Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7
wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm<
wd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdjwd¾Ól úoHdj ÑÂ× ùÚÌμ÷À ßÁ× ÑÂ× ùÚÌμ÷À ßÁ× ÑÂ× ùÚÌμ÷À ßÁ× ÑÂ× ùÚÌμ÷À ßÁ× ÑÂ× ùÚÌμ÷À ßÁ×
12 <ù &{ 13 <ù μÁßÜóÚ
(2009 <ÌÂμ×ß &Úð æÚÜ×$õß´æ μÓ)(2009 <ÌÂμ×ß &Úð æÚÜ×$õß´æ μÓ)(2009 <ÌÂμ×ß &Úð æÚÜ×$õß´æ μÓ)(2009 <ÌÂμ×ß &Úð æÚÜ×$õß´æ μÓ)(2009 <ÌÂμ×ß &Úð æÚÜ×$õß´æ μÓ)
<]$û$Ø àø]×ù μ÷Àû$ÌõμÈùßõÝ<
Ñ÷À]$ {$ õ$æßÂó ûÛñ×
í$õÚæ àø]$ûù à$×õù×.
1
1'0 ye¢kaùu
Wiia fm< l,d yd jdKscúoHd úIh lafIa;%j, bf.k .kakd isiqka w;r wd¾Ól úoHdj b;d jeo.;a ckms%h úIhls' 2009 j¾Ifha isg
ls%hd;aul lsÍug wfmalaIs; fuu kj úIh ks¾foaYh Wiia fm< wOHdmk m%;sixialrK hgf;a fuf;la mej;s 1995 j¾Ifha isg ls%hd;aul jk
wd¾Ól úoHdj úIh ks¾foaYfha ld,Sk fjkiaùï yd f.da,Sh m%jK;d ie,ls,a,g f.k ksmqK;d mdolj ixúOdkh fldg bÈßm;a lr we;'
wd¾Ól úoHd úIh tÈfkod ñksia Ôú;hg ióm iudchSh úoHdjls' úúO iudchSh úoHd úIhj,ska ñksid iudcfha yeisfrk wdldrh úúO
oDIaÀ fldaKj,ska wOHhkh lrk w;r" ñksid iudcfha yeisfrk wdldrh wd¾Ól úoHd oDIaÀ fldaKhl yeoEÍu fuu úIhfhka isÿ flf¾'
ñksid Tjqkaf.a jqjukd imqrd .ksñka iajlSh Ôjk ;;a;ajh Wiia lr .ekSug lghq;= lrk w;r" ta i|yd NdKav yd fiajd mßfNdackh
lrhs' fï ksid wd¾Ól úoHdj iudchl NdKav yd fiajd iïmdokh lrk ls%hdj,sh yd iïnkaOj wOHhkhla lrk nj mejish yels h'
fnfyda l<ukdlrK yd jdKscúoHd úIhj,g moku jkafka o wd¾Ól úoHdj nj mejish yels h' tfyhska fuu úIhh yodrK isiqkag
Wiia wOHdmk yd jD;a;Sh wOHdmk wjia:d o iq,N fõ' fndfyda jdKsc" l<ukdlrK yd .sKqïlrK jD;a;Sh mdGud,dj, § wd¾Ól úoHdj
úIhla jYfhka yeoEÍfï wjia:dj isiqkag ,efí' tfuka u wd¾Ól úoHdj" ñksia Ôú;hg ióm úIhhla jk fyhska fuu úIh bf.k .kakd
isiqkag iudcfha Ôj;aùu i|yd fyd| mokula imhkq we;' fuu úIh id¾:l j yodrk isiqka YS% ,xld wd¾Ólfha ;sridr ixj¾Okhg
ld¾hlaIu j yd M,odhS j odhl úh yels ksmqK;dj,ska fyì mqrjeishka fõ hehs wfmalaId flf¾'
2
2'0 úIh ks¾foaYfha wruqKq
iudchl uQ,sl wd¾Ól m%Yak úoHd;aul j úYaf,aIKh lsÍu yd tu uQ,sl wd¾Ól m%Yak ksrdlrKh lsÍu msKsi fhdod .; yels úl,am l%u
ms<sn| j úpdrd;aul wjfndaOhla ,nd§u'
wd¾Ól ixl,am yd kHdh fhdod .ksñka m%dfhda.sl wd¾Ól m%Yak yd Wmk;s úYaf,aIKh i|yd wjYH l=i,;d ,nd§u'
id¾j wd¾Ól úp,Hhkaf.a yeisÍu yd tu úp,H w;r mj;sk wka;¾ iïnkaO;d f;areï .ekSug ie,eiaùu'
fjf<|fmd<l wdh;k yd mqoa.,hka ;d¾lsl j yeisfrk wdldrh úu¾IKh lsÍug fm<Uùu'
wd¾Ól úoHdkql+, j is;Su i|yd wjYH jk ;d¾lsl Ñka;kh we;s lsÍu'
úúO wd¾Ól úoHd ixl,am ms<sn| j ms<s.;a w¾:l:k wOHhkhg wjia:d ,nd§u'
fjf<|fmd< l%uhla Tiafia id¾j wd¾Ól wruqKq <Õd lr .ekSu i|yd rch ueÈy;a jk wdldrh ms<sn| úuid ne,Sug fhduq lsÍu'
mj;sk wd¾Ól m%;sm;a;s úpdrYS,S j ú.%y lsÍfï yelshdj ,nd§u'
wd¾Ól ixj¾Okfha úúO;aj ;=,kd;aul j úuiSug wjYH l=i,;d ,nd§u'
wd¾Ól úoHd úIh úYaf,aIKd;aul j meyeÈ,s lsÍu i|yd wjYH uQ,sl ksmqK;d ,nd§u'
wka;¾cd;sl fjf<|dfï yd uQ,Hfha jeo.;alu yd f.da,ShlrKh w;r we;s iïnkaO;dj fmkajd§u'
YS% ,xld wd¾Ólfha ld¾h idOkh ms<sn| j úpdrd;aul j ±lSug yels l=i,;d j¾Okh lsÍu'
iudcfha hymeje;aug lghq;= lsÍu i|yd wjYH mokula ,nd§u'
Wiia wOHdmkhg fhduqùu i|yd fhda.H mokula ,nd§u'
3
úIh ks¾foaYh mdi,a jdrj,g wkqj fnod .ekSug fhdað; Wmfoia
fYa%Ksh jdrh ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï
m<uqjk jdrh m<uq ksmqK;dfõ isg ksmqK;d uÜgu 2'6 olajd ^ksmqK;d uÜgï 18&
fojk jdrh ksmqK;d uÜgu 2'7 isg ;=kajk ksmqK;dj olajd ^ksmqK;d uÜgï 17&
;=kajk jdrh y;rjk ksmqK;dj isg yhjk ksmqK;dj olajd ^ksmqK;d uÜgï 17&
m<uqjk jdrh y;ajk ksmqK;dfõ isg ksmqK;d uÜgu 9'5olajd ^ksmqK;d uÜgï 17&
fojk jdrh ksmqK;d uÜgu 9'6 isg ksmqK;d uÜgu 11'1 olajd ^ksmqK;d uÜgï 17&
;=kajk jdrh ksmqK;d uÜgu 11'2 isg fodf<diajk ksmqK;dj olajd ^ksmqK;d uÜgï 16&
12 jk
fYa%Ksh
13 jk
fYa%Ksh
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
4
1'1'1'1'1' wd¾Ól
moaO;shl uQ,sl
wd¾Ól m%Yakh
úi|d .kakd
wdldrh
úYaf,aIKh
lrhs'
06
7070707070
051'1 wd¾Ól úoHdj iudchSh
úoHdjla nj ;yjqre lrhs'
1'2 ;SrK .ekSu i|yd wd¾Ól
úoHdfõ kHdhd;aul yd
jHjydßl moku fhdod
.kshs'
1'3 wd¾Ól ú.%y i|yd
m%ia;dr yd iólrK Ndú;
lrhs'
w¾Ól úoHdj ks¾jpkh
wd¾Ól úoHd;aul j is;Su
iudchSh úoHdjla f,i wd¾Ól úoHdj
wd¾Ól úoHdj bf.kSfï jeo.;alu
h:dkqrEmS yd wNsu;dkqrEmS wd¾Ól úoHdj
iQlaIau yd id¾j wd¾Ól úoHdj
wd¾Ól úoHdfõ l%ufõoh
wdlD;s
Wml,amk
kHdhhka
wd¾Ól úp,H
wd¾Ól úp,H w;r iïnkaO;dj
iajdh;a; úp,Hh
mrdh;a; úp,Hh
Ok yd iDK iïnkaO;d
Ok nEjqu yd iDK nEjqu
m%ia;dr yd iólrK
f¾Çh m%ia;dr
f¾Çh iólrK
05
3'0 úIh ks¾foaYh3'0 úIh ks¾foaYh3'0 úIh ks¾foaYh3'0 úIh ks¾foaYh3'0 úIh ks¾foaYh3'1 - 12 jk fYa%Ksh3'1 - 12 jk fYa%Ksh3'1 - 12 jk fYa%Ksh3'1 - 12 jk fYa%Ksh3'1 - 12 jk fYa%Ksh
ksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,Éfþo
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
5
06
06
06
1'4 NdKav yd fiajd
mßfNdackfhka
wjYH;d yd jqjukd ;Dma;su;a
jk nj fmkajd fohs'
1'5 NdKav yd fiajd ksIamdokhg
Ndú;lrk iïm;a j¾. lrhs'
1'6 úl,am m%fhdack iys; iSñ;
iïm;aj,ska wiSñ; jqjukd
imqrd .ekSug ;d¾lsl j ;SrK
.kshs'
ñksia wjYH;d
ñksia jqjukd
wjYH;d yd jqjukd w;r fjki
NdKav yd fiajd
wd¾Ól NdKav
wd¾Ól fkdjk NdKav
iïm;a
iïm;a j¾. lsÍu
wd¾Ól iïm;a yd wd¾Ól fkdjk iïm;a
m%;sIaGdmkh l< yels yd m%;sIaGdmkh l< fkdyels iïm;a
ksIamdok idOl
N+ñh
Y%uh
m%d.aOkh
jHjidhl;ajh
ysÕlu
wiSñ; jqjukd
iSñ; iïm;a
úl,am m%fhdack iys; wd¾Ól iïm;a
f;dard .ekSu
wdjiaÓl msßjeh
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
6
06
06
1'7 ksIamdok yelshd udhsu weiqßkaa
úúO wdjiaÓl msßjeh ;;a;aj
bÈßm;a lrhs'
1'8 wd¾Ólhl iïm;a Ndú;h"
ksIamdok yelshd udhsï jl%h
weiqfrka bÈßm;a lrhs'
ksIamdok yelshd udhsu
w¾: ±laùu
Wml,amk
;Srl
ixLHd;aul j yd m%ia;dßl j wdjia:sl msßjeh bÈßm;a lsÍu'
ia:djr wdjiaÓl msßjeh
jefvk wdjiaÓl msßjeh
wvqjk wdjiaÓl msßjeh
jvd;a ;d;aúl ;;a;ajhla f,i jefvk wdjiaÓl msßjeh yd Bg fya;=
iïm;a Ndú;h
ysÕlu
iïm;a mQ¾K yd Wmßu ld¾hlaIu Wmfhdackh
iïm;a W!k Wmfhdackh yd wld¾hlaIu Wmfhdackh
ksIamdok Odß;dfõ fjkiaùu ksIamdok yelshdj fjkiaùu'&
iïm;a iïydrh fjkiaùu'
M,odhS;dj fjkiaùu'
;dlaIKh
udkj m%d.aOkh
l<ukdlrKh
Y%u úNckh yd úfYaISlrKh
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
7
06
06
M,odhs;dj
w¾: oelaùu
uekSu
;Srl
;dlaIKsl fjkiaùu
udkj m%d.aOkh fjkiaùu
l<ukdlrKh fjkiaùu
Y%u úNckh yd úfYaISlrKh
uQ,sl wd¾Ól m%Yak
iïm;a fjka lsßu
l=ula fldmuK ksmojkafka o
ksIamdokh
flfia ksmojkafka o
ksIamdÈ;h fnodyeÍu
ld i|yd ksmojkafka o
1'9 idOl M,odhs;dj j¾Okh l<
yels wdldr ;¾ldkql+, j
m%ldY lrhs'
1'10 iïm;a iy ksuejquld¾hlaIu j fnodyeÍums<sn| ;SrK .kshs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
8
061'11 wd¾Ól moaO;shl ;SrK
.kakd md¾Yajhkaf.a yeisÍu
wdo¾Ykh lrhs'
wd¾Ól moaO;s
w¾: ±laùu
uQ,sldx.
wd¾Ól moaO;shl ;SrK .kakd lKavdhï
l=gqïn
rch
jHdmdr wdh;k
fjk;a
lïlre ixúOdk
rdcH fkdjk ixúOdk
iïnkaëlrK hka;%Kh
ñ, hka;%Kh
ie,iqï hka;%Kh$ úOdk hka;%Kh
kS;s yd fr.=,dis
kS;s rduqj
ls%hdud¾.
m%;sm;a;s
m%;sudk iy iïm%odhhka
mqreÿ yd ixialD;sh
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
9
06úúO wd¾Ól moaO;s
wd¾Ól moaO;s j¾. lsÍfï ks¾Kdhl
iïm;a ysñldÍ;ajh
uQ,sl wd¾Ól m%Yak iïnkaëlrK hka;%Kh
idkqn, iemhSfï iajrEmh
fjf<|fmd< w¾: l%uh
,dlaIKsl
ls%hdldÍ;ajh
ñf,ys ld¾hNdrh
úOdk w¾:l%uh
,dlaIKsl
ls%hdldÍ;ajh
ñY% w¾: l%uh
,dlaIKsl
ls%hdldÍ;ajh
mßj¾;k wd¾Ól
1'12 úúO ks¾Kdhl Ndú; lrñka
wd¾Ól moaO;s j¾. lrhs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
10
100
06
06
2'1wd¾Ól úYaf,aIKh wkqj
fj<|fmd< j¾. lrhs'
2'2fjf<|fmd<l b,a¨u
;SrKh ùu flfrys n,mdk
idOl úuihs'
2'3ñ, yd b,a¨ï m%udKh w;r
iïnkaO;dj ú.%y lrhs'
fjf<|fmd<
fjf<|fmd< j¾.
NdKav yd fiajd fjf<|fmd<
idOl fjf<|fmd<
b,a¨u
ks¾jpkh
fm!oa.,sl b,a¨u
fjf<|fmd< b,a¨u
b,a ï kHdh
fm!oa.,sl b,a¨u
fjf<|fmd< b,a¨u
b,a ï Ys%;h
fm!oa.,sl b,a ï Ys%;h
fjf<|fmd< b,a¨ï Ys%;h
b,a¨ï kS;sh
b,a¨ï kS;sh m%ldY lrk l%u
b,a¨ï f,aLkh
b,a ï jl%h
b,a ï iólrKh
2' fjf<|fmd<l
l=gqïn yd
jHdmdr wdh;k
;d¾lsl f,i
yeisfrk
wdldrh
úYaf,aIKh
lrhs'
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
11
06
b,a¨ï kS;shg fya;=
wdodhï m%;súmdlh
wdfoaYk m%;súmdlh
ySkjk wdka;sl Wmfhda.S;dj
b,a¨ï kS;shg mgyeks wjia:d
.s*ka NdKav
m%o¾Ykd;aul NdKav
iufmalaIK NdKav
b,a ï m%udKh fjkiaùu
b,a ï m%udKh jeäùu
b,a ï m%udKh wvqùu
b,a¨u fjkiaùu
b,a u jeäùu
b,a u wvqùu
2'4 b,a¨ï m%udKfha fjkiaùu
yd b,a¨u fjkiaùu w;r
fjki ikaikaokh lrhs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
12
06
05
2'5 ñ, b,a ï kuH;d m%fNao
y÷kd .ekSug kuH;dj
.Kkh lrhs'
2'6 ñ, b,a¨ï kuH;dj wkqj
fjf<|fmd<l ;d¾lsl j
;SrK .kakd whqre úuihs'
kuH;d ixl,amh
w¾: oelaùu
ñ, b,a¨ï kuH;dj
w¾: oelaùu
,laIH ñ, b,a ï kuH;dj
iQ;%h yd .Kkh
pdm ñ, b,a ï kuH;dj
iQ;%h yd .Kkh
ix.=Klh wkqj kuH;d m%fNao
mq¾K wkuH
wkuH
talSh kuH
kuH
mQ¾K kuH
ñ, b,a¨ï kuH;dj iy b,a¨ï jl%fha nEjqu
ñ, b,a ï kuH;dj yd b,a ï iólrKh
ñ, b,a¨ï kuH;d ;Srl
ñ, b,a ï kuH;dj yd mdßfNda.sl meyeou$ jHdmdßl whNdrh
ñ, b,a¨ï kuH;dfõ m%dfhda.sl jeo.;alu
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
13
06
06
2'7 yria ñ, b,a¨ï kuH;dj
wkqj fjf<|fmd<l
;d¾lsl j ;SrK .kakd
whqre úuihs'
2'8 wdodhï b,a ï kuH;dj wkqj
fjf<|fmd<l ;d¾lsl j
;SrK .kakd whqre úuihs'
2'9 fjf<|fmd<l iemhqu
;SrKh ùu flfrys n,mdk
idOl úYaf,aIKh lrhs'
yria ñ, b,a¨ï kuH;dj
w¾: oelaùu
iQ;%h yd .Kkh
ix.=Klh wkqj NdKav j¾.
wdfoaYk NdKav
wkqmQrl NdKav
yria ñ, b,a ï kuH;djfha m%dfhda.sl jeo.;alu
wdodhï b,a ï kuH;dj
w¾: oelaùu
iQ;%h yd .Kkh
ix.=Klh wkqj NdKav j¾. lsÍu'
idudkH NdKav
w;HjYH NdKav
iqfLdamfNda.S NdKav
nd, NdKav
wdodhï b,a ï kuH;djfha m%dfhda.sl jeo.;alu
iemhqu
w¾: oelaùu
wdh;khl iemhqu
fjf<|fmd< iemhqu
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
14
iemhqï kHdh
iemhqï Ys%;h
iemhqï kS;sh
iemhqï kS;sh m%ldY lrk l%u
iemhqï f,aLkh
iemhqï jl%h
iemhqï iólrKh
iemhqï kS;shg fya;=
jefvk wdjiaÓl msßjeh
iemhqï m%udKh fjkiaùu
iemhqï m%udKh jeäùu
iemhqï m%udKh wvqùu
iemhqu fjkiaùu
iemhqu jeäùu yd Bg fya;=
iemhqu wvqùu yd Bg fya;=
2'10 ñ, yd iemhqï m%udKh w;r
iïnkaO;dj úuihs'
2'11 iemhqï m%udKh fjkiaùu
yd iemhqu fjkiaùu w;r
fjkiikaikaokh lrhs'
05
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
15
2'12 iemhqï ñ, kuH;dj wkqj
fjf<|fmd<l ;d¾lsl j
;SrK .kakd whqre úuihs'
2'13 fjf<|fmd<l ñ, ;SrKh
jk wdldrh úuihs'
iemhqï ñ, kuH;dj
w¾: oelaùu
iQ;%h yd .Kkh lsÍu
ix.=Klh wkqj iemhqï ñ, kuH;d m%fNao
mQ¾K wkuH
wkuH
talSh kuH
kuH
mQ¾K kuH
iemhqï ñ, kuH;dj yd iemhqï jl%fha nEjqu
iemhqfï ñ, kuH;dj yd iemhqï iólrKh
iemhqï kuH;d ;Srl
iemhqï kuH;dfõ m%fhdack yd m%dfhda.sl Ndú;h
fjf<|fmd< iu;=,s;h
w¾: oelaùu
iu;=,s;h m%ldY l< yels l%u
b,a¨ï yd iemhqï f,aLkh uÕska
m%ia;dr uÕska
iólrK uÕska
iu;=,s;h wdYs%; ixl,am
06
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
16
2'14' b,a¨u yd iemhqu fjkiaùu
wkqj fjf<|fmd< iu;=,s;h
fjkia jk wdldrh ú.%y
lrhs'
2'15 ksIamdok nÿ fjf<|fmd<
ls%hdldÍ;ajhg n,mdk
wdldrh úuihs'
wê b,a¨u
wê iemhqu
wê b,a ï ñ,
wê iemhqï ñ,
mdßfNda.asl w;sßla;h
ksIamdol w;sßla;h
iu;=,s;h fjkiaùu
iemhqu fkdfjkiaj ;sìh § b,a¨u fjkiaùu'
b,a¨u fkdfjkiaj ;sìh § iemhqu fjkiaùu'
b,a¨u yd iemhqu tljr fjkiaùu
NdKav yd fiajd u; nÿ
tall noao
jákdlu u; noao
nÿj, n,mEu bÈßm;a lsßu'
f,aLkhla uÕska
m%ia;dßl j
iólrKh uÕska
nÿj, n,meu
iu;=,s;hg
mdßfNda.sl meyeoug
ksIamdol whNdrhg
05
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
17
mdßfNda.sl w;srsla;hg
ksIamdol w;sßla;h
rdcH wdodhug
iudc iqNidOkhg
nÿ nr fn§hdu$ nÿ wdmd;h
mdßfNda.slhdg
ksIamdolhdg
b,a¨ï yd iemhqï kuH;dj wkqj nÿ nr fn§hdu'
ksIamdok iykdOdr
tall iykdOdrh
jákdlu u; iykdOdrh
iykdOdrj, n,mEu bÈßm;a lsÍu
f,aLkhla uÕska
m%ia;dßlj
iólrKh uÕska
ksIamdok iykdOdrj, n,mEu
iu;=,s;hg
mdßfNda.sl meyeoug
ksIamdol whNdrhg
mdßfNda.sl w;sßla;hg
2'16 b,a¨ï kuH;dj yd iemhqï
kuH;dj wkqj nÿ nr fn§
hk wdldrh ú.%y lrhs'
2'17 ksIamdok iykdOdr
fjf<|fmd< ls%hdldÍ;a
-jhg n,mdk wdldrh
úuihs'
05
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
18
ksIamdol w;sßla;hg
rdcH úhoug
iudc Y=NidOkhg
iykdOdrfha jdish fn§hdu
mdßfNda.slhdg
ksIamdolhdg
b,a¨ï yd iemhqï kuH;dj wkqj iykdOdrfha jdish
fn§hdu
ñ, md,kh
Wmßu ñ,
m%ia;dßl ksrEmkh
m%;súmdl
Wmßu ñ, w¾:j;a lr .ekSug .kakd ls%hdud¾.
i,dlkh
wdkhkh
ksIamdokh Èß.ekaùu
wju ñ,
m%ia;dßl ksrEmkh
m%;súmdl
2'18 ñ, md,kh fjf<|fmd<
ls%hdldrs;ajhg we;s lrk
n,mEu úuihs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
19
3'1 ksIamdok ls%hdj,sfha iajNdjh
úYaf,aIKh lrhs'
wju ñ, w¾:j;a lr .ekSug .kakd ls%hdud¾.
w;sßla;h .nvd lsÍu
w;=re ksIamdokh
mj;akd b,a¨u m%j¾Okh
wmkhkh
iy;sl ñ,
m%ia;dßl ksrEmKh
m%;súmdl
ksIamdok ixúOdk
ksIamdok wdh;k
jHdmdr ixúOdk
ksIamdok Ys%;h
fláld,h
ySkjk wdka;sl M,od kHdh ^f,aLkhla wdY%fhka&
È.=ld,h
mßudKdkql+, M, kHdh ^f,aLkhla wdY%fhka&
jefvk mßudKdkql+, M,
ia:djr mßudKdkql+, M,
wvqjk mßudKdkql+, M,
35353535353' fjf<|fmd<
;=< ksIamdok
ixúOdk
;d¾lsl j
yeisfrk
wdldrh
.fõIKh
lrhs'
08
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
20
3'2úúO m%fõY Ndú;fhka
ksIamdok msßjeh .Kkh lrhs'
3'3 ksIamdok ls%hdj,sfha § msßjeh
yeisfrk wdldrh úYaf,aIKh
lrhs'
3'4uQ,sl ,laIK wkqj
fjf<|fmd< jHQy úu¾Ykh
lrhs'
ksIamdok msßjeh
ksIamdok msßjeh yd iïnkaO uQ,sl ixl,am
wd¾Ól msßjeh iy .KldêlrK msßjeh
iDcq msßjeh iy jl% msßjeh
m%dudKsl ,dNh msßjehla f,i
fláld,Sk ksIamdok msßjeh
ia:djr msßjeh (FC)
úp,Hh msßjeh (VC)
uq¿ msßjeh (TC)
wdka;sl msßjeh (MC)
idudkH msßjeh (AC)
fláld,Sk ksIamdok msßjeh bÈßm;a lsÍu
f,aLkhla weiqßka
m%ia;dßlj
fjf<|fmd< jHQy yd tajdfha uQ,sl ,laIK
mQ¾K ;r.h
taldêldrh
taldêldÍ ;r.h
l;smhdêldrh
08
06
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
21
mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl b,a ï jl%h
fláld,fha § ,dN WmßulsÍu
uq¿ whNdrh - uq¿ msßjeh m%fõYh ir, f,aLkhla uÕska&
wdka;sl whNdrh - wdka;sl msßjeh m%fõYh ir, f,aLkhla uÕska&
fláld,fha § mQ¾K ;r.ldÍ wdh;khl iu;=,s;h m%ia;dßlj&
w;sm%dudKsl ,dN bmhSu
m%dudKsl ,dN bmhSu
mdvq ú£u
mQ¾K ;r.ldÍ wdlD;sh i;H fjf<|fmdf<ka wm.ukh ùu'
idOl wdodhï ;Srl
ksIamdok idOl i|yd b,a u ^jHq;amkak b,a u&
idOl iemhqu
N+ñh
Y%uh
m%d.aOkh
jegqma wkqmd;sl ;Srl
Y%uhg we;s b,a u yd iemhqu
jD;a;Sh iñ;sj, n,mEu
jegqma úIu;d
wju jegqma
3'5 mQ¾K ;r.ldÍ fjf<|fmd<l
wdh;khla fláld,fha §
yeisfrk wdldrh úuid
n,hs'
4'1 idOl fjf<|fmd<l ñ,
;SrKh jk wdldrh úuihs'
4'2 ;r.ldÍ idOl fjf<|fmd<l
jegqma ;SrKh jk wdldr
úuihs'
4' idOl
fjf<|fmd<l
yeisÍu
úYaf,aIKh
lrhs'
08
05
05
1515151515
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
22
05
06
wfkl=;a idOl wdodhï
ixl%du bmhqu yd wd¾Ól nÿl=,sh
fmd<S wkqmd;slh
fmd<S wkqmd;sl jHQyh
wd¾Ól ,dNh
jHjidhl;ajhg lrk f.ùula f,i
id¾j wd¾Ól wruqKq
mQ¾K fiajd kshqla;sh
wd¾Ól ia:dhs;dj
idOdrK;ajh
wd¾Ól j¾Okh
;sridr ixj¾Okh
id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh
id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s
uQ,H m%;sm;a;s
rdcH uQ,H m%;sm;a;s
wdodhï m%;sm;a;s
iuia; iemhqï m%j¾Ok m%;sm;a;s
iDcq md,k m%;sm;a;s
úfoaY fjf<| m%;sm;a;s
4'3 idOl fjf<|fmd<l Y%uh
yerwfkl=;a idOl wdYs%;
wdodhï úuihs'
5'1 id¾j wd¾Ól
l<ukdlrKh
i|yd wd¾Ól m%;sm;a;s
fhdod .kakd wdldrh
úuid n,hs'
5' id¾j wd¾Ól
ls%hdldÍ;ajh
ie,ls,a,g
.ksñka cd;sl
.sKqï ilia
lsÍfï iQodku
m%o¾Ykh
lrhs'
5050505050
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
23
5'2 m%Odk id¾j wd¾Ól úp,H
úu¾Ykh lrhs'
5'3 cd;sl wdodhfï plS%h
m%jdyh Ndú;fhka cd;sl
.sKqïlrKfha úúO m%fõY
ú.%y lrhs'
m%Odk id¾j wd¾Ól úp,H
cd;sl ksuejqu
fiajd kshqla;sh
ñ, uÜgu
f.jqï fYaIh
úfoaY úksuh wkqmd;slh
jHdmdr pl%
úNj ksuejqu yd i;H ksuejqu
ixfldapkh iy m%idrKh
cd;sl wdodhfï plS%h m%jdyh
cd;sl .sKqïlrK m%fõY
ksuejqï m%fõYh
wdodhï m%fõYh
úhoï m%fõYh
cd;sl .sKqïlrKfha § neyer l< hq;= whs;u
06
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
24
05
06
05
5'4 ksuejqï m%fõYhg wkqj
cd;sl .sKqï ilia lsÍfï
iQodku m%o¾Ykhlrhs'
5'5 ksuejqï m%fõYh wkqj cd;sl
.sKqï ilia lsÍu wdYs%; úúO
ixl,am ;=,kd;aul j úuihs'
5'6 úhoï m%fõYhg wkqj cd;sl
.sKqï ilia lsÍfï iQodku
m%o¾Ykh lrhs'
ksuejqï m%fõYh
ksuejqu .Kkh lsÍu
nyq .Kk fodaIh
nyq .Kk fodaIh uÕ yrjd .ekSfï l%u
wjidk ksuejqï l%uh
tl;= l< jákdlï l%uh
ksuejqï m%fõYfha úúO ixl,am
o< foaYSSh ksIamdÈ;h
o< cd;sl ksIamdÈ;h
Y=oaO foaYSh ksIamdÈ;h
Y=oaO cd;sl ksIamdÈ;h
idOl ñ, iy fjf<|fmd< ñ,
j¾;k ñ, iy ia:djr ñ,
o< foaYSh ksIamdÈ;fha yd o< cd;sl ksIamdÈ;fha wjOuklh
úhoï m%fõYh
mßfNdack (C)
wdfhdackh (I)
rdcH ñ,§ .ekSï (G)
Y=oaO wmkhk (NX)
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
25
o<foaYSh úhou iy o< foaYSh ksIamdos;h
o< cd;sl úhou
nyq.Kk fodaIh uÕyrjd .ekSfï l%u
uq¿ iïm;a iy tajdfha Wmfhdackh
wodhï m%fõYh
idOl wdodhï
fiajd kshqla;slhkaf.a wdodhu
nÿl=,S wdodhu
Y=oaO fmd<sh
,dNh iy jHjidhl;aj wdodhï
foaYSh wdodhu
cd;sl wdodhu
nyq .Kk fodaIh j<lajd .ekSfï l%u
o< foaYSh ksIamdÈ;h
fm!oa.,sl wdodhu
jeh l< yels fm!oa.,sl wdodhu
úfoaY .sKqï iy cd;sl .sKqï w;r iïnkaO;dj
jeh l< yels o< cd;sl wdodhu
uQ¾; cd;sl wdodhu
o<foaYSh b;=reï iy cd;sl b;=reï
5'7 wdodhï m%fõYhg wkqj cd;sl
.sKqïilia lsÍfï iQodku
m%o¾Ykh lrhs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
26
06cd;sl .sKqïj, m%dfhda.sl Ndú;
YS% ,xldfõ cd;sl .sKqï
cd;sl ksuejqfï ixhq;sh yd uE;ld,Sk fjkiaùï
lDIsld¾ñl" ld¾ñl yd fiajdj, wdxYsl odhl;ajh
lDIsld¾ñl" ld¾ñl yd fiajd wxYhkays uE; ld,Sk m%jK;d
cd;sl ksuejqu fnodyeÍu
tal mqoa., ksuejqu$wdodhu
wd¾Ól jDoaêh uekSu
cd;sl .sKqïj, iSud
fjf<|fmd< fkdjk .kqfokq
kS;s úfrdaê wd¾Ól lghq;=
fkdúêu;a wd¾Ól lghq;=
ksIamdÈ;fha .=Kd;aul j¾Okh
mßirhg jk n,mEu ie<ls,a,g fkd.ekSu
mrsir ydhkh
Nß; cd;sl .sKqïlrKh
5'8cd;sl .sKqïj, m%dfhda.sl
Ndú; úuihs'
5'9 cd;sl .sKqïj, iSud u;=lr
olajhs'
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
27
6' id¾j wd¾Ól
iu;=,s;h
;SrKh jk
wdldrh ú.%y
lrhs'''''
06
06
iudydr úhoï - wdodhï m%fõYh
iudydr úhofï ixrpl yd ;Srl
mßfNdack úhou
wdfhdack
rch NdKav yd fiajd ñ,g .ekSu rcfha ñ,§ .ekSï&
Y=oaO wmkhk
ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h
wdodhï iy úhoï m%fõYh
.s,sySï iy tl;=ùï m%fõYh ldkaÿùï iy ú§ï m%fõYh&
mßfNdack YS%;h
b;=reï YS%;h
wdfhdackh
ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsßu
ixLHdf,aLkhla uÕska
m%ia;dßlj
iólrK uÕska
6'1 id¾j wd¾Ól iu;=,s;hg
m%fõY ùu i|yd iudydr
úhofï ixrpl úuihs'
6'2ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h
;SrKh jk wdldrh úuihs'
3030303030
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
28
6'3 iudydr b,a ï ixrpl
fjkiaùu u; ir,
wd¾Ólhl iu;=,s;h
fjkiaùu .=Kl ls%hdj,sh
weiqßka fmkajd fohs'
6'4 ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h
;SrKh jk wdldrh úuihs'
ir, wd¾Ólhl iu;=,s;h fjkiaùu
mßfNdack Ys%;h fjkiaùu
wdfhdackh fjkiaùu
ir, wd¾Ólhl .=Kl ls%hdj,sh
f,aLkhla uÕska
iólrKh uÕska
mQ¾K fiajd kshqla;s ksuejqï uÜgu yd iu;=,s; cd;sl wdodhu
w;r fjki ye¢kaùu
ixjD; wd¾:slhl iu;=,s;h
wdodhï yd úhoï m%fõYh
.s,sySï yd tl;=ùï m%fõYh
mßfNdack Ys%;h (C)
b;=reï Ys%;h (S)
iajdh;a; nÿ (T)
rcfha úhoï
rcfha ñ,§ .ekSï (G)
ixl%du (TR)
wdfhdackh (I)
ixjD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsÍu
ixLHdf,aLkhla uÕska
m%ia;dßl j
iólrK uÕska
06
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
29
6'5újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h
;SrKh jk wdldrh úuihs'
újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h
wdodhï iy úhoï m%fõYh
.s,sySï iy tl;=ùï m%fõYh
mßfNdack YS%;h (C)
b;=reï YS%;h (S)
wdfhdackh
rdcH úhoï
rcfha ñ,§ .ekSï G
ixl%du TR
iajdh;a; nÿ
iajdh;a; wdkhk
wmkhk
újD; wd¾Ólhl iu;=,s;h .Kkh lsÍu
ixLHdf,aLkhla uÕska
iólrK uÕska
300
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
30
7'1 idudkH ñ, uÜgu wdYs%;
ñkqï ú.%y lrhs'
7'2 YS% ,xldfõ iudkH ñ,
uÜgfï fjkiaùu uksk ñ,
o¾Yl úuid n,hs'
7'3WoaOukh ms<sn| ixl,am ú.%y
lrñka WoaOuk m%fNao
wOHhkh lrhs'
idudkH ñ, uÜgu
w¾: ±laùu
idudkH ñ, uÜgfï ñkqï
ñ, o¾Yl
YS% ,xldfõ idudkH ñ, uÜgu uksk ñ, o¾Yl
fld<U mßfNda.sl ñ, o¾Ylh kj&
YS% ,xld mdßfNda.sl ñ, o¾Ylh
f;d. ñ, o¾Ylh
o< foaYSh ksIamdÈ;fha wdfrdams; ñ, o¾Ylh
WoaOukh (inflation)
w¾: ±laùu
WoaOuk ñkqï
u;=msg WoaOukh
há±ß WoaOukh
WoaOuk m%fNao
cjk WoaOukh (Galloping)
m%i¾mK WoaOukh (Creeping)
7' id¾j wd¾Ól
ls%hdldÍ;ajhg
n,mdk ñ,
uÜgïj,
fjkiaùu
úYaf,aIKh
lrhs'
05
08
06
2525252525
3'2 - 13 jk fYa%Ksh3'2 - 13 jk fYa%Ksh3'2 - 13 jk fYa%Ksh3'2 - 13 jk fYa%Ksh3'2 - 13 jk fYa%Ksh
ksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,ÉfþoksmqK;d" ksmqK;d uÜgï"úIh wka;¾.;h yd ld,Éfþo
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
31
06
05
i¾ms, WoaOukh (Spiral)
u¾ê; WoaOukh (Suppressed)
ksreoaOukh (Disinflation)
wjOukh (Deflation)
WoaOukh ú.%y lrk úúO m%fõY
b,a¨fuka weÿk WoaOukh
msßjefhka ;,a¨ jQ WoaOukh
jHQyd;aul WoaOukh
WoaOukfha m%;súmdl
WoaOukfha msßjeh
uqo,a
ks¾jpkh
uqof,a ,dlaIKsl
uqo,a j¾.
jHjydr uqo,a
nexl= uqo,a
wdikak uqo,a
wdfoaY uqo,a
úoHq;a uqo,a
7'4WoaOukh ú.%y lrk úúO
m%fõY wkqidrfhka WoaOukhg
n,mdk fya;= iy m%;súmdl
úYaf,aIKh lrhs'
8'1 uqo,a" uqo,a j¾. yd uqof,a
ld¾hhka úuid n,hs'
8' wd¾Ólhl
ls%hdldÍ;ajhg
uqo,a yd
nexl= moaO;sh
odhl jk
wdldrh
úYaf,aIKh
lrhs'
4545454545
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
32
06
uqof,a ld¾h
uqof,a w.h
wNHka;r w.h
ndysr w.h
uqo,a b,a¨u
w¾: ±laùu
uqo,a b,a¨u flfrys n,mdk idOl
.kqfokq fÉ;kdj
wdrlaIK fõ;kdj
iufmalaIK fÉ;kdj
uqo,a iemhqu
w¾: ±laùu
uQ,Hh iuia;hka
b;d mgq uqo,a iemhqu (Mo)
mgq uqo,a iemhqu (M1)
mq¿,a uqo,a iemhqu (M2)
taldnoaO mq¿,a uqo,a iemhqu (M2b
)
mq¿,a uqo,a iemhqu (M4)
mq¿,a uqo,a iemhqu (M5)
8'2uqo,a b,a,qu flfrys n,mdk
idOl bÈßm;a lrhs'
8'3YS% ,xldfõ uqo,a iemhqu
úYaf,aIKd;aul j mÍlaId
lrhs'
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
33
06
mokï uqo,a
mokï uqo,a iemhqu ;SrKh lrk idOl
uy nexl=fõ j.lSï weiqfrka
uy nexl=fõ j;alï weiqfrka
uqo,a .=Klh
uqo,a iemhqu ;SrKh lrk idOl
nexl= wxYh
YS% ,xld uy nexl=j
n,m;%,dNS jdKsc nexl=
n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=
;ekam;= Ndr .kakd wfkl=;a uQ,H wdh;k
,shdmÈxÑ uQ,H iud.ï
iuqmldr .%dóh nexl=
iliqrejï yd Kh fok iuqmldr iñ;s
wfkl=;a úfYaIs; uQ,H wdh;k
úfYaIs; l,anÿ iud.ï
m%d:ñl fjf<÷ka
jKsla nexl=
fldgia ;e/õldr iud.ï
tall Ndr
8'4 YS% ,xldfõ uQ,H moaO;sh
j¾. lrhs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
34
8'5 nexl= moaO;sh ;=< jdKsc
nexl=j, ld¾hNdrh úuihs'
8'6 YS% ,xldfõ m%Odk uQ,H
wdh;kh jk YS% ,xld uy
nexl=fõ ld¾hNdrh úuihs'
jHjidhl m%d.aOk iud.ï
Kh fYa%Ks.; lsÍfï wdh;k
.súiqï.; b;sßlsÍfï wdh;k
rlaIK iud.ï
fiajl w¾:idOl wruqo,
fiajl Ndrldr wruqo,
wksl=;a w¾:idOl wruqo,a
rdcH fiajd w¾:idOl wruqo,a
^uQ,dY%h( 2007 uy nexl= jd¾;dj weiqßka&
jdKsc nexl=
w¾: ±laùu
ld¾h
øjYS,;dj yd ,dNodhS;ajh
fYaI m;%h
uqo,a ueùu
uqo,a ueùu ;SrKh lrk idOl
;ekam;= .=Klh
YS% ,xld uy nexl=j
w¾: ±laùu
wruqKq
ld¾h
06
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
35
06uQ,H m%;sm;a;sh
uQ,H m%;sm;a;s WmlrK
m%udKd;aul uQ,H WmlrK
m%;sm;a;s fmd<S wkqmd;sl
nexl= fmd<S wkqmd;slh
m%;sñ,§ .ekSï wkqmd;h
m%;súl=Kqï wkqmd;h
jHjia:dms; ixÑ; wkqmd;slh
újg fjf<|fmd< lghq;=
.=Kd;aul Kh md,k WmlrK
Kh iSud kshu lsrSu
Kh i|yd wemiq/l=ï
kshu lssÍu
jrKd;aul fmd<S wkqmd;sl kshu lsÍu
hyfm<Uqï
uQ,H m%;sm;a;s iïfm%aIK hdka;%Kh
YS% ,xldfõ uQ,H fjf<|fmd<
w¾: ±laùu
j¾. lsÍu
8'7YS% ,xldfõ uQ,H m%;sm;a;s
WmlrKj, Ndú; úuihs'
8'8YS% ,xldfõ uQ,H fjf<|fmd<
úYaf,aIKh lrhs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
36
06
uqo,a fjf<|fmd<
w¾: ±laùu
Wm uqo,a fjf<|fmd<
m%d.aOk fjf<|fmd<
w¾: ±laùu
m%d.aOk fjf<|fmd<g wh;a wdh;k
fjf<|fmd< l%uh wiu;a ùu
fjf<|fmd< l%uh wiu;aùug fya;=
ndysr;d
wmq¾K ;r.h
f;dr;=rej, wmQ¾K;ajh
fmdÿ NdKav fkdiemhSu
w¾O fmdÿ NdKav m%Yia; j fkdiemhSu
iqNidOk NdKav m%Yia; j fkdiemhSu
iudchg wys;lr NdKav iemhSu
ndysr;d
ksIamdokfha ndysr;d
Ok ndysr;d
iDK ndysr;d
9'1 fjf<|fmd< l%uh wiu;aùug
fya;= ;d¾lsl j bÈßm;a lrhs'
9'2fjf<|fmd< l%uh wid¾:lùu
flfrys ndysr;dj, n,mEï
mÍlaId lrhs'
9' id¾j wd¾Ól
wruqKq <Õd
lr .ekSfuys,d
rch ueÈy;a
jk wdldrh
úu¾Ykh
lrhs'
06
6060606060
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
37
mßfNdackfha ndysr;d
Ok ndysr;d
iDK ndysr;d
ndysr;d yd fjf<|fmd< l%ufha wid¾:l;ajh
ndysr;d yuqfõ fjf<|fmd< wid¾:lùu ksjerÈ lsÍug .kq ,nk
ls%hdud¾.
fjf<|fmd< wd¾Ólhl rdcH ld¾hNdrh
iïm;a ld¾hlaIu j fnodyeÍu
wdodhu yd Okh idOdrK j fnodyeÍu
kS;sÍ;s iïmdokh iy md,kh
id¾j wd¾Ól ia:dhslrKh we;s lsÍu
wd¾Ól j¾Okh iy ;sridr ixj¾Okh we;s lsrSu
há;, myiqlï iemhSu
rdcH wid¾:lùu
rdcH uQ,H m%;sm;a;sh
w¾: ±laùu
rdcH uQ,H m%;sm;a;s WmlrK
9'3fjf<|fmd< wd¾Ólhl rdcH
ld¾hNdrh úuihs'
9'4id¾j wd¾Ól wruqKq <Õd lr
.ekSug rdcH uQ,H m%;sm;a;sh
fhdod.kakd wdldrh úuihs'
06
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
38
06
id¾j wd¾Ól wruqKq bgq lr .ekSug rdcH uQ,H m%;sm;a;sh fhdod
.kakd wdldrh
mQ¾K fiajd kshqla;sh
ñ, ia:dhs;djh
wd¾Ól j¾Okh
f.jqï fYaI ia:dhS;dj
wdodhï yd Okh fnodyeÍfï idOdrK;ajh
OrKSh$ ;sridr ix¾Okh
id¾j wd¾Ól wruqKq bgqlr .ekSfï § u;=jk .eg¿
rdcH wdodhu
nÿ wdodhu
nÿ fkdjk wdodhu
nÿ uQ,O¾u
nÿ j¾.
nÿ wdmd;h u; nÿ j¾. lsÍu
iDcq nÿ
jl% nÿ
nÿ wh lsÍfï l%u wkqj nÿ j¾. lsÍu
iudkqmd;sl nÿ
wkql%ñl nÿ
m%;sl%ñl nÿ
9'5rdcH wdodhfï m%Odk uQ,dY%hla
f,i nÿ l%uh úuihs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
39
nÿ l%uhl wd¾Ól m%;súmdl$ n,mEu
YS% ,xldfõ rdcH wdodhï
jHQyh
YS% ,xldfõ rdcH wdodhfï Wmk;s
rdcH úhou
rdcH úhoï j¾.SlrKh
wd¾Ól j¾.SlrKh
j¾;k úhoï
m%d.aOk úhoï
ld¾h noaO j¾.SlrKh
idudkH yd fmdÿ fiajd úhoï
iudc fiajd úhoï
wd¾Ól fiajd úhoï
fjk;a úhoï
rcfha úhoïj, uE; ld,Sk Wmk;s
9'6 rdcH úhoï ixhq;sh
wOHhkfhka uE;ld,Sk
fjkialï wkdjrKh
lrhs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
40
06
06
06
rdcH whjeh f,aLkh
w¾: ±laùu
wdlD;sh
ysÕ" w;sßla; iy ;=,s; whjeh
whjeh m%;sm;a;s
m%idrKd;aul whjeh m%;sm;a;sh
ixfldapkd;aul whjeh m%;sm;a;sh
YS% ,xldfõ whjeh
whjeh ysÕh
whjeh ysÕhg fya;=
whjeh ysÕh mshùu
whjeh ysÕfha wd¾Ól m%;súmdl
rdcH Kh
rdcH Kh jHQyh
rdcH Kfhys wd¾Ól m%;súmdl
rdcH Kh fiajdlrK f.ùï
uE;ld,Sk m%jK;d
iemhqï m%j¾Ok m%;sm;a;s
w¾: ±laùu
9'7 rdcH whjeh m%;sm;a;sj,
wd¾Ól m%;súmdl
úYaf,aIKd;aul j fidhd
n,hs'
9'8 YS% ,xldfõ rdcH whjeh yd
tys wd¾Ól m%;súmdl
úu¾Ykh lrhs'
9'9 YS% ,xldfõ rdcH Kh ixhq;sh
yd tys m%jK;d úu¾Ykh
lrhs'
9'10 rdcH iemhqï m%j¾Ok
m%;sm;a;sj, wd¾Ól m%;súmdl
úYaf,aIKd;aul j fidhd
n,hs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
41
iemhqï m%j¾Ok m%;sm;a;suh ls%hdud¾.
nÿ m%;sixialrKh
fm!oa.,SlrKh
kshdukyrKh
Y%u fjf<|fmd< m%;sixialrK
m%d.aOk fjf<|fmd< m%;sixialrK
iemhqï m%j¾Ok m%;sm;a;sj, wd¾Ól m%;súmdl
wka;¾cd;sl fjf<|du
w¾: ±laùu
wka;¾cd;sl fjf<|dug mokï jQ kHdh
ksrfmalaI jdis kHdh
idfmalaI jdis kHdh
wka;¾cd;sl fjf<|dfï jdis
iaÓ;sl jdis
úfYaISlrKfha jdish
yqjudrefõ jdish
.;sl jdis
;dlaIKsl ±kqu yqjudrej
l<ukdlrK olaI;d yqjudrej
10'1 wka;¾cd;sl fjf<|dug
mokï jQ idOl úu¾Ykh
lrhs'
10'úfoaY fjf<|du
yd uQ,H rgl
iuia;
wd¾Ólhg we;s
lrk n,mEu
úYaf,aIKh
lrhs'
05
6565656565
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
42
ksoyia fjf<\du
wdrlaIKjdoh
wdrlaIKjd§ ls%hdud¾.
;Srenÿ
;Srenÿ fkdjk
(GSP+)fjf<| jrK ms<sn| fmdÿ l%uh
wdrlaIKjd§ ls%hd ud¾.j, m%;súmdl$n,mEu
wdrlaIK jdohg mlaIj yd úmlaIj we;s ;¾l
cd;Hkaa;r fjf<|du kshdukh lrk wdh;k
f,dal fjf<| ixúOdkh (WTO)
YS% ,xldfõ wmkhk
jHQyh
Wmk;s
YS% ,xldfõ wdkhk
jHQyh
Wmk;s
10'2 wka;¾cd;sl fjf<|dfï §
wdrlaIKjd§ m%;sm;a;sj,ska
we;s lrk n,mEï
úYaf,aIKh lrhs'
10'3 YS% ,xldfõ úfoaY
fjf<|dfï jHQyh yd
Wmk;s úu¾Ykh lrhs'
06
05
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
43
06
06
fjf<| wkqmd;
fjf<| wkqmd; j¾.
úfoaY fjf<| wkqmd;h
.Kkh lsßu
wd¾Ól m%;súmdl
wdodhï fjf<| wkqmd;h
.Kkh lsßu
wd¾Ól m%;súmdl
f.jqï fYaIh
w¾: ±laùu
f.jqï fYaI f,aLkfha ixrpl
cx.u .sKqu
fjf<| .sKqu
fiajd .sKqu
wdodhï .sKqu
j¾;k ixl%du .sKqu
m%d.aOk yd uQ,H .sKqu
m%d.aOk .sKqu
uQ,H .sKqu
f.jqï fYaI f,aLkfha wdlD;sh
10'4 fjf<| wkqmd; weiqßka
úfoaY fjf<|dfï wd¾Ól
m%;súmdl úuihs'
10'5 f.jqï fYaI f,aLkhl
wka;¾.;h úYaf,aIKh
lrñka tys wdlD;shla
ms<sfh, lrhs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
44
06
06
YS% ,xldfõ f.jqï fYaIfha j¾;udk Wmk;s
f.jqï fYaIfha wd¾Ól m%;súmdl
ysÕh
w;sßla;h
f.jqï fYaI w¾nqoh yd thg úi÷ï
úfoaY úksuh fj<|fmd<
úfoaY úksuh wkqmd;slh
w¾: ±laùu
kdñl yd uq¾; úksuh wkqmd;sl
kdñl iM, yd uQ¾; iM, úksuh wkqmd;sl
úfoaY úksuh wkqmd;h yd tys m%;súmdl
ia:djr úksuh wkqmd;h
mdfjk úksuh wkqmd;h
md,s; kuH úksuh wkqmd;h
úksuh wkqmd;h yd f.jqï fYaI .e<mqï
uqo,a wjm%udKh ùu yd m%;sm%udKh
úksuh wkqmd;slh laIhùu yd j¾Okh
10'6 úfoaY .kqfokq wd¾Ólhg
we;s lrk n,mEu
YS% ,xldfõ f.jqï fYaI
f,aLkh weiqfrka ú.%y
lrhs'
10'7 úfoaY úksuh wkqmd;slh
;SrKh ùu iy tys
m%;súmdl úu¾IKh lrhs'
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
45
úfoaY wdfhdack
úfoaY wdfhdack j¾.
iDcq wdfhdack
l<U wdfhdack
úfoaY wdfhdackj, wd¾Ól n,mEu
úfoaY j;alï$ ndysr j;alï
wd¾Ól taldnoaOùï
j¾Kd;aul fjf<| ms<sfj;a
ksoyia fjf<| m%foaY
;Sre nÿ ix.ï
fmdÿ fjf<|fmd<
wd¾Ól ix.ï
fjf<| .súiqï
oaùmd¾Yaùh fjf<| .súiqï
ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(
bkaÿ YS% ,xld fjf<| .súiqu (ISLFTA)
mlsia;dkq YS% ,xld ksoyia fjf<| .súiqu (PSLFTA)
YS% ,xldj yd bkaÈhdj w;r fhdað; úia;SrK wd¾Ól iyfhda.s;d
.súiqu (CEPA)
10'8 úfoaY wdfhdack rgl
wd¾Ólhg n,mdk wdldrh
úuihs'
10'9 wka;¾cd;sl wd¾Ól
iyfhda.S;djhi|yd
ls%hd;aul jk úúO wd¾Ól
ixúOdkj, jeo.;alu
úuihs'
06
08
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
46
nyq md¾Yaùh fjf<| .súiqï
ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(ksoiqka(
nyq wxYsl ;dlaIKsl yd wd¾Ól iyfhda.S;dj Wfoid fnx.d,
fndlafla rgj, uQ,sl;ajh (BIMSTEC)
W;=re weußldkq ksoyia fjf<| .súiqu (NAFTA)
ol=Kq wdishdkq ksoyia fjf<| .súiqu (SAFTA)
wdishd Ydka;slr fjf<| .súiqu (AFTA)
wka;¾cd;sl uQ,H wdh;k
wka;¾cd;sl uQ,H wruqo, (IMF)
f,dal nexl= uq¿j (WBG)
wdishdkq ixj¾Ok nexl=j (ADB)
f.da,ShlrKh
ft;sydisl ls%hdj,shla f,i f.da,ShlrKh
f.da,ShlrKfha m%Odk ,laIK
f.da,ShlrKfha .dul n,fõ.
ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj,g
f.da,ShlrKfha n,mEu
10'10 wka;¾cd;sl uQ,H
wdh;kj, ld¾hh úuihs'
10'11 ixj¾Okh fjñka
mj;sk rgj,g
f.da,ShlrKfhka we;s
jk n,mEu ú.%y lrhs'
05
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
47
11'1 wd¾Ól j¾Okfha
jeo.;alu w.hñka wd¾Ól
j¾Okhg bjy,a jk idOl
úYaf,aIKh lrhs'
11'2 wd¾:sl ixj¾Ok
ls%hdj,shl .=Kdx. yd
th uekSu ú.%y lrhs'
11' ixj¾Okfha
úúO;ajh
;=,kd;aul j
ú.%y lrñka
;sridr
ixj¾Okhg
odhlùfï
we,au
m%o¾Ykh lrhs’
wd¾Ól j¾Okh
w¾: ±laùu
;Srl j¾Okhg odhl jk idOl&
iïm;a iïNdrh
idOl M,odhs;dj
wd¾Ól ia:dhs;dj
foaYmd,k ia:djrNdjh
hymd,kh
wd¾Ól j¾Okh uekSu
wd¾Ól j¾Okh;a iuÕ wd¾Ól jHQyh fjkia ùu
wd¾Ól j¾Okfha jeo.;alu
wd¾Ól j¾Okfha msßjeh
wd¾Ól ixj¾Okh
w¾: ±laùu
wd¾Ól ixj¾Ok ls%hdj,sh ;=< ;sìh hq;= .=Kdx.
ixj¾Okh uekSfï o¾Yl
06
06
6565656565
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
48
06wd¾Ól ms<sn| wka;¾cd;sl j¾.SlrK
f,dal nexl= j¾.SlrKh
wfkl=;a j¾.SlrK
ixj¾Okh ms<sn| cd;Hka;r úúO;aj
;sridr ixj¾Ok ixl,amh
wdodhï úIu;dj
w¾: ±laùu
wdodhï jHdma;sfha iajrEm
ksrfmalaI wdodhï jHdma;sh
idfmalaI wdodhï jHdma;sh
wdodhï jHdma;s ñkqï
f,darkaia jl%h
.sks ix.=Klh
11'3 ixj¾Okfha úúO;ajh
;=<kd;aul j ú.%y
lrñka ;sridr ixj¾Okh
w.h lrhs'
11'4 wdodhï úIu;dj uekSug
fhdod .kakd iïu; l%u
mÍlaId lrhs'
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
49
oßø;d ixl,amh
w¾: ±laùu
ksrfmalaI yd idfmalaI oßø;dj
oßø;djfha me;slv
wdodhï mßfNdack& oßø;dj
udkj ixj¾Okfha oßø;dj
oßø;dj uekSu
cd;sl oßø;d bu
cd;Hka;r oßø;d bu
udkj oßø;d o¾Ylh
YS% ,xldfõ oßø;dj
oßø;d uÜgï
m%dfoaYSh fjkialï
oßø;djg fya;=
oßø;dj wju lsÍug f.k we;s ls%hdud¾.
wd¾Ól j¾Okh iy oßø;dj
wd¾Ól j¾Okh iy oßø;dj w;r iïnkaOh
È<sÿ ck;djg ys;lr wd¾Ól jDoaêh
È<sÿ ck;djg ys;lr wd¾Ól jDoaê m%;sm;a;s
11'5 oßø;d ixl,amh ú.%y
lrñka th ñkqï lrk
whqre olajhs'
11'6 YS% ,xldfõ oßø;dj yd
th wju lsÍug f.k we;s
m%h;ak w.h hs'
11'7 wd¾Ól j¾Okh yd oßø;dj
w;r iïnkaO;dj ú.%y
lrhs'
06
06
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
50
ck.ykh
ck.yk j¾Okh yd tys ;Srl
ck.yk jHdma;sfha fjkiaùï iy m%;súmdl
mqñ;sß nj
jhia jHQyh
kd.ßl" .%dóh iy j;=
Y%u n,ldh
w¾: ±laùu
.Kkh lsÍu
;SrKh jk idOl
jev l< yels jhfia ck.ykh
Y%u n,ld iyNd.S;aj wkqmd;h
fiajd kshqla;sh
w¾: ±laùu
jHQyh
mQ¾K fiajd kshqla;sh
W!k fiajd kshqla;sh
fiajd úhqla;sh
w¾: ±laùu
jHQyh
YS% ,xldfõ fiajd úhqla;shg fya;=
fiajd úhqla;sfha m%;súmdl
11'8 YS% ,xldfõ ck.yk
jHdma;sh yd tys m%;súmdl
úuihs'
11'9 YS% ,xldfõ Y%u n,ldh
.Kkh lrk whqre olajhs'
11'10 YS% ,xldfõ fiajd
kshqla;sfha yd fiajd
úhqla;sfha m%udKd;aul yd
jHQyd;aul ;;a;aj
úuid n,hs'
06
06
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
51
05Y%u fj<|fmdf<a újdÈ; (ISSUES)
Y%uh ndysr ixl%uKh
Y%u fjf<|fmd< oDV;dj
o<foaYSh ksIamdÈ;h
wdxYsl ixhq;sh
rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha idfmalaI iyNd.s;ajh
fiajd kshqla;sh
wdxYsl ixhq;sh
rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha idfmalaI iyNd.s;ajh
uq¿ iïm;a
o<foaYSh ksIamdÈ;h
wdkhk
iïm;a Wmfhdackh
mßfNdackh
wdfhdackh
wdkhk
11'11YS% ,xldfõ Y%u
fjf<|fmd< wdYs%; újdÈ;
lreKq úuihs'
12'1 YS% ,xld wd¾Ólfha o< foaYSh
ksIamdÈ;h yd fiajd
kshqla;sfha wdxYsl ixhq;sh
úuihs'
12'2 ksoyiska miq YS% ,xldfõ
uq¿ iïm;a iy tys
Wmfhdackh úuiñka
wd¾Ól j¾Okfha rgdj
úYaf,aIKh lrhs'
12'ksoyiska miq
YS% ,xld
wd¾Ólfha
ls%hdldrs;ajh
;=,kd;aul j
w.h hs'
06
06
4040404040
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
52
b;=reï
foaYSh b;=reï
cd;sl b;=reï
ksoyiska miq wd¾Ól j¾Ok rgdj
1948 - 1977 olajd
1977ka miq
lDIsld¾ñl wxYh
wd¾Ól ixj¾Ok ls%hdj,shg lDIsld¾ñl wxYfha odhl;ajh
iuia; ld¾h idOkh iy m%jK;d
foaYSh lDIsl¾ufha úNjH;d yd .eg¿
jeú,s lDIsl¾ufha úNjH;d yd .eg¿
lDIs wdYs%; l¾udka;
ld¾ñl wxYh
wd¾Ól ixj¾Ok ls%hdj,shg ld¾ñl wxYfha odhl;ajh
iuia; ld¾h idOkh iy m%jK;d
fm!oa.,sl wxYfha m%jK;d
rdcH wxYfha l¾udka;
iq¿ yd laIqø jHjidhlhkaf.aa ld¾hNdrh
12'3 YS% ,xldfõ lDIsld¾ñl
wxYh yd iïnkaO
újdÈ; lreKq úu¾Ykh
lrhs'
12'4 YS% ,xldfõ ld¾ñl wxYh
yd iïnkaO újdÈ; lreKq
úu¾Ykh lrhs'
08
06
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj ksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgïksmqK;d uÜgï úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h úIh wka;¾.;h ld,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþold,Éfþo
53
fiajd wxYh
wd¾Ól ixj¾Ok ls%hdj,shg fiajd wxYfha odhl;ajh
jHQyh iy m%Odk m%jK;d
j¾Okh iy jHQyuh fjkiaùï
há;, myiqlï b,lal lr.;a fiajd
wd¾Ól" iudchSh yd uQ,H há;, myiqlï
há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍfuys,d fm!oa.,sl wxYfha
odhl;ajh
iuld,Sk wd¾Ól isÿùï
foaYSh
f.da,Sh
iuld,Sk wd¾Ól isÿùïj, m%;súmdl
12'5 YS% ,xldfõ fiajd wxYh
yd iïnkaO újdÈ; lreKq
úu¾Ykh lrhs'
12'6 iuld,Sk wd¾Òl isÿùï
úu¾Ykh lrhs'
08
06
300
4
4'04'04'04'04'0 bf.kqï- b.ekaùï l%fudamdhbf.kqï- b.ekaùï l%fudamdhbf.kqï- b.ekaùï l%fudamdhbf.kqï- b.ekaùï l%fudamdhbf.kqï- b.ekaùï l%fudamdh
wd¾Ól úoHdj u.ska ñksid iudcfha wd¾Ól úoHd;aul yeisfrk wdldrh wOHhkh flf¾' fuu úIh bf.kqï- b.ekaùï lghq;=j, §isiqka wd¾Ól úoHd;aul j is;Sug;a" ta wkqj lghq;= lsÍug;a Wkkaÿ flf¾' fï ksid fhdað; bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh jvd;a m%dfhda.slyd YsIH flakaøSh ùu w;HjYH fõ' ta u.ska YsIHhdg wd¾Ól úoHd ixl,am ir< j .%yKh lr .ekSug;a" m%dfhda.sl j Ndú; lsÍug;a yelsfõ hehs wfmalaId flf¾' fï ksid ±kqu wdl,am yd l=i,;d fuka u fyd| Ôjk mqreÿ we;slr .; yels l%ufõo Ndú;hg .ekSu jeo.;a fõ'fuu úIhg wh;a úúO kHdh" uQ,O¾u yd mßph ,eìh yels fia bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh M,odhS j ie,iqï lr .; hq;= h' wd¾Ól úoHdj"ñksid wd¾Ól úoHd;aul yeisfrk wdldrh wOHhkh flfrk iudc úoHdjla jk fyhska úIhg wod< .eUqre" ixlS¾K yd úhqla; ixl,amisiqka Ôj;ajk iudcfhkau w;a±lSug ie,eiaúh yels jk bf.kqï l%ufõo fndfyda fõ' tajd iqÿiq f,i f;dard .ekSu" ta wkqj l%ufõohie,iqï lr .ekSu yd ls%hd;aul lsÍu .=rejrhdf.ka wfmalaId flf¾'
ksmqK;d mdol j f.dvk.d we;s fuu úIh ks¾foaYfha we;=<;a ta ta ksmqK;d uÜgï <Õd lr .ekSu i|yd .fõIKd;aul m%fõYhlaTiafia ie,iqï lrk l%ufõo ls%hd;aul lrkq we;ehs wfmalaId flf¾' YsIH flakaøSh bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh i|yd .fõIKd;aulbf.kqï m%fõYh Inquiry Based Learning Approach& w;a±lSï mokï lr.;a bf.kqï m%fõYh (Experiential Learning Approach) iajks¾udKbf.kqï m%fõYh (Constructivist Learning Approach) hk fïjd fhdod .ekSug fhdað; h' ta ta bf.kqï m%fõY hgf;a Ndú; l< yelsbf.kqï- b.ekaùï l%u i|yd ksoiqka my; ±lafõ' fujeks l%u Ndú;fhka m%fndaod;aul bf.kqulg u. i,id .; yels h' tu.ska mka;sldurfha kSri nj ke;slr .; yelsfõ hehs úYajdi flf¾'
fmd; m; mßYS,kh yd iajhx wOHhkh ksnkaOkmejreï yd jHdmD;s mqyqKq wNHdiksÍlaIKh yd .fõIKh lafIa;% pdßld.eg¨ úi§u iurEmkhiduQysl bf.kqï lKavdhï l%uh isoaê wOHhkhnqoaê l,ïnkh rEmsl ixúOdk l%uh (Graphic Organizer)lS%vd wdo¾Ykhújdo ls%hdfjka bf.kqïN+ñld rx.k
iEuúgl u .=rejrhd iqidOHldrlhl= kshdukh lrkakl= yd iïm;a mqoa.,hl= f,ig b;d jeo.;a ld¾hNdrhla bgq l< hq;= h' YsIHhdks;r ks¾udKYS,S yd úpdrYS,S Ñka;khg fhduq lrjk flaj, fyda iduQysl fyda ls%hdldrlï" mejreï" jHdmD;s wd§ m%dfhda.sl keUqrejla we;s
bf.kqï- b.ekaùï l%fudamd flfrys úfYaIfhka fhduqjkq we;ehs wfmalaId flf¾'
54
5
5'0 mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka ixúOdkh
wd¾Ól úoHdj úIhfha wfmalaIs; wruqKq yd ksmqK;d M,odhS f,i idlaId;a lr .ekSu i|yd mka;s ldur bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sfha
id¾:l;ajh fnfyúka bjy,a fõ' tneúka thg iß,k mßÈ mdi,a m%;sm;a;s yd jevigyka ixúOdkh lr .ekSu jeo.;a fõ'
fuu úIh j¾Ihlg i|yd fjka lr we;s ld,Éfþo .Kk 300ls' bf.kqï- b.ekaùï lghq;= i|yd j¾Ihlg idudkHfhka óg jvd
ld,Éfþo m%udKhla fjka ù we;;a" fuu úIh ks¾foaYh ie,iqï lr we;af;a j¾Ihlg kshñ; ld,Éfþo ixLHdjg jvd wvq ld,Éfþo
ixLHdjla we;=<;a jk mßÈ h' fuu wu;r ld,Éfþo bf.kqï- b.ekaùï we.hSï WmlrK ls%hd;aul lsÍu i|yd fhdod .; yels h' ta wkqj
isiqkag ;u bf.kqï w;a±lSï ;jÿrg;a fmdaIKh lr .ekSug wjia:dj ,efnkq we;ehs wfmalaId flf¾'
wd¾Ól úoHdj úIh bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh i|yd fhdod .; yels úúO l%fudamdh ie,ls,a,g .kakd úg m%dfhda.sl keUqrej we;s
úIh iu.dó jevigyka iy úIhdkqnoaO mdi,a m%;sm;a;s ls%hd;aul lsßu w;HjYH lghq;a;la fõ' tu.ska YsIHhdf.a iyc olaI;d biau;= lr
.ekSug iy ks¾udKYS,S Ñka;khg bvlv újD; fõ' ta i|yd fhdod .; yels mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka flfrys wjOdkh fhduq l<
hq;= h'
ls%hd;aul l< yels jevigyka i|yd ksoiqka(
fjf<|fmd< ksÍlaIKh fldg f;dr;=re /ia lsÍu'
wd¾Ól úoHdkql+, j is;Sug isiqka yqre lsÍu'
jdKscúoHd ix.ï ksfhdackh lsÍu'
iudcfha w;a±lSï mka;s ldurhg f.ktau i|yd idlÉPd yd iïuka;%K ixúOdkh lsÍu'
wd¾Ól uOHia:dk" fldgia fjf<|fmd< jeks ia:dk ksÍlaIKh fldg wOHhkh lsÍu i|yd lafIa;% pdßld ixúOdkh lsÍu'
úIhg wod< j mqj;am;aj, iy iÕrdj, m<fjk ,sms tl;=jla mj;ajdf.k hdu'
55
6
wd¾Ól úoHdjg wod< úYaùh m%jK;d w<,d ì;a;s mqj;am;la yd iÕrdjla mj;ajdf.k hEug isiqka fhduq lsÍu'
fjf<|fmd<la ixúOdkh lr meje;aùu uÕska fjf<|fmd< n,fõ. ls%hd;aul jk wdldrh wOHhkh lsÍu'
ñksid wd¾Ól úoHd;aul j yeisÍu ;yjqre lsÍu i|yd iqÿiq kdgHh ks¾udKh yd rÕ ±laùu'
;rÕ" ixjdo" újdo yd iïuka;%K meje;aùu'
wka;¾cd,h Ndú;fhka wd¾Ól úoHjg wod< j f;dr;=re /ia lsÍu'
wd¾Ól úoHdjg wod< j mßirfha ld,Sk isÿùï ms<sn| j ±kqj;a lsÍu'
by; ±lafjk wdldrfha fuu úIhg iqúfYaI jQ ls%hdldrlï yd jevigyka ixúOdkh lsÍu i|yd ta ta mdi,g iqúfYaI jQ m%;sm;a;shla
f.dvkÕd .ekSu wjYH fõ' fï ksid mdif,a jd¾Isl jevigyfka Wm jevigykla f,i fuu úIhhg wod< j j¾I folla i|yd iqúfYaI
jevigykla yd m%;sm;a;s ilia lr .ekSu i|yd wd¾Ól úoHd .=rejrekaf.ka yd isiqkaf.ka iukaú; lñgqjla m;a lr .ekSu fhda.H fõ' tu
lñgqj úiska Wiia fm< i|yd wd¾Ól úoHd úIhhg iu.dó j lsÍug wfmalaIs; jevigyka iy m%;sm;a;s ;SrKh lr mdif,a jd¾Isl
jevigyk iuÕ taldnoaO lsÍu jvd iqÿiq h' fï iEu wjia:djl § u wOHdmkfha ienE .kqfokqlrejka jk orejka iy foudmshkaf.a
wjYH;d o" rdcH m%;sm;a;s o mokï lr .; hq;= h' tfuka u wod< iïm;a" wruqo,a" mdi,a yd m%cdj w;r iïnkaOh o ukdj wOHhkhg
Ndckh lsrSu wjYH h'
6'0 ;lafiarej yd we.hSu
mdi, mokï lr.;a we.hSï jevms<sfj, hgf;a tla tla jdrh i|yd kshñ; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ bf.kqï-
b.ekaùï we.hSï WmlrK ks¾udKd;aul j ms<sfh, fldg ls%hd;aul lsÍu wfmalaIs; h'
13 jk fYa%Ksh wjidkfha § cd;sl uÜgfï we.hSu jk w'fmd'i' Wiia fm<& úNd.h i|yd fuu úIh ks¾foaYh ks¾foaYs; h' fuu úIh
ks¾foaYh mokï lrf.k" YS% ,xld úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska mj;ajkq ,nk cd;sl uÜgfï úNd.h m<uqjrg 2011 j¾Ifha § meje;afõ'
fuu úNd.fha m%Yak m;%j, wdlD;sh yd iajNdjh ms<sn| wjYH úia;r úNd. fomd¾;fïka;=j u.ska iemfhkq we;'
56