1

Republika e Kosovës

Republika Kosova – Republic of Kosovo

Qeveria – Vlada – Government

Ministria e Shëndetësisë – Ministarstvo Zdravstva – Ministry of Health

VODIČ ZA LEČENJE PACIJENATA SA

COVIDOM-19 SA KONVALESCENTNOM

PLAZMOM, KAO DODATNOM

TERAPIJOM

Priština, Januar 2021.

SADRŽAJ

2

Sadržaj

Skraćenice ................................................................................ Error! Bookmark not defined.

I. Uvod .................................................................................. Error! Bookmark not defined.

1.1 Svrha upotrebe konvalescentne plazme Covid-19 (KPC)Error! Bookmark not defined.

II. KONVALESCENTNA PLAZMAE COVID-19 (KPC) KAO DOPUNSKA TERAPIJA

Error! Bookmark not defined.

2.1 Regrutovanje i senzibilizacija potencijalnih donatoraError! Bookmark not defined.

2.2 Kriterijumi za procenu prihvatljivosti davaoca ......... Error! Bookmark not defined.

2.3 Informisanje i saglasnost o davanju krvi ................... Error! Bookmark not defined.

2.4 Zdravstveni pregled davaoca krvi .............................. Error! Bookmark not defined.

2.5 Doniranje krvi ............................................................ Error! Bookmark not defined.

2.6 Testiranje krvi ............................................................ Error! Bookmark not defined.

III. KVALIFIKACIJA KONVALESCENTNE PLAZME COVID-19 (KPC)Error! Bookmark

not defined.

3.1 Čuvanje KPC ............................................................. Error! Bookmark not defined.

3.2 Stavljanje u promet KPC ........................................... Error! Bookmark not defined.

IV. ODGOVORNOSTI KLINIČKOG LEKARA ZA PRIMENU KPC KAO DOPUNSKE

TERAPIJE ................................................................................ Error! Bookmark not defined.

4.1 Praćenje efikasnosti lečenja sa KPC kao dopunskom terapijomError! Bookmark not

defined.

4.2 Kriterijumi uključivanja u lečenje sa KPC kao dopunskom terapijomError! Bookmark

not defined.

4.3 Kritererijumi isključivanja iz lečenja sa KPC kao dopunskom terapijom ......... Error!

Bookmark not defined.

4.4 Praćenje parametara kod pacijenata lečenih sa KPC kao dopunskom terapijomError!

Bookmark not defined.

4.5 Primena KPC kao dopunske terapije ......................... Error! Bookmark not defined.

4.6 Administrativni postupak uvođenja u program lečenja sa KPC kao dopunske terapije

Error! Bookmark not defined.

4.7 Objašnjenje pojmova ................................................. Error! Bookmark not defined.

4.8 Sprovođenje protokola .............................................................................................. 19

LITERATURA ........................................................................................................................ 20

PRILOZI ................................................................................... Error! Bookmark not defined.

Prilog 1 – Radna grupa ......................................................... Error! Bookmark not defined.

Prilog 2 –Obrazac za davanje krvi i konvalescentne plazmeError! Bookmark not defined.

Prilog 3 –Obrazac za primanje konvalescentne plazme ....... Error! Bookmark not defined.

Prilog 4 – Obrazac za izveštavanje o upotrebi konvalescentne plazmeError! Bookmark not

defined.

3

Skraćenice

ABO ABO krvne grupe

COVID-19 Bolest uzrokovana virusom SARS-CoV-2

CoV Korona virus

DIC Diseminirana intravaskularna koagulacija

FDA Uprava za hranu i lekove

NIJZ Nacionalni institut javnog zdravstva

IgG &M Immunoglobulin G & M (IgG& IgM)

MERS Middle East Respiratory Syndrome

MODS Sindrom multiorganske disfunkcije

NZI Nacionalni zdravstveni institut

SZO Svetska zdravstvena organizacija

SZP Sveža zamrznuta plazma

KPC Konvalescentna plazma Covid-19

KNCTK Kosovski nacionalni centar za transfuziju krvi

SARS Teški akutni respiratorni sindrom

SARS_CoV-2 Virus uzročnik COVID-19

4

I.UVOD

Republika Kosovo aktuelno podržava lečenje bolesti COVID-19 na osnovu svetskih

smernica i protokola koji se primenjuju u svim zemljama sveta. Osim lečenja

pacijenata simptomatskim i antivirusnim lekovima, sada je pokrenuta i izrada

protokola za primenu konvalescentne plazme kao dodatne terapije za lečenje

pacijenata sa COVID-19.

Na osnovu Zakona br.07 / L-006 o sprečavanju i suzbijanju pandemije COVID-19 na

teritoriji Republike Kosova, člana 13. stav 8., Ministarstvo zdravstva izrađuje ovaj

protokol za primenu konvalescentne plazme, kao dodatne terapije za pacijente koji su

zaraženi sa SARS-CoV-2.

Pandemija COVID-19 je nova pretnja javnom zdravlju zbog brzog napredovanja

infekcije. Postoji velika verovatnoća da je konvalescentna plazma obećavajući metod

u lečenju pacijenata sa COVIDOM-19.

Tokom izbijanja virusnih infekcija, zbog nemogućnosti da se odmah primeni

efikasna vakcina, mreža za regulaciju krvi SZO, preko organizovanog programa za

prikupljanje konvalescentne plazme ili seruma od onih koji su se oporavili od bolesti

može obezbediti empirijsku upotrebu plazme, dok se podaci o efikasnosti i sigurnosti

pružaju kontinuirano tokom kliničkih ispitivanja.

Pandemija COVID-19 predstavlja epidemiološku situaciju koja zahteva upotrebu

plazme izlečenih pacijenata i može biti važan faktor u lečenju ove bolesti tokom

kliničke kontrole slučaja i randomizovanih ispitivanja, ili tokom opservacionih

studija transfuzije plazme i proizvoda izvedeni iz plazme.

Ovakav pristup lečenju COVID-19 zasnovan je na naučnim podacima dobijenim

istraživanjem sprovedenim tokom epidemije SARS-a u Hong Kongu (bolest

uzrokovana koronavirusom sličnom SARS-CoV-2) . Ova istraživanja su otkrila

poboljšanje kliničkih simptoma kod pacijenata lečenih konvalescentnom plazmom.

Prethodne studije tokom epidemija respiratornih infekcija potvrdile su da je upotreba

konvalescentne plazme vrlo sigurna, npr. tokom pandemije gripe AH1N1 2009.

godine, epidemije SARS-a 2003. godine i epidemije MERS-a 2012. SZO sprovodi i

5

redovito ažurira različita klinička ispitivanja (http: // apps .who.int / trialsearch /

default.aspx) i NIH (https://clinicaltrials.gov/ct2/home).

Očekuje se da će dokumenti koje su objavile ove organizacije objasniti efikasnost

upotrebe imune plazme u poboljšanju prognoze pacijenata pogođenih teškim

oblicima bolesti.

Konvalescentna plazma je proizvod od krvi za koji su poznate potencijalne opasnosti.

Ove opasnosti su povezane sa upotrebom plazme, koji uključuju alergijske reakcije i

prenos bolesti koje se prenose krvlju, a koje su takođe retke kao i tokom primene

standardne plazme. Takođe, postoji rizik da konvalescentna plazma bude neefikasna.

Međutim, podaci pokazuju da su takvi rizici vrlo mali. U stvari, postupak je

standardan i izvodi se ispunjavanjem svih bezbednosnih kriterijuma.

Nadalje, rekonvalescentna plazma se takođe može koristiti za proizvodnju

imunoglobulina (monoklonska terapija). Takva proizvodnja povećala bi dostupnost

donirane plazme na osnovu najviših standarda kvaliteta i sigurnosti.

U jednom dokumentu SZO, zasnovanom na podacima epidemije SARS-a, i

preliminarnim podacima o COVID-19 iz Kine, od 8. aprila 2020. godine, preporučuje

se da se razmotri transfuzija konvalescentnom plazmom COVID-19 kao hitan

prioritet, uz praćenje rezultata.

Ovu preporuku sada podržava 5000 obavljenih transfuzija u SAD-u, u okviru FDA-

inog akcionog okvira, potvrđujući da su ove transfuzije hospitalizovanim pacijentima

imale visok stepen bezbednosti. Preliminarni izveštaj o 39 pacijenata lečenih na ovaj

način u bolnici Mount Sinai u Nju Jorku izveštava o pozitivnom efektu

konvalescentne plazme na neintubirane pacijente.

Konvalescentna plazma - Konvalescentna plazma (koja se naziva i imunska ili

hiperimuna plazma) slična je standardnoj sveže smrznutoj plazmi (FFP). Glavna

razlika od drugih proizvoda u plazmi je ta što se konvalescentna plazma dobija od

davalaca koji su izlečeni od određene infekcije i sadrži antitela na patogen sa

dovoljnim titrom i biološkom aktivnošću koji obezbeđuju pasivni imunitet za

primaoca.

Konvalescentna plazma se može odmah preneti primaocu ili se može zamrznuti za

kasniju primenu. Primenjuje se kao standardna transfuzija plazme; obično se daju

jedna ili dve jedinice. Optimalne karakteristike konvalescentne plazme su:

Dovoljan titar odgovarajućih antitela

Nedostatak infektivnih agensa

6

Pokazana sigurnost i efikasnost kada se koristi za određeno stanje

Mehanizam delovanja - Konvalescentna plazma može pružiti pasivni imunitet u

obliku neutralizirajućih antitela (i / ili drugih imunoloških medijatora) usmerenih

protiv zaraznog patogena.

Antitela povezana sa virusom mogu potencijalno smanjiti ulazak virusa u ćelije i

povećati oslobađanje virusa kroz fagocitozu zavisnu od antitela ili toksičnost ćelija

zavisnu od antitela; mehanizam teškog akutnog respiratornog sindroma od SARS-

CoV-2 nije utvrđen.

Osobama koje prethodno nisu bile izložene ili vakcinisane protiv patogena, mogu

biti potrebne dve do tri nedelje dok se ne razvije odgovor na antitela. Obezbeđenje

antitela ima potencijal da spreči bolest ili da dovoljno skrati trajanje ili težinu bolesti,

dovoljno da spreči ozbiljne ili po život opasne komplikacije.

Svrha upotrebe konvalescentne plazme Covid-19 (KPC)

Lečenje konvalescentnom plazmom kao dopunskom terapijom za pacijente zaražene

SARS-CoV-2, odnosno COVID-19, do okončanja njegovih indikacija.

7

II. KONVALESCENTNA PLAZMA COVID-19 (KPC) KAO DODATNA

TERAPIJA

Konvalescentna plazma COVID-19 (KPC) je ljudska plazma dobivena od osoba koje

ispunjavaju opšte kriterijume procene podobnosti za davaoce čija plazma sadrži

antitela protiv SARS-CoV-2.

U funkciji sveobuhvatnog angažovanja u borbi protiv pandemije COVID-19, u skladu

sa Zakonom o krvi i komponentama krvi, Zakonom o sprečavanju i suzbijanju

pandemije Covid-19, smernicama i preporukama međunarodnih referentnih

institucija, kao i dobrom laboratorijskom praksom transfuzije, Kosovski nacionalni

centar za transfuziju krvi (KNCTK) će vršiti sakupljanje KPC od građana Kosova

koji imaju antitela protiv SARS-CoV-2. Konvalescentna plazma COVID-19 će se

primeniti kao biološki proizvod u lečenju hospitalizovanih pacijenata sa COVID-19,

kao dodatna terapija.

KNCTK u oblasti transfuzijske delatnosti primenjuje visoke standarde bezbednosti i

kvaliteta, i ostaje maksimalno posvećen održavanju zdravlja davalaca krvi i

pacijenata koji primaju proizvode od krvi. KNCTK se angažuje u zaštiti zdravlja

davalaca krvi, kako se ne bi ugrozilo njihovo zdravlje kao rezultat davanja krvi, kao

i da krv i komponente krvi budu maksimalno sigurni za pacijenta. Da bi se postigli

ovi vitalni ciljevi, KNCTK sprovodi kriterijume za selekciju potencijalnih donatora,

čiji je cilj selekcija potencijalnih donatora sa najmanjim mogućim stepenom rizika,

kako za njihovo zdravlje tako i za zdravlje pacijenata koji će primiti njihovu krv.

KNCTK će primeniti iste standarde bezbednosti i kvaliteta za donatore KPC,

primenjujući opšte kriterijume koji su u funkciji održavanja zdravlja donatora i

pacijenata.

2.1.Regrutovanje i senzibilizacija potencijalnih donatora

Da bi se osigurale dovoljne količine KPC, regrutovanje potencijalnih donatora

sprovodi se na četiri (4) načina:

1. Regrutovanje od strane KNCTK - koji će promovisati i senzibilizovati

dobrovoljno davanje od strane pojedinaca koji ispunjavaju specifične i opšte

kriterijume davanja krvi, odnosno uživaju dobro zdravlje i njihova plazma ima

8

antitela na SARS-CoV-2. Promocija će se vršiti putem elektronskih i društvenih

medija u saradnji sa MZ-a. Na ovaj način želi se osigurati glavna količina doza KPC,

odnosno osigurati osnovno pravo na jednak tretman bioloških proizvoda, u skladu sa

kliničkim kriterijumima.

2.Skrining redovnog davanja krvi koji vrši KNCTK - počinje serološkim

testiranjem svih doniranih doza krvi na antitela na SARS-CoV-2. Sve donacije krvi

koje imaju pozitivan test na antitela na SARS-CoV-2 biće kvalifikovane kao KPC i

biće dostupne za primenu kod pacijenata sa COVID-19.

3.Senzibilizacija i podrška pri regrutovanju od strane Klinike za zarazne bolesti

i Odeljenja za infektivne bolesti, kao i drugih bolničkih jedinica protiv Covid-a

- Bolničke ustanove Anti COVID (BUAC) - ove će institucije senzibilizovati i

uputiti na davanje krvi i plazme svoje bivše pacijente koji su prošli bolest i koji

uživaju dobro zdravlje, koje je potvrdio odgovarajući lekar specijalista. BUAC će

koristiti baze podataka o pacijentima kako bi kontaktirao potencijalne donatore i

predložio donaciju KPC. Nakon dokumentovane provere zdravstvenog stanja

pacijenta i utvrđivanja da ispunjava uslove za davanje krvi i plazme, lekar ili lekarski

kolegijum, prioritetno upućuju ove pacijente za davanje krvi i plazme u KNCTK.

KNCTK i njegove sastavne jedinice daju prioritet potencijalnim davaocima u skladu

sa definisanim kriterijumima, testiraju ih unapred ili uzimaju krv, a zatim testiraju, uz

saglasnost davaoca. Pojedinci koje regrutuje Infektivna klinika moraju ispuniti opšte

kriterijume procene prihvatljivosti u KNCTK pre nego što im se dozvoli doniranje.

4. Senzibilizacija i podrška pri regrutovanju od strane NIJZ-a i JZU-a - ove

institucije će senzibilizovati i uputiti potencijalne davaoce za davanje krvi i plazme u

skladu sa svojim kliničkim statusom u bazi podataka, odnosno pojedince koji

ispunjavaju posebne kriterijume za doniranje KPC. Ovaj proces će se odvijati tokom

kontakata sa pacijentima, kontakt osobama i kada budu obavešteni da su se oporavili.

U ovom slučaju, stručnjak NIJZK i JZU-a obaveštava i motiviše pacijente da doniraju

krv i plazmu za lečenje zaraženih pacijenata, i obaveštava ih da prethodno trebaju

uraditi krvni test kako bi se proverilo stvaranje antitela.

2.2 Kriterijumi za procenu prihvatljivosti davaoca

Davalac krvi je osoba koja uživa dobro zdravlje, sa dobrom medicinskom

anamnezom, prihvatljiva za profesionalne medicinske kriterijume i koja dobrovoljno

daje krv, plazmu ili krvne ćelije za terapijsku upotrebu.

KNCTK mora osigurati da se postupci procene prihvatljivosti i kriterijumi doniranja

primenjuju za sve davaoce krvi ili sastojke krvi.

KNCTK se angažuje za:

9

1. Prikupljanje krvi i konvalescentne plazme kao dodatne terapije.

2. Testiranje, obradu, klasifikaciju, pakovanje i skladištenje do isporuke za upotrebu

plazme.

3. Pripremu plazme za transfuziju, na zahtev zdravstvenih ustanova na sekundarnom

i tercijarnom nivou za upotrebu.

KPC se uzima od davalaca krvi koji ispunjavaju specifične i opšte kriterijume

doniranja krvi.

1.Opšti kriterijumi za procenu prihvatljivosti davalaca krvi

U procesu selekcije potencijalnih davalaca krvi, KNCTK-a primenjuje brojne

kriterijume na osnovu kojih stručnjaci KNCTK-a odobravaju ili odbijaju doniranje

potencionalnih davalaca krvi. Potencijalni donatori, pre odobrenja donacije, prvo

popunjavaju upitnik, daju opšte informacije, a zatim lekar specijalista uzima njihovu

anamnezu i obavlja fizički pregled. Shodno tome, potencijalni donatori moraju slediti

procedure u svakoj fazi kako bi eventualna donacija bila konačno odobrena. S

obzirom da je davanje dobrovoljno, potencijalni davalac u bilo kojoj fazi procesa

može se povući iz postupka davanja krvi. Kako bi se sačuvala privatnost potencijalnih

davalaca, upitnikom su precizirani uslovi, aktivnosti i drugi kriterijumi koji ih

privremeno ili trajno isključuju iz doniranja krvi, bilo zato što ugrožavaju njihovo

zdravlje (npr. kardiovaskularne bolesti, endokrine, kronične hematološke, bubrežne

bolesti itd.),

ili zato što njihova krv može biti potencijalno štetna za pacijenta koji prima krv (npr.

osobe sa HIV / AIDS-om, hepatitisom B ili C, osobe koje su nedavno koristile

određene lekove koji mogu biti prisutni još uvek u njihovoj krvi). Na ovaj način

potencijalni donatori, u prvoj fazi popunjavanja upitnika, mogu odustati od donacije

ako se nađu u bilo kojoj od kategorija odbijanja, bez potrebe da daju informacije o

razlozima odustajanja. Svrha ovih kriterijuma je povećanje bezbednosti krvi i njezinih

proizvoda, a ti standardi nisu namenjeni za slanje poruka bilo kojoj osobi o njegovom

statusu zarazne bolesti. Rezultati procene i testiranja davaoca krvi i komponenata krvi

moraju biti dokumentovani i svaki relevantan nalaz koji odstupa od granične

vrednosti mora biti saopšten davaocu.

Opšti trajni kriteriji su sledeći:

1. Davalac krvi može biti bilo koja osoba, bez obzira na pol, rasu, boju kože,

nacionalnost i veru, odrasle dobi od osamnaest (18) do šezdeset pet (65) godina, koja

ispunjava kriterijume procene o fizičkoj i zdravstvenoj podobnosti za davanje krvi.

Doniranje je takođe dozvoljeno sa navršenih sedamnaest (17) godina, pod uslovom

10

da lekar utvrdi ispunjavanje kriterijuma o fizičkoj i zdravstvenoj podobnosti za

davanje krvi i to ne više od dva (2) puta godišnje.

2. Zabranjeno je da maksimalan broj standardnih donacija bude više od četiri (4) puta

godišnje za muškarce i tri (3) puta godišnje za žene, a interval između standardnih

donacija mora biti duži od dva (2) meseca za oba pola.

3. Ako se doniranje daje aferezom, učestalost i interval se određuju prema

hematopoetskom statusu davaoca, pod uslovom da interval između dve (2) donacije

mora biti duži od četrdeset osam (48) sati.

4. Davaoci krvi moraju biti muškarci, žene nulipare ili negativne na antitela HLA,

moraju ispunjavati kriterijume za standardno alogeno davanje, a to se postiže

popunjavanjem standardnog upitnika o selekciji davalaca krvi koji je dostupan u

KNCTK, kao i obavljenim objektivnim pregledom od strane specijalista

transfuziologa pre donacije.

2.Specifični kriterijumi za procenu prihvatljivosti davaoca

Davaoci KPC moraju ispuniti sledeće kriterijume da bi se kvalifikovali kao davaoci

KPC:

1. Moraju biti dokumentovani da su imali SARS-CoV-2 infekciju (dijagnoza i

izlečenje):

a) Pozitivan molekularni test za SARS-CoV-2 (RT-PCR), ili

b) Pozitivan serološki test na antitela na SARS-CoV-2 (oba rezultata potvrdila je

institucija koja ima licencu za ovu namenu).

2. Moraju biti dokumentovani da su izlečeni od bolesti COVID-19 ili infekcije

SARS-CoV-2:

a) Potpuno povlačenje znakova i simptoma bolesti najmanje 14 dana pre davanja krvi

(negativni dijagnostički test za Covid-19 nije potreban da bi se donator kvalifikovao

za davanje), ili

b) Prekid terapije najmanje 14 dana pre davanja krvi.

Potencijalni davaoci krvi koji nemaju dokaze o prethodnoj infekciji SARS-CoV-2

(RT-PCR ili serološki test) mogu dati krv u standardnom obliku, a njihova plazma će

se kvalifikovati kao KPC nakon pozitivnog testiranja na antitela anti -SARS-CoV-2.

11

2.3 Informisanje i saglasnost o davanju krvi

Potencijalni davalac krvi nakon čitanja informatora o postupku davanja krvi i

popunjavanja upitnika koji sadrži relevantne faktore rizika koji ga privremeno ili

trajno isključuju iz davanja, ako u ovoj fazi ispunjava uslove, daje pisanu saglasnost

da se podvrgava postupku davanja krvi, koji bi trebao biti izraz slobodne volje

davaoca, zasnovan na prethodnim primljenim informacijama. Svaki davalac krvi

mora pružiti tačne informacije, uključujući identifikaciju davaoca, zdravstveno stanje

i istoriju bolesti. Davalac se obaveštava da će se krv i njegove komponente koristiti u

terapeutske svrhe, a prema nivou antitela, krv i krvne komponente biće dostupne

pacijentima sa COVID19 ili pacijentima sa drugim patologijama. Davalac krvi daje

pisanu saglasnost za davanje krvi, njenu terapijsku upotrebu, čuvanje uzoraka i

njihovu upotrebu u naučnoistraživačke svrhe.

2.4. Zdravstveni pregled davaoca krvi

Pregled i intervjuisanje potencijalnih davalaca treba obaviti pre bilo kakvog

doniranja krvi ili komponenata krvi. Lekar KNCTK je odgovoran za pružanje i

primanje informacija od potencijalnog davaoca koje su neophodne za procenu

zdravstvene podobnosti za davanje krvi ili njenih komponenata. Lekar ne bi smeo

dozvoliti potencijalnom davaocu da donira krv, ukoliko se na osnovu medicinskih

kriterijuma dokaže ili postoji sumnja da ispunjava kriterijume za privremenu ili trajnu

zabranu davanja krvi. Takođe, ako postoji bilo kakva sumnja u istinitost datih

podataka ili prikrivanje podataka od strane potencijalnog davaoca, tada bi lekar trebao

odlučiti u korist očuvanja bezbednosti krvi i krvnih komponenata, zabranivši

doniranje krvi.

2.5. Doniranje krvi

KPC će se prikupljati prema sledećim postupcima:

1. Standardni oblik doniranja pune krvi (sa ručnim odvajanjem), postupak doniranja

traje 60 minuta.

2. Standardni oblik doniranja pune krvi (s automatskim odvajanjem), postupak

doniranja traje 60 minuta.

3. Posebni oblici kroz donornu aferezu. Afereza davaoca je složeniji postupak, koji

traje do 120 minuta, pa se potencijalni donatori podvrgavaju hematološkim,

12

biohemijskim i serološkim testovima pre davanja krvi. Donacija će biti organizovana

u KNCTK u Prištini i u regionalnim jedinicama - CTK.

2.6. Testiranje krvi

Jedan od ključnih izazova u održavanju kvaliteta i bezbednosti krvi je sprečavanje

prenosa zaraznih agensa (virusa, bakterija, parazita) sa davaoca na primaoca. U ovu

kategoriju posebno se ubrajaju uzročnici zaraznih ozbiljnih bolesti poput AIDS-a,

hepatitisa B i C, sifilisa, Creutzfeldt-Jacobsove bolesti, Kala-Azar, malarije itd. Neke

od ovih infekcija / bolesti imaju globalni karakter (HIV / AIDS, hepatitis B i C,

sifilis), a prenose se seksualno i putem krvi, pa se u većini razvijenih zemalja krv

podvrgava laboratorijskim testovima na ove infekcije / bolesti. Krv donirana u

KNCTK prolazi laboratorijske testove na infektivne agense koji se krvlju mogu

preneti od davaoca na pacijenta. Ovi testovi se primenjuju pre nego što se krv ili njeni

proizvodi stave na raspolaganje pacijentima.

KNCTK će obezbediti da su sve doze krvi podvrgnute, najmanje, sledećim testovima

pre stavljanja u promet:

1. ABO i RhD imunohematološka testiranja i skrining na nepoznata antitela.

2. Serološko testiranje na anti-SARS-COV-2, IgG i IgM,

3. Testiranje na infektivne agense: Hepatitis B (HBs-Ag); Hepatitis C (Anti-HCV);

HIV1 / 2 (Anti-HIV 1/2); Sifilis.

III. KVALIFIKACIJA KONVALESCENTNE PLAZME COVID-19 (KPC)

Sve donirane doze testiraće se na antitela na anti- SARS-COV-2, IgG i IgM. Zavisno

o nivou antitela, KPC će se klasifikovati kao:

1.KPC sa visokim nivoom antitela na SARS-COV-2, klasa IgG,> 5 AU / ml, 2.,

2.Plazma sa niskim nivoom antitela na SARS-COV-2 kvalifikovaće se kao

standardna plazma.

KPC sa visokim nivoom antitela na SARS-COV-2 biće dostupan za lečenje pacijenata

prema kliničkim kriterijima ovog protokola.

13

Plazma niskog nivoa anti-SARS-COV-2 antitela bitće dostupna za lečenje pacijenata

sa drugim patologijama koje nisu COVID.

Ostale komponente krvi dobijene odvajanjem pune krvi, uključujući deplazmatične

eritrocite, trombocite i antitela plazme niskog nivoa dobijene davanjem KPC-a pune

krvi, evidentiraće se u odgovarajućem registru i slediće put normalnog čuvanja /

distribucije i primene.

3.1 Čuvanje KPC

1. Konvalescentna plazma podleže istim postupcima čuvanja kao i standardna

plazma, odnosno čuvanja na minimum -18 ° C, i ima rok trajanja godinu dana od

trenutka doniranja.

2. Donatorski uzorci plazme / seruma mogu se čuvati u skladu s pravilima za čuvanje

seruma svake donacije u KNCTK i mogu se koristiti u istraživačke svrhe.

3.Registracija i označavanje KPC vrši se u posebnom registru sa odgovarajućim

označavanjem.

3.2. Stavljanje u promet KPC

KPC će se primeniti na pacijente sa COVID-19 koji su hospitalizovani u UBKSK-u

, regionalnim bolnicama ili u drugim bolnicama koje leče pacijente sa COVID-19.

Zdravstvena ustanova koja leči pacijente sa COVID-19 podnosi zahtev za KPC,

zajedno sa uzorkom krvi pacijenta, za kojeg se zahteva KPC. Zahtev za krv ili

komponente krvi ispunjava odgovorni lekar, štampanim slovima ili u elektroničkom

obliku, jasno čitljivo i bez vidljivog ispravljanja grešaka.

IV. ODGOVORNOSTI KLINIČKOG LEKARA ZA PRIMENU KPC KAO

DOPUNSKE TERAPIJE

Odgovorni lekar koji primenjuje KPC u lečenju pacijenata odgovoran je za

opravdanost upotrebe i ispravnost postupka prilikom upotrebe KPC, u skladu s

kliničkim kriterijumima ovog uputstva, načelima adekvatne, racionalne upotrebe i

dobrom kliničkom praksom. Lekar koji obavlja konačnu proveru identiteta primaoca

KPC tokom primene, nadzire primaoca tokom transfuzije KPC, utvrđuje pozitivne

efekte i reakcije ili ozbiljne nuspojave, i prema bolničkim protokolima preduzima

mere za izbegavanje ozbiljnih reakcija i nuspojava.

14

Odgovorni lekar dužan je da obavesti primaoca KPC o prednostima i rizicima

primanja KPC, postupku transfuzije, mogućim ozbiljnim reakcijama ili neželjenim

događajima i drugim pitanjima koja su relevantna za transfuziju KPC.

Primalac KPC, pre primanja KPC, mora dati pisanu saglasnost za lečenje

transfuzijom, pošto ga je odgovorni lekar prethodno obavestio o potencijalnim

koristima i posledicama. Ako se KPC treba dati osobi mlađoj od osamnaest (18)

godina, ili osobi koja nema sposobnost delovanja ili prosuđivanja ili kada je ta

sposobnost ograničena, lekar je dužan pribaviti pisanu saglasnost od roditelja,

staratelja ili člana njegove porodice. Osoba koja je dala saglasnost za transfuzijsko

lečenje može povući pismenu ili usmenu saglasnost pre ili tokom transfuzije krvi.

Odgovorni lekar je dužan da prijavi KNCTK sve reakcije ili neželjene efekte koji se

pojave tokom primene KPC.

4.1 Praćenje efikasnosti lečenja sa KPC kao dodatnom terapijom

Procena efikasnosti lečenja KPC kao dodatne terapije vrši se preko praćenja:

1.Dana boravka u bolnici,

2.Dana provedenih na kiseoniku (nosni kateter, maska za lice)

3. Potrebe za premeštanjem u jedinici intenzivne nege,

4. Vrste i trajanja respiratorne pomoći uređaja u jedinici intenzivne nege (CPAP

maska, endotrahealna cev)

5. Trajanja boravka u jedinici intenzivne nege (dan) i smrtnosti u jedinici intenzivne

nege,

6. Preživljavanja do dana napuštanja klinike / bolnice.

4.2 Kriterijumi uključivanja u lečenje sa KPC kao dopunskom terapijom

1.Pacijenti starijii od 18 godina.

2.Hospitalizovani pacijenti sa respiratornim simptomima koji imaju pozitivni PCR na

SARS-CoV-2.

15

3. Hospitalizovani pacijenti koji su potvrđeni testom COVID-19 SARS-CoV-2 RT-

PCR sa simptomima respiratorne insuficijencije.

4. Pacijenti koji prema proceni kliničara (ili lekarskom kolegijumu) imaju visok rizik

prelaska u teški oblik bolesti.

5. Pacijenti sa teškim ili kritičnim oblikom bolesti COVID-19.

6. Pacijenti koji daju informisanu saglasnost za lečenje sa KPC kao dopunskom

terapijom (pacijent ili član porodice).

4.3 Kriterijumi isključivanja iz lečenja sa KPC kao dopunskom terapijom

1. Test na SARS-CoV-2 sa negativnim RT-PCR testom.

2. Starosno doba ispod 18 godina.

3. Kontraindikacije na transfuziju ili prethodne alergijske reakcije na transfuziju krvi.

4. Trudnice

5. Medicinska stanja u kojima povećanje intravaskularne zapremine na 500 ml (PKC)

može biti štetno za pacijenta (Dekompenzovano kongestivno zatajenje srca)

6. Teška multiorganska disfunkcija (MODS)

7. Pacijenti hemodinamski nestabilni

8. Pacijenti sa diseminiranom intravaskularnom koagulacijom (DIC)

9. Istorija nedostatka IgA.

10. Uzimanje koncentrisanih imunoglobulina u poslednjih 30 dana.

11. Kada se od pacijenta ne očekuje da preživi 48 sati

4.4. Praćenje parametara kod pacijenata koji se leče sa KPC kao dodatnom

terapijom

(Ref. Br. 11)

16

Dolenavedeni parametri će biti evidentirani kod svih pacijenata koji se leče sa KPC

kao dodatnom terapijom:

1. dan primene plazme od početka simptoma,

2. dan hospitalizacije od početka simptoma,

3. dan primene plazme od početka hospitalizacije,

4. kliničko stanje,

5. vitalni parametri: temperatura, brzina disanja, zasićenost krvi kiseonikom SpO2,

dodatna terapijom kiseonikom,

6. krvna slika (sa brojem neutrofila i limfocita),

7. vrednost C-reaktivnog proteina (CRP),

8.slikovne promene na plućima (radiografija ili CT pluća),

9. volumen transfundiranih jedinica plazme,

10. druga terapija koja se daje pacijentu,

11. trajanje hospitalizacije,

12. reakcije ili nuspojave koje mogu biti uzrokovane transfuzijom KPC.

Kliničko stanje i laboratorijski parametri biće procenjeni najmanje 3 puta: pre

transfuzije KPC, 5-og. dana i pre otpusta iz bolnice, ako se pacijent oporavi.

4.5 Primena KPC-a kao dodatne terapije

Primena konvalescentne plazme COVID-19 (KPC) kao dodatne terapije se treba

sprovoditi prema bolničkim protokolima za administriranje plazme:

1. Pacijentu se prvo mora utvrditi ABO RhD grupa.

2. Plazma će se davati u sporoj infuziji (100-250 ml / h) nakon testa podobnosti u

ABO sistemu.

3. Ako je plazma zamrznuta, treba je odmrznuti u vodenom kupatilu na 37 ° C.

17

4. Moraju imati dokument o rezultatu krvne grupe primaoca i zahtev za KPC.

5. Merenje vitalnih znakova vrši se: neposredno pre početka transfuzije, 10-20

minuta nakon početka transfuzije, neposredno nakon završetka transfuzije i 30-60

minuta nakon završetka transfuzije.

6. Ako se tokom transfuzije dogodi neželjena reakcija, kliničar može usporiti ili

zaustaviti transfuziju KPC.

7. Sve reakcije ili nuspojave od transfuzije konvalescentne plazme COVID-19 se

trebaju odmah evidentirati i prijaviti KNCTK. Ove reakcije bi trebale biti uključene

u završni izveštaj.

8. Pacijenti će dobiti 1-2 jedinice konvalescentne plazme kompatibilne sa ABO

sistemom.

9. Pacijentu prvo treba odrediti ABO RhD grupu.

10. Konvalescentna plazma se može propisati u kombinaciji s drugim terapijama,

uključujući antivirusne agense .

4.6 Administrativni postupak uvođenja u program lečenja sa KPC kao dodatne

terapije

Pacijent koji leži u bolnici na sekundarnom ili tercijarnom nivou, kome je potvrđen

SARS-CoV-2 za vreme lečenja, prema indikacijama koje je potvrdio kliničar ili

lekarski kolegijum i kriterijumima propisanim u ovom protokolu, priprema se za

primenu konvalescentne plazme u slučaju kada za ovu svrhu postoje sledeći uslovi:

1.da je hospitalizovan u bolnici ili na klinici,

2. da postoje indikacije prema kriterijumima propisanim u ovom

protokolu,

3. da je odluku doneo kliničar ili lekarski kolegijum u skladu sa objašnjenjem u ovom

protokolu,

4. da ima potpisan obrazac od strane pacijenta , člana porodice ili ovlašćene osobe za

primanje konvalescentne plazme kao dodatne terapije .

18

Lekarski kolegijum može doneti i druge odluke u vezi sa upotrebom konvalescentne

plazme kao dodatne terapije kao što je prekid lečenja, nastavak, odgađanje, u

zavisnosti od zdravstvenog stanja, indikacija i utisaka tokom lečenja.

4.7.Objašnjenje pojmova

1. Lekarski kolegijum - sastoji se od najmanje tri lekara kliničara, u zdravstvenoj

ustanovi sekundarnog i tercijarnog nivoa u kojoj se nalaze pacijenti sa COVOD-19,

koji odlučuje o lečenju pacijenta sa konvalescentnom plazmom kao dodatnom

terapijom.

2. Lekar kliničar - lekar koji radi u zdravstvenoj ustanovi sekundarnog i tercijarnog

nivoa u kojoj se nalaze pacijenti sa COVOD-19, odlučuje o lečenju pacijenta sa

konvalescentnom plazmom kao dodatnom terapijom.

3. Teški oblik bolesti - definisan na sledeći način (zadovoljen je jedan ili više sledećih

kriterijuma):

1. Dispne

2. Brzina disanja ≥30 / min

3. Zasićenje krvi kiseonikom <93%

4. Odnos PaO2 / FiO2 <300

5. Naglašeni bilateralni plućni infiltrati u roku od 24 do 48 sati

4. Kritični oblik bolesti - definisan na sledeći način (zadovoljen je jedan ili više

sledećih kriterijuma):

1. respiratorna insuficijencija tamo gde je potrebna mehanička ventilacija

2. Septički šok

3. Sindrom multiorganske disfunkcije (MODS), uključujući potrebu za

hemodijalizom.

19

4.8. Sprovođenje Protokola

1. Svi aktelni postupci i obrasci za prikupljanje krvi, zahtevi za krv i komponente krvi

od strane zdravstvenih ustanova, izveštaji o transfuzijskim reakcijama i drugim

procedurama kao i obrasci služe ovoj svrhi.

2. Svaka zdravstvena jedinica, odeljenje ili klinika svakodnevno sastavlja i upravlja

izveštajem o primeni konvalescentne plazme kao dodatne terapije, u skladu sa

obrascem za izveštavanje koji je priložen uz ovaj protokol.

3. Svaka zdravstvena ustanova u kojoj se primenjuje konvalescentna plazma

izveštava koordinatora za primenu konvalescentne plazme kao dodatne terapije,

kojeg imenuje ministar.

4. Koordinator za primenu konvalescentne plazme kao dodatne terapije mesečno

podnosi izveštaj ministru do okončanja postupka.

Na kraju izrađuje konačni sažeti izveštaj.

5. Testiranje donirane krvi vrši KNCTK. Sve dok se ne ostvare uslovi za testiranje,

NIJZK-a vrši testiranje uzoraka koje šalje KNCTK.

6. Sve dok se ne ostvare uslovi za testiranje u KNCTK, testiraće se samo uzorci

krvi sa prioritetom i indikacijama.

7. Ministarstvo obezbeđuje sprovođenje ovog protokola stvaranjem uslova za

prikupljanje, obradu i testiranje do primene konvalescentne plazme kao dodatne

terapije.

20

LITERATURA

1. Chen L, Xiong J, Bao L, Shi Y. Convalescent plasma as a potential therapy for COVID-

19. Lancet Infect Dis. 2020; S1473-3099(20)30141-9.

2. Shen C, Wang Z, Zhao F, et al. Treatment of 5 Critically Ill Patients With COVID-19 With

Convalescent Plasma. JAMA. Published online March 27, 2020. doi:10.1001/jama.2020.4783

3. Casadevall A, Pirofski LA.The convalescent sera option for containing COVID-19 Published

March 13, 2020; : J Clin Invest. 2020.

4. Roback JD, Guarner J. Convalescent Plasma to Treat COVID-19: Possibilities and

Challenges. JAMA. Published online March 27, 2020.

5. Mair-Jenkins, J., Saavedra-Campos, M., Baillie, J. K., Cleary, P., Khaw, F. M., Lim, W. S.,

Makki, S., Rooney, K. D., Nguyen-Van-Tam, J. S., Beck, C. R., & Convalescent Plasma Study

Group. The effectiveness of convalescent plasma and hyperimmune immunoglobulin for the

treatment of severe acute respiratory infections of viral etiology: a systematic review and

exploratory meta-analysis. J Infect Dis. 2015;211(1):80-90.

6. Burnouf T, Radosevich M. Treatment of severe acute respiratory syndrome with convalescent

plasma. Hong Kong Med J. 2003;9(4):309.PubMed

7. Hung IF, To KK, Lee CK, et al. Convalescent plasma treatment reduced mortality in

patients with severe pandemic influenza A (H1N1) 2009 virus infection. Clin Infect Dis.

2011;52(4):447-456.

8. Soo Yoy et al. Retrospective comparison of convalescent plasma with continuing high-dose

methylprednisolone treatment in SARS patients. Clin Microbiol Infect 2004; 10: 676–678

9. AAVV. Feasibility, safety, clinical, and laboratory effects of convalescent plasma therapy for

patients with Middle East respiratory syndrome coronavirus infection: a study protocol.

Springerplus. 2015 Nov 19;4:709.

10. Cheng Y, Wong R, Soo YO, et al. Use of convalescent plasma therapy in SARS patients in

Hong Kong. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2005; 24: 44–46.

11. https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-

documents/investigational-covid-19-convalescent-plasma

12. Hyperimmune Plasma for Critical Patients With COVID-19 - Full Text View -

ClinicalTrials.gov, March 30,2020

13. Accorsi P, Berti P, de Angelis V, de Silvestro G, Mascaretti L and Ostuni a. On behalf of the

Italian Society for Transfusion Medicine and Immunohematology -SIMTI and the Italian

Society of Hemapheresis and cell Manipulation -SidEM. “Position paper” on the preparation

of immune plasma to be used in the treatment of patients with COVID-19.

14. European Directorate for the Quality of Medicines & HealthCare (EDQM) Council of

Europe. Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components, 20th ed.

Council of Europe, 2020.

15. Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel

coronavirus in Wuhan, China [published correction appears in Lancet. 2020 Jan

30;:]. Lancet. 2020;395(10223):497–506.

16. Lu H. Drug treatment options for the 2019-new coronavirus (2019-nCoV). Biosci Trends.

2020;14(1):69–71. doi:10.5582/bst.2020.01020

21

17. Bloch EM, Shoham S, Casadevall A, et al. Deployment of convalescent plasma for the

prevention and treatment of COVID-19. J Clin Invest 2020; 130:2757.

18. Nguyen AA, Habiballah SB, Platt CD, et al. Immunoglobulins in the treatment of COVID-19

infection: Proceed with caution! Clin Immunol 2020; 216:108459.

19. Wu F, Liu M, Wang A, et al. Evaluating the Association of Clinical Characteristics With

Neutralizing Antibody Levels in Patients Who Have Recovered From Mild COVID-19 in

Shanghai, China. JAMA Intern Med 2020; 180:1356.

20. Liu STH, Lin HM, Baine I, et al. Convalescent plasma treatment of severe COVID-19: a

propensity score-matched control study. Nat Med 2020; 26:1708.

21. Roberts DJ, Miflin G, Estcourt L. Convalescent plasma for COVID-19: Back to the future.

Transfus Med 2020; 30:174.

22. Expanded Access to Convalescent Plasma for the Treatment of Patients with COVID-19.

Conducted by: Mayo Clinic in collaboration with Johns Hopkins University, Washington

University in St. Louis and other interested parties. Version 3.0, 09 April 2020

23. National COVID-19 Convalescent Plasma Project https://ccpp19.org/status.html

24. Investigational COVID-19 Convalescent Plasma – Emergency INDs – April 03, 2020

https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/investigational-new-drug-ind-or-device-

exemption-ide-process-cber/investigational-covid-19-convalescent-plasma-emergency-inds 25. M.J. Joyner, R. S. Wright,et al.Early safety indicators of COVID-19 convalescent plasma in

5000 patients ,J Clin Invest. 2020;130(9):4791-4797.

26. www.uptodate.com/contents/coronavirus-disease-2019-covid-19-convalescent-plasma-and-

hyperimmune-globulin

22

PRILOZI

Prilog 1 –Radna grupa

Radna grupa za izradu " Protokola za lečenje pacijenata sa COVIDOM-19 sa

konvalescentnom plazmom kao dodatnom terapijom" bila je multidisciplinarna i

sastojala se od 13 članova:

1. Prof. Dr. Milazim Gjocaj – predsedavajući

2. Prof. Dr. Salih Ahmeti – član

3. Ass. Dr. Sci. Bukurije Zhubi – član

4. Prof. Izv. Dr. Lul Raka – član

5. Dr. Hedije Mahmutaj – član

6. Dr. Xhemile Sllamniku – član

7. Dr. Arbëresha Turjaka – član

8. Prof. Ass. Dr. Agreta Gecaj Gashi – član

9. Dr. Sci. Izet Sadiku – član

10. Dr. Idriz Merovci, doktor nauka - član

11. Dr. Dr. Ajete Aliu – član

12. Mr.Ph. Furtuna Thaqi - član

13. MSc. Dr. Niman Bardhi – član

Prilog 2 –Obrazac za davanje krvi i konvalescentne plazme

Prilog 3- Obrazac za primanje konvalescentne plazme

Prilog 4- Obrazac za izveštavanje o upotrebi konvalescentne plazme

23

24

25

26