VKB LANDBOU-ONTWIKKELING NAVORSINGSVERSLAG 2016.pdf · i VKB 2015/2016 Deur: Robert Steynberg & Pieter de Wet Dept. Landbou-Ontwikkeling 2015/2016

i

2015/2016

Deur: Robert Steynberg &

Pieter de Wet

Dept. Landbou-Ontwikkeling

2015/2016

VKB LANDBOU-ONTWIKKELING NAVORSINGSVERSLAG

i

VOORWOORD

VKB se boere- en personeelsamestelling het sedert die vorige soortgelyke verslag

verskyn het, betekenisvol verander. Dit is dus raadsaam geag om die Figure en

Tabelle in Engels weer te gee om alle Anderssprekendes ter wille te wees.

Hierdie verslag verteenwoordig ‘n aanvang in terme van die opskryf en ook argivering

van navorsingswerk wat gedoen word vir en deur die boerderygemeenskap van VKB in

‘n nuwe tydvak. Dit word voorsien dat boere met VKB hande sal vat om endersyds

voorstelle te maak en andersyds om VKB betrokke te kry by bestaande

Boerenavorsing en dit langs hierdie weg te laat opskryf tot voordeel van die hele

gemeenskap.

Navorsing is nie ‘n eenmanpoging nie, maar vereis talle medewerkers. Hiervan is

boeremedewerkers seker die belangrikste. Dank word hiermee uitgespreek teenoor

‘n ieder en elk van ons boere wat tyd en moeite afgestaan het met die

navorsingspoging waaruit almal wat belang stel, kan baat. ‘n Volledige lys van ander

medewerkers word in die teks weergegee, en word opreg bedank.

Die resultate in hierdie verslag word vanweë tydsbeperking redelik

ongeïnterpreteerd weergegee. Heelwat meer kan daaruit gehaal word, afhangende

van die lens waardeur die leser daarna kyk. Van die inligting kan fyner ontleed word

met byvoorbeeld die oog op verfyning van oesskattingsprosedures indien dit ‘n

behoefte is. Net so kan sekere beginsels uitgehaal word wat by cultivarkeuses

belangrik mag wees indien dit die leser se belangstellingsveld is.

Die hoop word daarom uitgespreek dat hierdie verslag nie stof sal opgaar nie, maar

dat dit gebruik sal word. Dit hoef nie net vir boere nuttig te wees nie, maar hopelik

ook vir akademici/studente en ander belangstellendes wat rolspelers in Landbou is.

ii

INHOUDSOPGAWE

DANKBETUIGING ...................................................................................................................................................................................................... 1

MEDEWERKERS .......................................................................................................................................................................................................... 1

DOELWITTE VAN DIE PROEWE .................................................................................................................................................................... 4

ALGEMENE PROSEDURES ................................................................................................................................................................................. 5

1. RIEMLANDSTUDIEGROEP ........................................................................................................................................................................... 5

A. Mielie- en sojaboonplantpopulasie- en rywydteproewe onder bewaringsboerdery te Reitz . ...................... 5

B. Gewasrotasieproef onder bewaringsboerdery te Reitz . ................................................................................................ 7

2. ASCENTSTUDIEGROEP .................................................................................................................................................................................. 8

A. Mielie plantpopulasieproewe . .................................................................................................................................................... 8

B. Winterdekgewasproef . ................................................................................................................................................................... 8

C. Sojaboonrywydteproef (Argentynse manier met 0,5m ry Pierobonplanter – vroeg geplant te

Ascent op Oktober 2015) .............................................................................................................................................................. 9

D. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Ascent op 26 Oktober 2015) ......... 9

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (Laat geplant te Ascent op 3 Desember 2015) ......... 10

F. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (Argentynse manier met 0,5m Apacheplanter -

laat geplant te Vrede/Memel op 3 Desember2015) ......................................................................................................... 10

G. Sojaboonrywydteproef in ‘n “inboet” land ............................................................................................................................ 11

3. BYKOMSTIGE SOJABOONPROEWE ........................................................................................................................................................ 12

A. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Jim Fouche/Frankfort op 28 Oktober

2015) ......................................................................................................................................................................................................... 12

B. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Jim Fouche/Frankfort op 23 November

2015) ......................................................................................................................................................................................................... 12

C. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Lindley/Petrus Steyn op 23 November

2015) ......................................................................................................................................................................................................... 12

D. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef onder besproeiing te Oranjeville (geplant: 28 November

2015) ...................................................................................................................................................................................................... 12

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015) ............ 12

F. Sojabooncultivarstrookproef te Vrede (geplant: 27 Oktober 2015) ......................................................................... 13

4. ANDER PROEWE ............................................................................................................................................................................................... 13

A. Sonneblombemestingsproef ........................................................................................................................................................ 13

iii

RESULTATE ..................................................................................................................................................................................................................... 15

1. ALGEMENE KLIMAATSTOESTANDE ....................................................................................................................................................... 15

2. RIEMLANDSTUDIEGROEP ............................................................................................................................................................................ 16

A. Mielie- en sojaboonplantpopulasie- en rywydteproewe onder bewaringsboerdery te Reitz ....................... 16

B. Gewasrotasieproef onder bewaringsboerdery te Reitz .................................................................................................. 17

3. ASCENTSTUDIEGROEP .................................................................................................................................................................................... 18

A. Mielie plantpopulasieproewe ........................................................................................................................................... 18

a. Opbrengs per ha ................................................................................................................................................. 18

b. Opbrengs per plant ........................................................................................................................................... 23

c. Koppe per plant .................................................................................................................................................. 24

d. Ligonderskepping .............................................................................................................................................. 25

B. Winterdekgewasproef .......................................................................................................................................................... 25

a. Grondwaterinhoud voor plant ..................................................................................................................... 25

b. Grondwaterinfiltrasietempo ........................................................................................................................ 26

c. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 29

C. Sojaboonrywydteproef (Argentynse manier met 0,5m ry Pierobonplanter – vroeg geplant te

Ascent op 22 Oktober 2015) ............................................................................................................................................ 32

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 32

b. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 34

c. Planthoogte .......................................................................................................................................................... 35

d. Olie- en proteïenontleding ............................................................................................................................ 35

D. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Ascent op 26 Oktober

2015) ............................................................................................................................................................................................ 36

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 37

b. Peulgetal ................................................................................................................................................................ 41

c. Peulhoogte ............................................................................................................................................................ 44


e. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 47

f. Planthoogte .......................................................................................................................................................... 47

g. Olie- en proteïenontleding ................................................................................................................................ 48

iv

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (Laat geplant te Ascent op 3 Desember

2015) ............................................................................................................................................................................................. 49

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 49

b. Peulgetal ................................................................................................................................................................ 51

c. Peulhoogte ............................................................................................................................................................ 51


e. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 57

f. Planthoogte .......................................................................................................................................................... 59

g. Olie- en proteïenontleding ............................................................................................................................ 60

F. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (Argentynse manier met 0,5m Apacheplanter - laat

geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015) ....................................................................................................... 60

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 60

b. Peulhoogte ............................................................................................................................................................ 62

c. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 63

d. Planthoogte .......................................................................................................................................................... 64

e. Olie- en proteïenontleding ............................................................................................................................ 64

G. Sojaboonrywydteproef in ‘n “inboet” land .................................................................................................................. 65

a. Opbrengs ................................................................................................................................................................ 66

b. Ligonderskepping .............................................................................................................................................. 66

4. BYKOMSTIGE SOJABOONPROEWE ........................................................................................................................................................... 68

A. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Jim Fouche/Frankfort (vroeg geplant: 28 Oktober

2015) ................................................................................................................................................................................................................ 68

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................ 68

b. Morfologiese ontwikkeling ........................................................................................................................ 71

c. Planthoogte ....................................................................................................................................................... 72

d. Olie- en proteïenontleding ......................................................................................................................... 73

B. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Jim Fouche/Frankfort (laat geplant: 23 November

2015) .................................................................................................................................................................................................................. 73

a. Opbrengs .............................................................................................................................................................. 74

b. Peulgetal ............................................................................................................................................................... 75

c. Peulhoogte ........................................................................................................................................................... 77

d. Ligonderskepping ............................................................................................................................................ 77

e. Morfologiese ontwikkeling ........................................................................................................................... 78

f. Planthoogte ......................................................................................................................................................... 79

g. Olie- en proteïenontleding ........................................................................................................................... 79

C. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Lindley/Petrus Steyn (laat geplant: 23 Desember 2105) ......... 80

a. Opbrengs .............................................................................................................................................................. 80

b. Peulgetal ............................................................................................................................................................... 82

c. Peulhoogte ........................................................................................................................................................... 83

d. Morfologiese ontwikkeling .......................................................................................................................... 84

e. Planthoogte ......................................................................................................................................................... 84

f. Olie- en proteïenontleding ............................................................................................................................ 85

v

D. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef; besproei te Oranjeville (geplant op 28 November 2015) .......... 85

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 85

b. Peulgetal ................................................................................................................................................................ 87

c. Peulhoogte ............................................................................................................................................................ 89

d. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 89

e. Planthoogte ........................................................................................................................................................... 90

f. Rywydte effek vir groeiklas 6.4 .................................................................................................................... 91

g. Olie- en proteïenontleding .............................................................................................................................. 93

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef te Reitz (laat geplant: 9 Desember 2015) ................... 94

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 94

b. Peulgetal ................................................................................................................................................................ 99

c. Peulhoogte ............................................................................................................................................................ 99

d. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 99

e. Planthoogte .......................................................................................................................................................... 103

f. Olie- en proteïenontleding ............................................................................................................................ 104

F. Sojaboonkwaliteit oor lokaliteite ge-analiseer ...................................................................................................................... 104

a. Olie-inhoud ........................................................................................................................................................... 104

b. Proteïeninhoud ................................................................................................................................................... 105

G. Sojabooncultivarstrookproef te Vrede (geplant: 27 Oktober 2015) ............................................................................ 107

a. Opbrengs ............................................................................................................................................................... 107

b. Morfologiese ontwikkeling ............................................................................................................................ 107

5. ANDER PROEWE ................................................................................................................................................................................................. 109

A. Sonneblombemestingsproef ................................................................................................................................................................. 109

OPSOMMING EN GEVOLGTREKKINGS ..................................................................................................................................... 110

1

DANKBETUIGING

Daar is reeds in die voorwoord gemeld dat ‘n verslag soos hierdie die gekoördineerde

samewerking van verskeie persone en instansies verteenwoordig. ‘n Volledige lys

medewerkers word ter stonds gegee met die bedoeling om almal die erkenning te gee wat

hulle toekom. ‘n Opregte woord van dank word teenoor elk uitgespreek.

MEDEWERKERS

Dr. Hendrik Smith ( Graan Suid Afrika): Koördineerder van die Riemland- en

Ascentstudiegroepe. Die Mielie Trust het

via Graan Suid Afrika ook ‘n inset gemaak

in terme van uitgawes soos met

grondontledings, en grondmeters

(“probes”) wat in die volgende seisoen

gebruik gaan word.

Dr. Willem Killian en Me. Lientjie Visser (LNR): Akkerbou- en Grondkundige insette,

ontwerp van proewe en statistiese

ontleding van proefresultate.

Mnr. Gerrie Trytsman (LNR): Kundige advies en proefuitleg en –

monitering van dekgewasproewe.

Mnr. Ruhan Theunissen (VKB): Het as medeboer en aanvanklik as

fasiliteerder opgetree vir die Riemland-

studiegroep.

Mnr. Pieter de Wet (VKB): Landboukundige en fasiliteerder van die

Riemland-studiegroep.

Mnr. Francois de Jager (Agrixtreme): Neem van grondmonsers (Riemland).

Mnr. Louis Pieterse Jnr. (Agrixtreme): Vir onkruid- en pesbeheerprogram

(Riemland).

Mnr. G.P. Schoeman (Agrisol): Ontleed grondchemie en bemestings-

aanbeveling (Riemland).

Mnr. Willem vd Bergh: Versorg gewasrotasie-, plantpopulasie- en

rywydte-persele (Riemland).

Dr. Robert Steynberg (VKB): Landboukundige en fasiliteerder van die

Ascentstudiegroep.

Me. Paula Lourens (Vermi Solutions): Tegniese bystand met grondchemiese- en

grondbiologiese ontledings vir

Ascentstudiegroep.

Mnr. Wynn Dedwith (Valtrec): Beskikbaarstelling van Pierobon nou-ry

geenbewerking-planter aan

Ascentstudiegroep.

2 Mnr. Martiens de Bruin (Farmquip): Beskikbaarstelling van Apache nou-ry

geenbewerking-planter aan

Ascentstudiegroep.

Prof. John Annandale (U. P.): Beskikbaarstelling van ‘n stralingsmeter

wat gebruik is.

Mnr. Willem Engelbrecht (K2-saad): Skenk sojaboonsaad vir gebruik in

proewe.

Mnr. Danie Jooste en personeel (Free State Oil): Ontleed sojaboonkwaliteit.

Mnr. Danie Roux en personeel (Reitz-silo): Vogontledings van alle proefmonsters.

Mnr. Jaques van Zyl (VKB beursstudent): Help met monitering en versorging van

proewe gedurende Desember.

Mnr. Francois Crause Tegniese hulp met sonneblomproef te

Rosendal.

Mnr. Pieter de Wet Snr. Verskaf stoorruimte vir dors van proewe.

Verskeie dagarbeiders: Help om proewe te plant, -versorg, -oes en

te dors.

BOEREMEDEWERKERS:

Riemlandstudiegroep

Danie Slabbert: Wisselbouproef; mielie-rywydte- en plant-

populasieproef; sojaboonrywydte- en

plantpopulasieproef te Reitz.

Armand Muller: Wisselbouproef te Reitz.

Ascentstudiegroep

Izak Dreyer: 4 x mielie-plantpopulasieproewe; mielie-

proef met winterdekgewasse; somer-

dekgewasproef; sojaboon-rywydteproef; 2

x plantdatumproewe vir sojabone met

rywydtes, groeiklasse en plantpopulasie as

faktore te Vrede/Ascent.

Christo Cronje: Mielieplantpopulasieproef; mielie- en soja-

boonstrookproewe te Vrede.

Danie Portwig: Mielieplantpopulasieproef te Ascent.

3 Paul Zietsman: Mielieplantpopulasieproef; sojaboon-

inboet/rywydteproef te Ascent.

Stephan Fourie: Mielieplantpopulasieproef te

Vrede/Ascent.

Willie Theron: Mielieplantpopulasieproef te Vrede.

Pienaar Botha: Mielieplantpopulasieproef te Vrede.

Jaco van Dyk: Mielie- en sojaboonplantpopulasieproef te

Vrede/Memel.

Bykomstige en ander proewe se medewerkers

S.W. en Barry Graaff: 2 x Sojaboonplantdatumproewe met

verskillende groeiklasse en plant-

populasies te Jim Fouche/Frankfort.

Pep Bierman: Sojaboongroeiklas- en plantpopulasie-

proef onder besproeiing te Oranjeville.

Jan Davel: Sojaboongroeiklas- en plantpopulasie-

proef met verskillende rywydtes te Reitz.

Willie van Huysteen: Sojaboongroeiklasproef met verskillende

plantpopulasies te Lindley/Petrus Steyn.

J.J Nkisi: Sonneblombemestingsproef te Rosendal.

Daar moet op gelet word dat nie alle medewerkers se proewe die verslag gehaal het nie.

Sommige proewe kon weens droogte nie geplant word nie en ander is sodanig deur hael

beskadig dat dit nie resultate opgelewer het nie.

4 DOELWITTE VAN DIE PROEWE

Die hoof- en oorkoepelende doelwit van Landbounavorsing behoort altyd ten doel te hê om

volhoubare en ekonomiese produksie te bevorder.

Die Riemland- en Ascentstudiegroepe se klem is volhoubaarheid. Hul hoofdoelwit kan in ‘n

neutedop opgesom word as “die bewusmaking van bewaringsboerdery”. Boere het wêreldwyd

die inisiatief geneem om bewaringsboerdery te ontwikkel, maar Suid Afrikaanse boere het

ietwat agterweë gebly. Die konsep is van allergrootste belang om boerderygrond wat nog nie

deur water- en winderosie asook ander verval verlore geraak het nie, behoue te laat bly en om

indien moontlik, die proses van degradering om te keer. Bewaringsboerdery het ook ‘n groot rol

te speel om die kweekhuiseffek van CO2 te verminder omdat enorme hoeveelhede CO2 in die

organiese materiaal van grond vasgelê kan word. Organiese materiaal is vanselfsprekend ook

om verskeie ander redes baie voordelig vir die Landbou.

Die Studiegroepboere het self besluit welke aspekte van boerdery binne hierdie bepaalde

omgewing nagevors moet word. Die spesifieke proewe soos rywydte- en plantpopulasieproewe

het ten doel om vas te stel hoe hierdie basiese praktyke verskillend toegepas moet word by

bewaringsboerdery. Daar is daadwerklike beginsels betrokke waarom afgelei word dat

aanpassings nodig is. Die dekgewaskomponent het besliste voordele ten opsigte van sekere

fisiese, chemiese en biologiese eienskappe van die grond, maar dit is nog nie duidelik hoe

haalbaar en onder welke bestuurstoestande dit gedoen moet word nie. Die kommer is daar dat

daar nadele ook mag wees soos byvoorbeeld die verlies aan oordragvog en die effek daarvan op

opvolggewasse. Die navorsing behoort oor tyd antwoorde te verskaf. Wisselbou speel ook ‘n rol

by die hele konsep van grondgesondheid en hierdie proewe het ten doel om die mees voordelige

stelsel te kwantifiseer.

Die sojaboonproewe het baie spesifiek ten doel om riglyne te ontwikkel waarvolgens

plantpopulasie-aanpassings gemaak moet word vir variërende plantdatums, rywydtes,

groeiklasse, groeiwyses en bewerkingspraktyke. Die literatuur is baie vaag in terme van die

aanpassings wat nodig is, hoewel dit erken word dat aanpassings nodig is wanneer plantdatum,

groeiseisoenklas of plantgroeiwyse verander. Ons boere moet ook bemagtig word om die

beginsels rondom hierdie aspekte te verstaan sodat besluite onafhanklik geneem kan word soos

wat omstandighede verander.

5 ALGEMENE EKSPERIMENTELE PROSEDURES

1. RIEMLANDSTUDIEGROEP

A. Mielie- en sojaboonplantpopulasie- en rywydteproewe onder bewarings-

bewerking te Reitz

Die Riemlandstudiegroep het in teenstelling met die Ascentstudiegroep besluit om hul proewe

statisties uit te lê.

Die ontwerp was ‘n 3 x 4 faktoriale blokontwerp met rywydte en plantpopulasie onderskeidelik

as faktore. Drie herhalings is gebruik. Die behandelingskombinasies word in Tabelle 1 en 2

aangedui. Die mielie- en sojaboonpersele is met ‘n pad tussenin geskei soos wat in Figuur 1

geïllustreer word. Die persele kan jaarliks geruil word vir gesonde wisselbou van die grond.

Soos in Figuur 1 gesien kan word, was die persele groot genoeg sodat daar met kommersiële

planters geplant kon word.

Tabel 1. Behandelingskombinasies vir Riemland mielieproef/Treatment combinations for

Riemland maize trial.

Row width Plant population (plants ha-1)

0.50m 20 000* 40 000 60 000 80 000

0.76m 20 000 40 000 60 000 80 000

1.00m 20 000 40 000 60 000 80 000

*0,5m rows requires a minimum of 40 000 plants ha-1. This treatment was changed to

40 000 plants ha-1

Tabel 2. Behandelingskombinasies vir Riemland sojaboonproef/ Treatment combinations for

Riemland soya bean trial.

Row width Plant population (plants ha-1)

0.50m 150 000 250 000 350 000 450 000

0.76m 150 000 250 000 350 000 450 000

1.00m 150 000 250 000 350 000 450 000

6

Total length = 58 m + 10 m (Barren plots on both sides)

24 m 10 m 24 m

Total len

gth = 2

34

m

78 m

(12 x

6.5 m

Strips)

Soya bean – Replication 1

Path

Maize – Replication 1

78 m

(12 x

6.5 m

Strips )

Soya bean – Replication 2 Maize – Replication 2

78 m

(12 x

6.5 m

Strips )

Soya bean – Replication 3 Maize – Replication 3

Row direction

Figuur 1. Voorstelling van die mielie- en sojaboonproefperseel/Depiction

of Riemland maize- and soya bean experimental plot.

7 B. Gewasrotasieproef onder Bewaringsbewerking te Reitz

Twee lokaliteite is in die Reitz Distrik gekies en die proefpersele is by beide statisties uitgelê as

ewekansige blokke met 4 herhalings. Die behandelingskombinasies (rotasiestelsels) word in

Tabel 3 toegelig.

Tabel 3. Voorstelling van ses gewasrotasiestelsels in gewasrotasieproef by

Riemlandstudiegroep/Depiction of six crop rotations in a crop rotation trial at Riemland Study

Group.

Month Rotation 1 Rotation 2 Rotation 3 Rotation 4 Rotation 5 Rotation 6

2015 Nov Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

Dec Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

2016

Jan Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

Feb Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

Mar Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

Apr Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans Soya beans

May

Cover crop (W)

Jun

Cover crop (W)

Jul

Wheat Wheat

Cover crop (W) Wheat

Aug

Wheat Wheat


Sep

Wheat Wheat


Oct Maize Wheat Wheat Sunflower Maize Wheat

Nov Maize Wheat Wheat Sunflower Maize Wheat

Dec Maize Wheat Wheat Sunflower Maize Wheat

2017

Jan Maize Sunflower

Sunflower Maize Dry beans

Feb Maize Sunflower


Mar Maize Sunflower


Apr Maize Sunflower

Maize Dry beans

May Maize Sunflower

Maize Dry beans

Jun Maize

Maize

Jul Maize

Maize

Aug

Sep

Oct

Maize Maize Maize

Maize

Nov Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

Dec Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

2018

Jan Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

Feb Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

Mar Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

Apr Soya beans Maize Maize Maize Soya beans Maize

May

Maize Maize Maize Cover crop (W) Maize

Jun


Jul


Aug

Cover crop (W)

Sep

Cover crop (W)

Oct Maize

Maize

Nov Maize Soya beans Soya beans Soya beans Maize Soya beans

Dec Maize Soya beans Soya beans Soya beans Maize Soya beans

8 2. ASCENTSTUDIEGROEP

A. Mielie plantpopulasieproewe

Die Ascentstudiegroep het in teenstelling met die Riemlandstudiegroep, besluit om hul

navorsing met behulp van strookproewe te doen. Die voordeel is dat meer boere en

bewerkingstelsels (proefbehandelings) prakties ingesluit kan word. Die nadeel is dat herhalings

oor jare plaasvind en dit langer kan neem om betekenisvolle verskille of tendense uit te lig. Uit

‘n bewusmakingsoogpunt is dit egter die ideale roete om te volg.

Boere het die bepaalde plantpopulasies onder normale plaastoestande in ‘n minimum van 50m

stroke geplant met die cultivarkeuse vir die plaas. Drie sub-persele per behandeling is

gemonster vir statistiese analise van ‘n bepaalde proef. Standaardfoute is vir elke behandeling

bereken. Hoewel nie tegnies heeltemal korrek nie, is variansie-analises ook gedoen omdat dit

die herkenning van statisties betekenisvolheid makliker gemaak het. Subpersele het bestaan uit

twee 5m rye in die middel van ‘n strook.

Nadat daar met die hand geoes is, is die koppe getel en met ‘n proefdorsmasjien wat deur Handri

Implemente (Viljoenskroon) vir proeftoestande ontwerp is, gedors. Die monsters is geweeg

waarna vogpersentasies by Reitz-silo bepaal is sodat opbrengste op ‘n 12.5% vogbasis

weergegee kon word.

Die volgende plantpopulasies is geplant: 30 000; 40 000; 60 000; 80 000; en 100 000 plante per

ha. In die resultate sal gesien word dat sommige boere se tipiese populasie van ongeveer 45

000/ha soms ingesluit is.

Die volgende bewerkingstelsels, rywydtes en cultivars is in die verskillende proewe gebruik:

1. Konvensioneel - 0.91m rye: DKC 78-45 2. Strookbewerking – 0.76m rye: DKC 68-56 R 3. Geenbewerking – 0.76m rye (Skulpspruit): DKC 78-87 B 4. Geenbewerking – 0.76m rye (Genoeg): PAN BG 3492 B 5. Geenbewerking – 0.50 m rye (Genoeg): DKC 73-70 B 6. Geenbewerking – 0.76m rye (Vrede): DKC 73-70 B

Verskillende plantparameters soos kopgetal per plant en opbrengs per plant is gemonitor. Daar

is ook eenmalig deur die seisoen nadat bestuiwing klaar plaasgevind het,

stralingsonderskepping by sommige van die proewe gemeet. ‘n Accu Par model LP-80

ceptometer is gebruik wat goedgunstiglik deur die Departement Plantproduksie- en

Grondwetenskap van die Universiteit van Pretoria voorsien is.

B. Winterdekgewasproef

Stroke winterdekgewasse (Foto 1) is na die vorige jaar se geenbewerkingsojabone geplant. Die

gewasse is nie deur vee benut nie maar is einde September met Roundup doodgespuit sodat

mielies geplant kon word sodra somerreëns dit sou toelaat. Mielies is in die laaaste week van

Oktober in 0,76m rye geplant. Daar was ook enkele rye van 0,5m wydte waar ‘n geenbewerking

Pierobonplanter getoets is.

9 Die dekgewasbehandelings het uit die volgende bestaan:

1. Kontrole – gewone geenbewerking; 2. Hawer; 3. Korog; 4. Radys; 5. Swarthawer; 6. Wieke; 7. Rog; 8. ‘n Mengsel van die gewasse

Foto 1. Winterdekgewasstroke met wieke in die voorgrond, gevolg deur koring (regs) en in die

agtergrond radyse en ander gewasse/Winter cover crop strip plots with vetch in the foreground

followed by wheat (right) and then radish and other crops.

C. Sojaboonrywydteproef (Argentynse manier met 0,5m ry Pierobonplanter – vroeg

geplant te Ascent op 22 Oktober 2015)

‘n Vinnige sojabooncultivar (LS 6146-groeiklas 4.6) is met geenbewerkingsplanters in die vorige

jaar se mieliereste geplant. Twee planters, ‘n Pierobon en John Deere, is gebruik om

onderskeidelik 0,5m en 0,76m rye te plant. Daar is gepoog om so na as moontlik aan 500 000

plante/ha te plant. Vier 5m rye is ‘n maand na opkoms as brutopersele uitgemeet en met die

hulp van toue met spasiëringsmerkers uitgedun tot vyf verskillende plantdigthede. Drie

herhalings is bewerkstellig en net die twee middelste rye van ‘n brutoperseel is as subpersele

gebruik vir oesdoeleindes.

Subperseelplante is met oestyd algeheel uitgetrek en in sakke gestop en van die land verwyder.

Die dorsmasjien wat vir die mielieproewe gebruik is, is gebruik om plante te dors. Monsters se

vogpersentasie is deur die Reitz-silo bepaal sodat opbrengste op ‘n 12,5% basis weergegee kon

word. Monsters is ook na “Free State Oil” geneem vir olie- en proteïenontledings.

D. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Ascent op

26 Oktober 2015)

Hierdie proef was ‘n 4 x 4 x 2 faktoriaalproef met drie herhalings en is met die hand geplant. Die

faktore was onderskeidelik cultivar, plantpopulasie en rywydte. Die cultivars was N5009,

N5909, N6448 en N7211. Hierdie cultivars verteenwoordig verskillende

volwassenheidgroeiklasse van onderskeidelik 5; 5.9; 6.4 en 7.2 Die cultivars per se is nie

10 belangrik nie omdat gepoog is om ‘n beginsel ten opsigte van verskillende groeiklasse na te vors.

Daarom word in die resultate dus deurentyd verwys na groeiklasreaksies. Die leser sal ‘n groot

fout maak as hy hierdie as cultivarproewe sien. Daar moet ook op gelet word dat die gekose

cultivars almal goedvertakte en bosagtige groeiwyses het. Cultivars met swak

vertakkingsvermoëns sal waarskynlik anders reageer op plantestand en rywydte al sou hulle in

dieselfde groeiklasse val.

Plantrye is met ‘n leë 0,76m rywydte-planter gemerk. Voortjies is daarna per hand met

skoffelpikke op die rye gemaak. Daarna is met behulp van merkertjies op planttoue met die

hand geplant (saad is deur die boer geënt volgens sy standaardprosedure). Die voortjies is

onmiddellik nadat die saad geplaas is, toegehark. Vier rye van 5,5m lengte is per behandeling

geplant as brutopersele waarna slegs die twee middelste rye van 5m lengte gebruik is as

nettopersele. Nou rywydtes van 0,38m is bewerkstellig deur ‘n bykomstige ry tussen die

uitgemerkte 0,76m rye te maak.

Die interplantspasiërings was in die 0,76m rye onderskeidelik 3, 4, 5 en 8cm. Dit gee

plantpopulasies van onderskeidelik 432 300; 375 500; 262 000 en 163 750 plante per hektaar.

Dit is gemiddeld 308 387 plante per ha vir die proef. Die ooreenstemmende interplant-

spasiërings was in die 0,38m rye onderskeidelik 4, 5, 6 en 8 cm. Dit verskaf plantpopulasies van

onderskeidelik 751 000; 524 000; 432 300 en 327 500 plante per hektaar. Dit is gemiddeld 508

700 plante per ha. Die resultate sal aandui watter plantpopulasies wel gerealiseer het.

Die oes- en na-oes handelinge is soos reeds beskryf onder punt C hierbo.

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (Laat geplant te Ascent op 3

Desember 2015)

Hierdie proef was ‘n replika van die vorige proef wat onder punt D beskryf is. Die enigste

verskille was die later plantdatum en die mieliereste is met die hand verwyder om die

plantproses te vergemaklik.

F. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (Argentynse manier met 0,5m

Apacheplanter - laat geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015)

Hierdie proef is laat geplant as gevolg van droogtetoestande tot op daardie stadium en dit het

nie veel verbeter daarna nie. Dieselfde cultivars as wat hierbo beskryf is, is gebruik. ‘n

Geenbewerking 0,5m rywydte-Apacheplanter is gebruik om direk in mieliereste van die vorige

jaar te plant. Bruto- en nettopersele was soos in die vorige proewe en drie herhalings is gebruik.

Die vier plantestande was soos volg: 200 000; 300 000; 400 000 en 500 000 plante per ha. Dit is

gemiddeld 350 000 per ha vir die proef.

Die oes- en na-oesprosedures was soos vir die vorige proewe.

11 G. Sojaboonrywydteproef in ‘n “inboet” land

Hierdie proef is gedoen nadat een van die boere sy land letterlik moes oorplant nadat die eerste

aanplanting vanweë moeilike vog- en temperatuurtoestande nie na wense ontkiem het nie. Daar

is op sekere gedeeltes van die land in ‘n ruitvorm oor die vorige rye geplant en op ander

gedeeltes is presies tussen die vorige rye geplant. Hierdie laaste gedeelte is gekies om die proef

te doen waar die eerste plantpoging nie te erg teleurstellend was nie. Inboetrye is uitgeskoffel

om wye rye te vestig (0,91m) terwyl ander inboetrye net so gelos is sodat nou rye (0,455m)

veroorsaak is.

Drie herhalings is gedoen en die bruto- en nettopersele was soos voorheen hierbo beskryf. Net

so was die oes- en na-oesprosedures soos wat reeds beskryf is.

12 3. BYKOMSTIGE SOJABOONPROEWE

A. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Jim Fouche/Frankfort

op 28 Oktober 2015)

Dieselfde cultivars as wat onder die vorige groeiklasproewe beskryf is, is gebruik om ses

plantestande te toets. Plantestande wat behaal is, word in die resultate weergegee. Die proef is

met ‘n kommersiële planter in 0,6m rywydtes met drie herhalings geplant.

Nettoperseelgroottes en oes- sowel as na-oesprosedures was soos wat reeds beskryf is.

B. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Jim Fouche/Frankfort op

23 November 2015)

Hierdie proef was soortgelyk aan die vorige proef soos hierbo beskryf onder “A”. Die enigste

verskille was die later plantdatum en daar was net vyf plantpopulasiebehandelings soos wat in

die resultate aangedui word. Nettoperseelgroottes en oes- sowel as na-oesprosedures was soos

wat reeds beskryf is.

C. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Lindley/Petrus Steyn op

23 November 2015)

Dieselfde cultivars as wat in die ander groeiklasproewe geplant is, is gebruik om drie


onder konvensionele bewerkingstoestande in 0,91m rywydtes met ‘n kommersiële planter

geplant. Drie herhalings is geplant. Nettoperseelgroottes en oes- sowel as na-oesprosedures

was dieselfde soos wat reeds beskryf is.

D. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef onder besproeiing (geplant te

Oranjeville op 28 November 2015)

Dieselfde cultivars as wat in die ander groeiklasproewe geplant is, is gebruik om vier


in 0,91m rywydtes met ‘n kommersiële planter onder besproeiingstoestande (spilpunt) geplant

en daar was 4 herhalings. Een van die cultivars (NS 6448 ) is in nou rye geplant (0,455m) om ‘n

aanduiding te kry van die rywydte effek onder besproeiingstoestande. Die nou rye is verkry deur

dubbel te plant en die tweede keer ‘n halwe rywydte op te skuif. Nettoperseelgroottes en oes-

sowel as na-oesprosedures was soos wat reeds beskryf is.

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (laat geplant te Reitz op 9

Desember 2015)

Dieselfde cultivars as wat in die ander groeiklasproewe geplant is, is vir hierdie proef gebruik.

Droogtetoestande het die besonder laat plantdatum genoodsaak. Die proef is onder

konvensionele bewerkingstoestande geplant met ‘n aangepaste planter. ‘n Gewone 0,91m

vierryplanter is aangepas deur ‘n vyfde plantereenheid tussen die twee binnekanste

13 planterbakke aan te bring. Hierdie ry het dus ‘n spasiëring van 0.455m gehad. Die lasrye is van

0,91m verminder tot 0,6m. Die ry langs die middelste nou ry se gemiddelde ryspasiëring was

dus 0.68 m en die lasrye se gemiddelde spasiëring 0,75 m. Drie verskillende plantpopulasies is

geplant en individuele 10m rylengtes van die verskillende rye is gemonster om die ry- en

plantpopulasie-effekte te ontleed. Drie herhalings is gebruik en nettoperseelgroottes en oes-

sowel as na-oes prosedures was soos wat reeds beskryf is.

F. Sojabooncultivarstrookproef te Vrede (vroeg geplant op 27 Oktober 2015)

Hierdie strookproef is deur Christo Cronje in samewerking met die verskillende betrokke

saadmaatskappye geplant. Die koëffisient van variasie (KV) is vir die kontrole, wat sporadies

herhaal is, bereken. Standaardfoute is met hierdie KV vir elke cultivar beraam waarmee die

cultivaropbrengste met mekaar vergelyk kon word.

Die proef is op 28 Oktober 2015 in rywydtes van 0,76m geplant teen ‘n stand van 350 000

plante/ha. Weeklikse monitering is gedoen om morfologiese ontwikkeling te meet en in verband

te bring met opbrengste wat behaal is.

4. ANDER PROEWE

A. Sonneblombemestingsproef

Voedingselementtekorte word algemeen tydens die groeiseisoen van verskeie gewasse

waargeneem. ‘n Element wat dikwels oorgesien word as daar na bemestingsaanbevelings gekyk

word, is Boor. Boor-tekorte kan “nekbreek” en dowwe pitte veroorsaak.

Hierdie proef is in die Rosendal-omgewing gedoen om te bepaal hoe effektief verskillende

benaderings by die aanspreek van moontlike Boor-tekorte by sonneblomme met mekaar

vergelyk. Strookproewe is gebruik om die effek van Boorbevattende kunmis (met of sonder

Kalium) en Booroplossings op sonneblom se opbrengs en groei te bepaal.

Verskillende plantvoedingsprodukte is op drie verskillende maniere toegedien tewete: in die

band, as ‘n grondtoegediende bespuiting en beide maniere gekombineerd.

Die behandelingskombinasies word in Tabel 4 aangedui. FLO-BOR (Ab=98/kg ; 129g/l) is met

planttyd toegedien teen die aanbevole dosis van 5 liter per hektaar.

Tabel 4 toon hoe die plantvoedingstoedienings daar uitgesien het. Die hoeveelhede N-, P- en K-

toedienings kon ongelukkig nie konstant gehou word nie en kon dus die resultate vertroebel het.

Dit moet in ag geneem word by die interpretasie van resultate.

14 Tabel 4. Plantvoedinghoeveelhede wat met planttyd toegedoen is in ‘n sonneblombemestings-

proef/Plant nutrient levels that were applied in a sunflower fertilizer trial.

Applied plant nutrient level (Kg ha -1)

Ferilizer and Boron spray treatment

Applied fertilizer level

N P K B

1. Omnia 8:1:0(25) 0.5% B 225 kg ha-1 50 6 0 1.125

2. Omnia 8:1:0(25) 0.5% B & Boron spray

225 kg ha-1 50 6 0 1.77

3. Omnia 15:8:4(27) 160 kg ha-1 24 12.8 6.4 0

4. Omnia 15:8:4(27) & Boron spray

160 kg ha-1 24 12.8 6.4 0.645

5. Debsco 4 :1:0(21) 150 kg ha-1 25.2 6.3 0 0

6. Debsco 4 :1:0(21) & Boron spray

150 kg ha-1 25.2 6.3 0 0.645

Die volgende inligting moet ook in ag geneem word by die interpretasie van resultate:

Vorige gewas: Mielies

Datum geplant: 17 Desember 2016

Gewas en Kultivar: Sonneblomme AGSUN 8251

Beoogde stand: 28 000 plante per ha-1

Werklike stand: 24 000 plante per ha-1

Strookperseelgrootte: 6 rye van 100m lengte

15 RESULTATE

1. ALGEMENE KLIMAATSTOESTANDE

Figure 2 en 3 gee ‘n aanduiding van hoe gunstig of ongunstig die seisoen vir somergewasse was.

Dit lyk gunstiger as wat dit werklik was, veral as in ag geneem word dat die reën kol-kol geval

het en in terme van tyd nie goed verspreid was nie. Ascent se Januariereënval het eers in die

derde week van Januarie begin en gelukkig was dit daarna redelik normaal en dit was ook

betyds vir die belangrike bestuiwings- en graanvulfase van mielies. Dit lyk of Vrede ook nie so

sleg daaraan toe was nie, maar daar was boere wat nie hul beplande mielie- of

sojaboonaanplantings kon doen nie.

Reitz se reënvalsyfers (Fig.3) is selfverduidelikend hoekom boere wat wel geplant het eers diep

in Desember geplant het. Maksimum temperature het ook bogemiddeld hoog gestyg om die

reën wat wel geval het se effektiwiteit te verlaag.

Laastens was die eerste ryp twee weke vroeër as die gemiddelde intreedatum. Dit het op 29

Maart 2016 voorgekom en het as wit ryp voorgekom wat nie veel visuele skade gelaat het nie.

Daar was wel oesskade omdat geen somergewas aangepas is om produktief te wees by

temperature naby aan vriespunt nie.

Figuur 2. Reënvalverspreiding van Ascent en Vrede vir die 2015/2016 plantseisoen/Rainfall

distribution of Ascent and Vrede for the 2015/2016 planting season.

19 26

45 46

127

93 106

12 7 11 23

0 0

20

40

60

80

100

120

140

Sep

-15

Oct

-15

No

v-1

5

De

c-1

5

Jan

-16

Feb

-16

Mar

-16

Ap

r-1

6

May

-16

Jun

-16

Jul-

16

Au

g-1

6

Ascent: Rainfall Distribution 2015/16

27 33

17

68

79

59

87

9

20

8

25

5

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

100

Sep

-15

Oct

-15

No

v-1

5

De

c-1

5

Jan

-16

Feb

-16

Mar

-16

Ap

r-1

6

May

-16

Jun

-16

Jul-

16

Au

g-1

6

Vrede: Rainfall Distribution 2015/16

16

Figuur 3. Reënvalverspreiding en maksimum temperature vir Reitz gedurende die 2015/2016

plantseisoen/Rainfall distribution and temperatures for Reitz during the 2015/2016 planting

season.

2. RIEMLANDSTUDIEGROEP

A. Mielie- en sojaboonplantpopulasie- en rywydteproewe onder bewaringsboerdery

te Reitz

Mielies

Opbrengste word in Tabel 5 aangedui. Dit is besonder bevredigend as in aanmerking geneem

word dat daar eers teen 14 Desember 2015 geplant kon word vanweë besonder droë toestande.

Die opbrengs van die twee hoogste plantpopulasies het betekenisvol beter gedoen as die 40 000

plantpopulasiebehandeling. Wanneer die data beskou word, moet dit in gedagte gehou word dat

die ontkiemingspersentasie ongeveer 70% was. Die behandelingsbenaming en werklike

plantpopulasie verskil dus van mekaar.

Tabel 5: Effek van rywydte en plantpopulasie op mielie-opbrengs (Geplant op 14 Desember

2015 te Reitz)/Effect of row width and plant population on yield of maize (Planted on 14

December 2015).

Plant population

Row width (cm) Mean

50 76 100

40 000 3.46b 3.93a 3.48a 3.62a

60 000 5.84a 4.29a 5.16a 5.09b

80 000 5.48ab 4.97a 5.16a 5.20b

Mean 4.93a 4.40a 4.59a 4.64

LSD (plant pop. x row width-0.05) = 2.13; LSD (plant pop.-0.05) = 1.23; LSD (row width-0.05) = 1.23; Cv = 26.6 %

18 12

46

109

47 56

30 30

5

0

20

40

60

80

100

120

Reitz: Rainfall distribution 2015/2016

0

10

20

30

40

50 Maximum temperatures from planting

to emergence in °C

17

Sojabone

Die planttoestande was eenvoudig net te ongewens om ‘n bevredigende ontkieming by die

sojabone te verkry. Die ontkieming was ongeveer 30 %. Die aanvanklike droë en warm

toestande was ook nie bevorderlik vir groei nie en gevolglik is besluit om nie enige reultate vir

hierdie proef aan te bied nie.

B. Gewasrotasieproef onder bewaringsbewerking te Reitz

Soos gesien is in Tabel 3, is alle persele aan die begin van die proef beplant met sojabone en is

daar nog nie vergelykbare gewasrotasieresultate nie.

18 3. ASCENTSTUDIEGROEP

A. Mielie-plantpopulasieproewe

a. Opbrengs per ha

Tabel 6 toon mielie-opbrengste vir konvensionele bewerking en 0,91m rywydtes. Opbrengste

was baie bevredigend nadat die eerste helfte van die seisoen baie droog en warm was. Daar het

skynbaar heelwat kompensering plaasgevind vir variasie in plantpopulasie sodat slegs die 40

000 en 60 000 plante/ha behandelings betekenisvol beter gedoen het as die ander behandelings.

Dit wil voorkom asof daar ‘n effense draaipunt by hierdie behandelings te bespeur is, maar die

algemene tendens is nie baie duidelik nie. Opbrengste word in Figuur 4 a) geplot teen die

werklike plantpopulasie wat behaal is en dan is dit duidelik dat die tendens wat afgelei is deur

na behandeling te kyk, afwesig is.

Foto 2 toon hoe bevredigend die ontkieming en opkoms vir die strookbewerkingsproef met

0,76m rywydtes was. Volgens Tabel 7 was opbrengste ook baie bevredigend in die orde van 6

ton/ha. Kompensering moes hier besonder goed gewees het want nie een van die behandelings

het betekenisvol van die ander verskil nie. Die 60 000 plante/ha behandeling het wel die beste

presteer maar neem in ag dat dit nie betekenisvol verskillend van ander behandelings was nie.

Opbrengste word in Figuur 4 b) geplot teen die werklike plantpopulasie wat behaal is. Dit kan

gesien word dat die hoogste stand wat behaal is, sowat 83 000 plante/ha en nie 100 000 was

nie. Die opbrengsreaksie vir wisselende plantpopulasies is gering en die tendens is nie duidelik

nie.

Tabel 8 toon opbrengste vir geenbewerking en 0,76m rywydtes. Dit skyn asof die

opbrengsplafon ietwat hoër was (7 tot 10 ton/ha) en daarom was die reaksie ook ietwat anders

as by die vorige proewe. Die 100 000 plante/ha behandeling het betekenisvol beter presteer as

die ander behandelings behalwe die 60 000 plante/ha behandeling. Figuur 4 c) toon ook dat

daar, behalwe vir die 80 000 plant/ha behandeling, ‘n toenemende tendens was met

toenemende plantestand.

Tabel 9 toon opbrengste vir geenbewerking en 0,76m rywydtes. Daar is glad nie ‘n duidelike

reaksie nie en daar moet dus afgelei word dat kompensering goed genoeg was om aan te pas vir

veranderlike plantpopulasies. Figuur 4 d) bevestig die gebrek aan ‘n duidelike tendens.

Tabel 10 toon opbrengste vir twee proewe onder geenbewerking wat langs mekaar gedoen is.

Die een is in rywydtes van 0,5m geplant en die ander in 0,76m rywydtes. Die standaardfout vir

twee behandelings was redelik groot soos wat in Figuur 4 e) aangedui word. As hierdie

behandeling nie in ag geneem word nie (moontlik uitskieters) blyk dit dat daar min verskille oor

behandelings was by die nou rye (Fig. 4 e) sowel as die wyer rye (Fig. 4 f). Dit word ook in Tabel

10 aangetoon dat die rywydte-effek nie betekenisvol was nie.

19

Foto 2. Mielies was besonder mooi gespasieer en het byna 100% ontkiem in hierdie

strookbewerkingland/Emerged maize plants in a strip till plot.

Tabel 6. Invloed van plantpopulasie op mielie-opbrengs te Ascent in 0,91m rye met

konvensionele-bewerking/Effect of plant population on maize yield at Ascent when

conventionally tilled and planted in 0,91m rows.

Maize trail 1; Conventional - 0.91m rows

Plant population Yield ton/ha

30 000 4.83b

40 000 5.78a

60 000 5.58a

80 000 4.27b

100 000 4.45b

Mean 4.98

LSD (0.10%) = 0.874; cv = 11.6%

20 Tabel 7. Invloed van plantpopulasie op mielie-opbrengs te Vrede in 0,76m rye met

strookbewerking/Effect of plant population on maize yield at Vrede when strip tilled and

planted in 0,76m rows.

Maize trail 2; Strip till - 0.76m rows


30 000 5.24a

40 000 5.70a

60 000 6.16a

80 000 5.42a

100 000 5.93a

Mean 5.69

LSD (0.10%) = 1.094; cv = 6.7%

Tabel 8. Invloed van plantpopulasie op mielie-opbrengs te Ascent (Skulpspruit) in 0,76m rye

met geenbewerking/Effect of plant population on maize yield at Ascent (Skulpspruit) when

planted no till in 0,76m rows.

Maize trail 3; No till - 0.76m rows


30 000 6.47bc

45 000 5.38c

50 000 7.03b

60 000 9.28a

80 000 7.05b

100 000 10.03a

Mean 7.54

LSD (0.10%) = 1.452; cv = 13.1%

21 Tabel 9. Invloed van plantpopulasie op mielie-opbrengs te Vrede in 0,76m rye met

geenbewerking/Effect of plant population on maize yield at Vrede when planted no till in 0,76m

rows.

Maize trail 4; No till - 0.76m rows


30 000 7.43a

50 000 7.11ab

60 000 6.85ab

80 000 6.67b

100 000 7.15ab

Mean 7.04

LSD (0.10%) = 0.756; cv = 10.6%

Tabel 10. Invloed van plantpopulasie by twee rywydtes op mielie-opbrengs te Ascent (Genoeg)

met geenbewerking/ Effect of plant population on maize yield in two row widths at Ascent

(Genoeg) when planted no till.

Maize trail 5 & 6; No till - 0.76m rows

Plant population

Yield ton/ha

Row width 0.50 m Row width 0.76m Mean

30 000 7.81b 7.80a 7.81ab

45 000 10.24a 7.74a 8.99a

50 000 8.50b 7.70a 8.10ab

60 000 7.04b 8.49a 7.76b

80 000 7.78b 8.49a 8.13ab

100 000 8.47b 7.11a 7.79b

Mean 8.31a 7.89a 8.1

LSD(0.10% - Row width x Plant population) = 1.686; LSD(0.10% - Row width) = 0.688; LSD(0.10% - Plant population) = 1.192; cv = 14.8%

22

a) b)

c) d)

e) f)

Figuur 4. Verwantskap tussen mielie-opbrengs en plantpopulasies wat behaal is vir verskillende

bewerkingspraktyke en rywydtes/Relationship between maize yield and plant population when

planted in differential tillage practices and row widths.

5.78

4.83 5.58

4.27 4.45

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

32234 35531 53846 63736 80220

Ton

/ha

Plants/ha

Yield and plant population (Conventional-0.91m rows)

5.24 5.70 6.16

5.42 5.93

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

29386 39035 54825 76316 82895

Ton

/ha

Plants/ha

Yield and plant population (Strip till-0.76m rows)

6.47 5.38

7.03 9.28

7.05

10.03

3.00

5.00

7.00

9.00

11.00

Ton

/ha

Plants/ha

Yield and plant population (No till-0.76m rows)

7.43 7.11 6.85 6.67 7.15

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

31140 43860 57018 58772 73684

Ton

/ha

Plants/ha

Yield and plant population (No till-0.76 rows)

7.11 7.81

10.24

7.04

8.50

7.78 8.47

3.00

5.00

7.00

9.00

11.00

Ton

/ha

Plants/ha


7.74 7.80 7.70 8.49

7.11

8.49

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

10.00

Ton

/ha

Plants/ha


23 b. Opbrengs per plant

Figuur 5 illustreer hoe die produksie per plant onder verskillende toestande gevarieer het met

variërende plantpopulasie. Die 40 000 tot 50 000 plante/ha vlakke is redelik algemeen die

vlakke waar produksie per plant drasties begin afneem het met toenemende plantestand. Dit is

dan net ‘n toename in aantal plante wat geoes kan word wat verhinder dat opbrengs per ha

afneem, soos wat reeds gesien is. Anders gestel toon dit dat daar vir plantpopulasieverliese

gekompenseer word deur hoër produksievlakke per plant en sodoende neem opbrengs per ha

nie noodwendig af by laer plantpopulasies nie.

a) b)

c) d)

e) f)

Figuur 5. Mielie-opbrengs per plant se reaksie op plantpopulasie onder verskillende rywydte-

en bewerkingstoestande/Reaction of maize yield per plant to plant population under differential

row width and tillage practices.

139

182

104

67 56

0

50

100

150

200

250

32234 35531 53846 63736 80220

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha

Plant population and yield per plant (No till -.91m rows) 178

146

112

71 72

0

50

100

150

200

250

29386 39035 54825 76316 82895

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha

Plant population and yield per plant (Strip till -.76m rows)

256 192 180

167

105 119

100

150

200

250

300

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha

Plant population and yield per plant (No till -.76m rows) 238

167

120 115

98

50

100

150

200

250

300

31140 43860 57018 58772 73684

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha

Plant population and yield per plant (No till -.76m rows)

227 217

235

156 147 137 117

50

100

150

200

250

300

350

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha


189 190

175 160

122 121

50

100

150

200

250

300

Yie

ld/p

lan

t (g

)

Plants/ha


24 c. Koppe per plant

Figuur 6 illustreer een van die komponente (koppe per plant) waarmee mielieplante

kompenseer vir veranderlike plantpopulasie. Dit is natuurlik ‘n cultivareienskap ook en

enkelkoppige cultivars sal meer deur middel van kopgrootte as kopgetal kompenseer.

a) b)

c) d)

e) f)

Figuur 6. Plantpopulasiereaksie op gemiddelde kopgetal per plant onder verskillende rywydte-

en bewerkingstoestande/Reaction of mean ear number per plant to plant population under

differential row width and tillage practices.

1.79 1.70 1.40

1.17 1.15

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

32234 35531 53846 63736 80220

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha

Cobs/plant and plant population (Conventional-0.91m)

1.56 1.25

1.03 0.98 1.00

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

29386 39035 54825 76316 82895

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha

Cobs/plant and plant population (Strip till -0.76m)

2.18 1.47

1.89

1.64 0.97 1.27

0.00

1.00

2.00

3.00

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha

Cobs/plant and plant population (No till -0.76m)

1.45 1.12

0.97 1.11 1.03

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

31140 43860 57018 58772 73684

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha


1.22 1.24

1.68

0.99 1.12 0.93 1.00

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha


1.34

1.16 1.12 1.08 0.98 1.05

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

Co

bs/

pla

nt

Plants/ha


25 d. Ligonderskepping

Figuur 7 a en b toon dat daar ‘n verband waargeneem kon word tussen stralingsonderskepping

en plantpopulasie. Die helling van die regressielyn is egter redelik gering. In die geval van Fig. 7

b) was die onderskepping deurentyd hoër as 93% en is dit te betwyfel of daar veel in die syfers

gelees moet word. Die cultivarverskil tussen die twee proewe was skynbaar belangriker as die

rywydte verskil aangesien die onderskepping in die wyer rye hoër was. Dit word nie verwag

dat wye rye straling beter sal onderskep nie, tensy daar ‘n cultivar groei wat meer

blaaroppervlakte ontwikkel.

a) b)

Figuur 7. Invloed van mielieplantpopulasie in a) 0,76m rye en b) 0,91m rye op onderskepping

van fotosinteties aktiewe straling/Effect of maize plant population on interception of

photosynthetic active radiation in a) 0,76m rows and b) 0,91m rows.

B. Winterdekgewasproef

a. Grondwaterinhoud voor plant

Figuur 8 a) toon dat die algemene bekommernis oor winterdekgewasse se uitdroging van grond

geregverdig is. Die geenbewerkingsbehandeling het 75mm beskikbare water gehad teenoor die

29mm van die hawerdekgewasbehandeling. Die geenbewerkingsbehandeling was gereed om

met die eerste 12mm somerreëns wat geval het, geplant te word. Dit was egter te min vir die

dekgewasstroke, maar daar is nogtans geplant as gevolg van praktiese plaasoorwegings.

Die grondwaternadeel van die winterdekgewasbehandeling was in dieselfde orde as ‘n

nabygeleë konvensioneel-bewerkte land. Fig. 8 b) toon dat die konvensioneel-bewerkte land

wat reeds met skeurtande bewerk is, net soveel uitgedroog was soos die land met ‘n

winterdekgewas. Die boonste 0-30 cm grondlaag was inteendeel droër en sou daar hier ook

meer reën moes val as op die geenbewerkte land voordat geplant kon word.

y = -3E-09x2 + 0.0006x + 55.658 R² = 0.5543

40

50

60

70

80

90

0 50000 100000 150000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

PAR interception and plantpopulation (No Till; 0.76 m rows)

y = -1E-09x2 + 0.0003x + 85.997

R² = 0.6243 40

50

60

70

80

90

0 50000 100000 150000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

PAR interception and plantpopulation (conventional; 0,91 m rows)

26 b. Grondwaterinfiltrasietempo

Foto 3 toon hoe die geprakseerde dubbelringinstrument wat gebruik is om waterinfiltrasie mee

te meet, gelyk het. Die dubbelring is nodig om seker te maak dat net afwaartse waterbeweging

gemonitor word. Dit was egter tydrowend omdat slegs een punt op ‘n slag gemonitor kon word.

Daar is later besluit om slegs met verskeie koffieblikke voort te gaan sodat herhalings moontlik

kon wees en die proses bespoedig kon word. Daar is nie soseer in die eksakte waardes belang

gestel as wat vergelykings tussen behandelings belangrik was nie.

Figuur 9 a) toon dat ‘n gegewe hoeveelheid water dubbel so vinnig geïnfiltreer het op ‘n

geenbewerkte land as op een waar die grond los geskeur en droog was. Die resultaat was nie

verwag nie omdat die geskeurde grond besonder los was en daar nog nie reën geval het wat die

grond kon laat toeslaan nie. Figuur 9 b) se resultate kan nie met die van Fig. 9 a) vergelyk word

nie omdat verskillende ringgroottes gebruik is om die bepalings mee te doen. Dit kan egter

gesien word dat die konvensioneel-bewerkte grond weereens die stadigste infiltrasietempo

gehad het. Die vorige winter se hawerreste was op hierdie stadium volledig verrot en die

besonder vinnige infiltrasietempo in vergelyking met die konvensionele-bewerking en selfs die

geenbewerking-kontrole is opsigtelik. Dit maak dus sin dat die gesegde “dekgewasse maak

water”, gebruik kan word.

Die afgelope seisoen se reën was aanvanklik onvoldoende en het in buitjies van 10mm of

minder geval. Foto 4 wys hoe die kontrole op verskillende stadia deur die seisoen met die

dekgewasbehandeling vergelyk het. Die dekgewasbehandeling het duidelik deurentyd swaarder

gekry. Foto 5 wys dat bestuiwing uiteindelik ook met byna twee weke vertraag is as gevolg van

droogtestremming by die dekgewasbehandelings.

a) b)

Figuur 8. Vergelyking van grondwaterinhoud op 14 Oktober 2015 tussen a) winterdekgewas- en

geenbewerkingsland asook b) tussen konvensionele- en geenbewerkingsland/Comparison of

soil water content on October 14, 2015 between a) winter cover crop and no till control and b)

conventional- and no till plot.

14.193 15.3

29.493 34.812

40.068

74.88

10

20

30

40

50

60

70

80

Oats 0-30

Oats 30-60

Oats total

NT 0-30 NT 30-60

NT total

mm Water

7.767

24.948

32.697 32.13 35.793

67.5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Conv. 0-30

Conv. 30-60

Conv. total

NT 0-30 NT 30-60

NT total

mm Water

27

a) b)

Figuur 9. Grondwaterinfiltrasietempos gemeet op a) 14 Oktober 2015 en b) 27 Desember 2015

om verskille tussen geenbewerking, konvensionele-bewerking en ‘n winterdekgewas aan te

dui/Soil water infiltration rates measured on a) October 14, 2015 and b) December 2015 to

demonstrate differences between no till, conventional tillage and the use of a winter cover crop.

Foto 3. Dubbelringtoestel bestaande uit deurgesnyde emmer en koffieblik om

grondwaterinfiltrasietempo te bepaal/Double ring apparatus consisting of a bucket and empty

coffee container without bottom to measure soil water infiltration rate.

6 6.5

12

15

0

2

4

6

8

10

12

14

16

NT 1 NT 2 Conv. Row

Conv. Between

row

Infiltration time (minutes)

0 5

10 15 20 25 30 35 40 45 Infiltration time (minutes)

28

Foto 4. Verskillende mieliegroeistadia onder geenbewerkingstoestande (links) en

geenbewerking voorafgegaan deur ‘n winterdekgewas (regs). Die pyltjies toon toegedraaide

mielieplante wat moeilik sigbaar is/Different growth stages of maize planted under no till (left)

and no till with a winter cover crop (right). Arrows point to plants that are difficult to see.

29

Foto 5. Kontrolestrook het mielieplante wat vol in die blom is, met stroke weerskante waarop

winterdekgewasse was, wat een tot twee weke later geblom het vanweë meer droogtegestremde

toestande/The control strip shows maize in the centre that are tasseling with strips both sides of

it where winter cover crops had been grown that will tassel one to two weeks later due to more

drought stress.

c. Opbrengs

‘n Nou-rywydte-Pierobonplanter is op die dekgewaslande getoets, en daarom kon ‘n rywydte-

effek ontleed word soos wat in Tabel 11 aangetoon word. Die rywydte-effek was nie

betekenisvol nie. Dit skyn asof daar by die 0,76m rye ‘n uitskieter was by die radysbehandeling

en daarom was die lae opbrengs gemeet. Tabel 12 toon dat al die ander behandelings, insluitend

die kontrole, nie betekenisvol van mekaar verskil het nie. Figuur 10 illustreer op grafiese wyse

hoe min verskille daar tussen die kontrole (No till 0,5 en No till 0,76) en die res van die

behandelings voorgekom het. Figuur 11 toon die plantpopulasies wat gemeet is en die

behandelingskombinasies is in dieselfde volgorde as wat in Fig. 10 gevolg is, weergegee.

Plantpopulasies het verskil maar daar was oënskynlik nie opvallende plantpopulasie-effekte op

opbrengs nie en dit is ondersteunend tot die resultaat vir die plantpopulasieproewe waar gevind

is dat mielieplante effektief kompenseer vir variërende plantestand.

30 Tabel 11. Mielie-opbrengste vir verskillende rywydtes met ‘n kontrole en radyswinter-

dekgewasbehandeling/Maize yield for different row widths with a no till control- and a radish

winter cover crop treatment.

Maize trail 7; No till and winter cover crop in two row widths

Cover crop

Maize yield ton/ha

Row width 0.50 m Row width 0.76m Mean

Control 7.77a 7.69a 7.73a

Radish 7.99a 5.71b 6.85a

Mean 7.88 6.7 7.29

LSD (0.10 - Cover crop x row width) = 1.902; LSD (0.10 - Cover crop) = 1.345; LSD (0.10 - Row width) = 1.345; cv = 16.4%

Tabel 12. Mielie-opbrengsverskille vir verskillende winterdekgewasbehandelings in 0,76m

rywydtes/Maize yield differences for different winter cover crop treatments in 0,76m rows.

Maize trail 8; No till/winter cover crops- 0.76m rows

Cover crop Maize yield ton/ha

Oats 6.85ab

Triticale 7.99a

Mix 7.09ab

None 7.69a

Radish 5.71b

Rye 7.78a

Black oats 7.63a

Vetch 7.89a

Mean 7.33

LSD (0.10) = 1.467; cv = 13.9%

31

Figuur 10. Illustrasie van opbrengs vir verskillende winterdekgewasbehandelings-

kombinasies/Maize yield for different winter cover crop treatment combinations.

Figuur 11. Illustrasie van plantpopulasie vir verskillende winterdekgewas-

behandelingskombinasies/Illustration of plant population for maize that was planted after

different winter cover crops.

6.85

7.69 7.63

5.71

7.09

7.89 7.77 7.99 7.99 7.78

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

10.00

11.00 Y

ield

/ha

Cover crop

WINTER COVER CROP AND MAIZE YIELD

31579 33772 33772 34211 34649 35965 37333 37333 39035 40351

10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 50000

Pla

nts

/ha

Winter cover crop

PLANT POPULATION AND COVER CROP

32 C. Sojaboonrywydteproef (Argentynse manier met 0,5m ry Pierobonplanter – vroeg

geplant te Ascent op 22 Oktober 2015)

a. Opbrengs

Tabel 13 toon hoe die plantpopulasiereaksie gelyk het vir die twee rywydtes wat geplant is. Die

nou rye het met 720 kg/ha betekenisvol beter presteer as die wyer rye. Die plantpopulasie-

opbrengsverskille was nie betekenisvol nie, wat beteken dat die sojabone, net soos die mielies,

kon kompenseer vir variërende plantpopulasie. Volgens Tabel 14 was die hoogste

plantpopulasie wat bereik is sowat 260 000 plante/ha wat byna 50% verteenwoordig van die

aanvanklike plantpopulasie wat beoog is. Dit is veral deur die gebruik van die nou-ry-planter

waar plantpopulasies nie volgens verwagting was nie. Die laer plantpopulasie van die nou-ry-

planter bevestig dat die verhoogde opbrengs in die nou rye nie aan hoër plantpopulasies te

danke was nie, maar dat groeifaktore soos onder andere water en ligonderskepping effektiewer

benut is tot voordeel van ‘n groter oes.

Figuur 12 illustreer die opbrengsvoordeel van die nou rywydtes terwyl Figuur 13 die gebrek aan

‘n duidelike plantpopulasie-effek illustreer in beide die nou en wyer rye.

Tabel 13. Sojaboonopbrengs by verskillende plantpopulasies en twee rywydtes (vroeg geplant te

Ascent, 22 Oktober 2015)/Soya bean yield at different plant populations and two row widths

(planted early at Ascent on October 22, 2015).

Row width (cm) Mean

Plant population treatment 50 76

S1 3.72 3.23 3.43

S2 4.44 3.06 3.75

S3 3.8 3.3 3.55

S4 3.58 2.99 3.29

S5 3.61 2.97 3.3

Mean 3.83a 3.11b 3.47

LSD(plant pop. – 0.10) = NS; LSD(row width – 0.10) = 0.22; LSD(row width x plant pop. - 0.10) = NS; cv = 9.9%

33 Tabel 14. Sojaboonplantpopulasie wat behaal is vir verskillende plantpopulasiebehandelings in

twee rywydtes (vroeg geplant te Ascent, 22 Oktober 2015)/Soya bean plant populations for

different plant population treatments and row widths (planted early at Ascent on October 22,

2015).

Row width (cm) Mean


S1 105 333 171 491 138 412

S2 147 333 164 912 156 123

S3 150 000 237 281 193 640

S4 160 669 233 333 197 000

S5 170 000 259 211 214 605

Mean 146 667 213 246 179 956

Figuur 12. Illustrasie van sojaboonopbrengs in twee verskillende rywydtes/Illustration of soya

bean yield in two different row widths.

3.83

3.11

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

0.500 0.760

Yie

ld (

T/h

a)

Row width (m)

Row width and yield (Planted early - maturity class 4,6)

LSD

34

a) b)

Figuur 13. Verband tussen sojaboonopbrengs en plantpopulasie in a) 0,5m rywydte en b)

0,76m rywydte/Relationship between soya bean yield and plant population in a) 0,5m rows and

b) 0,76m rows.

b. Morfologiese ontwikkeling

Tabel 15 toon hoe die vinnige sojabooncultivar wat vroeg geplant is, morfologies ontwikkel het

te Ascent. Die eerste periode tot by R1 (begin blom) verteenwoordig die vegetatiewe fase. Die

periode is belangrik om ‘n groot plantraamwerk te vestig. Die periode R6 (graanvulling) tot R8

(fisiologies ryp) verteenwoordig die graanvulperiode nadat die plant volledige graanvulling

bereik het. Hierdie periode is belangrik vir die onderskepping van energie vir graanproduksie.

Dit is ook die periode wat deur ryp beïnvloed word deurdat die groeiseisoen ingekort word. Die

ryp het 24 weke na plant voorgekom wat beteken dat hierdie cultivar sy groeiseisoen maklik

voltooi het.

Tabel 15. Ontwikkelingstempo vir verskillende periodes tydens die morfologiese ontwikkeling

van ‘n groeiklas 4,6 sojabooncultivar (vroeg geplant te Ascent, 22 Oktober 2015)/Rate of

development of different morphological stages of a 4,6 soya bean maturity class (planted early at

Ascent on October 22, 2015).

Developmental period Weeks

Planting – R1 8

R1 – R6 8

R6 – R8 4

Total 20

y = -4E-06x + 4.487 R² = 0.0201

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

50000 100000 150000 200000 250000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (No till -0.50m rows)

y = -5E-06x + 3.9447 R² = 0.0953

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (No till -0.76m rows)

35

c. Planthoogte

Planthoogtes word in Fig. 14 aangedui sonder statistiese ontleding bloot om verskillende

proewe in perspektief met mekaar te kan plaas. Daar was ‘n algemene planthoogte toename van

ongeveer 3cm vanaf die nou rye na die wyer rye. Die ongeveer 60cm planthoogte vir hierdie

cultivar verteenwoordig goeie groeitoestande wat geheers het.

Figuur 14. Sojaboonplanthoogte by verskillende plantpopulasies geplant in 0,5m en 0,76m

rywydtes/Soya bean plant height at different plant populations in 0,5m and 0,76m rows.

d. Olie- en proteïenontleding

Figuur 15 toon die olie- en proteïenontledings in die twee rywydtes. Daar was nie betekenisvolle

rywydteverskille nie.

60.0

56.7

60.0

56.7

55.0

63.3

58.3

61.7

58.3 58.3

52.0

54.0

56.0

58.0

60.0

62.0

64.0

66.0

0,5m S1 0,5m S2 0,5m S3 0,5m S4 0,5m S5 0,76m S1 0,76m S2 0,76m S3 0,76m S4 0,76m S5

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width and plant population treatment

Plant height and plant population at two row widths

36

Figuur 15. Sojaboonolie- (blou) en -proteïeninhoud (rooi) by twee rywydtes/Soya bean oil

content (blue) and protein content (red) when planted in two row widths.

D. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (vroeg geplant te Ascent op 26

Oktober 2015)

Foto 6 wys hoe die sojaboonplante gelyk het in die nou- en wye rye. Dit is dieselfde effek wat

behaal is in die volgende proef toe daar ‘n laat plantdatum gebruik is.

Foto 6. Nou rye (links) waar die blaardak al heeltemal toegemaak het teenoor wyer rye (regs)

waar dit nog ‘n tyd gaan neem voordat die blaardak toegemaak het/Narrow rows (left) where

the leaf canopy has closed in contrast to wider rows (right) where it will still take a while to

canopy fully.

21.9 22.6

39.2 40.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

0,5 m 0,76 m

Pe

rce

nta

ge

Row width (m)

Oil and Protein content in two row widths

NS

37 a. Opbrengs

Tabel 16 toon dat die vinnigste groeiklas (groeiklas 5) ‘n bevredigende opbrengs van 3.5 t/ha

gelewer het al was dit die laagste gemiddelde opbrengs. Die plantestand-effek was nie

betekenisvol nie alhoewel die wisselwerking daarvan met groeiklas betekenisvol was. Die rede

daarvoor was dat groeiklas 5 se hoogste plantestand (S4) geneig het om minder te produseer as

die ander stande terwyl die tendens by groeiklas 7.2 omgekeerd was. Groeiklas 7.2 se hoogste

stand (S4) het die hoogste opbrengs gegee. Daar is nie ‘n duidelike rede vir die waarnemings

nie.

Nou rywydtes het deurgaans by al die groeiklasse tot verhoogde opbrengs gelei. As daar na die

hoofeffek gekyk word, kan gesien word dat nou rye gemiddeld 4.35 t/ha gerealiseer het teenoor

die 3.11 t/ha van wyer rye. Die effek word in Fig. 16 geïllustreer. Die nou rye se plantestand

was hoër as die stand van wyer rye maar plantestand per se is volgens die vorige proef

waarskynlik nie die rede vir verhoogde opbrengs nie. Die gebrek aan plantestand se invloed op

opbrengs word in Figuur 17 geïllustreer waar afsonderlike herhalings se opbrengste teenoor

plantestand geplot is. Die lae R2–waardes toon baie swak passings van die data wat beteken dat

die regressielyne net sowel horisontaal kon gewees het. Kwadratiese vergelykings (kan

draaipunt toon) is ook getoets en het nie die passings verbeter nie.

Tabel 17 toon wat die plantpopulasies met oestyd was. Dit is duidelik hoe moeilik die

plantseisoen was met droogte en hoë temperature. Die plantpopulasies verteenwoordig minder

as 60% van die beoogde populasies. Die reekse wat bereik is, was dus nie baie wyd nie en

daarom kan daar nie baie besliste gevolgtrekkings gemaak word oor plantestand nie, voordat

die proef nie herhaal is onder beter omstandighede om hoër plantpopulasies in te sluit nie.

Figuur 16. Wisselwerkingseffek van rywydte en groeiklasse op sojaboonopbrengs (geplant te

Ascent op 26 Oktober 2015)/Interaction effect of row width and matutity class on soya bean

yield (planted early at Ascent on October 26, 2015).

4.7

3.1

4.2

2.9

4.3

3.0

4.2

3.2

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

Yie

ld (

T/h

a)

Maturity class and row width

Maturity class, row width and yield; planted early

38 Tabel 16. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie (vroeg

geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean yield as influenced by maturity class, row

width and plant population (planted early at Ascent on October 26 2015).

Maturity class 5 Row width (cm) Mean

Population treatment 38 76

S1 4.53 2.96 3.74

S2 4.49 3.05 3.77

S3 4.47 2.75 3.61

S4 3 2.76 2.88

Mean 4.12 2.88 3.5a

Maturity class 5.9 Row width (cm) Mean


S1 4.6 3.23 3.92

S2 5.19 2.81 4

S3 4.34 3.29 3.81

S4 4.64 3.24 3.94

Mean 4.69 3.14 3.92b



S1 4.59 2.97 3.78

S2 4.3 2.85 3.57

S3 4.05 3.1 3.58

S4 4.3 3.47 3.88

Mean 4.31 3.1 3.7ab



S1 3.22 3.44 3.33

S2 4.3 3.07 3.68

S3 4.53 3.06 3.8

S4 5.11 3.67 4.39

Mean 4.29 3.31 3.8ab

Mean over maturity classes Row width (cm) Mean


S1 4.23 3.15 3.69

S2 4.57 2.94 3.75

S3 4.35 3.05 3.7

S4 4.26 3.28 3.77

Mean 4.35a 3.11b 3.73

LSD(cultivar – 0.10) = 0.30; LSD(plant pop. – 0.10) = NS; LSD(row width – 0.10) = 0.21; LSD(cultivar x plant

pop. - 0.10) = 0.6; LSD(cultivar x row width - 0.10) = NS; LSD(row width x plant pop. - 0.10) = NS; cv = 16.7%

39 Tabel 17. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse en 2

rywydtes (vroeg geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean plant population at harvest

time in a plant population trial with 4 maturity classes and two row widths (planted early at




S1 155 409 76 267 115 838

S2 209 511 112 902 161 206

S3 284 887 143 616 214 252

S4 224 294 180 990 202 642

Mean 218 525 128 444 173 485



S1 190 389 110 604 150 496

S2 221 461 123 273 172 367

S3 264 708 152 264 208 486

S4 248 590 177 432 213 011

Mean 231 287 140893 186 090



S1 172 800 111 661 142 231

S2 224 102 111 067 167 584

S3 179 070 126 641 152 855

S4 213 011 173 932 193 472

Mean 197 246 130825 164 036



S1 177 099 86 307 131 703

S2 198 579 92 067 145 323

S3 219 021 124 162 171 591

S4 193 245 118 310 155 778

Mean 196 986 105 212 151 099



S1 173 924 96 210 135 067

S2 213 413 109 827 161 620

S3 236 922 136 671 186 796

S4 219 785 162 666 191 226

Mean 211 011 126 343 168 677

40

a)

b)

c)

d)

Figuur 17. Sojaboon plantpopulasie/opbrengs reaksie by twee rywydtes vir a) groeiklas 5.0; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya

bean plant population/yield reaction at two row widths for a) maturity class 5.0; b) maturity

class 5.9; c) maturity class 6.4 and d) maturity class 7.2 (planted at Ascent on October 26, 2015).

y = -2E-06x + 4.5682 R² = 0.022

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5 -0.38m rows planted early)

y = -2E-06x + 3.1264 R² = 0.1016

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5 -0.76m rows planted early)

y = 4E-06x + 3.8403 R² = 0.0235

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9 -0.38m rows planted early)

y = -2E-06x + 3.382 R² = 0.0138

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 150000 250000 350000 Y

ield

(T/

ha)

Plants/ha


y = 5E-06x + 3.4891 R² = 0.0584

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 3E-06x + 2.6268 R² = 0.1059

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 2E-06x + 3.8554 R² = 0.0162

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 150000 250000 350000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 6E-06x + 2.6251 R² = 0.0478

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50000 100000 150000 200000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


41 b. Peulgetal

Peultellings per plant toon redelik groot variasie en daarom is groot verteenwoordigende

monsters nodig om die tellings op uit te voer. Tyd en hulp was egter beperkend, daarom is

kleinerige monsters geneem om getel te word en word die resultate slegs gegee om as

aanduiding te dien en is statistiese ontledings nie daarvan gedoen nie. Groeiklas 5 se data is

trouens nie geneem nie omdat hierdie behandeling heelwat vroeër as die res geoes is en daar

aanvanklik besluit is om nie peule te tel nie. Tabel 18 toon dat die groeiklasgemiddeldes nie ver

afgewyk het van die proefgemiddeld van 77 peule per plant nie. Daar was wel oënskynlike

plantpopulasie-effekte op peulgetal en dit word mooi geïllustreer in Fig. 18. Dit is duidelik dat

differensiële peulgetalle ‘n belangrike kompensatoriese meganisme is vir variërende

plantpopulasie. Die R2-waardes in Fig. 18 is wel nie baie hoog nie (klein monsters met baie

variasie) maar die konsekwente afnemende tendens vir peulgetal per plant met toename in

plantpopulasie, is duidelik.

42 Tabel 18. Sojaboonpeulgetalle in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse en 2 rywydtes (vroeg

geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean pod numbers in a plant population trial with

4 maturity classes and two row widths (planted early at Ascent on October 26, 2015).



S1 81 90 85

S2 93 97 95

S3 39 70 54

S4 45 58 51

Mean 64 81 71

Maturity class 6.4 Row width (cm)

Mean


S1 89 118 103

S2 67 78 72

S3 66 89 77

S4 54 57 55

Mean 70 88 77


Mean


S1 93 73 83

S2 88 112 100

S3 50 74 62

S4 63 74 68

Mean 74 83 78

Mean over maturity classes Row width (cm)

Mean


S1 88 99 93

S2 83 96 90

S3 52 78 65

S4 55 68 61

Mean 71 87 77

43

a)

b)

c)

Figuur 18. Sojaboon plantpopulasie/peulgetal reaksie by twee rywydtes vir a) groeiklas 5.9; b)

groeiklas 6.4 en c) groeiklas 7.2 (geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean plant

population/pod number reaction in two row widths for a) maturity class 5.9; b) maturity class

6.4 and c) maturity class 7.2 (planted early at Ascent on October 26, 2015).

y = -0.0006x + 204.24 R² = 0.5424

0

20

40

60

80

100

120

140

100000 200000 300000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha

Plant population and pods per plant (Maturity 5.9; planted early -0.38m rows)

y = -0.0006x + 161.41 R² = 0.3436

0

20

40

60

80

100

120

140

0 50000 100000 150000 200000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0004x + 150.42 R² = 0.3345

0

20

40

60

80

100

120

140

160

0 100000 200000 300000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0004x + 134.71 R² = 0.2705

0

20

40

60

80

100

120

140

160

0 100000 200000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0002x + 122.67 R² = 0.1713

0

20

40

60

80

100

120

140

160

0 100000 200000 300000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0007x + 165.02 R² = 0.3696

0

20

40

60

80

100

120

140

160

0 100000 200000

Po

ds

/ p

lan

t

Plants/ha


44 c. Peulhoogte

Soos verwag kan word, was daar ‘n betekenisvolle groeiklaseffek op peulhoogte met die

vinnigste groeiklas wat die laagste peule gedra het op gemiddel 10,1cm (Tabel 19).

Tabel 19. Sojaboonpeulhoogte soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie (vroeg

geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean pod height as affected by maturity class, row

width and plant population (planted early at Ascent on October 26, 2015).



S1 10.7 9.3 10

S2 9.7 9.3 9.5

S3 10.3 10.3 10.3

S4 10.1 11.1 10.6

Mean 10.2 10 10.1a



S1 19.3 17 18.2

S2 21 19 20

S3 17 21 19

S4 17.6 23.6 20.6

Mean 18.7 20 19.4d



S1 18 16 17

S2 17 16 16.5

S3 16 17 16.5

S4 17.1 17.6 17.3

Mean 17 16.6 16.8c



S1 13 10.1 11.5

S2 13.6 11 12.3

S3 14 11 12.5

S4 14.6 14.6 14.6

Mean 13.8 11.7 12.7b



S1 15.3 13.1 14.2a

S2 15.3 13.8 14.6a

S3 14.3 14.8 14.6a

S4 14.8 16.7 15.8b

Mean 14.9 14.6 14.78

LSD(cultivar – 0.10) = 1.1; LSD(plant pop. – 0.10) = 1.1; LSD(row width – 0.10) = NS; LSD(cultivar x plant pop. - 0.10) = NS; LSD(cultivar x row width. - 0.10) = 1.5; LSD(row width x plant pop. - 0.10) = 1.5; cv = 15%

45

Die rywydte-effek was nie betekenisvol nie. ‘n Toename in peulhoogte is met toenemende

plantestand bespeur maar die gemiddelde toename van die laagste stand tot die hoogste stand

was minder as 2cm.

d. Ligonderskepping

Die eenmalige waarneming vir stralingsonderskepping is redelik laat in die seisoen gedoen.

Plante was vegetatief ver ontwikkel en die data wat in Fig. 19 voorgestel word, toon dat

onderskepping nader aan 100% geneig het, behalwe vir die groeiklas 5 wat ‘n kleiner plantraam

as die ander groeiklasse gevorm het. Daar was op hierdie stadium nie duidelike tendense

waarneembaar vir plantpopulasie nie (helling besonder klein en R2-waardes ook klein). Daar

was ook nie ‘n duidelike rywydte-effek afleibaar nie omdat die blaardak in beide wye en nou rye

toegemaak het en byna 100% straling onderskep het. Waarnemings wat deur die seisoen

geneem is, sou kon aandui hoeveel gouer die nou rye die ryspasie kon toegroei om straling

100% te onderskep, maar dit was nie moontlik om dit te monitor nie omdat die ceptometer net

eenmalig geleen kon word vir waarnemings.

46

a)

b)

c)

d)

Figuur 19. Verband tussen sojaboonstralingsonderskepping en plantpopulasie in twee rywydtes

vir a) groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (geplant te Ascent op 26

Oktober 2015)/Relationship between soya bean PAR interception and plant population in two

row widths for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 and maturity

class 7.2 (planted early at Ascent on October 26, 2015).

y = 1E-05x + 88.491 R² = 0.0244

80

85

90

95

100

105

110

0 100000 200000 300000 400000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5, early planted - 0.38m rows)

y = -3E-05x + 89.467 R² = 0.2007

80

85

90

95

100

105

110

0 100000 200000 300000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5, early planted - 0.76m rows)

y = 1E-05x + 96.308 R² = 0.7671

80

85

90

95

100

105

110

0 100000 200000 300000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5.9, early planted - 0.38m rows)

y = 3E-05x + 94.01 R² = 0.5039

80

85

90

95

100

105

110

0 50000 100000 150000 200000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 3E-06x + 98.195 R² = 0.0334

80

85

90

95

100

105

110

0 100000 200000 300000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 9E-06x + 96.617 R² = 0.0934

80

85

90

95

100

105

110

0 50000 100000 150000 200000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 5E-07x + 98.125 R² = 0.0011

80

85

90

95

100

105

110

0 100000 200000 300000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 3E-05x + 91.287 R² = 0.1519

80

85

90

95

100

105

110

0 50000 100000 150000 200000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity7.2, early planted - 0.76 rows)

47

e. Morfologiese ontwikkeling

Tabel 20 toon dat die groeiklasse hoofsaaklik verskil het ten opsigte van die vegetatiewe

groeiperiode. Dit is te verwagte want groeiklasindeling op grond van fotoperiodisme, word

hiervolgens gemaak. As in ag geneem word dat die ryp op 29 Maart 2016, 23 weke na plant,

toegeslaan het, kan gespekuleer word dat groeiklasse langer as 5 moontlik effens vroegtydig

fisiologies ryp gedruk is. Dit kan ook verklaar waarom daar nie tussen hulle opsigtelike

groeiseisoenlengte verskille was nie. Volgens die saadverskaffer is daar groter morfologiese

verskille in die warmer dele van die land waar die groeiseisoen nie voortydig deur koue tot ‘n

einde gebring word nie.

Tabel 20. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse (vroeg geplant te Ascent op

26 Oktober 2015)/Soya bean development rate for different maturity classes (planted early at


Developmental rate (weeks)

Planting-R1 R1-R6 R6-R8 Total

Maturity class 5 8 6 6 20

Maturity class 5.9 12 6 5 23



f. Planthoogte

Planthoogteverskille tussen rywydtes vir die verskillende groeiklasse word in Fig. 20 getoon.

Die effek was nie altyd ewe groot nie en by groeiklas 7,2 (Fig. 20 d) lyk dit asof die plante in

wyer rye sowat 2cm korter was in teenstelling met langer plante in wyer rye vir die ander

groeiklasse.

48

a) b)

c) d)

Figuur 20. Sojaboonplanthoogteverskille tussen twee rywydtes vir a) groeiklas 5.0; b) groeiklas

5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (vroeg geplant te Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean

plant height differences between two row widths for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9;

c) maturity class 6.4 and d) maturity class 7.2 (planted early at Ascent on October 26, 2015).

g. Olie- en proteïenontleding

Tabel 21 toon dat die laagste olie- en proteïenontledings by groeiklasse 5 en 7.2 voorgekom het.

Groeiklas kan nie die verskille wat daar was, verklaar nie. Cultivareienskappe raak moontlik ter

sprake.

58

60

57

58

58

59

59

60

60

61

61

0,38 m 0,76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width (m)

Row width and plant height (maturity class 5; planted early)

88

95

82

84

86

88

90

92

94

96

98

0,38 m 0,76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width (m)

Row width and plant height (maturity class 5.9; planted early)

89

90

89

89

89

89

89

90

90

90

90

0,38 m 0,76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width (m)


84

82

81

82

83

84

85

0,38 m 0,76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width (m)


49 Tabel 21. Sojaboonolie- en -proteïeninhoud vir verskillende groeiklasse (vroeg geplant te

Ascent op 26 Oktober 2015)/Soya bean oil- and protein content for different maturity classes

(planted early at Ascent on October 26, 2015).

Oil % Protein %

Maturity class 5 21a 38.83a

Maturity class 5.9 21.7b 39.72b


Maturity class 7.2 20.77a 38.34a

Mean 21.29 39.22

LSD(0,05) 0.5 0.61

CV 1.2% 0.8%

E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef (Laat geplant te Ascent op 3

Desember 2015)

a. Opbrengs

Opbrengste word in Tabel 22 weergegee. Groeiklas 5 het in teenstelling met die vorige proef

wat vroeg geplant is, hierdie keer die hoogste opbrengs gegee. Die nou rye het, soos vir die

vorige twee proewe, die hoogste opbrengs gegee alhoewel die effek nie so groot was nie. Die S2

plantpopulasiebehandeling het om ‘n onverklaarbare rede nie groter opbrengste in die nouer

rye gegee nie (Fig. 21) en dit kon die gemiddeld vir die hoofeffek afgebring het. Sekere

plantpopulasie-effekte was betekenisvol maar geen duidelike tendens is daardeur weerspieël

nie (Tabel 22).

Die verskillende herhalings se opbrengste is in Figuur 22 teenoor plantpopulasie geplot. Uit

hierdie voorstellings vir die verskillende groeiklasse se reaksies op opbrengs, is dit duidelik dat

‘n opsigtelike verband afwesig was. Die plante het dus voldoende vir plantpopulasieverskille

gekompenseer sodat opbrengsreaksies nie waargeneem kon word nie. Die R2-waardes was

weereens baie klein wat beteken dat die regressielyne op byna enige manier deur die

datapunte kon loop.

Tabel 23 toon die plantpopulasies wat behaal is aan. Die proefgemiddeld was 239 218 plant/ha

en dit verteenwoordig 58% van die stand wat geplant is.

50 Tabel 22. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie (laat

geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean yield as affected by maturity class, row width

and plant population (planted late at Ascent on December 3, 2015).



S1 3.3 2.57 2.91

S2 2.71 2.58 2.64

S3 3.02 2.6 2.81

S4 2.68 2.4 2.54

Mean 2.92 2.54 2.73a



S1 2.86 2.24 2.55

S2 2.25 2.04 2.15

S3 2.8 2.18 2.49

S4 2.54 2.19 2.37

Mean 2.61 2.17 2.39b



S1 2.25 2.29 2.27

S2 2.17 2.47 2.32

S3 2.51 2.49 2.5

S4 2.25 2.17 2.21

Mean 2.3 2.35 2.33b



S1 2.44 2.44 2.42

S2 2.37 2.3 2.33

S3 2.35 2.12 2.23

S4 2.23 2.31 2.27

Mean 2.35 2.29 2.32b



S1 2.7 2.38 2.54a

S2 2.37 2.35 2.36b

S3 2.67 2.35 2.51a

S4 2.43 2.27 2.35b

Mean 2.54a 2.34b 2.44

LSD(cultivar – 0.10) = 0.13; LSD(plant pop. – 0.10) = 0.13; LSD(row width – 0.10) = 0.09; LSD(cultivar x plant

pop. - 0.10) = NS; LSD(cultivar x row width. - 0.10) = 0.19; LSD(row width x plant pop. - 0.10) = NS; cv = 11.3%

51

Figuur 21. Wisselwerking tussen sojaboonplantpopulasie en rywydte op opbrengs (geplant te

Ascent op 3 Desember 2015)/Interaction between soya bean plant population and row width on

yield (planted late at Ascent on December 3, 2015).

b. Peulgetal

Peulgetaldata word in Tabel 24 weergegee en die verband tussen peulgetal en plantpopulasie

word in Figuur 23 geïllustreer. Die R2-waardes is nie besonder groot nie, maar die konsekwente

tendens vir afnemende peulgetal per plant met toenemende plantpopulasie is waarneembaar.

c. Peulhoogte

Tabel 25 toon peulhoogtes wat in hierdie laat aangeplante proef gemeet is. Die vinnige groeier

(klas 5) het peulhoogtes van gemiddeld 6,5 cm gehad terwyl die ander klasse se peule baie hoër

gedra is. Peule was oor die algemeen hoër in die nou rye behalwe vir groeiklas 5. Die feit dat die

langer groeiklasse se nou rye vinniger toegemaak het met meer beskaduwing van die plante kan

die hoër peulvormingshoogte in nou rye moontlik verklaar.

2.7

2.4 2.4 2.3

2.7

2.3 2.4

2.3

2.0

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

2.9

3.0

Yie

ld (

T/h

a)

Plant population treatment and row width

Plant population x row width interaction on yield (over four maturity classes - planted late)

52 Tabel 23. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse en 2

rywydtes (laat geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/ Soya bean plant population at harvest in

a plant population trial with 4 maturity classes and 2 row widths (planted late at Ascent on

December 3, 2015).

Maturity class 5 Row width (cm)

Mean Population treatment

38 76

S1 186 792 95 969 141 380

S2 245 941 169 200 207 570

S3 297 702 195 614 246 658

S4 334 487 267 284 300 886

Mean 266 230 182 017 224 124



S1 245 614 107 664 176 639

S2 270 175 172 645 221 410

S3 432 964 214 474 323 719

S4 473 684 237 350 355 517

Mean 355 609 183 033 269 321



S1 200 878 90 936 145 907

S2 249 769 165 370 207 569

S3 359 460 217 544 288 502

S4 417 270 232 018 324 644

Mean 306 844 176 467 241 656



S1 200 884 116 733 158 809

S2 264 021 127 643 195 832

S3 325 146 143 285 234 215

S4 367 010 229 446 298 228

Mean 289 265 154 277 221 771



S1 208 542 102 825 155 685

S2 257 477 158 715 208 096

S3 353 818 192 729 273 274

S4 398 113 241 524 319 819

Mean 304 487 173 948 239 218

53

a)

b)

c)

d)

Figuur 22. Sojaboon plantpopulasie/opbrengs reaksie by twee rywydtes vir a) groeiklas 5.0; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Ascent op 3 Desember

2015)/Soya bean plant population/yield reaction on two row widths for a) maturity class 5.0; b)

maturity class 5.9; c) maturitu class 6.4 and d) maturity class 7.2 (planted late at Ascent on

December 3, 2015).

y = -2E-06x + 3.4562 R² = 0.1035

0

1

2

3

4

5

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; late planting -0.38m rows)

y = -1E-06x + 2.7115 R² = 0.1313

0

2

4

6

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; late planting -0.76m rows)

y = 5E-08x + 2.5946 R² = 0.0002

0

1

2

3

4

5

6

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; late planting -0.38m rows)

y = -2E-08x + 2.1686 R² = 2E-05

0

2

4

6

0 100000 200000 300000 Y

ield

(T/

ha)

Plants/ha


y = 8E-07x + 2.0574 R² = 0.0944

0

2

4

6

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 2E-07x + 2.3215 R² = 0.0032

0

2

4

6

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -5E-07x + 2.4838 R² = 0.0206

0

1

2

3

4

5

6

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -4E-07x + 2.3575 R² = 0.0091

0

1

2

3

4

5

6

0 100000 200000 300000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


54 Tabel 24. Sojaboonpeulgetal per plant soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie

(laat geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean pod number as influenced by maturity

class, row width and plant population (planted late at Ascent on December 3, 2015).



S1 94 77 86

S2 66 76 71

S3 56 60 58

S4 54 80 67

Mean 68 74 71



S1 55 85 70

S2 46 70 58

S3 33 38 36

S4 24 38 31

Mean 40 58 49



S1 51 130 91

S2 24 72 48

S3 21 41 31

S4 24 30 27

Mean 31 69 50



S1 57 151 104

S2 38 85 62

S3 42 85 64

S4 33 61 47

Mean 43 96 70



S1 65 111 88

S2 44 76 60

S3 39 57 48

S4 34 52 43

Mean 45 74 60

55

a)

b)

c)

d)

Figuur 23. Sojaboon plantpopulasie/peulgetal reaksie by twee rywydtes vir a) groeiklas 5.0 b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4; en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Ascent op 3 Desember

2015)/Soya bean plant population/pod number reaction at two row widths for a) maturity class

5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 and maturity class 7.2 (planted late at Ascent on

December 3, 2015).

y = -0.0002x + 123.33 R² = 0.3346

0

20

40

60

80

100

120

140

0 100000 200000 300000 400000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha

Plant population and pods per plant (Maturity 5; late planted -0.38m rows)

y = -6E-05x + 83.768 R² = 0.0365

0

20

40

60

80

100

120

140

0 100000 200000 300000 400000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha

Plant population and pods per plant (Maturity 5; late planted -0.76m rows)

y = -0.0001x + 80.87 R² = 0.6565

0

20

40

60

80

0 200000 400000 600000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha

Plant population and pods per plant (Maturity 5.9; late planted -0.38m rows)

y = -0.0003x + 117.58 R² = 0.6559

0

20

40

60

80

100

120

70000 170000 270000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha


y = -9E-05x + 57.52 R² = 0.3221

0

20

40

60

80

0 200000 400000 600000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0005x + 161.8 R² = 0.6186

0

50

100

150

200

0 100000 200000 300000 400000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha


y = -8E-05x + 65.341 R² = 0.1459

0

20

40

60

80

100

0 200000 400000 600000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha


y = -0.0005x + 172.72 R² = 0.3634

30

50

70

90

110

130

70000 170000 270000

Po

ds

pe

r p

lan

t

Plants/ha


56 Tabel 25. Sojaboonpeulhoogte soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie (laat

geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean pod height as influenced by maturity class,

row width and plant population (planted late at Ascent on December 3, 2015).



S1 7 8 7.5

S2 6.7 5.3 6

S3 6 6 6

S4 6.3 6.7 6.5

Mean 6.5 6.5 6.5a



S1 25 19 22

S2 23 21 22

S3 28 20 24

S4 27 22 24.5

Mean 25.8 20.5 23.1d



S1 24 15 19.5

S2 24 16 20

S3 23 16 19.5

S4 26 17 21.5

Mean 24.3 16 20.1c



S1 19 14 16.5

S2 20 13 16.5

S3 21 12.3 16.7

S4 19 16 17.5

Mean 19.8 13.8 16.8b



S1 18.8 14 16.4

S2 18.4 13.8 16.1

S3 19.5 13.6 16.5

S4 19.6 15.4 17.5

Mean 19.1a 14.2b 16.64

LSD(cultivar – 0.10) = 1.4; LSD(plant pop. – 0.10) = NS; LSD(row width – 0.10) = 0.98; LSD(cultivar x plant pop.

- 0.10) = NS; LSD(cultivar x row width. - 0.10) = 2; LSD(row width x plant pop. - 0.10) = NS; cv = 15%

57 d. Ligonderskepping

Die eenmalige stralingsonderskeppingsdata is nie statisties ontleed nie. Figuur 24 stel die

plantpopulasie-effek vir verskillende behandelingskombinasies voor. Die plante was duidelik op

hierdie stadium so ver gevorderd met blaardakvorming dat daar nie meer oënskynlike verskille

waargeneem kon word nie.


Verskille in morfologiese ontwikkeling tussen die verskillende groeiklasse word in Tabel 26

weergegee. Dit is veral die vegetatiewe fases wat ingekort is vanweë die laat plantdatum. Die

eerste ryp het 17 weke na plant voorgekom. Dis duidelik dat die groeiklasse langer as groeiklas

5 deur die ryp benadeel moes gewees het. Dit verklaar ook waarom die langer groeiklasse se

groeiseisoenlengtes nie van mekaar verskil het nie. Die ryp was vir hulle bepalend om die

seisoen te beëindig.

Tabel 26 . Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse by ‘n laat aanplanting (laat

geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean developmental rate for different maturity

classes in a late planting (planted late at Ascent on December 3, 2015).







58

a)

b)

c)

d)

Figuur 24. Verband tussen sojaboonstralingsonderskepping en plantpopulasie in twee rywydtes

vir a) groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Ascent op

3 Desember 2015)/Relationship between soya bean radiation interception and plant population

in two row widths for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 and d)

maturity class 7.2 (planted late at Ascent on December 3, 2015).

y = 2E-05x + 91.014 R² = 0.4721

70

80

90

100

110

0 200000 400000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5; late planting -0.38m rows)

y = -2E-06x + 89.111 R² = 0.0016

70

80

90

100

110

0 100000 200000 300000 400000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5; late planting -0.76m rows)

y = 3E-06x + 96.177 R² = 0.1113

70

80

90

100

110

0 200000 400000 600000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5.9; late planting -0.38m rows)

y = 9E-06x + 91.037 R² = 0.0248

70

80

90

100

110

0 100000 200000 300000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = -4E-07x + 98.798 R² = 0.0083

70

80

90

100

110

0 200000 400000 600000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = -3E-05x + 98.094 R² = 0.351

70

80

90

100

110

0 100000 200000 300000 400000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 3E-06x + 96.643 R² = 0.0099

70

80

90

100

110

0 200000 400000 600000 PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


y = 7E-05x + 76.285 R² = 0.1474

70

80

90

100

110

0 100000 200000 300000

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Plants/ha


59 f. Planthoogte

Planthoogtes word in Figuur 25 voorgestel. Dis duidelik dat planthoogtes redelik kan varieer

want die verskille wat waarneembaar is, maak nie veel sin nie. As die planthoogtes van die

vergelykbare vroeër geplante proef (Fig. 20) met hierdie planthoogtes vergelyk word, is dit net

groeiklas 5 wat in hierdie proef ietwat langer geword het.

a) b)

c) d)

Figuur 25. Sojaboonplanthoogteverskil by twee rywydtes vir a) groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c)

groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean plant height

differences in two row widths for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class

6.4 and maturity class 7.2 (planted late at Ascent on December 3, 2015).

67.9

71.3

66.0

68.0

70.0

72.0

74.0

0.38 m 0.76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width

Row width and plant height (maturity class 5; planted late)

90.0

88.8

88.0

89.0

90.0

91.0

92.0

0.38 m 0.76 m P

lan

t h

eig

ht

(cm

) Row width

Row width and plant height (maturity class 5.9; planted late)

91.7

88.8

87.0

88.0

89.0

90.0

91.0

92.0

93.0

94.0

0.38 m 0.76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width


88.3

82.5

79.0

84.0

89.0

94.0

0.38 m 0.76 m

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Row width


60 g. Olie- en proteïenontleding

Volgens Tabel 27 het groeiklas 5 die hoogste olie- en proteïenontledings getoon wat teenstellend

is met die vroeë aanplanting. Dit kan verband hou met die plantdatum wat te laat was vir die

ander cultivars om nie die groeiseisoen volledig te kon benut nie.

Tabel 27. Sojaboonolie- en proteïeninhoud vir verskillende groeiklasse by ‘n laat aanplanting

(laat geplant te Ascent op 3 Desember 2015)/Soya bean oil- and protein content for different

maturity classes in a late planting (planted late at Ascent on December 3, 2015).

Oil % Protein %

Maturity class 5 21.16b 39.5b

Maturity class 5.9 20.68b 38.89ab



Mean 20.41 38.58

LSD(0,05) 0.62 1.08

Cv 1.5% 1.4%

F. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef (Argentynse manier met 0,5m

Apacheplanter - laat geplant: 3 Desember 2015)

a. Opbrengs

Tabel 28 toon dat groeiklas 5 die hoogste opbrengs gegee het in hierdie proef. Die ander

groeiklasse se opbrengste het nie betekenisvol van mekaar verskil nie. Daar was betekenisvolle

plantpopulasie-effekte omdat die S3 plantpopulasiebehandeling se opbrengs die laagste was.

Daar is egter nie ‘n tendens om dit te verklaar nie.

Figuur 26 bevestig dat opbrengs nie verband gehou het met plantpopulasie nie. Die plante kon

dus voldoende kompenseer vir die reeks plantpopulasies wat geplant is.

Tabel 29 toon die plantpopulasies wat gemeet is aan. Die proefgemiddeld was 196 899

plante/ha en dit verteenwoordig 56% van die beplande populasie.

61 Tabel 28. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie (laat geplant te

Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean yield as influenced by maturity class and plant

population (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).

Population treatment

Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 1.97 1.58 1.95 2.06 1.89b

S2 1.93 1.33 1.62 1.65 1.63ab

S3 2.32 1.21 1 1.25 1.44a

S4 2.54 1.45 1.57 1.2 1.68ab

Mean 2.19b 1.39a 1.53a 1.53a 1.66

LSD(cultivar – 0.10) = 0.32; LSD(plant pop. – 0.10) = 0.32 LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = 0.63; cv = 27.5%

Tabel 29. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse (laat

geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean plant population in a plant population

trial with 4 maturity classes (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 168 361 155 452 221 212 211 172 153 013

S2 154 633 150 648 264 343 239 900 146 341

S3 221 212 163 638 251 704 321 882 239 204

S4 251 172 116 444 219 556 183 203 249 039

Mean 198 845 202 586 223 449 162 718 196 899

62

a) b)

c) d)

Figuur 26. Sojaboonplantpopulasie/opbrengs-reaksie vir a) groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c)

groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean

plant population/yield reaction for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class

6.4 and d) maturity class 7.2 (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).

b. Peulhoogte

Peulhoogtes was die laagste vir groeiklas 5 (Tabel 30). Die populasiehoofeffek was nie

betekenisvol nie maar volgens die betekenisvolle wisselwerking kan gesien word dat

plantpopulasie tog peulhoogtes by groeiklas 5 verhoog het vanaf 6 cm in die laagste stand tot 10

cm in die hoogste stand.

y = 3E-06x + 1.6572 R² = 0.0507

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; planted late - 0.5m rows

y = -4E-07x + 1.4786 R² = 0.0061

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

0 100000 200000 300000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; planted late - 0.5m rows

y = -1E-06x + 1.7455 R² = 0.0238

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -2E-06x + 1.7896 R² = 0.0453

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


63 Tabel 30. Sojaboonpeulhoogte soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie (laat geplant te

Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean pod height as influenced by maturity class and

plant population (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 6 21 18 16 15

S2 7 18 21 14 15

S3 9 17 17 17 15

S4 10 22 18 16 17

Mean 8a 20c 19c 16b 15

LSD(cultivar – 0.10) = 1.6; LSD(plant pop. – 0.10) = NS; LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = 3.1; cv = 14.5%

c. Morfologiese ontwikkeling

Tabel 31 toon hoe die groeiklasse se morfologiese ontwikkeling verskil het. Die vegetatiewe

periode was ietwat langer as vir die Ascentproef wat op 3 Desember 2015 geplant is (Tabel 26).

Droogtestremming was groter by hierdie proef en temperature Suid van Vrede is ook koeler en

dit speel ook ‘n rol by die ontwikkelingstempo van sojabone. As in ag geneem word dat die

eerste ryp 17 weke na plant voorgekom het, kan gesien word dat selfs groeiklas 5 nie ryp

vrygespring het nie. Die hele graanvulperiode van die langer groeiklasse het plaasgevind nadat

die eerste ryp voorgekom het en dit verklaar hul swakker opbrengs vergeleke met groeiklas 5.

Tabel 31. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse by ‘n laat aanplanting (laat

geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean developmental rate for different

maturity classes in a late planting (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).







64

d. Planthoogte

Die planthoogtes van hierdie proef (Fig. 27) was 20cm en meer korter vir die drie lang

groeiklasse vergeleke met die planthoogtes van die Ascentproewe. Dit bevestig dat daar meer

stremming was.

Figuur 27.) Sojaboonplanthoogteverskille tussen vier groeiklasse (laat geplant te Vrede/Memel

op 3 Desember 2015)/Soya bean plant height differences for four maturity classes (planted late

at Vrede/Memel on December 3, 2015).

e. Olie- en proteïenontleding

Tabel 32 toon hoe olie- en proteïenontledings tussen groeiklasse verskil het. Dit skyn asof

groeiklas 7.2 die laagste ontledings gehad het en dit kan daarmee te doen hê dat hierdie cultivar

die meeste benadeel is toe die seisoen kortgeknip is deur vroeë ryp.


(laat geplant te Vrede/Memel op 3 Desember 2015)/Soya bean oil- and protein content for

different maturity classes (planted late at Vrede/Memel on December 3, 2015).

Oil % Protein %

Maturity class 5 20.81b 38.75b

Maturity class 5.9 19.64ab 36.93ab



Mean 19.75 37.44

LSD(0,05) 1.6 2.36

Cv 4.1% 3.2%

53.3

59.6 60.4 60.8

48.0

50.0

52.0

54.0

56.0

58.0

60.0

62.0

5,0 5,9 6,4 7,2

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Plant height and maturity class (Planted late - Memel)

65 G. Sojaboonrywydteproef in ‘n “inboet” land

Foto 7 toon hoe die verskillende rywydtes bewerkstellig is terwyl Foto 8 wys hoe die

grondoppervlak tussen rye effektiewer deur nou rye bedek is.

Foto 7. Links word elke tweede ry uitgeskoffel om wye rye te bewerkstellig en regs is die

inboetry gelos om nou rye te bewerkstellig/Every second row were removed (left) to establish

wide rows and narrow rows were established (right) by leaving the replanted rows.

Foto 8. Die wye rye (links) moet nog die blaardak toemaak terwyl dit reeds by die nou rye (regs)

toegemaak het in ‘n inboetproef/The wide rows (left) haven’t canopied yet while the narrow

rows (right) have canopied fully.

66

a. Opbrengs

Figuur 28 a) illustreer ‘n 600 kg/ha voordeel wat die nou rye gehad het teenoor die wye rye.

Figuur 28 b) toon dat totale plantpopulasie per hektaar effektief verdubbel is met die inboet-

aksie toe dubbelrye gevestig is. Dit is egter nie noodwendig die rede vir hoër opbrengste in die

nou rye nie, want die eerste proef op Ascent waar ‘n Pierobonplanter getoets is, het beter

opbrengste gegee in nou rye ten spyte van ‘n laer plantpopulasie.

a) b)

Figuur 28. a) Opbrengsverskille tussen nou- en wyer rye en b) plantpopulasieverskille tussen

nou- en wye rye in ‘n sojabooninboetproef/a) Yield differences between narrow- and wide rows

and b) plant population differences in narrow- and wide rows in a soya bean replanted trial.

b. Ligonderskepping

Die stralingsonderskeppingsverskille tussen nou- en wye rye soos wat in Fig. 29 geïllustreer

word, verteenwoordig min of meer wat met die blote oog afleibaar was (Foto 8). Die nou rye het

18% meer straling onderskep as die wye rye.

2.0 1.4

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

0.455 0.91

Yie

ld (

T/h

a)

Row width (m)

Row width and yield (replacement planting)

208791

102564

0

50000

100000

150000

200000

250000

0.455 0.91

Pla

nts

/ha

Row width (m)

Row width and plant population (replacement planting)

67

Figuur 29. Stralingsonderskeppingverskille tussen nou- en wyer rye in ‘n

sojabooninboetproef/Radiation interception between narrow- and wide rows in a soya bean

replanted trial.

96

78

0

20

40

60

80

100

120

0,455 m 0,91 m

PA

R in

terc

ep

tio

n (

%)

Row width

Row width effect on PAR interception in a replanted trial

68 4. BYKOMSTIGE SOJABOONPROEWE

A. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Jim Fouche/Frankfort (vroeg geplant:

28 Oktober 2015)

Hierdie proef is op besonder sanderige grond geplant en moeilike groeitoestande is daardeur

vererger. Die warm en droë toestande met sterk winde het sandskuur van die kiemplante bevorder

sodat plantverliese na opkoms voorgekom het. Daar waar plantjies yler gestaan het sodat

beskaduwing minimaal was, het hul stammetjies skynbaar by grondvlak gebrand en die plantjies

blootgestel aan ander probleme soos swamsiektes, waterstremming, voedingstremming en stremming

deur onkruiddoders veroorsaak.

Foto 9 b) toon letsels op grondvlak waar plantjies gebrand is. Dit is ook bekend dat Rhizobium

bakterieë by hoë temperature en droogtetoestande kan vrek en dit word deur Foto 9 bevestig

waar min tot geen wortelknoppies waarneembaar is nie. Visuele inspeksie en monitering van

plantwortels kon bevestig dat wortelknopontwikkeling later in die seisoen bevredigend herstel

het. Dis onmoontlik om te bepaal of stikstofvoorsiening aan die plant op die einde

opbrengsbeperkend was. Die proef is nie as baie verteenwoordigend van normale toestande

gesien nie en is gevolglik nie baie fyn gemonitor in terme van peultellings of peulhoogtes nie.

a. Opbrengs

Tabel 33 toon dat daar betekenisvolle plantpopulasie-verskille vir opbrengs voorgekom het,

maar die tendens is nie duidelik nie. Groeiklas 5 en 7,2 het geneig om die hoogste opbrengste te

lewer.

Die plantpopulasie wat behaal is, word in Tabel 34 aandui. Dit verteenwoordig sowat 60% van

die beoogde stand. Dit kan nie uit Tabel 34 afgelei word dat opbrengsverskille in Tabel 33 deur

standverskille verklaar kan word nie. Die gebrek aan korrelasie word deur Fig. 30 bevestig.

69

a) b)

c)

Foto 9. Droogte- en hoë temperatuurskade op sandgrond aan sojabone a) verskillende mates

van skade aan 9 plante b) die regterkantste 3 plante op foto a) met brandskadeletsels by die

grondoppervlak en geen wortelknoppies nie en c) die linkerkantste 3 plante van foto a) waar

letsels herstel het en daar wel wortelknoppies is, maar baie min/Drought- and high temperature

damage on sandy soil to soya beans a) different measures of damage to 9 plants b) the three

plants on the right side of photo (a) where lesions were formed at soil surface level with no root

knots and c) the left three plants of photo (a) where lesions recovered and some root knots

formed.

70 Tabel 33. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie (vroeg geplant te

Frankfort/Jim Fouche op 28 Oktober 2015)/Soya bean yield as influenced by maturity class and

plant population (planted early at Frankfort/Jim Fouche on October 28, 2015).

Yield (t/ha)


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 2.08 2.16 2.17 2.68 2.27b

S2 1.76 1.58 1.45 1.83 1.66a

S3 2.03 1.96 1.46 2.21 1.92b

S4 1.57 1.47 1.13 1.66 1.46a

S5 2.28 1.09 1.24 1.89 1.63a

S6 2.35 1.86 1.85 2.16 2.05b

Mean 2.01b 1.69ab 1.55a 2.07b 1.83

LSD(cultivar – 0.05) = 0.32; LSD(plant pop. – 0.05) = 0.389 LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = NS; cv = 27.5%

Tabel 34. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse (vroeg

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 28 Oktober 2015)/Soya bean plant population at harvest in

a plant population trial with 4 maturity classes (planted early at Frankfort/Jim Fouche on

October 28, 2015).

Plant population per ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 150 353 168 672 212 995 188 889 180 227

S2 165 123 236 126 213 333 202 222 204 201

S3 204 444 318 642 280 359 240 000 260 861

S4 341 958 313 333 341 040 293 333 322 416

S5 310 864 310 000 388 889 341 111 337 716

S6 315 000 351 111 360 000 248 889 318 750

Mean 247 957 282 981 299 436 252 407 270 695

71

a) b)

c) d)

Figuur 30. Sojaboonplantpopulasie/opbrengs reaksie in 0,6m rywydtes vir a) groeiklas 5; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (geplant te Frankfort/Jim Fouche op 28

Oktober 2015)/Soya bean plant population/yield reaction in 0,6m row widths for a) maturity

class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 and maturity class 7.2 (planted early at

Frankfort/Jim Fouche on October 28, 2015).


Tabel 35 toon hoe die morfologiese ontwikkeling vir die verskillende groeiklasse daaruit gesien

het. Klas 5 se groeiseisoen was ‘n maand korter as die res se seisoen. Die eerste ryp het in die

22ste week na plant voorgekom wat beteken dat die drie langer groeiers se groeiseisoen

beïnvloed is deur koue.

y = 9E-07x + 1.7875 R² = 0.0325

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; early planted)

y = -6E-07x + 1.8677 R² = 0.0092

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; early planted)

y = 5E-08x + 1.533 R² = 0.0001

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -3E-06x + 2.9462 R² = 0.1722

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0 200000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


72 Tabel 35. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse in 0,6m rywydtes (vroeg

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 28 Oktober 2015)/Soya bean developmental rate for

different maturity classes plante in 0,6m rows (planted early at Frankfort/Jim Fouche on

October 28, 2015).







c. Planthoogte

Planthoogteverskille word in Figuur 31 geïllustreer. Groeiklas 5 se planthoogte toon dat die

herstel na die aanvanklike moeilike planttoestande nie soveel was as in die geval van die ander

groeiklasse nie. Hulle het in vergelyking met ander bevredigende proewe byna hulle potensiële

planthoogtes bereik en groeiklas 5 het nie.

Figuur 31. Sojaboonplanthoogteverskille tussen vier groeiklasse geplant in 0,6m rye (vroeg

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 28 Oktober 2015)/Soya bean plant height differences for

four maturity classes planted in 0,6m rows (planted early at Frankfort/Jim Fouche on October

28, 2015).

51.9

77.1 75.6

84.4

40.0

45.0

50.0

55.0

60.0

65.0

70.0

75.0

80.0

85.0

90.0

5,0 5,9 6,4 7,2

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Plant height of soya beans maturity classes (0,6 m rows; planted early)

73 d. Olie- en proteïenontleding

Volgens Tabel 36 was daar nie betekenisvolle olie- en proteïeninhoudverskille tussen

groeiklasse nie.

Tabel 36. Sojaboonolie- en proteïeninhoud vir verskillende groeiklasse by ‘n vroeë aanplanting

(vroeg geplant te Frankfort/Jim Fouche op 28 Oktober 2015)/Soya bean oil- and protein content

for four different maturity classes (planted early at Frankfort/Jim Fouche on October 28, 2015).

Oil % Protein %

Maturity class 5 22.91 41.26

Maturity class 5.9 23.2 42.1



Mean 22.64 41.12

LSD(0,05) NS NS

Cv 3.6% 2.1%

B. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Jim Fouche/Frankfort (laat geplant:

23 November 2015)

Hierdie proef is ‘n maand later as die vorige wat hierbo beskryf is geplant, omdat die reën so

lank weggebly het. Toestande was na plant baie goed en Foto 10 toon hoe die blaardak relatief

vroeg toegemaak het in die 0,6m rye. Die laaste drie weke van die groeiseisoen het ongelukkig

sonder reën verloop en dit was baie beperkend.

Foto 10. Sojaboonblaardak het relatief gou toegemaak by die rywydte van 0,6m/The soya bean

leaves canopied relatively early in row widths of 0,6m

74

a. Opbrengs

Volgens Tabel 37 het groeiklas 5 die hoogste opbrengs gehad. Die ander groeiklasse is deur laat-

droogte geknou en dit sal ook later aangedui word by die morfologiese ontwikkeling, dat ryp ‘n

rol gespeel het om die groeiseisoen voortydig tot ‘n einde te bring.

Geen betekenisvolle plantpopulasieverskille het voorgekom nie. Hierdie gebrek aan reaksie

word ook in Fig. 32 geïllustreer.

Die plantpopulasie wat behaal is, word in Tabel 38 aangetoon. Dit verteenwoordig 77% van die

beoogde gemiddelde plantpopulasie en verteenwoordig heelwat beter planttoestande as wat in

die vroeg geplante proef hierbo beskryf, ervaar is.

Tabel 37. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie in 0,6m rye (laat

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean yield as affected by maturity

class and plant population in 0,6m rows (planted late at Frankfort/Jim Fouche on November 23,

2015).

Yield (t/ha)


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 2.49 1.57 1.4 1.39 1.71

S2 2.31 1.32 1.14 1.16 1.48

S3 2.33 1.17 1.22 1.33 1.51

S4 2.26 1.48 1.2 1.34 1.57

S5 2.34 1.69 1.2 1.35 1.64

Mean 2.35c 1.45 b 1.23 a 1.31 ab 1.59

LSD(cultivar – 0.05) = 0.21; LSD(plant pop. – 0.05) = NS; LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = NS; cv = 18.2%

Tabel 38. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,6m

rywydtes (laat geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean plant

population at harvest in a plant population trial with 4 maturity classes in 0,6m rows (planted

late at Frankfort/Jim Fouche on November 23, 2015).

Plant population/ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 135 432 166 667 228 333 181 667 178 025

S2 146 605 171 111 250 000 181 111 187 207

S3 183 333 220 556 289 444 244 444 234 444

S4 209 269 242 778 327 222 303 889 270 789

S5 269 938 338 333 400 000 290 556 324 707

Mean 188 916 227 889 299 000 240 333 239 034

75

a) b)

c) d)


groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23

November 2015)/Soya bean plant population/yield reaction in 0,6m rows for a) maturity class

5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 and maturity class 7.2 (planted late at

Frankfort/Jim Fouche on November 23, 2015).

b. Peulgetal

Tabel 39 toon dat groeiklas 5 die meeste peule per plant gedra het. Dit kan daarmee verband

hou dat hierdie cultivar naby aan klaar was met sy groeiseisoen toe die laat droogte voorgekom

het. Tabel 39 veronderstel ‘n plantpopulasie-effek met die minste peule per plant by die hoogste

plantpopulasie.

Figuur 33 illustreer die verwantskap tussen peulgetal en plantpopulasie. Tendense was nie so

duidelik soos wat in vorige proewe opgemerk is nie.

y = -2E-07x + 2.3779 R² = 0.0008

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; late planted -0.6m rows)

y = 2E-06x + 1.0821 R² = 0.122

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; late planted -0.6m rows)

y = 7E-07x + 1.0132 R² = 0.071

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 1E-06x + 1.0204 R² = 0.2111

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


76 Tabel 39. Sojaboonpeulgetal per plant in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,6m

rywydtes (laat geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean pod number

in a plant population trial with 4 maturity classes in 0,6m rows (planted late at Frankfort/Jim

Fouche on November 23, 2015).

Plant population/ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 51 26 27 22 31b

S2 42 22 24 24 28b

S3 44 22 20 21 27b

S4 41 23 23 19 27b

S5 32 17 11 15 19a

Mean 42b 22a 21a 20a 26

LSD(cultivar – 0.05) = 5; LSD(plant pop. – 0.05) = 6; LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = NS; cv = 27.7%

a) b)

c) d)

Figuur 33. Sojaboonplantpopulasie/peulgetal reaksie in 0,6m rywydtes vir a) groeiklas 5; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23

November 2015)/Soya bean plant population/pod number relationship in 0,6m rows for a)

maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; maturity class 6.4 and maturity class 7.2 (planted late at

Frankfort/Jim Fouche on November 23, 2015).

y = -0.0001x + 66.565 R² = 0.3723

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

0 200000 400000

Po

ds/

pla

nt

plants/ha

Plant population and pod number (Maturity 5; planted late -0.6m rows)

y = -3E-05x + 28.058 R² = 0.1197

10

15

20

25

30

35

40

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha

Plant population and pod number (Maturity 5.9; planted late -0.6m rows)

y = -5E-05x + 35.787 R² = 0.375

10

15

20

25

30

35

40

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha


y = -3E-05x + 28.551 R² = 0.1896

10

15

20

25

30

35

40

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha


77 c. Peulhoogte

Peulhoogtes word in Tabel 40 aangetoon. Groeiklas 5 se peule het die laagste gedra. Min

verskille as gevolg van plantpopulasie het voorgekom en die een behandeling waar peule laer

gedra is (S2), maak nie logiese sin nie.

Tabel 40. Sojaboonpeulhoogte in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,6m rywydtes (laat

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean pod heights in a plant

population trial with 4 maturity classes in 0,6m rows (planted late at Frankfort/Jim Fouche on

November 23, 2015).

Plant population/ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 7 22 22 16 17b

S2 6 16 15 16 13a

S3 11 18 19 21 17b

S4 9 21 22 18 17b

S5 8 22 19 19 17b

Mean 8 a 20b 19b 18 b 16


d. Ligonderskepping

Figuur 34 illustreer die verwantskap tussen plantpopulasie en stralingsonderskepping wat op ‘n

bepaalde tydstip in die seisoen geneem is. Geen tendense vir plantpopulasie kon waargeneem

word nie.

78

a) b)

c) d)

Figuur 34. Sojaboonplantpopulasie en stralingsonderskepping in 0,6m rywydtes vir a)

groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Frankfort/Jim

Fouche op 23 November 2015)/Soya bean plant population and radiation interception in 0,6m

rows for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; maturity class 6.4 and maturity class 7.2

(planted late at Frankfort/Jim Fouche on November 23, 2015).


Tabel 41 toon dat groeiklas 5 se seisoenlengte ‘n maand korter was as die ander groeiklasse. Die

ryp het 19 weke na plant voorgekom, wat soos in die vorige proef die langer groeiklasse nadelig

beïnvloed het. Die laat droogte was ook bydraend tot die relatief kort groeiseisoen.

Tabel 41. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse in 0,6m rywydtes (laat

geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean development rate for

different maturity classes planted in 0,6m rows (planted late at Frankfort/Jim Fouche on

November 23, 2015).







y = -2E-05x + 88.63 R² = 0.0917

70

75

80

85

90

95

100

105

110

0 200000 400000

PA

R in

terc

epti

on

(%

)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5; planted late - 0.6m rows)

y = -2E-05x + 95.958 R² = 0.1903

70

75

80

85

90

95

100

105

110

0 200000 400000

PA

R in

terc

epti

on

(%

)

Plants/ha

Plant population and PAR interception (Maturity 5.9; planted late - 0.6m rows)

y = -4E-07x + 91.741 R² = 7E-05

70

80

90

100

110

0 200000 400000 600000

PA

R in

terc

epti

on

(%

)

Plants/ha


y = -6E-06x + 93.062 R² = 0.0127

70

80

90

100

110

0 200000 400000 600000 P

AR

inte

rce

pti

on

(%

)

Plants/ha


79 f. Planthoogte

Uit Figuur 35 kan afgelei word dat die groeitoestande op die keper beskou, eintlik goed was

volgens die goeie planthoogtes wat bereik is. Droogte of reën tydens graanvulling is egter

bepalend vir opbrengs en in hierdie geval was dit droogte.

Figuur 35. Sojaboonplanthoogte vir vier groeiklasse in 0,6m rye geplant (laat geplant te

Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean plant height for four maturity classes

in 0,6m rows (planted late at Frankfort/Jim Fouche on November 23, 2015).

g. Olie- en proteïenontleding

Volgens Tabel 42 was daar nie betekenisvolle olie- en proteïenontledingsverskille vir die

verskillende groeiklasse nie.


(laat geplant te Frankfort/Jim Fouche op 23 November 2015)/Soya bean oil- and protein

content for different maturity classes (planted late at Frankfort/Jim Fouche on November 23,

2015).

Oil % Protein %





Mean 21.73 40.04

LSD(0,10) NS NS

Cv 3.4% 2.1%

66.3

79.3 82.7

91.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

5,0 5,9 6,4 7,2

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Plant height and maturity class (planted late; 0,6 m rows)

80 C. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef te Lindley/Petrus Steyn (laat geplant: 23

November 2105)

Inligting aangaande hierdie proef moet gelees word met die agtergrond dat hael vroeg in die

seisoen sowel as laat tydens die graanvulperiode voorgekom het. Die laat hael was redelik straf

en daar was na die hael nie genoeg tyd vir hergroei om nog ‘n drag peule te maak nie.

a. Opbrengs

Tabel 43 toon dat groeiklas 5 die hoogste opbrengs gehad het, hoewel nie betekenisvol

verskillend van groeiklas 6.4 nie. Daar was betekenisvolle plantpopulasieverskille, maar volgens

Fig. 36 was daar nie goeie tendense op te merk nie.

Tabel 44 toon die plantpopulasies wat bereik is aan. Dit verteenwoordig 54% van die beoogde

stand. Die afleiding moet na aanleiding van vorige proewe se resultate gemaak word, dat

standverlies moontlik deur die eerste hael veroorsaak is nadat ontkieming reeds swak was.

Tabel 43. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie in 0,91m rye (laat

geplant te Lindley op 23 November 2015)/Soya bean yield as influenced by maturity class and

plant population in 0,91m rows (planted late at Lindley on November 23, 2015).

Soya bean yield (t/ha)


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2 Mean

S1 1.19 1.09 1.26 0.98 1.13b

S2 1.18 1 1.1 0.91 1.05ab

S3 1.13 0.57 0.99 1.02 0.93a

Mean 1.17b 0.89 a 1.12 b 0.97 a 1.03

LSD(cultivar – 0.05) = 0.12; LSD(plant pop. – 0.05) = 0.15; LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = NS; cv = 17.5%

81 Tabel 44. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,91m

rye (laat geplant te Lindley op 23 November 2015)/Soya bean plant population at harvest in a

plant population trial with 4 maturity classes in 0.91m rows (planted late at Lindley on

November 23, 2015).

Plant population/ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 145 706 134 924 133 211 102 037 128 970

S2 195 971 196 415 170 202 133 486 174 018

S3 219 414 212 125 176 586 132 245 185 092

Mean 187 970 181 154 160 000 122 589 162 693

a) b)

c) d)


groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Lindley op 23 November

2015)/ Soya bean plant population/yield reaction in 0.91m rows for a) maturity class 5; b)

maturity class 5.9; c) maturity class 6.4; and d) maturity class 7.2 (planted late at Lindley on

November 23, 2015).

y = 1E-06x + 0.9878 R² = 0.0473

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

0 100000 200000 300000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and Yield (Maturity 5; hail affected - 0.91m rows)

y = -3E-06x + 1.4336 R² = 0.2147

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

0 100000 200000 300000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and Yield (Maturity 5.9; hail affected - 0.91m rows)

y = -7E-08x + 1.1273 R² = 0.0003

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

0 100000 200000 300000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 8E-07x + 0.8732 R² = 0.0221

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

0 50000 100000 150000 200000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


82

b. Peulgetal

Peulgetalle was relatief tot die ander proewe, redelik laag soos wat in Tabel 45 aangedui word.

Daar was nogtans die kompensatoriese vermoë te bespeur soos wat in Fig. 37 geïllustreer word.

Tabel 45. Sojaboonpeulgetal soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie (laat geplant te

Lindley op 23 November 2015)/Soya bean pod number as influenced by maturity class and

plant population (planted late at Lindley on November 23, 2015).

Soya bean pod number (pods/plant)


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 32 33 66 55 47b

S2 25 29 31 34 30a

S3 22 25 38 40 32a

Mean 26a 29 a 45 b 43 b 36


83

a) b)

c) d)

Figuur 37. Sojaboonplantpopulasie/peulgetal reaksie in 0,91m rywydtes vir a) groeiklas 5; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (laat geplant te Lindley op 23 November

2015)/Soya bean plant population/pod number reaction in 0.91m rows for a) maturity class 5;

b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4; and d) maturity class 7.2; (planted late at Lindley on

November 23, 2015).

c. Peulhoogte

Tabel 46 toon hoe die peulhoogte vir die verskillende behandelingskombinasies gelyk het.

Groeiklasverskille het voorgekom, maar nie plantpopulasieverskille nie.

Tabel 46. Sojaboonpeulhoogte soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie (laat geplant te

Lindley op 23 November 2015)/Soya bean pod height as influenced by maturity class and plant

population (planted late at Lindley on November 23, 2015).

Soya bean pod height (cm)


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 6 14 14 12 12

S2 6 15 15 12 12

S3 6 16 14 13 12

Mean 6a 15 c 14 c 12 b 12


y = -9E-05x + 43.301 R² = 0.5589

0

20

40

60

0 100000 200000 300000

Po

ds/

pla

nt

Plants/plant

Plant population and pod number (Maturity 5; hail affected -0.91m rows)

y = -3E-05x + 35.095 R² = 0.0379 0

20

40

60

0 100000 200000 300000

Po

ds/

pla

nt

Plants/plant

Plant population and pod number (Maturity 5.9; hail affected -0.91m rows)

y = -0.0005x + 123.51 R² = 0.5013

0

20

40

60

80

100

0 100000 200000 300000

Po

ds/

pla

nt

Plants/plant


y = -0.0005x + 106.34 R² = 0.5424 0

20

40

60

80

0 50000 100000 150000 200000 P

od

s/p

lan

t

Plants/plant


84

d. Morfologiese ontwikkeling

Tabel 47 toon hoe die morfologiese ontwikkeling vir die verskillende groeiklasse verskil het.

Daar was weer nie verskille tussen die drie langer groeiklasse nie maar ryp was ‘n faktor. Die

eerste ryp het 19 weke na plant voorgekom waarna die plante vir nog ‘n week gegroei het

voordat fisiologiese rypheid ingetree het.

Tabel 47. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse in 0,91m rywydtes (laat

geplant te Lindley op 23 November 2015)/Soya bean development rate for different maturity

classes in 0.91m rows (planted late at Lindley on November 23, 2015).







e. Planthoogte

Volgens die planthoogtes wat in Fig. 38 aangetoon word, kan afgelei word dat daar stremming

voorgekom het. Die hael was beslis stremmend en die reënval was ook beperkend.

Figuur 38. Sojaboonplanthoogte vir verskillende groeiklasse in 0,91m rywydtes (laat geplant te

Lindley op 23 November 2015)/Soya bean plant height for different maturity classes planted in

0.91m rows (planted late at Lindley on November 23, 2015).

59.2

69.2 66.7

71.7

40.0

45.0

50.0

55.0

60.0

65.0

70.0

75.0

80.0

5,0 5,9 6,4 7,2

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Plant height and maturity class (planted late; 0,91 m rows)

85 f. Olie- en proteïenontleding

Tabel 48 toon geen betekenisvolle verskille vir olie- en proteïenontledings tussen groeiklasse

nie.

Tabel 48. Sojaboonolie- en proteïeninhoud vir verskillende groeiklasse by ‘n laat aanplanting in

0,9 m rye (geplant te Lindley op 23 November 2015)/Soya bean oil- and protein content for

different maturity classes when planted late in 0.91m rows (planted late at Lindley on

November 23, 2015).

Oil % Protein %





Mean 22.4 40.57

LSD(0,10) NS NS

Cv 2.4% 1.5%

D. Sojaboonplantpopulasie x groeiklasproef onder besproeiing te Oranjeville

(geplant op 28 November 2105)

a. Opbrengs

Volgens Tabel 49 het groeiklas 5 die hoogste opbrengs gehad en daarna was daar ‘n dalende

tendens met toename in groeiklasgetal. Die plantpopulasie-effek was nie betekenisvol nie.

Tabel 50 toon die plantpopulasies wat behaal is aan. Dit is duidelik dat hoë plantpopulasies nie

noodsaaklik is om uitstekende opbrengste te behaal as plantgroeitoestande goed is nie. Die

plantpopulasies was ongelukkig nie hoër nie en het nie oor ‘n wyer reeks gestrek nie weens

tegniese probleme met die planter.

Figuur 39 toon hoe die verband tussen opbrengs en plantpopulasie gelyk het. Daarvolgens was

daar nie enige plantpopulasiereaksie nie. Die plante kon dus voldoende kompenseer vir

veranderende plantestand.

86 Tabel 49. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas en plantpopulasie in 0,91m rye

(onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean yield as influenced

by maturity class and plant population in 0,9m rows (planted under irrigation at Oranjeville on

November 30, 2015).



Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 4.9 4.3 4.14 3.65 4.25

S2 5.02 3.93 3.67 3.55 4.04

S3 4.33 4.25 3.88 3.87 4.08

S4 4.46 3.98 3.79 3.91 4.04

Mean 4.68c 4.12b 3.87 ab 3.74 a 4.1


Tabel 50. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse en 4

plantpopulasies in 0,91m rye (onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November

2015)/Soya bean plant population at harvesting in a plant population trial with 4 maturity

classes and 4 plant populations in 0,91m rows (planted under irrigation at Oranjeville on

November 30, 2015).

Soya bean plants/ha


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 99 451 109 615 78 571 62 637 87 569

S2 114 835 124 725 85 714 94 231 104 876

S3 129 396 153 297 112 088 91 484 121 566

S4 157 692 175 275 142 308 120 879 149 038

Mean 125 343 140 728 104 670 92 308 115 762

87

a) b)

c) d)

Figuur 39. Sojaboonplantpopulasie/opbrengs reaksie in 0,91m rye vir a) groeiklas 5; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30

November 2015)/Soya bean plant population/yield reaction in 0,91m rows for a) maturity class

5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 en d) maturity class 7.2 (planted under irrigation

at Oranjeville on November 30, 2015).

b. Peulgetal

Tabel 51 toon dat groeiklas 7.2 die meeste peule per plant gedra het. Daar was ook ‘n tendens

dat die laagste plantestand die meeste peule per plant gevorm het met ‘n afnemende tendens

soos wat plantpopulasie toegeneem het.

Figuur 40 illustreer die tendens vir die verskillende groeiklasse.

y = -8E-06x + 5.6318 R² = 0.2707

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 100000 150000 200000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; irrigated -0.91m rows)

y = 4E-07x + 4.0586 R² = 0.0005

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 100000 150000 200000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; irrigated -0.91m rows)

y = 1E-06x + 3.7227 R² = 0.017

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 100000 150000 200000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 5E-06x + 3.2676 R² = 0.1068

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

50000 90000 130000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


88 Tabel 51. Sojaboonpeulgetal in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,91m rye (onder

besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean pod number in a plant

population trial with 4 maturity classes in 0,91m rows (planted under irrigation at Oranjeville

on November 30, 2015).

Soya bean pod number/plant


Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 125 97 117 144 121c

S2 71 83 87 126 92b

S3 68 63 86 131 87ab

S4 68 80 93 87 82a

Mean 83b 81a 96b 122c 95

LSD(cultivar – 0.05) = 11; LSD(plant pop. – 0.05) = 11; LSD(cultivar x plant pop. – 0.05) = 21; cv = 15.8%

a) b)

c) d)

Figuur 40. Sojaboonplantpopulasie/peulgetal reaksie in 0,91m rye vir a) groeiklas 5; b)

groeiklas 5.9; c) groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 (onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30

November 2015)/Soya bean plant population/pod number reaction in 0,91m rows for a)

maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity class 6.4 en d) maturity class 7.2 (planted

under irrigation at Oranjeville on November 30, 2015).

y = -0.0007x + 171.48 R² = 0.3304

0

50

100

150

200

0 100000 200000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha

Plant population and pod number (Maturity 5; irrigated -0.91m rows

y = -0.0003x + 119.69 R² = 0.199

0 20 40 60 80

100 120 140

0 100000 200000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha

Plant population and pod number (Maturity 5.9; irrigated -0.91m rows

y = -0.0002x + 118.99 R² = 0.16

0

50

100

150

0 100000 200000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha


y = -0.0008x + 192.26 R² = 0.5112

0

50

100

150

200

0 50000 100000 150000

Po

ds/

pla

nt

Plants/ha


89 c. Peulhoogte

Peulhoogtes vir die verskillende behandelingskombinasies word in Tabel 52 weergegee.

Groeiklas 5 het peule die laagste gedra. Daar was ook ‘n tendens dat peule hoër gedra is met

toenemende plantpopulasie.

Tabel 52. Sojaboonpeulhoogte in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse in 0,91m rye (onder

besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean pod height in a plant

population trial with 4 maturity classes in 0,91m rows for a) maturity class 5.0; b) maturity

class 5.9; c) maturity class 6.4 en d) maturity class 7.2 (planted under irrigation at Oranjeville




Maturity class 5

Maturity class 5.9

Maturity class 6.4

Maturity class 7.2

Mean

S1 7 16 14 12 12a

S2 7 22 12 14 14b

S3 8 22 16 14 15bc

S4 8 21 19 14 16c

Mean 7 a 20 c 15b 14 b 14

LSD(cultivar – 0.05) = 1.3; LSD(plant pop. – 0.05) = 1.3; LSD(cultivar x plant pop. - 0.05) = 2.6; cv = 12.8%


Tabel 53 toon hoe die verskillende groeiklasse verskil het in terme van morfologiese

ontwikkeling. Daar was maar twee weke se verskil in groeiseisoenlengte tussen groeiklas 5 en

die res.

Die eerste ryp het 18 weke na plant voorgekom wat beteken dat die langer groeiklasse se

groeiseisoen deur die ryp beïnvloed is.

90 Tabel 53. Sojaboonontwikkelingstempo vir verskillende groeiklasse in 0,91m rywydtes (onder

besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean development rate for

different maturity classes in 0,91m rows (planted under irrigation at Oranjeville on November

30, 2015).







e. Planthoogte

Planthoogteverskille word in Fig. 41 geïllustreer. Planthoogtes van 100 cm en hoër dui op

welige plantegroei.

Figuur 41. Sojaboonplanthoogtes vir verskillende groeiklasse (gemiddeld vir vier

plantpopulasies, onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean

plant heights for different maturity classes (planted under irrigation at Oranjeville on November

30, 2015).

79

117

109

100

50

60

70

80

90

100

110

120

130

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Maturity class and plant height (Irrigation)

91 f. Rywydte-effek vir groeiklas 6.4

Een van die groeiklasse is gekies om ook by verskillende rywydtes geplant te word. Foto 11 toon

hoe vroeg die blaardak al toegemaak het by die nou rywydtes.

i. Opbrengs

Volgens Fig. 42 het die nou rye ‘n opbrengsonderdrukkende-effek gehad ten spyte van die hoër

plantpopulasie daarvan.

Foto 11. Nou rye onder besproeiingstoestande se blaardak het toegemaak (links) teenoor die

wye rye wat nog moet toemaak (regs) - (onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30

November 2015)/The leaf canopy of narrow rows under irrigation has closed early (left) while

the wide rows have not canopied yet (planted under irrigation at Oranjeville on November 30,

2015).

a) b)

Figuur 42. Effek van rywydte op a) opbrengs en b) plantpopulasie op ‘n groeiklas 6,4

sojabooncultivar (onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Effect of row

width on a) yield an b) plant population of maturity class 6.4 (planted under irrigation at

Oranjeville on November 30, 2015).

3.8

3.1

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

0.91m 0.455m

Yie

ld (

T/h

a)

Row width (m)

Row width and yield (irrigation)

142308

175824

100000

120000

140000

160000

180000

200000

0.91m 0.455m

Pla

nts

/ha

Row width (m)

Row width and plant population achieved (irrigation)

92 ii. Peulgetal

Figuur 43 toon hoe die peulgetal afgeneem het in die nou rye alhoewel dit nie betekenisvol was

nie. Met die verhoogde plantpopulasie sou daar wel minder peule per plant verwag kon word.

Figuur 43. Invloed van rywydte op peulgetal van ‘n groeiklas 6,4 sojabooncultivar (onder

besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Influence of row width on pod

number of maturity class 6.4 (planted under irrigation at Oranjeville on November 30, 2015).

iii. Stralingsonderskepping

Figuur 44 bevestig dat die blaardak in wye rye ook die hele grondoppervlak kon bedek sodat

straling nie verlore gegaan het nie. Dit is slegs die tydperk van volle stralingsonderskepping wat

beïnvloed sou word soos wat deur Foto 11 veronderstel word.

Figuur 44. Invloed van rywydte op stralingsonderskepping van ‘n groeiklas 6,4 sojabooncultivar

(onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Influence of row width on

radiation interception with a maturity class 6.4 soya bean cultivar (planted under irrigation at

Oranjeville on November 30, 2015).

93

73

40

50

60

70

80

90

100

110

0.91m 0.455m

Po

ds/

pla

nt

Row width (m)

Row width and pod number (irrigation)

99.87 99.86

80.00

85.00

90.00

95.00

100.00

105.00

110.00

0.91m 0.455m

PA

R in

terc

ep

tio

n (

cm)

Row width (m)

Row width and PAR interception (%) (irrigation)

NS

93 g. Olie- en proteïenontleding

Geen betekenisvolle groeiklaseffekte kon vir olie- en proteïeninhoud bepaal word nie (Tabel 54).


(onder besproeiing geplant te Oranjeville op 30 November 2015)/Soya bean oil- and protein

content for different maturity classes when planted late (planted under irrigation at Oranjeville


Oil % Protein %





Mean 20.41 38.79

LSD(0,10) NS NS

Cv 4.9% 3.1%

94 E. Sojaboonrywydte x plantpopulasie x groeiklasproef te Reitz (laat geplant: 9

Desember 2015)

Foto 12 illustreer die drie nou rye waar ‘n bykomstige ry in die middel van ‘n 0,91m ry geplant

is. Langs hulle volg ‘n standaard 0,91m ry en dan is daar die 0,6m lasry.

Foto 12. Ryspasiëring met aangepaste 0,91m vierryplanter met ‘n bykomstige ry tussen die

middelste twee rye en ‘n nouer lasry (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Row spacing of

a modified 0,91m four row planter with an extra row between the two middle rows and a

narrower joining row (planted late at Reitz on December 9, 2015).

a. Opbrengs

Tabel 55 toon dat groeiklas 5 en 5.9 se opbrengste laer was as die ander twee groeiklasse s’n.

Die laagste plantpopulasie het ook die hoogste opbrengs gegee. Die rywydte-effek was ook

betekenisvol met die nouste rye wat die hoogste opbrengs gegee het.

Tabel 56 toon die plantpopulasies wat behaal is aan wat redelik bevredigend was.

Figure 45 tot 48 toon die afwesigheid van duidelike verbande tussen plantpopulasie en

opbrengs aan. Dit dui weereens op kompensering deur die plant.

95 Tabel 55. Sojaboonopbrengs soos beïnvloed deur groeiklas, rywydte en plantpopulasie (laat

geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean yield as influenced by maturity class, row

width and plant population (planted late at Reitz on December 9, 2015).



Population treatment 44.5 68.2 75.5

S1 2.26 1.72 1.51 1.83

S2 1.56 1.15 1.62 1.44

S3 1.73 1.73 1.79 1.75

Mean 1.85 1.53 1.64 1.67a


Population treatment 38 68.2 76

S1 1.91 1.82 1.72 1.82

S2 1.38 1.48 1.4 1.42

S3 1.81 1.99 1.58 1.79

Mean 1.7 1.76 1.57 1.68a



S1 2.18 1.96 2.03 2.06

S2 2.11 2.04 1.51 1.89

S3 2.38 1.94 1.93 2.08

Mean 2.22 1.98 1.83 2.01b



S1 3.05 2.14 1.75 2.5

S2 2.28 1.98 1.46 1.98

S3 1.75 1.69 1.5 1.57

Mean 2.36 1.86 1.83 2.02b



S1 2.35 1.91 1.89 2.05b

S2 1.83 1.66 1.56 1.68a

S3 1.92 1.78 1.7 1.8a

Mean 2.03b 1.78a 1.72a 1.84

LSD(cultivar – 0.05) = 0.22; LSD(plant pop. – 0.05) = 0.19; LSD(row width – 0.05) = 0.19; LSD (cultivar x plant pop. - 0.05) = 0.37; LSD (row width x plant pop. - 0.05) = NS; cv = 21.4%

96 Tabel 56. Sojaboonplantpopulasie met oestyd in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse, 3

rywydtes en 3 plantpopulasies (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean plant

population at harvesting in a plant population trial with 4 maturity classes, 3 row widths and 3

plant populations (planted late at Reitz on December 9, 2015)

Soya bean population (plants/ha)



S1 224 846 117 954 135 726 159 509

S2 358 280 190 967 198 675 249 308

S3 498 582 249 706 269 307 339 198

Mean 360 569 186 209 201 236 249 338



S1 471 564 196 748 166 974 278 428

S2 385 270 280 825 244 761 303 619

S3 378 266 297 960 273 731 316 652

Mean 411 700 258 511 228 488 299 566



S1 290 322 157 709 163 355 203 796

S2 322 761 311 578 171 851 268 730

S3 471 972 254 071 185 602 303 882

Mean 361 685 241 120 173 603 258 803



S1 213 081 131 584 157 335 167 333

S2 300 535 281 650 171 278 251 154

S3 351 474 168 339 225 030 248 281

Mean 288 363 195 857 184 548 222 256



S1 299 953 150 999 155 848 202 267

S2 341 712 266 255 196 641 268 203

S3 425 093 242 519 238 417 302 003

Mean 355 579 219 924 196 969 257 491

LSD(cultivar – 0.05) = 0.13; LSD(plant pop. – 0.05) = 0.13; LSD(row width – 0.05) = 0.09; LSD (cultivar x plant pop. - 0.05) = NS; LSD(cultivar x row width. - 0.05) = 0.19; LSD (row width x plant pop. - 0.05) = NS; cv = 11.3%

97

a) b)

c)

Figuur 45. Plantpopulasie/opbrengsreaksie vir sojaboongroeiklas 5 by a) 0,455m rywydtes; b)

0,682m rywydtes en c) 0,755m rywydtes (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Plant

population/yield reaction for soya bean maturity class 5.0 at a) 0,455m row widths; b) 0,682m

row widths and c) 0,755m row widths (planted late at Reitz on December 9, 2015).

a) b)

c)

Figuur 46. Plantpopulasie/opbrengsreaksie vir sojaboongroeiklas 5,9 by a) 0,455m rywydtes;

b) 0,682m rywydtes en c) 0,755m rywydtes (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/ Plant



y = -2E-06x + 2.4319 R² = 0.2236

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5; planted late -0.445m rows)

y = 2E-06x + 1.2184 R² = 0.0603

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0 200000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 9E-07x + 1.4584 R² = 0.0242

0

0.5

1

1.5

2

2.5

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -1E-06x + 2.1449 R² = 0.1241

0

1

2

3

0 200000 400000 600000 800000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha

Plant population and yield (Maturity 5.9; planted late -0.445m rows)

y = 5E-07x + 1.631 R² = 0.0059

0

1

2

3

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -2E-06x + 1.9458 R² = 0.0911

0

0.5

1

1.5

2

2.5

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


98

a) b)

c)





a) b)

c)





y = 3E-06x + 1.2992 R² = 0.2559

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 6E-07x + 1.828 R² = 0.0417

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0 200000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = 3E-06x + 1.2602 R² = 0.3246

0

1

2

3

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -7E-06x + 4.2404 R² = 0.4357

0

1

2

3

4

0 200000 400000 600000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -1E-06x + 2.1355 R² = 0.0529

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0 100000 200000 300000 400000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


y = -7E-06x + 3.1338 R² = 0.3106

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0 50000 100000 150000 200000 250000

Yie

ld (

T/h

a)

Plants/ha


99

b. Peulgetal

Tabel 57 toon die hoogste peulgetalle per plant vir groeiklasse 5 en 7.2; Die meeste peule per

plant het by die laagste plantpopulasies voorgekom en dit kan verklaar waarom die wyer rye die

hoogste peulgetalwaarde per plant gehad het.

Figuur 49 illustreer hoe peulgetalle per plant, soos vir die ander proewe, afgeneem het met

toenemende plantpopulasie.

c. Peulhoogte

Tabel 58 toon baie lae waardes vir peulhoogte met groeiklas 5 wat peule die laagste gedra het.

Die tendens vir plantpopulasie was nie duidelik nie en rywydte het nie ‘n effek gehad nie.


Tabel 59 toon dat daar 3 weke verskil was in die groeiseisoenlengte van groeiklas 5 en die res.

Die ryp het 17 weke na plant voorgekom wat beteken dat die drie langer groeiklasse se

groeiseisoen daardeur benadeel is.

100 Tabel 57. Sojaboonpeulgetal in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse, 3 rywydtes en 3 plant

populasies (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean pod number in a plant

population trial with 4 maturity classes, 3 row widths and 3 plant populations (planted late at

Reitz on December 9, 2015).

Soya bean pod number (pods/plant/ha)



S1 47 62 55 54

S2 39 35 44 39

S3 34 38 38 37

Mean 40 45 46 44b



S1 29 46 34 36

S2 17 21 36 24

S3 29 28 27 28

Mean 25 31 32 30a



S1 33 31 35 33

S2 25 29 36 30

S3 22 36 37 32

Mean 27 32 36 32a



S1 51 54 50 52

S2 30 35 42 36

S3 24 28 41 31

Mean 35 39 44 39b



S1 40 48 44 44b

S2 28 30 40 32a

S3 27 32 36 32a

Mean 32a 37b 40b 36a

LSD(cultivar – 0.05) = 5.3; LSD(plant pop. – 0.05) = 4.6; LSD(row width – 0.05) = 4.6; LSD (cultivar x plant pop. - 0.05) = 9.2; LSD(cultivar x row width. - 0.05) = NS; LSD(row width x plant pop. - 0.05) = NS; cv = 27.1%

101

a) b)

c) d)

Figuur 49. Sojaboonplantpopulasie/peulgetal reaksie vir a) groeiklas 5; b) groeiklas 5.9; c)

groeiklas 6.4 en d) groeiklas 7.2 geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean plant

population/pod number reaction for a) maturity class 5.0; b) maturity class 5.9; c) maturity

class 6.4 and maturity class 7.2 (planted late at Reitz on December 9, 2015).

y = -6E-05x + 58.253 R² = 0.4304

0

10

20

30

40

50

60

70

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plant/ha

Plant population and pod number (Maturity 5; planted late)

y = -4E-05x + 42.226 R² = 0.2436

0

10

20

30

40

50

60

0 200000 400000 600000 800000

Po

ds/

pla

nt

Plant/ha

Plant population and pod number (Maturity 5.9; planted late)

y = -5E-05x + 43.481 R² = 0.2075

0

20

40

60

80

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plant/ha


y = -0.0001x + 62.259 R² = 0.3083

0

20

40

60

80

0 200000 400000 600000

Po

ds/

pla

nt

Plant/ha


102 Tabel 58. Sojaboonpeulhoogte in ‘n plantestandproef met 4 groeiklasse, 3 rywydtes en 3 plant

populasies (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean pod height in a plant

population trial with 4 maturity classes, 3 row widths and 3 plant populations (planted late at

Reitz on December 9, 2015).


Maturity class 5 Row width (cm)

Mean Population treatment 44.5 68.2 75.5

S1 4 4 5 4

S2 4 5 5 5

S3 5 5 5 5

Mean 4 5 5 5a


Mean Population treatment 38 68.2 76

S1 11 11 13 12

S2 12 12 11 12

S3 11 9 9 10

Mean 12 11 11 11b



S1 12 11 9 11

S2 11 11 13 12

S3 12 12 11 12

Mean 12 11 11 11b



S1 11 9 11 10

S2 10 11 11 11

S3 9 9 9 9

Mean 10 10 10 10b

Mean over maturity classes Row width (cm)


S1 10 9 10 9a

S2 9 10 10 10b

S3 9 9 9 9a

Mean 9 10 9 9a

LSD(cultivar – 0.05) = 0.85; LSD(plant pop. – 0.05) = 0.73; LSD(row width – 0.05) = NS; LSD (cultivar x plant pop. - 0.05) = 1.5; LSD(cultivar x row width. - 0.05) = NS; LSD(row width x plant pop. - 0.05) = NS; cv = 16.7%

103 Tabel 59. Sojaboonontwikkelingstempo vir vier groeiklasse (laat geplant te Reitz op 9

Desember 2015)/Soya bean development rate for four maturity classes (planted late at Reitz on

December 9, 2015).







e. Planthoogte

Die planthoogtes wat in Fig. 50 voorgestel word, dui op stremmingstoestande omdat die

cultivars selfs onder droëlandtoestande heelwat langer kan word.

Figuur 50. Planthoogte vir vier sojaboongroeiklasse in ‘n rywydte x plantpopulasieproef (laat

geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Plant height of four soya bean maturity classes in a row

width x plant population trial (planted late at Reitz on December 9, 2015).

48.3

58.9

63.9 66.1

45.0

50.0

55.0

60.0

65.0

70.0

5,0 5,9 6,4 7,2

Pla

nt

he

igh

t (c

m)

Maturity class

Plant height of 4 maturity classes (over row widths and populations; planted late)

104 f. Olie- en proteïenontleding

Geen betekenisvolle groeiklas-effekte is vir olie- en proteïeninhoud gemeet nie (Tabel 60).

Tabel 60. Sojaboonolie- en proteïeninhoud vir vier sojaboongroeiklasse in ‘n rywydte x

plantpopulasieproef (laat geplant te Reitz op 9 Desember 2015)/Soya bean oil- and protein

content in a row width x plant population trial (planted late at Reitz on December 9, 2015).

Oil % Protein %





Mean 20.61 38.82

LSD(0,10) NS NS

Cv 4.2% 2.4%

F. Sojaboonkwaliteit oor lokaliteite ge-analiseer

a. Olie-inhoud

Min verskille is tussen groeiklasse se olie-inhoud gemeet maar groeiklas 7.2 het tog die laagste

ontleding getoon (Tabel 61). Daar was heelwat verskille tussen lokaliteite en plantdatums.

Volgens die illustrasie in Fig. 51 skyn dit asof die later aanplanting se olie-inhoud laer ontleed

het. Daar is egter ook lokaliteit- of plaasverskille as mens net na die vergelykbare proewe by

Ascent en Jim Fouche kyk.

Tabel 61. Sojaboonolie-inhoud vir vier groeiklasse en verskillende aanplantings/Soya bean oil

content for different maturity classes and different planting conditions.

Soya bean oil content (%)

Locality Maturity class

5 5.9 6.4 7.2 Mean

Ascent (planted early) 21 21.66 21.75 20.77 21.29c

Ascent (planted late) 21.16 20.68 19.84 19.94 20.41b

J Fouche (planted early) 22.91 23.2 22.2 22.27 22.64d

J Fouche (planted Late) 21.19 21.76 22.31 21.65 21.73c

Vrede/Memel (planted late) 20.81 19.64 20.37 18.2 19.75a

Lindley (planted late) 22.15 23.15 22.23 22.06 22.4d

Reitz (planted late) 21.04 20.86 20.36 20.18 20.61b

Oranjeville (irrigated) 20.67 20.11 21.05 19.83 20.41b

Mean 21.37b 21.38b 21.26b 20.61a 21.16

LSD(cultivar – 0.05) = 0.4; LSD(locality. – 0.05) = 0.57; LSD(cultivar x locality – 0.05) = 1.14; cv = 3.3%

105

Figuur 51. Sojaboonolie-inhoud vir verskillende aanplantings/Soya bean oil content for

different planting conditions.

b. Proteïeninhoud

Min verskille is tussen groeiklasse se proteïeninhoud gemeet maar groeiklas 7.2 het tog die

laagste ontleding getoon (Tabel 62). Soos met die olie-ontleding, was daar heelwat verskille

tussen lokaliteite en plantdatums. Die illustrasie van lokaliteit-effekte in Fig. 52 toon dieselfde

tendens as wat Fig. 51 ten opsigte van olie-inhoud opgemerk is. Dit skyn asof die later

aanplanting se proteïeninhoud laer ontleed het en asof daar ook lokaliteit- of plaasverskille was.

Jim Fouche en Lindley het die hoër ontledings gegee en kan moontlik verband hou met hoër

temperature omdat hulle verder Wes en warmer is.

21.29

20.41

22.64

21.73

19.75

22.4

20.61 20.41

18.5

19.5

20.5

21.5

22.5

23.5

Oil

con

ten

t (%

)

Effect of locality and planting date on oil content of soya beans

106 Tabel 62. Sojaboonproteïeninhoud vir vier groeiklasse en verskillende aanplantings/ Soya bean

protein content for different maturity classes and different planting conditions.

Soya bean protein content (%)

Locality Maturity class

5 5.9 6.4 7.2 Mean

Ascent (planted early) 38.83 39.72 39.98 38.34 39.22b

Ascent (planted late) 39.5 38.89 38.12 37.81 38.58b

J Fouche (planted early) 41.26 42.1 40.61 40.49 41.12d

J Fouche (planted Late) 39.33 40.24 40.38 40.21 40.04c

Vrede/Memel (planted late) 38.74 36.93 38.23 35.84 37.44a

Lindley (planted late) 40.32 41.07 40.7 40.18 40.57cd

Reitz (planted late) 39.49 39.1 38.45 38.25 38.82b

Oranjeville (irrigated) 39.15 38.59 39.82 37.59 38.79b

Mean 39.58b 39.58b 39.54b 38.59a 39.32

LSD(cultivar – 0.05) = 0.49; LSD(locality. – 0.05) = 0.7; LSD(cultivar x locality – 0.05) = 1.4; cv = 2.2%

Figuur 52. Sojaboonproteïeninhoud vir verskillende aanplantings/ Soya bean protein content

for different planting conditions.

39.22

38.58

41.12

40.04

37.44

40.57

38.82 38.79

36

37

38

39

40

41

42

Oil

con

ten

t (%

)

Effect of locality and planting date on protein content of soya beans

107 G. Sojabooncultivarstrookproef te Vrede (geplant: 27 Oktober 2015)

a. Opbrengs

Die verskillende sojabooncultivaropbrengste word in Fig. 53 voorgestel. Die stafie

verteenwoordig ‘n benaderde waarde vir die standaardfout.

Figuur 53. Sojaboonopbrengs soos verkry in die Vrede sojaboonstrookproewe (geplant by

Christo Cronje, Vrede op 28 Oktober 2015)/Soya bean yields from the Vrede soya bean strip

trials (planted at Christo Cronje, Vrede on October 28, 2015).


Die verskille in groeiseisoenlengtes tussen cultivars word in Fig. 54 uitgebeeld. Die

cultivarvolgorde is eenders in albei figure om vergelyking te vergemaklik. Daar is ‘n algemene

tendens dat die cultivars met groeiseisoenlengtes van 23 en 24 weke die hoër opbrengste gegee

het. Die teendeel is waar vir cultivars met groeiseisoenlengtes van 20 tot 22 weke.

4.1 3.8 3.6 3.6 3.6 3.5 3.5 3.5 3.4 3.4 3.4

3.2 3.0 2.9 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.7 2.7 2.7 2.6

2.3

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

Ton

/ha

Soya bean yield - Vrede cultivar strip trial

108

Figuur 54. Groeiperiode vir sojabone vanaf plant tot fisiologies ryp soos verkry in die Vrede

sojaboonstrookproewe (geplant by Christo Cronje, Vrede op 28 Oktober 2015)/Growth periods

for soya beans from planting date to physiological ripe in the Vrede soya bean strip trials

(planted at Christo Cronje, Vrede on October 28, 2015).

23 23 23 24

23 22

23 24 24

23 23 22 22

20 21

22 22

20 20 21

20 20 20 20

18 19 20 21 22 23 24 25

We

eks

Growth period of soya bean cultivars in the Vrede cultivar strip trials

109 5. ANDER PROEWE

A. Sonneblombemestingsproef

Volgens Tabel 63 skyn dit asof die hoofbehandelingopbrengste toevallig van mekaar verskil het

en nie as gevolg van die Boorbespuiting nie. Die hoogste opbrengs is sonder FLO-BOR behaal,

maar ongelukkig het die vergelykbare behandeling met ‘n FLO-BOR toediening se data verlore

geraak. Dit kan nie uit die oorblywende behandelings afgelei word dat daar ‘n Boortoe-

dieningsreaksie was nie.

Die variasie in opbrengste mag verband hou met die makro-element toedieningspeile wat gevolg

is. Opvolgproewe is nodig om te bepaal of dit die spesifieke produkte is wat van belang is en of

dit die spesifieke plantvoedingstoedienings is.

Tabel 63. Opbrengs vir hoof- en subbehandelings in ‘n sonneblombemestingsproef te

Rosendal/Yield for the main- and sub treatments of a sunflower fertilizer trial at Rosendal.

Main treatment With FLO-BOR Without FLO-BOR

Sub-treatments: Fertilizer mixes

Omnia 8:1:0(25) 0,5% B

Omnia 15:8:4(27)

Debsco 4:1:0(21)

Omnia 8:1:0(25) 0,5% B

Omnia 15:8:4(27)

Debsco 4:1:0(21)

Kg per ha 1874 Missing

data 1510 1855 2008 1434

110

OPSOMMING EN GEVOLGTREKKINGS

RIEMLANDSTUDIEGROEP

Die wisselbouproef is ‘n langtermynproef waar geen vergelykbare data na die eerste jaar

beskikbaar is nie.

Die rywydte- en plantpopulasieproewe vir mielies en sojabone is ook langtermynproewe. Daar

kan dus nie besliste afleidings van een jaar se resultate gemaak word nie. Die rywydtes het nie

enige opbrengsverskille by die mielies veroorsaak nie. Die 40 000 plantpopulasiebehandeling

het betekenisvol minder as die hoër plantpopulasiebehandelings geproduseer. Dit moet egter in

ag geneem word dat die ontkieming as gevolg van moeilike groeitoestande nie na wense was nie

en dat ‘n spesifieke behandelingspopulasie verwys na ‘n verkreë stand van minstens 70%

minder as waarna in die behandeling verwys word.

Die sojaboonproef se data is nie opgeteken nie omdat ontkieming maar 30% was en die laat

plantdatum was ook nie verteenwoordigend van normale toestande nie.

ASCENTSTUDIEGROEP

MIELIES: BEWERKINGSTELSELS, PLANTPOPULASIES EN RYWYDTES

Opbrengsverskille het tussen bewerkingspraktyke voorgekom maar daar was te veel

verandelikes wat gevarieer het om besliste afleidings ten opsigte van bewerking te kon maak.

Tendense sal eers oor die lang-termyn uitgelig kan word.

Mielie-opbrengste was die hoogste by Ascent (Skulpspruit) onder geenbewerkingstoestande en

dit was duidelik dat daar op hierdie plaas ‘n beter korrelasie tussen opbrengs en plantestand

was as by die ander proewe. Daar was ‘n positiewe opbrengsreaksie tot by die 100 000

plante/ha behandeling (ongeveer 80 000 plante/ha het gerealiseer). Min tot geen

plantpopulasiereaksies is by die ander proewe in terme van opbrengs gemeet nie. Op hierdie

vroeë stadium wil dit voorkom asof die plantpopulasie-effek afhanklik kan wees van die

opbrengsplafon wat deur bepaalde groeitoestande veroorsaak word. In hierdie verband is

reënval, grondchemie, grond fisiese toestande, bemesting en moontlik stralingsonderskepping

van belang.

Die opbrengste het min tussen plantpopulasies verskil omdat effektiewe kompensering

plaasgevind het deurdat graanproduksie per plant afwaarts aangepas is by hoë plantpopulasies

en opwaarts by lae populasies. Dit is aangetoon dat die aantal koppe per plant ‘n

opbrengskompenserende rol gespeel het.

Stralingsonderskepping is eenmalig na bestuiwing gemeet en dit is aangetoon dat hoër

plantpopulasies tot verhoogde stralingsonderskepping kon lei. Die effek was egter gering. Dit is

ook waargeneem dat die cultivareffek op stralingsonderskepping moontlik die effek van

rywydte kan oorskadu.

111

BEWARINGSBOERDERY MET WINTERDEKGEWASSE

Dit is bevestig dat mielies die seisoen met ‘n agterstand ten opsigte van grondwaterinhoud begin

as daar ‘n voorafgaande winterdekgewas geplant is. Verhoogde reënvaleffektiwiteit met hierdie

praktyk kan die agterstand egter potensieel baie gou uitskakel. Die rede is dat

reënvaleffektiwiteit verhoog kan word omdat die grondwaterinfiltrasie verhoog word deur

winterdekgewasse wat vergaan en dan maklik infiltreerbare kanale veroorsaak.

Die winterdekgewasbehandelings is vir baie lank deur die seisoen benadeel deur die droër

grond waarop geplant is omdat die reënval vir bykans drie maande onder-normaal was. Daar

was egter voldoende reën na bestuiwing sodat die verwagte opbrengsnadeel by die

winterdekgewasbehandelings nie gerealiseer het nie. Dit wil dus voorkom asof ‘n seisoen se

reënval baie belangriker is as die relatief klein hoeveelheid oordrag-grondwater wat verlore

mag gaan. Daar is egter ander faktore as opbrengs, soos tydigheid van plant wat moontlik ‘n rol

by besluitneming sal speel.

Meer navorsing is nodig om te bepaal onder welke toestande winterdekgewasse opvolgende

mielie-oeste tog moontlik nadelig kan beïnvloed. Op hierdie vroeë stadium lyk dit of daar net

voordele kan wees, veral in terme van grondgesondheid wat meer aandag sal geniet sodra daar

meer sekerheid is dat opbrengste nie nadelig geraak word nie. Grondbewaring is nog ‘n

voordeel wat sonder twyfel aan dekgewasse toegeskryf kan word.

SOJABOONPLANTDATUM, -PLANTPOPULASIE EN RYWYDTE

Die afgelope jaar het getoon dat die inherente opbrengspotensiaal van sojabone nie betekenisvol

afneem tot einde November nie. Sojabone wat redelik laat onder besproeiingstoestande geplant

is, het opbrengste van 4 t/ha en meer gelewer. Dit vergelyk met opbrengste van tot minder as

een ton per ha onder droëlandtoestande waar vergelykbare plantdatums gebruik is. Dit kom

dus voor asof reënvalverspreiding deur die seisoen die effek van plantdatum op

produksiepotensiaal, oorskadu.

Groeiklaskeuse is ook ‘n belangrike bepaler van opbrengspotensiaal. Dit is aangedui dat die

groeiklasse langer as 5.0 die seisoen voordeliger kon benut vir graanproduksie as hulle vroeg

geplant is. Groeiklas 5.0 het ‘n korter seisoen, wat deur laat aanplantings veroorsaak is, weer

effektiewer benut. Die langer groeiers kon nie die seisoen na ‘n laat aanplanting na behore

voltooi nie, aangesien ryp die seisoen voortydig tot ‘n einde gebring het. Die afgelope jaar se ryp

was egter twee weke vroeër as normaal en opvolgproewe in ‘n normale jaar sal meer lig op die

onderwerp kan werp.

Opsommend kan gesê word dat klimaatsfaktore soos reënval en ryp wat buite die boer se

beheer is, bepalend is vir sojaboonopbrengste. Daar kan egter binne hierdie beperkings

opgetree word om aanpassings ten opsigte van planttyd of groeiklas te maak. Abnormale jare

kan wel voorkom wanneer ryp laat kan wees. Dit kan dan die langer groeiklasse in

cultivarproewe bevoordeel, maar die boer kan nie beplan en hoop vir abnormale jare nie. Boere

moet dus keuses op grond van gesonde beginsels uitvoer en nie wanhoop as abnormale

toestande ‘n ander cultivar as wat gekies is, die beter keuse maak nie.

Die sojabone het, net soos die mielies, baie gekompenseer vir plantestandverskille. Min reaksie

is gevind vir plantpopulasiebehandelings maar die plantpopulasie reeksverspreiding was

112 vanjaar moontlik nie groot genoeg nie. Die cultivars was ook almal bosagtige tipes wat voordelig

is vir lae stande.

Dit was duidelik dat goeie opbrengste bereik kan word met baie laer plantpopulasies as wat

algemeen as aanplanthoeveelhede aanbeveel word. Die hoë aanbevelings wat gemaak word, kan

egter verstaan word omdat sojaboonontkiemingspersentasies en suksesvolle vestiging so

onseker is na aanleiding van onbeheerbare omgewingstoestande. Lae onkiemingspersentasie

van ongevaar 60% en minder is vir die afgelope seisoen waargeneem. Daar is ook opgemerk in

welke mate hitte en waaiskade op ‘n sandgrond sojaboonsaailinge na opkoms kan knou en

vernietig. ‘n Digte stand met vinniger blaarbedekking kan moontlik voorkomend tot die tipe

probleme wees. Net so kan ‘n hoë stand as versekering teen hael dien as hael vroeg sou

voorkom. Die huidige navorsing het ook getoon dat daar met bosagtige planttipes wat

voldoende kan kompenseer vir standverliese, nie noodwendig oor geplant hoef te word nie as

vroeë haelskade voorgekom het. Opvolgproewe is nodig om die minimum stand te bevestig

waar oorplant nie noodsaaklik sal wees nie.

Opbrengskompensering vir populasievariasie het voorgekom in terme van peulontwikkeling per

plant. Meer as honderd peule per plant het algemeen voorgekom by die laer plantpopulasies. As

gekyk word na die peulgetal per plant wat gekorreleerd was met plantpopulasie en nie met

opbrengs nie blyk dit dat peulgetal eerder ‘n voorspeller van plantpopulasie is en nie van

opbrengs nie.

Peulhoogtes is ook effens deur plantestand bevoordeel. Dit het egter nie voorgekom of dit van

veel praktiese belang sou wees by die laag draende groeiklas 5.0 nie. Nog hoër plantpopulasies

word in die vooruitsig gestel vir opvolgproewe om te bepaal of peulhoogtes soveel kan verhoog

met verhoogde plantestand dat dit prakties van waarde kan wees by die stroopproses waar

flexitafels nog nie gebruik word nie.

Die stralingsonderskeppings-metings is gedoen toe al die proewe volwasse en uitgegroei was.

Afhangende van groeitoestande, kan 0.91m rye die blaardak volledig toemaak en alle straling

onderskep. Rywydte kan vroeër in die seisoen van belang wees omdat nouer rye se blaardak

gouer toemaak. Dit is gevind dat die stralingsonderskepping in nou rye 18% meer kan wees as in

wye rye. Dit kan veral van belang wees waar plante as gevolg van stremming kleiner

plantraamwerke vorm of wanneer ‘n cultivar ‘n kleiner groeiwyse het.

Nou rye was in die afgelope seisoen voordelig vir droëlandopbrengs en die opbrengstoename

het gewissel vanaf 300kg/ha by ‘n laat aanplanting waar groeitoestande nie beperkend was nie

tot meer as 1000kg/ha met ‘n vroeë aanplanting waar daar meer stremming was. Daar was ‘n

onderdrukkende effek deur nouer rye onder besproeiingstoestande. Verdere navorsing onder

droëlandtoestande sal bevestig of die noury-voordeel moontlik in goeie nat jare uitgeskakel sal

word. Nou rye kan egter steeds gesien word as versekering teen ‘n sub-optimale reënjaar wat

nie voor die tyd voorspel kan word nie. Dit behoort ook voordelig te wees as hael die plante

uitdun tot ‘n vlak waar mens nie noodwendig oor hoef te plant nie.

Op hierdie stadium is daar egter nog die Sclerotinia probleem wat ‘n onbekende faktor is by nou

rye. Vinnige groeiers wat in elk geval met hul kleiner groeiwyse meer geskik is vir nou rye,

behoort oorweeg te word. Die vinnige groeiers is gewoonlik einde Maart reeds fisiologies ryp.

Dit is eers op hierdie stadium in die seisoen dat temperature laag genoeg begin daal om

Sclerotinia-ontwikkeling te bevoordeel as die vogtoestande gunstig is.

113 Sojaboonolie en –proteïenontledings het verband gehou met die groeiklas (cultivar) wat geplant

is asook met lokaliteit en plantdatum. Later plantdatums het laer ontledings tot gevolg gehad as

die groeiseisoen deur ryp beëindig is voordat die cultivar sy groeisiklus behoorlik voltooi het.

Vinniger groeiklasse mag moontlik bydraend tot beter kwaliteit wees omdat hulle hul

groeiseisoensiklus elke jaar na behore kan voltooi. In die geval van Vrede/Memel het hul

algemeen laer somertemperature moontlik ook ‘n rol gespeel maar die vroeë beëindiging van

die groeiseisoen deur die voorkoms van ryp het beslis ‘n oorheersende rol gespeel. Dit is veral

die langste groeiklas 7.2 te Vrede/Memel waar ontledings besonder laag was. Dit was 35.84%

en 18.2% vir onderskeidelik proteïen- en olie-ontleding. Hoewel die Lindley/Petrus Steyn proef

laat geplant is, was ontledings redelik hoog. Hierdie lokaliteit is die verste Wes in die

proefgebied en as sulks ook oor die algemeen warmer. Dit kan moontlik die waarneming

verklaar. Opvolgproewe oor tyd sal uitsluitsel oor die waarnemings bied.

ANDER PROEWE

Die Sonneblombemestingsproef te Rosendal het opbrengsverskille van ongeveer 600kg/ha

getoon. Daar was egter vertroebeling van resultate deurdat die toegediende

plantvoedingstofhoeveelhede van behandelings verskil het. Dit is dus nie moontlik om die

waargenome effek aan ‘n bepaalde produk of voedingselement toe te skryf nie. Opvolgwerk

behoort gedoen te word om te verklaar waarom opbrengs met 600kg/ha gevarieer het

aangesien dit ‘n groot ekonomiese implikasie inhou.

Documents

VKB LANDBOU-ONTWIKKELING NAVORSINGSVERSLAG 2016.pdf · i VKB 2015/2016 Deur: Robert Steynberg & Pieter de Wet Dept. Landbou-Ontwikkeling 2015/2016