnu stranu.Allah, dž.š., je milostiv, voli svojastvorenja, želi im pomoći i uputi-ti onome što je bolje za njih. Tr-eba učiti djecu da vole Allaha,dž.š., da se oslanjaju na Njega ida traže ono što trebaju od Nje-ga. Ovakav pozitivan odnos po-moći će djeci da izgrade dugotra-jnu i čvrstu vezu sa svojim Gos-podarom.

Djeci treba postepeno pred-staviti pojmove smrti i životaposlije nje. Roditeljima se savje-tuje da govore o tome s vreme-na na vrijeme, i da sačekajukada djeca malo odrastu, jer tomože zbuniti mlađu djecu.Smrt u porodici ili komšilukumože se koristiti da se ukaže načinjenicu da su ljudi smrtni i daće se svako od nas na isti načinmorati susresti sa smrću jednogdana. Najbolje je biti iskren sadjecom.

Takođe je neophodno dadjeca razumiju ulogu Poslanika,i zavole poslanika Muhammeda,s.a.v.s.

-- PPrraakkttiikkoovvaannjjeeDruga stvar koju treba učiti

djecu je da postupaju prema on-ome što vjeruju. Od ranog dobadijete treba podsticati da klanja,uči Kur’an, uzima abdest i dr.Treba iskoristiti period u kojemsu djeca spremna oponašati ro-ditelje i pokazuju interes za kla-njanje namaza. Ako se tada nenaviknu na praktikovanje i po-sebno ne zavole klanjanje, kasni-je će se morat prisiljavati.

Dnevni namaz je najvažnijastvar u islamu i dužnost roditel-ja je da se pobrinu da dijete klan-ja pravilno i redovno. PoslanikMuhammed, s.a.v.s., vezano zaovo kaže: “Naučite djecu da kla-njaju kada navrše sedam godi-

na, i udarite ih ako neće da kla-njaju kada navrše deset godi-na.” Tako, ako dijete postanepunoljetno i ne želi da klanja,dužnost roditelja je da ga prisilina to. Ovdje se ne misli na mu-čenje djece već na ukazivanje va-žnosti namaza i štete ako se onne klanja.

Djecu treba nadgledati kadapočnu sama klanjati. Mnoga dje-ca klanjaju brzo, tako da njihovekretnje više liče vježbama negonamazu. Ako je ikako moguće,ona treba da klanjaju zajedno saroditeljima, da bi ih polako i pa-žljivo pratili i oponašali. Ponov-ljen nekoliko puta, takav načinklanjanja postaće im navika.Nije dobro tražiti od njih da kla-njaju sama u svojim sobama, vandomašaja roditeljskog pogleda.To ih može navesti da prestanuklanjati i još da o tome lažu. Dje-ca se nikad ne smiju stavljati usituaciju u kojoj će doći u isku-šenje da lažu.

Što se tiče posta, lijepo je na-voditi djecu da još u ranim godi-nama poste makar dio dana. Toće usaditi volju djetetu i ono će,shodno uzrastu i tjelesnoj izdrž-ljivosti, nakon toga postiti ono-liko koliko može. Kada dijete bu-de punoljetno biće mnogo spre-mnije na potpuni post za razlikuod druge djece koja u svomedjetinjstvu nijesu imala takvepripreme.

Još jedna od važnih roditelj-skih islamskih obaveza je da na-uče djecu čitati Kur’an. Pored či-tanja, dijete treba podsticati narazumijevanje onoga što pročita.Ovo se može postići čitanjemprijevoda ili još bolje, učenjemarapskog jezika.

Ahlak je veoma važan aspektodgoja koji nikako ne smije bitizanemaren. Lijepo ponašanje jeključ za čestit život. Dijete trebaučiti o vrlinama, kao što su iskr-enost, ljubaznost, pravednost,zadovoljnost i sl. Ono mora bitiučeno kako da izbjegne zavist,ogovaranje, pohlepu, pretjeriva-nje i druge ružne osobine. Takvimomenti, u kojima se može datiuputa ili lekcija iz ahlaka, javlja-ju se mnogo puta u svakodne-vnom životu. Mala opomena ilirazgovor često postižu željeni ef-ekt. Mnoga djeca pamte rodite-ljske savjete i kad odrastu, takoda roditelji nikad ne smiju potc-jenjivati efekt njihovih riječi idjela.

Pripremio:DDžžeemmoo RReeddžžeemmaattoovviićć

Uloga majke u odgoju djeteta

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 4ISLAM I DRUŠTVO

Čovjek je jedino biće na Ze-mlji koje nosi odjeću da bipokrio stidna mjesta i da

bi ga štitila od štetnih vanjskihuticaja. Uzvišeni Allah veli: "OO ssii--nnoovvii AAddeemmoovvii,, ddaallii ssmmoo vvaamm ooddjj--eeććuu kkoojjaa ććee ppookkrriivvaattii ssttiiddnnaa mmjjeess--ttaa vvaaššaa,, aa ii rraasskkooššnnaa ooddiijjeellaa,, aallii,,ooddjjeeććaa ččeessttiittoossttii ((bbooggoobboojjaazznnoossttii)),,ttoo jjee oonnoo nnaajjbboolljjee.." (Al-A'raf, 26.)"...... ii uuččiinniioo vvaamm jjee ooddjjeeććuu kkoojjaa vvaassččuuvvaa oodd vvrruuććiinnee......" (An-Nahl, 81.)Odjeća čovjeka i ženu uljepšava,nagizdava, dok ih razgolićenostunakažava, oneprirođuje i dehu-manizira. Životinje je Allah, dž.š.,opskrbio krznom, perjem, kožomi sl. koji odgovaraju vremenskimuvjetima i njihovoj životnoj sredi-ni. Čovjek se brine o svojoj odjećii ona se razlikuje od mjesta domjesta, od države do države. Sa-mo zabačena mjesta, do kojih civ-ilizacija nije doprla, imaju primi-tivan način odijevanja, životin-jsko krzno koje pokriva samo naj-nužniji dio stidnog tijela. Posta-vlja se pitanje, kuda nas vodi dan-ašnja moda? Da li ona sliči pona-jviše upravo tom primitivnom na-činu života ljudske vrste iz afričk-ih i američkih džungli?! Kada po-smatramo snimke sa modnih re-vija, što se potom reflektuje na ul-ici, vidimo da su manekeni i ma-nekenke veoma oskudno odjeve-ni što ih spušta na nivo ispod ži-votinjskog. Kako bi bilo da vidi-mo kokoš koja hoda sa perjemkoje pokriva samo dio njenog tij-ela?! Kakva bi krava izgledala dajoj dlaka pokriva samo pola ili tr-ećinu tijela?! Smiješno nam to dj-eluje. Da nije žalosno i nama bibilo smiješno kada vidimo djevo-jke i žene koje se tako oskudnoodijevaju i koje tako slijepo slije-de trendove mode, a sve pod plaš-tom slobode. Da li je to istinskasloboda? Da li je takav način pon-ašanja najljepšeg stvorenja na Ze-mlji prikladan i da li ga vodi kavećim stepenima moralnosti iprospertiteta? Puno se govori obolestima koje potresaju današn-jicu, a najčešći razlog pojave tihepidemija je nemoralan načinživota kojem prethodi nemoralnoodijevanje i pomanjkanje stida.

Dragi brate i sestro, dok čitašove retke volio bih da skupa pro-mišljamo savremeni trenutak po-vezujući ga sa prošlošću i buduć-nošću. Sa kakvom odjećom je St-voritelj svjetova zadovoljan i kakoje Poslanik islama Muhammed,s.a.v.s., savjetovao da se ophodi-mo prema ovome pitanju!? Da lije slijeđenje kur'ansko-sunnetsk-ih uputa suzbijanje naše slobodeili je u tome upravo naš mir i ras-terećenost?

Onaj koji nas je stvorio najb-olje nas i poznaje. Stvorio je čovj-eka u najljepšem obliku: "MMii ččoovv--jjeekkaa ssttvvaarraammoo uu sskkllaadduu nnaajjlljjeepp--ššeemm.." (At-Tin, 4) Grijeh koji su uDžennetu počinili naši praotacAdem, a.s., i pramajka Hava, rez-ultirao je pojavu stidnih dijelovatijela pa su se počeli pokrivatidžennetskim lišćem. "OO ssiinnoovviiAAddeemmoovvii,, nneekkaa vvaass nniikkaakkoo nnee zzaa--vveeddee ššeejjttaann,, kkaaoo ššttoo jjee rrooddiitteelljjeevvaaššee iizz DDžžeennnneettaa iizzvveeoo,, sskkiinnuuvvššiiss nnjjiihh ooddjjeeććuu nnjjiihhoovvuu ddaa bbii iimm ssttii--ddnnaa mmjjeessttaa nnjjiihhoovvaa ppookkaazzaaoo!! OOnnvvaass vviiddii,, oonn ii vvoojjsskkee nnjjeeggoovvee,, ooddaa--kkllee vvii nnjjiihh nnee vviiddiittee.. MMii ssmmoo uuččii--nniillii ššeejjttaannee zzaaššttiittnniicciimmaa oonniihh kkoojjii

nnee vvjjeerruujjuu.." (Al-A'raf, 27.) Od ta-da pa do kraja ovoga svijeta ljuds-ki rod ima obavezu i opterećenjeda se stara o odjeći, da se svakod-nevno oblači i svlači. Imamo oba-vezu da peremo svoju odjeću i daovisno o vremenskim uvjetimanosimo deblju ili tanju. U svak-om slučaju ta odjeća ima zadaćuda pokriva naše tijelo, da skrivastidne dijelove, da ga štiti od hla-dnoće, prevelike toplote, štetnih iopasnih sunčanih zraka i svih kli-matskih neprilika. Svako od nasima mjerila po kojima određujesvoj stil odijevanja po čemu po-staje prepoznatljiv. Za određenuodjeću kažemo da je prikladna zatu i tu priliku, za to i to društvo.Ko nam određuje mjerila po koji-ma to vrednujemo i zaključuje-mo? Ima veliki broj osoba kojeprate kretanja savremenih mod-nih kreatora i koji neće kupitiništa što nije u trendu. Robova-nje modi toliko ih opterećuje dastalno moraju gledati i pratiti štase u Londonu, Parizu, Njujorku idrugim zapadnjačkim gradovimapromoviše kao moderno da bi ioni to nabavili i na taj način bili"na visini zadatka". Takvim pon-ašanjem oni postaju rroobboovvii mmoo--ddee. Njihova sloboda izbora je sku-čena na manji broj kreacija. Ve-lika sredstva se daju da se nabave

originalni proizvodi sa izmišljen-im nazivima marki koje pojed-incima puno znače!? Kada im sesavjetuje da nose propisnu odje-ću u skladu sa islamskim propisi-ma oni odgovaraju da je to sputa-vanje njihove slobode izbora.Ako se pogledaju u ogledalo i po-pričaju iskreno sami sa sobom vi-djet će da oni, ustvari, robuju svo-jim strastima i da je njihova slo-boda veoma skučena. Svako imapravo na izbor, ali i odgovornostnakon izbora. Kako će se ko odnas odijevati sami odlučujemo aimamo veliki izbor ukoliko robu-jemo samo Onome koji Jedini za-služuje da mu robujemo. Imamo

izbor koji se kreće do određenihgranica koje su precizirane kur'a-nsko-sunnetskim uputama.

Ko vjeruje u Allaha, subhane-hu we te'ala, i u Poslanika Muha-mmeda, s.a.v.s., slijedit će nji-hove upute. Da bi odjeća bila pri-hvatljiva sa islamskog stanovištamora ispunjavati sljedeće uvjete:

1. da pokriva cijelo tijelo kojese tretira kao avret (stidni dio ti-jela),

2. da nije providna i prozir-na,

3. da ne bude tako tijesna daocrtava pojedine dijelove tijela iističe izazovna mjesta,

4. da žene ne oblače odjećukarakterističnu za muškarce nimuškarci specifično žensku odje-ću,

5. da ne bude odjeća koja jekarakteristična za pripadnikenekih drugih vjerskih skupina izajednica i

6. da ne bude odjeća koju ob-ično nose nadmene, uobražene iohole osobe.

"AA kkoo AAllllaahhaa ii NNjjeeggoovvaa PPoossllaa--nniikkaa nnee ppoosslluuššaa,, ttaajj jjee ssiigguurrnnoosskkrreennuuoo ss pprraavvoogg ppuuttaa.." (Al-Ah-zab, 36.)

Islam poziva svoje sljedben-ike da oblače lijepu odjeću kadaidu u džamiju: "OO ssiinnoovvii AAddeemm--oovvii,, lliijjeeppoo ssee oobbuucciittee kkaaddaa hhooććeettee

ddaa nnaammaazz oobbaavviittee!!" (Al-A'raf, 31.)Podrazumijeva se da muslimaninače treba biti lijepo obučen, daodjeća treba biti čista i od materi-jala koji nije proziran i da za mu-škarce nije od svile. Allahov Pos-lanik, s.a.v.s., kaže: "Svilena odj-eća i zlato su zabranjeni muška-rcima moga ummeta, a dozvolje-ni ženama." (Tirmizi) Pokuđenoje nositi odjeću na kojoj su slikeživih bića ili natpisi koji imajuružno značenje. Ženama je islampodario izuzetno vrijedno mjestoi važnu ulogu u odgoju i unapre-đenju generacija. Takvu ulogumogu ponijeti samo moralne že-ne koje vode računa o svom odij-evanju i ponašanju. Sve što je vrij-edno ne pokazuje se svakome većse skriva i pokazuje ograničenombroju osoba. Žena je po islams-kim propisima obavezna da po-krije svoje tijelo i da ne nosi tijes-nu, prozirnu i kratku odjeću. Po-gled, izazovna kretnja, izazovannakit i otkriveno tijelo običnoizazivaju i bude požudu, podstičustrasti i potpiruju požudu. Otudase sve to mora kontrolisati i zauz-davati. Kur'an upućuje ljude ka-ko da ostvare ovu kontrolu i saču-vaju se izazova i kušnji koje nemogu podnijeti i u kojima se teš-ko mogu kontrolisati. "AA rreeccii vvjjeerr--nniiccaammaa nneekkaa oobboorree ppoogglleeddee ssvvoojjeeii nneekkaa vvooddee bbrriigguu oo ssttiiddnniimm mmjjeess--ttiimmaa ssvvoojjiimm;; ii nneekkaa nnee ddoozzvvoollee ddaassee oodd uukkrraassaa nnjjiihhoovviihh vviiddii iiššttaaoossiimm oonnooggaa ššttoo jjee iioonnaakkoo ssppoolljjaašš--nnjjee,, ii nneekkaa vveellaa ssvvoojjaa ssppuussttee nnaa ggrr--uuddii ssvvoojjee......" (An-Nur, 31.) Nije do-zvoljeno ženama da nose muškuodjeću niti muškarcima žensku.Allahov Poslanik, s.a.v.s., je prok-leo muškarce koji oponašaju že-ne i žene koje oponašaju muškar-ce. Nerijetko danas čujemo od pr-odavača da je neka majica ili pan-talone ista i za muškarce i zažene. To je propast!! Zar su istomuško i žensko?! Zar je normal-no da muškarci puštaju kosu a dase djevojke i žene šišaju. Čujemoda ima tako iskrivljenih umovada muškarac nosi žensku odjećui tako se pojavljuje vani. Kolikodanas ima, nažalost, žena kojesvojim odijevanjem, hodom i po-našanjem više liče na muškarcanego na ženu. Kako je samo tožalosno! Najveći razlog takvomstanju je način odijevanja i ponaš-anja. Gdje je ženska prefinjenost,nježnost? Gdje je blagost riječi ipostupka koji smiruju i daju voljuza rad i zalaganje? Koliko samodanas ima razvoda braka radi ne-uravnoteženog života!? Žena sesredi i namiriše kada hoće izaćivani a u kući svoga muža, gdje biinače trebala da izgleda najljepše

i najsređenije, ona je u tako neiz-glednoj odjeći i neuredna. Da lisu joj važniji ljudi sa ulice ili njenmuž? Da li nam je važnije mišl-jenje stranaca nego ukućana? Štaje uzrok takvom ponašanju?! Za-pitajmo se svi! Kuda ide čovječa-nstvo ako nastavi ovim tempom?Ko će odgajati nove generacije?Da li će to biti dječiji vrtići sa te-tama kojima je cigareta i kahvapreča od odgoja tuđe djece!? Da lije onda čudo što takva djeca svojeiznemogle roditelje šalju u stara-čke domove da u osami i dalekood ljubavi svojih bližnjih umiru.

Tvoje tijelo je danas zdravo ilijepo. Sutra će ono, ako te Allahpoživi, biti iznemoglo i nabora-no. Šta su prave vrijednosti kojetraju duže od ljudskog vijeka?"OOnn ććee vvaass zzaa vvaaššaa ddoobbrraa ddjjeellaa nnaa--ggrraaddiittii ii ggrriijjeehhee vvaamm oopprroossttiittii.. AAoonnaajj kkoo ssee AAllllaahhuu ii PPoossllaanniikkuuNNjjeeggoovvuu bbuuddee ppookkoorraavvaaoo –– ppoossttii--ććii ććee oonnoo ššttoo bbuuddee žžeelliioo.." (Al-Ahzab, 71.)

Veliki uzrok nedaćama kojepogađaju današnje čovječanstvo,a i prijašnje generacije, su žene.Poslanik, s.a.v.s., je rekao: "Čuva-jte se dunjaluka i čuvajte se ženajer je doista prva smutnja kod po-tomaka Israilovih bila radi že-na." (Muslim) Neodgojene i nedo-lično odjevene žene potiču na ra-zvrat koji uzrokuje propast velik-ih civilizacija. Poslanik, s.a.v.s., jerekao: "Dvije vrste stanovnikaDžehennema još nisam vidio:ljude koji nose u rukama korbačei njima mlate potčinjene i ženekoje su odjevene, a djeluju kaoobnažene, koje zavode ljude i biv-aju zavedene, a na glavama impunđe poput devine grbe; takveneće ući u Džennet niti će osjetitinjegov miris koji se osjeća sa toli-ke i tolike udaljenosti."

Ovaj hadis nas neodoljivo po-dsjeća na ovo naše vrijeme u koje-mu žene oblače svakojake mod-ele haljina, prozirne i tijesne, ta-ko da više otkrivaju nego što po-krivaju tijelo. Muškarci su mnogopristojnije obučeni i skoro posveodvojeni od ove "kulture razgo-lićenosti."

Draga braćo i cijenjene ses-tre, da li želite provesti svoj životdoprinoseći dobru ili šireći zlo?Da li želite robovati samo svomeStvoritelju, koji vam je podariosve što imate, ili modi koja je pro-dukt šejtanskih poklonika? Zapi-tajte se šta je istinska sreća i slo-boda?! Allah Uzvišeni veli: "JJaa ććuussiigguurrnnoo oopprroossttiittii oonnoommee kkoo ssee ppoo--kkaajjee ii uuzzvvjjeerruujjee ii ddoobbrraa ddjjeellaa ččiinnii,,ii kkoojjii zzaattiimm nnaa pprraavvoomm ppuuttuu iissttrraa--jjee.." (Ta ha, 82.)

AAlljjoo CCiikkoottiićć

Moda – sloboda ili ropstvo

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame5 EDUKACIJA

11.. ŠŠttaa zznnaaččii rriijjeečč ""IIssllaamm""??Islam znaci stvaranje mira,

predanost i požrtvovanost. Stva-rati mir znači da vjernik treba dau miru živi sa sobom i svojomokolinom. Predanost i požrtvo-vanost se izražavaju u prihvaćan-ju i izvršavanju Božje volje, i kr-oz to, musliman postiže mir saislamom.

U Kur´anu, Allah kaže da jeOn islam izabrao kao religiju zaljude.

"Sada sam vam vjeru vašuusavršio i blagodat Svoju premavama upotpunio i zadovoljansam da vam islam bude vjera.(Kur´an, 5:3)

Muslimani odbijaju zapadn-jački izraz Muhammedanac, jerje Muhammed (sallallahu alejhive sellem) kao Božji Poslanik bioprenosilac Božje poruke i jer jesamo Bog vrijedan obožavanja.

22.. ŠŠttaa zznnaaččii ""AAllllaahh""??Allah je arapska riječ za "je-

dan Bog" i nije ime nekog priva-tnog Boga muslimana, već jeAllah jedini sa pravom obožava-ni Stvoritelj univerzuma; i araps-ki kršćani nazivaju Boga Allah.

On je stvorio ljude i kroz Nje-gove Objave im je pokazao najb-olji put na ovom svijetu da bi izb-jegli kaznu na drugom svijetu.

33.. ŠŠttaa zznnaaččii iizzrraazz ""MMuusslliimm--aann""??

Po značenju ove rijeci je ne-ko musliman ko se svojevoljnopodređuje Božjoj volji i koji ustvaranju mira vidi svoju dužn-ost. Musliman se postaje kad seizjavi da nema drugog Boga os-im Jednog i da je MuhammedBožji Poslanik. Kao sto je rečenosvako ko svjesno i svojevoljnoprihvati Božju volju je muslimani zato su svi prijašnji Poslaniciprije Poslanika Muhammeda(s.a.v.s.) bili muslimani. U Ku-r´anu se na poseban način spo-minje Ibrahim a.s. (Abraham),koji je živio dugo prije Musaa

a.s. (Mojsija) i Isaa a.s. (Isusa) ikoji nije bio ni Jevrej ni kršća-nin.

"Ibrahim nije bio ni Jevrej nikršćanin, već pravi vjernik, vje-rovao je u Boga jednoga, i nijebio idolopoklonik" (Kur´an,3:67)

Na drugoj straniima ljudi koji se nazi-vaju muslimanima, alikoji se ne podređujuBožjoj volji, dok istovre-meno imaljudi kojise maksi-malno trude davode islamski način ži-vota.

Ne može sedonositi sud oislamu kada sepromatraju samo ljudikoji nose muslimanskoime, a koji se po ophođe-nju i načinu života ne pon-ašaju kao muslimani.

Koliko je neko muslimanzavisi od njegove spremnosti davjeru i djelo podredi Božjoj volji.

44.. KKoo jjee bbiioo MMuuhhaammmmeedd??Muhammed (s.a.v.s.) je rođ-

en oko 571. godine u gradu Me-kki u Arabiji kao član jednog ug-lednog plemena. Njegovi precipotiču od Poslanika Ismaila,Ibrahimova (Abrahamovog) si-na. Otac mu je umro prije njego-vog rođenja, a majka kad je imaošest godina. Nije posjećivao ško-lu, već je, kao što je u to doba bi-lo uobičajeno, bio othranjen odjedne dadilje, a kasnije su ga dj-ed i amidža primili i odgojili. Odrane mladosti bio je poznat posvojoj čestitosti. Kad je bio otpri-like u dobi od četrdeset godina,pojavio mu se melek Džebrail(Gabriel) u pećini u kojoj je uo-bičavao da meditira i objavio muda je Božji Poslanik. Takve Obj-ave su slijedile naredne 23 godi-ne i kasnije su sakupljene u for-

mi knjige. Ta Knjiga, časni Ku-r´an, za muslimane je posljednjai zaključna Božja Objava. ČasniKur´an je održan u nepromijenj-enoj i originalnoj formi; potvrđu-je objavljivanje Tore, psalmi iEvanđelja koje su ljudi u toku vr-emena promijenili (falsifikovali).

55.. OObboožžaavvaajjuu llii mmuusslliimmaanniiMMuuhhaammmmeeddaa??

Ne. Muslimani ne obožavajuni Muhammeda (s.a.v.s.) niti bilokojeg drugog Poslanika. Mu-slimani priznaju sve bivše Posla-nike, kao Adama (Adem), Noja(Nuh), Abrahama (Ibrahim), Da-vida (Davud), Salomona (Sulej-man), Mojsija (Musa), Isusa (Isa) isve druge. Muslimani vjeruju daje Muhammed pečat Poslanika,tj. da je posljednji Božji Poslanik.

M u -

s l i m a n ivjeruju dase samo Bog, a ne neko ljudskobiće smije obožavati.

66.. ŠŠttaa kkaažžuu mmuusslliimmaannii ooIIssuussuu??

Muslimani veoma poštujuIsusa (Isa) i njegovu majku Ma-riju (Merjem). Časni Kur´an nasizvještava da je Isus kroz jednočudo bez oca došao na svijet.

"Isaov slučaj je u Allaha istikao i slučaj Ademov: od zemljega je stvorio, a zatim rekao: Bu-di!- i on bi". (Kur´an, 3:59)

On je Božjom pomoći kaoPoslanik izvršavao mnoga čuda,između ostalog mogao je govori-ti odmah poslije rođenja i svojumajku braniti i njenu bogobo-jaznost potvrditi. Bog mu je daoi druge sposobnosti kao npr. lije-čenje slijepih i bolesnih, oživlja-vanje mrtvih, oživljavanje ptice

napravljene od ilovače i sto jenajvažnije: On mu je dao porukuza ljude. Ova čuda, koje mu jeBog dao, potvrdila su ga kao Pos-lanika. Nije stavljen na krst, većuzdignut na nebo.

"I nevjernici počeše smišljatispletke, ali ih je Allah otklonio,jer On to umije najbolje. I kadaAllah reče: O Isa, dušu ću ti uz-eti i k sebi te uzdignuti i spasićute od nevjernika i učiniću datvoji sljedbenici budu iznad nev-jernika sve do Smaka svijeta.Meni ćete se, poslije, svi povrati-ti i Ja ću vam o onom u čemu seniste slagali presuditi". (Kur`an,3:54-55)

Sura Merjem (19) opisujeIsusova čuda u ajetima 27-34.

77.. IImmaa llii uu iissllaammuu rraazzlliiččiittiihhpprraavvaaccaa vvjjeerroovvaannjjaa??

U islamu postoje dva glavnapravca: Šiiti i Sunniti. Zajedničkoza oba pravca je da im je Kur´an

i primjer Muhammeda(s.a.v.s.) osnova vjere. Pripa-dnici oba pravca se pet putadnevno mole Bogu, posteu mjesecu Ramazan i iduna Hadž, hodočašće uMekki. Razlika izmeđuova dva pravca ogleda seu dva različita načina

razmišljanja. Muslimanikoji izjave i djela PoslanikaMuhammeda (s.a.v.s.) uzi-

maju kao obavezu, na-zivaju se Sunniti, dokdrugi dodatno izjave ipoglede Alije (Muh-ammedovog, a.s.,zeta) uzimaju kaomjerodavne i njega

smatraju kao poli-tičkog i duhovnog Posla-

nikovog nasljednika, zovu seŠiiti. Pojam "Šia", od kojeg dolazinjihovo ime, znači partija - u ov-om slučaju Alijina partija. Počelaje u stvari kao politička partija,koja je Aliji htjela pomoći protivnjegovih političkih protivnika.Danas Šiita ima oko 15% od cijel-og muslimanskog življa. Većinaih živi u Iranu i Iraku, dok sumuslimani ostalih zemalja prete-žno Sunniti.

88.. KKoojjee ssuu oossnnoovvnnee oobbaavveezzeejjeeddnnoogg mmuusslliimmaannaa??

Islam se bazira na pet stubo-va, iz kojih proizilaze sljedećeobaveze :

1) Svjedočenje (šehada), daima samo jedan Bog i da je Mu-hammed, a.s., Božji Poslanik.

2) Namaz (salah), koji je petputa dnevno propisan.

3) Post (sijam), koji se čini umjesecu Ramazanu.

4) Porez (zekat), obavezniporez u dobre svrhe od imetkaimućnijih.

5) Hodočašće u Mekku(hadž), koji svaki musliman naj-manje jedanput u životu morada obavi, ako to u zdravstvenomi materijalnom pogledu može dapodnese.

Svi ovi stubovi vjere trebalibi da imaju istu važnost za jed-nog muslimana. Protivrječno jeda neko obavi hodočašće, a dane posti ili da ne obavlja redo-vno namaz (molitvu). U poređe-nju sa nekom građevinom neza-mislivo je da predviđeni stubovinedostaju. Uz to ako zamislimoda ta građevina treba da imakrov i zidove, vrata i prozore, štobi u ovom slučaju u islamu pred-stavljalo potrebno moralno pon-ašanje, vrline kao poštenje, strp-ljenje, istinoljublje i slične drugevrline, onda bi ta građevina bilapotpuna. Zato muslimani treba-ju ne samo da praktikuju stu-bove islama, već da se stalno tru-de, da razvijaju svoj odgovarajućikarakter.

99.. KKoojjuu uulloogguu zzaauuzziimmaa sslluužžee--nnjjee BBoogguu uu iissllaammuu??

Svrha služenja Bogu u isla-mu je da prisutnost Boga pri-zovemo u svijest. Služenje Bogu,kao čineći namaz, posteći ili da-vanjem zekata je korak na putuka cilju da se postigne da Bogbude zadovoljan s nama.

Ako neko u svojim mislima iu svom djelu svjesno živi Bož-jom voljom, onda se može nadatii na ovom i na onom svijetu Bo-žjoj nagradi.

1100.. ŠŠttaa ooččeekkuujjee mmuusslliimmaannaannaakkoonn ssmmrrttii??

Bog je pravedan i da bi OnSvoju pravednost mogao daizvrši, postoji u islamu principodgovornosti. Ljudi koji dobročine biće nagrađeni, a oni kojiružne stvari rade biće odgovara-juće kažnjeni. Zato je On stvorioraj (džennet) i pakao (džehen-nem), u koje ljudi dospiju pododređenim preduslovima.

Muslimani znaju da je sa-dašnji život kratak i da nakontoga slijedi drugi život. Ovaj ži-vot je samo ispit, test poslije ko-jeg, ako ga položimo, slijedi vje-čni život u sreći i u zajedniciiskrenih ljudi u raju.

(nastavlja se)Pripremio:

MM.. DDeemmiirroovviićć

Nekoliko pitanja o islamuDDrr SShhaahhiidd AAtthhaarr

Autor brošure «25 pitanja o islamu» (Twenty-Five Questions askedabout Islam) profesor je interne medicine i endokrinologije na medic-inskom Univerzitetu Indianapolis u Indiani (SAD) i predsjednik jeIslamskog udruženja ljekara Sjeverne Amerike. Dr Shahid Athar jeautor velikog broja knjiga i publikacija iz oblasti medicine i islama.- Ovo je pokušaj da se na najjednostavniji način daju odgovori nanajčešće postavljana pitanja o islamu od strane nemuslimana, odnos-no da se isprave pogrešne predrasude koje naši susjedi na Zapaduimaju o vjeri koju slijedi 1.25 milijardi ljudi širom svijeta, od kojih jepreko 8 miliona u SAD. Pogrešna je slika da su muslimani teroristi,da svi imaju četiri žene..., stoji, pored ostalog, u uvodniku autora tek-sta koji slijedi.

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 6KULTURNA BAŠTINA

Bijelo Polje leži u dolini rije-ke Lima. Nekada je tozaista bilo polje pokriveno

cvjetovima bijele rade, po kojimaje grad i dobio ime.To je i značen-je turske riječi Akovo za ovu va-roš, kroz istoriju poznatu stanicudubrovačkih karavana, koja sezvala Nikolj-Pazar. Arheološkaistraživanja govore o postojanjunaselja u ovom kraju još u dalekojprošlosti. Bjelopoljski kraj bio jenaseljen još u neolitu.

BBjjeellooppoolljjsskkii kkrraajj oodd pprraaiissttoorrii--jjee ddoo kkrraajjaa XXIIVV vviijjeekkaa

Tragovi ljudskog života na po-dručju bjelopoljskog kraja davnosu začeti. Doline rijeka Lima, Bi-strice i Ljubođe bile su veoma po-godne za rane ljudske naseobine.Do sada izučena arheološka nala-zišta iz bjelopoljskog kraja potvr-đuju da je tih naselja unutar obl-asti bilo više. Arheološki nalazi izbronzanog doba, koji se datirajuizmeđu 1500. i 1200. godine pri-je nove ere, nađeni su u naseljuBijedci kod Bijelog Polja. Prostorizmeđu rijeka Tare i Lima nasel-javalo je ilirsko pleme Autarijati.Istorijski izvori pružaju malo po-dataka o mogućnosti tačnog utvr-đivanja njihovih granica i njihov-og načina života. O Autarijamaznamo nešto više iz doba njihoveseobe. U zadnjim decenijama IVvijeka Autarijate je najprije napa-lo keltsko pleme Skordisci, a za-tim Rimljani. Vjerovatno je da suAutarijati poslije 310. godine pr-ije nove ere nestali sa ovog po-dručja.

O životu najstarijeg stanovni-štva u Limskoj dolini, za periodod 6000-4000. godina prije noveere, pa i za starije epohe, dokazisu materijali iz kojih se premamišljenju arheologa zapaža izvjes-na kultura, pa vjerovatno i etnič-ka srodnost prastanovnika sa on-

im nalazima što su kasnije prip-isani Autarijatima. Smatra se daje na osnovu tih materijalnih do-kaza moguće pratiti i određenedruštvene procese, kao u kasni-jem bronzanom dobu, proces dr-uštvenog raslojavanja.

Ratovi Rimljana protiv Ilirapotresli su i dio Polimlja, ali nije-su bitnije izmijenili etničku stru-kturu stanovništva u Polimlju.Područje bjelopoljskog kraja vjer-ovatno je pripadalo rimskom con-ventus-u (sudsko-administrativnojjedinici, oblasnoj upravi) u Na-roni, u blizini ušća Neretve. Ple-mena u ovoj oblasti bila su orga-

nizovana u župe koje su bile sas-tavljene od manjeg ili većeg brojarodovskih jedinica.

Teritorije pokorene provinci-je Ilirik, 10. godine n.e. dijele sena Panomiju i Dalmaciju. Potarjei Polimlje ulazi u sastav Dalmaci-je. Osnovne djelatnosti stanovniš-tva čine stočarstvo i zemljoradn-ja, zasnovane na sitnom slobod-nom posjedu. Ropstvo je bilo sla-bo razvijeno, a kao prvrednu gra-nu ne bi trebalo iskljčiti ni rudar-stvo.

U pogledu socijalne strukturestanovništva valja istaći da su uovom kraju većinu stanovništva

činili seljaci i zakupnici, za ze-mlju vezani koloni, jer kolonat jena osnovu propisa važećih zacijelu zemlju, morao krajem IV IV vijeka zahvatiti region Polimlja.

Kulturnih svetilišta iz predri-mskog doba na području BijelogPolja nije nađeno. Na osnovu na-dgrobnih spomenika iz periodarimske uprave moglo bi se zaklju-čiti da su ovdje dopirali razni uti-caji. Tako je u Zatonu pronađennatpis(epi ) u slavu rimske bogin-je Junone.

U poznorimskom periodu,nakon Dioklecijanovih reformiRimskog carstva 297. godine,

odvojen je južni dio provincijeDalmacija kao zasebna provincijaPrevalis, pa je područije Tare i Li-ma bilo granično područje Pre-valitana prema provinciji GornjojMeziji.

Za vrijeme cara Teodosija I(379-395), rimska država je bilapodijeljena na Istično i ZapadnoRimsko carstvo. U sastavu Rim-skog carstva ušle su provincije Pr-evalis i Gornja Mezija, pa se i po-dručje današnjeg bjelopoljskogkraja našlo u sastavu istočnog di-jela države, kasnije nazvane Viz-antija. Dolaskom Slovena, njihov-im stalnim upadima od početka

VI-og i trajnijim naseljavanjem kr-ajem toga vijeka i prvih decenijaVII-og vijeka, etnički lik bjelopolj-skog kraja se mijenja. Sloveni suupadali u vizantijske oblasti za-jedno s Avarima, koje su oni nazi-vali Obrima. O tim zajedničkimslovensko- avarskim kretanjima,pored obavještenja iz pisanih iz-vora, svjedoče i pojedini toponi-mi. Tako, na primjer, iznad Bije-log Polja se nalazi brdo Obrovkoje ukazuje na te slovensko-ava-rske prodore, pa i kolonizacijupojedinih oblasti.

Obri (Avari) nijesu ostavili ni-kakvih drugih izrazitih tragova uPolimlju izuzev nekih lingvističkeprirode, kao što su riječ katun,koju mnogi lingvisti smatraju daje staroturskog porijekla. Balkans-ko poluostrvo se pretvorilo u nizSklavinija, oblast naseljenih Slo-vena i van domašaja vizantijske vl-asti, ali još bez sopstvene državneorganizacije. Nekoj od tih Sklavi-nija pripadao je i region Polimljapa samim tim i bjelopoljski kraj.Naseljavanje Slovena i kolonijali-zacija ovog područja bila je završe-na do polovine sedmog vijeka.

Sedmi vijek predstavlja i po-četak privikavanja doseljenih slo-venskih plemena novom podne-blju i saživljavanje sa zatečenimilirsko-romanskim stanovništv-om. Unutar oblasti se zadržao idio starog stanovništva, jer je reg-ion na obroncima Bjelasice, mo-gao poslužiti kao pogodno uto-čište. Ilirska tradicija je bila jaka,što se zapaža u preuzimanju nji-hivih imena za pojedina naselja,npr. ime današnjeg naselja Raso-vo, koje se nalazi u bjelopoljskomkraju. Oblast bjelopoljskog krajaje zaklonjena visokim planinama,malo je bila podložna stranim uti-cajima. Osnovna teritorijalna je-dinica bila je župa koja je u to vri-

jeme predstavljala ekonomsko-te-ritorijalnu i administrativnu jed-inicu jednog plemena. Na čelužupe nalazili su se župani kojimasu bili potčinjeni satnici, a smatrase da je postojao i župski zbor,institucija koju su ovi prenijeli izstare postojbine gdje su se u okv-iru župskih i plemenskih vijećadogovarali i donosili odluke. Udaljem razvoju društvenih odno-sa u bjelopoljskom kraju posebnoje značajna bila hrišćanizacija uIX vijeku.

U X-om i prvoj polovini XI-ogvijeka teritorija bjelopoljskogkraja bila je sastavni dio Raške,pa je početkom X-og vijeka bilapoprište sukoba Vizantije i Buga-rske. Bjelopoljski kraj u vrijemeepiskopa Danijela Drugog bio jepraćen i političkom aktivnošću, au vrijeme Stefana Milutina posta-je jedan od važnoh duhovnih ikulturnih centara države. Vreme-nom, župa kao najstarija admin-istrativno-teritorijalna jedinicagubi plemenski karakter i dobijateritorijalno obilježje. Iz današn-jeg bjelopoljskog kraja poznata ježupa Ljuboviđa, a svi su izgledida je postojala i župa Zaton. Gra-nice srednjovjekovne župe Ljubo-viđa, počevši od gornjeg toka rij-eke, po kojoj je dobila ime, dopi-rale su prema današnjem pljeva-ljskom kraju do iza sela Kovrenai Gorica. Župa Ljuboviđa zahvat-ala je sva sela današnje Vraneškedoline (okolina Pavina Polja, oko-lina Tomaševa, dio Ravne rijeke,sela oko Bijelog Polja). OblastBihora se nigdje ne pominje kaožupa pa je moguće da su djeloviBihora (koritski i bistrički kraj)pripadali župi Zatonu. Veći dioBihora bio je naseljen stočarskimstanovništvom koje je bilo organi-zovano u katunske zajednice.

Obradio: NNiijjaazz MMuuššoovviićć

Nešto što su islamski velikodostojnicizadržali iz vremena osmanske vladavinejeste ahmedija.

Ahmedija je kapa koju nose vjerskevođe, koja je simbol ne samo čistoće, već iautoriteta. Može se reći da je imam bezahmedije kao džamija bez munare. Jerukoliko imam nema ahmediju na glavi sp--ada u red običnih građana i teško je pre-tpostaviti da se radi o imamu. Međutim,sa ahmedijom na glavi imam uliva kodljudi poštovanje. S druge strane ahmedijaje ta koja je simbol čistoće. S obzirom daje bijele boje, često se javlja potreba zanjenim premotavanjem. A samim tim dase radi o preciznom namotavanju poseb-

nog bijelog platna to iziskuje potrebu zaposebnim zanatom kakav je namotavanjeahmedija. Jedan od rijetkih koji se bavi ov-im zanatom je bjelopoljski imam Hajru-din ef. Žarić. Rođen je u Beranama 1970.godine. Sada živi u Bijelom Polju i imamje u džamiji u selu Kanje. Tim povodomsmo razgovarali s njim.

KKaakkoo ssttee ddooššllii nnaa iiddeejjuu ddaa mmoottaattee aahhmm--eeddiijjee??

- Obzirom da je moj babo bio hodža,stalno sam posmatrao njegovu ahmediju injen oblik. Jednog dana sam u njegovomodsustvu uzeo njegovu ahmediju i razmo-tao je. Tada sam vidio veliku hrpu bijelogmaterijala i malo sam se uplašio babove re-

akcije. Morao sam da je vratim kako je bi-la, pa sam se prisjećao kako je to babo ra-dio, pokušavajući da to uradim. I, elham-dulillah, pošlo mi je za rukom. Tad sam sh-vatio da ja mogu to.

KKoolliikkoo ssuu bbiillii uussppjjeeššnnii ttii pprrvvii ppookkuuššaajjii??-- Prvi put je bilo najteže. Ali svaki slje-

deći put sam uviđao gdje sam griješio. Biloje sve bolje i bolje i eto.

JJeessttee llii zzaaddoovvoolljjnnii ttiimmee kkaakkoo ssttee ssaavvll--aaddaallii zzaannaatt??

-- Pa naravno, prezadovoljan sam. ŠŠttaa jjee ssvvee ppoottrreebbnnoo ddaa bbii ssee nnaapprraavviillaa

ddoobbrraa aahhmmeeddiijjaa?? KKoolliikkoo vvrreemmeennaa ttrreebbaa iippoossttoojjii llii vviiššee nnaaččiinnaa mmoottaannjjaa??

-- Veoma je bitan oblik lica (veličina gla-

ve) i dobar fes, sve ostalo je manje važno.Potrebno je od 15 do 17 metara materijalakojeg nabavljam iz Turske. Što se tiče prip-remnih radova, oni traju oko sahat vreme-na a sami čin motanja traje od 30 do 40minuta. Ja poznajem tri načina motanja.

MMoožžee llii ttuu nneeššttoo ddaa ssee zzaarraaddii,, ss oobbzziirr--oomm ddaa ssuu ttvvoojjee aahhmmeeddiijjee ččuuvveennee nnee ssaammookkoodd bbjjeellooppoolljjsskkiihh iimmaammaa vveećć ii ššiirree??

-- Nikada nijesam naplatio nekome pre-motavanje ahmedije jer mi imami donesuahmediju koja je slabo namotana. Onda jerazmotam i lijepo je namotam, a što se tičetoga kada je moj fes i materijal tu i možeda se zaradi.

Asmir Ćatović

Bjelopoljski kraj kroz istoriju

Drevni zanati

Ahmedija - autoritet i simbol čistoće

BBiijjeelloo PPoolljjee

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame7 AHLAK

Ujednom od prethodih brojeva go-voreći o ihlasu, između ostalog,naveli smo da se ihlas grana na

četiri djela:"Ihlas u riječima, djelima, ib-adetima, i skrivenim namjerama". Sveove podjele produkt su vjere koja čovje-ka odgaja u nasljeđivanju takvih osobi-na. A da bi se ove karakteristike urezaleu dušu svakog pojedinca i postale stalniizvor ihlasa kod čovjeka, neophodno jepostojanje sljedećih uslova:

1. Kontinuirani produkt humanihdjela iskrenim i čistim nijetom.

2. Et-tekamul – upotpunjenje svihpotrebnih uslova, koje Islam od nas za-htjeva, a na osnovu kojih ćemo dospjetido pravog cilja i mogućnosti da konačnonaše djelo bude prihvaćeno i vrednova-no ihlasom. Budući da je o navedenimpodjelama bilo riječi ranije, usredsredi-ćemo se na vjerski odgoj i uputu, koje suneophodne za postizanje ispravnog uči-nka.

Sticanje islamskog znanja, upućeno-sti i obrazovanja, nužan je uslov za vred-novanje nečijih djela ihlasom, odnosnonečije kategorizovanje na stepen muh-lisa. Zdrav i valjan učinak zavisiće od ih-lasa, a isti od vjerskog obrazovanja, odg-ojenosti i islamske upućenosti. U mno-gim muslimanskim područjima, međut-im, nailazimo na pojedine grupacije, ne-obrazovanih ili obrazovanih muslimanasporednih specijalnosti koji bez griže sa-vjesti daju sebi za pravo da komentarišui izdaju fetve o pitanjima vjere za kojasu nedovoljno informisani. I pored ne-dovoljnog islamskog obrazovanja oninastoje da se dokažu, natiječu, ili supro-tstave pojedinim alimima. Toliko su up-orni, zamagljeni i preokupirani željomza zacrtanim planom, ovosvjetskim usp-jehom i dokazivanjem, da neodgovornozanemaruju riječi upozorenja upućenenjima:

PPrreennoossii ssee oodd OOmmeerraa rr..aa.. ddaa jjee RReess--uulluullllaahh ss..aa..ww..ss.. rreekkaaoo::""KKoo ttrraažžii nnaauukkuuddaa bbii ssee nnaattjjeeccaaoo ssaa uulleemmoomm ii ddaa bbii pprriivv--uukkaaoo ppaažžnnjjuu lljjuuddii nnaa sseebbee,, ttaajj jjee uu DDžžeehh--eennnneemm"".. ((IIbbnn..MMaaddžžddžžee))

Oslanjajući se na ugled svoje struke,vrednovane u narodnim masama, kori-ste nedovoljno vjersko obrazovanje mu-slimana. Govore im o propisima koje nioni sami ne poznaju, već ih u većini slu-čajeva izmišljaju. Priroda ovih samolju-bivih »gorostasa« i nepoznavaoca auten-tičnih predaja Islama, jeste takva, da m-aksimalno popustljivom i labavom uči-ne našu vjeru i njene propise, kako biih prilagodili svom siromašnom i kole-bljivom imanu.

Neshvatljivo je da takvi laici omalo-važavaju teologe i u sprovođenju uteme-ljenih propisa ih ispravljaju, a sebe pro-glašavaju šeriatskim pravnicima, recen-zentima, izdavačima fetvi i vrsnim poz-navaocima islamskih propisa. Zamisli-

mo mašinbravara koji odlazi da hirurgauči kako da vrši operacije na ljudima?!

5599.. OO vvjjeerrnniiccii,, ppookkoorraavvaajjttee ssee AAllllaahhuuii ppookkoorraavvaajjttee ssee PPoossllaanniikkuu ii pprreeddssttaavvnnii--cciimmaa vvaaššiimm.. AA aakkoo ssee uu nneeččeemmuu nnee ssllaažž--eettee,, oobbrraattiittee ssee AAllllaahhuu ii PPoossllaanniikkuu,, aakkoovvjjeerruujjeettee uu AAllllaahhaa ii uu oonnaajj ssvviijjeett;; ttoo vvaammjjee bboolljjee ii zzaa vvaass rrjjeeššeennjjee lljjeeppššee..

Vjerska odgojenost, upućenost i is-krenost se ogleda u sticanju znanja saciljem postizanja Allahovog zadovoljstvai koristi svih vjernika, a ne zbog rivalst-va, uzdizanja i ličnog isticanja.

Na sve one koji drugima pripovijeda-ju o vjeri, sa onoliko znanja koliko pos-jeduju, proteže se stroga dužnost da Is-lam i njegove propise prenose i objašn-javaju shodno šerijatskom izvoru i sta-novištu, potkrepljujući svoje izreke vje-

rodostojnim hadisima i predajama. OOnnoo ššttoo vvaamm PPoossllaanniikk kkaaoo nnaaggrraadduu

ddaa,, ttoo uuzzmmiittee,, aa oonnoo ššttoo vvaamm zzaabbrraannii oosstt--aavviittee;; ii bboojjttee ssee AAllllaahhaa jjeerr AAllllaahh,, zzaaiissttaa,,ssttrraahhoovviittoo kkaažžnnjjaavvaa ((EEll--HHaasshhrr--77))..

Dakle, ne smiju se izdavati fetve naosnovu svog hira, mišljenja i razumije-vanja jer postoje odgovori za sva pravnapitanja. Potrebno ih je samo proslijediti,dosljedno, pošteno i iskreno.

9922.. II bbuuddiittee ppoosslluuššnnii AAllllaahhuu ii bbuuddiitteeppoosslluuššnnii PPoossllaanniikkuu ii oopprreezznnii bbuuddiittee!! AAaakkoo ggllaavvee ookkrreenneettee,, oonnddaa zznnaajjttee ddaa jjeePPoossllaanniikk NNaašš dduužžaann ssaammoo ddaa jjaassnnoo oobbzz--nnaannii.. ((EEll--MMaaiiddee))

Jedan od uglednika u musliman-skom narodu, između ostalih predloga,zastupa mišljenje da bi bilo neophodnospriječiti klanje kurbana na bajramskojsvečanosti, kako bi se na taj način zašti-tio godišnji stočni fond. Ukoliko, među-tim, saberemo broj pripremljenih jagnj-ećih pečenja s kojima pojedine, prethod-no spomenute grupe, nastoje kupiti ipridobiti značajne ličnosti, od kojih oče-kuju ovosvjetsku korist, uvidjećemo daje broj zaklanih životinja s ciljem prido-bijanja takvih ljudi približno isti, ili većiod broja zaklanih kurbana u godini.

Allah Svevišnji je znao šta je propisao,zašto je propisao i u čemu će veća štetaili korist biti.

111133.. TTeebbii AAllllaahh oobbjjaavvlljjuujjee KKnnjjiigguu iimmuuddrroosstt ii uuččii ttee oonnoommee ššttoo nniissii zznnaaoo;; vvee--lliikkaa jjee AAllllaahhoovvaa bbllaaggooddaatt pprreemmaa tteebbii!!((EEnn--NNiissaa’’))

Njegova je odluka neprevaziđena,savršena i potpuno pravedna, jer je iz-među ostalog za svakog imućnog musli-mana klanje kurbana učinio strogomobavezom, kako bi na taj način i usta si-romašnih, kojima će se podijeliti od zak-lanih kurbana makar jednom godišnjeokusiti slast pečenja, poput ovih ugledn-ika. Ukoliko se desilo da su neku pomoći podijelili siromasima ili za izgradnjunekog objekta, promovisali su se objavlj-ivanjem svojih imena i učinjenog djela

putem oglasa i novina.Ihlas, i vjerska upućenost odgaja vje-

rnike, da činjenjem humanih djela, im-aju za cilj sticanje Allahove nagrade, ane uživanje ovozemaljskog ugleda kodljudi. S druge strane, čak i onda kada sene zna razlog, odnosno mudrost nare-dbe pojedinih propisa, iskreni vjernicine bi smjeli izustiti ništa drugo osim""sseemmii’’nnaa wwee eettaa’’nnaa"" (čuli smo i pokora-vamo se), a kamoli još sebi dati za pravoizmjenu Božijeg zakona i gaženje Nje-govog imperativa:

11.. MMii ssmmoo ttii,, uuiissttiinnuu,, mmnnooggoo ddoobbrrooddaallii,,

22.. zzaattoo ssee GGoossppooddaarruu ssvvoommee mmoollii iikkuurrbbaann kkoolljjii,,

33.. oonnaajj kkoojjii tteebbee mmrrzzii ssiigguurrnnoo ććee oonnbbeezz ppoommeennaa oossttaattii.. (( EEll--KKeewwtthheerr))

Isticanje svoje logike, mudrosti i um-ijeća iznad Sveznajućeg Allaha dž.š. na-lazimo i u primjeru jednog uglednogmuslimana, koji pokrivanje žene osuđu-je i smatra zaostalošću kojoj nema mjes-ta u ovom vremenu i prostoru. "Glupoje, kaže on, odvajati se od ostalog svije-ta i biti na oku savremenicima, kao jed-ina crna među bijelim ovcama".

Na isti način je postupio sa mladom

djevojkom koja se dvoumila da uskoropokrije svoje tijelo hidžabom. Sa šeri-jatskog aspekta, međutim, pokrivanjepredstavlja izričitu naredbu i pokornostAllahu i Njegovom Poslaniku s.a.w.s.Potvrdu nalazimo prevashodno u riječi-ma Uzvišenog Gospodara Allaha dž.š.,Koji kaže:"

5599.. OO VVjjeerroovvjjeessnniiččee,, rreeccii žžeennaammaa ssvv--oojjiimm,, ii kkććeerriimmaa ssvvoojjiimm,, ii žžeennaammaa vvjjeerrnnii--kkaa nneekkaa ssppuussttee hhaalljjiinnee ssvvoojjee nniizzaa ssee.. TTaa--kkoo ććee ssee nnaajjllaakkššee pprreeppoozznnaattii ppaa nneeććee nnaa--ppaassttoovvaannee bbiittii.. AA AAllllaahh pprraaššttaa ii ssaammiilloo--ssttaann jjee.. ((EEll--AAhhzzaabb))

3311.. ii nneekkaa vveellaa ssvvoojjaa ssppuussttee nnaa ggrruuddiissvvoojjee;; nneekkaa uukkrraassee ssvvoojjee nnee ppookkaazzuujjuuddrruuggiimmaa,, ttoo mmoogguu ssaammoo mmuužžeevviimmaa ssvvoo--jjiimm,,((EEnn--NNuurr))

Nepokornost ovom zakonu predst-avlja grijeh prema Allahu dž.š. koji izazi-va Njegovu srdžbu i prokletstvo, shodnoriječima Resulullaha s.a.w.s. koji kojikaže:

"NNaa kkrraajjuu mmooggaa uummmmeettaa bbiitt ććee žžeennaaoottkkrriivveenniihh ggllaavvaa,, kkoojjee ććee iimm iizzgglleeddaattii ppoo--ppuutt ddeevviinniihh ggrrbbaa.. PPrrookklliinnjjiittee iihh,, jjeerr ssuuoonnee zzaaiissttaa pprrookklleettee"".. ((AAhhmmeedd ii HHaakkiimm))..

Zar i pored ovako jasnih dokaza izvjerodostojnih hadiskih zbirki ima mje-sta za raspravu?

Navodimo sljedeće opomene Zakon-odavca Allaha dž.š u kojima kaže:

1133.. ""TToo ssuu AAllllaahhoovvii pprrooppiissii.. OOnnooggaakkoo ssee ppookkoorraavvaa AAllllaahhuu ii PPoossllaanniikkuu NNjjee--ggoovvuu -- OOnn ććee uuvveessttii uu ddžžeennnneettsskkee bbaaššččee,,kkrroozz kkoojjee ććee rriijjeekkee tteeććii,, uu kkoojjiimmaa ććee vvjjee--ččnnoo oossttaattii,, ii ttoo jjee uussppjjeehh vveelliikkii..

1144.. AA oonnooggaa kkoo ssee bbuuddee pprroottiivv AAllllaa--hhaa ii PPoossllaanniikkaa NNjjeeggoovvaa ddiizzaaoo ii pprreekkooggrraanniiccaa NNjjeeggoovviihh pprrooppiissaa pprreellaazziioo -- OOnnććee uu vvaattrruu bbaacciittii,, uu kkoojjoojj ććee vvjjeeččnnoo oossttaa--ttii;; nnjjeeggaa ččeekkaa ssrraammnnaa ppaattnnjjaa..((EENN--NNiissaa))

6633.. NNee ssmmaattrraajjttee PPoossllaanniikkoovv ppoozziivvuuppuuććeenn vvaammaa kkaaoo ppoozziivv kkoojjii vvii jjeeddnnii ddrr--uuggiimmaa uuppuuććuujjeettee;; AAllllaahh ssiigguurrnnoo zznnaa oonneemmeeđđuu vvaammaa kkoojjii ssee kkrraaddoomm iizzvvllaaččee.. NNee--kkaa ssee pprriippaazzee oonnii kkoojjii ppoossttuuppaajjuu ssuupprroott--nnoo nnaarreeđđeennjjuu NNjjeeggoovvuu,, ddaa iihh iisskkuuššeennjjeekkaakkvvoo nnee ssttiiggnnee iillii ddaa iihh ppaattnnjjaa bboollnnaa nneessnnaađđee.. ((EEnn--NNuurr))

Stavovi tih poluukih pojedinaca uvjeri, nijesu odraz islamske opreznosti.Svoju gordost pokazuju u smjelosti izm-jene i gaženja Allahovog zakona, Njeg-ove upute, izričite naredbe farza, i nare-dbe Njegovog Izaslanika. Sebe, svoje id-eje i odluke predstavljaju pametnijim odAllaha i Njegovog Poslanika. Iz prethod-no citiranih Allahovih riječi razumije-mo da je Muhammed a.s.znanje kojenazivamo hadisom primao od straneUzvišenog Allaha dž.š.Ovo je neospornačinjenica koju će odbaciti samo oni koji-ma ne igraju značajnu ulogu jasnidokazi i riječi Uzvišenog tj. kojima nijestalo do Islama, već do sopstvenog inte-resa.

FFeerriidd OOrraahhoovvaacc

Izvor ihlasa je Islam (V)

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 8ISKUŠENJA

Pomaci, muslimani koji go-vore bugarski, možda subili pošteđeni prisilne asi-

milacije u prošlosti, ali pripadniciove manjine koja živi u siromašt-vu i dalje se osjećaju uskraćenimi prezrenim, a očitu ravnoduš-nost države prema njihovim ne-voljama vide kao diskriminaciju.

Kako se Bugarska približavaEvropskoj uniji i prihvatanju me-đunarodnih standarda u oblastiljudskih prava, direktna diskrim-inacija protiv Pomaka je sve rje-đa pojava. Oni, takođe, nijesu izl-oženi neskrivenom rasizmu kaošto je to slučaj sa Romima. Međ-utim, ova zajednica je i dalježrtva predrasuda većinskog stan-ovništva.

Odbijanje bugarske državeda zvanično prizna Pomake kaoetničku manjinu znači da im jeuskraćena vladina pomoć koja bimogla ublažiti posljedice krajn-jeg siromaštva u kome žive.

Prema procjenama, koje sezasnivaju na podacima iz popisau Bugarskoj, sprovedenih 1992. i2000. godine, ova manjina brojioko 200.000 ljudi, što iznosi oko2,5 odsto ukupnog stanovništvaBugarske. Oni žive u zapadnom,centralnom i istočnom dijeluRodopskih planina, planinskogvijenca u južnoj Bugarskoj, kao iu maloj enklavi od nekoliko selau centralnoj oblasti – Teteven.

Nakon sticanja nezavisnostiod Otomanskog carstva, bilo jeviše talasa prisilne asimilacijePomaka u Bugarskoj. Asimilac-iju je najprije vršila carska drža-va, a potom i komunističke vla-sti, sto je podrazumjevalo prisil-no preimenovanje Pomaka kojisu dobijali bugarska pravoslavnaimena, zabranu nošenja tradi-cionalnih muslimanskih odijela izabranu upražnjavanja islam-skih vjerskih običaja. Najintenzi-vnija kampanja ove vrste je do-vela do žestokih sukoba i ljudsk-ih žrtava 1912. godine i početk-om sedamdesetih godina.

Danas Pomaci žive u najsiro-mašnijim djelovima Bugarske.Slabo su obrazovani, a stopa ne-zaposlenosti je visoka. U privred-nim granama, poput građevinar-stva, poljoprivrede, rudarstva itekstilne industrije, gdje se najč-ešće zapošljavaju, zarade i nadni-ce su veoma male.

Bugarski post-socijalističkipolitičari, u pokušaju da raskinus prošlošću, posvećuju posebnupažnju etničkim Turcima, ali se,pri tome, uopšte ne bave prob-

lemima Pomaka. Razlog za to je što su bugars-

ki lideri – koji su dugo sumnjalida su Pomaci lojalniji Turskoj ne-go matičnoj državi – željeli da ihidentifikuju kao Bugare, koji su,igrom slučaja, islamske vjerois-povjesti, umjesto da ih tretirajukao posebnu grupu. Ovakva pol-itika se nastavlja i danas, mada umanje agresivnom obliku negošto je to bilo u prošlosti, kada imje čak uskraćivano i pravo da seizjasne kao muslimani.

Usled toga, danas su Pomacinešto što bi mogli nazvati "nev-idljivom manjinom".

S obzirom da ih ne priznajekao posebnu etničku grupu, vl-ada nema politiku za rješavanjenjihovih problema. Pomaci taj

propust prepoznaju kao diskrim-inaciju.

Istraživanje koje je sproveoBugarski centar za demokratskestudije pokazuje da je samo dva-deset odsto pripadnika ova man-jine steklo srednjoškolsko obraz-ovanje, dok se kod etničkih Bug-ara ta brojka kreće oko 53 odsto.Upravo su zbog toga Pomaci uBugarskoj veoma siromašni. Ra-doslav Ljokov, gradonačelnikpomačkog sela Galata, izjavio jeza Balkansku istraživačku mre-žu, BIRN, da lokalne vlasti, koji-ma dominiraju socijalisti, u reg-ionu Tetevena, imaju nepravičanodnos prema muslimanskimselima u toj regiji. On je rekao daGalata, u kojoj živi oko 3.000ljudi, dobija istu količinu novcaza finansiranje opštinskih škola– pri čemu se ta suma navodnoodređuje po glavi stanovnika –kao i pravoslavno selo GolijamIzvor sa 470 stanovnika.

Još jedan problem, premakome država iskazuje potpunuravnodušnost, jeste krajnje siro-maštvo u kome živi 40 odsto Po-maka, što je za deset odsto višenego kod većinskog stanovništ-

va. Mnogi Pomaci u Rodopima

su tradicionalno radili u indus-triji duvana, koja je loše prošla zavrijeme bugarskih tržišnih refor-mi. Država je ukinula subvencijeovoj privrednoj grani nakon1991. godine, ali do danas nijeprivatizovala monopolistički Bu-lgartabak, niti je liberalizovalacijene, zbog čega su mnogi Po-maci ostali bez posla.

Dok se bore da sastave kraj skrajem u ovoj siromašnoj regiji,mnogi od njih tragaju za poslomu bugarskim gradovima ili čak uinostranstvu. U oba slučaja, onisu obično jeftina, sezonska ra-dna snaga za jednostavne fizičkeposlove.

"Mada ovoj manjini vlasti ne

posvećuju mnogo pažnje, ona bi,ipak, mogla imati koristi od inic-ijativa čiji je cilj ekonomski raz-voj u oblastima u kojima Pomacižive", kaže Mihail Ivanov, direk-tor vladinog sektora koji se bavipitanjima etničkih manjina. On,takođe, tvrdi da su škole u regija-ma gdje žive Pomaci dobijale po-moć u okviru programa koje spr-ovodi njegovo odjeljenje u min-istarstvu.

Ipak, pomoć države u rješav-anju problema ove manjine je dosada bila neadekvatna, s obzir-om na to da položaj Pomaka nijepoboljšan, a oni još vjeruju dapostoji diskriminacija protivnjih.

Jedno od područja gdje je topogotovo uočljivo je odredba ko-ju su nametnule Pomacima post-komunističke vlasti prema koji-ma mogu vratiti svoja musliman-ska imena putem sudske proce-dure.

Mnogi Pomaci su pominjalislučajeve gdje ih službenici u su-dovima ismijavaju kada zvanič-no zatraže promjenu imena i id-entiteta ili ih pitaju zašto bi želj-eli natrag svoja "tursko-arapska"

imena. U izvještaju o stanju ljudskih

prava za 2004. godinu američk-og Stejt departmenta za Bugar-sku, na primjer, navode se sluča-jevi u gradu Jakoruda gdje se onikoji sebe nazivaju Pomacima ilibugarskim muslimanima žale nadiskriminaciju od strane vladi-nih zvaničnika.

A u izvještaju od prethodnegodine se kaže: "Nije bilo ograni-čavanja za korišćenje nesloven-skih imena. Međutim, i etničkiTurci i Pomaci su se žalili da jeprocedura za vraćanje njihovihstarih imena pretjerano komp-likovana, te da je veoma teško do-vesti je do kraja". U pomačkomselu Galata, samo deset odsto od3.000 stanovnika sada imajumuslimanska imena na svojimzvaničnim ličnim dokumentima.

Još jedan razlog zašto Pom-aci ne obnavljaju svoj musliman-ski identitet jeste to što mnogipripadnici mlađe generacije stra-huju da će im to smetati na trž-ištu rada.

Vlasnica kafića, Cvetlina Lo-jkova, stara 57 godina, kaže da jenjeni prijatelji zovu njenim mus-limanskim imenom, Rahma, alinjena ćerka Teodora, studentk-inja rođena 1985, nema interesaza novi identitet. "Ona bi se togastidjela", kaže njena majka.

Braća Šerif i Mahmud Gaj-dar, sada u ranim šezdesetim go-dinama, obojica kažu da su vra-tili svoja muslimanska imena od-mah poslije 1989, "jer mi je mojeime nezakonito oduzeto", izjavlj-uje Mahmud. Ipak, sva njihovaodrasla djeca radije zadržavajubugarski identitet.

Njihovo oklijevanje da skr-eću pažnju na svoju vjeru moždaje razumljivo ako se ima u vidutalas senzacionalističkih pričakoje su objavljivane u medijimaposlije 11. septembra, a u kojimase upozorava na opasnosti od isl-amskog fundamentalizma u Bu-garskoj. To je podstaklo sumnjič-enje muslimana uopšte, a naroči-to Pomaka, za koje Bugari sma-traju da su muslimani po izboruviše nego po tradiciji.

Malo je toga što Pomaci mo-gu učiniti da bi poboljšali okol-nosti pod kojima žive ili uticatina način na koji ih drugi vide,pošto su nezastupljeni u ekono-mskom, političkom i društven-om životu Bugarske.

Pokret za prava i slobode,MRF, manjinski član vladajućekoalicije sa Nacionalnim pokre-

tom Simeon Drugi, opšte je poz-nat kao stranka koja zastupa bu-garske Turke i u izvjesnoj mjeridruge muslimane i Rome. Mno-gi Pomaci osjećaju da se strankane zalaže za njih. Ali ne vide ni-kakva alternativna sredstva zapolitičko zastupanje, jer se drugestranke nijesu potrudile da dop-ru do njihove zajednice.

Mehmed Dorsunski, iz gradaMadan, u regionu Smoljan, ne-kada je bio član MRF i njegovekritike izražavaju stavove velikogbroja Pomaka.

"Vjerovali smo da možemozaštiti naša prava uz pomoć te st-ranke", kaže on, ali "na krajusmo se osjetili izdanim... (kadasu) bivši komunisti među Turci-ma preuzeli vođstvo u MRF i od-bili da podrže prava naše zajed-nice".

Sada on i mnogi drugi Po-maci smatraju da za bugarskemuslimane nema odgovarajućegpolitičkog zastupnika i neki senadaju da će poslije pristupanjaEU biti otvorena mogućnost da ioni imaju etnički zasnovanupolitičku stranku koja će zastu-pati njihove interese. Trenutno,Ustav zabranjuje takve stranke,ali Pomaci vjeruju da se to možepromijeniti nakon što zemljauđe u EU.

Neki vjeruju da je jedan odglavnih razloga zašto se ova man-jina trudi da ostvari političkumobilizaciju njihov neravnopra-van pristup sistemu obrazovanja.

U pokušaju rješavanja ovogproblema, Velin Belev, šef kate-dre za orijentalistiku na Novombugarskom univerzitetu, koji je isam primio islam, polaže nade unuđenje stipendija najboljimmuslimanskim studentima zastudije u okviru novog programaislamskih studija koji priprema."Da biste obrazovali ljude mora-te posjedovati unutrašnje pozna-vanje njihove kulture i njihovihproblema", kaže on.

Belev kaže da Pomaci želeda budu prihvaćeni u bugarsk-om društvu, ali ne tako što će utom procesu žrtvovati svoj iden-titet.

"Oni žele da pokažu da sugrađani ove zemlje, dio ovog dr-uštva, da nijesu Turci ili Arapi ilinekakav strani element; oni suBugari... ali integracija ne značida se morate odreći sopstvenekulture, vjerovanja i vrijednosti."

Karolina Ramos, SofijaIWPR

(naslov je redakcijski)

Bugarska: Asimilacija Pomaka – bugarskih muslimana

Muslimani sa nemuslimanskim imenima

TTrrgg GGooccee DDeellččeevvaa uu ppoommaaččkkoomm sseelluu MMooggiilliittiittssaa,, BBuuggaarrsskkaa

9 maj 2005.

Resul REXHEPI

““OO PPeejjggaammbbeerr,, NNee ttëë ddëërrgguu--aamm ttyy ddëësshhmmuueess,, llaajjmmëëttaarr,, ppëërr--ggëëzzuueess ddhhee qqoorrttuueess.. DDhhee mmeeuurrddhhrriinn ee AAllllaahhuutt,, tthhiirrrrëëss ppëërrnnëë rrrruuggëënn ee TTiijj ddhhee ppiisshhttaarr nndd--rriiççuueess””.. (El-Ahzab, 45, 46)

““VVëërrtteettëë AAllllaahhuu ddeerrddhhii mmbbiibbeessiimmttaarrëëtt mmiirrëëssii ttëë mmaaddhhee kkuurrAAii ddëërrggooii nnddëërrmmjjeett ttyyrree nnjjëë ttëëddëërrgguuaarr ((MMuuhhaammmmeeddiinn)) nnggaammeessii ii ttyyrree,, ii cciillii ddoo ttëë iiuu lleexxoojjëëaattyyrree aarrgguummeenntteett,, ddoo tt’’ii ppaassttrroojjëëaattaa nnggaa mmëëkkaatteett ddhhee ddoo ttuuaa mmëë--ssoojjëë aattyyrree LLiibbrriinn ((KKuurraanniinn)) ddhheeuurrttëëssiinnëë ((SSyynnnneettiinn)),, eeddhhee ppsseeppaarraa kkëëssaajj aattaa kkaannëë qqeennëë nnëë hhuu--mmbbjjee ttëë qqaarrttëë””.. (Ali Imran, 164)

Ibrahimi a.s. deri sa i ndër-tonte muret e Qabesë së bash-ku me të birin Ismailin, në njëmoment iu lut Zotit: ““ZZoottii yynnëë,,ddëërrggoo nnddëërr ttaa,, nnggaa ggjjiirrii ii ttyyrree ttëëddëërrgguuaarr qqëë tt’’uu lleexxoojjëë aattyyrree aajj--eetteett TTuuaa,, tt’’uu mmëëssoojjëë aattyyrree lliibbrriinnddhhee uurrttëëssiinnëë,, ee ttii ppaassttrroojjëë ((pprreejjnnddyyrrëëssiissëë ssëë iiddhhuujjttaarriissëë)) aattaa..SS’’kkaa ddyysshhiimm ssee TTii jjee nnggaaddhhëënnjjyy--eessii,, ii ddiijjsshhmmii..”” (El-Bekare, 129)

Sa kohë u deshtë të kalojëderisa Allahu i Gjithëmëshirsh-ëm ia pranoi këtë lutje Ibrahi-mit, sa herë u deshtë të linddielli e të perëndojë, sa herëhëna e yjet të lëvizin dhe të no-tojnë në gjithësi, sa erëra të fry-jnë e sa nëna të lindin derisaAllahu e shëndriti gjithësinë,tokën dhe qiejt, të gjitha krije-sat me nurin e më të zgjedhurittë Tij.

Në prag të shekullit të VI-tëbota ishte në një gjendje skajsh-mërish të vështirë e në veçantiajo e siujdhesës së Arabisë. Do-minonin veset negative dhe tëdëmshme për shoqërinë, kursemorali kishte ra në një nivel te-për të ulët. Ishin kohë të vësh-tira atëbotë, të vështira aq shu-më saqë njerëzit më me ëndje edëshironin vdekjen se sa jetën.Pak ose aspak fusha të jetës ki-shin ngelur pa u prekur ngaimoraliteti e degjenerimi njerë-zorë.

Dhe pikërisht në këto mo-mente, dramatike do të thoja,mëshira e Allahut shëndriti gji-thësinë, shëndriti njerëzimin.Ishte ditë e hënë, 12 Rebiu-l-evvel ose 20 prill 570 kur lindimë i zgjedhuri i Allahut, Muha-medi. Gëzimi s’kishte kufi. Gjy-

shi i tij Abdyl-Muttalibi sapo emori lajmin për lindjen e nipitvajti tek dhoma e resë së tijEmines, e përgëzoi për këtë li-ndje dhe e mori nipin dhe metë vajti tek Qabeja, me çrast ed-he i vuri emrin Muhamed, njëemër jo edhe i panjohur porrrallë herë i dëgjuar. Në pyetj-en se pse e emëroi pikërisht kë-shtu, gjyshi Abdy-l-Muttalibi dotë përgjigjej: “Dëshiroja që ai tëbëhet i falenderuar nga të

gjithë”.Fëmijërinë e hershme e ka-

loi në fshat, tek fisi benu Sa’d,pranë gjirit të Halimes, në ajërtë pastër e larg zhurmës urba-ne. Babai Abdullahu i kishtevdekur akoma pa lind Muha-medi e edhe e ëma do ta lentejetim që nga mosha gjashtë vje-çare. Ndryshe edhe nuk mundtë ndodhte sepse duke qenë seatë e përgatiste Allahu për mi-sion universal, atë edhe do tapërgatit vet Ai- Allahu, sepse Aimë së miri e din se si duhet ed-ukuar, rritur dhe përgatitur përnjë mision të tillë universal.Gjatë kohës sa ai ishte i ri do tëmerret me ruajtjen e bagëtisësë xhaxhait të tij Ebu Talibit egjithashtu edhe me pak tregti,

ku edhe tregohet mjaft besnik,i drejtë dhe i sinqertë, e në mo-shën 25 vjeçare do të martohetme zonjën mekkase Hatixhen,tek e cila do të gjen prehjen engrohtë familjare.

Si i ri që ishte, ai paraqistemodelin e njeriut me moral tëpërkryer, shpirti i tij, edhe parase ti zbriste shpallja, ishte i shk-ëlqyer nga besnikëria, sinqe-riteti, urtësia. Ndër moshatarëte tij dallohej shumë pikërisht

për shkak të nivelit të lartë nje-rëzor, shpirtit të madh humandhe modestisë së madhe që ki-shte. Ai jetoi një jetë të thjeshtëdhe modeste, dukshëm i tërhe-qur nga të tjerët, ndoshta edhepër faktin se ishte i bindur seajo që ata bënin ishte në kun-dërshtim me normat njerëzoredhe ajo që ata besonin ishte, poashtu, në kundërshtim me me-ndjen e shëndosh.

Pikërisht në këtë kohë, kurai i kishte mbushur të dyzetat,deri sa ai i vetmuar në periferitë qytetit, tek shpella Hira me-ditonte për një rrugëzgjidhjenga kjo idhujtari, do të fillojë tizbres shpallja. Më 17 janar 611Besniku-Xhibrili a.s. do tia për-cjell besnikut – Muhammedit

fjalët e para të Allahut, për tëvazhduar ky mision për 23 viteme radhë. Në të vërtetë, derinë ardhjen e Muhammedit a.s.u pa se njerëzia nuk është nëgjendje që në bazë të logjikëssë shëndosh të gjejë të vërtet-ën, rrugën e Allahut, shpëtim-in në këtë botë dhe në botëntjetër. Kështu Allahu i Gjithmë-shirshëm zgjodhi në personali-tetin e Muhammedit a.s. bartë-sin e misionit të shenjtë, të ciliti dërgoi imperativin e parë përtë lexuar, studiuar, e hulumtu-ar në emër të Allahut.

Në fillim, për shkak të gje-ndjes shoqërore ekzistuese nganjëra anë dhe për shkak të rë-ndësisë së misionit nga ana tje-tër, shpallja do tu kumtohetnjerëzve fshehurazi, e me ka-limin e kohës Pegamberit do tiurdhërohet: ““DDhhee ttëërrhhiiqquu vvëërree--jjttjjeenn ffaarreeffiissiitt ttëënndd mmëë ttëë aaffëërrmm””,,për të vazhduar më vonë përmbi njëzet vjet në vazhdimësidhe kontinuitet të shpërndajëdritë e lumturi. Këtu dhe do tëfillojë ndryshimi i tërësishëm ihistorisë, do të fillojë të shkë-lqejë rilindja njerëzore. Tash-më do të fillojë që bota të fitojënjë ndriçim të ri, i cili do të an-gazhohet në zhdukjen e fanati-zmit, injorancës dhe errësirësshekullore. Tashmë rrënjësishtdo të ndryshojë filozofia e je-tës, njeriu do ta adhurojë Kriju-esin e vërtetë, do të nderojë vl-erën njerëzore dhe do të mbjel-lë farën e dashurisë mbarë nje-rëzore.

Muhammedi a.s. me një ra-st do të deklarojë: “O njerëz, tadini se unë jam i dërguari i All-ahut për të gjithë ju për tu tre-guar fenë e vërtetë të Zotit, fe tëcilën e kanë pas të gjithë pejga-mberët e Zotit, por që me kali-min e kohës njerëzit e ndryshu-an e futën shumë gënjeshtradhe shumë risi të shpikura, nd-aj, unë me urdhrin e Zotit po edëlirë dhe po e pastrojë dhe kë-shtu po ia kthejë origjinalitetine saj”.

Pra, Islami është fe e natyr-shme e çdo njeriut, me të lind,dhe konceptet e tij janë të gjërasa edhe vetë njerëzimi. Fundja,a nuk ishte Islami feja e Adem-it, Nuhit, Ibrahimit, Musait, Is-ait dhe e të gjithë vëllezërve tëtyre pejgamberë ?!

Nga të gjitha virtytet dhecilësitë e larta me të cilat ishtei pajsur më i dashuri i Allahut,Allahu në Kur’an e potenconmoralin e tij të lartë kur thotë:““TTii vvëërrtteettëë jjee nnëë ppiieeddeessttaalliinn mmëëttëë llaarrttëë ttëë mmoorraalliitt””.. Kurse zo-nja Aishe r.a tregon se Pejgam-beri a.s. moralin e merrte ngaKurani: “Morali i tij ishte Ku-r’ani”.. E dikush, sot me të dr-ejtë mund të pyet: Vallë ku kangelur sot morali i muslimanit?Ne sapo e ndjekim sot shëmbë-lltyrën e më të dashurit tonë?

Gjatë misionit të tij pro-fetik, Muhammedi a.s. u balla-faqua me sfida të ndryshme,me tortura rrënqethëse, mirë-po, asnjëherë dhe për asnjë mo-ment nuk u hamend për ama-netin që kishte. Madje, për dal-lim nga pejgamberët tjerë, saherë që armiqtë e sulmonin, etorturonin dhe i bënin keq, ailuste Zotin: “O Zot, udhëzoj nërrugë të drejtë dhe fali se atanuk janë duke e ditur”.

Me një rast Aishja r.a. e pa-ska pyetur nëse ka përjetuar di-të më të vështirë se në Uhud?(po jua përkujtojë se me atë ra-st ai kishte pësuar lëndime tërënda trupore, qe vrarë Ham-zai dhe shumë ushtarë të tje-rë.), Ai ishte përgjigjur: Po, kurjam kthyer nga Taifi, nga famil-ja e Beni Abdi-Kilabit, më injo-ruan, madje më gjuajtën edheme gurë e më përgjakën, e unëu dëshpërova jashtë mase. Nëatë moment më ka ardhur me-leku e më ka thënë: Sikur tëurdhëron zotnija juaj, me emërtë Allahut, këto dy kodrina doti rrafshojë e ata që të dëbuando të mbulohen nën dhe e gër-madha. – Jo, i thashë melekut,se shpresoj se edhe nga ata dotë lind ndonjë fëmijë i cili do tibesojë Allahut - iu përgjigjPejgamberi mëshirues melek-ut.

Prandaj, për Muhammedina.s. nuk mund të thuhet ndrys-he përveç se ai ishte si dielli,rrezet dhe ngrohtësia e të cilitnuk janë pronë e askujt dhe asqë i takojnë një lloji të caktuar,një gjinie të caktuar, një klanitë caktuar, një mjedisi të caktu-ar, por prej dritës dhe rrezevetë tij ka dobi e tërë jeta, pra nga

Nderimi i botës me më tëlavdëruarin e gjithësisë

HH.. RReessuull eeff.. RReexxhheeppii mmee rraassttiinn ee ddiittëëlliinnddjjëëss ssëë MMuuhhaammmmeeddiitt aa..ss.. nnëë UUllqqiinn

Vazhdon në faqen vijuese

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 10IBADET maj 2005.

virtytet e larta të Muhammedita.s. nga fisnikëria e jetës së tij,nga synimet dhe përpjekjet etij, me udhëzime për të drejtu-ar njerëzit në këtë jetë dhe përtë siguruar shpëtimin në botëntjetër, ka dobi dhe do të fitojësecili që i pranon dhe i zbatonudhëzimet e tij.

I nderuari SShheerriiff PPuuttrraa kashkruar: “Muhammedi a.s. ish-te i pajisur me cilësi të bukurae tërheqëse, ai kishte një zgju-arsi të hollë e të mprehtë, njëkujtesë të fuqishme, mendje tëgatshme, kuptim të shpejtë, pa-rafytyrim të gjallë, kishte vetitepër të mira dhe të lakmue-shme, një shpirt atdhedashësshembullore dhe durim të pak-ufishëm, ishte një gjeni që ko-mandonte dhe konsultohej meshokët dhe të tjerët. Ai kishtenjë kurajo plot guxim, seriozme karakter të qëndrueshëm,në takimin e parë të bënte përvete, kishte delikates dhe ndj-enja të pjekura. Ai ishte i thje-shtë, i dhimbshëm dhe i gjerëme jetën familjare, tërheqës nëmënyrën e veprimit, simpatiz-ues i atyre që u binte fatkeqësi,i dashur e përfillës kundrejtshokëve e familjes, baba idhembshur dhe burrë bujar ezemërgjerë. Ai ishte njeri megjykime të shkëlqyera, i ëmbëldhe kënaqës në bisedime,moscenues në sjelljet e tëtjerëve dhe popullor i madh meinferiorët. Ai ishte shumë isjellshëm në të pritur, në tëpërcjellur e në të bërit vizita,ishte një dashurues i flaktë përfëmijë, ai i ndalonte në rrugëata, i përkëdhelte, i lëmonte eu fliste fjalë të ëmbla. Ai nuk edonte atë njeri që nuk e dontefëmiun e vet, ai e urrente derinë palcë rrenën. Ai ishte me tëvërtetë njeri i patronditur, ipamërzitur, i besueshëm, vël-lazëror, i dashur, shpirtmadh,këmbëngulës në të kryerit edetyrave fetare, trim e i zell-shëm në punën që do të bëntedhe i paqortueshëm për sjelljetpersonale dhe familjare...”.

Ibn Haxhen Hajtemi: “Nëkëtë natë (fjala është për natëne mevludit) të gjitha krijesat,melekët, xhindët e kafshët sidhe metalet e pashpirta u japinmyzhde njëri tjetrit duke ugëzuar se ndriçoi botën nderi igjithësisë”.

Pejgamberi a.s. nuk latrashëgim tjetër përveçKuranit dhe Synnetit, pra,Islamit, edhe disa qindramijëra myslimanë, për të arrit-ur kjo shifër sot afër dy mil-iardë. Sot nuk ka vend ose

mjedis në tërë rruzullin tokë-sor e të mos ketë ithtarë tëMuhammedit a.s.. Krahas fak-tit se ai përmendet dhe mbi tëbien salavat miliarda musli-manë, mbi të gjitha emrin e tijAllahu e krahasoi me emrin evet: La ilahe il-lallah Muhamm-edun Resulull-llah. Vallë, a kanderë më të madh se ky ?!!

Sado që të flasim për Mu-hammedin a.s. në ditëlindjen etij të 1435, gjuha jonë është te-për e varfër. E varfër sidomoskarshi asaj që Allahu për të nëKuran tha: ““LLaarrttëë ttaa kkeemmii nnggrriitteemmrriinn ttëënndd””..

Krejt në fund, më lejonit’iu përkujtoj për disa porosinga tërë ai thesar hyjnor i mëtë zgjedhurit të njerëzimit

“Bujari është i afërt teAllahu, i afërt në parajsë dhe iafërt te njerëzit”.

“Bëni mirë se vërtet Allahuxh.sh. i don bamirësit”.

“Mos ia ktheni shpinënnjëri tjetrit, mos u përçani, portë jeni të bashkuar në vël-lazëri”.

“Ndihmo të tjerët dukemos thënë jo (ose skam) se moske frikë se Zoti nuk ta pakës-on”.

“S’ka besim ai që s’ka be-snikëri dhe s’ka fe ai që se mb-an premtimin”.

“Kënaqësinë e Zotit e gjeninë të kënaqur të prindërve, emoskënaqësinë e Tij në moskënaqësinë e prindërve”.

“Dy bashkëshortë që jeto-jnë në harmoni njëri me tjetr-in, Zoti ua falë mëkatet e tyre”.

“Zoti e ndihmon njeriun de-risa ai e ndihmon vëllaun e vet.”

“Nuk është besimtarë ivërtetë ai që nuk sillet mirë mefqinjin e vet”.

“Ata që sigurojnë jetën mepunë të ndershme, janë të da-shurit e Allahut”.

“Kush mëshiron ata qëjanë në tokë, mëshirohet ngaAi që është lartë”.

Lumturia e vërtetë në të dyjetët do të arrihet nëse zbato-hen parimet e mësimeve të Pe-jgamberit a.s. në jetën tonë dhenëse për shëmbëlltyrë e kemimë të dashurin e Allahut, atëqë me ardhjen e tij ndriçoigjithësinë, atë që nderoi njerëz-inë.

Allahu i Madhërishëm nëKuran na tregon: ““PPrraa,, aattaa ttëëcciillëëtt ee bbeessoojjnnëë aattëë,, ee nnddeerroojjnnëëddhhee ee nnddiihhmmoojjnnëë,, vveepprroojjnnëë nnëëddrriittëënn ee aassaajj qqëë ii zzbbrriittii,, ttëë ttiillllëëttjjaannëë ttëë sshhppëëttuuaarriitt””.. (Araf: 157).

Ju faleminderit !

NNJJEERRIIUU DDHHEE NNDDËËRRRRIIMMEETT

PPLLAANNEETTAARREE

Përse namazi është i lidhurpër Diellin, si gjatë ditës, ashtuedhe gjatë lindjes së tij dhe ard-hjes së natës? Duket qartë sekëto kohë – para lindjes, në ze-nitin e tij, në gjysmën e rrugësdrejt perëndimit dhe menjëhe-rë pas perëndimit të tij, kanëndikim të madh tek njeriu. Nëkëto kohë njeriu duhet t’i lejëpunët e veta, të qetësohet, tapërqëndrojë mendjen e vet ve-tëm në një, gjegjësisht në Zotinxh.sh., duke i ngritur duart ngakjo botë dhe duke vënë konta-kt me Atë, i Cili e ka krijuar ed-he këtë botë, edhe Diellin e ed-he vetë njeriun. Por njeriu përkëtë pak është i vetëdijshëm.Në anën tjetër shumë njerëzkërkojnë këshilla nga astrologëtë ndryshëm, biokimik, bioen-ergjetik, etj., se kur dhe si du-het t’i bëjnë disa gjëra në jetë!?Pse? Sepse njerëzit janë të mv-arur nga disa ndërrime kozmi-ke, e askush nuk e di më mirëse çka i duhet njeriut në mome-ntin e caktuar se sa vetë All-lla-hu xh.sh. Ai e ka paraparë na-mazin si shpëtim dhe pamvarë-si nga këto ndërrime.

NNAAMMAAZZII SSII MMII’’RRAAXXHH

Muhammedi a.s. ishte nëmi’raxh. Ishte ky një udhëtimtranscedental të cilin ai e përje-toi në një pjesë nate (për të ci-lin flet Kur’ani dhe hadithet).Kjo ishte një mrekulli e veçan-të për Muhammedin a.s. Por,vallë, a nuk i është dhënë mu-ndësia edhe gjithë pjestarëve tëummetit të tij që të kenë njëngritje tjetër? Po, ai është na-mazi. Dhe sa i Lartësuar ështëAll-llahu, Zoti i të gjithë bo-trave, këtë bile e ka bërëtë obligueshme. Ja se çfa-rë mëshire për ne! Përse?Sepse ajo që është edobishme, dhe që elartëson njeriun,qëndron si obligimdhe detyrë, në më-nyrë që ajo të jetëe mirë e përher-shme dhe që tëlëjë efekt pozit-iv të përhersh-ëm dhe që tëketë karakteruniversal. Mëtregoni, cili ës-htë më aq mirw-dashës në këtë botë

ndaj njeriut? “E, cilën begati tëZotit tuaj e mohoni?” (31, nësuren Rrahman). Askush i ngj-ashëm nuk ekziston si Ai, porshumica e njerëzve këtë se ku-ptojnë, ata kuptojnë se ai ështënjë obligim i imponuar!? Mupër këtë, ajeti i fundit i kësajsureje – Rrahman – thotë:

““II llaarrttëëssuuaarr (nga çdo man-gësi) ëësshhttëë eemmrrii ii ZZoottiitt ttëënndd,, ttëëmmaaddhhëërruuaarr ee ttëë nnddeerruuaarr!!””

LLIIDDHHJJAA MMEE KKRRIIJJUUEESSIINN

Çka qenka, pra, mi’raxhi?Muhammedi a.s. ka thënë:“Namazi është mi’raxhi i bes-imtarit”. Kjo thjeshtë na tre-gon se ku arrin njeriu nëpërm-jet namazit. Dhe nëse e dimese All-llahu xh.sh. ka futur teknjeriu një pjesë prej shpirtit tëTij, atëherë kjo lidhje me pa-rafillimin tonë na duket logjikedhe e nevojshme. Ne me krijimjemi të lidhur me Atë që na kakrijuar, kjo është dritë! Dhenëse ne këtë dritë (shpirt) që ekemi nga Krijuesi ynë e kul-tivojmë dhe kujdesemi për të,atëherë s’kemi se pse të kujde-semi për këtë as për atë botë,dhe e kundërta. Me frymëzim-in e shpirtit nga vetja, All-llahuxh.sh. e ka ngritur njeriun ngabota shtazore, dhe me të ka bë-rë dallimin e këtyre dy botëra-ve.

ÇÇKKAA NNDDOODDHH GGJJAATTËË VVEETTËË

NNAAMMAAZZIITT??Me hyrjen tonë në namaz,

me ngritje e duarve, ndahemisimbolikisht nga kjo botë dheproblemet e saja, së paku përdisa momente gjatë ditës. Dukehyrë në namaz, hyjmë në njëlloj transi dhe përjashtimit tërealitetit dhe botës përreth. Ky

përjashtim, edhe pse përnjë kohë të shkurtër, sido-qoftë, për njeriun sjell do-bi. Leximi i sureve nënamaz, si edhe lëvizjet e

trupit që bëhen, vetëme forcojnë përjashtim-in e cekur të realite-tit, i cili shpesh herësjell lodhje. Me çdotë menduar për këtë

botë, gjatë namaz-it, në fakt është

dalje nga nam-azi. Dhe,kur dal-im nga

namazi, si-mbolikisht e fër-

kojmë fytyrën. A e ke-

ni menduar simbolikën e kë-saj? Fërkimi i fytyrës simbolik-isht do të thotë dalje nga transii namazit, ashtu si e fërkojmëfytyrën në mëngjes kur zgjohe-mi. Ashtu edhe siç kemi thek-suar herën e kaluar, meqënamazi bëhet në kohët kurkalohet prej gjendjes së gjumitnë zgjuarsi, ai ka rolin që të pe-ngojmë që gjumi të mbizotëro-jë mbi ne. Mirëpo, këtë efektnuk mund ta kuptojë, aq më te-për përjetojë ai që nuk fal na-maz, apo edhe ai i cili se fal na-mazin si duhet. Lëshimi i fy-tyrës tonë në sexhde është mo-menti të cilin e sulmojnë tëgjithë ata që nuk e kuptojnëçdo të thotë kjo, ata mendojnëse kjo është nënçmim për njeri-un, derisa në anën tjetër vetëata u bëjnë sexhde drejtoravetë ndryshëm, profesorëve, she-fave dhe personave tjerë sipërgjegjës të tyre, e të cilët janënjerëz sikur edhe vetë ai. Dhekëtë e bëjnë për interese,dëshira apo frika të ndryshme.All-llahu xh.sh. të gjitha këto ifshinë dhe thotë që vetëm Atijt’i lutemi e t’i friksohëmi dhevetëm Atë ta lusim. Të bëhetnënshtrueshmëri ndaj njeriut,i cili edhe vetë është i krijuar, ejo ndaj Zotit i cili e krijoi dhe efrymëzoi nga shpirti i Tij, ështëvërtetë nënçmim. Ja pra përseështë Islami fjala e fundit e All-llahut xh.sh., ndërsa namazingritja e tij.

ÇÇ’’TTHHOOTTËË AALLLL--LLLLAAHHUU XXHH..SSHH.. PPËËRR NNJJEERRIIUUNN??

O ti njeri, po ç’të mashtroity kundrejt Zotit tënd që ështëbujar e i urtë?

I cili të krijoi, të përsosidhe të drejtoi.

Të formësoi në formën qëAi dëshiroi! (82:6-8)

Po prej çkafi e krijoi Aiatë?

Atë e krijoi prej një pikë ujidhe e përgatiti.

Pastaj atij ia lehtësoirrugën. (80:18-20)

Pasha njeriun dhe Atë që ekrijoi atë!

Dhe ia mësoi se cilat janë tëkëqijat dhe të mirat e tij.

Pra, ka shpëtuar ai që e pas-troi vetveten.

E ka dështuar ai që eposhtëroi vetveten. (91:7-10)

vijonSSuuaadd UUkkoosshhaattaa

Psikologjia e namazit (2)

EELLIIFFislamske novinegazetë islame11 KEQPËRDORIMmaj 2005.

Një numër i vetëvrasjevetë pashpjegueshme ifëmijëve të moshave 9

deri 16 vjet në tre muajt e fun-dit ka nxitur një fushatë të me-diave kundër grupit religjiozDëshmitarët e Jahovait.

Deklaratat nga familjarët sedisa fëmijë kanë qenë duke lex-uar pamflete nga kjo organiza-të kanë nxitur pohime se kygrup në ndonjë mënyrë është ilidhur me këto vrasje.

Vargu tragjik i ngjarjeve fil-loi me 12 shkurt, kur policia gj-eti të vdekur 11 vjeçaren AldaCenaj në apartamentin e famil-jes në Fier, në qendër të Shqi-përisë. Ajo si duket kishte var-ur veten me një shall në tualet.

Derisa policia nuk ofroindonjë motiv për këtë vetëvras-je, prindërit e Aldës i thanë me-diave se vajza e tyre ishte dukelexuar literaturë të shpërndarënga Dëshmitarët.

Arben Cebaj, kushëriri isaj, i tha IWPR-së se ai kishtedëgjuar atë shpesh duke folurpër lumturinë e përjetshme qëbesimtarët mund të presin pasvdekjes – besim ky që sipas tijburon drejtpërdrejtë nga pub-likimet e këtij grupi.

Vdekja e Alda Cenaj u sho-qërua me një numër të vetëv-rasjeve të tjera të fëmijëve, fe-nomen i cili nuk ka ndodhurnë historinë shqiptare.

Brenda tre muajve, deri nëmes të majit, ministria e renditpublik ka shënuar dhjetë rastetë vetëvrasjeve të fëmijëve mesmoshave 9 deri 16 vjeçare.

Intervistat e mediave me fa-miljarët dhe prokurorët kanënënvizuar lidhjet me Dëshmit-arët e Jahovait.

Fëmijët ose ishin duke pra-nuar rregullisht kopje të pub-likimeve të grupit, Kulla e Ro-jës, ose kishin marrur pjesë nëaktivitetet e këtij grupi.

Njëra nga ngjarjet, e cila upublikua shumë nëpër media,kishte të bënte me vdekjen e13 vjeçarit Eriol Elezi nga Mo-rka e Sipërme, afër Pogradecit,me 20 shkurt.

Kryetari i komunës së Pog-radecit, Ramazan Rapce, i thaIWPR-së se fshatarët i kishinthënë atij se “viktima ishte anë-tar i asociacionit religjioz ngaGjermania për tre muaj paravetëvrasjes.”

Kryetari tha se ishte i sig-urtë se ky grup ishin Dëshmi-tarët e Jahovait, pasi ata çdo tëpremte organizonin takime nëkëtë rajon.

Rasti i tretë përfshiu VironDhanin, i cili bëri vetëvrasje nëFier në mes të prillit. Sërish,policia vendore deklaroi se pohetonin mundësinë e lidhjes sëDëshmitarëve të Jahovait mevdekjen e tij.

Ledioni, shok i shkollës iVironit, i tha IWPR-së se Viro-ni shpesh fliste për grupin, de-risa xhaxhai i tij Vangjeli i thaIWPR-së se “pas vetëvrasjes sëtij ne gjetëm pamflete të Dësh-mitarëve të Jahovait në pantol-lonat e tij.”

Ky grup gjithashtu ështëimplikuar në vdekjen e JohanaRajdho, 11 vjeçare, e cila bërivetëvrasje në Tiranë pas vetëv-rasjes së Alda Cebës në Fier.

“Johana ishte shumë embyllur dhe ajo thoshte se dës-hironte të vriste vetveten, sepsevetëm atëherë do të ishte e lu-mtur,” tha për IWPR, Klodi,shoqe e Johanës.

Mediat në Shqipëri kanënxituar për të fajësuar Dëshmi-tarët e Jahovait për këto vetë-vrasje. Një artikull i publikuarme 5 prill në gazetën Sot, pasvetëvrasjes se 13 vjeçarit ToniPetrushi, qartë fajësoi publiki-met religjioze të gjetura nështëpinë e viktimës për këtëvdekje të pakohë.

Derisa mediat kanë nxituartë akuzojnë këtë grup, anëtarëtnga kjo organizatë thonë se atajanë të hutuar nga këto pohimearmiqësore.

Një përfaqësues i Dëshmi-tarëve të Jahovait në Tiranë,Elvis Plaku, tha se nuk pranonnjë lidhje në mes vetëvrasjevetë fëmijëve në Shqipëri dhe pu-blikimeve të kësaj organizate.

“Doktrina e Dëshmitarëvetë Jahovait thekson jetë të për-jetshme dhe parajsë,” tha Pla-ku.

“Por unë nuk konsiderojkëtë si problematike. Lidhja evetëvrasjeve me Dëshmitarët eJahovait nuk më duket se ështëbazuar në realitet.”

Mamica, një anëtar tjetër igrupit, theksoj se besimet e gr-upit nuk promovonin vetëvras-jen si opcion për asnjë besim-tar.

“Esenca e doktrinës sonëështë ringjallja pas një jetë tësuksesshme morale,” tha ai përIWPR. “Kjo jetë nuk duhet tëndërpritet nga vetë personi”.

“Qëllimi ynë është të shpë-rndajmë dritën e mësimeve tëJahovait. Ne nuk predikojmëvetëvrasjen.”

Plaku akuzon mediat përnxitjen e armiqësisë ndaj orga-nizatës së tij. “Marrëdhëniet nëmes të Dëshmitarëve të Jahova-it dhe komunitetit u tensionu-an si rezultat i paragjykimevetë mediave,” tha ai. “Ata kanëkeqinterpretuar publikimet to-na.”

“Faji kryesor bie mbi ta përpërkeqësimin e marrëdhënievetona me komunitetin.”

Disa Dëshmitarë të Jahova-it thonë se vetëvrasjet mund tëjenë të ndërlidhura me rretha-na të vështira në shtëpi, shkol-lë apo punë, e jo me publiki-met e tyre.

“Askush nuk dëshiron tëthotë se në raste të tilla faji biembi familje apo shkollë,” tha

Plaku. Vëmendja e mediave në

këtë grup pjesërisht reflektonfaktin se kjo organizatë ka shë-nuar rritje në Shqipëri gjatë vi-teve të fundit.

Që nga viti 1990, rreth3,500 misionarë kanë qenë ak-tiv në këtë vend.

Sipas letrës së dërguar ngaMichale Di Gregorio, kryesuesi grupit në Shqipëri, kryemini-strit Fatos Nano në maj të vitit2004, puna e tyre kryesisht katë bëjë me evangjelizëm, të ci-lën ata e bëjnë përmes shpërn-darjes falas shtëpi për shtëpi tëpublikimeve të organizatës.

Altin Hazizaj, nga Qendrapër Mbrojtjen e të Drejtave tëFëmijëve në Shqipëri, pajtohetme anëtarët e grupit se puna etyre nuk ndërlidhet me vetëvr-asjet e fëmijëve.

“Nëse ata kanë promovuarvetësakrifica të tilla, ata kurrënuk do të njiheshin zyrtarishtnë shumë vende ku ata kanëdegë,” tha ai për IWPR.

Hazizaj beson se vetëvrasjete fëmijëve në Shqipëri ndërlid-hen më shpesh me dhunën nështëpi apo probleme në shkol-lë, si dhe me mungesën e shp-resës për të ardhmen.

“Nuk do të befasoheshanëse këto vetëvrasje do të ndër-lidheshin me kohërat e vështi-ra nëpër të cilat Shqipëriakaloi, si kriza e viteve 1997 dhelufta në Kosovë,” tha ai.

“Të gjithë këto fëmijë janëtë lindur gjatë asaj kohe dhejanë rritur gjatë këtyre ngjar-

jeve.” Ilir Kuilla, udhëheqës i Ko-

mitetit për Kulte në vend, thase ai dëshironte të shihte fakteligjore për rolin e grupit në kë-to vetëvrasje para se t’i bashk-angjitet grupit të kritikëve.

“Duhet të kemi kujdes ndajbashkangjitjes në inkuizicion,”tha ai për IWPR.

“Është me rëndësi që ne t’igarantojmë secilit lirinë e reli-gjionit dhe që shteti të mbrojëkëto liri.”

Megjithatë, në një hap para-lajmërues, kryesuesi i komisio-nit parlamentar për rend publ-ik, Neritan Ceka, ka paralajm-ëruar ligj të ri i cili do të kufizoj“aktivitetet religjioze të organi-zatave…në lidhje me fëmijët.”

Pa përgjigje se çka qëndronprapa këtyre tragjedive misteri-oze, grupet civile po kërkojnëmë shumë informata për vetë-vrasjet dhe më shumë veprimepreventive.

Rrjeti për Mbrojtjen e tëDrejtave të Njeriut, një OJQ,nxiti ministritë e shëndetit dheedukimit për të krijuar strategjitë reja rreth shëndetit mentaltë fëmijëve dhe dhunës në shk-olla dhe familje.

Vetëvrasjet tani u janë ba-shkangjitur listës së gjatë të pr-oblemeve me të cilat fëmijët eShqipërisë po ballafaqohen.Ata vetëm janë në krye të listëssë Evropës si viktima të trafi-kimit, punësimit të mitur dheanalfabetizmit.

SSuueellaa MMuussttaa, Tiranë IWPR

Shqipëri: Misionarët e hutuar ngalidhjet e vetëvrasjeve të fëmijëve Mediat të cilat fajësojnë Dëshmitarët eJahovait për valën misterioze të vdekjes sëfëmijëve nxisin frikën e persekutimit

TTiirraannaa:: xxhhaammiijjaa ““EEtthheemm bbeejj””

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12AHLAK maj 2005.

All-llahu xh.sh. në Kur’a-nin e Madhërueshëm thotë:

“Adhuroni vetëm All-llah-un, e mos i shoqëroni Atij asgjë.Ndaj prindërve silluni mirë,ndaj farefisit, jetimëve, të mje-rëve e të varfëve, fqinjit të afë-rm (nga gjaku)e të largët, metë vërtetë All-llahu nuk e doçdo mendjemadh që kreno-het”. (Nisa:36)

Kush thellohet pak nëesencën e ajetit të citu-ar, e kupton, e kupton

se All-llahu xh.sh., krahas urd-hërit me të cilin kërkon qëvetëm Atë ta adhurojmë e Atijt’i bëjmë ibadet, në të njëjtënkohë, pos të tjerash, kërkon qëtu bëjmë mirë fqinjëve tanë.

Njeriu është qenie shoqëro-re, andaj edhe sipas ligjeve na-tyrore, edhe sipas atyre shoqë-rore, detyrohet për një jetë tëpërbashkët dhe marrëdhënietë përbashkëta me njerëzit tje-rë, në rend të parë pas familjessë tij, me fqinjët e vet pa marrëparasysh cilës fe, nacionaliteti,fisi apo race i takojnë.

Fqinji ndaj fqinjit duhet tëjetë i mirë, fisnik dhe i kujde-sshëm në çdo pikëpamje. Kyështë urdhëri që ka ardhur ngaburimi i së vërtetës, nga All-llahu xh.sh..

Ndërsa ai që më vetëdije eme qëllim bën mëkat rreth tëdrejtave të fqinjit të tij, ai gjith-sesi do të shijojë dënimin erëndë në jetën e ardhme, nëAhiret.

Muhamedi a.s. shpeshherëgjatë misionit të tij ua tërhiqtevërejtjen shokëve të vet që tëkishin kujdes të rreptë ndaj tëdrejtave të fqinjëve, ngase ajo iqe urdhëruar nga vetë All-llahu xh.sh.. Ibn Ymeri dhe Ai-shja r.a. tregojnë se i Dërguarii Zotit në një rast ka thënë:

“Asnjëherë nuk më ka ard-hur Xhibrili e të mos më ketëporositur të kem kujdes për tëdrejtat e fqinjit, më në fundfillova të mendoja se atë do tarradhiste ndër trashëgimtarë tëligjshëm”.

Shtrohet pyetja se kushkonsiderohet fqinjë, shumica

prej nesh e konsiderojnë përfqinjë vetëm atë që banon osejeton drejtpërdrejtë në afërsi tështëpisë së tij ose në të njëjtënrrugë. Mirëpo, Muhamedi a.s.siç e shohim nga ky rast nukka menduar ashtu.

Taberaniu shënon nga sho-ku i Pejgamberit a.s., Ka’b ibnMalik, se si me një rast i kishteardhur Muhamedit a.s. një nje-

ri dhe i kishte thënë:“O i Dërguari i All-llahut,

unë banoj në mahallën e Benu-Fulanit, por nga banorët e sajnuk jam i qetë. Pejgamberi a.s.menjëherë dërgoi Ebu Bekrin,Ymerin dhe Aliun r.a., të cilëtshkuan dhe qëndruan në dyerte xhamisë në Medine dhe thi-rrën: O njerëz! Nga katërdhjetështëpi (në të katër anët e shtë-pisë suaj) konsiderohen fqinjë.Nuk ka për të hyrë në xhennetai nga e keqja e të cilit frikëso-het fqinji i tij.”

Edhe Aishja r.a. thotë se kadëgjuar nga Muhamedi a.s.:“Fqinjë konsiderohen katërd-hjetë shtëpi.”.

Muslimani është i detyruarqë jetën e tij ta përshtat sipasrregullave të Kur’anit të Madh-ërishëm, ngase ata janë garan-cia më e sigurt për jetë të lum-tur, të kënaqshme dhe komodenë të dy botët. Gjithashtu mus-limani është i detyruar në çdomoment të mendojë në All-llahun xh.sh. dhe Atij t’i drejto-het për ta mbrojtur nga ato fa-tkeqësi dhe preokupime që nu-

k mund të mbrohet njeriu vetëpa mëshirën e All-llahutxh.sh.. Përveç të tjerash jemitë detyruar ti lutemi All-llahutxh.sh. për të na ruajtur nga ekeqja dhe fqinji i keq, i cilimund të na bëjë jetën të hillur,sepse ka njerëz që nuk i respe-ktojnë as ligjet njerëzore dheas ligjet hyjnore. Andaj duhett’i drejtohemi All-llahut xh.sh.

për të na mbrojtur nga e keqjae njerëzve të tillë.

Ebu Hurejra r.a. tregon seMuhamedi a.s. ka thënë:

“Lutjuni All-llahut që t’iumbrojë nga tri gjëra: Nga fqinjii keq, i cili kur sheh tek tindonjë të mirë, e fsheh, ndërsakur sheh ndonjë të keqe, e për-hap atë. Nga gruaja e keqe, ecila e ofendon dhe e kritikonburrin kur i vjen në shtëpi,ndërsa kur nuk është aty e tra-dhëton. Dhe nga udhëheqësiqë nuk ta pranon rregullsinëdhe vlefshmërinë në punë, ndë-rsa, nëse rastësisht gabon di-çka, nuk ta fal atë.”

Se cilat janë obligimet e fqi-njit ndaj fqinjit, i shohim ngahadithet që na i transmetonEbu Hurejra r.a. në të cilat Mu-hamedi a.s. ka thënë:

“Kush i beson (ekzistimittë) All-llahut dhe (përgjegjësi-së) Ditës së Gjykimit, le të re-spektojë e le të kujdeset për fqi-njin e tij (duke u sjell mirë metë dhe duke i bërë mirë)”.

Kur Muhamedi a.s. i thafjalët e lartëpërmendura, sho-

kët që ishin të pranishëm, epyetën: O i Dërguari i Zotit, ci-lat janë obligimet e fqinjit ndajfqinjit? Ai iu përgjigj:

- Nëse të kërkon diçka përti dhënë, t’ia japësh.

- Nëse kërkon për t’i ndih-muar, ta ndihmosh.

- Nëse kërkon për ti dhënëhua, t’i japësh.

- Nëse sëmuret, ta vizitosh.- Nëse i ndodhë ndonjë pi-

këllim a fatkeqësi, t’i shprehë-sh keqardhje dhe ngushëllime.

- Nëse vdes, ta përcjellëshderi në varr (kuptohet duke iafalur edhe xhenazën).

Marrëdhëniet e mira ndajfqinjëve janë kusht i lumturisënë këtë botë, çfarë kuptohetvetvetiu, sepse aty ku mbretë-ron zilia, ngatërresa, inati, atynuk ka paqe e as lumturi. Sotkemi një numër të madh njerë-zish, madje edhe familjesh qëpër vite jetojnë me shtëpi tëngjtura ose në një shtëpi, ndë-rtesë dhe shpesh njëri-tjetrit tëmos i dinë as emrin, e jo më tëtakohen e të nderohen midistyre. Muhamedi a.s. me njërast ka thënë:

“Kush beson në Zotin dhenë Ditën e Gjykimit, le të flasëatë që është e dobishme ose letë heshtë. Kush beson në Zotindhe në Ditën e Gjykimit, le tanderoj fqinjin e tij. Kush besonnë Zotin dhe në Ditën e Gjy-kimit, le ta mirëpresë dhe tanderojë mysafirin e tij”.

Muhamedi a.s. nuk e kon-sideron një musliman për bes-imtarë të drejtë e të sinqertë,nëse fqinji i tij nuk është i sig-urtë se ai nuk do ti shkaktojëqoftë ndonjë dëm moral osematerial. Buhariu transmetonnjë hadith ku Muhamedi a.s.me një rast në shoqëri meshokë ka thënë tre herë:

“Pasha All-llahun, nuk ësh-të besimtarë (i vërtetë) . Njënjeri nga të pranishmit i tha:Qoftë i mallkuar, po kush ështëai, o i dërguar i Zotit? Muha-medi a.s. i tha: “Ai nga dëmetdhe të këqijat e të cilit nuk janëtë sigurtë fqinjët e tij”.

Muslimi shënon hadithin eMuhamedit a.s. i cili ka thënë:

“Nuk do të hyjë në xhennet(pa u ndëshkuar) ai nga zullu-mi i të cilit nuk është i sigurtëfqinji i tij”.

Duke e ditur se sa ështëmëkat shqetësimi në çfarëdomënyre i fqinjit të vet, Muha-medi a.s në një rast ka thënë:

“Mos e shqetëso fqinjin asme erën (aromën) e gjellës sa-te, nëse nuk je në gjendjë t’i ja-pësh diçka prej saj. Mos e ndër-to shtëpinë lart, nëse i’a zë dri-tën apo frymën, e ai nuk pajto-het me këtë”.

Edhe atëherë kur muslima-nin e vërtetë e ofendon ose eshqetëson dikush, ai nuk du-het t’ia kthej njësoj. Allahuxh.sh. ne Kur’an thotë:

“Nuk mund të barazohet emira me të keqen. Largoje (tekeqen) me atë që është më emirë, dhe atëherë ai me të cilinke pasur armiqësi, do të jetëmik i dashur. Këtë nuk mundt’a arrijë askush përveç atyreqë bëjnë durim, dhe këtë nukmund ta arrijë askush përveçatyre që kanë pjesë të madhe(në virtyte dhe në përsoshmërishpirtërore)”.(Fussilet: 34-35)

Në kuptimin e ajetit të citu-ar, edhe Muhamedi a.s i këshi-llon shokët e vet të mos e kthe-nin të keqen me të keqe. Tre-gohet se një njeri kishte ard-hur tek Muhamedi a. s dheishte ankuar ndaj fqinjit të vet,e ai i kishte thënë:

“Mos e shqetëso me asgjë,edhe nëse ai të shqetëson ty, bë-hu i durueshën mos reago.Mjafton që do t’iu ndajë vdek-ja”.

Shtrohet pyetja a kemiobligim ta ndihmojmë fqinjinedhe materialisht?

- Po, e kemi obligim ta ndi-hmojmë me aq sa kemi mun-dësi, mirëpo, ka pasur raste,ka edhe sot, që një muslimantë jetojë në bollëk, ndërsa fqin-ji i tij të mos ketë kushte për tëplotësuar as nevojat më eleme-ntare jetësore. Për muslimanëte tillë Muhamedi a.s ka thënë:

“Nuk është besimtarë (ivërtetë) ai që fle i ngopur, ku-rse fqinji i tij është i uritur”.

Enes ibn Maliku thotë se

Detyrimet dhe obligimettona ndaj fqinjëve

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 INTERVISTËmaj 2005.

me një rast Muhamedi a.s kathënë:

“Në Ditën e Gjykimit fqin-jit do t’i varet në qafë fqinjit tëvet dhe do të thotë: O Zot !Këtij vëllait tim i ke dhënëgjithçka, unë kam rënë (nëgjumë) i uritur e ai ka rënë ingopur. Pyete, o Zot ! pse maka mbydhur derën e tij ndajmeje dhe pse nuk më ka ndih-muar nga ato (të mira) që iake dhënë Ti”.

Çdo musliman duhet që taketë në mend se për jetë të lu-mtur e të rehatshme edhe atij iduhet ndihma e Zotit xh.sh.,kurse Zoti xh.sh. i ndihmonrobërve të Tij aq sa i ndihmo-jnë ata nevojtarët.

Ebu Hurejra r.a tregon seMuhamedi a.s ka thënë:

“Ndihma e Zotit vjen sipaslartësisë së bamirësisë materi-ale të njeriut ndaj tjetrit”.

Ndër veprat më të miraështë edhe pajtimi i personavetë përçarë, pajtimi i fqinjëve tëngatërruar. Ebu Hurejra r.a.tregon se Muhamedi a.s. kathënë:

“Nuk ka vepër më të mirësesa falja(me rregull) e nama-zeve dhe pajtimi i dy musli-manëve të përçarë”.

Edhe All-llahu xh.sh. na kaurdhëruar të pajtojmë vëllezë-rit tonë. All-llahu xh.sh. në Ku-r’anin e Madhërishëm ka thë-në:

“Me të vërtetë besimtarëtjanë vëllezër. Pajtoni ndërmjetvëllezërve tuaj dhe kini frikëAll-llahun, që të jeni të mëshi-ruar”. (El-Huxhurat: 10)

Gjithashtu edhe Muhame-di a.s. na porosit për të pajtuarpersonat e përçarë. Ebu Uma-me tregon se Pejagamberi a.s.ka thënë:

“Udhëto një milë e vizito tësëmurin, udhëto dy mila e pa-jto dy veta, udhëto tri mila dhevizito mikun në emër të All-llahut”.

Dhe në fund po e përfun-dojmë me hadithin e Pejgam-berit a.s. ku na porosit dukethënë:

“Bëhuni të moralshëm, atë-herë edhe gratë tuaja do tëjenë të ndershme e të moral-shme. Silluni mirë ndaj prindë-rve tuaj, se edhe fëmijët tuaj dotë sillen mirë ndaj jush. Ai tëcilit i drejtohet i vëllai me lutjeduke i kërkuar falje për ofe-ndimin që i ka bërë e ai nuk iapranon, ai nuk do t’i afrohetkroit tim (Havdi Kevther) “.

E përgatiti: SSeennaadd MMaakkoovviiqq

Nga data 28 deri me 30prill të këtij viti, në njëvizitë vëllazërore, së

bashku me gjyshin e tij, për tëparën herë, erdhi në Ulqin ha-fizi i vogël 10 vjeçar nga Tira-na, i cili në këto ditë mbajti di-sa ligjërata, përfshirë edhe njëtë tillë para namazit të xhuma-së, me 29 prill, në xhaminë eBregut dhe xhaminë e Kryepa-zarit. Përveç xhematlive të rrit-ur, hafiz Enesi shfrytëzoi rastint’i drejtohet edhe nxënësve tëmektebit, të cilët mbetën të ha-bitur me bukurinë e leximit tëKur’anit si edhe disa këshillavetë cilave duhet t’iu përmbahetmuslimani i vogël, si p.sh. re-spektimi i prindërve, mësuesit,hoxhës, mësimi, etj. Duke lënëmbresa të mëdha tek xhemati,ne shfrytëzuam rastin që hafiz-it të vogël t’i bëjmë disa pyetjetë shkurtra.

SSii ddëësshhiirroonn ttëë pprreezzeennttoohheesshh??Quhem Enes Hyka, linda

në Tiranë, në dhjetor të vitit1995., nga babai Xhaviti dhenëna Anila.

NNëë cciillëënn mmoosshhëë ttëë kkaa aarrdd--hhuurr iinnssppiirriimmii ppëërr ttaa mmëëssuuaarrKKuurr’’aanniinn ppëërrmmeennddëësshh?? ÇÇ’’ëësshhttëëaajjoo qqëë ttëë mmoottiivvooii ppëërr kkëëttëë??

Qysh i vogël më ka marrëgjyshi në xhami, pastaj në mo-shën 5 vjeçare shkova në Turqi,ku bleva një komplet kasetashme lexim të Kur’anit nga Ab-dus-Samedi. Kur u ktheva nëTiranë vazhdova t’i dëgjoj ato.

SSii ee mmëëssoovvee KKuurr’’aanniinn ppëërr--mmeennddëësshh?? AA ttëë nnddiihhmmooii kkuusshh??

Kur isha 6 vjeç erdhi në Ti-ranë një profesor nga Egjiptidhe pyeti a ka dikush prej vogë-lushave që din diçka nga Ku-r’ani. Pastaj u lajmërova unë,mësoja vetë në shtëpi me kase-tofon dhe pastaj më dëgjonteprofesori, Abdul-Ma’bud.

AA kkee ppaattuurr ppeennggeessaa ggjjaattëëmmëëssiimmiitt ttëë KKuurr’’aanniitt?? SSii ii tteejjkkaa--lloovvee??

Kam patur pengesa në su-ren Merjem. Mirëpo, duke fje-tur, më erdh një njeri me teshatë bardha, me çallmë, me mje-kër dhe me një kalë të bardhë,me krahë të mëdha, më tha:“Mos u mërzit se do ta mësojunë këtë sure!” Pastaj e kammësuar.

SSaa kkoohhëë ttëë kkaa zzggjjaattuurr mmëëssii--mmii ii ttiijj ppëërrmmeennddëësshh??

Rreth shtatë (7) muaj.AA jjee mmaarrrrëë mmee nnddoonnjjëë aakk--

ttiivviitteett ttjjeettëërr ggjjaattëë kkoohhëëss ssaa kkeeqqeennëë dduukkee mmëëssuuaarr KKuurr’’aanniinnppëërrmmeennddëësshh??

Vetëm shkoja në shkollë.AA kkee ddëëggjjuuaarr aa kkaa mmëë nnddoo--

kkuusshh nnggaa ttrroojjeett sshhqqiippttaarree ttaa kkee--ttëë mmëëssuuaarr KKuurr’’aanniinn nnëë mmoosshhëënnttëënnddee??

Jo, se di se ka dikush nëkëtë moshë hafiz.

QQëë ttëë mmbbeetteesshh hhaaffiizz,, kkaa nnee--vvoojjëë qqëë ççddoo ddiittëë ttëë ppëërrssëërriittëësshhnnggaa ppaakk nnggaa KKuurr’’aannii.. SSaa kkoohhëëttëë dduuhheenn ttyy ttëë kkaalloosshh ggjjaattëëddiittëëss??

Nga dy orë. E përsëris me

babain tim.AA jjee dduukkee sshhkkuuaarr nnëë sshhkkooll--

llëë?? NNëë cciillëënn kkllaassëë jjee??Po shkoj, jam në klasën e

tretë.AA lluuaann mmee ffëëmmiijjëëtt ttjjeerrëë ttëë

mmoosshhëëss ttëënnddee qqëë ii kkee nnëë llaaggjjeennttëënnddee?? SSii ttëë sshhiikkoojjnnëë aattaa ttyy??

Jo, nuk kam kohë të luaj, semë duhet të mësoj si Kur’aninashtu edhe lëndët e shkollës.Mësoj shumë gjeografinë dhehartat. Kam qenë në dy vitet epara nxënësi më i mirë nëklasë.

PPoo mmaammii ee bbaabbii,, aa jjaannëë kkrree--nnaarr mmee ttyy??

Po. Çdo gjë bëjnë për mua.Gjyshi më tepër.

AA ttëë kkaannëë aannggaazzhhuuaarr nnddoonn--jjëëhheerrëë qqëë ttëë mmbbaasshh lliiggjjëërraattaa nnëë--ppëërr xxhhaammiiaa,, ssii ttëë kkaa ddëëggjjuuaarrxxhheemmaattii??

Po, kam mbajtur në Bulq-izë, në prezencën e rreth 80studentëve, pastaj në Prishti-në, Tiranë dhe këtu në Ulqin.

Lus Zotin e gjithësisë që tërritesh fëmij i hajrit, që prej kë-saj begatie me çfarë të ka dh-uruar Zoti Fuqiplotë të kenëbegati familja jote, vendi yt dhetë gjithë besimtarët. Të gjithësë bashku, e lusim Zotin që tëtë përqëndojë në ngritjen tën-de arsimore dhe në të ardhmene afërt të të shohim si një dije-tar të ngritur dhe të devot-shëm. Amin!

Intervistoi:Suad Ukoshata

Intervistë me Hafiz Enes Sykën nga Tirana

Hafizi i Vogël nga Tirana

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 14IZ VJERSKOG žIVOTA

Ovih dana nakon duže pa-uze građevinska firma IGP ''Fi-dija'', prema ranije sačinjenomAnex Ugovoru, nastavila je ra-dove na izgradnji Medrese uMilješu kod Podgorice.

Radovi koji su ranije ugov-oreni odnose se na učioničkiblok, kao najprioriteniji dio ob-jekta. Prema Ugovoru, ovaj dioobjekta biće završen za dva mj-eseca. Kvalitet do sada izvede-nih grubih građevinskih rado-va na objektu, poštovanje ugov-orenih rokova i korektnom sa-radnjom izvođača prema inve-stitoru, odnosno Mešihatu odvelike su važnosti u daljem nas-tavku radova za ovaj jedinstve-ni objekat arhitekture, prvi sre-dnje islamsko-obrazovne insti-tucije u Crnoj Gori, nakon jed-nog vijeka. Ova duža pauza jeuslijedila zbog nedostatka mat-erijalnih sredstava. Međutim,Mešihat je, u međuvremenuprikupio nešto sredstava od od-bora sa područja ovog Mešiha-ta, sadekatul-fitrova i pojedina-ca pa će, i ako sa skromnim sr-edstvima, ponovo ući u investi-cione radove.

Izgradnja ovog objekta sp-ada u najprioritetnije zadatkene samo ove Zajednice nego i

šire, imajući u vidu da se velikibroj učenika školuje u medres-ama u Sarajevu, Visokom, Mos-taru, Zagrebu, Novom Pazaru,Prištini...

Da li će se i podgorička pr-idružiti porodici medresa u na-šem okruženju ne zavisi samood Mešihata, nego od svih kojižele da i naša Islamska zajedni-ca krene bržim razvojem i orga-nizacijom. To je, prije svega ob-aveza vjerskih službenika, ima-ma, odbora, svih vjernika - poj-edinaca koji istinski osjećaju,vjeru u svojim srcima i žele

njen napredak i brži razvoj.Bez institucije medrese nemani razvoja ni napretka. Ako naovaj način budemo shvatili nje-nu potrebu i važnost postojan-ja, ulagali u njenu izgradnju,prije ćemo dobiti ono što je ne-ophodno ovoj Zajednici i musli-manima u Crnoj Gori. S toga, ana često postavljeno pitanje štaje sa medresom, treba se i zapi-tati koliko smo u nju uložili ilina bilo koji drugi način po-mogli njenoj izgradnji.

Ukupna površina objekta jeoko 3000 metara kvadratnih.

Medresu čine pet funkcion-alnih cjelina. Prvu funkcional-nu cjelinu čini internat za smj-eštaj polaznika. U okviru njegase nalazi restoran sa kuhinjom,manji zdravstveni centar sa sta-cionarom, restoran sa baštom,kuhinja sa posebnim ulazom isanitarnim čvorom.

Drugu cjelinu čini učionič-ki blok sa osam učionica, bibli-otekom, čitaonicom, amfiteatr-om sa 140 sjedišta, sanitarnimčvorom.

Treću cjelinu čini upravnidio Medrese, a čine ga kancela-

rije uprave, zbornica, ostava zaučila i rekvizite i prostorijam saposebnim sanitarnim čvorom ituševima.

U četvrtom dijelu smješte-na je fiskulturuna sala sa svlači-onicama, sanitarnim čvorom ituševima za polaznike škole.

U petom, potkrovnom dije-lu, smještene su musafirske so-be, prostorija za obavljanje na-maza, sala za kompjutere, mok-ri čvorovi i drugo.

Projektant ovog objekta je''ARHING'' iz Bijelog Polja.

Bajro Agović

Nastavak radova na Medresi

U Sutivanu kod Bijelog Po-lja u završnoj su fazi radovi nanovoj džamiji. Na ovom loka-litetu postojala je stara džamijakoja je bila u ruinirajućem st-anju. Vrijedne džematlije kojepredvodi imam h. Mirsad ef.Burdžović, odlučili su da na te-meljima stare i dotrajale dža-mije sagrade novu. Tim povod-om je izabran Odbor za grad-nju, koji je u svemu prema pro-jektu kojeg je besplatno uradioFuad Šabović, ispoštovan. Izgr-adnju džamije je pratio FehimNasufović, kao nadzorni or-gan, a glavni izvođač radova jeHakija Kujević.

Džamija se radi dobrovoljn-im akcijama i radom, kao i pr-ilozima u novcu i materijalumještana Sutivana, Bijelog

Polja i drugih mjesta. BraćaDrndar iz Bijelog Polja su o sv-om trošku demolirali starudžamiju, uklonili sav šut i pok-lonili 100. kubika šljunka, aZaim i Meca Crnovršanin sudva mjeseca radnicima na dža-miji spremali doručak.

Zaista veliki humani gest.Nakon završetka ovih radova,predstoji izgradnja gasulhane iuređenje harema džamije.

Ovaj džemat broji oko 300domaćinstava i jedan je od na-jaktivnijih na području OdboraIslamske zajednice Bijelog Po-lja. Za svo vrijeme izgradnjedžamije obavljale su se vjerskeaktivnosti u pomoćnom objek-tu harema džamije; vaktovi na-maza, vjerska pouka, džumanamazi i drugo. B. Agović

Nova Džamija u Sutivanu kodBijelog Polja

Bor, Petnjica

Temeljiza novudžamiju

Sedmog aprila 2005. go-dine u selu Bor, uz prisustvoimama iz Petnjice, h. Huseinef. Ramčilovića, i većeg brojamještana iz okolnih sela, ud-areni su temelji nove džami-je. U pripremi ove gradnje iz-abran je i građevinski Odbor.Projekat je uradio Rifat Ali-hodžić, dipl. ing. arh. iz Bije-log Polja. Džamija će se gra-diti dobrovoljnim prilozima iakcijama mještana, kao i za-poslenih na privremenomradu u inostranstvu. Zemlji-šte na kome će se graditi dža-mija u prostoru od šest aripoklonio je Muljaz Hadrović.

Selo broji 65. domaćinst-ava, a istom pripadaju i selaDobrodoli i Ponor. Udaljenoje od Petnjice 7. km.

B. A.

MMeeddrreessaa uu PPooddggoorriiccii NNaassttaavvlljjeennii rraaddoovvii

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame15 DOGAĐAJI

Udruženje studenata beog-radskog Pravnog fakulteta "No-mokanon" (zakonik) saopštiloje da je tribina "Istina o Srebr-enici", održana 17. maja, natom fakultetu, bila "naučni sk-up zasnovan na činjenicama" ida nije organizovana u cilju pr-oslavljanja i veličanja zločina,prenio je B92.

Učesnici tribine, direktorCentra za istraživanje zločinanad srpskim narodom, Milivo-je Ivanišević, penzionisani voj-ni general Radovan Radinović,jedan od pravnih zastupnikaSlobodana Miloševića, advokatDragoslav Ognjanović i novin-ar Ljiljana Bulatović, ustvrdilisu, međutim, da u Srebrenicinije počinjen nikakav zločin,već da je tu zapravo riječ o “vo-jnicima muslimanske vojskekoje je Alija Izetbegović žrtvo-vao kako bi bila izazvana stra-na vojna intervencija”. LiljanaBulatović je, čak, rekla da će

uskoro biti desetogodišnjica"oslobađanja Srebrenice".

Skup je počeo uzvicimapodrške Radovanu Karadžiću,a tokom tribine aktivisti ultra-desničarskog pokreta "Obraz"su uzvicima "ustaše", "sorošev-ci", "izdajice"..., vrijeđali građa-ne i predstavnike nevladinihorganizacija koji su protestova-li zbog održavanja skupa, a je-dan mladić je pljunuo direkto-rku Fonda za humanitarno pr-avo, Natašu Kandić.

Rektor Univerziteta u Beo-gradu, Dejan Popović, kritiko-vao je održavanje tribine, ocije-nivši da se pred srebreničkimžrtvama ne skandira, već im seodaje počast.

Tribina na Pravnom fakul-tetu bila je zakazana još prijemjesec dana, ali je pod priti-skom nevladinih organizacija ijavnosti otkazana. Uprava fak-ulteta je održavanje tribine ob-razložila time da je iza nje stao

Studentski parlament kao le-gitimno tijelo studenata.

Komitet pravnika za ljuds-ka prava (JUKOM) zatražio jeostavku ministra prosvjeteSrbije, Slobodana Vuksanovi-ća, smatrajući da je on pojedin-im svojim izjavama o tribini"Istina o Srebrenici", uvrijediožrtve tog zločina.

- Tražimo i odgovornost pre-mijera Vojislava Koštunice, jeruporno odbija da se izjasni o pi-tanju zločina u Srebrenici i poj-avama koje ga glorifikuju - navo-

di se u saopštenju Komiteta.Među protivnicima održav-

anja tribine bili su i Sonja Bise-rko, Žarko Korać, Stevan Lilić,kao i aktivisti SPO-a i G17 plus.

U Srebrenici je u julu1995. ubijeno, samo premaizvještaju Karle del PonteSavjetu bezbjednosti UN, višeod 7.800 Bošnjaka - civila, štospada u najveće zločine u svimratovima na području SFRJ,odnosno najveći zločin uEvropi poslije Drugog svjet-skog rata. M.D.

Tribinom „Istina o Srebrenici” nacionalisti u Beogradu prekrajaju istoriju

Veličanje zločinaZasjedanje Saboraislamske zajednice BiH

Pripreme za izbor reisu-l-uleme

U Sarajevu je 30. aprilazasjedao Sabor Islamske zaj-ednice BiH. Sabor je na zasj-edanju donio odluku o pok-retanju procedure za izborreisu-l-uleme i zamjenika re-isu-l-uleme čiji mandati isti-ču 19. novembra 2005. go-dine. Sabor Islamske zajed-nice u BiH je ovlastio pred-sjednika Sabora da u skladusa članom 5. i 6. Pravilnikao izboru reisu-l-uleme i zam-jenika reisu-l-uleme doneserješenje o imenovanju Sabo-rske komisije za evidentiran-je kandidata za reisu-l-ulemui zamjenika, s tim da se vodiračuna da se cjelokupna pro-cedura izbora okonča do po-četka ramazana, odnosno do4. oktobra 2005. godine.

Sabornici su, takođe, pr-ihvatili ostavku muftije slo-venačkog, Osmana ef. Šogi-ća i na prijedlog reisu-l-ule-me, dr. Mustafe ef. Cerića,za Koordinatora islamskihinstitucija u Sloveniji imeno-vali Ibrahima ef. Malanovićaiz Maribora. (MINA)

Prnjavor, BiH

Uništeno dvadesetšest nišana

U gradskom haremu uPrnjavoru nepoznati počin-ioci su, u noći 6. maja, uni-štili 26 nadgrobnih nišana.

Taj vandalsko-teroristič-ki čin, kako ga je ocijenioIzvršni odbor Medžlisa Isla-mske zajednice Prnjavor,izvršen je na dijelu parceleVakufa Islamske zajednice,koja je pod zaštitom države.

- S tugom i bolom, mivjernici muslimani od ovogdana, rastajemo se s nadomu suživot kao tradiciju Prnj-avora, s nadom u bolje sju-tra, s nadom u povratak iostanak nas Bošnjaka naovim prostorima. U strahujoš goreg ostajemo bez rij-eči, jer ako nema mjesta na-šim mrtvima šta ostaje na-ma živima, zapitao se Medž-lis IZ Prnjavor, u pismu up-ućenom Rijasetu BiH.

Islamska zajednica Srbijepotpisala je Ugovor o jednokr-atnoj, bespovratnoj pomoći od290 000 USD, 3. maja ove go-dine u Sarajevu, sa Islamskombankom za razvoj (IDB) čije jesjedište u Džedi (S. Arabija).Pomoć je namijenjena za za-vršetak radova na drugom i tr-ećem spratu zgrade Beograds-ke medrese. Ugovore sa istombankom potpisali su i predsta-vnici Islamske zajednice San-

džaka, čime će se pomoći izgr-adnja nove zgrade Univerzitetau Novom Pazaru , i predstavni-ci Islamske zajednice Crne Go-re za doniranje (95 000 USD)izgradnje porodilišta u Ulcinju.

Muhamed ef. Jusufspahićje beogradskim Novostima ka-zao da procjena nezavisne ko-misije ove banke, koja se tičezavršetka zgrade prije požara,zajedno sa procjenom Zavodaza vještačenje koji je svoju

studiju sačinio za onaj dio kojije požarom uništen, iznosi910.000 USD, a da će IDBizvršiti donaciju u vrijednostiod 290.000 USD. On je, tako-đe, kazao da je ovo prva dona-cija IDB Islamskoj zajedniciSrbije.

- Dio ovog iznosa od371.000 USD, koliko je Zavodza vještačenje grada Beogradaprocijenio građevinsku štetuna zgradi Medrese, treba da

snosi Republika Srbija. Dosada je sa svih nivoa vlasti, odlokalne do Vlade RS i SCG, za-jedno sa donacijom Ministars-tva kulture od oko 49 000USD, za zgradu Beogradskemedrese uplaćeno oko 161 000USD, prema tome potrebno jeuplatiti još oko 210 000 USD,da bi se radovi na sanaciji zgr-ade poslije požara završili, ka-zao je Jusufspahić.

M. D.

Islamska banka za razvoj dodijelila pomoć Islamskoj zajednici Srbije

290 hiljada USD za beogradsku medresu

Zatražena odgovornost za likvidaciju albanskihcivila na prevoju Hajla 1992. godine

Krivična prijava protiv pripadnika VJ

Crnogorski komitet pravnika za zaštitu ljudskihprava iz Rožaja, u partnerstvu sa »Odborom za zaštituljudskih prava« iz Peći, podnio je krivičnu prijavudržavnom tužiocu Crne Gore protiv pripadnika VojskeJugoslavije, koji su u prvoj polovini 1999. godine, napodručju nekoliko sela, na planinskom prevoju Hajla,na granici prema Kosovu, počinili ratni zločin nadcivilnim albanskim stanovništvom.

Na području rožajskih sela Besnik, Balotiće,Daciće, Gornji i Donji Bukelj i Kaluđerski Laz, odmarta do juna 1999. godine ubijeno je, kako se navodi,dvadeset civila albanske nacionalnosti koji su, sklanja-jući se sa ratom zahvaćenog područja, tražili spas uCrnoj Gori.

U petak 29. aprila 2005. godine unovopazarskom Domu kulture održ-ana je svečanost povodom inaugura-cije dvanaeste generacije maturanatai šeste generacije maturantica medr-ese „Gazi Isa-beg“. Svečanosti su, po-red najviših zvaničnika Islamske za-jednice Sandžaka, prisustvovali bro-jni gosti iz BiH: predstavnici Rijaseta,medresa i visokih škola koje postoje uokviru Islamske zajednice BiH. Sku-pu su prisustvovali i gosti iz skopske„Gazi Isa-begove“ medrese i Islams-kog fakulteta u Skoplju. U okviru pro-grama je na početku prikazan dio

filma o Medresi u Novom Pazaru, kojije još u izradi. Film govori o nastankuMedrese, njenom gašenju 1946. i po-novnom rađanju 1990. godine. U pro-gramu su učestvovali članovi horaMedrese i mališani iz mekteba „Re-uda“, a prisutnima su se prigodnimriječima obratili Muharem ef. Omer-dić, rukovodilac Vjersko-prosvjetne sl-užbe Rijaseta Islamske zajednice BiHi Muamer ef. Zukorlić, muftija sa-ndžački.

Novopazarsku medresu je ove go-dine završilo 19 učenika i 24 učeni-ca. (islamskazajednica.org)

U „Gazi Isa-begovoj“ medresi maturirala 12. generacija maturanata i 6. generacija maturantica

Svečana akademija maturanata

PPrraavvnnii ffaakkuulltteett uu BBeeooggrraadduu

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 16OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Uzbekistanska policija i sn-age bezbjednosti možda su ubile1.000 nenaoružanih civila unedavnim nemirima, saopštila jeMeđunarodna helsinška federac-ija za ljudska prava i Grupa zaljudska prava u Uzbekistanu. Ta-lib Jakubov, direktor ove organi-zacije, pozvao je Zapad da djelu-je mnogo čvršće protiv uzbekis-tanskog režima i upozorio da jeneuspjeh da se nešto učini u tompravcu dio odgovornosti za bu-duće nasilje na ulicama.

Podsjećamo, sukobi policije idemonstranata počeli su 12. ma-ja, kada su antirežimski demons-tranti oslobodili 60 muslimansk-ih zatvorenika iz zatvora u uzbe-kistanskom gradu Andižanu.Tom prilikom je najmanje devetosoba poginulo, a 34 ranjeno.Demonstranti su tokom narednenedjelje protestovali i zbog suđe-nja grupi od 23 muslimanska bi-znismena optužena za “antiusta-vne aktivnosti i formiranje krim-inalne i ekstremističke organiza-cije”. Pošto su vladine trupe ugu-šile pobunu u Andižanu, demon-stranti su pokušali da zauzmu vl-adine zgrade u Karasuvu, nakončega su uzbekistanske snage be-zbjednosti upale i preuzele kont-rolu nad ovim istočnim uzbeki-stanskim gradom i uhapsile lid-era pobunjnika, Bahtijora Rahi-mova, i nekoliko njegovih sarad-nika. Dva dana ranije, Rahimovje izjavio da nemaju oružje, ali daće se boriti i noževima ako budunapadnuti, i dodao da će "izgra-diti islamsku državu u skladu saKur’anom".

Borci za ljudska prava tvrdeda je slučaj protiv muslimanskihbiznismena dio šire vladineborbe protiv vjerskih disidenata.

Predsjednik Islam Karimov,rekao je da se tvrdom politikombori protiv rasta popularnosti“militantnih islamista”.

On je optužio “islamske ekst-remiste” za nasilje u Andižanu iodbacio tvrdnje da su vojnici puc-ali na demonstrante, međutim,mnogi očevici su prenijeli da su

vidjeli pripadnike vladanih trupakako pucaju na civile. Predsjedn-ik Karimov je, takođe, u telefons-kom razgovoru sa generalnim se-kretarom UN Kofijem Ananom,odbacio zahtjeve za međunarod-nu istragu nemira u Andižanu.

NNEEPPOOSSLLUUŠŠNNEE UUKKLLJJUUČČAALLUU VVOODDUU

Leševi više stotina prodem-okratskih demonstranata jedvada su se ohladili, a Bijela kućaveć traži način na koji će porećitu činjenicu, pa njen portparolSkot Meklilan kaže da je međuubijenima u Andidžanu bilo "isl-

amskih terorista" koji su otvorilivatru, i poručuje da "demokrat-ska vlada treba da se uspostavimirnim sredstvima, a ne nasilj-em".

Ali, kako? To pitanje posta-vlja u analizi situacije u Uzbekis-tanu bivši britanski ambasador uTaškentu (Uzbekistan), Kreg Ma-rej, ukazujući u Gardijanu da"Amerika podržava uzbekistans-kog diktatora" Islama Karimova.Diplomata, koji je u Uzbekistanu

boravio u periodu 2002-2004, iz-nio je u svom tekstu sliku stanjau toj zemlji, podsjetivši da na izb-orima, održanim 26. decembraprošle godine, "opoziciji nije bilodozvoljeno ni da učestvuje".

Marej u Gardijanu navodi,kako prenosi Kurir, da je proc-enat osuđenih u sudskim proces-ima u Uzbekistanu veći od 99odsto.

- U prostorijama u kojima pr-edsjednik Karimov muči zatvore-nike, svi priznaju krivicu. Među-tim, to mučenje se nikako ne za-vršava na presudi. U zatvoru osu-đenika muče kako bi potpisao da

se odriče svojih dotadašnjih nač-ela i da je odan predsjedniku.Zatim ga muče kako bi potpisaodokaz da ima "saučesnike". U tojfazi torture dogodilo se 2002. uzatvoru Jaslik nečuveno smaknu-će, kuvanjem u ključaloj vodi,Muzafara Avazova i HusnidinaAlimova - podsjetio je bivši am-basador.

O tome se svjedoči i u izvješ-taju iz 2002. profesora Tea vanBovena, specijalnog izvjestiocaUN za mučenja, u kom je rečenoda je mučenje u Uzbekistanu "ra-sprostranjena i sistematična" pr-aksa. I organizacija "Hjuman ra-jts voč" je prošle godine, na višeod 300 stranica, objavila istraži-vanja na ovu temu.

- Jedna od svrha mučenja uUzbekistanu je da se obavještajn-im službama, kao što su CIA iMI6, dostave 'informacije' koje op-oziciju u ovoj zemlji dovode uvezu sa islamskim terorizmom iAl Kaidom. Te informacije su obi-čno u potpunosti netačne, a up-ravo sam zbog nastojanja da spri-ječim službu MI6 da te informaci-je koristi, na kraju i razriješen du-žnosti u britanskom Ministarstvuspoljnih poslova, napisao je Marej.

On je ukazao kako su te "in-formacije možda netačne, ali suznačajne jer se dobro uklapaju uplanove SAD", pošto je Karimov"Bušov poslušnik u centralnojAziji". Amerika je 2002. dala Uz-bekistanu pomoć od 500 milio-na dolara, uključujući 120 milio-na za vojsku i 80 miliona za bez-bjednost, naveo je bivši britanskiambasador. M.D.

Uzbekistanska kriza: Zapadu poželjnija brutalna diktatura od islamskog poretka

Diktatura Islama Kadirova

Poslije demonstracija u Avganista-nu, u kojima je u sukobima sa policijomi vojskom poginulo 14 ljudi a desetinepovrjeđene, protesti su održani i u Pal-estini, Egiptu, Sudanu, Pakistanu i Ind-oneziji, a nezadovoljstvo su izrazili i zv-aničnici i islamske vjerske vođe Saudi-jske Arabije, Iraka, Sirije i Libije.

Do masovnih demonstracija došloje nakon izvještaja časopisa Njuzvik dasu američki istražitelji u zarobljeničk-om logoru, u zalivu Gvantanamo, skr-navili primjerke Kur’ana Časnog, drže-ći ih u toaletima, a da su, najmanje je-dan bacili u kanalizaciju.

U Avganistanu je to dovelo donajvećih protesta otkako su sa vlasti zb-ačeni Talibani 2001. godine. S drugestrane, SAD su obećale da će sprovestiistragu. Državni sekretar Kondoliza Ra-

js izjavila je pred Senatskim komitetomda poručuje svim muslimanima u Ame-rici i širom svijeta da «SAD neće toler-isati nepoštovanje svetog Kur’ana, i dato nijesu nikad ni tolerisale».

Međutim, umjesto pokretanja ist-rage, uslijedio je neuvjerljivi polu-de-mant i izvinjenje nedjeljnika Njuzvik, ukome se kaže da je možda netačno njeg-ovo pisanje da su vojnici SAD u zatv-o-ru u Gvantanamu skrnavili Kur’an ka-ko bi zaplašili zatvorenike islamske vje-

roispovjesti. - Žalimo zbog grešaka u nekim dje-

lovima našeg članka i upućujemo sau-češće žrtvama protesta u Avganistanu,koji su izbili zbog toga, riječi su gla-vnog urednika Njuzvika, Marka Vite-kera.

- I drugi veliki mediji su izvještavalio skrnavljenju Kur’ana u Gvantanamu,ali samo na osnovu svjedočenja zatvor-enika, tako da je uređivački dio Njuzv-ika mislio da ima osnova da se objavi

članak, s obzirom da je izvor lista biojedan američki zvaničnik koji je tvrdioda su istražitelji vlade SAD pronašli do-kaze o skrnavljenju Kur’ana, kazao jeViteker. M.D.

Krvavi protesti zbog skrnavljenja Kur’ana Časnog

U Turskojcenzura na programeza„odrasle”

Turski cenzorski uredzabranio je početkom majadaljnje emitovanje televiz-ijskih programa za »odras-le«, objasnivši da njihov sa-držaj krši turske kulturnevrijednosti.

Navedeni sadržaji, kojesu emitovali Adult Channel,Exotica TV, Playboy TV iRoque TV, do sada su semogli pratiti preko turskogdigitalnog paketa Digiturk.Cenzorski ured je saopštioda sadržaj programa ubudu-će mora biti u javnoj službi iu skladu s nacionalnim, mo-ralnim, kulturnim, ljudskimi duhovnim vrijednostimaturskog naroda. (Reuters)

MMeeddrreessaa iizz 11887711 uu HHiivvii,, UUzzbbeekkiissttaann

IIssttaannbbuull

Muftija Egipta, gospodin AliDžumu'a oštro je osudio obeščašćiv-anje Kur'ana u Gvantanamo kampu,rekavši da se počinioci morajunajoštrije kazniti, čudeći se kako uo-pšte mogu postojati takva osjećanja iideje. Osudi se priključila i Međuna-rodna akademija za fikhska pitanjainsistirajući da se počinioci morajunajstrožije kazniti. Takođe, i drugeislamske organizacije, poput Vijećaislamskog parlamenta, osudile su tajnečasni čin.

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame17 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Tri četvrtine Iračana za šerijat

– Tri od četiri Iračanina vjeruje da bi islam trebao da jejedini ili glavni izvor zakona i zakonodavstva u njihovoj ze-mlji, utvrdila je anketa među 2700 Iračana. Samo dva odstoispitanih smatra da religija ne bi trebala da ima ulogu u do-nošenju zakona. Ti rezultati prethode pripremama parlame-nta da sačini novi ustav.

U anketi su učestvovali ljudi iz 15 iračkih provincija, aline i iz uglavnom sunitskih provincija Anbar i Niniva, za kojese vjeruje da su uporišta pobunjenika, kao i iz kurdskogDohukia.

48 odsto Iračana vjeruje da religija "treba da ima naroči-tu ulogu u vlasti," a 46 odsto da religija i vlada "treba da poš-tuju jedna drugu."

Gotovo polovina anketiranih Iračana (44 odsto) smatrada ne treba dozvoliti povratak na vlast članovima bivše vlada-juće Baas partije Sadama Huseina.

Zanimljivo je da većina ispitanih smatra problem nedos-tatka električne energije većim od problema terorizma, kojisvakodnevno odnosi mnoge žrtve u Iraku.

(IZS)

Najveći opozicioni pokret uEgiptu, zabranjena Muslimans-ka braća, najavila su da će nas-taviti sa demonstracijama upr-kos hapšenjima stotina pristal-ica te islamističke organizacije.

Protesti Muslimanske bra-će održani su i 9. maja, kada seoko 200 simpatizera tog pokre-ta okupilo pred zgradom nov-inarskog saveza da bi zatražilida svi uhapšeni budu puštenina slobodu. Okupljeni su uzvi-kivali parole protiv vlade i pre-dsjednika Hosnija Mubaraka,tražeći njegovu ostavku, doksu na njih motrile jake policijs-ke snage. Demonstrantima suse pridružili i pripadnici prod-emokratskog pokreta Kifaja,koji su takođe uzvikivali antir-

ežimske slogane. "Gdje je slob-oda? Ispriječila joj se bezbjed-nost", vikali su učesnici protes-ta. Jedna od parola bila je i"Muslimanska braća su u zatv-oru zbog njihove vjere".

U oblasti Munufija, hiljadedemonstranata okupile su sena mitingu u organizaciji Mus-limanske braće na kome je zat-ražena veća politička sloboda ioslobađanje uhapšenih. Na ko-nferenciji koju je taj pokret or-ganizovao u Aleksandriji, ok-upilo se hiljade žena koje sutakođe tražile političke refo-rme. Policija navodi da je uh-apšeno 750 osoba, uključujućičetiri vodeća člana Muslim-anske braće, a da je 617 njihzadržano u 15-dnevnom pritv-

oru radi dalje istrage, iako pro-tiv njih nijesu podignute optu-žnice.

Tužilaštvo je saopštilo da jejedan od uhapšenih, vodeći čl-an Muslimanske braće, Esamel-Erijan, optužen za članstvou zabranjenoj organizaciji i za,kako se kaže, dijeljenje pamfle-ta sa ideologijom Muslimanskebraće, pozivanje na protest i iz-azivanje nereda. Muslimanskabraća, zabranjena od 1954, pr-ije mnogo godina su se odreklinasilnih metoda borbe, ali sunjihove vođe najavile nastavakprotesta kako bi spriječili daHosni Mubarak, koji je na fun-kciji predsjednika Egipta od1981, neograničeno produžimandat. (AP)

Muslimanska braća nastavljaju proteste uprkos hapšenjima

Demonstranti traže ostavku Mubaraka

Sveti Sinod Grčke pravoslavne crkve uklonio je sa položajapatrijarha Irineosa Prvog zbog sumnje da je umiješan u prodajucrkvenog zemljišta u istočnom Jerusalimu izraelskim investitori-ma, saopšteno je 6. maja u Jerusalimu. Vijest o učešću patrijarhau toj transakciji izazvala je negodovanje Palestinaca, koji smatra-ju da to predstavlja pokušaj Izraela da preuzme kontrolu nad ara-pskim dijelom Jerusalima. Grčka crkva posjeduje nekoliko hilja-da ari zemljišta u Jerusalimu.

Dirbon, Mičigen - Muslimanska američkaorganizacija zajedno sa Muslimanskom zajedn-icom proslavila je svečano otvaranje nove dža-mije. Otvaranju su prisustvovali mnogi visokizvaničnici među kojima i gradonačelnica Dibo-rna, gospođica Jennifer Ganholm i senator Deb-bie Stabenow. Ovaj događaj je veliki uspjeh zaMuslimansku američku zajednicu.

Džamija se nalazi u dijelu zemljišta površine70, 000 metara kvadratnih i ima dvije munareuključujući dva velika kubeta i jedno manje.

Muslimani Detroita i arapska zajednica koja tupostoji od 19. vijeka jedva su čekali jednu takoprostranu džamiju. Mnogi od njih su djeca i un-uci emigranata iz Jemena i drugih zemalja.

Prva džamija na ovom mjestu bila je sa-građena prije 60 godina a idejni projekat jeuradila Islamska zajednica Amerike, dok sunjeni donatori muslimani Detroita i Dibrona.Očekuje se da će se pored džamije, pored ko-je već postoji medresa, sagraditi i kulturnicentar.

Mičigen, SAD

Svečano otvaranje nove džamije

Irineos Prvi prodavao crkveno zemljišteIzraelcima

KKaaiirroo

BBaaggddaadd

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 18SA MINBERE

dr Jusuf el-Karadavi SSVVOOJJSSTTVVAA RROOBBOOVVAA MMIILLOOSSTTIIVVOOGG

Suzdržavanje od bludaGovorili smo o moralnim svojstvima

robova Milostivog koja ih krasetokom noći i dana. Pojasnili smo nji-

hova osobna svojstva i odnos prema Allahui ljudima. Rekli smo da po Zemlji mirnohodaju i da sa neznalicama odmjereno po-stupaju. Rekli smo također, da svoj imetakumjereno troše, a potom smo spomenulinjihova ostala svojstva koja su ih ukrasilazato što su odbacili sve što bi rasrdilo Alla-ha. Odbacili su nevjerstvo i licemjerstvo, pane pripisuju Allahu druga, niti se poigrava-ju sa životima ljudi.

Danas ćemo govoriti o ostalim svojstvi-ma koja spadaju pod zabranama. Jedno odtih svojstava je blud. Dakle, robovi Mil-ostivog su «Oni koji se mimo Allaha drug-om bogu ne klanjaju, i koji, one koje je All-ah zabranio, ne ubijaju, osim kada pravdazahtijeva, i koji ne bludniče; - a ko to radi,iskusiće kaznu, patnja će mu na onome svi-jetu udvostručena biti i vječno će u njoj po-nižen ostati; ali onima koji se pokaju i uzv-jeruju i dobra djela čine, Allah će njihovahrđava djela u dobra promijeniti, a Allahprašta i samilostan je». (Al-Furkan: 68-70).

Draga braćo, islam pazi na vjeru i nje-ne temelje, pa zato zabranjuje politeizam,bilo da se radi o malom ili velikom, javnomili tajnom. Islam štiti život, pa zato braniubijanje i sve što ugrožava život. Islam pazina čast i potomstvo, pa zato zabranjujeblud.

Jedno od svojstava Milostivog je da nečine blud i da se ne upuštaju u taj veliki gri-jeh kojeg je Allah zabranio, rekavši: «I štodalje od bluda, jer to je razvrat, kako je toružan put»! (Al-Isra': 32). Dakle, nemojtečiniti blud i nemojte raditi ono čime bi stemu se približili.

S ovog aspekta islam je zabranio blud isve što njemu vodi: zabranio je osamljivan-je sa ženom (s kojom bi se moglo stupiti ubračni odnos), zabranio je strastveni pogl-ed, otkrivanje i ukrašavanje žene (pred on-ima koji mogu s njom stupiti u bračni od-nos), i sva sredstva koja mogu inicirati nar-od na činjenje javnog ili tajnog nemorala.Nasuprot tome, islam zajednici naređuje daočisti islamski ambijent od svih eventual-nih uzroka zavođenja i nereda kako bi mo-mci i djevojke sačuvali svoju čednost.

Islam je donio pravila koja sprečavajusve moguće uzroke činjenja bluda. Počeo jesa odgajanjem jedinke koja mora očuvatisvoju čednost obaranjem pogleda.

Allah, dž.š., veli:«Reci vjernicima neka obore poglede sv-

oje i neka vode brigu o stidnim mjestima sv-ojim; to im je bolje, jer Allah, uistinu, znaono što oni rade. A reci vjernicama neka ob-ore poglede svoje i neka vode brigu o stid-nim mjestima svojim; i neka ne dozvole dase od ukrasa njihovih vidi išta osim onogašto je ionako spoljašnje, i neka vela svojaspuste na grudi svoje; neka ukrase svoje nepokazuju drugima». (An-Nur: 30-31).

Islam muslimanu naređuje da sačuvasvoju čednost kako bi bio u stanju stupiti uhalal brak: «I neka se suzdrže oni koji se ne-maju mogućnosti oženiti, dok im Allah iz

obilja svoga ne pomogne»! (An-Nur: 33). Islam je zabranio blud smatrajući ga

jednim od najvećih grijehova. Zašto je on po islamu zabranjen?Allah ga je zabranio radi ljudske dobro-

biti. Allah nema nikakve koristi kada neštodozvoli ili zabrani. Allahu ne koristi našaposlušnost, kao što mu ne šteti naša neposl-ušnost. On, zapravo, dozvoljava dobro i za-branjuje loše. Dozvoljava korisno, a zabran-juje štetno, pa tako kad zabranjuje blud tobiva zbog očuvanja, pročišćenja i napretkačovjeka. On želi sačuvati vjernikov imankoji neće biti rob nikom do Uzvišenom All-ahu. Koji neće biti rob strastima, instinkti-ma, ženi ili nečem drugom, do UzvišenomAllahu.

Islam je zabranio blud da bi vjernik os-tao predan Allahu, a ne nekom drugom.Zbog toga je Vjerovjesnik, s.a.v.s., u jedn-om hadisu, kojeg bilježe Buhari i Muslim,rekao: «Bludnik u činu bluda, prestaje bitivjernik».

Razum je nazvan aklom (vezom), jerrazmišljanjem veže insana i potiče ga da ra-zmisli dobro prije nego što učini neku stv-ar. Dok oni koji čine sve što im duše zaželei na što ih strasti i šejtani navode, oni su izčovječnosti prešli u animalnost. Životinjaradi ono za čim žudi, a pametan čovjek ra-di ono što treba. S tog aspekta islam želi damusliman svojom humanošću bude progre-sivan, a ne kao životinja koju vode instink-ti. Takvi instinkti su doveli neke narode dačine razvrat na ulicama kao životinje, bezimalo stida i srama.

Islam želi da zaštiti vjerovanje, moral izdravlje muslimana, jer kada se ovom inst-inktu odvežu čvorovi, tada čovjek ne preženi od čega. On tada ide i osviće gdje hoće.Svakog dana je sa nekom ženom ili djevojk-om, a djevojke su svakim danom sa nekimmomkom ili čovjekom. Na taj način dolazezarazne i spolne bolesti i ugrožava se zdra-vlje. Takve bolesti se šire brzinom vatre uljuskama. Ljudi misle da su stali na kraj sp-olnim bolestima poput side ili tripera iostalim bolestima. Ali uvijek kad su to mis-lili došle bi im bolesti iste vrste o kojimanisu ništa znali, niti su ih očekivali, pa biostali zaprepašćeni i nemoćni. Jedna odtakvih bolesti je herpes koja se raširila u Ev-ropi i Americi. Neki specijalistički listovi suizjavili da je 25 miliona Amerikanaca iEvropljana pogođena tom bolešću. Onatijelu gubi imunitet, pa ne može da joj sesuprotstavi. Allah je u organizmu stvorioantitijela koja sprječavaju nastanak bolesti.Oni su nalik vojnicima koji unutar organiz-ma brane čovjekovo tijelo od spoljnih napa-da. Ova bolest slabi tu odbranu i imunitet,tako da tijelo nije u mogućnosti da izbjegneneku bolest. Ona čovjeka dovodi do takvogstanja da često pomisli na samoubistvo, iliga potiče da zbog nevolje i tuge u kojoj senalazi prenese tu bolest na što veći broj lju-di u okruženju. Čovjek se tada osjeća kaogubavac. Postoje dvadeset i osam vrsta spo-lnih zaraznih bolesti od kojih je najopasnijasida. Ona se uglavnom javlja kod bludnika,homoseksualaca, lezbijki, narkomana i dr.

Ove bolesti su kazna ljudima koje jeAllah, dž.š., kaznio zbog neprirodnog i de-vijantnog ponašanja. Prirodno ponašanjesu naredile sve poslanice i objave, a ono seogleda u sklapanju braka radi osnivanja po-rodice koja je nukleus zajednice. Allah ih jekaznio takvim bolestima, a na tu opasnostje Vjerovjesnik, a.s., u hadisu upozorio: «Oskupino muhadžira, kada budete iskušanis pet stvari, a utječem se Allahu da ih ne za-teknete; neće se pojaviti bolest u nekom na-rodu, a da se javno ne raširi nemoral u nje-mu…». Kao da je Poslanik, a.s., znao šta ćese desiti u našem vremenu!

Od davnina je postojao nemoral. Nijetolika opasnost u pojavi nemorala već u nje-govoj ekspanziji u javnosti u toj mjeri da ganiko ne osuđuje. Takav fenomen postoji unekim zapadnim zemljama, a njegov uticajje vidan i u nekim islamskim zemljama u ko-jima je narod nemaran. Čudno je što nekizapadnjaci sidu nazivaju bijelom kugom,obzirom da je ona novijeg datuma. Ona nijepostojala u prijašnjim generacijama. I porednapretka medicine, nauke i tehnologije,nisu našli lijek za nju. Takve bolesti će osta-ti neuništive sve dok ljudi budu išli nasuprotAllahovom zakonu u kojem je svako dobro.

Kada je islam zabranio blud, to je uči-nio radi dobrobiti jedinke i porodice. To jeučinio da bi zapriječio put griješenja insa-nu koji svoje strasti treba stišati na dozvol-jen način. Islam nije protiv seksualnog inst-inkta, za razliku od nekih religija koje tajinstinkt smatraju prljavim i đavoljim pos-lom. Taj instinkt je usađen u čovjeku zbogmudrosti koja se oslikava u ljudskoj želji zapotomstvom, brakom, kultiviranjem zeml-je, te opstankom ljudske vrste do trenutkakojeg je Uzvišeni Allah odredio. Svaki inst-inkt u čovjeku posjeduje mudrost. Tako iseksualni instinkt ima svoju mudrost protivkoje islam nema ništa protiv. Ali, islam nedaje za pravo ljudima da manipulišu njime,kao što to rade pripadnici nihilizma i savre-menih materijalističkih filozofija. S islam-skog aspekta ta se urođenost mora prilago-diti Allahovoj volji i naredbi koja upućujena uspostavi legitimne bračne zajednice, apotom muslimanske porodice u kojoj će serađati ljubav, bratstvo, saosjećajnost i soli-darnost, te napokon zdravo društvo.

Upravo zbog toga islam naređuje brak izabranjuje blud; naređuje uspostavu brač-ne zajednice a zabranjuje nemoral. Islam-ski učenjaci smatraju obaveznim stupanjeu brak za svakog člana zajednice kada za tobude u mogućnosti. «O skupino mladića,ko od vas bude u mogućnosti da se oženi,neka to uradi, jer tako se lakše čuva pogledi čednost spolnog organa. A ko ne bude umogućnosti, neka posti, jer njemu je u tomezaštita». To je naredba Poslanika, a.s., aAllah, dž.š., veli: «Udavajte neudate i ženiteneoženjene, i čestite robove i robinje svoje;ako su siromašni, Allah će im iz obilja Svo-ga dati. Allah je neizmjerno dobar i svezna». (An-Nur: 32).

Islam je zaštitio porodicu i potomstvood vanbračnih odnosa. Jer kad bi blud biodozvoljen čovjek ne bi znao da li mu je že-

na zatrudnjela s njim ili drugim, da li odga-ja svoje dijete ili tuđe? Radi toga se javljasumnja kod ljudi i gubljenje povjerenja izato je Poslanik, a.s., rekao: «Moj ummet ćebiti u dobrom stanju sve dok se u njemu nepojavi vanbračno dijete, a kada se ono po-javi, Allah će ih, bojim se, obuhvatiti kaz-nom». Kada se pojave vanbračna djeca tadse izmiješaju potomstva što će biti dokaz dase ummet razbolio i pocijepao, te da u nje-mu vlada bračno nepovjerenje.

Islam je zabranio blud čuvajući na tajnačin jedinku, porodicu i cijelo društvo ko-je potom postaje neporočno i kojem strastinisu ispred obaveza. Takvo društvo ne trčiza strastima, već prati razum. Takvo društ-vo je ljudsko, a ne životinjsko.

U državama u kojima vlada seksualnaanarhija, poput Švedske i Norveške i dr.,najveći je procenat samoubistava. Ove dr-žave su razvile visoka socijalna osiguranja.Kod njih postoji osiguranje za dijete, odnjegovog rođenja do smrti, za majčinstvo,rađanje, starost, bolest, nesreće, i dr. Post-avlja se pitanje zašto se onda dešavaju sam-oubistva?! Zato što su izgubili iman i mo-ral, i nisu našli čvrst oslonac na kojeg semogu osloniti.

Islam je sačuvao zajednicu od toga. Uhadisu kojeg prenosi Ibn Abbas, r.a., se pr-enosi da je Poslanik, a.s., rekao: «Kada seu jednom mjestu pojavi blud i kamata ondasu stanovnici sami dopustili (prizvali)Allahvu kaznu». Blud je indikacija na ne-red koji vlada u moralnom životu a kamataje pokazatelj nereda koji vlada u ekonom-skom životu. Zato je važno da ljudi prateAllahov zakon koji se tiče morala, zajedni-čkog života, ekonomije, politike, jer nemapravednijeg zakona od Njegovog: «A ko jeod Allaha bolji sudija narodu koji čvrstovjeruje?» (Al-Ma'ide: 50).

Nama muslimanima nije dopušteno daostavimo svoju vjeru a da slijedimo zapad-njake i kad god izađe nova moda da je be-zobzirno pratimo. Takvo postupanje je Po-slanik, a.s., poistovjetio sa gušterovom ru-pom koja je znak za tijesno i mračno mje-sto, a u koju čovjek pod svaku cijenu ulaziprateći zapadnjačku modu.

Dragi brate u vjeri, sačuvaj se od bluda,obori pogled i ne slijedi nagovore šejtanabilo da su u liku čovjeka ili džinna!

Poslanik, a.s., kaže: «Ko mi jamči za onošto je između njegove dvije vilice i njegovedvije noge ja mu jamčim Džennet». On tako-đe kaže: «Obećajte mi šestoro ja vama obeća-vam džennet: govorite samo istinu, ispuniteobećanje, sačuvajte povjereno, čuvajte sebluda, obarajte poglede, i nemojte nikom na-uditi». Ovo se tiče svih muslimana, muška-raca i žena, jer su u tome svi jednaki.

Blud je haram svim muškarcima i žena-ma. Poslanik, a.s., veli: «Kada žena klanjapet vakata namaza, posti mjesec ramazan,čuva se bluda, poslušna je svom suprugu,reći će joj se: uđu u džennet na vrata kojaželiš».

Islam je došao da očisti zajednicu odjavnog i tajnog nemorala.

U predislamsko doba (džahilijjetu) i jav-

EELLIIFFmaj 2005.islamske novine

gazetë islame19 MOZAIK EELLIIFFni i tajni blud bio je dozvoljen. Javni blud seprikazivao tako što bi prostitutke stavljalereklame na svoja vrata, dok bi se tajni bludogledao u njegovom činjenju na skrovitimmjestima. Islam je nakon toga zabranio objevrste bluda i odgojio čovjeka muslimana datraga za halal brakom, a ako u tome ne uspi-je, onda da sačuva svoju čednost i traga zahladom Allahovog Prijestolja (Arša), jer ćetamo biti sedmorica koje će Allah stavitipod Svoj hlad onda kada drugog hlada osimNjegovog neće biti. Među njima će biti «Čov-jek kojeg je lijepa i ugledna žena pozivalana blud a on joj odgovorio: doista se jabojim Allaha…». Isti slučaj je kad ugledni izgodni čovjek navodi ženu na blud a onamu kaže: ja se doista bojim Allaha!

Islam je zabranio blud, a takođe i ho-moseksualizam (praksa Lutovog, a.s., naro-da). To su Kur'an i Vjerovjesnik, a.s., zabra-nili. Kur'an nam pripovijeda o Lutovom,a.s., narodu koji su počinili taj ogavni činkojeg niko prije njih nije počinio. NjihovVjerovjesnik im je govorio: «Zašto vi, mimosav svijet, sa muškarcima općite». (Aš-Šu'ara: 165). Poslanik, a.s., je prokleo onogkoji tako nešto počini.

Takođe, Vjerovjesnik, a.s., upozorava:«To je mali homoseksualizam. tj. kad čovjekopći sa svojom ženom u stražnjicu». «U isti-nu se Allah ne stidi da kaže istinu. Nemojteimati odnos sa svojim ženama u njihovestražnjice».

To je dakle haram i onaj ko to počiniproklet je, i ako to neće dovesti do razvodabraka kao što smatraju neki ljudi. Na ovajnačin je islam zabranio sve puteve koji vodedo razvrata, a otvorio je puteve koji vodehalalu: «Koji stidna mjesta svoja čuvaju -osim od žena svojih ili onih koje su u posje-du njihovu, oni, doista, prijekor ne zaslu-žuju». (Al-Mu'minun: 5,6).

Svaki blud je zabranjen ali, najgora vr-sta bluda je kad ga čovjek počini sa ženomsvojeg komšije. Ibn Mesud prenosi hadis ukojem kaže: «Pitao sam Poslanika, a.s., kojije najveći grijeh kod Allaha? Odgovori: «Dasmatraš nešto slično Allahu, a On te je stvo-rio. Rekoh: To je zaista velik grijeh! Ibn Me-sud potom reče: «A koji zatim? Reče: Da ub-iješ svoje dijete bojeći se da će se s tobomhraniti. A potom, upitah? Reče: Da činiš bl-ud sa ženom svog komšije? Allah zatim ob-javi ajet koji to potvrđuje: «I oni koji se mi-mo Allaha drugom bogu ne klanjaju, i koji,one koje je Allah zabranio, ne ubijaju, osimkada pravda zahtijeva, i koji ne bludniče; -a ko to radi, iskusiće kaznu».

Komšija mora biti čuvar časti svojeg ko-mšije i imetka kad je u odsutnosti, a ne dabude lopov koji vreba priliku da mu neštootme.

Uz to, blud oženjenog se razlikuje odbluda neoženjenog, kao što se i blud starcarazlikuje od bluda mladića. Za to se u had-isu, kojeg prenosi Muslim, navodi: «Sa troji-com Allah neće govoriti na sudnjem Danu,neće ih od grijeha očistiti, niti će ih pogle-dati, već će im patnju veliku pripremiti: sastarcem koji bludniči, vladarom koji laže isiromahom koji se oholi».

Molimo Allaha, dž.š., da nas poduči is-pravnom poimanju vjere, da nam podari is-krenost u pokajanju, da nas umjesto hara-ma, nahrani halalom, umjesto neposlušno-šću okiti poslušnošću i da nam podari, um-jesto nečije druge, Svoju blagodat.

S arapskog,DDžžeemmoo RReeddžžeemmaattoovviićć

Vjera je od pamtivijeka bila enigmaza nauku. Prema definiciji, vjeruje sebez potrebe za pružanjem dodatnih do-kaza, što se posve protivi tezama nau-čnih istraživanja. Gledano očima naučn-ika, nedostatak dokaza temelj je da se unešto ne vjeruje. No, savremena tehno-logija i naučna istraživanja mozga kojeje ona omogućila dovela su te tradicio-nalne "sumnjičavce" do zaključka da jeljudski mozak stvoren da vjeruje!

Rezultat brojnih istraživanja neuro-loga širom svijeta bio bi sljedeći: tokomevolucije ljudske vrste nagli razvoj ljud-skog mozga, a osobito čeonih i sljepoo-čnih režnjeva, omogućio nam je da fo-rmiramo sjećanja te da možemo stvaratiprojekcije budućnosti.

MMoorraallnnii kkooddoovviiČovjek je stekao neke intelektualne

sposobnosti pa je, primjera radi, ugleda-vši mrtvoga čovjeka, mogao shvatiti daće se i on jednoga dana naći u toj pozi-

ciji. To ga je potaklo na postavljanje ne-kih egzistencijalnih pitanja, što je, pak,dovelo do prvih oblika duhovnosti, kojisu postali odličan kontekst za stvaranjemoralnih kodova i prvih religija. Što-više, grupa ljudi okupljena oko zajed-ničkih vjerovanja postajala je sve čvršćai koherentnija, čime su joj se povećavalešanse za preživljavanje. Neki naučnicivjeruju da je religija bila tako uspješnau povećavanju šansi grupe da preživi daje težnja k vjeri prošla pozitivnu selekci-ju u našoj evolucijskoj istoriji.

No, neurolozii su otkrili da cijela tapriča ima podlogu u našem mozgu. Od-nosno, potpuno je izvjesno da postojeneke tačke u mozgu koje reaguju na na-dražaje vezane uz vjerska iskustva i do-življaje Boga.

Na univerzitetu u San Diegu, u Kali-forniji, neurolozi su zapazili da grupapacijenata koji boluju od epilepsije slje-poočnog režnja redovno doživljavaju

duboka religiozna i duhovna iskustva, ito upravo u vrijeme epileptičkih napa-da, bez obzira na njihovu jačinu.

Oni su govorili da u tim trenucimaosjećaju jaku “božansku prisutnost” ida se u tada u njima otvara spoznaja ocijelom kosmosu. Tih se iskustava dob-ro sjećaju, a u razdobljima između napa-da intenzivno razmišljaju o Bogu i oonome što su u vrijeme napada spoz-nali. Laboratorijskim testiranjem njiho-vih reakcija na pojedine riječi, postavlje-na je zanimljiva teza. Pacijenti uopštenijesu reagovali na riječi povezane s na-siljem ili seksom, no reakcija na riječBog ili na slike s vjerskim sadržajem,bila je vrlo velika. Daljnjim testiranjemnaučnici su spoznali da epileptički na-padi u sljepoočnom režnju ojačavaju ne-ke neuronske veze koje taj dio mozgapovezuju s amigdalom – dijelom mozgakoji je zadužen za emocije i koji namomogućava da se usredsredimo na onošto je bitno, a da istovremeno zanema-rujemo nebitno.

(Večernji list)

Istraživanjem mozga oboljelih od epilepsije naučnici spoznali biološke činjenice o vječnoj zagonetki

Božja tačka - vjerovanjezapisano u mozgu

Istraživanja o kojima govorimootvorila su i neke nove uvide u po-dručje ljudske inteligencije, a rezul-tat toga je da čovjek, uz analitičkuinteligenciju (IQ), ima i emocional-nu inteligenciju (EQ), ali i treću vr-stu inteligencije, onu duhovnu (SQ).Riječ je o vrsti inteligencije kojompristupamo problemu smisla života iživotnih vrijednosti. Što je veći koefi-cijent naše duhovne inteligencije, tomi svoj život postavljamo u smisleni-ji kontekst, odnosno sposobniji smoprocijeniti je li određeni postupaksmisleniji od drugoga.

Banja Luka

IzgradnjaFerhadije?

Navršilo se 12 godina od rušenja Ferhadije ičetiri godine od nacionalističkog divljanja pri-likom pokušaja postavljanja kamena temeljca zaovu džamiju.

Tom prilikom smrtno je stradao Murat Badić.Do danas za njegovu smrt nije niko odgovarao.Danas na mjestu gdje je nekada stajala poznataFerhadija nema više ni kamena temeljca, a poče-tak gradnje u banjalučkom Medžlisu najavljuju zaovu godinu. (BHT1)

BBaannjjaalluuččkkaa FFeerrhhaaddiijjaa,, pprriijjee rruuššeennjjaa

EELLIIFF maj 2005.islamske novinegazetë islame 20ZADNJA STRANAEELLIIFF

TRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

DDžžAAMMIIJJAA UU BBIIOOČČII

Prestankom funkcionisanjaprivrednog značaja grada Bihora,krajem XVI vijeka, učinilo je da uBioči nastane karavanska stanica,drugo predgrađe grada Bihora,odakle se iz doline Lima odvajaput koji vodi uz Lješnicu i GornjiBihor i dalje, preko prevoja Turja-ka u dolinu Ibra. Bioča zauzimaveoma značajan geografski položajjer je smještena na ušću Lješnice uLim, ispod Gradine na kojoj su os-taci starog grada, Bihora.

Zahvaljujući tome, naselje seveoma brzo razvijalo pa su u nje-mu podignuti i važni objekti: kar-avan - saraj s dvorištima, han zaprenoćište i blizu njega džamija imekteb, čiji se ostaci i sada vide.Ona je predstavljala duhovno sre-dište džemata koji su sačinjavališest naselja: Bioča, Podgrađe, Goj-evići, Poda, Lađevac i Žurina.

Kada su pomenuti objekti uBioči podignuti nije još utvrđeno.Analogno drugim naseljima ovogatipa, bilo je to krajem XVI ili po-četkom XVII vijeka. Osnivače ovihobjekata treba tražiti među zapov-jednicima bihorske tvrđave, ilimeđu Biočanima koji su se istakliu osmanlijskoj vojsci, u upravi iliadministraciji a nijesu zaboravilisvoj zavičaj, te u njemu podizalihajrate.

Džamija je više puta stradala,kako se to vidi iz stihova alhamija-do pjesnika i posljednjeg imamaove džamije, Ibrahima Biočaka:

''Kad sam bio u Bioči ja imam,kusur imo u svačemu, dobro

znam,imađoše džematlije svi merak,da him pišem pod bosanski ja

ćitab,Vatan mi je asli bio u Bioči,od vazda je Crnoj Gori u oči.Džamiju nam po dva puta

gorili,kuću kulu i moj džemat srušili.Sad ja jesam po svijetu poskito,za dunjaluk nisam mnogo ja

hito...''

Ibrahim Pačariz Biočak je ro-đen 1852. godine u Bioči. Godin-ama je služio kao imam i mualim.Bio je veoma poštovana ličnost, nesamo u svom kraju, već i mnogošire. Balkanski a potom i Prvi svj-etski rat donijeli su nedaće Bioči iIbrahimu. Selo je još u balkansk-om ratu spaljeno (tada je propala idžamija) a muslimansko stanovn-ištvo izbjeglo. Tako se među izbje-glicama u Bijelom Polju našao iIbrahim sa porodicom, odakle jeodselio u Peć, zatim se vraća uBijelo Polje i, nakon kratkog bora-vka, odlazi u Gostun i Brodarevogdje se stalno nastanio, prihvativšise službe imama u mjesnoj dža-miji. Tu je dočekao kraj života.Objesili su ga četnici Koste Peća-nca 16. decembra1922.

Na književno stvaralaštvo Bio-čaka naročito snažan uticaj je izvr-šio njegov nešto stariji savremen-ik, Hafiz Salih Gašević. Najpozna-tije Biočakovo djelo je ''Kasida'', za-seban rad u šesnaest djelova. Bio-čak je autor još osam književnihradova (sedam na bosanskom, je-dan na albanskom jeziku ). Čuve-no je njegovo djelo ''Nasihati'', na-pisano u prozi. Biočakovi radoviimaju puni karakter alhamijadoliterature, što je i razumljivo jer jeu periodu njegovog stvaralaštva, uSandžaku još bila Osmanlijskauprava, u čijem sklopu je domini-

rala orijentalna islamska kultura iarapsko pismo.

HHAAJJDDAARR--PPAAŠŠIINNAA DDžžAAMMIIJJAA UU

RRAADDUULLIIĆĆIIMMAA

Radulići su smješteni u lijepoji plodnoj dolini rijeke Crnče, iz-među šumovitih kosa Oraha iBreze, koje ih odvajaju od selaJagoča i Godijeva. Radulići su bilisjdište poznate porodiceHajdarpašića, čiji je predak,Hajdar-paša izabrao ovu najljepšubihorsku dolinu da u njoj podignesvoj saraj, hamam, džamiju iposljednje počivalište-turbe. Onaspada među prve džamijepodignute u ovoj oblasti. Tačnagodina gradnje nije poznata jer jojnije pronađen tarih, kao ni nišaniz Hajdar-pašinog turbeta. Vje-rovatno je to bilo krajem XVII ilipočetkom XVIII vijeka, kada je sa-građena većina džamija ovog tipa.

Hajdar-paša Selim došao je uBihor sultanovim beratom 1689.godine sa dvjesta konjanika i1.600. sejmena ( pješaka ) Rođenje u Ajvaluku, u Anadoliji. Bližnjije potomak Hajdar-paše Hadima,čija je loza jako razgranata. U Bi-hor je došao sa porodicom. Imaoje dva sina i kćerku Zuhru, te neu-datu sestru Mirhanu, koju je kas-nije dao Ćor-paši s kojim je sklopioprijateljstvo da zajedno upravljajuBihorom.

Džamija u Radulićima zapalje-na je u toku Drugog svjetskog ra-ta. Zapalili su je četnički odrediPavla Đurišića u toku 1943. godi-ne. Iz ruševina se vidi ljepota nje-ne arhitekture, koja nije poznatakod seoskih džamija. Bila je zida-na na kube, od krečnjaka i bigre(sige), popođena mermerom, a po-krivena olovom. Sa mektebom i

sarajem u blizini, te Hajdar-pašin-im turbetom i turbetom njegovogbajraktara ispred, činila je zanim-ljiv arhitektonski kompleks o ko-me bi stručnjaci mogli dati podro-bniju studiju. Spada u red monu-mentalnih građevina kao što jebila džamija sultan-Bajazid VelinaII u Novom (Herceg Novi) i Huse-in - pašina džamija u Pljevljima.Danas postoje ostaci zidina džami-je, munareta i turbeta u kome jeukopan Hajdar-paša (Hajdar-paši-no turbe).

U džamiji su kao službenici ra-dili članovi porodice Hajdarpaši-ća, dok se nijesu iselili iz Radulićanakon 1912. godine. Od 1918. im-am je bio Mustafa (Mustaj-beg)zatim Murat-beg i Mehmed - begHajdarpašić. Posljednji imami bilisu Nadžip-beg Hajdarpašić i Sule-jman Dizdarević.

Hajdar-pašini vakufi bili sumnogobrojni. Podaci datiraju iz1855. godine.

Prihodi :- kamata mezabeha na vakufs-

ki novac 11.184 groša i 34 pare;- mukata, porez na dućane,

kuće i bašte 4.216 groša;- kirija od mlina 2.800 groša;- zakupnina od kantara ( baga-

rina ) 160 groša.Rashodi : - plata imamu i hatibu 4.000

groša;

- plata prvom i drugom mujez-inu 960 groša;

- plata kaimu 280 groša;- plata muteveliji 3.200 groša;- plata mualimu 1.260 groša;- plata vakufskom sekretaru

1363 groša;- zejtin i svijeće za džamiju

3.131 groš;- mukabele u džamiji 547

groša.Ukupni prihodi ovog vakufa

bili su : 18.350 groša, a rashodi14.741. groš.

Iz blagajne se još plaćalo sud-sko vijeće koje je bilo određeno zakrvne osvete i razbojništva. Njegasu sačinjavali ugledni i odabraniljudi (kod nas poznato kao miro-vno vijeće). Cilj ovog Vijeća je bioda se izvrše pomire posvađanihpojedinaca ili bratstava.

Hajdar-paša je pri svojoj rezi-denciji imao gotovo sve pratećeslužbe. Formirao je i sudstvo, čijese vijeće zvalo Hućumat. Hućum-at je sačinjavao pet članova Vijeća.

Na osnovu ovih podataka semože zaključiti da su Radulići biliveliki kulturni, privredni, admin-istrativni i vjerski centar ne samona prostoru Hajdar-pašinog pašal-uka nego i šire, a ostaci ruševinanekada velelepne džamije opom-inju i decenijama čekaju da prora-di naša savjest.

BBaajjrroo AAggoovviićć

Bijelo Polje (II)

Kada je reditelj Ridli Skot najavio da će snimatifilm "Nebesko kraljevstvo", u kojemu je tema krstaš-ki rat i sukob hrišćana i muslimana oko Jerusalima,mnoge arapske grupe su izrazile zabrinutost zbognačina na koji će biti prikazan sukob iz 12. vijeka.Među njima su bili i predstavnici Američko-arapsk-og antidiskriminacionog komiteta, ali su oni otišli ite kako zadovoljni sa projekcije koju je za njih speci-jalno pripremio reditelj Skot.

- To je jedno od boljih predstavljanja musli-mana koje su vidjeli u Holivudu. Mislimo da jeurađen dobar posao i izbjegnuta pojednostavljenaili stereotipna priča o sukobu muslimana ihrišćana, te da je ovo pošten prikaz kulturnih ireligijskih odnosa tog vremena, kazala je Laila Al-Katami, predstavnica za štampu ove grupe iz Vaši-

ngtona.Reditelj Skot je odlučio da od 200 godina

krstaških ratova prikaže period između Drugog iTrećeg pohoda kada je Jerusalimom vladao hrišćan-ski kralj Balduin IV. On kaže da nikada nije biozabrinut da će film uvrijediti muslimane zato što sedržao istorijskih činjenica i konsultovao se s musli-manskim naučnicima kako bi imao izbalansiraniportret vremena i događaja.

Moguće je i da će ovaj film konačno označiti pre-kretnicu u holivudskom načinu prikazivanja musli-mana kao religizonih fanatika. Poslije raspada So-vjetskog Saveza, Holivud je morao da nađe zamjenuza komuniste u ulozi "loših momaka", pa su arapski"teroristi" ubrzo postali negativci u akcionim fil-movima.

Film o krstaškim ratovima

NNaasseelljjee BBiiooččaa iissppoodd ssttaarroogg ggrraaddaa BBiihhoorraa