vroedkunde compr

1

HeelkundigeHeelkundigepathologiepathologieDr. C. de GheldereDr. C. de Gheldere

Overzicht : 14 contacturenOverzicht : 14 contacturen

!! (Hoofdstuk 8)(Hoofdstuk 8)!! traumatologietraumatologie

!! Orthopedische heelkundeOrthopedische heelkunde

!! Hoofdstuk 9Hoofdstuk 9!! Inleidende begrippen over bloedingenInleidende begrippen over bloedingen

!! (Vaatchirurgie)(Vaatchirurgie)

!! Hoofdstuk 11 : algemene chirurgieHoofdstuk 11 : algemene chirurgie

!! Hoofdstuk 12 : urologie :Hoofdstuk 12 : urologie :!! SteenlijdenSteenlijden

!! InfectiesInfecties!! refluxreflux

Hoofdstuk 9: leerdoelenHoofdstuk 9: leerdoelen

!! factoren die van belang zijn voor een goede factoren die van belang zijn voor een goede circulatiecirculatie

!! BloedingenBloedingen::!! oorzakenoorzaken

!! VormenVormen

!! Factoren die de Factoren die de ernsternst van een bloeding bepalen van een bloeding bepalen

!! Factoren die een rol spelen bij de Factoren die een rol spelen bij de bloedstelpingbloedstelping

!! Algemene Algemene behandelingbehandeling van de verschillende soorten bloedingen van de verschillende soorten bloedingen

!! Normale Normale regulatieregulatie van de van de water- en zouthuishoudingwater- en zouthuishouding

Hoofdstuk 9 leerdoelen...Hoofdstuk 9 leerdoelen...

!! ShockShock::!! Oorzaken, verschijnselen en behandelingOorzaken, verschijnselen en behandeling

!! VaricesVarices

2

inleidinginleiding

!! Bloedsomloop => aan- en afvoer vanBloedsomloop => aan- en afvoer van!! OO22 en CO en CO22

!! VoedingsstoffenVoedingsstoffen

9.1 normale circulatie9.1 normale circulatie

!! Hart => slagaders => haarvaatjes => adersHart => slagaders => haarvaatjes => aders

1 cellaag dik 1 cellaag dik vlotte uitwisseling vlotte uitwisseling

Arteriolen : reguleren debiet in haarvaatjesArteriolen : reguleren debiet in haarvaatjes

3

Essentieel voor goedeEssentieel voor goedebloedsomloop :bloedsomloop :

!! Hart = pompHart = pomp

!! VolumeVolume

!! VerdelingVerdeling

!! BloeddrukBloeddruk

!! nierennieren

harthart

!! = pomp= pomp

!! Hartfalen => circulatie tekortHartfalen => circulatie tekort

volumevolume

!! +/- 5 liter+/- 5 liter

!! Tekort : hypovolemie => aanpassingTekort : hypovolemie => aanpassingvaatbed ( arteriolen)vaatbed ( arteriolen)

!! Veel tekort => hypovolemische shockVeel tekort => hypovolemische shock

4

verdelingverdeling

!! <= arteriolen<= arteriolen

bloeddrukbloeddruk

!! BD <= hartdebiet BD <= hartdebiet

<= vulling<= vulling<= pompfunctie<= pompfunctie<= hartritme<= hartritme

<= perifere weerstand (arteriolen) <= perifere weerstand (arteriolen)

nierennieren

!! Reguleert circulatie :Reguleert circulatie :!! Nierdoorbloeding => urinedebietNierdoorbloeding => urinedebiet

!! Renine-angiotensineRenine-angiotensine systeem systeem

9.2 bloedingen en9.2 bloedingen enbloedstelpingbloedstelping

!! 9.2.1 indeling van bloedingen9.2.1 indeling van bloedingen

!! 9.2.2 9.2.2 bloedstelpingbloedstelping

!! 9.2.3 behandeling van bloedingen9.2.3 behandeling van bloedingen

5

!! Bloeding <= defect in bloedvatwandBloeding <= defect in bloedvatwand!! Ziekte bloedvatwand (aneurysma,....)Ziekte bloedvatwand (aneurysma,....)

!! Trauma :Trauma :!! MechanischMechanisch

!! Chemisch ( maagzweer,...)Chemisch ( maagzweer,...)

!! ......

9.2.1 indeling van bloedingen9.2.1 indeling van bloedingen

!! UitwendigUitwendig!! Door wondenDoor wonden

!! MaagdarmstelselMaagdarmstelsel!! ZICHTBAAR BLOEDVERLIES :ZICHTBAAR BLOEDVERLIES :

!! Melena, hematemesis Melena, hematemesis haemoptohaemoptoëë,...,...!! Bloedende wondeBloedende wonde

!! InwendigInwendig!! In weefsels zonder contact met buitenwereldIn weefsels zonder contact met buitenwereld!! Diagnose : ONRECHTSTREEKSE TEKENS :Diagnose : ONRECHTSTREEKSE TEKENS :

!! Inklemming na hersenbloedingInklemming na hersenbloeding!! Compartiment syndroomCompartiment syndroom!! Hypovolemische shockHypovolemische shock!! ......

6

Indeling naar soortIndeling naar soort

!! ArterieelArterieel!! Pulsatiele flowPulsatiele flow

!! HelroodHelrood!! ernstigernstig

!! VeneusVeneus!! Niet Niet pulsatielpulsatiel

!! DonkerderDonkerder!! Gemakkelijker te comprimerenGemakkelijker te comprimeren

!! CapillairCapillair!! MultiepeleMultiepele kleine bloedingen kleine bloedingen!! Ongevaarlijk tenzij....Ongevaarlijk tenzij....

Ernst bloeding <=Ernst bloeding <=

!! Omvang bloedverlies :Omvang bloedverlies :!! > 2 l = levensbedreigend> 2 l = levensbedreigend

!! !! 500 ml : geen probleem 500 ml : geen probleem

!! Snelheid bloedverlies :Snelheid bloedverlies :!! Shock vs. AnemieShock vs. Anemie

!! Plaats bloedingPlaats bloeding!! Zichtbaar of verborgenZichtbaar of verborgen

!! Moeilijk of gemakkelijk te behandelenMoeilijk of gemakkelijk te behandelen

9.2.2 9.2.2 bloedstelpingbloedstelping

!! = combinatie van verschillende factoren= combinatie van verschillende factoren!! Vaatspasme ( 20-30 min.)Vaatspasme ( 20-30 min.)

!! Retractie in vaatschede (elastine)Retractie in vaatschede (elastine)

!! Bloedprop (bloedplaatjes)Bloedprop (bloedplaatjes)

!! Stolling : Stolling : prothrombineprothrombine => => thrombinethrombine fibrinogeen=> fibrine=> fibrinogeen=> fibrine=> ““korstkorst””

!! bloeddrukdalingbloeddrukdaling

7

9.2.3 behandeling van9.2.3 behandeling vanbloedingenbloedingen

!! Uitwendige bloedingen :Uitwendige bloedingen :!! Capillair, beperkt veneus : afdekken,Capillair, beperkt veneus : afdekken,

hoogstandhoogstand

!! Veneus in spatader : afbindenVeneus in spatader : afbinden

!! Arterieel :Arterieel :!! DrukDruk

!! Knelband ?Knelband ?!! Cave ! Stuwing, ischemie, zenuwschadeCave ! Stuwing, ischemie, zenuwschade

!! Chirurgisch : afbinden of overhechtenChirurgisch : afbinden of overhechten

9.2.3 behandeling van9.2.3 behandeling vanbloedingenbloedingen

!! Inwendige bloedingen :Inwendige bloedingen :!! RustRust

!! Vermijd afkoelen of opwarmen ( ?)Vermijd afkoelen of opwarmen ( ?)

!! TrendenlenburgTrendenlenburg

!! Eventueel analgesieEventueel analgesie

!! Niets per osNiets per os

!! Specifieke behandeling : .....Specifieke behandeling : .....

9.3 shock9.3 shock

!! 9.3.1 inleiding9.3.1 inleiding

!! 9.3.2 waterhuishouding9.3.2 waterhuishouding

!! 9.3.3 vochtbalans9.3.3 vochtbalans

!! 9.3.4 shockverschijnselen9.3.4 shockverschijnselen

!! 9.3.5 oorzaken van shock9.3.5 oorzaken van shock

!! 9.3.6 algemene behandeling9.3.6 algemene behandeling

!! 9.3.7 specifieke behandeling9.3.7 specifieke behandeling

!! 9.3.8 de bloedtransfusie nader bekeken9.3.8 de bloedtransfusie nader bekeken

9.3.1 inleiding9.3.1 inleiding

!! Definitie : situatie waarbij deDefinitie : situatie waarbij debloedsomloop er niet is slaagt allebloedsomloop er niet is slaagt alleweefsels van bloed en zuurstof teweefsels van bloed en zuurstof tevoorzien.voorzien.

!! Absoluut tekort aan bloed of vochtAbsoluut tekort aan bloed of vocht

!! Relatief tekort aan volume : anafylaxie, sepsisRelatief tekort aan volume : anafylaxie, sepsis

!! Slechte pompfunctie van het hartSlechte pompfunctie van het hart

8

shockshock

Normaal :

vaatbed=circulerend

volume

Anafylactische of

septische shock : vaatbed

expandeert en/of lekt

Hypovolemische shock :

volumetekort

9.3.2 waterhuishouding9.3.2 waterhuishouding!! Samenstelling : 60 % waterSamenstelling : 60 % water

!! xcretiexcretie

65 % 27 % 5 % + 3 % lichaamsholten

(third space”)

SamenstellingSamenstelling

!! 60 % water60 % water

!! Elektrolyten :Elektrolyten :

Na, Cl, HCONa, Cl, HCO33,,

Dat van dat zeewater is absolute Dat van dat zeewater is absolute ONZIN : in plasma is ongeveer 4 xONZIN : in plasma is ongeveer 4 x minder minder NaClNaCl dan in zeewater. dan in zeewater.

Moleculair opgeloste stoffen :Moleculair opgeloste stoffen :

vanalles : eiwitten, zuurstof, stikstof,.....vanalles : eiwitten, zuurstof, stikstof,.....

regulatieregulatie

!! Onderlinge uitwisseling :Onderlinge uitwisseling :!! Deels Deels aktiefaktief ( staat niet in cursus) : pompen ( staat niet in cursus) : pompen

over membraanover membraan

!! Deels passief : osmose door Deels passief : osmose door semipermeabelsemipermeabelmembraanmembraan

9

nierennieren

!! Excretie afvalstoffenExcretie afvalstoffen

!! Regulatie water- en zouthuishouding :Regulatie water- en zouthuishouding :!! Filteren 170 liter/ dag. Excretie 2 l /dagFilteren 170 liter/ dag. Excretie 2 l /dag

!! Teveel zout/ vocht => excretieTeveel zout/ vocht => excretie

!! TekortTekort => retentie => retentie

Endocriene klierenEndocriene klieren

!! Bijnieren :Bijnieren :!! Na daling => Na daling => aldosteronealdosterone stijging => Na stijging => Na

retentie => vocht retentie ; oligurie.retentie => vocht retentie ; oligurie.

!! Hypovolemie :Hypovolemie :!! ADH productie stijgt => vocht - en zoutretentie ;ADH productie stijgt => vocht - en zoutretentie ;

oligurieoligurie

9.3.3 vochtbalans9.3.3 vochtbalans

!! = evenwicht = evenwicht vocht opname en vocht opname en afgaveafgave

Voedsel 1000- 2000 cc

Water productie 300 cc

Urine 1000-1500 cc

Ademhaling 400 cc

Huid 1000 cc

Stoelgang 100

!! Inname > Inname > afgaveafgave : positieve vochtbalans : positieve vochtbalans

!! Inname < Inname < afgaveafgave : negatieve vochtbalans : negatieve vochtbalans

10

shockshockInadequate perfusie

Ischemie

redistributie Orgaanfalen

Release toxische metabolieten

release cytokines Weefsel

destructie

9.3.4 shockverschijnselen9.3.4 shockverschijnselen

Naargelang oorzaak : WEL verschillende symptomen

In tegenstelling met wat in de tekst staat !!!

9.3.4 shockverschijnselen :9.3.4 shockverschijnselen :hypovolemische shockhypovolemische shock

!! Koude bleke huidKoude bleke huid!! Hypoperfusie en vasoconstrictieHypoperfusie en vasoconstrictie

!! Vooral extremiteitenVooral extremiteiten

!! Oorzaak : Oorzaak : redistributieredistributie orgaanperfusieorgaanperfusie ten tenkoste van niet - levensnoodzakelijke organen :koste van niet - levensnoodzakelijke organen :!! Huid, spieren, beenderenHuid, spieren, beenderen

!! MaagdarmstelselMaagdarmstelsel

!! Lever, nieren, longen !!!!!!! ( zie verder)Lever, nieren, longen !!!!!!! ( zie verder)

11

9.3.4 shockverschijnselen :9.3.4 shockverschijnselen :hypovolemische shockhypovolemische shock

!! (Ingevallen gelaat) : ??(Ingevallen gelaat) : ??

!! Lage of genepen bloeddruk (niet Lage of genepen bloeddruk (niet onmiddelijkonmiddelijk ! ) ! )

!! Tachycardie ( tenzij Tachycardie ( tenzij betabeta blokkade) blokkade)

!! TachypneeTachypnee ( tenzij opiaten) ( tenzij opiaten)

!! Oligurie : < 35 cc / uurOligurie : < 35 cc / uur

!! Helder bewustzijn ???? Eerder niet ;Helder bewustzijn ???? Eerder niet ;verwardheid, sufheid, onrust,...verwardheid, sufheid, onrust,...

!! (Misselijkheid en braken)(Misselijkheid en braken)

Shockverschijnselen : specifiekShockverschijnselen : specifiek( niet in cursus)( niet in cursus)

!! Cardiogene shock :Cardiogene shock :!! Vaak oedemen, gestegen CVD, Vaak oedemen, gestegen CVD, dyspneedyspnee

<= hartfalen li en/of re<= hartfalen li en/of re

!! Septische shock :Septische shock :!! Vaak bestaande infectie waarvan symptomenVaak bestaande infectie waarvan symptomen

!! Temperatuur, rillen, septische kraagTemperatuur, rillen, septische kraag!! Rood- Rood- gemarbreerdegemarbreerde huid huid

!! Anafylactische shock :Anafylactische shock :!! Urticaria, Urticaria, quinckequincke’’ss oedeem, larynxspasme oedeem, larynxspasme

!! Spinale shock :Spinale shock :!! Dwarslaesie => verlammingDwarslaesie => verlamming

12

9.3.5 oorzaken van shock9.3.5 oorzaken van shock

!! HypovolemieHypovolemie!! BloedingBloeding

!! deshydratatiedeshydratatie

!! Cardiogene shock : hartfalenCardiogene shock : hartfalen

!! Septische shockSeptische shock

!! Anafylactische shock : allergieAnafylactische shock : allergie

!! Spinale shock ( niet in cursus)Spinale shock ( niet in cursus)

!! Traumatische shock = Traumatische shock = ““journalistenshockjournalistenshock““““....verkeert in shocktoestand.......verkeert in shocktoestand...”” : :

nietsniets met shock te maken met shock te maken

Spinale shock ( niet in cursus)Spinale shock ( niet in cursus)

!! DwarslaesieDwarslaesie!! => vasodilatatie distaal van fractuur=> vasodilatatie distaal van fractuur

!! => extreme uitbreiding van vaatbed=> extreme uitbreiding van vaatbed

!! => relatieve hypovolemie=> relatieve hypovolemie

!! => evt. shock=> evt. shock

9.3.5 oorzaken van shock9.3.5 oorzaken van shock

!! Hypovolemie :Hypovolemie :!! HaemorragischeHaemorragische shock <= bloedverlies shock <= bloedverlies

!! Bij snel verlies van Bij snel verlies van "" 30 % van volume 30 % van volume

!! Plasmaverlies :Plasmaverlies :!! brandwonden brandwonden

!! > 15 % lichaamsoppervlakte volwassenen> 15 % lichaamsoppervlakte volwassenen!! >10 % bij kinderen>10 % bij kinderen

!! Vochtverlies :Vochtverlies :!! Ernstige diarree en braken : Ernstige diarree en braken : bvbv. Cholera. Cholera!! Darmobstructie ( niet in cursus) : Darmobstructie ( niet in cursus) :

= = ““third third spacespace loss loss”” + braken + braken

13

Dundarmileus op bride (strengileus) Oorzaken : cardiogene shockOorzaken : cardiogene shock

!! Infarct, ritmestoornissen, vroeger infarct,Infarct, ritmestoornissen, vroeger infarct,groot VSD, groot embool groot VSD, groot embool

=> pompfunctie faalt=> pompfunctie faalt

=>hartfalen=>hartfalen

Oorzaken : shock doorOorzaken : shock doorvasodilatatievasodilatatie

!! Septische shock :Septische shock :!! BacteriBacteriëëmiemie

!! => => diffuzediffuze inflammatoire repons inflammatoire repons

!! => massieve release van => massieve release van cytkinescytkines

!! => diffuse vasodilatatie en capillair lek=> diffuse vasodilatatie en capillair lek


!! Anafylactische shock :Anafylactische shock :!! Allergie => massieve histamine releaseAllergie => massieve histamine release

!! => veralgemeende => veralgemeende vasodilataievasodilataie en capillair en capillairlek.lek.

!! => relatieve vasodilatatie=> relatieve vasodilatatie

14


!! Spinale shock : cfr. supraSpinale shock : cfr. supra

9.3.6 algemene behandeling :9.3.6 algemene behandeling :cursus niet kennencursus niet kennen

!! Herkennen en alarm slaanHerkennen en alarm slaan

!! Shock = lethaal =>Shock = lethaal =>!! IZAIZA

!! Oorzakelijke behandelingOorzakelijke behandeling

!! In tussentijd :In tussentijd :!! Zuurstof gevenZuurstof geven

!! Infuus prikken ; volledig laboInfuus prikken ; volledig labo

9.3.7 specifieke behandeling9.3.7 specifieke behandeling

!! Niet kennenNiet kennen

15

9.3.8 bloedtransfusie nader9.3.8 bloedtransfusie naderbekekenbekeken


9.4 milt : NIET KENNEN9.4 milt : NIET KENNEN

!! 9.4.1 trauma9.4.1 trauma

!! 9.4.2 splenectomie9.4.2 splenectomie

9.4.1 trauma9.4.1 trauma 9.4.2 splenectomie9.4.2 splenectomie

16

9.5 vaatchirurgie9.5 vaatchirurgie

!! 9.5.1 inleiding9.5.1 inleiding

!! 9.5.2 9.5.2 anameseanamese en lichamelijk contact en lichamelijk contact

!! 9.5.3 9.5.3 specieelspecieel onderzoek onderzoek

!! 9.5.4 ziektebeelden9.5.4 ziektebeelden

!! 9.5.5 vaatchirurgische ingrepen9.5.5 vaatchirurgische ingrepen

Wat kennen ?Wat kennen ?

!! In vroedkunde : weinig belangIn vroedkunde : weinig belang

!! Enkel Enkel slidesslides over varices kennen over varices kennen

9.5.1 inleiding9.5.1 inleiding


9.5.2 9.5.2 anameseanamese en lichamelijk en lichamelijkcontactcontact


17

9.5.3 9.5.3 specieelspecieel onderzoek onderzoek 9.5.4 ziektebeelden9.5.4 ziektebeelden

VARICESVARICES

Uitzetting van oppervlakkig veneus

systeem

8 % van bevolking

Vooral vrouwen en staand beroep

18

anatomieanatomie

Verbinding diep - oppervlakkig systeem door perforanten

Anatomie- fysiologieAnatomie- fysiologie

!! Veneuze flow <=Veneuze flow <=!! KleppenKleppen

!! (aanzuigen van het hart)(aanzuigen van het hart)

!! Aanzuigen van thorax <= ademhalingAanzuigen van thorax <= ademhaling

!! SpierpompSpierpomp

!! Spanning vaatwandSpanning vaatwand

OntstaanOntstaan

!! KlepdestructieKlepdestructie

!! StuwingStuwing

19

symptomensymptomen

!! ZwaarteZwaarte

!! Zichtbare spatadersZichtbare spataders

!! Trofische stoornissen :Trofische stoornissen :!! HuidverkleuringHuidverkleuring

!! HuidfibroseHuidfibrose

!! Chronische ulceraChronische ulcera

!! Oppervlakkige veneuze Oppervlakkige veneuze thrombosethrombose

Behandeling : niet kennenBehandeling : niet kennenBelang voor jullie Belang voor jullie

( niet in cursus)( niet in cursus)!! Zwangerschap =>Zwangerschap =>

!! meer stuwingmeer stuwing

!! Laxiteit bindweefsel => meer varicesLaxiteit bindweefsel => meer varices

!! GynecologischeGynecologische chirurgie : in chirurgie : in kleinbekkenkleinbekken=> meer kans op stuwing, DVT,=> meer kans op stuwing, DVT,

longembolenlongembolen

Veel van jullie patiVeel van jullie patiëënten hebben grote kansnten hebben grote kansop op venuzevenuze stuwing => DVT, longembolen stuwing => DVT, longembolen

20

belangbelang

!! PatiPatiëënte met varices :nte met varices :!! Varices kousenVarices kousen

!! ThromboseThrombose profylaxe profylaxe

!! Vroegtijdig mobiliseren !Vroegtijdig mobiliseren !

9.5.5 vaatchirurgische ingrepen9.5.5 vaatchirurgische ingrepen


Hoofdstuk 11: spijsverteringHoofdstuk 11: spijsvertering

!! 11.1 algemeen11.1 algemeen

!! 11.2 spijsverteringsstelsel11.2 spijsverteringsstelsel

!! 11.3 lever, galblaas, en pancreas11.3 lever, galblaas, en pancreas

indelingindeling

!! Hoofdstuk 11:Hoofdstuk 11:!! Abdominale chirurgieAbdominale chirurgie

21

Hoofdstuk 11 algemeen deel :Hoofdstuk 11 algemeen deel :leerdoelenleerdoelen

!! Algemeen:Algemeen:!! Peritonitis:Peritonitis:

Oorzaken,symptomen, Oorzaken,symptomen, verloopsvormenverloopsvormen en algemene behandeling en algemene behandeling

!! Ileus:Ileus:Oorzaken, symptomen, gevolgen en algemene behandelingsmethodenOorzaken, symptomen, gevolgen en algemene behandelingsmethoden

!! Laparotomie en de mogelijke complicatiesLaparotomie en de mogelijke complicaties

!! HerniaeHerniae::Oorzaken, symptomen, mogelijke gevolgen en behandelingOorzaken, symptomen, mogelijke gevolgen en behandeling

inleidinginleiding

!! LezenLezen

!! Lokalisatie :Lokalisatie :!! 9 gebieden9 gebieden

!! Gemakkelijker en meer gebruikt : Gemakkelijker en meer gebruikt : 4 kwadranten :4 kwadranten :

11.1 de buik11.1 de buik

!! 11.1.1 peritonitis11.1.1 peritonitis

!! 11.1.2 ileus11.1.2 ileus

!! 11.1.3 stomata en stomachirurgie11.1.3 stomata en stomachirurgie

!! 11.1.4 laparotomie11.1.4 laparotomie

!! 11.1.5 problemen na laparotomie11.1.5 problemen na laparotomie

!! 11.1.6 hernia11.1.6 hernia

11.1.1 peritonitis11.1.1 peritonitis

!! =ontsteking van het peritoneum=ontsteking van het peritoneum

!! Peritoneum = binnenbekleding vanPeritoneum = binnenbekleding van!! BuikorganenBuikorganen!! BuikwandBuikwand

!! Samenstelling :Samenstelling :!! MesotheelMesotheel = buikvlies. Sterk doorbloed en bezenuwd = buikvlies. Sterk doorbloed en bezenuwd

!! thv buikwand : somatisch bezenuwdthv buikwand : somatisch bezenuwd!! Thv organen : visceraal bezenuwdThv organen : visceraal bezenuwd

!! bindweefselbindweefsel

22

Vormen en verloopVormen en verloop

!! Lokale peritonitisLokale peritonitis

!! Algemene peritonitisAlgemene peritonitis

!! Tekst in boek niet kennen. Niet juist.Tekst in boek niet kennen. Niet juist.

OorzakenOorzaken

!! Secundaire peritonitis : bijna altijd.Secundaire peritonitis : bijna altijd.!! Ontsteking intraOntsteking intra abdominaal orgaanabdominaal orgaan

!! Perforatie hol orgaanPerforatie hol orgaan

!! IntrabdominaleIntrabdominale bloeding bloeding

!! (ischemie, volvulus , beklemde breuk :(ischemie, volvulus , beklemde breuk :eigenlijk niet.)eigenlijk niet.)

!! (Primaire peritonitis : zeer zeldzaam)(Primaire peritonitis : zeer zeldzaam)

symptomensymptomen

!! Pijn :Pijn :!! te lokaliseren indien peritonitis thv buikwandte lokaliseren indien peritonitis thv buikwand

(uiteindelijk bijna altijd)(uiteindelijk bijna altijd)!! Erger bij schokken, hoesten, bewegenErger bij schokken, hoesten, bewegen

!! Druk- en loslaatpijnDruk- en loslaatpijn

!! SpierverzetSpierverzet

!! Paralytische ileus : = functio laesaParalytische ileus : = functio laesa!! Misselijkheid, brakenMisselijkheid, braken

!! Geen flatusGeen flatus!! Abdominale opzettingAbdominale opzetting

!! Algemene verschijnselenAlgemene verschijnselen

!! Algemene symptomen :Algemene symptomen :!! Anorexie, misselijkheidAnorexie, misselijkheid

!! KoortsKoorts

!! TachycardieTachycardie

!! Ondervulling : Ondervulling : ““third third spacespace loss loss””( zie shock)( zie shock)

!! Hoe ernstiger peritonitis, des te ergerHoe ernstiger peritonitis, des te ergeralgemene verschijnselenalgemene verschijnselen

!! Evt. Sepsis, septische shock => doodEvt. Sepsis, septische shock => dood

23

voorbeeldenvoorbeelden

!! Re bovenbuik :Re bovenbuik :!! Acute cholecystitisAcute cholecystitis

!! Re onderbuik ( fossa )Re onderbuik ( fossa )!! AppendicitisAppendicitis

!! Li fossa : diverticulitisLi fossa : diverticulitis

!! Diffuus :Diffuus :!! Geruptureerde diverticulitisGeruptureerde diverticulitis

!! Geperforeerde appendicitisGeperforeerde appendicitis

!! Geperforeerd maagulcusGeperforeerd maagulcus

evolutieevolutie

!! Lokale peritonitis :Lokale peritonitis :

!! ParalyseParalyse

!! Fibrine exsudatie door inflammatieFibrine exsudatie door inflammatie

=> plastron vorming=> plastron vorming

= inflammatoire massa = inflammatoire massa

Doel plastron = isoleren infectieDoel plastron = isoleren infectie

evolutieevolutie

!! Diffuse peritonitis :Diffuse peritonitis :!! = falen verdedigingsmechanisme van peritoneum= falen verdedigingsmechanisme van peritoneum

!! Infectie kan niet ingedijkt worden tgv :Infectie kan niet ingedijkt worden tgv :!! Falen immuun systeemFalen immuun systeem

!! CorticoCorticoïïden gebruikden gebruik

!! CachexieCachexie

!! ......

!! Te ernstig insult :Te ernstig insult :

!! Groot geperforeerd maagulcusGroot geperforeerd maagulcus

!! Massieve Massieve faecalefaecale peritonitis peritonitis

!! ......

24

evolutieevolutie

25

Behandeling :Behandeling :

!! Oorzakelijk........Oorzakelijk........

!! Ondersteunend :Ondersteunend :!! Genoeg I.V. VochtGenoeg I.V. Vocht

!! NPO, maagsondeNPO, maagsonde

!! AbaAba

!! AnalgesieAnalgesie

!! AdemhalingskineAdemhalingskine

!! monitoringmonitoring

Behandeling :Behandeling :

!! Eventueel => IZAEventueel => IZA!! Betere, evt. Invasieve monitoring :Betere, evt. Invasieve monitoring :

!! DVC <= CVDDVC <= CVD

!! ArteriArteriëële lijnle lijn

!! SwanSwan- - GanzGanz bij ernstige bij ernstige haemodynamischehaemodynamische instabiliteit instabiliteit

!! UrinedebietUrinedebiet

!! Ondersteuning :Ondersteuning :!! Evt. Mechanische beademingEvt. Mechanische beademing

!! InotropieInotropie

!! ......

11.1.2 ileus11.1.2 ileus

26

11.1.2 ileus11.1.2 ileus

!! Ileus = passagebelemmering thvIleus = passagebelemmering thvdarmstelseldarmstelsel

!! Oorzaken :Oorzaken :!! paralytischparalytisch

!! Mechanisch ( obstructief)Mechanisch ( obstructief)!! In lumen : zeldzaamIn lumen : zeldzaam

!! In wand : gezwellen, ontstekingen,...In wand : gezwellen, ontstekingen,...

!! Buiten de wand : bridenBuiten de wand : briden

!! Volvulus, hernia, invaginatieVolvulus, hernia, invaginatie

oorzakenoorzaken

!! Paralyse :Paralyse :!! Beschermingsmechanisme :Beschermingsmechanisme :

!! Infectie Infectie => paralyse=> paralyse

!! Operatief traumaOperatief trauma

!! Spastische ileus : vergeet het maarSpastische ileus : vergeet het maar

!! Hoge en lage ileus : vergeet tHoge en lage ileus : vergeet t

gevolgengevolgen

!! Stase van :Stase van :!! Vocht :Vocht :

!! IngenomenIngenomen!! GesecreteerdGesecreteerd (LITERS /dag ) (LITERS /dag )

!! VoedselVoedsel

!! GassenGassen!! Ingeslikte luchtIngeslikte lucht!! RottingsgassenRottingsgassen

!! Stase => bacteriStase => bacteriëële overgroei => translocatiele overgroei => translocatie

!! Hypovolemie evt. shockHypovolemie evt. shock

gevolgengevolgen

!! DistensieDistensie!! => diafragma hoogstand => respiratoire=> diafragma hoogstand => respiratoire

insufficientieinsufficientie => hypoxie, => hypoxie, hypercarbiehypercarbie

!! => daling veneuze retour => daling=> daling veneuze retour => dalinghartdebiethartdebiet

27

gevolgengevolgen

!! Hypovolemie ( 3rd Hypovolemie ( 3rd spacespace loss) loss)

!! Vermindering veneuze retourVermindering veneuze retour

!! TranslokatieTranslokatie

!! Respiratoire problemenRespiratoire problemen

!! Evt.Evt.!! PerforatiePerforatie

!! Braken => aspiratiepneumonie Braken => aspiratiepneumonie => overlijden=> overlijden

verschijnselenverschijnselen

!! Pijn :Pijn :!! Obstructie = koliekpijnObstructie = koliekpijn

!! HevigHevig

!! Op - en afgaandOp - en afgaand

!! BewegingsdrangBewegingsdrang

!! Paralytische ileus : niet pijnlijkParalytische ileus : niet pijnlijk

verschijnselenverschijnselen

!! Braken :Braken :!! FaecaloFaecaloïïdd ( ( ““verdunde verdunde faecesfaeces””))

!! Abdominale opzettingAbdominale opzetting

!! Hyperperistaltiek ( begin obstructieve ileus)Hyperperistaltiek ( begin obstructieve ileus)( ( clangoreusclangoreus = = hoogklinkendhoogklinkend))

!! Geen flatus meer ( stoelgang kan nog)Geen flatus meer ( stoelgang kan nog)

!! Evt. Ondervulling, koorts, sepsis, ......Evt. Ondervulling, koorts, sepsis, ......

therapietherapie

!! Ondersteunend :Ondersteunend :!! IV vochtIV vocht

!! MaagsondeMaagsonde

!! Corrigeren ionenstoornissenCorrigeren ionenstoornissen

!! Monitoring :Monitoring :!! UrinedebietUrinedebiet

!! Vitale parametersVitale parameters

28

TherapieTherapie

!! Specifiek :Specifiek :Naargelang oorzaak :...........Naargelang oorzaak :...........

11.1.3 Stomata11.1.3 Stomata


11.1.4 Laparotomie11.1.4 Laparotomie

!! SlidesSlides CdGCdG kennen kennen

!! > tekstboek> tekstboek

LAPAROTOMIELAPAROTOMIE

!! WAT ?WAT ?

!! INSTALLATIEINSTALLATIE

!! VERLOOP INGREEPVERLOOP INGREEP

!! POSTOPERATIEF VERLOOPPOSTOPERATIEF VERLOOP!! NORMAALNORMAAL

!! VERWIKKELINGENVERWIKKELINGEN

29

BEPALINGBEPALING

!! LAPAROTOMIE = LAPAROTOMIE = incisieincisie door door alleallelagenlagen van van buikwandbuikwand omom toegangtoegang tetekrijgenkrijgen tot tot intraintraääbdominalebdominale organenorganen

LAGEN BUIKWANDLAGEN BUIKWAND

huid

subcutis

fascia

peritoneum

spier

SoortenSoorten laparotomielaparotomie

!! dwarsedwarse : :!! EchtEcht dwarsdwars : : kinderchirurgiekinderchirurgie

!! Mc Burney : appendixMc Burney : appendix

!! Subcostale, Subcostale, bisubcostalebisubcostale, (Mercedes-Benz), (Mercedes-Benz)

!! ((PfannestiehlPfannestiehl))

30

Subcostale (Kocher)

bisubcostale

Mc Burney

Pfannenstiehl

SoortenSoorten laparotomielaparotomie

!! VerticaleVerticale : :!! Mediane :Mediane :

!! Mediane bovenbuikslaparotomieMediane bovenbuikslaparotomie

!! Mediane Mediane onderbuikslaparotomieonderbuikslaparotomie

!! XyphopubischeXyphopubische

!! ((PfannenstiehlPfannenstiehl))

!! (Paramediane)(Paramediane)

MedianeMedianebovenbuikslaparotobovenbuikslaparotomiemie

MedianeMedianeonderbuikslaparotomieonderbuikslaparotomie

Samen = xyphopubische

paramediane

Mediane Mediane laparotomielaparotomie

!! MinstMinst spiertraumaspiertrauma

!! GemakkelijkGemakkelijk uituit tete breidenbreiden

!! AlleAlle organenorganen toegankelijktoegankelijk

31

VERLOOP OPERATIEVERLOOP OPERATIE

!! InstallerenInstalleren

!! VerdovenVerdoven

!! OntsmettenOntsmetten

!! AfdekkenAfdekken

!! LaparotomieLaparotomie

!! OperatieOperatie zelfzelf

!! SluitenSluiten

INSTALLATIE : ALTIJDINSTALLATIE : ALTIJD!! PatiPatiëënt op nt op tafeltafel liggenliggen

!! InfuusInfuus : : perifeerperifeer

!! PlaatPlaat elektrischeelektrische bistouri bistouri

!! Pulse Pulse oxymeteroxymeter

!! EcgEcg

!! BloeddrukmeterBloeddrukmeter

!! (endotracheale intubatie)(endotracheale intubatie)

BijBij sommigesommige ingrepeningrepen : :

!! DiepeDiepe catheter catheter

!! arteriarteriëëlele catheter catheter

!! periduraleperidurale

!! BlaassondeBlaassonde

!! maagsondemaagsonde

!! Bair huggerBair hugger®®

!! thermometer thermometer

installatie

32

installatieinstallatie

!! Op Op operatietafeloperatietafel : :!! ZachtZacht. . GeenGeen drukpuntendrukpunten

!! DrukplekkenDrukplekken

!! ZenuwletselsZenuwletsels!! N. peroneusN. peroneus

!! NietNiet teveelteveel abductie abductie armenarmen ( plexus ( plexusbrachialis)brachialis)

!! GeenGeen contact met contact met metaalmetaal ( ( brandwondenbrandwonden))

INSTALLATIEINSTALLATIE

!! IntraveneuzeIntraveneuze accesacces : :"" PeriferePerifere IV catheter : IV catheter : iedereeniedereen

!! HandrugHandrug

!! ……

ElektrischeElektrische bistouri bistouri

!! MonopolairMonopolair : :!! PatiPatiëënt zit in nt zit in elektrischelektrisch circuit circuit tussentussen 2 2

polenpolen : :!! 1 pool = 1 pool = plaatplaat op op bilbil pati patiëëntnt

!! 1 pool = tip van 1 pool = tip van elektrischeelektrische bistouri bistouri

!! AanAan tip bistouri : tip bistouri : brandwondebrandwonde bijbijaktiverenaktiveren stroomstroom => => snijdtsnijdt en en coaguleertcoaguleert

!! GeenGeen brandwondenbrandwonden aanaan plaatplaat door door veelveelgroteregrotere contactoppervlaktecontactoppervlakte..

33

Electrische bistouriElectrische bistouri ElektrischeElektrische bistouribistouri

VerschilVerschil in incontactoppervlaktecontactoppervlakte

34

Contact met Contact met metaalmetaal

!! Contact met Contact met metaalmetaal => =>!! StroomlekStroomlek

!! BrandwondeBrandwonde op op contactplaatscontactplaats

BelangBelang : :

!! Contact met Contact met metaalmetaal = = stroomverliesstroomverlies

!! Klein Klein contactpuntcontactpunt => => brandwondebrandwonde

!! VerdoofdeVerdoofde pati patiëënt => nt => diepediepe brandwondebrandwonde

metaal

Contact met metaal

35

MetalenMetalen implantatenimplantaten ! !

!! GeleidenGeleiden beterbeter elektriciteitelektriciteit => => kankan hetzelfdehetzelfde effect effecthebbenhebben alsals contact met contact met metaalmetaal ! !

!! Pacemaker =>Pacemaker =>!! brandwondebrandwonde aanaan tip tip elektrodeelektrode !? !?!! OokOok ontregelingontregeling pacemaker pacemaker zelfzelf

!! ProthesenProthesen!! Osteosynthesemateriaal :Osteosynthesemateriaal :

nietniet in in trajecttraject stroomstroom

WatWat bijbij implantatenimplantaten ? ?

!! TrajektTrajekt stroomstroom verver van pacemaker, van pacemaker, ……houdenhouden

!! ZoZo onmogelijkonmogelijk : BIPOLAIRE : BIPOLAIRE elektrischelektrischbistouri bistouri gebruikengebruiken

BipolaireBipolaire

ElektrischElektrisch gegeïïsoleerdesoleerde pincetpincet

EEéénn been = been = éééénn pool pool

TweedeTweede been = been = andereandere pool pool

=> => stroomstroom ENKEL ENKEL tussentussen tweetwee benenbenen van vanpincetpincet, , nietniet door pati door patiëëntnt

Pulse oxymetriePulse oxymetrie

!! BijBij elkeelke ingreepingreep

!! NietNiet-invasieve meting van -invasieve meting van OO22 saturatie saturatie in inbloedbloed. Nl 97 - 100 % . Nl 97 - 100 % beademdbeademd

!! VingerVinger, teen , , teen , oorleloorlel

!! OnbetrouwbaarOnbetrouwbaar bijbij shock, shock, afkoelingafkoeling

36

Pulse oxymetriePulse oxymetrie BloeddrukmeterBloeddrukmeter

!! NietNiet--invasief invasief : : manchet verbonden manchet verbonden metmetautomatisch bloeddrukmeterautomatisch bloeddrukmeter

!! Invasief Invasief = = arteriarteriëële le catheter catheter bij zwarebij zwareingrepeningrepen. . Meestal arteria radialisMeestal arteria radialis

NarcoseNarcose

!! MeestalMeestal narcosenarcose ( = ( = algemenealgemene anesthesieanesthesie))::!! PatiPatiëënt nt wordtwordt in in slaapslaap gehoudengehouden

!! PijnstillerPijnstiller

!! CurarisatieCurarisatie = = spierverlammingspierverlamming

<=> MECHANISCHE<=> MECHANISCHEVENTILATIEVENTILATIE viaviaE.T.T. ( endotracheale tube)E.T.T. ( endotracheale tube)

CapnografieCapnografie

!! Via E.T.T. : Via E.T.T. : capnografiecapnografie monitoring monitoring

!! = monitoring van = monitoring van uitgeademdeuitgeademde CO CO22

!! COCO22 uitademinguitademing <=> <=> goedegoede oxygenatie oxygenatiegoedegoede gasuitwisselinggasuitwisseling in in longenlongen

goedegoede bloedsomloopbloedsomloop

37

Zware ingrepenZware ingrepen

!! LangdurigeLangdurige, , bloederige ingrepenbloederige ingrepen

!! Slechte Slechte patipatiëëntnt

!! => => verwarmingsmatrasverwarmingsmatras, , bair bair huggerhugger®®,,DVC, DVC, arteriarteriëële le catheter, catheter, periduraleperiduralecatheter, catheter, blaassondeblaassonde, , maagsondemaagsonde

DVCDVC

!! DVC :DVC :!! Vena jugularis Vena jugularis internainterna

!! Vena subclaviaVena subclavia

!! DoelDoel : monitoring : monitoring centraalcentraal veneuzeveneuze drukdruk(CVD)(CVD)

!! <= <= pompfunctiepompfunctie re re ventrikelventrikel

!! <= <= vullingstoestandvullingstoestand pati patiëëntnt

DVCDVC

"" DiepeDiepe VeneuzeVeneuze catheter : catheter :!! Lange, Lange, zwarezware ingrepeningrepen

!! LangdurigeLangdurige ileus ileus tete verwachtenverwachten

!! ““SlechteSlechte”” pati patiëëntnt

halsvenenhalsvenen

38

CENTRAAL VENEUZE DRUK

DVC : DVC : v.jugularisv.jugularis internainterna

DVC : vena subclaviaDVC : vena subclaviaDVCDVC

!! CVD = CVD = drukdruk in in centralecentrale venenvenen = = drukdruk in re atrium in re atrium

<= <= vullingvulling van pati van patiëëntntpompfunctiepompfunctie van Re van Re

ventrikelventrikel

!! CVD CVD laaglaag <= <= ondervullingondervulling

!! CVD CVD hooghoog <= <= overvulllingovervullling en/of en/of hartfalenhartfalen

39

DVCDVC

!! RisicoRisico’’s :s :!! PneumothoraxPneumothorax => => controlecontrole RX Thorax RX Thorax

!! (bloeding)(bloeding)

!! Catheter sepsis : Catheter sepsis : altijdaltijd nana 8 - 10 8 - 10 dagendagen!! RillenRillen!! KoortsKoorts

!! EvtEvt. Sepsis +/- . Sepsis +/- altijdaltijd gram gram positievepositieve stavenstaven : :!! Staphylococcus Staphylococcus auresaures of of StafStaf. Epidermidis. Epidermidis!! => catheter => catheter vervangenvervangen

Monitoring : capnografie, O2 saturatie, bloeddruk, ECG, T°, ( CVD),…

MaagsondeMaagsonde

!! BijBij bovenbuikingrepenbovenbuikingrepen!! MaagdistensieMaagdistensie stoortstoort chirurgchirurg

!! Postoperatief brakenPostoperatief braken

!! Lange en/of Lange en/of zwarezware ingrepeningrepen : :

!! PostoperatievePostoperatieve ileus => braken ileus => braken

40

MaagsondeMaagsonde stoortstoort : :

!! KeelpijnKeelpijn

!! NeusirritatieNeusirritatie

!! GastroGastroööesophagealeesophageale reflux reflux

!! AspiratieAspiratie maagzuurmaagzuur en en bacteribacteriëënn in inluchtwegenluchtwegen => surinfectie => surinfectie luchtwegenluchtwegen ! !

!! BetereBetere antiemeticaantiemetica => minder => mindermaagsondenmaagsonden

Gastrostomie ?Gastrostomie ?

!! RechtstreeksRechtstreeks percutaan in percutaan in maagmaag geplaatstgeplaatst

!! VervangtVervangt maagsondemaagsonde

!! BijBij ingrepeningrepen waarwaar men men langelange ileus ileusverwachtverwacht

!! Pas Pas nana 8-10 d 8-10 d vervangenvervangen

gastrostomiegastrostomie

41

BlaassondeBlaassonde ? ?

!! BijBij zwarezware, , langerlanger of of bloederigebloederige ingrepeningrepen of of bijbij slechteslechtepatipatiëënt :nt :VolgenVolgen urinedebieturinedebiet : : > 0,5> 0,5cc / kg / cc / kg / uuruur = +/-= +/-> 35 cc / u> 35 cc / u

UrinedebietUrinedebiet <= <= nierdoorbloedingnierdoorbloeding <= perfusie <= perfusie inwendigeinwendige organenorganen

•• BijBij ingrepeningrepen in pelvis : in pelvis : vollevolle blaasblaas hinderthindert•• BijBij peridurale catheter : peridurale catheter : andersanders postoperatievepostoperatieve

urineretentieurineretentie

BlaassondeBlaassonde stoortstoort

!! AltijdAltijd cystitis cystitis nana enkeleenkele dagendagen ((vrouwvrouw > man) > man)

!! UrethrastricturenUrethrastricturen door door irritatieirritatie (man > (man > vrouwvrouw))

Cystostomie ?Cystostomie ?

!! Percutaan Percutaan aanprikkenaanprikken blaasblaas

!! BijBij ingrepeningrepen waarwaar men men langlang eeneen peridurale periduralecatheter catheter verwachtverwacht

!! Minder Minder irritatieirritatie

!! GeenGeen stricturenstricturen

!! BlaastrainingBlaastraining mogelijkmogelijk

42

AfkoelingspreventieAfkoelingspreventie

!! thermometerthermometer

!! VerwarmingsmatrasVerwarmingsmatras

!! Bair huggerBair hugger®®

!! VerwarmdVerwarmd I.V. I.V. VochtVocht

!! VerwarmdVerwarmd spoelvochtspoelvocht

!! ……

Bair hugger Bair hugger ®®

43

VerdovingVerdoving ? ?

!! MeestalMeestal algemenealgemene anesthesieanesthesie + endotracheale + endotrachealeintubatieintubatie

!! Locoregionale Locoregionale anesthesieanesthesie somssoms mogelijkmogelijk : :!! SpinaleSpinale anesthesieanesthesie (Rachi) (Rachi) !! Peridurale Peridurale anesthesieanesthesie!! GecombineerdeGecombineerde spinaalspinaal-epiduraal : CSE-epiduraal : CSE

((CCombined ombined SSpinal & pinal & EEpidural anesthesia)pidural anesthesia)

!! ((LokaleLokale ? : ? : zeerzeer kleinekleine ingrepeningrepen bijbij risicopatirisicopatiëëntennten))

VerdovingVerdoving : :

!! UitgebreideUitgebreide ingreepingreep <=> <=> relaxatierelaxatie van vanbuikspierenbuikspieren <=> <=> curarisatiecurarisatie <=> <=>mechanischemechanische beademingbeademing <=> <=> algemenealgemeneanesthesieanesthesie

Peridurale ?Peridurale ?

!! VerdooftVerdooft deelsdeels => minder analgesie => minder analgesie nodignodig

!! Postoperatief prima analgesie => minderPostoperatief prima analgesie => minderpijnstillerspijnstillers nodignodig

!! GemakkelijkstGemakkelijkst tete plaatsenplaatsen vooraleervooraleer pt. pt.SlaaptSlaapt..

44

OntsmettenOntsmetten

!! ScherenScheren ? ?!! NietNiet ? ?!! Op Op verdiepverdiep => => meermeer infectiesinfecties ? ?!! Op Op operatietafeloperatietafel ? => ? => meermeer rompslomprompslomp

!! OntvettenOntvetten : Ether : Ether!! OntsmettenOntsmetten : :

!! HibitaneHibitane®® = = chlorehexidinechlorehexidine in alcohol in alcohol!! ((IoodalcoholIoodalcohol ) => ) => irritatieirritatie, , allergieallergie!! IsobetadineIsobetadine®® : : nietniet bijbij IoodIood allergieallergie

AfdekkenAfdekken

!! KatoenKatoen : :!! NietNiet waterdichtwaterdicht => minder => minder sterielsteriel!! reusablereusable

!! PapierPapier : :!! DisposableDisposable!! DuurderDuurder ??? ???!! WaterafstotendWaterafstotend => =>

!! SterielerSterieler

!! ComfortabelComfortabel voorvoor chirurgischchirurgisch team team!! VeiligerVeiliger ““

IngreepIngreep………………………………………………

……..

SluitenSluiten::

!! Peritoneum : Peritoneum : nietniet

!! SpierSpier : : nietniet

!! FASCIA : ENIGE STEVIGE LAAG !FASCIA : ENIGE STEVIGE LAAG !

!! Subcutis : Subcutis : nietniet

!! HuidHuid : : eventueeleventueel

45

SluitenSluiten : hoe ? : hoe ?

!! Fascia : Fascia : dikdik, , traagtraag of of nietniet resorbeerbaarresorbeerbaar : :!! VicrylVicryl®® 1 of PDS 1 of PDS®® 0 loop 0 loop enkelvoudigenkelvoudig of of

doorlopenddoorlopend

!! EnigeEnige stevigestevige laaglaag

IntraIntraääbdominaalbdominaal compartimentcompartimentsyndroomsyndroom

!! SluitenSluiten onderonder spanning => spanning => hogehogeintraintraääbdominalebdominale drukdruk => => slechteslechtedoorbloedingdoorbloeding intraintraääbdominalebdominale organenorganen: : stuwingstuwing, , oedeemoedeem, ischemie => , ischemie => nognogmeermeer spanning => spanning => necrosenecrose

TeveelTeveel spanning => spanning =>relaxerenderelaxerende incisiesincisies

VeelVeel tete veelveel spanning : spanning : nietnietsluitensluiten

46

Subcutis ?Subcutis ?

!! ( Vicryl 2.0 ( Vicryl 2.0 enkelvoudigeenkelvoudige puntenpunten ?) ?)

!! Redon drain :Redon drain :!! Minder Minder steatonecrosesteatonecrose

!! EventueelEventueel mogelijkmogelijk huidhuid dichtdicht tete latenlaten bijbijoppervlakkigeoppervlakkige wondinfectiewondinfectie of of steatonecrosesteatonecrose

redonredon

redonredon

!! MinstensMinstens 48 u 48 u latenlaten

!! SteatonecroseSteatonecrose => => langerlanger

HuidHuid : :

!! LiefstLiefst intradermaal intradermaal!! Ethilon of Monosof of ProlEthilon of Monosof of Prolèène 3.0 - 4.0ne 3.0 - 4.0

!! Grote Grote laparotomielaparotomie : :!! EnkelvoudigEnkelvoudig of of DonatiDonati hechtingenhechtingen

!! NietjesNietjes

!! VuileVuile ingreepingreep : open : open latenlaten!! => => helingheling per secundam of per per secundam of per tertiamtertiam

47

POSTOPERATIEF VERLOOPPOSTOPERATIEF VERLOOP

!! NORMAALNORMAAL

!! VERWIKKELDVERWIKKELD

NORMAAL VERLOOPNORMAAL VERLOOP

!! PijnPijn

!! Paralytische ileusParalytische ileus

!! AfkoelingAfkoeling

48

PijnPijn

!! => comfort=> comfort

!! WondhelingWondheling

!! LongcomplicatiesLongcomplicaties

Analgesie postoperatiefAnalgesie postoperatiefcfr. Les Dr. cfr. Les Dr. ClerckxClerckx

!! Peridurale Peridurale cathetercatheter

!! Morfine derivatenMorfine derivaten

!! ParacetamolParacetamol

!! NSAINSAI

Paralytische ileusParalytische ileus

!! = = verlammingverlamming maagdarmstelsel maagdarmstelsel

!! VooralVooral maagmaag, duodenum, colon, duodenum, colon

!! WeinigWeinig of of nietniet : : dunnedarmdunnedarm

Paralytische ileus : waarom ?Paralytische ileus : waarom ?

!! BeschermingsmechanismeBeschermingsmechanisme van van darmendarmen : :!! Hoe Hoe ernstigerernstiger ““traumatrauma”” , hoe , hoe langerlanger ileus ileus

!! Lange Lange ingreepingreep!! LaparotomieLaparotomie > > laparoscopielaparoscopie!! InfectieInfectie

!! DuurDuur : :!! dundarmdundarm : : nietsniets - - urenuren!! MaagMaag : : urenuren - - paarpaar dagendagen!! Colon : Colon : urenuren - - paarpaar dagendagen

49


!! ZolangZolang ileus : ileus : geengeen voedingvoeding per per osos

!! WatWat vochtvocht wordtwordt somssoms getolereerdgetolereerd

!! ZoZo nietniet : : maagsondemaagsonde of gastrostomie of gastrostomie


!! StoelgangStoelgang : : geengeen garantiegarantie voorvoor eindeeinde ileus ileus

!! EindeEinde ileus = passage van ileus = passage van flatusflatus

!! => start => start voedingvoeding ; ; eersteerst vloeibaarvloeibaar, , dandan vast vast

!! Ileus > 8 Ileus > 8 dagendagen <=> <=> probleemprobleem : :!! ObstructieObstructie ? ?

!! AbcesAbces ? ?

!! NaadlekkageNaadlekkage ? ?

WatWat met gastrostomie met gastrostomiepostoperatiefpostoperatief ? ?

!! Ileus => Ileus => enkelenkel vochtvocht ; open gastrostomie ; open gastrostomie

!! Flatus => Flatus => voedingvoeding startenstarten ; gastrostomie ; gastrostomiedichtdicht op op proefproef..

!! NormaalNormaal vochtvocht = = lichtlicht transparanttransparant, , watwatgroengroen bijgekleurdbijgekleurd, , sliertenslierten

!! DebietDebiet variabelvariabel ( ( maagvochtmaagvocht, gal, , gal, drinkendrinken))

!! AbnormaalAbnormaal : :!! Rood Rood bloedbloed => bloeding. ( => bloeding. (insteekplaatsinsteekplaats ? ?

Sutuur ?Sutuur ?……))

!! KoffiegruisKoffiegruis => => dilatatievochtdilatatievocht

!! VerdundeVerdunde faecesfaeces = = ““faecalofaecaloïïeded”” => =>darmobstructiedarmobstructie

!! GrasgroenGrasgroen => => ofwelofwel nognog ileus, ileus, ofwelofwelobstructieobstructie, , ofwelofwel normaalnormaal

GastrostomieGastrostomie

50

FaecaloFaecaloïïeded vochtvocht GrasgroenGrasgroen hooghooggastrostomiedebietgastrostomiedebiet

!! Tip gastrostomie Tip gastrostomie kankan in duodenum in duodenumgeschovengeschoven zijnzijn => tip => tip draineertdraineert papilpapil van vanVater=> Vater=> hooghoog debietdebiet grasgroengrasgroen vochtvocht bijbij

patipatiëënt die op transit isnt die op transit is

!! => => tochtoch voedingvoeding opdrijvenopdrijven en engastrostomie gastrostomie sluitensluiten..

!! = = normaalnormaal

AfkoelingAfkoeling

!! <= <= duurduur ingreepingreep

!! <= <= groottegrootte incisieincisie

!! <= <= spoelenspoelen

!! <= <= bouwbouw pati patiëëntnt

PreventiePreventie afkoelingafkoeling : :peroperatiefperoperatief

!! AfdekkenAfdekken ; ; hoofdhoofd ookook

!! Bair HuggerBair Hugger®®, , ……

!! HotlineHotline®® : : verwarmingverwarming infuseninfusen

!! VerwarmdVerwarmd spoelvochtspoelvocht

51

ProblemenProblemen bijbij afkoelingafkoeling

!! MoeilijkMoeilijk wakkerwakker wordenworden ; ; bevenbeven,,““shiverenshiveren””

!! StollingsproblemenStollingsproblemen ! !

!! WondproblemenWondproblemen

!! SutuurlekkageSutuurlekkage

!! ……

PostoperatievePostoperatieve observatieobservatie : :

!! ZwareZware ingreepingreep of of zwaarzwaar ziekezieke pati patiëënt : nt : I.Z.A.I.Z.A.!! ConstanteConstante monitoring, monitoring, vaakvaak invasief : invasief :

!! CVD, CVD, arteriarteriëëlele, O, O22 saturatie, T saturatie, T°°,ECG, ,ECG, ……

!! EvtEvt. . UitgebreideUitgebreide ondersteunendeondersteunende maatregelenmaatregelen!! MechanischeMechanische ventilatieventilatie

!! InotropieInotropie!! DialyseDialyse

!! ……

!! UitgebreideUitgebreide bestaffingbestaffing 24/7 : 24/7 :!! IntensivistenIntensivisten

!! verpleegkundigenverpleegkundigen

PostoperatievePostoperatieve observatieobservatie

!! ““normalenormale”” pati patiëënt en nt en ingreepingreep : :!! Recovery 1 - Recovery 1 - paarpaar uuruur : :

!! Monitoring : ECG, OMonitoring : ECG, O22 saturatie, BD, saturatie, BD, bewustzijnbewustzijn, , pijnpijn, , debietdebiet drains drains

!! NadienNadien naarnaar afdelingafdeling. . AandachtspuntenAandachtspunten : :!! Vitale parametersVitale parameters

!! PijnPijn

!! BewustzijnBewustzijn

!! DebietDebiet drains drains

!! TemperatuurTemperatuur ( ( koortskoorts 1 1°° dagdag postoperatiefpostoperatief = nl. ) = nl. )

COMPLICATIESCOMPLICATIES

!! Alle wondcomplicatiesAlle wondcomplicaties

!! buikwandcomplicatiesbuikwandcomplicaties

!! IntraIntraääbdominalebdominale complicaties complicaties

!! Algemene complicatiesAlgemene complicaties

52

OppervlakkigeOppervlakkigewondcomplicatieswondcomplicaties

!! = = complicatiescomplicaties nana hechtinghechting snijwonden snijwonden

TerTer herinneringherinnering ……

!! WonddehiscentieWonddehiscentie

!! SteatonecroseSteatonecrose

!! SeroomSeroom

!! WondhaematoomWondhaematoom

!! WondabcesWondabces

!! cellulitiscellulitis

DiepeDiepeWANDCOMPLICATIESWANDCOMPLICATIES

!! EvisceratieEvisceratie

!! EventratieEventratie

EvisceratieEvisceratie

!! = = wonddehiscentiewonddehiscentie van ALLE van ALLE lagenlagen van vanbuikwandbuikwand

!! SlechtsSlechts 2 2 stevigestevige lagenlagen : :!! FasciaFascia

!! huidhuid

53


!! RisicofactorenRisicofactoren : :!! = = risicofactorenrisicofactoren voorvoor wonddehiscentiewonddehiscentie nana

wondhechtingwondhechting : :!! Cachexie, Cachexie, anemieanemie, cortico, corticoïïden, den, ……

!! + + risicofactorenrisicofactoren voorvoor intraintraääbdominalebdominaleoverdrukoverdruk!! CARA, obesitas, CARA, obesitas, uitgesprokenuitgesproken ileus, ileus,……

!! + + sluitensluiten onderonder spanning spanning


!! TypischTypisch verhaalverhaal : :!! RiscofactorenRiscofactoren

!! +/- 1 week +/- 1 week postoperatiefpostoperatief

!! Plots : MASSIEVE HOEVEELHEDENPlots : MASSIEVE HOEVEELHEDENSEREUS VOCHT IN VERBANDSEREUS VOCHT IN VERBAND

!! BehandelingBehandeling : : dringenddringend herstelherstel


!! PreventiePreventie : Vicryl : Vicryl®® net net intraintraääbdominaalbdominaalbijbij risicopatirisicopatiëëntennten : :!! VerhindertVerhindert uitpuilenuitpuilen van van darmendarmen uituit

laparotomielaparotomie bijbij evisceratie ; evisceratie ; wondewonde heeltheeltper secundam ; later eventratieper secundam ; later eventratie

laparotomie

Vicryl® net

EventratieEventratie

!! = = littekenbreuklittekenbreuk

!! HuidHuid heeltheelt maarmaar fascia fascia nietniet, of , of verzwaktverzwaktop op termijntermijn ( ( somssoms jarenjaren))

54

LittekenbreukLittekenbreuk : : kliniekkliniek

!! ZwellingZwelling thv thv littekenlitteken, , valtvalt plat ( plat ( wordtwordtgereduceerdgereduceerd ) ) bijbij neerliggenneerliggen, , wordtwordt grotergroterbijbij persenpersen

!! Inklemming = Inklemming = nietniet reduceerbaarreduceerbaar

!! StrangulatieStrangulatie = = nietniet reduceerbaarreduceerbaar + + pijnpijn

IntraIntraääbdominalebdominale complicaties complicaties

!! IntraIntraääbdominaalbdominaal abces abces

!! IntraIntraääbdominalebdominale bloeding bloeding

!! Verlengde ileusVerlengde ileus

!! VergroeiVergroeiïïngenngen

IntraIntraääbdominaalbdominaal abcesabces

!! Kan Kan nana allealle ingrepeningrepen

!! SymptomenSymptomen : : nana DAGEN DAGEN!! HectischeHectische koortskoorts

!! AbnormaleAbnormale pijnpijn

!! VerlengdeVerlengde ileus ileus


abces

55


!! Diagnose :Diagnose :!! KliniekKliniek!! CTCT

!! BehandelingBehandeling : :!! UbiUbi pus, pus, ibiibi evacuaevacua : :!! DusDus : DRAINAGE : : DRAINAGE :

!! percutane percutane punctiepunctie zozo mogelijkmogelijk zozo mogelijkmogelijk onderonder echo of CT echo of CTbegeleidingbegeleiding

!! ZoZo onmogelijkonmogelijk : open drainage : open drainage

!! AntibioticaAntibiotica ??? ???!! Cfr. Cfr. WondabcesWondabces

IntraIntraääbdominalebdominale complicatiescomplicaties : :verlengdeverlengde ileus ileus

!! Ileus > 1 week = Ileus > 1 week = nietniet normaalnormaal!! VerlengdeVerlengde ileus : ileus :

!! OfwelOfwel paralytischparalytisch : :!! PeritonitisPeritonitis!! MotorischeMotorische stoornissenstoornissen

!! ??

!! OfwelOfwel obstructiefobstructief : :!! VroegtijdigeVroegtijdige adhesies adhesies

!! BreukBreuk met inklemming met inklemming

!! IntraIntraääbdominaalbdominaal mechanischmechanisch probleemprobleem!! AbcesAbces met plastron met plastron


!! VerlengdeVerlengde ileus + ileus + koortskoorts of of infectieusinfectieusbloedbeeldbloedbeeld => => intraintraääbdominaalbdominaal abcesabces tot tottegendeeltegendeel bewezenbewezen..


!! WatWat tete doendoen ? ?

!! ZouZou onsons tete verver leidenleiden..

!! DenkDenk eraaneraan..

56

IntraIntraääbdominalebdominale complicatiescomplicaties : :vergroeivergroeiïïngenngen

!! ManipulatieManipulatie darmendarmen => serositis ( => serositis ( ontstekingontsteking serosa ) serosa )=> => vergroeivergroeiïïngenngen =>=>

grootstegrootste deeldeel lost lost terugterug op op nana 6 6 wekenweken

!! Op Op sommigesommige plaatsenplaatsen blijvenblijven vergroeivergroeiïïngenngen : :!! ischemieplaatsenischemieplaatsen

!! VreemdVreemd voorwerpenvoorwerpen ( ( hechtingenhechtingen, talk van, talk vanhanschoenenhanschoenen, , ……))


!! MeesteMeeste vergroeivergroeiïïngenngen veroorzakenveroorzaken geengeenproblemenproblemen

!! SomsSoms obstructieobstructie : STRENGILEUS : STRENGILEUS!! = = obstructieobstructie, , meestalmeestal dundarmdundarm

!! SomsSoms vroegtijdigvroegtijdig ( ( dagendagen))

!! SomsSoms maandenmaanden of of jarenjaren nana ingreepingreep

!! 1 1 strengstreng is is voldoendevoldoende


!! Strengileus :Strengileus :!! KrampenKrampen

!! braken,braken,

!! OpzettingOpzetting buikbuik

!! EvolutieEvolutie naarnaar strangulatiestrangulatie : ischemie en : ischemie ennecrosenecrose van dundarmlis => van dundarmlis => overlijdenoverlijden

!! SomsSoms spontanespontane resolutieresolutie

57


!! Diagnose :Diagnose :!! RX RX AbomenAbomen enkelenkel : : lucht-vochtlucht-vocht niveauniveau’’ss

!! CTCT

!! Labo :Labo :

!! InfectieusInfectieus beeldbeeld ( leucocytose, CRP) ( leucocytose, CRP)

!! LactaatLactaat stijgingstijging=> => tekenentekenen van van necrosenecrose


!! ManipulatieManipulatie darmendarmen => serositis ( => serositis ( ontstekingontsteking serosa ) serosa )=> => vergroeivergroeiïïngenngen =>=>

grootstegrootste deeldeel lost lost terugterug op op nana 6 6 wekenweken

!! Op Op sommigesommige plaatsenplaatsen blijvenblijven vergroeivergroeiïïngenngen : :!! ischemieplaatsenischemieplaatsen

!! VreemdVreemd voorwerpenvoorwerpen ( ( hechtingenhechtingen, talk van, talk vanhanschoenenhanschoenen, , ……))

58


!! MeesteMeeste vergroeivergroeiïïngenngen veroorzakenveroorzaken geengeenproblemenproblemen

!! SomsSoms obstructieobstructie : STRENGILEUS : STRENGILEUS!! = = obstructieobstructie, , meestalmeestal dundarmdundarm

!! SomsSoms vroegtijdigvroegtijdig ( ( dagendagen))

!! SomsSoms maandenmaanden of of jarenjaren nana ingreepingreep

!! 1 1 strengstreng is is voldoendevoldoende


!! Strengileus :Strengileus :!! KrampenKrampen

!! braken,braken,

!! OpzettingOpzetting buikbuik

!! EvolutieEvolutie naarnaar strangulatiestrangulatie : ischemie en : ischemie ennecrosenecrose van dundarmlis => van dundarmlis => overlijdenoverlijden

!! SomsSoms spontanespontane resolutieresolutie


!! Diagnose :Diagnose :!! RX RX AbomenAbomen enkelenkel : : lucht-vochtlucht-vocht niveauniveau’’ss

!! CTCT

!! Labo :Labo :

!! InfectieusInfectieus beeldbeeld ( leucocytose, CRP) ( leucocytose, CRP)

!! LactaatLactaat stijgingstijging=> => tekenentekenen van van necrosenecrose


!! BehandelingBehandeling : :!! ConservatiefConservatief

!! MaagsondeMaagsonde

!! NPONPO

!! TPNTPN <=> <=> nognog flatus flatus + + geengeen tekenstekens van van

necrosenecrose

!! OperatieOperatie bijbij volledigevolledige obstructieobstructie, , zekerzeker bijbijvermoedenvermoeden necrosenecrose

59

Algemene complicatiesAlgemene complicaties

!! LongcomplicatiesLongcomplicaties

!! VochtproblemenVochtproblemen

!! Cardiale complicatiesCardiale complicaties

!! DVT - LongembolenDVT - Longembolen

!! DecubitusDecubitus

!! VerwardheidVerwardheid

!! Urinaire complicatiesUrinaire complicaties

Longcomplicaties :Longcomplicaties :Postoperatieve pneumoniePostoperatieve pneumonie

!! = infectie van longparenchym= infectie van longparenchym!! Risicofactoren :Risicofactoren :

!! Longlijden preoperatiefLonglijden preoperatief!! Roken ( => slijmproductie groter)Roken ( => slijmproductie groter)

!! Onvoldoende analgesieOnvoldoende analgesie

!! Symptomen :Symptomen :!! (pijn)(pijn)

!! KoortsKoorts

!! ((dyspneedyspnee))

!! Diagnose :Diagnose :!! Klinisch vermoedenKlinisch vermoeden

!! RX ThoraxRX Thorax

PneumoniePneumonie : : behandelingbehandeling

!! SputumcultuurSputumcultuur !!! !!!

!! AntibioticaAntibiotica => => ziekenhuisbacteriziekenhuisbacteriëënn

!! OndersteuningOndersteuning : :!! OO22

!! AangepasteAangepaste analgesie analgesie

!! Mucolytica (LysomucilMucolytica (Lysomucil®®))

!! AAëërosols met rosols met bronchodilatatorenbronchodilatatoren

!! ADEMHALINGSKINE !!!!ADEMHALINGSKINE !!!!

60

AlgemeneAlgemene verwikkelingenverwikkelingen : :DVT en longembolenDVT en longembolen

!! DVT = DVT = diepediepe veneuzeveneuze thrombosethrombose

!! = = klonterklonter in in diepdiep veneusveneus stelselstelsel

!! MeestalMeestal in in bekkenbekken of of dijvenendijvenen

!! ZeerZeer frekwentfrekwent ! !

RisicofactorenRisicofactoren DVT DVT

!! StaseStase

!! StollingsneigingStollingsneiging

!! SchadeSchade aanaan endotheel endotheel

RisicofactorenRisicofactoren DVT DVT!! StollingsneigingStollingsneiging tete grootgroot

!! HormonaalHormonaal ( ( vrouwvrouw > man) > man)!! PilgebruikPilgebruik!! RokersRokers!! KankerKanker!! ……

!! Stase Stase van van bloedbloed!! OverdrukOverdruk intraintraääbdominaalbdominaal => => veneuzeveneuze retourretour naarnaar hart hart!! obesitasobesitas!! PositiePositie op op tafeltafel : Trendelenburg, : Trendelenburg, BeensteunenBeensteunen, , DrukDruk op op

bekkenvenenbekkenvenen tijdenstijdens operatieoperatie!! SpatadersSpataders!! VoorgeschiedenisVoorgeschiedenis van DVT van DVT

RisicofactorenRisicofactoren DVT DVT!! StollingsneigingStollingsneiging tete grootgroot

!! HormonaalHormonaal ( ( vrouwvrouw > man) > man)!! PilgebruikPilgebruik!! RokersRokers!! KankerKanker!! ……

!! Stase Stase van van bloedbloed!! OverdrukOverdruk intraintraääbdominaalbdominaal => => veneuzeveneuze retourretour naarnaar hart hart!! obesitasobesitas!! PositiePositie op op tafeltafel : Trendelenburg, : Trendelenburg, BeensteunenBeensteunen, , DrukDruk op op

bekkenvenenbekkenvenen tijdenstijdens operatieoperatie!! SpatadersSpataders!! VoorgeschiedenisVoorgeschiedenis van DVT van DVT

61

RisicofactorenRisicofactoren DVT DVT……

!! SchadeSchade aanaan endotheel vene endotheel vene!! DrukDruk op op bekkenvenenbekkenvenen tijdenstijdens ingreepingreep door door

wondspreiderswondspreiders!! RokenRoken

KliniekKliniek DVT DVT

!! ZeerZeer variabelvariabel : :

!! MeestalMeestal nietsniets

!! BijBij volledigevolledige occlusieocclusie vene : vene :!! PijnPijn been ( been ( kuitkuit ) )

!! ZwellingZwelling

!! OedeemOedeem

!! TekenTeken van Homan van Homan

KliniekKliniek DVT DVT

!! OnvolledigeOnvolledige occlusieocclusie : :

GEENGEEN SYMPTOMEN ! SYMPTOMEN !

Verloop DVTVerloop DVT!! AanmaakAanmaak ““wittewitte”” klonterklonter : : alleenalleen thrombocytenthrombocyten!! RBC en RBC en fibrinefibrine erbijerbij => => ““roderode”” klonterklonter ; ; grotergroter

!! 88°° - 12 - 12°° dagdag : : klonterklonter verschrompeltverschrompelt => => risicorisico op oploslatingloslating en en embolieembolie

!! VanafVanaf 2 2°° tot 14 tot 14°° dagdag : : omvormingomvorming tot tot littekenweefsellittekenweefsel

!! Verdere Verdere evolutieevolutie : :!! FibrinolyseFibrinolyse!! OrganisatieOrganisatie en en bedekkingbedekking met endotheel met endotheel!! Recanalisatie ; Recanalisatie ; meestalmeestal onvolledigonvolledig

62

DVT : diagnoseDVT : diagnose

!! MoeilijkMoeilijk

!! KliniekKliniek ?? ??

!! Echo - doppler : Echo - doppler : enkelenkel bijbij grotegrote klontersklonters

!! PhlebografiePhlebografie : invasief : invasief

!! IsotopenIsotopen onderzoekonderzoek met met gemerktgemerktfibrinogeen : fibrinogeen : duurduur

!! Labo : Labo : gestegengestegen D-dimeren D-dimeren

LongemboolLongembool

!! = = gevolggevolg DVT DVT

!! KlonterKlonter lost => lost => bekkenvenenbekkenvenen => Vena cava => Vena cavainferior => re atrium => re inferior => re atrium => re ventrikelventrikel => =>longarterieslongarteries => => ergensergens vast => vast => verhindertverhindert erer O O22opname en COopname en CO2 2 afgaveafgave ; ; longinfarctlonginfarct

!! Hoe Hoe kleinerkleiner klonterklonter, hoe , hoe dieperdieper vast, hoe minder vast, hoe minderergerg

!! Hoe Hoe grotergroter klonterklonter, hoe proximaler , hoe proximaler dichtdicht , hoe , hoeergererger

klonter

63

Hoe groter klonter, hoe groter haemodynamische weerbots

longemboollongembool

!! Klein => Klein => weinigweinig of of geengeen symptomensymptomen

!! MatigMatig => => symptomensymptomen , , weerbotsweerbots op opoxygenatieoxygenatie

!! GrootGroot => => weerbotsweerbots op oxygenatie EN hart op oxygenatie EN hart;; overbelastingoverbelasting re re ventrikelventrikel ; ;

““cor cor pulmonalepulmonale””

!! ZadelZadel embool = embool = acuutacuut cor cor pulmonalepulmonale ; ;plotseplotse dooddood..

64

Longembool : Longembool : kliniekkliniek

!! VariabelVariabel : : nietsniets ( silentieus) => ( silentieus) => plotseplotsedooddood

!! MeestalMeestal : silentieuze DVT : silentieuze DVT

!! KlassiekKlassiek : :!! Acute thoracale Acute thoracale pijnpijn , ,enkeleenkele dagendagen

postoperatiefpostoperatief, , ergererger bijbij diepdiep en - en en - en uitademenuitademen

!! DyspneeDyspnee, , tachypnneetachypnnee,,

!! TachycardieTachycardie

!! ((koortskoorts))

Longembool : diagnoseLongembool : diagnose

!! KlinischKlinisch vermoedenvermoeden

!! RX thorax RX thorax normaalnormaal ( ( geengeen pneumoniepneumonie))

!! Labo : Labo : gestegengestegen D-dimeren D-dimeren!! VentilatieVentilatie (V) - (V) -Perfusie(QPerfusie(Q) scan :) scan :

!! Perfusiedefecten die Perfusiedefecten die normaalnormaal geventileerdgeventileerd wordenworden ( V/Q ( V/Qmismatchmismatch))

!! NadeelNadeel : :!! in 2 in 2 verschillendeverschillende procedures procedures

!! onnauwkeurigonnauwkeurig

!! CT angio :CT angio :!! 1 1 zittingzitting!! SnellerSneller!! nauwkeurigernauwkeuriger

BehandelingBehandeling

!! Hepariniseren :Hepariniseren :!! BvBv. . TherapeutischeTherapeutische fraxiparine fraxiparine®® paarpaar wekenweken

!! NadienNadien VitVit. K. antagonist ( Marcoumar. K. antagonist ( Marcoumar®®))p.o.p.o.!! DVT 3 DVT 3 maandmaand

!! Longembool 6 Longembool 6 maandmaand

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :ondervullingondervulling - overvulling - overvulling

!! OndervullingOndervulling <= <= tete weinigweinig circulerendcirculerend volume volume

intravasculairintravasculair

!! Overvulling <= Overvulling <= teveelteveel ““

65

OndervullingOndervulling!! OorzakenOorzaken : :

!! VochtverliesVochtverlies!! BloedingBloeding

!! BrakenBraken!! DiarreeDiarree

!! Ileus ! ( Ileus ! ( vochtvocht zit intralumineel zit intralumineel dusdus EXTRAvasculairEXTRAvasculair ! ) ! )

!! ZwetenZweten ( ( koortskoorts !) !)!! ““perspiratioperspiratio insensibilisinsensibilis”” ( peroperatoir !!!) ( peroperatoir !!!)

!! CapillairCapillair leklek => => vochtvocht lektlekt extracellulairextracellulair ( sepsis, anafylaxie, ( sepsis, anafylaxie,brandwondenbrandwonden, , ……))

!! ……..

!! Te Te weinigweinig vochtinnamevochtinname!! VastenVasten!! Te Te weinigweinig I.V. I.V. VochtVocht

OndervullingOndervulling : : kliniekkliniek!! DorstDorst

!! DrogeDroge tong tong

!! VerminderdeVerminderde huidturgor huidturgor!! TachycardieTachycardie

!! OrthostatismeOrthostatisme!! HypotensieHypotensie

!! Oligurie ; ( < 5 cc/ u/ kg. Oligurie ; ( < 5 cc/ u/ kg. LichaamsgewichtLichaamsgewicht) ) donkeredonkere urine urine

!! => hypovolemische shock ( cfr. Les Dr. De => hypovolemische shock ( cfr. Les Dr. De Feyter)Feyter)

OndervullingOndervulling : : behandelingbehandeling

!! VullenVullen

!! OorzakelijkeOorzakelijke behandelingbehandeling : :!! Bloeding Bloeding stelpenstelpen,,

!! ……

Overvulling : Overvulling : oorzakenoorzaken

!! ToedieningToediening van van teveelteveel vochtvocht : :!! InfuusInfuus tete snelsnel ( ( ““normaalnormaal”” = 100 cc / = 100 cc / uuruur ) )

!! InfuusInfuus + + voedingvoeding

!! HartfalenHartfalen : :!! PompfunctiePompfunctie faaltfaalt => => bloedbloed wordtwordt nietniet voldoendevoldoende

rondgepomptrondgepompt!! Li Li hartfalenhartfalen

!! Re Re hartfalenhartfalen!! Li + Re Li + Re falenfalen

!! DusDus <= <= allealle redenenredenen van van hartfalenhartfalen……

66

Overvulling : Overvulling : kliniekkliniek

!! Li Li hartfalenhartfalen : :!! VochtophopingVochtophoping in in longenlongen => => longoedeemlongoedeem : :

!! DyspneeDyspnee, , tachypneetachypnee, , onrustonrust, angst, , angst, zwetenzweten

!! TachycardieTachycardie, , hypotensiehypotensie

!! Oligurie ( Oligurie ( heldereheldere urine) urine)

!! Re Re hartfalenhartfalen : :!! OedemenOedemen in in laagstlaagst gelegengelegen lichaamsdelenlichaamsdelen!! GestegenGestegen CVD CVD!! Oligurie, Oligurie, tachycardietachycardie, , hypotensiehypotensie,,……

=> cardiogene shock => cardiogene shock ( cfr. Les Dr. De Feyter )( cfr. Les Dr. De Feyter )

Overvulling : Overvulling : behandelingbehandeling

!! OntwaterenOntwateren : : diureticadiuretica

!! OorzakelijkOorzakelijk……..

!! Cfr. Les interneCfr. Les interne

!! ……

““patipatiëënt nt plastplast tete weinigweinig”…”…..

!! = = ofwelofwel afvoerprobleemafvoerprobleem : :!! ObstructieObstructie uretersureters, , prostaatprostaat, , blassondeblassonde,,……..

= POSTRENAAL= POSTRENAAL

!! OfwelOfwel nierprobleemnierprobleem zelfzelf= RENAAL= RENAAL

!! OfwelOfwel meestmeest frequent :overvulling of frequent :overvulling ofondervullingondervulling = PRERENAAL = PRERENAAL

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :cardiale cardiale complicatiescomplicaties

!! HartfalenHartfalen : : ziezie bovenboven

!! HartritmestoornissenHartritmestoornissen : :!! HartpatiHartpatiëëntennten

!! IonenstoornissenIonenstoornissen ( <= ( <= vochtproblemenvochtproblemen, , medicatiemedicatie,,……))!! BvBv. Lasix. Lasix®® + Digitalis => hypokali + Digitalis => hypokaliëëmie !mie !

!! Angor, infarct :Angor, infarct :!! Retrosternale Retrosternale pijnpijn, , uitstralenduitstralend => li arm, => li arm,……!! <= <= pijnpijn, stress, , stress, koortskoorts, , ondervullingondervulling, overvulling,, overvulling,……!!

!! Cfr. Les interneCfr. Les interne

67

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :urologischeurologische complicatiescomplicaties

!! UrineretentieUrineretentie : :!! Pt. Kan Pt. Kan nietniet plassenplassen ; ; onderbuikspijnonderbuikspijn

!! ZeldzaamZeldzaam bijbij vrouwenvrouwen

!! Kan Kan nana locoregionale locoregionale anesthesieanesthesie

!! R/ R/ blaassondeblaassonde

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :urologischeurologische complicatiescomplicaties

!! Urinaire Urinaire infectiesinfecties : :!! Cystitis :Cystitis :

!! = = blaasontstekingblaasontsteking

!! AltijdAltijd bijbij blassondeblassonde, , zekerzeker bijbij vrouwenvrouwen

!! SymptomenSymptomen : :!! PijnPijn bijbij mictie mictie

!! Pollakisurie ( Pollakisurie ( vakervaker plassenplassen))!! TroebeleTroebele urine urine!! ( ( lichtelichte T T°°))

!! Diagnose :Diagnose :!! KlinischKlinisch vermoedenvermoeden!! Urine Urine onderzoekonderzoek : pyurie, bacteriurie, : pyurie, bacteriurie, haematuriehaematurie, , kweekkweek

!! R/R/!! blaassondeblaassonde verwijderenverwijderen!! VeelVeel drinkendrinken!! Urinair antisepticum (FuradantineUrinair antisepticum (Furadantine®®, Urfadyn, Urfadyn®…®…) )

of of antibiticaantibitica ( (BactrimBactrim®®, Quinolones , Quinolones bvbv. Tavanic. Tavanic®®,,……))

Alg. Alg. ComplicatiesComplicaties : : urologischeurologischecomplicatiescomplicaties : urinaire : urinaire infectiesinfecties!! Pyelonefritis :Pyelonefritis :

!! = = opstijgendeopstijgende infectieinfectie van van niernier zelfzelf..

!! SymptomenSymptomen : :!! HogeHoge ( (ril)koortsril)koorts!! FlankpijnFlankpijn, , bovenbuikpijnbovenbuikpijn, , somssoms fossa fossa pijnpijn!! SomsSoms cystitis cystitis tekenstekens!! Diagnose :Diagnose :

!! KliniekKliniek

!! Urine Urine onderzoekonderzoek

!! CT met contrastCT met contrast

!! BehandelingBehandeling : : antibioticaantibiotica

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :decubitus ( decubitus ( doorligwondedoorligwonde))

•• = = druknecrosedruknecrose van van huidhuid en en onderhuidseonderhuidse weefselsweefsels op opdrukpuntendrukpunten : :!! SacrumSacrum!! Trochanter Trochanter heupheup!! OcciputOcciput!! EllebogenEllebogen!! ……

!! ErgerErger bijbij : :!! Cachexie, Cachexie, anemieanemie, , mageremagere, , oudeoude bedlegerigebedlegerige pati patiëëntnt!! DoorgemaakteDoorgemaakte shock shock!! Lange Lange ingrepeningrepen

68

Decubitus : Decubitus : behandelingbehandeling

!! PreventiePreventie::!! WisselhoudingWisselhouding

!! VoedingVoeding optimaliserenoptimaliseren

!! SnelleSnelle mobilisatiemobilisatie

!! BehandelingBehandeling!! DebridementDebridement

!! OfwelOfwel latenlaten opgroeienopgroeien

!! OfwelOfwel sluitensluiten met flap met flap

AlgemeneAlgemene complicatiescomplicaties : :verwardheidverwardheid

!! = = symptoomsymptoom , NIET , NIET aandoeningaandoening

!! FrekwenterFrekwenter bijbij!! Oude patiOude patiëëntnt

!! PredementiePredementie

!! Metabole Metabole stoornissenstoornissen

!! ErnstigeErnstige ziekteziekte

!! OnderliggendeOnderliggende abusus : alcohol, abusus : alcohol, tabaktabak,,benzodiazepines,benzodiazepines,……

69

VerwardheidVerwardheid : :

!! DenkDenk aanaan ONDERLIGGEND LIJDEN : ONDERLIGGEND LIJDEN :!! Shock ?Shock ?

!! Sepsis ?Sepsis ?

!! Metabole Metabole stoornissenstoornissen ? ?

!! IndienIndien uitgeslotenuitgesloten : : symptomatischsymptomatischbehandelenbehandelen..

11.1.6 hernia11.1.6 hernia!! = uitpuilen van weefsel door een opening die er= uitpuilen van weefsel door een opening die er

niet voor voorzien is.niet voor voorzien is.

!! Buikhernia :Buikhernia :!! Inwendig :Inwendig :

!! Breukpoort ergens in buikholteBreukpoort ergens in buikholte

!! UitwendigUitwendig!! Breukpoort thv buikwand :Breukpoort thv buikwand :

!! Meestal al verzwakking :Meestal al verzwakking :!! LiesLies

!! DijDij!! NavelNavel

!! LittekenLitteken!! Middellijn ( epigastrische breuk)Middellijn ( epigastrische breuk)

!! Vaak bij gestegen Vaak bij gestegen intraintraääbdominalebdominale druk druk

!! FrekwenterFrekwenter bij verouderen bij verouderen

tekenstekens

!! Zwelling vooral bij ValsalvaZwelling vooral bij Valsalva

!! Inklemming : niet te reducerenInklemming : niet te reduceren

!! Gestranguleerd ( Gestranguleerd ( gegeïïncarcereerdncarcereerd) :) :!! Niet te reducerenNiet te reduceren

!! Pijnlijk en hard.Pijnlijk en hard.

liesbreukliesbreuk


!! Weten : pasgeborenen hebben somsWeten : pasgeborenen hebben somscongenitale liesbreuk :congenitale liesbreuk :!! Zwelling liesZwelling lies

!! Vaker bij Vaker bij prematurenprematuren

!! Te opereren ( kans op inklemming)Te opereren ( kans op inklemming)

70

dijbreukdijbreuk

!! Vooral bij vrouwenVooral bij vrouwen

!! Vaak inklemmingVaak inklemming

navelbreuknavelbreuk

!! Veel aangeborenVeel aangeboren

!! Verkleint en verdwijnt vaak bijVerkleint en verdwijnt vaak bijpasgeborenen.pasgeborenen.

!! => niet opereren bij zuigelingen => niet opereren bij zuigelingen tenzijzeertenzijzeergroot.groot.

littekenbreuklittekenbreuk

!! Cfr. Complicaties laparotomieCfr. Complicaties laparotomie

11.2 spijsverteringsstelsel :11.2 spijsverteringsstelsel :NIET KENNEN tenzijNIET KENNEN tenzij

haemorrohaemorroïïdendenappendicitisappendicitis

galstenengalstenen

71

haemorrohaemorroïïdenden

!! Waarom kennen ? Waarom kennen ? Zeer vaak rond bevallingZeer vaak rond bevalling

indelingindeling

!! Hoofdstuk 12:Hoofdstuk 12:!! Urologie : NIETS kennen tenzij nierkoliekenUrologie : NIETS kennen tenzij nierkolieken

12.5 12.5 steenlijdensteenlijden

!! 12.5.1 vorming van stenen12.5.1 vorming van stenen

!! 12.5.2 oorzaken12.5.2 oorzaken

!! 12.5.3 symptomen12.5.3 symptomen

!! 12.5.4 onderzoek12.5.4 onderzoek

!! 12.5.5 behandeling12.5.5 behandeling

12.5.1 vorming van stenen12.5.1 vorming van stenen

72

12.5.2 oorzaken12.5.2 oorzaken 12.5.3 symptomen12.5.3 symptomen

12.5.4 onderzoek12.5.4 onderzoek 12.5.5 behandeling12.5.5 behandeling

Documents

vroedkunde compr