United Nations Development Programme

Konzervimi i biodiversitetit dhe

shfryteumlzimi i qeumlndruesheumlm i tokeumls neuml Dragash

Vlereumlsim i burimeve teuml ereumls neuml Dragash - Kosoveuml

Nga Bereket Lebassi Habtezion PhD

EESS Stanford University Stanford CA

Tesfamichael Berhane Ghidey PhD Washington State University WA

amp

Asmerom Mengisteab Gilau PhD Epsilon Innovation Group Inc MD

Maj 2013

_____________________________________________________________________________________________

2

PEumlRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Komuna e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon qeuml ndodhet neuml jug teuml Kosoveumls me male teuml thepisura dhe lugina lumenjsh Peumlr shkak teuml efekteve vendase qeuml nxiten nga sipeumlrfaqja komplekse dhe ndeumlrveprimi i dukurive teuml shkalleumls seuml mesme (psh puhizeuml detare ereumlra teuml peumlrpjetateposhta qarkullime teuml musonit si dhe rryma teuml uleumlta ajrore etj) eumlshteuml me shumeuml reumlndeumlsi teuml krijohet njeuml qasje e modelimit teuml shkalleumls seuml mesme Pra neuml keumlteuml studim eumlshteuml zhvilluar njeuml modelim i rezolucionit teuml larteuml analizimi dhe piketimi i ereumls peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml lokale me mundeumlsiteuml meuml teuml mira peumlr fuqi ere qeuml kaneuml potencialin teuml identifikohen me faktorin e kapacitetit meuml teuml larteuml teuml gjenerateumls seuml shkalleumls seuml peumlrdorimit teuml energjiseuml nga era qeuml keumlrkohet neuml ateuml zoneuml Mjeti modelues i shkalleumls seuml mesme qeuml eumlshteuml peumlrdorur neuml analizeuml eumlshteuml modeli i Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (WRF) qeuml eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Nacionale e Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Nacionale peumlr Hulumtim Atmosferik (NCAR) ERA-interim (ECMWF rianalizim

teuml dheumlnat e rianalizmit nga Qendra Evropiane e Parashikimit teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme neuml rezolucion hapeumlsinor me rreth 075deg x 075deg T255 sistemi gausian I kemi peumlrdorur keumlto teuml dheumlna sepse janeuml me rezolucion meuml teuml larteuml se sa teuml dheumlnat nga NCEP qeuml janeuml me hapeumlsireuml 25 gradeuml

Gjetjet tona tregojneuml se zona e Dragashit ka rajone burimi ereumlrash qeuml ndodhen neuml zona meuml teuml larta Luginat tregojneuml shpejteumlsi teuml uleumlt dhe teuml ndryshme teuml ereumls ndeumlrsa larteumlsiteuml e meumldha dhe mesatare neuml veri lindje dhe jug kaneuml potencial teuml madh peumlr ereumlra Zona qendrore e Dragashit ka treguar shpejteumlsi shumeuml teuml ndryshueshme teuml ereumls dhe dendeumlsi teuml fuqiseuml seuml ereumls

Sa i peumlrket ndryshueshmeumlriseuml sipas stineumlve modeli WRF ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls peumlr muajin gusht qeuml peumlrfaqeumlson vereumln dhe muajin dhjetor qeuml peumlrfaqeumlson dimrin neuml vitin 1999 Teuml dy vendet e analizuara kaneuml potencial teuml mireuml teuml ereumls mireumlpo ka edhe zona teuml tjera me mundeumlsi qeuml mund teuml gjenerojneuml meuml shumeuml fuqi ere peumlr rajonin Kjo varet edhe nga shumeuml faktoreuml teuml tjereuml qeuml peumlrfshijneuml por jo veteumlm afeumlrsineuml me lidhjen neuml sistem qasjen neuml zoneuml si dhe peumlrdorimin dhe mbulimin e tokeumls ndeumlr teuml tjera Ndeumlrsa puna qeuml eumlshteuml beumlreuml ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit keumlrkohen simulime dhe veumlzhgime teuml tjera peumlr teuml skicuar njeuml nivel teuml ploteuml dhe teuml besuesheumlm teuml profileve teuml ereumlrave neuml vend

_____________________________________________________________________________________________

3

Pasqyra e leumlndeumls

1 HISTORIKU

6

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

7

3 METODOLOGJIA

8

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

12

41 Veumlrtetimi i modelit

12

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

15

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

16

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

21

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

26

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era 28

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

31

5 KONKLUZIONI

36

6 REFERENCA

40

_____________________________________________________________________________________________

4

Lista e Figurave

Figura 1 Majtas Harta politikeuml e Kosoveumls (leumlmia e studimit ttregohet neuml kuti) Djathtas 90m Rezolucioni i topografiseuml seuml zoneumls seuml studimit dmth vendet 1 and 2 8 Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territoret e mbivendosura territor teuml ashpeumlr

(D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ha 341x381 pika horizontale teuml rrjetit me 25km 5km dhe hapeumlsireuml neuml rrjet prej 1km

(b) Territori-3 larteumlsiteuml topografike ku Kosova eumlshteuml brenda kuticeuml seuml skicuar 9 Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsi ere mujore (m s-1) nga NCEP

rianalizimi neuml pikeumln e rrjetit meuml teuml afeumlrt me Poziteumln1 ku tregohen trndet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (e zezeuml) Djathtas 10m Mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml ereumls (m s-1) nga NCEP

rianalizimi peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe 1980-2010 mesatarja blu 2009

dhe gjelbeumlr 1999 10 Figura 4 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml Modeluar dhe teuml Veumlzhguar

peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 5 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml ereumls teuml Modeluar dhe Veumlzhguar peumlr muajin gusht 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 6 NORDEX N-6085 Lakorja e Fuqiseuml qeuml peumlrdoret peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen stastistikore peumlr dy Pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara 15 Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull and Rayleigh teuml krijuara peumlr Poziteumln1

(lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 16 Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln 1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 17 Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln 2 peumlr dhjetor 1999

nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 18 Figura 10 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar prodhimin e fuqiseuml mesatare dhe energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet dhe lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF me rezultatin 15 minuteumlsh 19 Figura 11 Probabiliteti i shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2

(poshteuml) peumlr muajin e gushtit 20 Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minutesh 21 Figura 13 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlrgushtin 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 22 Figura 14 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin eenergjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoren e shpeumlrndarjes Rayleigh and Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga

WRF meuml rezultat 15 min 23

_____________________________________________________________________________________________

5

Figura 15 Profili vertikal i shpejteumlsiseuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 25 Figura 16 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml zgjedhura nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km

26 Figura 17 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km 27 Figura 18 Shpejteumlsia mesatare vjetore e ereumls e modeluar 10m (1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale 1-km 28 Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht

(djathtas) neuml nivelet 50 m (Lart) dhe 100 m (poshteuml) 30 Figura 20 Mesatarja e deumlndeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 100m larteumlsi vertikale 31 Figura 21 Mesatarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 50m larteumlsi vertikale 32

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

2

PEumlRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Komuna e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon qeuml ndodhet neuml jug teuml Kosoveumls me male teuml thepisura dhe lugina lumenjsh Peumlr shkak teuml efekteve vendase qeuml nxiten nga sipeumlrfaqja komplekse dhe ndeumlrveprimi i dukurive teuml shkalleumls seuml mesme (psh puhizeuml detare ereumlra teuml peumlrpjetateposhta qarkullime teuml musonit si dhe rryma teuml uleumlta ajrore etj) eumlshteuml me shumeuml reumlndeumlsi teuml krijohet njeuml qasje e modelimit teuml shkalleumls seuml mesme Pra neuml keumlteuml studim eumlshteuml zhvilluar njeuml modelim i rezolucionit teuml larteuml analizimi dhe piketimi i ereumls peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml lokale me mundeumlsiteuml meuml teuml mira peumlr fuqi ere qeuml kaneuml potencialin teuml identifikohen me faktorin e kapacitetit meuml teuml larteuml teuml gjenerateumls seuml shkalleumls seuml peumlrdorimit teuml energjiseuml nga era qeuml keumlrkohet neuml ateuml zoneuml Mjeti modelues i shkalleumls seuml mesme qeuml eumlshteuml peumlrdorur neuml analizeuml eumlshteuml modeli i Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (WRF) qeuml eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Nacionale e Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Nacionale peumlr Hulumtim Atmosferik (NCAR) ERA-interim (ECMWF rianalizim

teuml dheumlnat e rianalizmit nga Qendra Evropiane e Parashikimit teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme neuml rezolucion hapeumlsinor me rreth 075deg x 075deg T255 sistemi gausian I kemi peumlrdorur keumlto teuml dheumlna sepse janeuml me rezolucion meuml teuml larteuml se sa teuml dheumlnat nga NCEP qeuml janeuml me hapeumlsireuml 25 gradeuml

Gjetjet tona tregojneuml se zona e Dragashit ka rajone burimi ereumlrash qeuml ndodhen neuml zona meuml teuml larta Luginat tregojneuml shpejteumlsi teuml uleumlt dhe teuml ndryshme teuml ereumls ndeumlrsa larteumlsiteuml e meumldha dhe mesatare neuml veri lindje dhe jug kaneuml potencial teuml madh peumlr ereumlra Zona qendrore e Dragashit ka treguar shpejteumlsi shumeuml teuml ndryshueshme teuml ereumls dhe dendeumlsi teuml fuqiseuml seuml ereumls

Sa i peumlrket ndryshueshmeumlriseuml sipas stineumlve modeli WRF ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls peumlr muajin gusht qeuml peumlrfaqeumlson vereumln dhe muajin dhjetor qeuml peumlrfaqeumlson dimrin neuml vitin 1999 Teuml dy vendet e analizuara kaneuml potencial teuml mireuml teuml ereumls mireumlpo ka edhe zona teuml tjera me mundeumlsi qeuml mund teuml gjenerojneuml meuml shumeuml fuqi ere peumlr rajonin Kjo varet edhe nga shumeuml faktoreuml teuml tjereuml qeuml peumlrfshijneuml por jo veteumlm afeumlrsineuml me lidhjen neuml sistem qasjen neuml zoneuml si dhe peumlrdorimin dhe mbulimin e tokeumls ndeumlr teuml tjera Ndeumlrsa puna qeuml eumlshteuml beumlreuml ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit keumlrkohen simulime dhe veumlzhgime teuml tjera peumlr teuml skicuar njeuml nivel teuml ploteuml dhe teuml besuesheumlm teuml profileve teuml ereumlrave neuml vend

_____________________________________________________________________________________________

3

Pasqyra e leumlndeumls

1 HISTORIKU

6

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

7

3 METODOLOGJIA

8

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

12

41 Veumlrtetimi i modelit

12

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

15

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

16

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

21

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

26

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era 28

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

31

5 KONKLUZIONI

36

6 REFERENCA

40

_____________________________________________________________________________________________

4

Lista e Figurave

Figura 1 Majtas Harta politikeuml e Kosoveumls (leumlmia e studimit ttregohet neuml kuti) Djathtas 90m Rezolucioni i topografiseuml seuml zoneumls seuml studimit dmth vendet 1 and 2 8 Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territoret e mbivendosura territor teuml ashpeumlr

(D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ha 341x381 pika horizontale teuml rrjetit me 25km 5km dhe hapeumlsireuml neuml rrjet prej 1km

(b) Territori-3 larteumlsiteuml topografike ku Kosova eumlshteuml brenda kuticeuml seuml skicuar 9 Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsi ere mujore (m s-1) nga NCEP

rianalizimi neuml pikeumln e rrjetit meuml teuml afeumlrt me Poziteumln1 ku tregohen trndet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (e zezeuml) Djathtas 10m Mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml ereumls (m s-1) nga NCEP

rianalizimi peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe 1980-2010 mesatarja blu 2009

dhe gjelbeumlr 1999 10 Figura 4 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml Modeluar dhe teuml Veumlzhguar

peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 5 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml ereumls teuml Modeluar dhe Veumlzhguar peumlr muajin gusht 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 6 NORDEX N-6085 Lakorja e Fuqiseuml qeuml peumlrdoret peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen stastistikore peumlr dy Pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara 15 Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull and Rayleigh teuml krijuara peumlr Poziteumln1

(lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 16 Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln 1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 17 Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln 2 peumlr dhjetor 1999

nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 18 Figura 10 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar prodhimin e fuqiseuml mesatare dhe energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet dhe lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF me rezultatin 15 minuteumlsh 19 Figura 11 Probabiliteti i shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2

(poshteuml) peumlr muajin e gushtit 20 Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minutesh 21 Figura 13 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlrgushtin 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 22 Figura 14 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin eenergjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoren e shpeumlrndarjes Rayleigh and Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga

WRF meuml rezultat 15 min 23

_____________________________________________________________________________________________

5

Figura 15 Profili vertikal i shpejteumlsiseuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 25 Figura 16 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml zgjedhura nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km

26 Figura 17 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km 27 Figura 18 Shpejteumlsia mesatare vjetore e ereumls e modeluar 10m (1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale 1-km 28 Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht

(djathtas) neuml nivelet 50 m (Lart) dhe 100 m (poshteuml) 30 Figura 20 Mesatarja e deumlndeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 100m larteumlsi vertikale 31 Figura 21 Mesatarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 50m larteumlsi vertikale 32

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

3

Pasqyra e leumlndeumls

1 HISTORIKU

6

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

7

3 METODOLOGJIA

8

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

12

41 Veumlrtetimi i modelit

12

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

15

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

16

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

21

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

26

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era 28

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

31

5 KONKLUZIONI

36

6 REFERENCA

40

_____________________________________________________________________________________________

4

Lista e Figurave

Figura 1 Majtas Harta politikeuml e Kosoveumls (leumlmia e studimit ttregohet neuml kuti) Djathtas 90m Rezolucioni i topografiseuml seuml zoneumls seuml studimit dmth vendet 1 and 2 8 Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territoret e mbivendosura territor teuml ashpeumlr

(D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ha 341x381 pika horizontale teuml rrjetit me 25km 5km dhe hapeumlsireuml neuml rrjet prej 1km

(b) Territori-3 larteumlsiteuml topografike ku Kosova eumlshteuml brenda kuticeuml seuml skicuar 9 Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsi ere mujore (m s-1) nga NCEP

rianalizimi neuml pikeumln e rrjetit meuml teuml afeumlrt me Poziteumln1 ku tregohen trndet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (e zezeuml) Djathtas 10m Mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml ereumls (m s-1) nga NCEP

rianalizimi peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe 1980-2010 mesatarja blu 2009

dhe gjelbeumlr 1999 10 Figura 4 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml Modeluar dhe teuml Veumlzhguar

peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 5 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml ereumls teuml Modeluar dhe Veumlzhguar peumlr muajin gusht 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 6 NORDEX N-6085 Lakorja e Fuqiseuml qeuml peumlrdoret peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen stastistikore peumlr dy Pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara 15 Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull and Rayleigh teuml krijuara peumlr Poziteumln1

(lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 16 Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln 1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 17 Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln 2 peumlr dhjetor 1999

nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 18 Figura 10 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar prodhimin e fuqiseuml mesatare dhe energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet dhe lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF me rezultatin 15 minuteumlsh 19 Figura 11 Probabiliteti i shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2

(poshteuml) peumlr muajin e gushtit 20 Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minutesh 21 Figura 13 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlrgushtin 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 22 Figura 14 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin eenergjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoren e shpeumlrndarjes Rayleigh and Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga

WRF meuml rezultat 15 min 23

_____________________________________________________________________________________________

5

Figura 15 Profili vertikal i shpejteumlsiseuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 25 Figura 16 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml zgjedhura nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km

26 Figura 17 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km 27 Figura 18 Shpejteumlsia mesatare vjetore e ereumls e modeluar 10m (1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale 1-km 28 Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht

(djathtas) neuml nivelet 50 m (Lart) dhe 100 m (poshteuml) 30 Figura 20 Mesatarja e deumlndeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 100m larteumlsi vertikale 31 Figura 21 Mesatarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 50m larteumlsi vertikale 32

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

4

Lista e Figurave

Figura 1 Majtas Harta politikeuml e Kosoveumls (leumlmia e studimit ttregohet neuml kuti) Djathtas 90m Rezolucioni i topografiseuml seuml zoneumls seuml studimit dmth vendet 1 and 2 8 Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territoret e mbivendosura territor teuml ashpeumlr

(D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ha 341x381 pika horizontale teuml rrjetit me 25km 5km dhe hapeumlsireuml neuml rrjet prej 1km

(b) Territori-3 larteumlsiteuml topografike ku Kosova eumlshteuml brenda kuticeuml seuml skicuar 9 Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsi ere mujore (m s-1) nga NCEP

rianalizimi neuml pikeumln e rrjetit meuml teuml afeumlrt me Poziteumln1 ku tregohen trndet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (e zezeuml) Djathtas 10m Mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml ereumls (m s-1) nga NCEP

rianalizimi peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe 1980-2010 mesatarja blu 2009

dhe gjelbeumlr 1999 10 Figura 4 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml Modeluar dhe teuml Veumlzhguar

peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 5 Analizeuml krahasuese e shpejteumlsiseuml mujore teuml ereumls teuml Modeluar dhe Veumlzhguar peumlr muajin gusht 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar) 13 Figura 6 NORDEX N-6085 Lakorja e Fuqiseuml qeuml peumlrdoret peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen stastistikore peumlr dy Pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara 15 Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull and Rayleigh teuml krijuara peumlr Poziteumln1

(lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 16 Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln 1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 17 Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln 2 peumlr dhjetor 1999

nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 18 Figura 10 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar prodhimin e fuqiseuml mesatare dhe energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet dhe lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF me rezultatin 15 minuteumlsh 19 Figura 11 Probabiliteti i shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2

(poshteuml) peumlr muajin e gushtit 20 Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minutesh 21 Figura 13 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlrgushtin 1999 nga rezultati i WRF neuml rezolucion kohor 15 minuteumlsh 22 Figura 14 Opsione teuml ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin eenergjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoren e shpeumlrndarjes Rayleigh and Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga

WRF meuml rezultat 15 min 23

_____________________________________________________________________________________________

5

Figura 15 Profili vertikal i shpejteumlsiseuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 25 Figura 16 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml zgjedhura nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km

26 Figura 17 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km 27 Figura 18 Shpejteumlsia mesatare vjetore e ereumls e modeluar 10m (1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale 1-km 28 Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht

(djathtas) neuml nivelet 50 m (Lart) dhe 100 m (poshteuml) 30 Figura 20 Mesatarja e deumlndeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 100m larteumlsi vertikale 31 Figura 21 Mesatarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 50m larteumlsi vertikale 32

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

5

Figura 15 Profili vertikal i shpejteumlsiseuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln 2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 25 Figura 16 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml zgjedhura nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km

26 Figura 17 Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale e rrjetit 1-km 27 Figura 18 Shpejteumlsia mesatare vjetore e ereumls e modeluar 10m (1999) rreth dy pozitave testuese nga modeli WRF hapeumlsireuml horizontale territoriale 1-km 28 Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht

(djathtas) neuml nivelet 50 m (Lart) dhe 100 m (poshteuml) 30 Figura 20 Mesatarja e deumlndeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 100m larteumlsi vertikale 31 Figura 21 Mesatarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr 50m larteumlsi vertikale 32

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

6

1 HISTORIKU

Energjia nga era e peumlrgjegjshme ndaj mjedisit dhe me kosto teuml uleumlt mund teuml

kontribuojeuml mjaft peumlr nevojat energjitike teuml Kosoveumls

Infrastruktura e rrjetit qeuml nuk

eumlshteuml e zhvilluar si duhet neuml zoneumln e Dragashit neuml Kosoveuml energjia e ereumls mund teuml

jeteuml njeuml burim i arsyesheumlm ekonomik peumlr energjineuml neuml ateuml rajon Shumeuml vende neuml

zhvillim dhe vende neuml tranzicion ekonomik nuk kaneuml teuml dheumlna teuml mira peumlr ereumln qeuml

mund teuml jeneuml me vlereuml peumlr planifikimin e energjiseuml Neuml shumiceumln e rasteve burimi i

veteumlm neuml dispozicion shpeshhereuml janeuml stacionet meteorologjike dhe matjet teuml ereumls neumlpeumlr

aeroporte (Banka Boteumlrore 2010) qeuml janeuml teuml pasakteuml peumlr shpeumlrndarjen e shkalleumls seuml vlereumls

neuml projekte peumlr energji nga era Neuml fakt raporti i Bankeumls Boteumlrore (2010) ka argumentuar

se do teuml ishte meuml mireuml teuml mos mbeumlshtetemi aspak mbi matjet e ereumls mbi sipeumlrfaqen e tokeumls

mireumlpo teuml shqyrtojmeuml meuml mireuml se si karakteristikat e relievit lokal teuml kombinuara me teuml

dheumlna globale teuml meteorologjiseuml sugjerojneuml se ku teuml keumlrkohen lokacionet me meuml shumeuml

ereuml Ky studim ndjek me ekzakteumlsi praktikat meuml teuml mira qeuml duhet teuml merren parasysh para

se teuml caktohen projekte teuml shtrenjta peumlr energjineuml e ereumls

Deri meuml tani me peumlrjashtim teuml disa studimeve bazeuml nuk ka teuml dheumlna teuml holleumlsishme dhe teuml

besueshme apo harteuml teuml ereumlrave neuml Kosoveuml qeuml mund teuml jeneuml teuml dobishme peumlr peumlrdorim neuml

projekte komerciale peumlr energjineuml nga era (USAID 2012 Sahiti 2012) Megjithateuml

koheumlve teuml fundit vendi ka ndeumlrmarreuml njeuml qasje gjitheumlpeumlrfshireumlse peumlr teuml modernizuar

sektorin e vet teuml energjiseuml (Taylor et al 2012) dhe kjo mund teuml konsiderohet si njeuml hap

para peumlr teuml arritur sigurineuml e energjiseuml duke peumlrdoror potencialin e energjiseuml seuml

ripeumlrteumlritshme Neuml vitin 2010 janeuml beumlreuml matjet meuml teuml plota teuml ereumls duke peumlrdorur teteuml

lokacione meteorologjike neuml nivel tokeumlsor (Fig 1 dhe Shtojca 1) dhe kaneuml mbledhur

matje njeuml-vjeccedilare (gusht 2009

korrik 2010) teuml shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls neuml kullat

ekzistuese neuml qytetet e Kosoveumls (NEK 2010) Neuml studimin e tyre NEK Technologies

(Zyrih) (2010) kaneuml arritur neuml peumlrfundimin se Kosova ka burime ere mesatare me fare pak

zona qeuml karakterizohen nga shpejteumlsi teuml ereumls qeuml tejkalojneuml 6 m s-1 njeuml shpejteumlsi minimale

e ereumls qeuml nevojitet peumlr peumlrdorim komercial teuml energjiseuml seuml ereumls (Sahiti 2012) Sikurse

Sahiti (2012) ka treguar studimi peumlr vlereumlsim paraprak me metodeumln lart-poshteuml i

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

7

Mercados (2012) tregon se Kosova ka njeuml gjenerim potencial teuml ereumls prej meuml shumeuml se

1000 MW me kapacitet teuml instaluar teuml faktorit teuml kapacitetit 25 Sidoqofteuml edhe pse

keumlto studime janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme asnjeuml prej tyre nuk ofron ndonjeuml argument

definitiv peumlr potencialin e energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml qeuml duhet teuml marreuml parasysh neuml

vlereumlsim afatgjateuml teuml burimeve teuml ereumls Prandaj identifikimi i shpeumlrndarjes gjeografike teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls duke peumlrdorur modelin neuml shkalleuml teuml mesme peumlr rajonin e Dragashit

eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml jashteumlzakonshme peumlr zhvillimin e projektit teuml energjiseuml (Lebassi-

Habtezion dhe Van Buskirk 2012)

Prandaj objektivi i keumlsaj analize qeuml merret me pjeseumln jugore teuml vendit me rajonin e

Dragashit rrjedh nga realiteti themelor se Qeveria e Kosoveumls dhe Programi peumlr Zhvillim i

Kombeve teuml Bashkuara (UNDP) njohin reumlndeumlsineuml e vlereumlsimit teuml bazuar neuml modelimin e

burimit teuml ereumls dhe zhvillimin e atlasit peumlr ereumlrat neuml meumlnyreuml qeuml politikeumlbeumlreumlsit teuml mund teuml

ndeumlrmarrin veprime teuml mireumlinformuara peumlr zhvillimin e projekteve peumlr energjineuml nga era

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumlrave ky studim ka peumlrdorur modelin teuml ereumls neuml shkalleuml teuml

mesme peumlr teuml zbutur teuml dheumlnat e papeumlrpunuara nga rianalizimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml

sqaroheshin efektet neuml shkalleuml lokale (psh topografia ereumlrat me drejtim poshteumllart etj)

Edhe pse fokusi i keumltij studimi eumlshteuml tek dy lokacionet neuml rajonin administrativ teuml

Dragashit neuml Kosoveuml autoreumlt kaneuml peumlrgatitur edhe analizeumln e shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

shkalleuml teuml mesme qeuml mbulon pjeseumln jugore teuml vendit me hapeumlsireuml prej 1 km duke zbutur teuml

dheumlnat nga rinanalizmi i peumlrkohsheumlm nga ERA (rianalizimi ECMWF

Qendra

Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit neuml Shkalleuml teuml Mesme) Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml

rajon llogaritet neuml dy pika teuml larta prej 50 dhe 100 m

2 VENDNDODHJA E STUDIMIT

Zona e Dragashit eumlshteuml njeuml rajon topografik mjaft kompleks me kodra shumeuml teuml thepisura

dhe me lugina lumenjsh Lugina e lumit neuml Resteliceuml lugina e lumit neuml Brod mali neuml

lindje teuml Breznes lumi i Plaveumls dhe rreumlketeuml e tij neuml veri Mali Sharr neuml Dragash pellgu i

lumit Lepenc neuml pjeseumln jugore teuml komuneumls drejt kufirit me Maqedonineuml janeuml disa nga

tiparet kyccedile topografike teuml zoneumls (Fig 1) Klienti ka peumlrzgjedhur dy lokacione peumlr

vlereumlsimin e thelluar teuml burimeve teuml ereumls dhe analizeumls seuml energjiseuml Koordinatat

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

8

gjeografike teuml keumlsaj zone teuml studiuar tregohen neuml kuti (Fig 1-majtas) peumlr Poziteumln 1

(gjer=421428oN gjat=206997oE) dhe Pozita2 (gjer=419473oN gjat=206651oE) janeuml

piketuar neuml Figureumln 1-djathtas Sikurse tregohet neuml Figureumln 1-djathtas Pozita1 gjendet

praneuml kufirit mes territorit teuml Dragashit dhe Prizrenit neuml 1196 m mbi nivelin e detit

(MND) dhe Pozita2 gjendet rreth 1540 m MND Vendbanimet meuml teuml afeumlrta peumlr Poziteumln

1 janeuml Brruti dhe Zgatari vendbanim tjeteumlr i afeumlrt eumlshteuml Kuk (neuml 420998oN 207137oE)

ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml praneuml Resteliceumls (neuml 419424oN 206662oE)

Figura 1 Majtas Harta Politike e Kosoveumls (zona e studimit tregohet neuml kuti) Djathtas 90 m Rezolucioni i Topografiseuml seuml Zoneumls seuml Studimit dmth Pozitat 1 dhe 2

3 METODOLOGJIA

Gjateuml zhvillimit teuml atlasit teuml ereumls neuml keumlteuml projekt modeli i Parashikimit Numerik teuml Motit

(PNM) peumlr rajonin qeuml eumlshteuml peumlrdorur ishte thelbi dinamik i Hulumtimit teuml Avancuar teuml

Hulumtimit dhe Parashikimit teuml Motit (ARW-WRF meuml tutje peumlrmendet si WRF) versioni i

modelit 341 Sistemi modelues WRF eumlshteuml zhvilluar nga Administrata Kombeumltare e

Oqeaneve dhe Atmosfereumls (NOAA) dhe nga Qendra Kombeumltare peumlr Hulumtim

Atmosferik (NCAR) me kontribute nga e mbareuml bota nga qindra universitete dhe

organizata hulumtuese Modeli (httpwwwwrf-modelorg) eumlshteuml njeuml sistem luksoz i

gjenerateumls seuml ardhshme NWP dhe mund teuml leumlvizet peumlr t u peumlrdorur si mjet hulumtues

operacional peumlr parashikim dhe hulumtime atmosferike Parametrat fizikeuml peumlrbeumlhen nga

mikrofizika parametra teuml grumbulluar skema shtresore teuml kufijve planetareuml (PBL)

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

9

opsione rrezatimi neuml valeuml teuml shkurtra dhe teuml gjata si dhe modele mbi sipeumlrfaqen e tokoeumls

(LSM) (Skamarock et al 2008)

Modeli WRF peumlrdor projeksionin e harteumls konform modelit Lambert me qendeumlr neuml gjereumlsi

420ordmN gjateumlsi 150ordmE dhe eumlshteuml konfiguruar me tre territore teuml mbivendosura neuml 25 5

dhe 1 km teuml rezolucionit horizontal me hapeumlsireuml te rrjetit neuml 152x157 316x376 dhe

341x381 peumlrkateumlsisht Territori i ashpeumlr peumlrfshin Evropeumln Afrikeumln e Veriut dhe njeuml pjeseuml

neuml verilindjes seuml Oqeanit Atlantik ku territori i mbivendosur meuml i thelleuml mbulon shtetin e

Kosoveumls dhe pjeseuml teuml vendeve fqinje (Fig 2a) Modeli ka 50 nivele sigma neuml drejtimin

vertikal pra me hapeumlsireuml teuml ndareuml neuml meumlnyreuml rasteumlsore si funksion i niveleve neuml reumlnie teuml

presionit dhe ku larteumlsia peumlrfundon neuml 50mb (~25 km nga sipeumlrfaqja) Modeli WRF

keumlrkon disa variabla statike dhe dinamike peumlr teuml punuar Informacioni statik peumlrfshin

struktureumln e terrenit peumlrdorimin e tokeumls dhe mbulimin me bimeumlsi si dhe teuml dheumlna peumlr

lokacionin gjeografik ndeumlrkoheuml qeuml teuml dheumlnat dinamike qeuml keumlrkohen janeuml kryesisht kushte

fillestare dhe teuml kufizimeve Peumlr kushte teuml kufizimit teuml sipeumlrfaqes kemi peumlrdorur 30 arc-

sec (peumlrafeumlrsisht rezolucion 1 km) teuml Hulumtimit Gjeologjik teuml SHBA-ve (USGS) peumlr

larteumlsiteuml topografike (GTOPO30 1996) dhe 30 arc-sec USGS teuml Karakteristikave teuml

Mbuleseumls seuml Tokeumls Globale (GLCC Loveland et al 1999) teuml dheumlna nga peumlrdorimi i

tokeumls qeuml janeuml zhvilluar nga 1 km i imazheve satelitore teuml Radiometrit teuml Avancuar me

Rezolucion Shumeuml teuml Larteuml (AVHRR) teuml marra neuml 1992-1993 Rezultatet e analizeumls ERA-

interim (rianalizimi ECMWF

rianalizimi i Qendreumls Evropiane peumlr Parashikim teuml Motit

neuml Shkalleuml teuml Mesme) qeuml kemi peumlrdorur kaneuml ofruar kushte fillestare dhe kufizuese teuml

hamendjes seuml pareuml neuml intervale 6-oreumlshe si peumlr Gushtin ashtu dhe peumlr Dhjetorin 1999

gjateuml simulimeve teuml modelit duke paraqitur regjistrime teuml shpejteumlsive meuml teuml uleumlta dhe meuml

teuml larta teuml ereumls peumlr ateuml vit

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

10

a) b)

Figura 2 (a) Konfigurimi i modelit WRF neuml tre territore teuml mbivendosura territori i ashpeumlr (D01) ka 152x157 D02 ka 316x376 dhe D03 ka 341x381 pika horizontale neuml rrjet me hapeumlsireuml 25km 5km dhe 1km peumlrkateumlsisht (b) Territori-3 larteumlsi topografike Kosova eumlshteuml brenda skiceumls Koordinatat janeuml gjatgjer gjeografike

Performanca e modelit WRF eumlshteuml vlereumlsuar peumlr keumlto muaj duke peumlrdorur veumlzhgimet

meteorologjike teuml arkivuara peumlr 20092010 (NEK 2010 Shtojca 1) pasi nuk ka patur

asnjeuml teuml dheumlneuml vektoriale peumlr vitin e simuluar 1999 Kutia e skicuar brenda Territorit-3

(D03) neuml Figureumln 2b tregon lokacionin e ashpeumlr teuml shtetit teuml Kosoveumls Gjithashtu Figura

2b tregon struktureumln e terrenit teuml ngjyrosur peumlr njeuml veumlshtrim teuml peumlrgjithsheumlm teuml

karakteristikave teuml veta topografike

Pas njeuml seumlreuml provash teuml modelit WRF me disa skema fizike teuml ndryshme dy muajt e

peumlrzgjedhur teuml vitit 1999 u vuneuml neuml funksionim duke ri-inicializuar modelin ccedildo javeuml

peumlrmes peumlrdorimit teuml analizeumls seuml shkalleumls seuml gjereuml teuml peumlrkohshme teuml ERA-s hamendja e

pareuml peumlr teuml peumlrftuar motin e azhurnuar sinoptik informacion peumlr temperatureumln e

sipeumlrfaqes seuml dheut dhe detit dhe parametra teuml tjereuml teuml reumlndeumlsisheumlm teuml peumlrshkruar nga

Bougeault dhe Lacarrere (1989) Kain dhe Frisch (1992) Janjic (1996) Dudhia (1989)

dhe Lozej dhe Bornstein (1999)

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

11

Simulimet e shkalleumls seuml mesme teuml klimeumls me rezolucion teuml larteuml keumlrkojneuml burime

kompjuterike shumeuml teuml shtrenjta Ky projekt nuk ka burime peumlr teuml beumlreuml simulim njeuml vjeccedilar

Si rezultat kemi peumlrzgjedhur vitin peumlrfaqeumlsues klimatologjik duke peumlrdorur teuml dheumlnat 30

vjeccedilare (1980-2010) teuml NCEP Figura 3-majtas tregon serineuml kohore teuml shpejteumlsiseuml mujore

teuml ereumls peumlr secilin vit peumlr periudheumln nga 1980 deri neuml 2010 (gri) dhe shpejteumlsineuml mesatare

teuml ereumls peumlr klimeuml afatgjate (zi)

Figura 3 Majtas Sipeumlrfaqe (10m AGL) neumlnkupton shpejteumlsineuml mujore teuml ereumls (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt teuml rrjetit me Poziteumln1 qeuml paraqet trendet vjetore peumlr periudheumln mes 1980-2010 (gri) dhe trendin klimatologjik peumlr teuml njeumljteumln periudheuml (zi) Djathtas Shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls 10m (m s-1) nga rianalizimi NCEP neuml pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me Poziteumln1 peumlr vitet e peumlrzgjedhura dmth e kuqe mesatarja peumlr 1980-2010 e kalteumlr 2009 dhe e gjelbeumlr 1999

Neuml peumlrgjitheumlsi ky model tregon ereumlrat e forta teuml dimrit neuml sezonin Neumlntor deri neuml Mars teuml

pasuara nga trendi neuml zbritje gjateuml Pranvereumls dhe ereumlrat e uleumlta neuml sezonin veror (Prill deri

neuml Tetor) Keumlshtu janeuml prodhuar njeuml seumlreuml modelesh peumlr pikeumln meuml teuml afeumlrt neuml rrjet me

Poziteumln 1 (Fig 3) Figura 3-djathtas tregon seriteuml kohore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr vitet

me praneuml mesatares klimatologjike (vija e kuqe) Edhe pse ky model konfirmon trendin

vjetor dhe mujor teuml ereumls peumlrmbi Poziteumln1 gjithashtu tregon se trendi meuml i peumlrputhsheumlm

me statistikat klimatologjike eumlshteuml viti 1999 (vija e gjelbeumlr) Edhe pse ereumlrat janeuml disi meuml

teuml uleumlta gjateuml sezonit klimatologjik teuml ereumlrave teuml forta viti 2009 (vija e kalteumlr) neuml

dhjeteumlvjeccedilarin aktual eumlshteuml gjithashtu njeuml tjeteumlr trend qeuml peumlrputhet mireuml Ky vit eumlshteuml

gjithashtu i reumlndeumlsisheumlm peumlr shkak teuml disponueshmeumlriseuml relative teuml teuml dheumlnave veumlzhguese

peumlr vlereumlsimin e performanceumls seuml modelit

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

12

Viti meuml i afeumlrt me mesataren 30-vjeccedilare teuml rianalizimit klimatik NCEP eumlshteuml peumlrzgjedhur

keumlshtu peumlr teuml simuluar dy pozitat peumlr vlereumlsimin e burimit teuml energjiseuml nga era Viti 1999

eumlshteuml meuml praneuml mesatares ndeumlrsa 2009 vjen pas tij (Fig 3-djathteuml) Gjithashtu neuml keumlteuml

figureuml tregohet se shpejteumlsiteuml e ereumls neuml dimeumlr peumlr vitin 2009 kaneuml disa devijime nga klima

mesatare Si rezultat i keumlsaj kemi peumlrzgjedhur vitin 1999 peumlr studimin e modelit Peumlr meuml

tepeumlr duke identifikuar sezonet e ereumls mbi ateuml poziteuml kemi peumlrzgjedhur dy muajt

peumlrfaqeumlsues njeuml neuml dimeumlr (dhjetor) dhe tjetrin neuml vereuml (gusht) ku mesatarja e tyre do teuml

jeteuml e ngjashme me fushat vjetore teuml ereumls neuml rajon Ne e kemi nisur analizeumln toneuml duke

veumlrtetuar rezultatet kundrejt veumlzhgimeve Meqeuml nuk ka patur teuml dheumlna peumlr veumlrtetim peumlr

vitin 1999 ne kemi shfryteumlzuar teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml mesatare mujore teuml ereumls peumlr vitin

2009 nga teteuml stacione neuml Kosoveuml (Fig 1) Sikurse paraqitet neuml Figureumln 3 veumlreni se

klimatologjia peumlr vitin 1999 dhe 2009 eumlshteuml e ngjashme me peumlrjashtim teuml disa dallimeve

teuml vogla gjateuml muajve teuml dimrit

Seuml fundmi duke peumlrdorur rezultatet e modelit WRF peumlr ccedildo 15 minuta peumlr terrenin 3 janeuml

nxjerreuml shpejteumlsia e ereumls dhe vlerat e drejtimit peumlr Poziteumln1 dhe Poziteumln2 Analizat

statistikore teuml shpeumlrndarjes lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls janeuml beumlreuml peumlr

secileumln poziteuml Ne kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml nivelin 10 50

dhe 100 m prej nga eumlshteuml llogaritur dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls peumlr rajonin e Dragashit

4 REZULTATET DHE DISKUTIMI

41 Veumlrtetimi i modelit

Peumlr faktin qeuml modelet e ereumls neuml shkalleuml teuml mesme janeuml meuml seuml shumti peumlrshkrime teuml

thjeshtuara teuml boteumls reale ato mund teuml shfaqin gabime dhe prirje mjaft dometheumlneumlse

Prandaj eumlshteuml me reumlndeumlsi teuml veumlrtetohen rezultatet neuml meumlnyreuml qeuml teuml rritet sakteumlsia e hartave

teuml ereumls neuml shkalleuml teuml mesme Peumlr meuml tepeumlr neumlse hartat me shkalleuml teuml mesme do teuml ishin

paraqitje teuml peumlrkryera teuml klimeumls mesatare teuml ereumls peumlr shkak teuml karakteristikave specifike teuml

lokacionit si majat e kodrave luginat etj modelimi i ereumls neuml mikro-shkalleuml eumlshteuml me

reumlndeumlsi peumlr llogaritje teuml duhur Keumlshtu neuml keumlteuml analizeuml rezultatet e modelit neuml shkalleuml teuml

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

13

mesme janeuml veumlrtetuar duke peumlrdorur matjet njeuml-vjeccedilare teuml matjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml

teteuml pozita teuml ereumls teuml regjistruara gjateuml periudheumls 20092010 Megjithateuml duhet veumlrejtur se

nuk ka patur teuml dheumlna nga veumlzhgimi peumlr veumlrtetimin e modelit peumlr vitin 1999 neuml Kosoveuml

viti peumlr teuml cilin eumlshteuml simuluar modelimi Prandaj meqeuml mesatarja mujore e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls neuml vitin 2009 (NEK 2010) ka qeneuml trendi meuml i peumlrshtatsheumlm peumlr vlerat

klimatologjike dhe se shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml veumlzhguara teuml ereumls kaneuml qeneuml neuml

dispozicion peumlr teteuml stacione neuml vend (Fig 1 Shtojca 1) keumlto vlera mesatare teuml teuml

dheumlnave janeuml peumlrdorur peumlr teuml veumlrtetuar performanceumln e modelit WRF Sipas shpejteumlsiseuml seuml

veumlzhguar teuml ereumls neuml peumlrgjitheumlsi muajt dhjetor deri neuml maj peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml

forta dhe qershori deri neuml neumlntor peumlrbeumljneuml sezonin e ereumlrave teuml buta Kjo tregon reumlndeumlsineuml

e ndryshueshmeumlriseuml sezonale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls lidhur me planifikimin e energjiseuml nga

era

Duke patur parasysh se veteumlm dy muaj neuml vit janeuml riprodhuar si peumlrfaqeumlsues teuml

regjistrimeve meuml teuml larta dhe meuml teuml uleumlta teuml ereumls peumlr vitin 1999 modeli i mesatares vjetore

teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml stacion (488 m s-1) eumlshteuml ndeumlrlidhur mireuml me vlerat e veumlzhguara

(449 m s-1) me prirjen e peumlrgjithshme pozitive (mbivlereumlsimi i modelit) prej 039 m s-1

Ndeumlrsa WRF mbivlereumlsoi messataren mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls me 111 m s-1 ai

neumlnvlereumlsoi lehteuml vlerat e gushtit me rreth (minus) -034 m s-1 Nga aspekti kualitativ

vlerat statistikore kaneuml qeneuml edhe teuml modeluara neuml histogram peumlr teuml treguar performanceumln

parashikuese teuml modelit peumlr secilin nga teteuml stacionet individuale Figura 4 tregon se

modeli ka mbivlereumlsuar parashikimet peumlr dhjetor neuml peseuml nga teteuml stacione Edhe pse

WRF ka neumlnvlereumlsuar lehteuml vlerat neuml njeuml stacion (3) ai ka parashikuar mireuml neuml dy

stacione teuml tjera (4 dhe 8) Po ashtu teksa modeli WRF ka neumlnvlereumlsuar parashikimet e

gushtit neuml kateumlr nga teteuml stacione sikurse tregohet neuml Figureumln 5 ai ka mblivlereumlsuar lehteuml

neuml njeuml stacion (5) dhe ka parashikuar me sakteumlsi neuml tre stacione teuml tjera (1 4 dhe 8)

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

14

Figura 4 Analiza krahasuese e shpejteumlsive mujore teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin dhjetor 1999 (modeluar) dhe 2009 (veumlzhguar)

Figura 5 Analizeuml krahasimore e shpejteumlsive teuml ereumls teuml Modeluara dhe Veumlzhguara peumlr muajin gusht 1999 (modeluara) dhe 2009 (veumlzhguara)

Kapp dhe Jaisli 2010 kaneuml njeuml peumlrshkrim teuml holleumlsisheumlm teuml stacioneve teuml peumlrdorura peumlr

vlereumlsimin neuml kuptim teuml lokacionit dhe larteumlsiseuml gjeografike qeuml paraqiten neuml Figureumln 1

dhe Shtojceumln 1 teuml keumltij raporti Neuml peumlrgjitheumlsi WRF e konfiguruar me rezolucion teuml larteuml

neuml hapeumlsireuml dhe koheuml ka parashikuar me sakteumlsi shpejteumlsiteuml e ereumls mbi Kosoveuml peumlr muajt

gusht dhe dhjetor 1999 Edhe pse puna qeuml eumlshteuml kryer ka qeneuml peumlrfaqeumlsuese e mireuml e vitit

keumlrkohen meuml shumeuml simulime dhe veumlzhgime peumlr teuml paraqitur njeuml nivel teuml pranuesheumlm teuml

profileve teuml ereumls mbi vend Ndikimi disi meuml i larteuml neuml dhjetor eumlshteuml neuml peumlrputhje me ereumln

meuml teuml forteuml neuml dimeumlr neuml 1999 neuml krahasim me 2009 (Fig 3) Neuml vereumln e vitit 1999 dhe

vitit 2009 klimatologjia eumlshteuml e 3 ngjashme ndaj dhe neuml krahasime rezultatet paraqiten si

ndikime teuml uleumlta mbi ereumlrat e gushtit

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

15

42 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml poziteuml

Sikurse tregohet dhe neuml metodologji teuml dheumlnat peumlr shpejteumlsineuml e ereumls nga modeli WRF

janeuml nxjerreuml ccedildo 15 minuta dhe vlerat e shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls janeuml nxjerreuml peumlr

Pozitat 1 dhe 2 Meuml pas analizat statistikore teuml shpeumlrndarjeve lokale teuml shpejteumlsiseuml seuml

ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml secileumln poziteuml janeuml zhvilluar me shpeumlrndarjen e shpejteumlsiseuml seuml

ereumls me shkalleuml teuml klasifikimit 1 m s-1 dhe shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls neuml 12 sektoreuml

Meuml voneuml janeuml ndeumlrtuar shpejteumlsia e ereumls dhe lakoret e drejtimit teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls

Dendeumlsia mesatare e ajrit eumlshteuml vlereumlsuar nga ngritjet peumlrkateumlse teuml teuml dy pozitave dhe

dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls eumlshteuml vlereumlsuar peumlr secileumln poziteuml peumlr muajt gusht dhe

dhjetor Intensiteti i turbulenceumls (IT) seuml ereumlrave qeuml janeuml parregullsi teuml ereumlrave mund teuml

shkaktojneuml reduktime teuml energjiseuml dhe ngarkeseuml shteseuml peumlr peumlrpunim Peumlr teuml vlereumlsuar

madheumlsineuml e saj eumlshteuml peumlrllogaritur vlera mesatare duke peumlrdorur devijimin standard teuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls teuml normalizuar nga shpejteumlsia mesatare e ereumls neuml secileumln poziteuml

Ashpeumlrsia e sipeumlrfaqes neuml secileumln poziteuml eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga konturet e ereumls

duke peumlrdorur matje teuml dyta neuml nivel 49 m teuml modelit Probabiliteti i funksioneve teuml

dendeumlsiseuml shpeumlrndarjeve Rayleigh dhe Weibull qeuml janeuml peumlrafrime teuml mira analitike teuml

shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls janeuml modeluar gjithashtu Seuml fundmi janeuml peumlrllogaritur

rendimenti i energjiseuml dhe faktori i kapacitetit nga teuml dheumlnat e modelit dhe nga

shpeumlrndarjet Rayleigh dhe Weibull

Funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml Weibull ka parametra neuml 2-shkalleuml parametri i

shkalleumls-a qeuml paraqet maksimumin e shpeumlrndarjes dhe parametri i formeumls-c Kur

supozohet parametri i formeumls-c i 2 dhe peumlrllogaritet faktori i formeumlsuar nga shkalla-a

shpeumlrndarja qeuml rezulton quhet shpeumlrndarja Rayleigh Shpeumlrndarja Rayleigh zbatohet

veteumlm neuml disa rajone teuml ereumls Parametrat Weibull dhe Rayleigh janeuml peumlrllogaritur dhe

modeluar duke peumlrdorur njeuml mjet softuerik teuml quajtur ALWIN (ALWIN 2013) Pas

peumlrllogaritjes seuml shpeumlrndarjeve Weibull dhe Rayleigh dhe peumlrzgjedhjes seuml turbineumls nga

katalogu neuml paketeumln ALWIN rendimenti i energjiseuml eumlshteuml llogaritur duke integruar

lakoren e fuqiseuml seuml turbineumls teuml shumeumlzuar me funksionin e probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr

shpejteumlsi teuml ereumls Veumlreni se funksioni i probabilitetit teuml dendeumlsiseuml peumlr shpejteumlsineuml e ereumls

eumlshteuml peumlrllogaritur nga shpeumlrndarja Weibull Faktori i kapacitetit teuml turbineumls qeuml eumlshteuml

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

16

maseuml e efikasitetit teuml turbineumls eumlshteuml peumlrllogaritur gjithashtu nga shkalla mes rezultatit teuml

energjiseuml me inputin e energjiseuml Peumlr keumlteuml projekt eumlshteuml peumlrdorur NORDEX N-6085 peumlr

teuml dyja pozitat Kjo turbineuml ka njeuml pikeuml kontrolli dhe larteumlsineuml kryesore neuml 85 m fuqi

nominale prej 1371 kW dhe shpejteumlsia e forteuml prej 35 dhe 25 m s-1 peumlrkateumlsisht (Fig 6)

Figura 6 Lakorja e fuqiseuml NORDEX N-6085 e peumlrdorur peumlr teuml vlereumlsuar shpeumlrndarjen statistikore peumlr dy pozitat e peumlrzgjedhura duke peumlrdorur ereumlra teuml modeluara

421 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr dhjetor

Lakoret e shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Weibull Figurat 7 (lart dhe poshteuml)

tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara duke

peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999 peumlr teuml dyja Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Teuml

dheumlnat kaneuml qeneuml ccedildo 15 min neuml larteumlsi 10 m Mbi Nivelin e Tokeumls (MNT) dhe ka patur

2977 teuml dheumlna peumlr shpejteumlsineuml e ereumls dhe drejtimin e ereumls neuml peumlrllogaritje Shiritat e kalteumlr

janeuml frekuenca e ereumls neuml secileumln kategori Peumlr shembull 10 e shpejteumlsiseuml seuml ereumls shtrihet

mes 1 dhe 2 m s-1 peumlr Poziteumln1 dhe e njeumljta peumlrqindje mes 0 dhe 1 m s-1 peumlr Poziteumln2

Vija e ploteuml e zezeuml eumlshteuml shpeumlrndarja Weibull neuml larteumlsineuml kryesore qeuml eumlshteuml 85 m dhe vija

me ndeumlrprerje eumlshteuml shpeumlrndarja Rayleigh Sikurse tregohet edhe neuml Figurat 7

shpeumlrndarja Rayleigh nuk eumlshteuml peumlrputhje e mireuml peumlr modelin e teuml dheumlnave neuml secileumln

poziteuml ndeumlrsa lakorja Weibull tregon peumlrputhje shumeuml teuml mireuml Prandaj veteumlm

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

17

shpeumlrndarja Weibull shtjellohet neuml seksionet vijuese Shpejteumlsia mesatare e ereumls model

paraqitet nga Vm = 667 dhe 59 m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Shpejteumlsia

mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml disi meuml e larteuml dhe paraqitet nga V=727 dhe 622

m s-1 peumlr Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

Figura 7 Lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh teuml modeluara peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) duke peumlrdorur ALWIN peumlr muajin dhjetor 1999

Intensitetet mesatare teuml turbulenceumls peumlr secileumln poziteuml janeuml peumlrllogaritur neuml 0797 dhe

0867 qeuml janeuml veumlrtet teuml larta Kjo vjen peumlr shkak teuml ndryshueshmeumlriseuml ditore teuml shpejteumlsiseuml

seuml ereumls qeuml ka rezultuar neuml devijacione teuml standardit teuml larteuml dhe turbulenca teuml larta neuml

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

18

poziteuml Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml dhjetor janeuml 570 dhe

366 W m-2 peumlrkateumlsisht Shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls tregon se teuml dyja pozitat kaneuml

shpeumlrndarje teuml mireuml teuml ereumls me gt 250 W m-2 teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls Keumlto

peumlrllogaritje janeuml neuml larteumlsineuml kryesore teuml turbineumls me ekstrapolim teuml lakoreve teuml

shpeumlrndarjes analitike Edhe pse keumlto metoda janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr analizeumln

statistikore teuml teuml dheumlnave teuml veumlzhguara nga era modelimi neuml shkalleuml teuml mesme ofron liri

qeuml teuml peumlrdoret teuml dheumlnat peumlr ereumln neuml disa nivele kyccedile peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e

fuqiseuml seuml ereumls neuml secilin nivel kyccedil Megjithateuml analiza neuml poziteuml ka rendiment teuml

reumlndeumlsisheumlm teuml energjiseuml seuml ereumls dhe peumlrllogaritjet e faktorit teuml kapacitetit neuml larteumlsineuml

kryesore teuml turbineumls specifike

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 8 dhe 9 tregojneuml lakoret e drejtimit teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls teuml modeluara duke peumlrdorur ALWIN peumlr dhjetor 1999 peumlr teuml dy

Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht Ngjasheumlm me shpejteumlsineuml e ereumls teuml dheumlnat janeuml peumlr ccedildo 15

min neuml larteumlsineuml 10 m AGL dhe ka patur gjithsej 2977 teuml dheumlna peumlr teuml peumlrllogaritur

statistikat Drejtimet e ereumls janeuml klasifikuar neuml 12 sektoreuml ku secili sektor mbulon 30

gradeuml Shpeumlrnhdarjet e drejtimit teuml ereumls janeuml paraqitur neuml teuml majteuml dhe shpeumlrndarjet e

shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls peumlr sektor janeuml paraqitur neuml teuml djathteuml Peumlr

Poziteumln1 meuml shumeuml se 50 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndaj ka patur shpejteumlsi

maksimale dhe mesatare teuml ereumls (Fig 8)

Figura 8 Shpejteumlsia e ereumls dhe drejtimi i shpeumlrndarjes peumlr Poziteumln1 peumlr dhjetor 1999 nga rezultati i modelit WRF neuml rezolucion kohor 15 min

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

19

Peumlr Poziteumln2 30 e ereumlrave vijneuml nga jugpereumlndimi dhe njeuml pjeseuml e mireuml vinin nga

pereumlndimi jugu dhe juglindja Peumlr ereumlra teuml shpejteumlsiseuml mesatare dhe maksimale shumica

e ereumlrave fryjneuml nga jugpereumlndimi dhe pjeseumlrisht nga njeuml territor qeuml mbulon

veripereumlndimin deri neuml juglindje (Fig 9)

Figura 9 Shpejteumlsia e ereumls dhe shpeumlrndarja e drejtimit peumlr Poziteumln2 peumlr dhjetorin 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls eumlshteuml informacion vital nga statistikat peumlr ereumln dhe na

tregon orientimin se prej nga fryjneuml shpejteumlsiteuml mesatare dhe maksimale teuml ereumls Prandaj

paraqitjet e meumlsipeumlrme me vizatime teuml shpeumlrndarjes seuml drejtimikt teuml ereumls peumlrbeumljneuml

informacion me shumeuml reumlndeumlsi neuml ndeumlrtimin e fermave lokale peumlr ereuml

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 10 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

energjiseuml teuml peumlrllogaritur nga turbina nheuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr dhjetorin 1999 Peumlr Poziteumln1 lakorja Weibull peumlrshtatet mireuml

dhe fuqia peumlr prodhim mesatar teuml energjiseuml peumlrllogaritet teuml jeteuml 3916 kW me totalin e

prodhimit teuml energjiseuml neuml 2914 MWh Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga

shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 3156 kW dhe totali i prodhimit teuml energjiseuml eumlshteuml 2348 MWh

Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Poziteumln1 dhe 2 janeuml 286 dhe 230 peumlrkateumlsisht Keumlto janeuml

relativisht teuml mira duke patur parasysh se gjenerimi maksimal i energjiseuml nga era nuk

tejkalon 59 Po ashtu duhet veumlrejtur se mesatarja e energjiseuml maksimale dhe prodhimi

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

20

total i energjiseuml janeuml meuml teuml larta neuml vlereumlsimet e shpeumlrndarjes Rayleigh se sa Weibull

Megjithateuml janeuml analizuar veteumlm rezultatet nga shpeumlrndarja Weibull meqeuml lakorja e saj

peumlrputhet meuml mireuml me matjet se sa lakorja Rayleigh

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

21

Figura 10 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar fuqineuml mesatare dhe prodhimin total teuml energjiseuml duke peumlrdorur masat lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999 nga modeli WRF neuml rezultatin peumlr 15 min

422 Statistika teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr gushtin

Lakoret Weibull teuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls Ngjasheumlm Figurat 11 12-amp-13

dhe 14 tregojneuml shpejteumlsineuml e ereumls drejtimin e ereumls dhe lakoret e shpeumlrnarjes seuml energjiseuml

teuml analizuara peumlr gusht 1999 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 Ngjasheumlm me metodat e

peumlrdorura peumlr dhjetor lakoret e shpeumlrndarjes seuml frekuenceumls Weibull dhe Rayleigh janeuml

modelur duke peumlrdorur ALWIN nga grupi i teuml dheumlnave peumlr ccedildo 15 min me larteumlsi 10 m

me 2977 teuml dheumlna neuml peumlrllogaritje

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

22

Figura 11 Probabiliteti i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr muajin gusht

Ndeumlrsa shpejteumlsia mesatare e ereumls sipas modelit paraqitet nga Vm = 306 dhe 286 m s-1

peumlr Pozitat1 dhe 2 shpejteumlsia mesatare e ereumls nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml pak meuml e

larteuml dhe paraqitet nga V=342 dhe 32 m s-1 peumlr teuml dy Pozitat1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

(Figurat 11 poshteuml dhe lart) Intensiteti mesatar i turbulencave peumlr secileumln poziteuml eumlshteuml

peumlrllogaritur dhe eumlshteuml 0651 dhe 0607 qeuml konsiderohen teuml larta Dendeumlsiteuml mesatare teuml

fuqiseuml seuml ereumls peumlr Pozitat1 dhe 2 neuml gusht janeuml 34 dhe 22 W m-2 peumlrkateumlsisht

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

23

Shpeumlrndarja e drejtimit teuml ereumls Figurat 12 dhe 13 tregojneuml lakoret e shpeumlrndarjes seuml ereumls

teuml modeluara peumlr teuml dyja pozitat duke peumlrdorur ALWIN peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1

rreth 24 e ereumls vinte nga jugpereumlndimi ndeumlrsa 185 nga lindja dhe 11 nga veriu (Fig

12-majtas)

Figura 12 Statistika peumlr drejtimin e ereumls peumlr Poziteumln1 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Shpejteumlsiteuml maksimale dhe mesatare teuml ereumls frynin nga pothuajse secili drejtim (Fig 12-

djathtas) Neuml njeuml analizeuml teuml ngjashme peumlr Poziteumln2 23 e ereumls drejtohej nga

veripereumlndimi ndeumlrsa njeuml pjeseuml e madhe vinte nga juglindja (~21) pereumlndimi (~15)

dhe nga jugpereumlndimi (~13) Njeumljteuml si neuml Poziteumln1 shpejteumlsia maksimae dhe mesatare

e ereumls neuml Poziteumln 2 frynte nga teuml gjitha drejtimet (Fig 13-djathtas)

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

24

Figura 13 Statistika teuml drejtimit teuml ereumls peumlr Poziteumln 2 peumlr gusht 1999 nga rezultati i modelit WRF me rezolucion kohor 15 min

Lakoret e rendimentit teuml energjiseuml Figurat 14 (lart dhe poshteuml) tregojneuml rendimentin e

vlereumlsuar teuml energjiseuml nga turbinat neuml teuml dy pozitat neuml larteumlsineuml e modelit teuml turbineumls

NORDEX N-6085 peumlr gusht 1999 Peumlr Poziteumln1 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja

Weibull peumlrllogaritet teuml jeteuml 906 kW me prodhim total teuml energjiseuml prej 674 MWh

Ngjasheumlm peumlr Poziteumln2 fuqia mesatare nga shpeumlrndarja Weibull eumlshteuml 523 kW dhe

prodhimi total i energjiseuml eumlshteuml 389 MWh Faktoreumlt e kapacitetit peumlr Pozitat 1 dhe 2

janeuml 66 dhe 38 peumlrkateumlsisht Kjo tregon se keumlto rezultate janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe se

turbinat neuml teuml dy pozitat angazhohen neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml koheumls veteumlm meuml 4-7 teuml

kapacitetit gjateuml muajit gusht kur ereumlrat janeuml teuml uleumlta Prandaj mund teuml tregohet me lehteumlsi

se dallimi neuml rendimintin e energjiseuml mes dhjetorit dhe gushtit eumlshteuml duksheumlm i madh Kjo

ndodh peumlr shkak teuml variacionit sezonal teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls kur shpejteumlsia e ereumls seuml vereumls

eumlshteuml meuml e uleumlt peumlr shkak teuml shkalleumlve meuml teuml vogla teuml temperatureumls qeuml nxisin dallime meuml teuml

vogla teuml presionit dhe qeuml rezultojneuml neuml ereuml me shpejteumlsi meuml teuml uleumlt Kushtet e motit veror

dominohen nga efekte teuml sipeumlrfaqes qeuml shkaktojneuml ngrohje teuml diferencuar (psh flladi i

detit) Megjithateuml neuml zoneumln e Dragashit neuml mungeseuml teuml efekteve teuml bregdetit ereumlrat lokale

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

25

topografike teuml drejtuara nga poshteuml dhe lart janeuml efektet kryesore lokale qeuml nuk gjenerojneuml

rrjedha meuml teuml fuqishme neuml vereuml Gjateuml dimrit ndeumlrveprimi i shkalleumlve termale peumlrgjateuml

frontit polar shkakton shpejteumlsi teuml ereumls neuml larteumlsi mesatare dhe teuml larteuml

Figura 14 Opsionet e ndryshme peumlr teuml vlereumlsuar energjineuml mesatare dhe prodhimin e energjiseuml totale duke peumlrdorur matjet lakoret e shpeumlrndarjes Rayleigh dhe Weibull peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr gusht 1999 nga modeli WRF me output 15 min

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

26

Si peumlrmbledhje analiza joneuml neuml terren e statistikave peumlr shpejteumlsineuml e ereumls teuml bazuara neuml

modelin 10m teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe teuml dheumlnat peumlr drejtimin kaneuml treguar potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml peumlrfaqeumlsues i

muajve teuml dimrit Presim shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml ereumls peumlr peseuml muajt neumlntor dhjetor janar

shkurt dhe mars Tetori dhe prilli do teuml ishin muajt tranzitoreuml mes sezonit teuml ereumlrave dhe

muaji i gushtit do teuml ishte peumlrfaqeumlsuesi peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Profili vertikal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls eumlshteuml i nevojsheumlm peumlr teuml identifikuar pamjen 2D teuml

shpeumlrndarjes seuml ereumls peumlrgjateuml kodrave Gjithashtu tregon edhe efektet nga fenomeni i

shtreseumls kufizuese (psh rreumlketeuml e nivelit teuml uleumlt) neuml ndryshimin e shpeumlrndarjes seuml ereumlrave

praneuml sipeumlrfaqes Shpeumlrndarja horizontale e shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe shpeumlrndarja

horizontale e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls peumlrbeumljneuml gjithashtu informacion kritik peumlr keumlteuml

studim Nuk mund teuml ishim teuml sigurteuml se cila poziteuml ka burimet meuml teuml mira derisa teuml

analizojmeuml shpeumlrndarjme horizontale teuml ereumlrave neuml nivele teuml ndryshme dhe qeuml mbulojneuml

zoneumln e Dragashit Prandaj teuml gjitha keumlto analiza shtjellohen neuml seksionet vijuese

43 Profilet vertikale teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls

Profilet vertikale teuml dhjetorit teuml ndeumlrthurrjes seuml zonave teuml Pozitave1 dhe 2 peumlrkateumlsisht

janeuml modeluar neuml Figureumln 15 (lart dhe poshteuml) Keumlto modele janeuml prodhuar peumlr teuml treguar

shpeumlrndarjen e ereumls neuml rrafsh vertikal Analiza e profilit vertikal mund teuml tregojeuml

dinamikat e reumlndeumlsishme teuml shtreseumls kufizuese dhe ndeumlrveprimin me fushat e sipeumlrfaqes

Strukturat topografike teuml kodrave dhe luginaveshtigjeve aty praneuml paraqiten si hapeumlsira teuml

bardha ose teuml zeza neuml Figureumln 15 me seksione teuml ndeumlrthurrura 2D teuml ndara me ngjyra

sipas zoneumls seuml ereumls qeuml zgjaten peumlr meuml shumeuml se 50 km peumlrgjateumls aneumls lindje-pereumlndim teuml

secileumls poziteuml Ka patur rreumlke teuml nivelit teuml uleumlt (ang low level jets - LLJ) teuml peumlrqeumlndruara

rreth 4 km dhe neuml kreshtat e kodrave qeuml varionin nga 15 deri neuml 25 km Kodrat praneuml

LLJ kishin transferim teuml vazhduesheumlm peumlr shkak teuml peumlrzierjeve gjateuml diteumls ndeumlrsa luginat

larg rreumlkeve kishin ereumlra me shpejteumlsi relativisht teuml uleumlt Profili vertikal i Poziteumls1 (rreth

207oE) tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls praneuml rreumlzeumls seuml kodrave (majtas 207oE neuml

keumlndin e kutiseuml) gjateuml dhjetorit ndeumlrkoheuml qeuml ka patur edhe peumlrparim teuml ajrit teuml ftohteuml teuml

dimrit nga pereumlndimi (Fig 15-lart) Profili i Poziteumls2 tregon maksumimin e shpejteumlsiseuml

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

27

seuml ereumls mbi majat e kodrave neuml kufi me Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje ka

krijuar ereumlra qeuml fryjneuml poshteuml LLJ drejt kodreumls Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me

Shqipeumlrineuml gjithashtu ka treguar ereumlra teuml larta (Fig 15-poshteuml) Kontuet e ereumls janeuml teuml larta

dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha sikurse kemi identifikuar meuml hereumlt nga analiza joneuml e teuml

dheumlnave statistikore

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

28

Figura 15 Profili vertikal i mesatares mujore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlr Poziteumln 1 (lart) dhe Poziteumln2 (poshteuml) peumlr dhjetor 1999

44 Shpejteumlsia e ereumls neuml model 2D dhe shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml energjiseuml nga era

Shpejteumlsiteuml dhe drejtimet e ereumls sidomos neuml struktura teuml terreneve komplekse ndikohen

mjaft nga tiparet e sipeumlrfaqes brenda 1-km mbi sipeumlrfaqe Peumlrmbi shtreseumln kufizuese eumlshteuml

zona e ereumls e quajtur gjeostrofike ku efektet e sipeumlrfaqes janeuml minimale dhe ndryshimet e

shpejteumlsiseuml dhe drejtimit teuml ereumls ndodhin peumlr shkak teuml temperaturave teuml meumldha dhe

ndryshimit teuml presionit Meqeuml zona e Dragashit nuk eumlshteuml zoneuml bregdetare dinamika

kryesore qeuml shtyn ndryshueshmeumlrineuml hapeumlsinore teuml ereumls vjen nga karakteristikat e rajonit

qeuml peumlrfshijneuml topografineuml dhe ashpeumlrsineuml e sipeumlrfaqes

Modeli i shpeumlrndarjes seuml ereumlrave 10m eumlshteuml krijuar peumlr muajt dhjetor dhe gusht Keumlto

modele kaneuml peumlrdorur shpejteumlsiteuml mesatare mujore teuml ereumls teuml modeluara nga territori

model 3 me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontale (Fig 16 dhe 17) Si njeuml zeumlvendeumlsues peumlr

shpeumlrndarjen mesatare vjetore teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls mesatarja e dy muajve gjithashtu

eumlshteuml modeluar (Fig 18) Rezultatet e analizeumls tregojneuml se gjateuml sezonit teuml ereumlrave teuml forta

neuml dhjetor pjeseumlt veriore dhe juglindore teuml Dragashit neuml kufi me Maqedonineuml dhe

veriore e jugpereumlndimore teuml Dragashit neuml kufi me Shqipeumlrineuml kaneuml potenciale teuml meumldha

teuml shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls (Fig 16)

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

29

Figura 16 Shpejteumlsia mesatare e ereumls prej 10m sipas modelit mujor (dhjetor 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga territori i modelit WRF me hapeumlsireuml teuml rrjetit 1-km horizontal

Kjo eumlshteuml neuml peumlrputhje me rezultatet e dy ngastrave teuml profilit vertikal ku maja e kodrave

ka patur shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumlrave peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml seuml tyre me LLJ Neuml

peumlrgjitheumlsi luginat kaneuml treguar shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls neuml teuml gjitheuml Dragashin

Shpejteumlsia mesatare e ereumls peumlr muajin dhjetor neuml keumlto lokacione mund teuml variojeuml nga 8 m

s-1 deri neuml 10 m s-1 neuml larteumlsineuml 10 m ASL Gjateuml teuml njeumljtit muaj pjeseumlt qendrore teuml

Dragashit (mes gjateumlsive 206oN dhe 207oN) kaneuml patur ndryshime meuml teuml meumldha ku

shpejteumlsia e ereumls ndryshonte nga 45 m s-1 neuml 7 m s-1 Neuml rajonin qendror ka dy zona teuml

shpejteumlsiseuml relativisht meuml teuml madhe teuml ereumls Njeumlra gjendet neuml aneumln pereumlndimore teuml Zhurit

peumlrgjateuml linjeumls seuml gjateumlsiseuml 421oN dhe tjetra neuml jug mbi linjeumln e gjateumlsiseuml 419oN neuml jug teuml

Resteliceumls Keumlto kaneuml treguar vazhdimisht shpejteumlsi vjetore qeuml variojneuml nga 6

75 m s-1

neuml veri dhe 7

85 m s-1 neuml jug Prandaj mund teuml keteuml ndonjeuml poziteuml alternative neuml keumlto

rajone neumlse maja e kodrave kryesore nuk ka qasje peumlr zhvillim teuml energjiseuml nga era

Nga ana tjeteumlr gjateuml muajve me shpejteumlsi teuml vogeumll teuml ereumls si neuml gusht shpejteumlsieuml e ereumls

janeuml shumeuml teuml uleumlta dhe zakonsiht mund teuml variojneuml nga 2 m s-1 deri neuml 5 m s-1 (Fig 17)

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

30

Figura 17 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls prej 10m teuml modelimit mujor (gusht 1999) rreth dy pozitave testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml rrjetin e territorit

Ju lutemi teuml veumlreni se me rritjen e larteumlsiseuml vertikale rritet edhe shpejteumlsia e ereumls Kjo

neumlnkupton se edhe gjateuml sezonit me pak ereuml shkalla e peumlrdorimit teuml turbinave teuml ereumls

mund teuml keteuml performanceuml neumlse poeumlrdoret ndonjeuml dizajn me dy motoreuml (njeuml shpejteumlsi teuml

madhe dhe njeuml peumlr meuml teuml uleumlt)

Peumlr meuml tepeumlr shpejteumlsia mesatare mujore e ereumls e modeluar peumlrgjateuml njeuml viti neuml teumlrren me

hapeumlsireuml horizontale teuml rrjetit 1-km gjithashtu eumlshteuml vlereumlsuar si tregohet neuml Figureumln 18

Modelet e shpeumlrndarjes janeuml njeumljteuml me ateuml teuml dhjetorit dhe gushtit ku neuml kodra kemi ereuml

meuml teuml shpejteuml dhe shpejteumlsi meuml teuml uleumlta teuml ereumls mbi lugina dhe kodra teuml uleumlta Shpejteumlsia e

ereumls praneuml dy pozitave eumlshteuml neuml shkalleuml teuml mesme rreth 45

6 m s-1 Megjithateuml neuml bazeuml

teuml keumltij piketimi teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe neumlse ka qasje neumlpeumlr lokacione gjenden dhe

pozita meuml teuml mira qeuml mund teuml keneuml shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls dhe burime ere meuml teuml

shumta Peumlr shembull kodra neuml pereumlndim teuml Poziteumls 1 ka treguar vazhdimisht shpejteumlsi

meuml teuml meumldha teuml ereumls se sa veteuml kjo poziteuml dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls ka treguar

vazhdimisht shpeumlrndarje teuml njeumljta teuml shpejteumlsiseuml seuml madhe teuml ereumls

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

31

Figura 18 Shpejteumlsiteuml mesatare teuml ereumls sipas modelit mujor 10m (vjetor peumlr 1999) rreth dy pozitave-testuese teuml peumlrzgjedhura nga modeli WRF me hapeumlsireuml 1-km horizontale neuml territor

Si peumlrmbledhje gjateuml muajit dhjetor shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 10m neuml keumlteuml zoneuml

ka treguar ereumlra teuml forta mbi kodra teuml larta dhe mesatare ndeumlrsa larteumlsiteuml e uleumlta dhe

luginat kaneuml treguar shpejteumlsi relativisht teuml vogla teuml ereumls Gjateuml sezonit me shumeuml ereuml

shpejteumlsiteuml meuml teuml meumldha teuml ereumls janeuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe jug neuml kufi me

Shqipeumlrineuml malet prapa Kukut dhe neuml malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml Gjateuml

gushtit shpeumlrndarja e ereumls eumlshteuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-1 mbi

kodrat meuml teuml larta Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarje teuml ereumls 50m dhe 100m qeuml kaneuml

treguar shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si edhe pritej

45 Shpeumlrndarja e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

Kemi peumlrdorur shpeumlrndarjet e shpejteumlsiseuml seuml ereumls 50m dhe 100m peumlr teuml vlereumlsuar

dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neumlpeumlr rajonin e Dragashit Keumlto larteumlsi vertikale janeuml nivele

kyccedile pasi shumica e grupit teuml larteumlsive teuml turbineumls seuml ereumls gjendet rreth keumltij niveli teuml

vlerave Dendeumlsia e nivelit teuml ereumls eumlshteuml rendimenti i energjiseuml neuml proporcion me

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

32

dendeumlsineuml e ajrit neuml zoneumln e mbuluar dhe shpejteumlsineuml e kapur Paraqitet me ekuacionin

vijues

(1)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mesatare

P eumlshteuml Fuqia A eumlshteuml zona dhe v eumlshteuml shpejteumlsia e ereumls

Dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls varet neuml formeuml lineare nga dendeumlsia e ajrit dhe peumlr analiza teuml

ereumls neuml terren peumlrdoret vlera standarde e dendeumlsiseuml ku ro-ja ( ) eumlshteuml 122 kg m 3 Kjo

vlereuml standarde peumlrkon me dendeumlsineuml e ajrit teuml thateuml neuml temperatureuml 15oC dhe presion prej

101325 hPa Mireumlpo neuml zona ku terreni eumlshteuml kompleks variacionet speciale dhe

temporale teuml dendeumlsiseuml mund teuml jeneuml teuml meumldha dhe keumlshtu peumlrllogaritjet e dendeumlsiseuml seuml

fuqiseuml seuml ereumls mund teuml mos jeneuml pa paragjykim Peumlr teuml reduktuar pasiguri teuml tilla

shpeumlrndarja speciale e dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur neuml nivele teuml modelit 50m dhe 100m

neuml bazeuml teuml temperatureumls presionit dhe shkalleumls seuml peumlrzierjes (efekti i lageumlshtiseuml) seuml

parametrave meteorologjikeuml duke peumlrdorur ligjin e gazit ideal Ekuacioni meuml poshteuml

peumlrdoret peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e ajrit teuml lageumlsht Dendeumlsia e ajrit teuml thateuml peumlrdoret

neuml peumlrllogaritjet standarde mireumlpo kemi peumlrfshireuml efektet e lageumlshtiseuml peumlr teuml llogaritur

variacionet neuml dendeumlsi peumlr shkak teuml lageumlshtiseuml qeuml mund teuml ndikojneuml neuml peumlrllogaritje teuml

dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls

(2)

Ku

eumlshteuml dendeumlsia mestarae P eumlshteuml Fuqia T eumlshteuml Temperatura w eumlshteuml raporti i peumlrzierjes

eumlshteuml konstantja universale e gazit

Temperatura presioni dhe raporti i peumlrzierjes janeuml nxjerreuml seuml pari nga modeli WRF peumlr

territorin me gjateuml 1-km horizontal neuml rrjet neuml teuml dy nivelet e specifikuara meuml larteuml dhe

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

33

dendeumlsia eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 2 Seuml fundmi dendeumlsia e fuqiseuml seuml

ereumls eumlshteuml peumlrllogaritur duke peumlrdorur ekuacionin 1

Variacioni i dendeumlsiseuml peumlr muajt dhjetor (majtas) dhe gusht (djathtas) neuml nivelet e 50 m

(lart) dhe 100 m (poshteuml) tregohen neuml Figureumln 19 Variacioni hapeumlsinor tregon se pjesa

veriore e Dragashit ka dendeumlsi meuml teuml larteuml se sa pjesa jugore dhe lindore e rajonit

Figura 19 Variacioni i dendeumlsiseuml 2D peumlr muajt e dhjetorit (majtas) dhe gushtit (djathtas) neuml nivelet e 50 m (lart) dhe 100 m (poshteuml) peumlrkateumlsisht Kjo eumlshteuml peumlr shkak teuml zonave teuml larta neuml jug dhe larteumlsive meuml teuml uleumlta (luginat) neuml veri

Mund teuml veumlrehet nga ngastrat se ndryshimi i dendeumlsiseuml sezonale nuk eumlshteuml i madh pasi

ndryshimi eumlshteuml shumeuml i vogeumll mes shpejteumlsiseuml seuml larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe shpejteumlsiseuml

seuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht

Duke peumlrdorur ekuacionin 2 dhe vlerat e meumlsipeumlrme teuml dendeumlsiseuml eumlshteuml peumlrllogaritur

dendeumlsia mesatare vjetore 2D e fuqiseuml seuml ereumls peumlr larteumlsi vertikale 100m dhe 50m dhe

tregohet neuml Figurat 20 dhe 21 peumlrkateumlsisht Peumlrmbi ngritjet e terreneve teuml ndeumlrmjetme

dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 100m (Fig 20) mbi sipeumlrfaqe ndryshon peumlrgjateuml vitit mes 10

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

34

200 W m-2 neuml vereuml (shifra peumlr gusht nuk eumlshteuml treguar pasi eumlshteuml neuml rajonet meuml teuml uleumlta

neuml ngjyreuml teuml kalteumlr si pritet) dhe 100

1600 W m-2 neuml dimeumlr Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml

ereumls janeuml neuml disa lokacione teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

200 W

m-2 neuml gusht neuml 100

2700 W m-2 neuml dhjetor

Figura 20 Dendeumlsiteuml mesatare teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr llarteumlsiteuml vertikale 100m

Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml neuml kodrat me larteumlsi teuml madhe dhe mesatare

dhe variojneuml nga 800

2700 W m-2 Peumlr shembull Pozita1 ka rreth 1300 W m-2 qeuml

eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kur beumlmeuml analizeumln

statistikore (570 W m-2 at 10m larteumlsi) Po ashtu veumlreni se Pozita 2 gjendet neuml kontur

rreth 900 W m-2 neuml krahasim me vlereumlsn e peumlrllogaritur teuml sipeumlrfaqes neuml 366 W m-2 Eumlshteuml

me interes teuml shihet Pozita1 qeuml eumlshteuml praneuml njeuml ishulli neuml rajonin e shpejteumlsiseuml seuml madhe

teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin paraparak do teuml ishte neuml njeuml rajon burimi teuml mireuml

neumlse do teuml leumlvizjte lehteuml neuml drejtim teuml pereumlndimit Rajonet neuml lindje dhe pereumlndim teuml

Zaplluxhes neuml juglindje teuml Manastiriceumls neuml jug teuml Zhurit neuml pereumlndim-jugpereumlndim-

veripereumlndim teuml Kukut rajoni mes Brodit dhe Resteliceumls si dhe keumlndet jugore neuml kufi me

Shqipeumlrineuml dhe Maqedonineuml janeuml zona teuml dendeumlsiseuml seuml larteuml teuml fuqiseuml seuml ereumls neuml rajonin e

Dragashit

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

35

Figura 21 Dendeumlsia mesatare e fuqiseuml seuml ereumls neuml dhjetor peumlr larteumlsi vertikale 50m

Ngjasheumlm dendeumlsia e fuqiseuml seuml ereumls neuml 50m (Fig 21) ka treguar modele dhe vlera teuml uleumlta

teuml ngjashme ashtu si pritej Variacini sezonal i shpejteumlsiseuml seuml ereumls peumlrmbi larteumlsi teuml

ndeumlrmjetme teuml terrenit eumlshteuml mes 10

200 W m-2 neuml gusht dhe 400

1600 W m-2 neuml

dhjetor Peumlr shkak teuml larteumlsiseuml seuml terrenit neuml peumlrgjitheumlsi shpejteumlsia e ereumls rritet neuml drejtim

teuml kufirit teuml vendit Dendeumlsiteuml meuml teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls seumlrish identifikohe neuml lokacione

teuml mbrojtura si lugina lumenjsh qeuml variojneuml nga 50

100 W m-2 neuml gusht deri neuml 100

400 W m-2 neuml dhjetor Dendeumlsiteuml meuml teuml larta teuml fuqiseuml seuml ereumls janeuml mbi kodra me larteumlsi

mesatare dhe teuml madhe dhe variojneuml nga 400

1600 W m-2 Peumlrkateumlsisht Pozita1 eumlshteuml

me kontur 700 W m-2 qeuml eumlshteuml neuml peumlrputhje me vlereumlsimin toneuml teuml dendeumlsiseuml seuml

shpejteumlsiseuml seuml ereumls pas kryerjes seuml analizeumls seuml vet statistikore (570 W m-2 neuml 10m) Veumlreni

gjithashtu se Pozita 2 eumlshteuml me kontur rreth 400 W m-2 ndeumlrsa vlera e sipeumlrfaqes seuml saj

eumlshteuml peumlrllogaritur neuml 366W m-2 Seumlrish eumlshteuml interesante teuml shihet se Pozita1 eumlshteuml

pranjeuml njeuml ishulli teuml rajonit me shpejteumlsi teuml larteuml teuml ereumls Si eumlshteuml peumlrmendur neuml seksionin

paraprak do teuml ishte neuml njeuml rajon me burime teuml mira neumlse do teuml leumlvizte lehteuml drejt

pereumlndimit Meqeuml keumlto nivele kyccedile janeuml praneuml zemreumls seuml larteumlsive teuml shumiceumls seuml

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

36

turbinave eumlshteuml me reumlndeumlsi qeuml teuml vlereumlsohen sa meuml sakteuml teuml jeteuml e mundur Prandaj

rezultatet tona tregojneuml peumlrputhshmeumlri mes analizeumls mbi sipeumlrfaqen e terrenit dhe

peumlrllogaritjes seuml dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls neuml nivele kyccedile prej 50m dhe 100m Keumlto

nivele janeuml shumeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr teuml identifikuar vendet meuml teuml mira peumlr ereuml

5 KONKLUZIONI

Neuml keumlteuml studim kemi dokumentuar vlereumlsimin e burimit teuml ereumls neuml rajonin e Dragashit neuml

Kosoveuml Duke peumlrdorur modelin me shkalleuml teuml mesme WRF kemi simuluar dy muaj

peumlrfaqeumlsues (gushtin dhe dhjetorin) peumlr vitin 1999 Viti eumlshteuml peumlrzgjedhur neuml bazeuml teuml

analizeumls seuml teuml dheumlnave klimatologjike peumlr ereuml nga rianalizimi NCEP Konfigurimi i

modelimit toneuml ka peumlrdorur tri fusha teuml mbivendosura me rezolucionin meuml teuml larteuml teuml

rrjetit neuml 1-km qeuml mbulon rajonin e Dragashit Rezolucioni ka qeneuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml

zgjidhur strukturat e nevojshme topografike si lugina teuml lumenjve dhe vargje malore

Modelin e kemi veumlneuml neuml peumlrdorim peumlr njeuml muaj duke e rinisur vazhdimisht ccedildo shtateuml diteuml

dhe me periudheuml 24-oreumlshe peumlr rrotullim peumlr teuml siguruar qeuml sakteumlsia e modelit nuk i

largohej fushave teuml veumlzhguara teuml rianalizimit Neuml fusheumln tre i kemi ruajtur teuml dheumlnat ccedildo

15 minuta gjeuml qeuml eumlshteuml e nevojshme peumlr analizeumln e holleumlsishme statistikore neuml lokacionet

e peumlrzgjedhura Klienti ka peumlrzgjedhur dy pozitat peumlr statistika teuml holleumlsishme dhe peumlr

peumlrllogaritje teuml rezultatit teuml energjiseuml Pozita 1 eumlshteuml neuml Veri ndeumlrsa Pozita 2 eumlshteuml neuml

jug teuml lokacionit neuml pjeseumln qendrore teuml rajonit teuml Dragashit

Rezultatet e modelit janeuml vlereumlsuar kundrejt veumlzhgimeve nga teteuml stacione neumlpeumlr Kosoveuml

Peumlr analizeumln e veumlrtetimit kemi peumlrdorur teuml dheumlna mujore teuml veumlzhguara me njeuml mesatare

prej 10 min teuml rezolucionit kohor teuml teuml dheumlnave teuml regjistruara gjateuml vitit 2009 Peumlrdorimi i

veumlrtetimit peumlr vitin 2009 eumlshteuml arsyetuar nga afeumlria klimatologjike peumlr ateuml vit qeuml teuml

simulohej peumlr vitin 1999 Rezultatet tona teuml veumlrtetimi kaneuml treguar peumlrputhje shumeuml teuml

mireuml me veumlzhgimet Pas vlereumlsimit teuml modelit ne kemi peumlrdorur rezultatet e ereumls nga

modeli 15 min neuml larteumlsineuml 10m peumlr teuml beumlreuml analizeumln statistikore teuml probabilitetit teuml

dendeumlsiseuml seuml shpeumlrndarjes seuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls dhe drejtimit teuml ereumls neuml dymbeumldhjeteuml

sektoreuml si dhe rendimentin e energjiseuml dhe faktorin kapacitet peumlr teuml dyja pozitat

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

37

Si peumlrmbledhje analiza joneuml nga terreni i statistikave teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml bazeuml teuml

modelit teuml shpejteumlsiseuml seuml ereumls neuml 10m dhe rezultati i drejtimit kaneuml treguar njeuml potencial teuml

larteuml teuml ereumls neuml dhjetor dhe potencial teuml uleumlt teuml ereumls neuml gusht Muaji dhjetor eumlshteuml

peumlrfaqeumlsues peumlr muajt e dimrit Ne parashohim shpeumlrndarje teuml ngjashme teuml ereumls neuml teuml peseuml

muajt neumlntor dhjetor janar shkurt dhe mars Ndeumlrsa tetori dhe prilli janeuml muajt tranzitoreuml

dhe muaji i gushtit eumlshteuml muaji peumlrfaqeumlsues peumlr peseuml muajt maj qershor korrik gusht dhe

shtator

Gjithashtu kemi analizuar profilin vertikal teuml shpeumlrndarjes seuml ereumls gjateuml stineumls seuml ereumls seuml

forteuml neuml dhjetor Seksionet e ndeumlrthurrura vertikale janeuml prereuml peumlr secileumln poziteuml Kodrat

praneuml nivelit teuml uleumlt teuml peumlrqendruara neuml 4 km kaneuml burime meuml teuml meumldha teuml ereumls pasi qeuml

marrin hovin e transferimit nga rreumlketeuml e ujit duke u perzier me turbulenca Luginat kaneuml

shpejteumlsi relativisht teuml uleumlta teuml ereumls Edhe pse profili vertikal i Poziteumls 1 (rreth 207oE)

tregon shpejteumlsiteuml meuml teuml larta teuml ereumls neuml rreumlzeuml teuml kodreumls (majtas 207oE neuml skaj teuml kutizeumls)

peumlr shkak teuml peumlrparimit teuml ajrit teuml ftohteuml teuml dhjetorit nga pereumlndimi (Fig 14) profili i

Poziteumls 2 tregon maksimumin e shpejteumlsive teuml ereumls peumlrmbi majat e kodrave neuml kufi me

Maqedonineuml ku lugina e thelleuml neuml lindje krijon ereumlra me drejtim poshteuml teuml cilat rreumlketeuml e

ujit i ngjisin lart Ana lindore peumlrgjateuml kufirit me Shqipeumlrineuml ka shfaqur ereumlra teuml forta

gjithashtu Edhe variacionet e ereumls janeuml teuml larta dhe krijojneuml turbulenca teuml meumldha si i kemi

identifikuar nga analiza e teuml dheumlnave nga terreni

Gjithashtu kemi analizuar shpeumlrndarjen 2D teuml rezultatit teuml shpejteumlsiseuml 10m teuml erreumls Gjateuml

dhjetorit shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml 10m teuml ereumls neuml zoneumln e Dragashit ka treguar ereumlra teuml

forta mbi kodrat e larta dhe ato mesatare ndeumlrsa terrenet e uleumlta dhe luginat kaneuml treguar

erera me shpejteumlsi relativisht teuml vogeumll Gjateuml pikut teuml stineumls seuml ereumlrave shpejteumlsia meuml e

larteuml e ereumls eumlshteuml veumlrejtur mbi malet neuml veri dhe neuml jug neuml kufi me Shqipeumlrineuml malet prapa

Kur dhe malet neuml kufirin juglindor me Maqedonineuml qeuml varionin mes 6

85 m s-1 Gjateuml

muajit gisht shpeumlrndarja e ereumls ka qeneuml e uleumlt neuml teuml gjitheuml rajonin me shpejteumlsi 35

4 m s-

1 neuml majeumln meuml teuml larteuml teuml kodrave Gjithashtu analizuam shpeumlrndarjet 50m dhe 100m teuml

ereumls qeuml treguan shpejteumlsi meuml teuml meumldha teuml ereumls me model teuml njeumljteuml ashtu si pritej

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

38

Seuml fundmi peumlrllogariteumlm dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml gjitheuml rajonin neuml nivele teuml

modelit prej 50m dhe 100m I zgjodheumlm keumlto nivele sepse janeuml nivelet kyccedile peumlr

shumiceumln e larteumlsive teuml turbinave Neuml analizeumln e dendeumlsiseuml seuml fuqiseuml seuml ereumls kemi

peumlrfshireuml edhe variacionet kohore dhe hapsinore teuml densitetit teuml lageumlshtiseuml seuml ajrit rreth atij

rajoni Neuml peumlrllogaritjet tona teuml dendeumlsiseuml variacionet kohore dhe hapeumlsinore kaneuml qeneuml

dometheumlneumlse dhe janeuml peumlrdorur peumlr teuml peumlrllogaritur dendeumlsineuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml ato

larteumlsi kyccedile Dendeumlsiteuml e fuqiseuml seuml ereumls neuml teuml dy larteumlsiteuml kaneuml treguar modele teuml njeumljta

pasi shpeumlrndarja e shpejteumlsiseuml seuml ereumls ku ngritjet e larta dhe teuml mesme kaneuml treguar

dendeumlsi teuml larteuml teuml ereumls me njeuml maksimum prej 2700 W m-2 Ngritjet e uleumlta nga ana tjeteumlr

kaneuml treguar dendeumlsi teuml uleumlta teuml fuqiseuml seuml ereumls deri neuml 400 W m-2 Shpeumlrndarjet e muajit

gusht zakonisht ishin teuml uleumlta nga 10

200 W m-2

Edhe pse pjesa qendrore e Dragashit ka relativisht dendeumlsi teuml uleumlt teuml ereumls dy lokacionet qeuml

kaneuml treguar vazhdimisht burime teuml larta ereumls neuml qendeumlr teuml Dragashit ishin kodrat neuml

pereumlndim teuml Poziteumls1 dhe rajoni neuml jug teuml Resteliceumls Kosova neuml peumlrgjitheumlsi dhe komuna

e Dragashit neuml veccedilanti kaneuml nevojeuml peumlr burime teuml ripeumlrteumlritshme teuml energjiseuml peumlr teuml

ploteumlsuar qeumlllimet e tyre teuml zhvillimit ekonomik dhe peumlr teuml kapur hapin me teknologjiteuml e

energjiveuml teuml ripeumlrteumlritshme me pjeseumln tjeteumlr teuml vendeve evropiane Ky studim ka treguar se

zona e Dragashit ka potencial teuml madh teuml fuqiseuml seuml ereumls peumlr teuml rritur gjenerimin aktual teuml

energjiseuml Vlera ekonomike e energjiseuml nga era eumlshteuml e konsiderueshme Edhe pse

burimet meuml teuml meumldha teuml ereumls ndodhen neuml larteumlsi teuml meumldha ku qasja eumlshteuml e limituar ka

vende teuml tjera neuml zona meuml teuml uleumlta teuml peumlrmendura meuml lart qeuml gjithashtu mund teuml jeneuml

alternativa teuml mira teuml burimeve teuml ereumls peumlr ferma teuml vogla teuml ereumls

Ky studim iu ka dheumlneuml peumlrgjigjeve pyetjeve pa peumlrgjigje teuml vlereumlsimit peumlr burimin e

ereumlrave neuml komuneumln e Dragash it Peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave nga veumlzhgime

modelimi i ereumls neuml shkalleuml teuml mesme do teuml ishte sfidues peumlr teuml riprodhuar me sakteumlsi peumlr

cilindo lokacion neuml ateuml zoneuml Prandaj eumlshteuml e nevojshme teuml zhvillohen fushata matjeje me

stacionet tokeumlsore peumlr teuml peumlrftuar teuml dheumlna meteorologjike teuml rezolucionit teuml larteuml nga

lokacione kyccedile teuml keumltij rajoni Simulimet e modelimit neuml shkalleuml teuml mesme dhe teuml gjateuml

ndikimet mjedisore dhe socioekonomike si dhe studime teuml fizibilitetit ekonomik janeuml disa

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

39

nga studimet relevante qeuml mund teuml zhvillohen neuml teuml ardhmen peumlr teuml shfryteumlzuar burimet e

energjiseuml seuml ereumls neuml Kosoveuml

Mireumlnjohje Falenderojmeuml klientin qeuml na peumlrzgjodhi peumlr teuml kryer keumlteuml detyreuml sfiduese Do

teuml ishim teuml lumtur teuml bashkeumlpunojmeuml neuml ccedilfareumldo projekti konsulence lidhur me klimeumln dhe

energjineuml neuml teuml ardhmen

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

40

6 REFERENCA

ALWIN Software 2013 [Gjendet nw internet nw

wwwammonitdedownloadalwin_eexe]

Bougeault P dhe P Lacarrere 1989 Parameterization of Orography-Induced

Turbulence in a Mesobeta-Scale Model J Mon Wea Rev 117 1872-1890

Dudhia J 1989 Numerical Study of Convection Observed during the Winter

Monsoon Experiment Using a Mesoscale Two Dimensional Model J Atmos

Sci 89 3077

3107

Lebassi-Habtezion B and R Van Buskirk 2012 Numerical Simulation of Wind

Distributions for Resource Assessment in Southeastern Eritrea East Africa J Sol

Energy Eng DOI 10111514006267

Janjic Z I 1996 The Mellor-Yamada Level 25 Scheme in the NCEP Eta Model The

11th Conference on NWP Norfolk VA Amer Meteor Soc 19-23 Aug

Kain J S and J M Fritsch 1992 The role of Convective trigger function in

Numerical Forecasts of Mesoscale Convective Systems Meteor Atmos Phys

49 93 106

Lozej C and R Bornstein 1999 Comparison of nesting techniques within a

meteorological model Air Pollution VII WIT Southampton UK 1009-1021

Loveland T R B C Reed J F Brown D O Ohlen Z Zhu L Yang and J W Merchant

1999 Development of a global land cover characteristics database and IGBP

DISCover from 1-km AVHRR data Int J of Remote Sensing 21 1303-1330

Mercados Energy Markets International Kosovo - Regulatory Framework for RES

Procedures and Methodology for RES Electricity Pricing Task 1 Report May

2009

NEK UMWELTECHNIG AG Wind Resource Assessment -Kosovo UMWELTTECH-

NIK AG Zurich December 6 2010

Sahiti N National Background Report on Energy for Kosovo Prishtina University of

Prishtina March 2012

Skamarock W C and Coauthors 2008 A Description of the Advanced Research WRF

Version 3 MMM division NCAR Technical Note Boulder Colorado

NCARTN-475+STR [httpwwwmmmucareduwrfusersdocsarw_v3pdf]

_____________________________________________________________________________________________

41

TaylorD Beer J and Mielczarski W 2012 World Bank Group Support to Kosovo s

Energy Sector wwwsiteresourcesworldbankorgkosovo_slideshowpdf

The World Bank 2010 Best Practice Guidelines for Mesoscale Wind Mapping Projects

for the World Bank ESMAP The World Bank s Energy Sector Management

Assistance Program October 2010

USAID 2012 Balkans and Regional Energy Market Partnership Program Preparation

for Large Scale Wind Integration in Southeast Europe s Power System Southeast

Europe Cooperation Initiative Transmission System Planning Project (SECI)

June 29 2012

_____________________________________________________________________________________________

42

1 SHTOJCAT

Shtojca 1 Shpejteumlsia e veumlzhguar e ereumls neuml teteuml lokacione (Burimi NEK 2010)

Pozita 1 2 3 4 5 6 7 8

ID e Poziteumls

2002-ETEC

3003-EBUD

3004-BBUD

3005-SDUL

3006-WGJU

3007-EABR

3008-BBZYM

3009-SSTA

Gusht 27 26 47 50 36 45 35 26 Shtator 28 26 59 47 36 45 32 27 Tetor 33 29 58 43 34 46 32 36 Neumlntor 28 27 74 29 24 36 25 34 Dhjetor 42 39 95 51 46 53 43 58 Janar 49 41 90 51 40 50 37 56 Shkurt 47 41 91 43 33 46 45 65 Mars 41 38 80 48 47 55 35 47 Prill 38 36 59 44 39 47 32 46 Maj 37 33 76 46 50 53 38 39 Qershor 30 29 55 35 33 39 31 31 Korrik 31 30 50 44 34 43 32 31 Mesatare 36 33 70 44 38 47 35 41

Shtojca 2 Koordinatat gjeografike dhe ngritja e shpejteumlsiseuml seuml veumlzhguar teuml ereumls neuml teteuml lokacione (Burimi NEK 2010)

i ii iii iv 3002_ETEC 3003_EBUD 3004_BBUD 3005_SDUL 42562481 N 42426082 N 42323518 N 42418944 N 21237171 E 21437354 E 20977475 E 20892372 E Ngritja 733m Ngritja 592m Ngritja 1667m Ngritja 858m

v vi vii viii 3006_WGJU 3007_EABR 3008_BBZYM 3009_SSTA 42594381 N 42633448 N 42277789 N 42271330 N 20630038 E 20786928 E 20627465 E 21222535 E Ngritja 578m Ngritja 763m Ngritja 658m Ngritja 578m

This document was created with Win2PDF available at httpwwwdaneprairiecomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only

_____________________________________________________________________________________________

42

1 SHTOJCAT

Shtojca 1 Shpejteumlsia e veumlzhguar e ereumls neuml teteuml lokacione (Burimi NEK 2010)

Pozita 1 2 3 4 5 6 7 8

ID e Poziteumls

2002-ETEC

3003-EBUD

3004-BBUD

3005-SDUL

3006-WGJU

3007-EABR

3008-BBZYM

3009-SSTA

Gusht 27 26 47 50 36 45 35 26 Shtator 28 26 59 47 36 45 32 27 Tetor 33 29 58 43 34 46 32 36 Neumlntor 28 27 74 29 24 36 25 34 Dhjetor 42 39 95 51 46 53 43 58 Janar 49 41 90 51 40 50 37 56 Shkurt 47 41 91 43 33 46 45 65 Mars 41 38 80 48 47 55 35 47 Prill 38 36 59 44 39 47 32 46 Maj 37 33 76 46 50 53 38 39 Qershor 30 29 55 35 33 39 31 31 Korrik 31 30 50 44 34 43 32 31 Mesatare 36 33 70 44 38 47 35 41

Shtojca 2 Koordinatat gjeografike dhe ngritja e shpejteumlsiseuml seuml veumlzhguar teuml ereumls neuml teteuml lokacione (Burimi NEK 2010)

i ii iii iv 3002_ETEC 3003_EBUD 3004_BBUD 3005_SDUL 42562481 N 42426082 N 42323518 N 42418944 N 21237171 E 21437354 E 20977475 E 20892372 E Ngritja 733m Ngritja 592m Ngritja 1667m Ngritja 858m

v vi vii viii 3006_WGJU 3007_EABR 3008_BBZYM 3009_SSTA 42594381 N 42633448 N 42277789 N 42271330 N 20630038 E 20786928 E 20627465 E 21222535 E Ngritja 578m Ngritja 763m Ngritja 658m Ngritja 578m

This document was created with Win2PDF available at httpwwwdaneprairiecomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only

This document was created with Win2PDF available at httpwwwdaneprairiecomThe unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only