فصل اولکلیات

مقدمه حمل ونقل با جابجایی انسان و کاال ها از نقط��ه ای ب��ه نقط�ه ی دیگ��ر آغ��از و از جمل��ه خصایص ذاتی وکهن و ماندگار انسان هاست ، به همین جهت آش��نایی انس��ان ب��ا پدی��ده حمل و نقل به زمان های باستانی بر می گردد و باستانی ترین طریقه تج��ارت عب��ارت از مبادله کاال با کاالئی دیگر بوده که ضرورتا نیازمند حمل و نقل و جابجائی اجناس می

باشد. حمل و نقل يكي از مهمترين زيرساخت هاي جوامع امروزي ب��ه ش��مار مي آي��د ك��ه ب��ه

.منظور رفع نيازهاي اجتماعي و اقتصادي ايجاد شده است انواع سيستم هاي حمل و نقل در كنار يكديگر، بايد ش��رايطي از قبي��ل ايم��ني و راح��تي براي جابجايي مسافران فراهم نمايند. همچنين ني��از اس��ت ب��ه ك��ارگيري سيس��تم ه��اي مختل��ف از لح��اظ اقتص��ادي توجي��ه پ��ذير باش��د. از ط��رفي سيس��تم حم��ل و نق��ل در مجموعه مورد نظر بايد در جايگاه مناسب خود قرارگيرد و در حوزه مس��ئوليت خ��ويش

به نحو مناسبي انجام وظيفه نمايد، تا كارآيي كل سيستم بهينه گردد.1

همچنين با توجه به محدوديت هايي كه از نظر اقتصادي وجود دارد، سيستم ه��اي حم��ل و نقل بايد در عين حال كه نيازهاي جابه جايي مس��افران را ت��أمين مي نماين��د، از نظ��ر

منابع مالي نيز قابل توجيه باشند. برنامه ريزي حمل ونقل ، فرآيند تصميم گيري در مورد آينده سيستم حمل ونقل اس��ت و به موضوع هايي همچون تقاضاي حمل ونقل آتي ، برهم كنش سيستم ها و تس��هيالت مختلف حمل ونقلي ، رابطه بين كاربري زمين وحمل و نقل ، روش��هاي مختل��ف به��ره ب��رداري سيس��تم ه��اي حم��ل و نق��ل ، ع��وارض اجتم��اعي ، اقتص��ادي وزيس��ت محيطي سيستم هاي حمل ونق��ل پيش��نهادي وتش��كيالت س��ازماني واعتب��اري الزم ب��راي اج��راي پيشنهادها مي پردازد. بدين ترتيب هدف از برنامه ريزي حمل ونقل ايجاد سيستم حمل ونقلي است كه بتواند حركت انسان و كاال را با ايم��ني ك��افي وبط��ور اقتص��ادي ف��راهم

سازد به عالوه آنكه سفرها بايد راحت وساده باشند. هر سازمانی برای انجام کارهای روزانه از قبیل ایاب و ذه��اب کارکن��ان، خری��د کااله��ا و ملزومات و غیره نیاز به تعدادی خودرو نیاز دارد. در سازمان یا موسسه به لحاظ ایجاد هماهنگی این تعداد خودرو زیر مجموعه واحد یا اداره ای به نام نقلیه متعهد ب��ه انج��ام

امور خدمت رسانی به سازمان می شوند. در واقع واح�د نقلی�ه س�ازمان از مجموع�ه ای از رانن��دگان و خ�ودرو ه�ای س��بک ،نیم�ه سنگین و سنگین تشکیل شده است ک��ه تحت سرپرس��تی ی��ک نف��ر ب��ه عن��وان مس��ئول

واحد قراردارد. امید است تدوین این بس��ته آموزش��ی ک��ه حاص��ل تالش کارشناس��ان م��دیریت خ��دمات پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی با هدف ارتقا کارشناسی ها در اداره نقلی��ه و آم��وزش کلیه کارکنان و مسئولین نقلیه می باشد بتوان�د ب�رای مخاطب��ان و ک�اربران م�وثر واق�ع

شود.

اهداف اداره نقلیه برنامه ریزی در جهت منطقی سازی هزینه ه��ا از طری��ق واگ��ذاری ای��اب و ذه��اب.1

کارکنان و دانشجویان به بخش خصوصی

برنامه ریزی در جهت فروش خودروهای اسقاطی جهت درآمد زایی دانشگاه.2

ارتق��ا وض��عیت عملک��رد اداره نقلی��ه از طری��ق س��امانه هوش��مند و کارشناس��ان.3

تخصصی

2

ارتقا ساعات آموزشی کارکنان نقلیه واحدهای تابعه از طریق برگزاری کالس های.4

آموزشی و آزمون ها

اجرای طرح تکریم ارباب رجوع از طریق نظر سنجی کارکن��ان اس��تفاده کنن��ده از.5

خدمات نقلیه

ارزیابی عملکرد واحدهای تابع��ه در جهت ب��رآورد وض��عیت نقلی��ه واح��د مربوط��ه و.6

ارائه راهکار در جهت اصالح فرایندها

برآورد وضعیت خودروهای دولتی دانشگاه )مس��تعمل، فرس��وده( در جهت برنام��ه.7

ریزی برای خرید خودرو

برنامه ریزي و استمرار خدمات در شرايط مختلف و در زمان بحران.8

:شرح وظایف اداره نقلیه ارائه خدمات سرویس دهی جهت کارکنان و اعضاء هیات علمی و دانشجویان ب��ه.1

منظور انجام خدمات اداری، آموزش��ی، پژوهش��ی ،گ��ردش ه��ای علمی، زی��ارتی وتفریحی و غیره

انجام خدمات موت��وری در ام��ر نق��ل و انتق��ال وس��ائل و تجه��یزات م��ورد نی��از بین.2مراکز مختلف دانشگاه

تنظیم شیفت کاری رانندگان و تعیین محل خ��دمت و م��اموریت و ایج��اد هم��اهنگی.3بین فعالیت های آنان

تنظیم برنامه کار روزانه خودروهای سرویس دهنده.4 نظارت بر نحوه مصرف ب��نزین، روغن و س��ایر م��واد مص��رفی م��ورد نی��از وس��ائل.5

نقلیه3

نظارت بر انجام به موقع سرویس وتعمیرات کلیه خودروها.6نظارت بر مراقبت در نگهداری و استفاده صحیح از خودروها توسط رانندگان.7 انجام کلیه امور مربوط به وسائل نقیل��ه از قبی��ل ش��ماره گ��ذاری، بیم��ه، پ��رداخت.8

عوارض مربوطه و اخذ برگ معاینه خودروهاتنظیم برنامه بازدید خودروها جهت رفع نواقص و تصادفات و .....9 تهیه گزارش های ادواری و موردی از وضعیت انواع خودروهای م��ورد اس��تفاده در.10

واحد نقلیه و نحوه فعالیت های مربوطه به مقام مافوق. ایجاد هماهنگی با تعمیرگاه های مجاز و معتبر جهت سرویس و تعم��یر خودروه��ای.11

واحد نقلیهارائه سرویس جهت ماموریت های خارج از شهر به پرسنل ستاد و دانشکده ها.12 ارائه گزارش ماهیانه کارکرد خودروها )دولتی، استیجاری، تاکسی سرویس و ایاب.13

و ذهاب( به مقام ما فوق

شرح وظایف مسئول نقلیه :

حضور مرتب در محل کار و دریافت و تنظیم برنامه کار روزانه.1 برنامه ريزي و تنظيم برنامه مراجعه وسايل نقليه سبك، سنگين و نيم��ه س��نگين ب��ه.2

مقاصد مورد نظر براساس اولويتها برنامه ريزي در جهت اعزام رانندگان به مأموريت ه��اي تع��يين ش��ده و تنظيم برگ��ه.3

هاي خروج وسايط نقليه تنظیم برنامه مراجعه خودرو ها به تعمیرگاه جهت انجام سرویس های الزم.4 تنظيم درخواست تعميرات مورد نياز وسايط نقليه و پيگ��يري و هم��اهنگي الزم جهت.5

انجام تعميرات در محل يا تعميرگاه بررسي و رسيدگي به صورتحسابهاي س��وخت، تعم��ير وس��ايل نقلي��ه و س��اير هزين��ه.6

هاي انجام شده مربوط به وسايل نقليه و تأييد آنها به منظور پرداخت وجه كنترل مصرف سوخت و ميزان كاركرد خودرو ها و ارائه ت��ذكرات الزم ب��ه رانن��دگان.7

در صورت مشاهده هرگونه تخلف بازديد از وسايل نقليه و بررسي وضعيت فني و عمومي آنها جهت حص��ول اطمين��ان.8

از دارا بودن شرايط مناسب در مواعد لزوم

4

بازيد از موارد تصادف وسايل نقليه و انجام كليه امور مربوط به بيمه طبق ض��وابط.9و دستورالعمل هاي تعيين شده و تنظيم و ارائه گزارشات الزم به مافوق

تنظيم و تأييد برگ درخواست لوازم و قطعات م��ورد ني��از وس��ايل نقلي��ه ب��ه منظ��ور.10انجام سرويس هاي ادواري

رسیدگی به مشکالت مربوط به ایاب و ذهاب کارکنان و اقدام در جهت رفع آنها.11 بازدید، کنترل و آزمایش خودروهای تعمیر شده به منظور حصول اطمینان از حس��ن.12

تعمیرات انجام شدهنظارت بر حفظ و نگهداری و نظافت وسایط نقلیه.13رعایت اصول ایمنی، حفاظتی و بهداشتی برای خود و دیگران در محیط کار.14 ارائه گزارش در ارتباط با میزان سرویس دهی و سایر اطالعات مرتب��ط ب��ا وس��ایط.15

نقلیه به مافوق مربوطه تعیین مسیرهای ایاب وذهاب به منظور سرویس دهی منظم به پرسنل ستاد و طبق.16

ضوابط تعیین شده نظارت بر تاریخ اتمام بیمه نامه های ثالث و بدنه خودروها و پیگیری تمدید بیمه نامه.17

ها سایر وظایف محوله با نظر مافوق انجام.18

فعالیت های اداره نقلیه:عمليات مربوط به ورود وسايل نقليه: .1

امكان ثبت مشخصات وسايل نقليه خريداري شده، انتقال يافته، اجاره اي،امكان ثبت اطالعات و سوابق مربوط به چگونگي در اختيار گرفتن )خريد، انتقال

اجاره و ...( وسايل نقليه شامل: مجوزهاي مربوط، مق��دار و مح��ل ت��أمين اعتب��ار،مدت زمان اجاره و ...

امكان ثبت اطالع��ات مرب��وط ب��ه ض��مانت وس��ايل نقلي��ه ش��امل: م��دت و ك��اركرد ضمانت، موارد پوشش و عدم پوشش ضمانت و ...

عمليات مربوط به خروج وسايل نقليه:.2امكان حذف وسايل نقليه از سيستم:امكان نگهداري اطالعات مربوط به وسايل نقليه ح��ذف ش��ده از سيس��تم ش��امل

وس��ايل نقلي��ه فروش رفت��ه، واگذارش��ده، ب��ه ام��انت داده ش��ده، خ��ارج از رده،اسقاطي، اوراقي، مسروقه و ...

امكان تنظيم صورتجلسه و ثبت اطالع��ات و مس��تندات مرب��وط ب��ه ح��ذف وس��ايل نقليه

امكان ثبت اطالعات مربوط به قطعات قابل اس��تفاده ب��از ش��ده از وس��ايل نقلي��ه اوراق شده

:عمليات مربوط به تحويل وسايل نقليه.3امكان ثبت درخواست هاي رسيده براي تحويل وسايل نقليهامكان ثبت مشخصات اشخاص و واحدهاي دراختيار گيرنده وسايل نقليهامكان تنظيم و صدور صورتجلسه تحويل وسايل نقليه

5

امكان ثبت اطالعات مربوط به انتقال موقت وسايل نقليه به دستگاه هاي اج��رايي ديگر شامل: تاريخ انتقال، مدت انتقال، شماره كيلومتر، مجوزهاي مربوط و ...

امكان ثبت اطالعات بازپس گيري وسايل نقليه از اشخاص و واحدها

عمليات مربوط به كاركرد وسايل نقليه.4:امكان ثبت اطالعات مربوط به كاركرد وسايل نقليه در انجام مأموريت ه��ا ش��امل

تاريخ، نام راننده، مبدأ، مقصد، ش��ماره كيلوم��تر رفت و برگش��ت، س��اعت رفت وبرگشت و ...

امكان ثبت اطالعات مربوط به سوخت مصرفي وسايل نقليه در دوره هاي زم��اني م��ورد نظ��ر ش��امل: ن��وع س��وخت، قيمت، م��يزان س��وخت مص��رف ش��ده، هزين��ه

سوخت و ...امكان تهيه صورتحساب كاركرد وسايل نقليه بر حسب راننده )وسايل نقليه به چه

ميزان توسط يك راننده استفاده شده است( با ذكر تاريخ، شماره كيلومتر ش��روعو پايان، مسافت طي شده، مدت زمان در اختيار داشتن وسيله نقليه و ..

امكان صدور برگه اجازه خروج وسايل نقليه

عمليات مربوط به تعمير و نگهداري وسايل نقليه.5امكان ثبت اطالعات مرب��وط ب��ه ام��ور تعم��يراتي انج��ام ش��ده روي وس��ايل نقلي��ه

)جزئي و كلي( شامل: تاريخ تعمير، شماره كيلومتر، ميزان هزينه )اج�رت( تعم��ير،نام تعميرگاه و ...

امكان ثبت اطالعات مربوط به خريد لوازم يدكي و نصب لوازم روي وسايل نقليه شامل: تاريخ، شماره كيلومتر، ميزان هزينه، نام فروشگاه، نام تعميرگاه و ...

امكان ثبت اطالعات مربوط به بازديدها و تعميرات در دوره ضمانتامكان ثبت اطالعات مرب�وط ب�ه نگه�داري دوره اي وس��ايل نقلي��ه ش�امل: برنام�ه

بازديدهاي دوره اي و تعميرات انجام شده با ذك��ر ت��اريخ، ش��ماره كيلوم��تر، م��يزانهزينه، نام تعميرگاه و ...

امكان ثبت اطالعات مربوط به تعميرات انجام شده توسط تعميرگاه هاي دس��تگاه )اماني(

امكان ثبت اطالع��ات مرب��وط ب��ه تعميرگ��اه ه��اي ط��رف ق��رارداد و م��ورد مراجع��ه شامل: نام، نشاني، تلفن، تخصص و ...

امكان تهيه صورت مالي اقدامات تعميراتي انج��ام ش��ده روي وس��ايل نقلي��ه جهت ارسال به امور مالي

امكان ثبت اطالعات مربوط به تعرفه هاي خدمات تعميرگاه هاي طرف قرارداد يا مورد مراجعه

6

امكان درخواست تعمير وسايل نقليه يا خريد و تعويض قطعات از طريق سيستمامكان تعريف مشخصات عمومي قطعات يدكي وسايل نقليه

فصل دوم آشنایی با شرح

وظایف،شرایط اخالقی ورانندگی

7

شرح وظایف رانندگان:

رانن��دگي ب��ا يكي از وس��ايل نقلي��ه موت��وري نظ��ير س��واري ، وانت ، مي��ني ب��وس،.1

اتوبوس ، آمبوالنس و... بانظرمسئول مافوق

حمل و نقل افراد، مصالح، تجهيزات، كاالها متناسب با ظرفيت خودرو در داخ��ل و.2

خارج شهر

مراقبت درحفظ و نگهداري وسيله نقلي��ه و اعالم هرگون��ه عيب ونقص خودروه��اي.3

تحويلي به مسئول مافوق

بازديد مداوم خودرو و چک کردن آب ،روغن ، باطري و سایر متعلقات خودرو قبل.4

از حركت جهت حصول اطمينان از صحت آن

انجام كامل ماموريت هاي درون و برون شهری محوله طبق نظر مسئول ما فوق.5

رعايت اصول و موازين اخالقي در برخورد با سرنشينان خودرو .6

عدم استفاده شخصی از خودرو و عدم تحويل خ��ودرو ب��ه اف��رادي ك��ه قانون��ا ح��ق.7

استفاده از آن را ندارند

پارك نمودن وسيله نقليه پس از انجام كارهاي ارجاعي در پاركينگ نقلی��ه ي��ا مح��ل.8

مشخص شده

تش��خيص و رف��ع عي��وب معم��ولي خ��ودرو و انج��ام تعم��يرات مق��دماتي در مواق��ع.9

ضروري و ارائه گزارش آن به مسئول مافوق

تنظيف و حفاظت خودرو وكليه قطعات و تجهيزات وسايل نقليه.10

8

گزارش م��يزان ك��اركرد و نح��وه انج��ام وظ��ايف و م��أموريت ه��ا و ش��رح وق��ايع و.11

به مسئول نقلیه حوادث

گزارش چگونگي وضعيت خودرو و درخواست وسايل، لوازم و ساير نيازمندي ها.12

انجام ساير امورمحوله با نظر مافوق.13

اخالق حرفه ای رانندگان و شرایط رانندگی در واحد نقلیه: اخالق حرفه اي را میتوان با روش��هاي مختل��ف ج��ذب مش��تري و خ��دمات رس��انی به��تر بعنوان عاملی مؤثر در برق�راري ارتب�اط ص�حیح و کس�ب رض�ایت مش�تریان واف�زایش بازدهی تعریف کرد؛ که صداقت و راستگوئی، انصاف و امانتداري، وفاداري و احس��اس

مسئولیت اجتماعی از جمله ارکان آن می باشند.

شرایط اخالقی رانندگان:کنترل اعصاب خود در برابر محرک هاي ترافیکی شهر.1 ایجاد فضاي آرام براي کارکنان.2رانندگی به ویژه در برخورد با دیگر رانندگان گذشت و بردباري در.3 داشتن روحیه اي آرام و صبور.4 ارتباطات کالمی ص��ریح، کوت��اه ، دقی��ق، مؤدبان��ه و ص��حیح ب��ا مس��افر ی��ا مس��ئول.5

مربوطه رعایت آداب اجتماعی مانند مودب ب��ودن، دش��نام ن��دادن، ب��ا ص��داي بلن��د ص��حبت.6

صحبت دیگران، فاش نک��ردن اس��رار نکردن، خیره نشدن به دیگران، قطع نکردن آب دهان به بیرون، سیگار نکشیدن در زندگی خصوصی خود نزد دیگران، نینداختن

شخصیت اجتماعی خود می شود. هنگام رانندگی که موجب حفظ روزانه یک راننده با مسافرانی با خلق و خ��وي متف��اوت مانن��د مس��افرانی ش��اد ی��ا.7

خشنود، راضی یا ناراضی، پرحرف یا عصبانی، عجول ی��ا ص��بور، از خ��ود راض��ی و بی ادب، با وقار و ب��ا شخص��یت و ... برخ��ورد می کن��د ک��ه نح��وه برخ��ورد ب��ا آنه��ا

باید مورد توجه قرار گیرد و تحمل پذیرش آن را داشته باشد. همیشه همیشه کار را با نام خدا شروع کند، در سالم ک��ردن ب��ه دیگ��ران پیش��ی گ��یرد و با.8

مسافران با خوشرویی برخورد نماید. ،ب��ا مس��افر ی��ا کس��انیکه ب��یرون از خ��ودرو درخواس��ت آدرس ی��ا راهنم��ائی دارند.9

همکاري نماید. از هر گونه طعنه و کنایه زدن، تند ص��حبت ک��ردن، عجوالن��ه تص��میم گ��رفتن، مبهم.10

صحبت کردن، شوخی و مزاح بی حد و اندازه، قسم خ��وردن و تک��رار آن، فرصتندادن به دیگران در هنگام صحبت کردن و پخش شایعات جدا خودداري نماید.

انتظارات راننده از کارکنان:راننده تاکسی یک فرد امین و امانت دار است..1به شخصیت راننده باید احترام گذاشت..2شرایط کار را براي راننده خودرو فراهم کنید..3 س�اعت خ�دمت رس�انی در س�رما و گرم�ا8خستگی راننده خودرو را ب�ا ح�داقل .4

مورد توجه قرار دهید.9

درخواست غیر عرف و یا انتظ��ارات خ��ارج از حیط��ه ک��اري از ی��ک رانن��ده خ��ودرو.5نداشته باشید.

هنگام ورود به خودرو با سالم و خسته نباشید به راننده روحیه بدهید..6 در حفظ و نگهداري صندلی و بدنه داخل خودرو که از آن استفاده می شود، کوشا.7

باشید. هرگونه پیشنهاد، انتقاد یا مطلب خاصی را در رابطه با کار رانن��ده بص��ورت زیب��ا و.8

مستدل و علمی به راننده و یا مسئول واحد نقلیه اعالم نمائید.

شرایط رانندگان در واحد نقلیه: تمامی رانندگان در واحد نقلیه بایستی داراي گواهی نامه رانندگی معت��بر متناس��ب.1

. با نوع خودرو از مرجع ملی باشند سالمت جس��مانی رانن��دگان بایس��تی براس��اس معاین��ات ادواري س��االنه و داش��تن.2

گواهی سالمت باشد. سوار کردن مسافر اضافه بر ظرفیت خ��ودرو ب��ه هیچ وج��ه و تحت هیچ ش��رایطی.3

.مجاز نیست .داشتن بار مازاد بر ظرفیت خودرو به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی مجاز نیست.4 رانن��ده کیلوم��تر 150بیش از براي انجام مأموریت هاي خارج از شهر و ط��والنی.5

بایستی از استراحت مناسب و کافی و حداقل مساوي ب��ا ط��ول زم��ان پیش بی��نی.شده براي طی مسیر برخوردار باشد

در مس��یر بازگش��ت ب��ه مح��ل اع��زام خ��ودرو، رانن��ده قب��ل از ح��رکت مؤظ��ف ب��ه.6استراحت مناسب و کافی می باشد.

. در صورت حمل بار توسط خودرو بایستی نکات ایمنی رعایت گردد.7 .تمامی سرنشینان خودرو بایستی در هنگام حرکت از کمربند ایمنی استفاده کنند.8 الزم است به ازاي ه��ر سرنش��ین )بیابانی(در هنگام حرکت در مسیر هاي طوالنی .9

.آب آشامیدنی کافی در خودرو موجود باشد. رانندگی در شب بایستی با تأیید و مجوز مدیر خدمات پشتیبانی باشد.10 رانندگان به موقع و در وقت تعیین شده درمحل حضور می یابند..11 از استعمال دخانیات در خودرو پرهیز می شود..12 رانندگان از آراستگی و رعایت نظم و انضباط برخوردار باشند..13 راننده باید مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت فرماید..14 لباس متحدالشکل همراه با اتیکت شناسایی برای رانندگان درنظر گرفته شود..15کلیه رانندگان دارای تائیدیه گزینش باشند..16 راننده باید با مسیرها آشنایی داشته باشد..17 توجه داشته باشد. راننده باید به مسائل فنی و ظاهري خودرو.18 همیشه پول خرد به همراه داشته باشد..19 همیشه با اعالم نقطه نظرات خ��ود، واح��د نقلی��ه را در بهب��ود حم��ل و نق��ل ی��اري.20

. رساندبرخوردار باشد. مناطق مختلف شهر را بشناسد و از اطالعات کافی.21 نماید.میزان ساعت کار را رعایت .22رعایت کند. پول و اشیاء قیمتی همراه خود نداشته باشد و نکات امنیتی را.23

10

از حمل وسایل و بسته هاي مشکوك، تعارف مسافرین ب��راي ص��رف نوش��یدنی یا.24اغذیه، برخوردهاي بسیار

خودداري نماید.صمیمانه و دوستانه با مسافران جدا

فصل سوم ضوابط و ویژگی های

وسایل نقلیه

شرایط خودرو هاي واحد نقلیه: تمامی خودروهاي واح��د نقلی��ه و تحت تص��رف دانش��گاه )اس��تیجاری،تاکس��ی.1

سرویس و ای��اب و ذه��اب( بایس��تی مجه��ز ب��ه کپس��ول آتش نش��انی ب��ا حجم

. مناسب باشند

. تمامی خودروها بایستی مجهز به جعبه کمک هاي اولیه مناسب باشند.2

11

خصوصا آنهایی که براي مأموریت ه��اي خ��ارجسازمان آج الستیک هاي خودروهاي .3

از شهر اعزام می شوند

.کمتر باشد %50نبایستی از

سیستم هاي مختلف خودرو ها از قبی��ل سیس��تم ترم��ز، انتق��ال ن��یرو، تعلی��ق،.4

.مورد بازدید قرار گیرند بایستی بصورت دوره اي و منظم ... برق و

تمامی خودرو ها بایس��تی داراي ب��رگ معاین��ه ف��نی معت��بر از مراج��ع ذیص��الح.5

. باشند

نظافت داخل وخارج خودرو رعایت گردد..6

خودرو دارای سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسب باشند..7

کلیه خودروها دارای بیمه شخص ثالث و سرنشین و بدنه باشد..8

حداکثر تعداد سرنشین مطابق ظرفیت من��درج درک��ارت شناس��ایی خ��ودرو و.9

بیمه نامه باشد.

ب��ه وی��ژه در زنج��یر چ��رخ در فصل سرما می بایست مجهز به کلیه خودرو ها.10

مسیرهائی که احتمال برف و یخبندان وجود دارد باشند.

کلیه خ��ودرو ه��ا بای��د دارای تجه��یزات ایم��نی )ش��امل مثلث ش��برنگ و چ��راغ.11

چشمک زن( به هنگام بروز تصادف یا خرابی وسیله نقلیه برای هش��دار دادن

به دیگر وسایل نقلیه باشند.

خودروشماره / پالک گذارينحوه هر وسيله نقليه موتوري و غيرموتوري و يدك متصل كه در راه ها حركت ميكن��د و.1

همچ��نين وس��ايل نقلي��ه موت��وري وي��ژه كش��اورزي، ص��نعتي و عم��راني باي��د داراي شماره باش��ند. رانن��دگي ب��ا وس��ايل نقليهاي ك��ه ش��ماره ي��ا پالك نداش��ته ي��ا داراي

شماره و يا پالك غيرمجاز باشند، ممنوع است چگ���ونگي انج���ام ش���مارهگذاري ش���امل م���دارك م���ورد ني���از و خ��دمات پس از.2

شمارهگذاري و عوارض و ماليات مصوب و مانند آنه��ا در دس��تورالعمل مرب��وط ازسوي راهنمايي و رانندگي مشخص و اعالم خواهد شد.

در صورت خريد خودرو، صاحب پالكه�ا ي�ا نماين��ده ق��انوني وي باي��د ب�راي دري��افت.3 مجوز نصب پالك بر روي وسيله نقليه خري��داري ش��ده ب��ه واح��د ش��مارهگذاري ي��ا

12

مراكز مجاز مراجعه نمايد. اشخاص حقيقي يا حقوقي دارنده پالك، مكلفند پس ازگذشت حداكثر ده روز از زمان تغيير محل اقامت يا فعاليت، نشاني و كدپستي

خود را به ط��ور كت��بي ب��ه نزديك��ترين واح�د ش��مارهگذاري اعالم نماين��د. مس��ئوليتهاي قانوني مربوط به اطالع ندادن تغيير محل اقامت يا مركز فعاليت به عهده مالك يا

نماينده قانوني وي خواهد بود. در صورتي كه وسيله نقليه از سوي مراجع صالحيت دار توقي��ف، تملي��ك، ض�بط ي�ا.4

مصادره شود، بايد مراتب حداكثر ظرف پ��انزده روز از س��وي مرج��ع مرب��وط و ي��انماينده قانوني وي به واحد شمارهگذاري محل اعالم گردد.

نصب پالك بر روي وسيله نقليه به طريق زير انجام ميگيرد:.5 كيلوگرم،400الف � براي وسايل نقليه سه چرخ يا بيشتر با وزن خالي بيش از  

يك پالك در جلو و پالك ديگر در عقب آن نصب ميشود. ب � بر روي وسايل نقليه دو چرخ تنها يك پالك، آن هم در عقب وسيله نقليه 

نصب ميگردد.پ � بر روي يدك ها و نيمه يدك ها يك پالك در عقب نصب ميگردد. ت � پالك يا پالك ها بايد در محل تعيين شده نصب شوند. 

ث - به همراه يك زوج پالك، پالك سوم وسيله نقليه نيز به صورت برچسب از سوي راهنمايي و رانندگي يا اشخاص مورد تأييد او صادر و بر روي شيشه جل��و ي��ا عقب وسيل�ه نقليه نصب م��يگردد. اين ب�رچسب داراي اطالع�ات شم��اره پالك، ت���اريخ سپري شدن اع�تبار پالك، ك�د واح���د شم�ارهگ���ذاري و ش��ماره شناس��ايي وس��يله

نقليه ميباشد. ب��راي پالكي ك��ه زاي��ل ميش��ود، بن��ا ب��ه درخواس��ت مال��ك و ب��ا مراجع��ه ب��ه واح��د.6

شمارهگذاري براساس دستورالعمل ياد شده پالك جديد صادر ميشود. هرگاه پالك، كارت مشخصات يا شناسنامه مالكيت وسيله نقليه مفقود و ي��ا از بين.7

(48برود مال��ك ي��ا نماين��ده ق��انوني وي مكل��ف اس��ت م��راتب را ح��داكثر ظ��رف ) ساعت به واحد شماره گذاري راهنمايي و رانن��دگي و ي��ا مراك��ز مج��از اعالم كن��د و

اقدام به دريافت پالك جديد، كارت مشخصات يا شناسنامه مالكيت المثني نمايد. مالك وسيله نقليه چنانچه قصد تغي��ير رن��گ ي��ا تع��ويض ه��ر ي��ك از قطع��ات اص��لي.8

وسيله نقليه شامل موتور، شاسي و اتاق را داشته باشد باي��د پيش ت��ر مج��وز الزم را از واحد شماره گذاري راهنمايي و رانندگي دريافت نمايد. وسايل نقليه عمومي

باري و مسافري مشمول مقررات مربوط مي باشند. در صورت سرقت، مفقود شدن و يا اگر به هر علتي وسيله نقليه اي مورد تص��رف.9

غيرقانوني قرار گيرد، مالك و يا نماينده قانوني وي مكلف است بالفاصله مراتب را به نزديكترين واحد

انتظامي اعالم نمايد.

معاينه و آزمايش فني خودرو: رانندگي با وسيله نقليه اي كه برگ معاينه فني معتبر نداشته باش��د، ممن��وع اس��ت..1

دارندگان وسايل نقليه مكلفند وسايل نقليه خويش را براي انج��ام معاين��ه ف��ني در مراكز فني مجاز تعيين شده حاضر و پس از احراز شرايط الزم، برگ ي��ا برچس��ب معاينه دريافت نمايند. اين گواهي كه مدت اعتبار آن و مشخصات وسيله نقلي��ه در آن درج مي شود بايد بر سط�ح دروني قس�مت باالي سمت راست شيشه جلو و يا بر روي پالك وسيله نقليه، برحس�ب اعالم مراج���ع مرب��وط، نص���ب ي���ا ق��رار داده

شود.13

در طول مدتي كه برچسب يا برگ معاينه فني اعتبار دارد، در ص��ورت ب��روز نقص.2فني، مالك موظف است براي رفع نقص اقدام نمايد.

دوره هاي معاينه فني انواع خودروها به شرح زير مي باشد:.3 الف � انواع وسايل نقليه عمومي مسافربري و باربري در فاصله هاي سه ماهه يا 

بيشتر. ب � وسايل نقليه متعلق به دولت، نهادهاي عمومي غيردولتي مانند شهرداري ها، 

نيروهاي نظامي انتظامي در فاصله هاي سه ماهه يا بيشتر.پ � وسايل نقليه ديگر و موتورسيكلت ها در فاصله هاي شش ماهه يا بيشتر. 

خودرو هاي نو تا دو سال پس از توليد، نياز به دريافت برچسب يا برگ معاينه فنيد-ندارند.

چنانچه ضمن معاينه، وسيله نقليه اي معيوب يا ناقص تشخيص داده شود، راننده يا.4 مالك تنها مي تواند وسيله نقليه را تا تاري�خي كه در برگ اج�ازه نام��ه ص���ادر ش��ده

  به وي تسليم مي گردد، به تعميرگاه يا توقف گاه منتقل سازد. برگ و برچسب معاينه فني كه از طريق ستاد معاينه ف��ني و مراك��ز مج��از ص��ادر.5

مي شود، در سراسر كشور معتبر است. در م�واردي ك�ه ح�ركت وس�يله نقلي��ه در راه ه�اي عم�ومي طب��ق نظ�ر كارش��ناس.6

راهنمايي و رانندگي يا پليس راه به علت معايب و نواقص فني، خطرناك تشخيص داده شود ضمن اعمال قانون، پالك آن اخذ، و با نصب پالك تعم��يري ب��ه تعميرگ��اه اعزام مي شود. پس از رفع عيب و نقص فني الزم است مالك و يا نماينده قانوني

وي براي پس گرفتن پالك به راهنمايي و رانندگي محل مراجعه نمايد.

در استان ها:شماره شناسائی پالک خودرو

کد پالکنام استانکد پالکنام استان

۹۳-۸۳-۷۳-۶۳فارس۱۵-۲۵-۳۵آذربایجان شرقی۳۶-۲۶-۱۶قم۳۷-۲۷-۱۷آذربایجان غربی

۸۹-۷۹قزوین۵۳-۴۳-۲۳-۱۳اصفهان۷۵-۶۵-۴۵کرمان۹۱اردبیل۳۹-۲۹-۱۹کرمانشاه۹۸ایالم

۶۱-۵۱کردستان۶۸-۵۸-۴۸بوشهر۴۹کهکیلویه و بویر احمد۳۰-۶۸-۳۳-۲۲-۱۱تهران

14

۷۶-۵۶-۴۶گیالن۲۰-۵۵-۶۶-۷۸-۲۱تهران۶۹-۵۹گلستان۱۰-۹۹-۸۸-۷۷-۴۴تهران۴۱-۳۱لرستان۸۰-۷۰-۶۰-۵۰-۴۰تهران

چهارمحال۶۲-۷۲-۸۲-۹۲مازندران۷۱-۸۱بختیاری

۴۷-۵۷-۶۷مرکزی۵۲-۴۲-۳۲-۱۲خراسان۱۸-۲۸-۳۸همدان۳۴-۲۴-۱۴خوزستان

۹۴-۸۴هرمزگان۸۷-۹۷زنجان۷۴-۶۴-۵۴یزد۹۶-۸۶سمنان

سیستان و۹۵-۸۵بلوچستان

فصل چهارم نکاتی در مورد روش رانند گی در مواجهه با

حوادث15

نکاتی موثر در پیشگیری از تصادفات::رانندگی خوب.1

راننده خوب کسی است که در هر شرایطی اعم از بی توجهی رانندگان دیگر، شرایط جوي یاوضعیت بد جاده،

. همواره به گونه اي عمل نماید که موقعیتی براي وقوع تصادف بوجود نیاورد

:وضعیت صندلی راننده.2 صندلی راننده باید طوري قرار گیرد که اگر روي پدالهاي ترمز و کالچ فشار آوردید زان��و

.این عمل به راننده براي کنترل بهتر اتومبیل کمک می کند. کمی خم شود

:استفاده از آینه ها.3آینه چشم سوم راننده است، آینه را طوري تنظیم کنید که حداکثر دی�د را در عقب

.اتومبیل داشته باشیداز گذاشتن اشیاء و یا چسبانیدن عالمت ها به شیشه ه��اي عقب و جل��و خ��ودداري

.این عمل دید و تشخیص شما را در رانندگی کاهش میدهد کنید.

:استفاده از ترمز دستی.4 ترمز دستی غالبا براي پارك کردن و یا توقف در چهار راه ها م��ورد اس��تفاده ق��رار

.میگیرد

:تسلط روي فرمان.5 هرگ��ز دس��تها را ب��ه ص��ورت. قرار گ��یرد 9و3حالت دستها روي فرمان باید در وضعیت

.ضربدري روي فرمان قرار ندهید و از حرکت آزادانه فرمان جلوگیري کنید

:تمرکز حواس.6در موقع رانندگی ب��ه هیچ وج��ه نبای��د فک��ر و ح��واس ش��ما ب��ر چیزه��اي دیگ��ر بج��ز

رانندگی معطوف گردد.از صحبت کردن با سرنشینان اتومبیل خودداري فرمائید .از جست وجو کردن و یا خواندن مطلب در موقع رانندگی جدا خودداري نمائید ..از خوردن و آشامیدن در هنگام حرکت خودرو خودداري کنید

:عالمت دادن.7عالمت دادن ب��دان منظ��ور اس��ت ک��ه ش��ما مس��یر حرکتت��ان را ب��ه دیگ��ران اطالع

.میدهیددر موقع عالمت دادن استاندارد راهنمائی و رانندگی را رعایت کنید .عالمت را به موقع و طوري بدهی��د ک�ه ب�راي دیگ�ران قاب�ل فهم باش��د، ب�ه خ�اطر

.داشته باشید که بد عالمت دادن بهتر از عالمت ندادن است

:کنترل سرعت.816

.سرعت باید متناسب با دید و تشخیص وضع راه و شرایط جوي باشد

:زمان واکنش.9 زمان عکس العمل افراد متف��اوت ب��وده و رابط��ه مس��تقیم ب��ا وض��ع روحی و ق��درت

در شرایط عادي زمان واکنش انسان صفر ثانی��ه می باش��د،. تمرکز حواس فرد دارد کیلوم��تر در س��اعت در ح�ال ح��رکت باش��ید در 50به عبارت دیگ��ر اگ��ر ب��ا س��رعت

آنکه فشاري ب��ه پ��دال ترم��ز وارد کنی��د، اتومبی��ل ش��ما صورت مشاهده مانع، قبل ازمتر را با همان سرعت طی میکند 10مسافتی معادل

:سرعت مجاز.10 راننده خوب همیشه از مقررات و سرعت مجاز تعیین شده توسط مراجع قانونی تبعیت

می کند و رانندگان شرکت موظف هستند در تمامی شرایط از سرعت مج��از تع��یین ش��ده ب��راي ه��ر ج��اده

.تبعیت نمایند

:پیش بینی در حرکت.11 پیش بینی کافی قبل از آنکه راننده در شرایط و محیط حادثه گرفتار ش��ود او را ب��راي

.مانورهاي بعدي آماده و راهنمایی می کند

:رعایت فاصله.12 کیلومتر سرعت، فاصله خود را به اندازه طول یک 15توصیه می شود که به نسبت هر

.اتومبیل با وسیله نقلیه جلویی حفظ نمایید

:در تقاطع ها و چهارراه ها.13 در محل هایی که تابلو ایست نصب و جاده نیز خط کشی شده است باید پشت خط

.توقف نموده و پس از حصول اطمینان از بی خطر بودن حرکت نمایید

:گردش یا تغییر مسیر.14 گردش به سمت چپ و یا راست اگر با دقت و احتیاط انج��ام نگ��یرد اغلب منج��ر ب��ه

:تصادف میشود بنابراین قبل از گردش یا تغییر مسیر باید به نکات ذیل توجه کنیددر مورد تعیین مسیر تصمیم بگیرید .به آینه ها نگاه کنید و وسائل نقلیه پشت را در نظر داشته باشید .به موقع و در فاصله مناسب از محلی که قصد گردش یا تغییر مسیر دارید عالمت

دهید و به آهستگی در مسیر قرار گیرید.

:رانندگی در فلکه ها.15.حق تقدم همیشه با اتومبیلی است که به میدان نزدیکتر می باشد

:فوریتها.16 به اتومبیل هاي سرویس ه�اي ف�وري و ض�روري مانن�د آمب�والنس، ماش��ین ه�اي آتش

.نشانی و غیره راه بدهید

:عالئم راهنمایی و رانندگی.17

17

ب��ه دقت عالئم راهنم��ایی و رانن��دگی را ی��اد بگیری��د این عالئم ب��راي ایم��نی ش��ما و.دیگران تهیه شده است

:رانندگی در اتوبان.18شرایط ورود بدون خطر به اتوبان داشتن اعتماد به نفس، مهارت کافی و همچنین

. همراهی با دیگر رانندگان در اتوبان میباشدبخ��اطر داش��ته باش��ید ک��ه از س��مت راس��ت ح��رکت کنی��د و در ج��اده ه��اي خیس

.کیلومتر خیلی کم میشود 60اصطکاك الستیک در سرعت بیش از در موقع بارندگی و وزش باد از سرعت خود بکاهی��د و همیش��ه ب��راي خ��ود فض��ا و

موقعیت ایمنی را پیش بینی کنیدبخاطر داشته باشید که اگر فاصله شما با اتومبیل هاي جلو و پشت سر براي ه��ر

کیلومتر سرعت کمتر از طول ی��ک ماش��ین باش��د در ص��ورت برخ��ورد یکی از 15 اتومبیل هاي جلویی همه اتومبیل ها به هم برخورد خواهند نمود که چنین تص��ادفی

اتومبیل پشت سر هم اتفاق افتاده است 25براي اگر با سرعت زیاد و مدت متوالی در اتوبان ها رانن��دگی میکنی��د حتم��ا از الس��تیک

100هاي خود اطمینان داشته باشید و توجه داشته باشید در صورتیکه ب��ا س��رعت کیلومتر در ساعت الستیک چرخ جلوي ماشین پاره شود ممکن است اتومبیل شما

.مرتبه به دور خود بغلطد 8

:رانندگی در شب.19 بع��د از ظه��ر تع��داد 8ت��ا 5آمار تصادفات مهلک نشان میدهد ک��ه در س��اعتهاي بین

متخصصان ایمنی میگویند وق��تی غ��روب. تصادفات مرگ آور شدیدا افزایش می یابد نزدیک میشود رانن��دگان ب��دون در نظ��ر گ��رفتن این تغی��یر روش��نایی روش رانن��دگی،

.حرکت خود را تغییر نمیدهند و این باعث تصادف میشود دیدن، سرعت و

ایمنی خودرو ها : از خودروبازدید هاي ایمنی.1

د.بازدیدهاي ذکر شده در ذیل باید توسط راننده بصورت روزانه انجام گیرتنظیم بودن فشار باد الستیک ها سالم بودن چراغهاي اصلی و راهنما میزان بنزین، روغن و آب سالم بودن شیشه شوي

18

سالم بودن برف پاک کن سالم بودن بوق سالم و تمیز بودن آینه ها و شیشه هادر اولین فرص��ت پس از ح��رکت ترمزه��ا را آزم��ایش ) س��الم ب��ودن ترمزها

کنید((فرمان را از نقطه نظر آزاد بودن یا سفتی بازدید کنید )سالم بودن فرمان

اقدامات ایمنی رانندگی در شب جهت کاهش تصادفات جاده ای :.2 کیلومتر سرعت خود را نسبت به روز تقلیل دهید 15در شب همیشه .بعلت کاهش قدرت بینایی در شب، در ص��ورت نی��از از پارکین��گ و ی��ا ش��انه خ��اکی

اتومبی��ل ه��ا خ��ارج باش��ید و همچ��نین جاده استفاده نمایید و از مسیر و راه عب��ور .چراغ هاي احتیاط را روشن بگذارید

با اتومبیل جلو فاصله بیشتري را رعایت کرده و متوجه عالئم آن باشید.در صورت احساس خستگی و خواب آلودگی از رانندگی خود داري نماییدوضعیت نامناسب هوا، تاریکی و کاهش دید خط��ر تص��ادف را اف��زایش میده��د، در

چنین شرایطی با حداقل سرعت رانندگی کنیدبا نظر انداختن و تمرکز به کناره دست راست جاده و یا خط سفید وسط جاده از

.تأثیر نامطلوب نور شدید اتومبیل هاي روبرو به چشمان خودتان جلوگیري نمائیدحق تقدم عابران پیاده را رعایت کرده و از رفتار نامطمئن آنها غافل نمانید.در فاصله غروب تا طلوع آفتاب از چراغهاي نور باال استفاده کنید.همیشه شیشه جلوي چراغ هاي اتومبیل را تمیز نگه داریددر موقع سبقت گرفتن، ارزیابی مس��افت اتومبی��ل مقاب��ل ب��ا ن��ور چ��راغ ه��ا عم��ل

باید اطمینان بیابی�د ک�ه ب�راي س�بقت گ�رفتن و عب�ور، فرص�ت و . نادرستی است.زمان کافی دارید

به عالئم اخطاري کنار جاده دقیقا توجه نموده و به آنها عمل نمائید. نظ��ر تص��ادف و ب��روز از ص��بح پرمخ��اطره ت��رین زم��ان6معموال بین نیمه شب تا

محی��ط ب��ه حوادث است. رانن��دگی ایمن در ش��ب نیازمن��د آم��ادگی و توج��ه بیش��تر طور منظم چک کنید تا مطمئن ش��وید به اطراف است. وسیله ی نقلیه ی خود را

تجهیزات مناسب نوری برخوردار است. چراغ های جلو، پشت، راهنم��ا و چ��راغاز پالک را در صورت شکستگی تعویض کرده و همیشه آن ها را پاک و تمیز کنید

دس��ت می از تدریج و در طی زمان نور خ��ود را به یاد داشته باشید که چراغ هابه هم می خ��ورد بن��ابراین هرچن��د وقت ی��ک ب��ار چ��راغ ه��ا را ب��ه دهند یا تنظیم آن ها

تنظیم کنید.

هنگام رودررو شدن با اتومبیل مقابل و یا قرار گ��رفتن پش��ت اتومبی��ل دیگ��ران از سرعت خود از اگر ماشین مقابل با نور باال حرکت می کندنور پایین استفاده کنید

نور شدید او در امان باشید. چراغ از منتهی الیه سمت راست بروید تا به بکاهید و کار ببرید تا موجب کاهش دید سایر رانن��دگان به موقع و با هدف به های جلویی را

نشود.مشکالت بینایی چشم سبب بدتر شدن وضعیت رانندگی می شود ام��ا ص�رف نظر

آن وارد می کن��د و ب��ه س��المت چش��م، رانن���دگی در ش���ب فش��ار بیش��تریاز ب��ه چش��م  بیشتر می شود. اگر دچار مشکالت بینایی هستید حتم��ا خستگی موجب

خود را همیشه همراه داشته باشید. عینک و پزشک مراجعه کنیدوضعیت خیابان ه�ا و ح�تی ج�اده ه��ا اطالع از این که در شب رانندگی کنید از قبل

جمل��ه تابلوه��ا، وس��ایل نقلی��ه، از عالیم راهنم��ایی رانن��دگیب��ه حاص��ل کنی��د. موتورسیکلت ها، دوچرخه ها، عابرین پیاده و همچنین حیوانات بیشتر توجه کنید.

19

رانندگی با سرعت زیاد در شب، خطر را چند برابر می کن��د. چ��را ک��ه ش��ما فق��ط می توانید محدوده روشن شده توسط چراغ های تان را ببینید.

در سرعت باال وقتی چیزی جلوی ماشین می آید یا در وضعیت ه��ای خطرن��اک ک��ه عکس العمل کندتر می شود و احتمال وقوع حوادث بیشتر است.

.فاصله ی خود را با خودروهای عقبی و جلویی حفظ کنیدازدر مورد سبقت در شب خیلی دقت کنید چرا که ممکن است چیزهایی در خارج

محدوده ی دید شما باشند بنابراین اگر شک دارید هرگز این کار را انجام ندهید.ازنیک��وتین س��یگار و منوکس��یدکربن حاصل نکشید، سیگار هنگام رانندگی در شب

سوختن آن، بینایی شما را کاهش می دهد.ب��هاگر خس�ته و خ�واب آل�ود هس�تید هرگ�ز در ش��ب رانن��دگی نکنی��د. اگ�ر مجب�ور

بنوش��ید وی��ا نوش��یدنی ی��ا چ��ایآن کمی استراحت کنی��د و از رانندگی هستید، قبلرانندگی کنید. به کمی نرمش سبک انجام دهید و سپس اقدام

نور باالی خودروهای مقابل خیره نشوید بلکه حاشیه سمت راست یا خط به هرگز س��رعت از کیلومتر، كمتر20 تا 15سفید وسط جاده را نگاه کنید. با سرعتی بین

روز حرکت کنید.یاد داشته باشید که در شب عابرین پیاده خطر مس��لم هس��تند و وق��تی در خیاب��ان

نور کافی نباشد، تشخیص اف��راد پی��اده مش��کل اس��ت و به خص��وص آن ه��ایی ک��هلباس تیره پوشیده اند در معرض خطر تصادف هستند.

یاد داشته باشید سرعت کم و هوشیاری مداوم، الزمه ی رانن��دگی بی خط��ر دربه شب هستند.

خاطر داشته باشید که هنگام بارندگی سطح خیاب��ان و ج��اده بس��یار لغزن��ده ت��ربه است. حال اگر قصد دارید

در شب های زمستان و هنگام بارندگی رانندگی کنید، باید بیشتر دقت کنی��د و عالوه شب ه��ای از بر بستن زنجیر چرخ در هنگام برف و یخ، با سرعت بسیار کمتر

معمول رانندگی کنید.،تاریکی می رود، بدترین زمان ب��رای به وقتی که غروب می شود یا روشنایی روز

ش��ب از رانندگی است. در این زمان نور طبیعی بی اث��ر و رفت و آم��د هم بیش��تراست.

نور چراغ های اتومبیل خود و ن��ور چ��راغ ه��ای به رانندگان باید برای تشخیصنکته : اتومبیل های دیگر و یا چراغ های راه اتکا کنند. چراغ ه��ای ب��اال و پ��ر ن��ور اتومبی��ل

متری روشن کنند.30 متری و چراغ های پایین تا حدود 110باید اجسام را تا

ایمنی و رابطه آن با سرعت:.3 به یاد داشته باشید که تفاوت کشش ترمز در راه آسفالت خشک، خیس و یخبندان

در صورتیکه الستیک ها، جدول زی��ر مقایس��ه.چراغ ها و ترمزها کامال سالم و خوب باشند بسیار زیاد است بین این سه حالت در سرعت هاي متفاوت را نمایش میدهد

)جدول ضریب سرعت عمل بر حسب صدم ثانیه(سرعت

(km/h) راه آسفالت و

خشکراه یخبندانراه خیس

5015185070253690

20

804062140100609920011280154265

انnnا زمnnده تnnافت طی شnnل و مسnnضریب سرعت عمل، سرعت اتومبی :توقف

ص��دم ثانی��ه و ش��ما اتومبی��ل 75براي مثال فرض کنید ضریب سرعت عمل شما کیلوم��تر در س��اعت میرانی��د، در مقاب��ل دو رقم 80خ��ود را ب��ا س��رعتی مع��ادل

مع��نی این ع��دد این اس��ت ک��ه ش��ما ب��ا این. است 74مذکور، زمان توق��ف ع��دد اگر مجبور شوید ناگهان ترمز کنید، اتومبی��ل ش��ما کیلومتر در ساعت 80سرعت

متري شما 70متر جلوتر خواهد ایستاد، بنابراین اگر مانعی بطور ناگهانی در 74 ظاهر شود شما قادر نخواهید بود با چنان س��رعتی ب��دون برخ��ورد ب��ا م��انع توق��ف

در حقیقت تا شما بخواهید پایتان را از روي پدال گ��از برداش��ته و روي ترم��ز. کنید متر جلوتر رفته، پس از عمل ک��ردن ترم��ز هم اتومبی��ل 17بگذارید، اتومبیل شما

م�تر روي زمین کش�یده 57 کیلوم�تر قب�ل از توق�ف کام�ل 80شما در س�رعت .متر بالغ می گردد 74خواهد شد که جمعا به

عواملی که منجر به تصادف می شود:.4الف - عوامل انسانی :

غرور نابجاسرعت غیر مجازسبقت نابجاتوقف ناگهانیعدم حفظ فاصلهدنده عقب رفتن بدون احتیاطرانندگی با هیجان، عجله و شتابعصبانیت، بیماري و خستگیحواس پرتی و عدم تمرکز فکرضعف چشمضعف زاویه دیدضعف سرعت عمل

21

اطمینان به دیگرانعدم آشنایی با جاده

ب- عوامل طبیعی :نور و تاریکیطلوع و غروب آفتابمه غلیظبارندگیگردوغبارگرما و سرماسیل و طوفان

عوامل مکانیکی ج - خرابی ترمزهانداشتن برف پاکن و آینه عقب و بغلنداشتن چراغ هاي جلو و عقب و راهنمامیزان نبودن فرمانخرابی جاده ها، صاف و یکنواخت و نیز خلوت بودن جاده هاشلوغی فوق العاده جاده

اصو ل رانندگی تدافعی::اصل اول: هدایت اتومبیل با عمق دید بیشتر

تکنیک هاي مربوط به اصول ص��حیح ه��دایت اتومبی��ل ب��ا عم��ق دی��د بیش��تر در حین چشمگیر حوادث رانن��دگی رانندگی، در ذیل آورده شده، که می تواند در کاهش

.مؤثر باشد اصل هدایت ماشین با بینش بیشتر، آن است ک��ه ش��ما ب��ه عم��ق مس��یري ک��ه می

بک��اربردن این اص��ل با. خواهید اتومبیلتان هدایت شود بیشتر دقت داشته باشید.متوجه خواهید شد که راندن راحت تر بوده و شما به اتومبیل خود مسلط ترید

توجه به دور دست ها در هنگام رانندگی: چشم انداز روبnnروي راننnnده را می تnnوان بnnه سnnه بخش مهم تقسnnیم

:کرد : این منطق��ه، بررس��ی و تحلی��ل ص��حیح ش��رایط دوردس��ت را منطقه بررسی

.امکان پذیر می کند. که بطور معمول مرکز دید راننده می باشد منطقه دید میانی:

: چندین متري جلوي خودرو می باشد که تنظیم موقعیت ص��حیح و منطقه عملدقیق خودرو در این منطقه

. در اینجا باید توجه به منطقه بررسی را در خود تقویت کرد. صورت می گیرد

چگونه می توان در هنگام رانندگی به دور دست توجه کرد؟ هر چند ثانیه یک بار نگاه خود را به قسمت انتهایی مسیر و راههاي منشعب ب��ه آن

این کار باعث می شود خودرو در قسمت میانی الین خود قرار گرفت��ه.بیندازید.و نیز در سرپیچ ها، ایمن ترین مسیر انتخاب می شود

: فضاي دید خود را توسعه دهید: اصل دومدر صورتیکه در شهرها رانندگی می کنید دی��د ش��ما از س��پر جل��و ت��ا مس��افت

متر را شامل شود 150الی 100

22

در صورت رانندگی در راه های خارج شهری فضای دید ی��ک کیلوم��تر را در ب��ر می گیرد.

معموال اشیاء بسیار زیاد دیگري در میدان دید ما قرار دارند ولی چون ارتب��اطی ب��ا .ما نداشته و در تصمیم ما مؤثر نیستند نباید مورد توجه راننده قرار گیرند

پیوسته آنچه ک��ه اطرافت��ان رخ می ده��د، ب��دقت)میدان دید خود را گسترش دهید موجب توق��ف و تغی��یر جهت ه��اي مالیم و ایمن می ش��ود و این کار بررسی کنید(

. جهت توس��عهزمان الزم براي عکس العمل در حین رانندگی را ب��ه ش��ما می دهد میدان دید خود باید از قرار گرفتن در پشت اشیائی که مانع دید ما ت��ا عم��ق ج��اده

اتوب��وس،د: می شوند بپرهیزیم و هرگز پشت وسائل نقلی��ه ب��زرگ و س��نگین مانن�� براي تأمین دید وسیع حداقل باید. کامیون یا اتومبیل هاي بزرگ دیگر قرار نگیریم

. طول اتومبیل را رعایت کنید تا میدان دیدتان کافی باشد 6فاصله

:چشمان خود را حرکت دهیداصل سوم: تکنیک هاي مربوط به کنترل حرکت چشمان حین رانندگی، در ذی��ل آورده ش��ده، ک��ه

.می تواند در کاهش چشمگیر حوادث رانندگی مؤثر باشد

ضمن اینکه از جلو م��انع ایج��اد ت��داخل:کنترل حرکت چشم، هنگام رانندگی شده و از عقب مانع برخورد

معموال تص��ادفاتی ک�ه در اث��ر خ�یره ش��دن ب��ه.ماشین هاي قبلی با شما می گرددجسمی حادث می شود

براي جلوگیري از تصادفات در تق��اطع ج��اده ه��ا.خطرناکترین نوع تصادفات است راننده باید اول بطرف چپ نگ��اه ک��رده و بع��دا ط��رف راس��ت خ��ود را بررس��ی

نماید.براي گریز از تصادف، سه طریق را باید انتخاب کنید یا بای��د م��وقعی ک��ه خط��ر را

تشخیص دادید از آن بگریزید، یا باید سرعت خود را تعدیل کرده و متوق��ف ش��وید، براي هر اق��دامی از عالئم، چ��راغ و ب��وق ب��راي. و یا اینکه جهت خود را تغییر دهید

.رفع خطر استفاده کرده، تا می توانید به حرکت چشمان خود ادامه دهیدنکته دیگري که فوق العاده حائز اهمیت می باشد آن است که موقعی که چشمان

خود را به عمق ح��رکت راه می دهی��د توج��ه ب��ه آین��ه را ب��راي اینک��ه بدانی��د پش��ت ثانیه یک 8تا 5سرتان چه می گذرد فراموش نکنید، نظر انداختن به آینه باید هر

.مرتبه انجام گیرد

:راه گریزي براي خود باقی گذارید اصل چهارم: .باید توجه داشت که تصادفی اتفاق می افتد که انتظار وقوع آن نمی رفت��ه اس��ت

£ اگر راننده وقوع حادثه را پیش بینی نماید و انتظار داشته باش��د ک��ه ممکن معموال اقدام به پیشگیري و مقابله با آن را نیز قب��ل از است هر آن سانحه اي پیش بیاید،

.وقوع، بموقع انجام خواهد داد

23

همواره براي خود یک راه فرار قرار بدهید و مسیري را انتخ��اب کنی��د ک��ه کم��ترین ایجاد فاص��له مناس��ب و ایمن از چه��ار. مزاحمت را براي حرکت شما داشته باشد

در واقع با اینکار براي موارد غیر منتظ��ره آم��اده، طرف البته مهمتر از همه روبرو.خواهید بود

بطور خالصه مفهوم اصل چهارم آن است که راننده باید همیش��ه اتومبی��ل خ��ود را در فضائی که اطراف آن کامال امن و بی خطر است هدایت کرده و طوري حرکت

. نماید که هنگام احساس خطر راه گریزي از صحنه تصادف داشته باشدبراي گریز از تصادف باید اتومبیل خود را طوري برانید که وقت تص��ادف مس��افت

کافی براي ترمز نمودن بدون برخورد داشته باشید و یا اینک��ه در موقعی��تی باش��ید.که بتوانید بوسیله فرمان خود را از مهلکه نجات داده و در محل امنی قرار گیرید

:اصل پنجم: از وجود خود، دیگران را آگاه کنیدبوق، چراغ و عالمت دست وسائل مؤثر ارتباط شما با دیگ��ر رانن��دگان و پی��اده ه��ا

از این وسائل ارتباطی بصورت م��ؤثر و بموق��ع ن��ه م��وقعی ک��ه ک��ار از ک��ار. است اگر از این وسائل استفاده کنید دیگران از قص��د ش��ما گذشته است استفاده کنید،

. بموقع آگاه شده و می توانند خود را با حرکت شما هماهنگ کنندبوق را بموقع بصدا درآورید تا امکان ارتباط چشمی شما ب��ه موق��ع ف��راهم ش��ود.

بنظر می رسد طرز صحیح استفاده کردن از بوق نیز خ��ود تم��رین ک��ردنی اس��ت. بکار بردن بوق کوتاه و عالمت تماس دوستانه و زدن مداوم بوق عالمت عصبانیت

. راننده استبوق وسیله اي است که تماس چشم ط��رفین را س��بب می ش��ود و تم��اس چش��م

عالمت آن است که طرف از قصد شما مطلع شده و به موق��ع می توان��د ب��ا ش��ماهمکاري نماید که در دام بال گرفتار نشوید

براي کسانی که پشت سر شما ح��رکت می کنن��د عالمت دادن ب��ا دس��ت وس��یله ارتباطی است که قصد خود را به آنها اطالع می دهد

وسیله ارتباطی شما در شب ممکن است بوسیله روشن کردن چراغ هاي راهنما .باشد که از این طریق قصد خود را به دیگران اطالع می دهید

هنگام رانندگی با بوق، چراغ و دیگر عالئم هشدار دهنده با دیگران ارتب��اط برق��رار این کار باعث ایجاد ی��ک ارتب��اط چش��می و جلوگ��یري از ت��داخل و تص��ادف ب��ا.کنید

.عابرین و سایر خودروها می شود

اصnnل کnnه کلیnnد جلوگnnیري از تصnnادفات وسnائل نقلیnnه 5با توجه به این .موتوري است می توانید همیشه آنها را بخاطر داشته و بکار ببندید

:اصل را مجددا تکرار می کنیم 5این .اتومبیل خود را با بینش بیشتر و دقت عمیق تري هدایت کنید.1.فضاي دید خود را توسعه دهید .2.چشمان خود را دائما به اطراف حرکت دهید.3

24

.راه گریز براي خود باقی بگذارید.4.از وجود خود، دیگران را آگاه سازید.5

می توان ادعا نمود که اگر به این پنج اصل مهم توجه نموده و آنها را بکار ب��بریم بین.خود و تصادفات سد قائل شده ایم

:پیشگیري از ترس در مواقع خطرآیا میدانید چه کنید؟.1

یکی آنکه خونسردي خود را حفظ کرده و دیگري عمل صحیح دفاعی را ب��راي خن��ثی بنابراین بهتر است در خود مهارتی بوجود آوری��د ت�ا بتوانی��د. نمودن خطر بکار بگیرید

قبل از هر حادثه اي قدرت تفکر و دفاع را در ضمیر خود بوجود آورید.

:ترمز ماشین از کار می افتد.2.ممکن است با اگر احساس سفتی در ترمز کردید باید پدال را مجددا فشار دهید

اگ��ر احس��اس فش��ار نکردی��د و. این عمل بتوانید تا حدودي ماشین را متوقف کنید راه شما به جلو باز و روشن است فورا ماشین را در دنده سنگین ق��رار داده و از ترمز دستی استفاده کنید، اگر الزم است زودتر توقف کنید، ب��ه س��رعت ب��ه دن��ده

.سنگین تر گذاشته و بگذارید موتور خود به متوقف شدن به شما کمک کنددر راههاي کوهستانی سر پیچ و خم و سرازیري خطر جدي تر اس��ت، س��عی کنی��د

از برآمدگی هاي اطراف خودتان براي برخورد با آنها استفاده کنی��د، اجس��ام ث��ابت کنار جاده، تل خاك یا برف، نرده و حتی ماشین پ��ارك ش��ده اجس��امی هس��تند ک��ه

.اگر از پهلو به آنها برخورد نماییم اتومبیل را متوقف می نمایند

:لغزیدن و از کنترل خارج شدن.3فرمان دادن سریع، تغییر مسیر و یا ترم��ز ش��دید مخصوص��ا در مواق��ع بارن��دگی و

یخبندان باعث میشوند که اتومبیل از کنترل خارج ش��ده و مانن��د سرس��ره ب��ه ی��ک.طرف با حالتی خطرناك حرکت کند

،اگر قسمت عقب اتومبیل می لغزد ف��ورا پ��اي خ�ود را از روي پ��دال گ�از برداری��د اولین عکس العمل معمولی شما آن است که مخالف جهتی که اتومبیل می لغ��زد

چنین کاري خطرن��اك اس��ت ش��ما ب�ا این عم�ل ب�ه تص��ادف و خط��ر.فرمان بدهید نزدیک می شوید، عمل صحیح آن است که فرمان را به همان طرفی ک��ه اتومبی��ل می لغ�زد بچرخ�انیم ولی احتی��اط را از دس��ت ن��داده و بیش از ح�د س��ریع فرم��ان

سپس بعد از آنکه قرارگرفتن به حالت عادي را احساس کردید، می توانی��د ندهید. .به هیچ وجه در موقع لغزیدن ترم��ز نگیرید. فرمان را در جهت مستقیم قرار دهید

می توانید با در نظر گرفتن شرایط و با فشار دادن و آزاد کردن مقطعی بر ترم��ز.از سرعت خود بکاهید

:پدال گاز گیر می کند.4به پدال گاز فشار می آورید ولی هیچ اتفاقی نمی افتد، خونس��ردي خ��ود را حف��ظ

این شرایط از آسانترین و بی خطرترین اتفاقات است.. کنید،اگر در بزرگراه حرکت کرده و راه شما مستقیم، طوالنی و خالی از خط��ر اس��ت

سعی کنید با نوك کفشتان پدال گاز را آزاد کنید، و یا اینکه فردي از سرنشینان که25

هرگز خودتان براي آوردن پدال به ب�اال ب�ا دس��ت خم. پهلوي شماست کمک بگیرید بای��د ب��ه خ��اطر این امر حواس شما را منحرف ک��رده و خطرن��اك اس��ت. نشوید.

داشته باشید که در بعضی از اتومبیل ها پدال گاز و وسیله راب��ط مس��تقیما ب��ه هم بهتر اس��ت قبال از وض��ع و ن��وع رابط��ه آنه��ا در ماش��ین خ��ود اطالع متصل نیستند.

.داشته باشید

اگر وقت کافی ندارید بهترین راه آن است که موتور را خاموش کنید ولی بای��د ب��ه خاطر داشته باشید که در اتومبیل هایی که به فرم��ان و ترم��ز هی��درولیک مجهزن��د اگر موتور از کار بیفتد فرمان دادن و یا ترمز کردن مشکل تر میشود براي س��فت

.شدن فرمان و ترمز آمادگی الزم استاگر الزم است فورا متوقف شوید به��تر اس��ت دن��ده را آزاد ک��رده و کالچ گرفت��ه و

. پس از توقف، موتور را خاموش کنیدبخاطر داشته باشید که موتوري که بدون بار با دور زیاد کار میکند ممکن است ب��ه

.قطعات موتور آسیب جدي وارد کند

:چراغ پرنور ناگهان خاموش می گردد.5در مواقعی که بعلت خاموش شدن چراغها ناگهان مسیر راه تاری��ک می ش��ود می

توانید یک عمل انجام دهید و با تصویري که در مغزشماست به منتهی الی��ه راس��ت هدف آنست که دست هاي ش��ما قب��ل از آنک��ه نابج��ا فرم��ان دهن��د بتوانی��د. بروید

. سرعت خود را تقلیل دهید و سپس به سمت راست حرکت کنید موقعیکه اتومبیل متوقف شد اگر امکاناتی باشد آتش یا چراغی را روش��ن کنی��د تا بتوانید به رانندگان عبوري اعالن خطر کنید، ازچراغهاي چشمک زن اتومبیل اگر

کار می کند استفاده کنیداگر برق، رادیو، هواکش چراغهاي داخلی قطع ش��ده اس��ت احتم��اال نقص در س��یم

هاي باطري است اتصالهاي دوس��ر ب��اطري را امتح��ان کنی��د. اگ��ر فق��ط چراغه��اي چون در اثر حرارت زی��اد قط��ع. پرنور قطع شده اند مسلما فیوز آن سوخته است

.میشوند

الستیک چرخ اتومبیل شما ناگهان پاره می شود:.6فرمان اتومبیل را محکم به دست خود نگه داشته و وقتی ماش��ین ش��ما از کن��ترل

خارج شده است بی جهت فرمان را نچرخانید.،اگر الستیک جلو باشد کشش شدیدي بطرف الستیک پ��اره ش��ده بوج��ود می آی��د

پاره شدن الستیک عقب باعث حرکت قسمت عقب به چپ و راست میگردد. از هر اقدامی مهمتر آنکه از گ�رفتن ترم�ز ش��دید خ�ودداري کنی�د، الزم اس�ت ب�ا

ترمز گرفتن ناگهانی و ش��دید ب��اعث می ش��ود ک�ه اتومبی��ل از. آرامی ترمز بگیرید منتهی الی��ه س��مت راس��ت خ��ارج از. کنترل خارج شده و احیانا بدور خ��ود بچرخد

. جاده در محل نسبتا مسطح و مناسبی براي تعویض چرخ توقف کنیدچه در روز و چه در شب از چراغ و عالئم اخط�اري ی�ا چراغه�اي چش�مک زن

.استفاده کنید

درب پوششی موتور به طرف باال باز می شود:.7 .به آرامی ترمز گرفته و ماشین خود را کنار بکشیددر اینجا براي فرمان دادن یا دیدن از طریق شیشه پنجره چپ بای��د اکتف��ا کنی��د ی��ا

اینکه در بعضی از اتومبیل ها شما می توانید از الي درزه��ا ت��ا ح��دودي راه خ��ود راتشخیص دهید.

26

همیشه از اینکه درب موتور ک��امال بس��ته ش��ده اس��ت قب��ل از ح��رکت ک��امال .اطمینان یابید

:ناچارا باید در بزرگراه یا اتوبان توقف کنید.8در اتوبان به منتهی الیه سمت راست ب��ه ط��رفی ک��ه از مس��یر اتومبی��ل ه��ا خ��ارج

باشید با کم کردن سرعت خود حرکت کنید.در جایی که کناره جاده مسطح نیست با دادن عالمت به طرف راست، ب��ه س��مت

.راست حرکت کرده و قبل از حرکت به سمت راست از سرعت خود بکاهیددر مواق��ع ت��اریکی مس��یر و مح��دود ب��ودن دی��د چراغه��اي پرن��ور پ��ایین و همچ��نین

.چراغهاي داخلی و چراغهاي چشمک زن را روشن کنیداگر الزم است در مسیر ترافیک در پیچ ها یا در پستی و بلندي ه��ا ک��ه دی��د مح��دود

بوده و خطرناك است توقف کنی��د، الزم اس��ت سرنش��ینان ف��ورا خ��ارج ش��ده و ازمسیر اتومبیل دور شوند.

هرگز پشت ماشین بطوریک��ه م�انع ن�ور چراغه�اي عقب ش��وید، ق��رار نگیری�د و از قرارگیري در جلوي اتومبیل خود نیز پرهیز نموده و س�عی کنی�د در پهل�وي ماش�ین

.بایستید 30روز یا شب فرقی ندارد چراغ و یا وسایل ب��ا رن��گ ن��ورانی هش��داردهنده را در

الزم اس��ت از ی��ک چ��راغ ی��ا وس��یله ب��ا رن��گ. متري پشت اتومبیل خود قرار دهیدمتري نیز استفاده کنید 100نورانی از فاصله

از کاله، کروات و یا بستن دس��تمال س��فید ب��ه آنتن اتومبی��ل ب��راي خ��بر دادن ب��ه .دیگران که شما احتیاج به کمک دارید استفاده کنید

:اتومبیل شما آتش گرفته است.9،آتش سوزي اغلب اتومبیل ها در اثر اتصالی و نقص فنی در سیس��تم ب��رق اس��ت

.بدون داشتن ابزار نمی توانید بست و اتصال باطريها را قطع کنیداگرخ��اموش کنن��ده دس��تی در دس��ترس ش��ما نیس��ت کوش��ش کنی��د آتش را ب��ا

. پوشانیدن آن با چیزهایی مانند پتو یا ملبوس کلفت و بزرگ خفه کنیدبه��تر اس��ت از پارچ��ه کلفت و غ��یره.س��یم ه��ا را ب��ا دس��ت خ��الی و لخت نگیرید

چ��ون س��یم ب��رق در ح��ال آتش س��وزي در اث��ر اتص��ال ب��رقی داراي.استفاده کنیدحرارتی گرم و شدید است ممکن است دست شما به شدت آسیب ببیند

اگر متوجه شدید آتش سوزي قابل کنترل نیست قب��ل از س��رایت آتش ب��ه مخ��زن . بنزین از آن دور شوید

در صورت امکان سعی کنید از خاموش کننده اتومبیل هاي دیگران استفاده کنید .وقت خود را هدر ندهید از دسته جک خود که معموال در ص��ندوق عقب خ��ود داری��د

استفاده کرده و با آن قسمت هایی را که در حال سوختن هستند جدا کنید؛ مسلما.خرج سیم کشی مجدد از خسارت آتش سوزي ماشین کمتر است

27

:در معرض برخورد با وسیله نقلیه از مقابل.10فورا با ترمز شدید بح��دي ک��ه ممکن باش��د از س��رعت خ��ود بکاهی��د زی��را ه��ر چ��ه

. سرعت شما کمتر باشد نیروي ضربتی تقلیل مییابدبه طرف منتهی الیه سمت راست فرمان دهید و بگذارید او از تم��ام امکان��ات راه

استفاده نمایداگر وقت دارید از چراغ و بوق براي اعالم خطر استفاده کنید اگر او به طرف شما می آید طرف راست حتی محل گودي یا زمین مسطح را که

از موانع خطرناك نسبتا عاري است، انتخاب و ماشین خود را به آنجا هدایت کنی��د. بخ��اطر داش��ته باش��ید ک��ه ح��تی غلتی��دن، چپ ش��دن و در خ��ود پیچی��دن مهم��تر از

.تصادف روبرو نیستنباید حدسیات شما عجوالنه باشد، ممکن است راننده در آخرین فرص��ت ب��ه خ��ود

.آمده از مسیر شما خارج شود

:اتومبیل شما به آب پرتاب می شود.11به س��بب ، غرق شدن اتومبیل در آب مهمترین تصادفات غیر قابل پیش بینی است

آنکه براي ما اینکه افراد همراهمان چگونه عمل کرده و چطور اتومبی��ل غ��رق می. شود غیر قابل تصور است

اگر درها و پنجره هاي اتومبیل کامال بسته باشند، اتومبیل روي آب قرار می گیرد .باز کردن درها به علت فشار آب بسیار مشکل است ولی میتوان شیش��ه درب ه��ا

را به آسانی پایین کشید.شیشه دربهاي اتوماتیک ممکن است اتصالی نموده و باز ک��ردن آن مش��کل باشد.

توجه داش��ته باش��ید ک��ه شیش��ه ه��اي مق��اوم.بنابراین شیشه را فورا پایین بکشید پنجره هاي پهلو و عقب را نمیتوان به آسانی شکس��ت، ب��ا جس��م محکم و س��نگین

.می توانید آنها را بشکنیددر اتومبیل هایی که موت��ور در جل��و ق��رار گرفت��ه ماش��ین اول از جل��و در آب ف��رو

زمانی که قس��مت جل��و و، میرود و هوا در قسمت عقب زیر سقف باقی می ماند 5ت��ا 3عقب توازن یافت می توان دربها را آسانتر باز کرد به خاطر داشته باشید

.دقیقه وقت بسیار خوبی استاگر از کمربند ایمنی استفاده کرده اید با فرصتی که دارید میتوانید آنرا باز کرده و

.خود را نجات دهید

:رانندگی در برف و یخ با اتومبیل موتور جلو و دیفرانسیل جلو.12اتومبیلهاي دیفرانسیل جلو و موتور جلو به علت تقسیم وزن ب��ر روي اکس��ل جل��و

در زمستان از خصوصیات بهتري برخوردارند به همین علت، رانندگی در برف و یخ زمستان با اتومبیل موتور جلو و دیفرانسیل جلو بسیار راحت است و اصول خ��ارج کردن اتومبی��ل از ح��الت س��ر خ��وردن میتوان��د مانن��د اتومبی��ل ه��اي موت��ور جل��و و

ضمن اینکه می توان با س��هولت بیش��تر، از فرم��ان، جهت.دیفرانسیل عقب باشد. مستقیم کردن اتومبیل استفاده کرد

28

وقتی که اتومبیل از مسیر خود منحرف شد به سرعت پا را از روي گاز برداشته و از ترمز زدن خودداري نموده و فرمان را در جهت مسیر سر خوردن، هدایت کنی��د

.تا اتومبیل به حالت اولیه خود برگردد، سپس به آرامی به حرکت خود ادامه دهید:چگونه در یخ و برف رانندگی کنید.13

براي جلوگیري از تصادفات، خطرات و مشکالت ناشی از سفرهاي زمستانی و یخ چون یخ و برف باعث سر خوردن و م��وجب.و برف باید به نکات زیر توجه داشت

ب�روز مش�کالتی در رانن�دگی می ش��ود، ل�ذا ب�راي ایج�اد اص�طکاك بیش�تر بای�د از.الستیک هاي یخ شکن و یا زنجیرچرخ استفاده کرد

:به نکات زیر توجه کنید با سرعت کمتر از روزهاي معمولی که جاده خش��ک اس��ت ح��رکت ک��رده والف -

.خودرو را در حرکت ثابت نگه دارید.در پیچها با دقت و آرامی گردش کنیدب - از گ��ردش و انح��راف ناگه��انی خ��ودداري ک��رده و از ترم��ز ک��ردن ناگه��انیج -

.بپرهیزید از فشار دادن ب��ر روي گ��از ی��ا برداش��تن فش��ار از روي گ��از ب��ه ط��ور ناگه��انید -

.خودداري کنید.از سرعت زیاد در راههاي با دست انداز بپرهیزیده - .از رانندگی در لبه راهها و یا شانه هاي راه خودداري کنیدو - در یک سطح لغزنده وقتی که سرعت دارید از تغییر به دنده سنگین خ��ودداريز -

.نمایید:نحوه رانندگی در هواي مه آلود.14

در هواي مه آلود با نور پایین و با احتیاط کامل برانید .در صورت تراکم مه، وس��یله نقلی��ه خ��ود را در ج��اي مناس��بی متوق��ف ک��رده و ت��ا

در تونل ه�ا شیش�ه ه�ا را ب�اال.زمانی که جلویتان قابل رویت نباشد، حرکت نکنید.بیاورید تا از استنشاق گازهاي سمی حاصله از اگزوز خودرو در امان باشید

:به نکات زیر توجه کنید تا جاي ممکن از رانن��دگی در ه��واي م��ه آل��ود خ��ودداري کنی��د و در ص��ورتالف -

.داشتن الزام در چنین شرایطی، با حداقل سرعت رانندگی کنید اگر قصد مسافرت در هواي مه آلود را دارید باید زمان بیشتري براي سفرتانب-

.در نظر بگیرید شیشه جلوي اتومبیل، چراغهاي جلو، راهنماها، شیشه هاي بغ��ل، عقب، ب��رفج -

.پاکن ها و بخاري را بازدید و تمیز کنید.در صورت امکان، وسیله نقلیه خود را به چراغ مه شکن مجهز کنیدد - .هنگام رانندگی، با نور پایین حرکت کنیده - در صورت وجود مه غلیظ و عدم دید کافی، وسیله نقلیه خود را به منتهی الی��هو -

سمت راست جاده هدایت و ضمن توق��ف کام��ل چ��راغ ه��اي آن را روش��ن نگ��ه.دارید

.از خطوط وسط و کنار جاده در ادامه مسیر حرکت خود استفاده کنیدز -

29

فصل پنجم آموزش تعمیر و نگهداری

خودرو

تعمیر و سرویس کاری:گرم شدن شدید موتور و راه های کاهش صدمات به موتور:.1

در مواقعی که موتور خیلی گرم شده و هیچ آب خنک کننده ای ن��یز هم��راه نداری��د بالفاصله خودرو را دریک موقیعت مناسب متوقف نموده و کاپوت را باال زده و هر سی ثانیه موتور را چند ثانیه روشن کنید و بعد خاموش نمائی��د. این ک��ار را چن��دین

مرتبه ادامه دهید تا موتور به دمای محیط اطراف خود برسد. زمان وارد شدن آب به روغن موتور و یا بالعکس ورود روغن ب��ه آب رادی��اتور ک��ه

در اثر گرم شدن بیش از حد موتور ایجاد می شود، واشر سر سیلندر باید تعویضگردد.

در صورتیکه آب همراه دارید و قصد اضافه کردن ب��ه رادی��اتور را داری��د بای��د دقت بسیار زیادی انجام شود. الزم است خودرو را روشن کرده تا حرکت و پمپ��اژ وات��ر پمپ آب را به سمت بلوکه موتور هدایت کرده و از ایجاد فشار زیادی در رادی��اتور

خودداری نماید.برای باز کردن درب رادیاتور می بایست دقت الزم صورت پذیرد. پیشنهاد میگ��ردد

با یک لوله و یا هر وسیله دیگر باز کردن آن را ب��ه آرامی و از فاص��له ح��داقل ی��ک متری انجام دهید تا در صورت وجود فشار زی��اد در رادی��اتور آب بس��یارگرم آن ب��ه

سر و صورت شما نپاشد.

30

پس از بازکردن در رادیاتور به آرامی آب را در چن��د مرحل��ه ب��ه آن اض��افه کنی��د و دور موتور را باال برده تا آب سریعا گردش پیداکرده و دمای موتور را پایین بیاورد. وپس از خنک شدن موتور آن را خ��اموش ک��رده و ب��ه فک��ر س��ایر اق��دامات بع��دی

نظیر انتقال به تعمیرگاه مجاز و رفع نشتی باشید.درخودروهای ام�روزی ب�ه دلی�ل م�دار بس�ته ب�ودن آن ه�ا الزم اس��ت هواگ�یری از

سیستم خنک کاری انجام پذیرد. در غ��یر این ص�ورت موت�ور ب�ا گ�رم ک�ردن مج��ددمواجه خواهد شد.

علل کوبش موتور :.2 الف - درجه حرارت باال می باشد

ب - زمان بندی نادرست احتراق ج - تغییرات آنالیز وترکیب شیمیائی گاز

لذا در خودرو های گاز سوز که گاز طبیعی ب��ا درص��د ب��االی مت��ان مق��اومت بس��یار خوبی در مقابل کوبش موتور دارد .

120000 کیلومتر و در گ��از س��وز ت��ا 32000تعویض شمع در موتورهای بنزینی تا کیلومتر دوام دارد.

 مناسب ترین زمان تعویض روغن موتور.3

:چرا روغن موتور باید تعویض گردد روغن از زمان شروع کار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه ح��رارتی و آب و سوخت خام قرار دارد. لذا روغن پایه آن ش��روع ب�ه آل�وده ش��دن و از دس�ت دادن کیفیت خود می نمائید. و از طرفی مواد افزودنی آن ن��یز رفت��ه رفت��ه مص��رف می شوند. مثال مواد افزودنی پاک کننده ظرفیت معینی برای جذب و معلق نگه داشتن ذرات دارد. به ازای مصرف یک لیتر بنزین ، یک لیتر آب تولید می شود که مقداری از آن به صورت بخار از اگزوز خارج می شود و مقداری از آن نیز به روغن اض��افه

می شود.

 ویض روغنnnرای تعnnب بnnآیا سیاه شدن روغن نشان دهنده زمان مناس

است؟ بس��یاری تص��ور میکنن��د ک��ه س��یاه ش��دن روغن دلی��ل خ��راب ش��دن آن اس��ت. در ص��ورتیکه عکس آن ص��ادق اس��ت.یع��نی اگ��ر در ی��ک دس��تگاه س��الم روغن پس از مدتی استفاده سیاه نشد می بایست آن را تعویض نمود. در یک موت��ور س��الم زود سیاه شدن روغن بعلت خاصیت پاکنندگی روغن موتور است، یعنی ماده اف��زودنی پاک کننده در روغن موتور ، دوده حاصل از احتراق را در خود بصورت معل��ق نگ��ه می دارد و طبعا سیاه می شود. اگر روغن موتور شما دیر سیاه شده بای��د نگ��ران شد. بدین معنی که روغن قدرت جذب و معلق نگه داشتن دوده ها و مواد زائ��د را ندارد. و این دوده ها و آلودگی ها روی قطعات موتور و البالی آنها ته نش��ین ش��ده و باعث عدم انتقال حرارت ، س��ائیدگی رین��گ، چس��باندن و روغن س��وزی بیش از

اندازه و کاهش تراکم گاز و کشش موتور خواهد شد.

: عوامل موثر در مدت کارکرد تعویض روغن موتورشرایط کار دستگاه و موتور آن.1

31

کیفیت مکانیکی موت��ور ب��ه وی��ژه سیس��تم س��وخت رس��انی و انژکتوره��ا و ن��یز.2وضیعت برق آن

کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی.3کیفیت فیلترهای هوا و روغن.4نوع و مدل و سال ساخت موتور و خودرو.5مدت زمانی که روغن در کارتر می ماند.6

تعویض نوع روغن برحسب میزان کارکرد

نوع و کیفیت روغن موتورمیزان کارکردCC/SCکیلومتر۳۰۰۰CC/SDکیلومتر۴۰۰۰SE/CCکیلومتر۵۰۰۰

SGکیلومتر۱۰۰۰۰بیش از

اگر خودرو مدت قابل مالحظه ای در یک طوفان خاک یا شن )مثل حرکت در نقاطتوجه: کویری(کار کند، وضعش از حالت عادی متفاوت است و روغن را باید در اولین فرص��ت تعویض کرد چون مقدار قابل مالحظه ای خاک وماسه وارد روغن شده و آن را به گ��رد سمباده معلق در روغن تبدیل نموده است که اگر تعویض نشود به سرعت س��ائیدگی و

فرسودگی ایجاد خواهدشد.

باز و بسته کردن بستهای باطری .4بازو بسته کردن بست های باطری می بایست به طریقی انجام گیرد که تم��اس

ابزار با بدن��ه ب��اعث تولی��د جرق��ه نش��ود چراک�ه اتف��اق آن می توان��د در ص��ورتدستپاچه شدن فرد استفاده کننده باعث حتی ترکیدن باطری گردد.

در زمان بازکردن بست باطری در ابتدا بست قطب منفی)اتصال بدن��ه( از روی باطری به طور کامل باز نمائید. این کار باعث خواهد شدجریان برق از کل بدنه عبور ننمائید و اگر احتماال در هنگام باز کردن بست قطب مثبت آچار به ج��داره

خودرو برخورد کند جرقه ای تولید نگردد.در زمان بستن باطری نیز برای جلوگیری از این حادثه باید در ابتدا بست قطب

مثبت بسته شود و در نهایت بست قطب منفی نصب گردد.برای ب��از ک��ردن تحت هیچ ش��رایطی از ض��ربه ب��رای ج��داکردن بس��ت از قطب

باطری استفاده نکنید. چرا که باعث قطع اتصاالت داخل خانه های باطری و هم چنین ریزش خانه های آن می گردد. برای جدا کردن تا حد امک��ان پیچ بس��ت را کامال باز کرده و س��پس ب��ا ح�رکت آرام ، بس�ت را ب��ه س�مت چپ و ی�ا راس��ت

بچرخانید تا آزاد گردد. برای جلوگیری از سولفاته ش��دن می ت��وان روی بس��ت را ب��ا گ��ریس و ی��ا م��ایع

ظرف شوئی بپوشانید.

تعویض تسمه تایمینگ موتور .5 کیلوم��تر60000یکی از قطعات موتور که می بایست در زمان معین خ��ود یع��نی

تعویض گردد تسمه تایمینگ موتور است.( درموتور آنها تاج پیستون صاف بوده و2000دراکثرخودرو های امروزی )بجز پژو

در صورت خرابی تسمه و از ت��ایم افت��ادن موت��ور بالفاص��له س��وپاپ ه��ا ب��ا س��طح32

پیستون برخورد می نمایند. ک��ه عالوه ب��ر خ��رابی پیس��تون وکج ش��دن س��وپاپ ه��ا باعث صدمه جدی به سیلندر و سرسیلندر خواهد شدکه پیشنهاد میگردد حتم��ا این تسمه را در زمان اعالم شده از طرف سازنده خودرو تعویض نمایید تا از خسارت

.جدی و خطرناک جلوگیری گرددتوصیه میگردد از مرغوب ترین تسمه تایم در بازار استفاده گ��ردد. چ��ون اس��تفاده

از یک تسمه ن�امرغوب ب�اعث جداش�دن دندان�ه ه�ای تس�مه خواه�د ش��د و موت�ور بالفاصله از تایم خارج خواهد شد.

اگر تسمه های مختلفی که پروان��ه، وات��ر پمپ، دین��ام و ان��واع وس��ایل دیگ��ر را ب��ه موتور وصل می کنند بیش از اندازه شل ی��ا س��فت باش��د ب��ازده موت��ور ب��ه ش��دت

سانتیمتر آزادی داشته باشد و ساییده و نخ نما1.25کاهش میابد تسمه باید حدود نباشد.

الیل از تایم خارج شدن موتور د.6پارگی تسمه تایمینگ به دلیل استهالک باال و تنش های زیاد وارده به ان جدا شدن دندانه های تسمهشل بودن زیاد تسمه تایمینگ که بیشتر به دلیل خرابی تسمه س��فت کن اتف��اق

می افتد. 2جهت تست شل ویا سفت بودن تسمه با فشار انگشت دست تسمه بای��د بین

میلیمتر انعطاف داشته باشد.3الی

عواملی که باعث پارگی تسمه تایمینگ و یا کنده شدن دندانه های آن می.7گردد:

دور در4000از دورهای باالی موت��ور بخص��وص در دوره��ای بیش از  استفاده زیاد دقیقه که باعث استهالک سریع قطعات می گردد.

عدم استفاده از دنده مناسب بخصوص در سرباالئی ها و یا عب��ور از روی س��رعت گیره��ا ک��ه ب��اعث فش��ار خیلی زی��اد روی موت��ور و ب��ه عب��ارتی روی این تس��مه

میگردد.که در سرباالئی حتما از دنده سنگین باید استفاده گردد.خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپ��اژ ک�ردن آن ب�اعث کش�یدگی و پ��ارگی

تسمه تایم خواهد شد.زیاد سفت کردن تسمه که در ابت��دا ب��اعث خ��رابی تس��مه س��فت کن و در نه��ایت

خرابی تسمه خواهد شد.تسمه های نامرغوب در بازار به وفور یافت می شود که توان تحم��ل باره��ای زی��اد

را ندارن��د و ب��ه س��رعت مس��تهلک می گردن��د. الزم اس��ت جهت خری��د ی��ک تس��مهمناسب با یک تعمیر کار مجرب مشورت نمایید.

در صورت خرید تسمه ت��ایم ب��ا ی��ک بازدی��د چش��می از ع��دم شکس��تگی در س��طح تسمه مطمئن گردید و از تا زدن و یا از ق��راردادن در ج��ای نامناس��ب )مث��ل ق��رار دادن درجعبه اب��زار و ی��ا گذاش��تن وس��ایل روی آن( خ�ودداری نمائی��د. ظ��اهر کلی��ه دندانه های تسمه بازدید گردد و در صورت رویت سیم هائی نازک ش��بیه ن��ایلون از

ان استفاده نگردد.

دالیل سوختن دینام.8گرمی هوا باعث باال رفتن درجه حرارت موتور و به م�دار آم�دن دور فن ثانوی�ه ب�ا

حداکثر دورمی گردد استفاده از کولر خودرو و قرار دادن دورفن کولر در دور حداکثر

33

پایین آمدن دور موتورکه در این صورت دینام توان مداوم شارژ باطری را نداش��ته و برق وسایل توسط دینام تامین می گردد که باعث فشار مضاعف بر دین��ام و در

نهایت اگر این مدت زمان طوالنی باشد باعث سوختن دینام می گردد. پیشنهاد می گردد:

آم��پر( اس��ت اس��تفاده65از باطری که دارای ظرفیت بیشتر)آمپر ساعت حداقل گردد.

در صورتیکه مدت زمان توقف طوالنی است بافشار دادان پدال گاز دور موت��ور را دور در دقیقه به صورت متناوب باال ببرید.2000تا حدود

.دور فن کولر را حداالمکان در پایین ترین درجه آن قرار دهید.شل بودن تسمه دینام مرتبا بازدید گردد.از روشن کردن چراغ ها در زمان های غیرضرورخوداری نماید

کولر خودرو:.9پس از روش کردن خودرو اجازه دهید موتور م��دتی ک��ارکرده و س��پس نس��بت ب��ه

روشن کردن کولر اقدام نمائید. در غ��یر این ص��ورت ب��ه دلی��ل س��رد ب��ودن موت��ورموتور و هم چنین کمپرسور کولر می گردد. باعث استهالک بیشتر

در صورتیکه در حال حرکت هستید وقصد روشن کردن ک��ولر را داری��د ب��ه منظ��ور جلوگیری از صدمه زدن به کالچ و میل لنگ کمپرسور دور موت��ور می بای��د ح��داکثر

دور در دقیقه برسد. کافی است که کالچ گرفته تا دور موتور به این دور1000به ت��ا دور رسیده و کولر روشن گردد و سپس به آرامی پا را از روی پ��دال برداش��ته

پولی کولر و میل لنگ موتور هم دور گردد.

باالنس چرخها:.10در باالنس چرخها روش صحیح باالنس چرخه�ا ب�دون ب�ازکردن آنه�ا اس�ت ک�ه ک�ل

مجموع��ه ه��ای دوار نظ��یر ت��وپی چرخه��ا ن��یز ب��االنس گردنن��د ولی ب��ه دلی��ل نب��ودامکانات الزم این کار با باز کردن چرخها انجام میگیرد.

اکثر افراد برای باالنس فقط چرخ های جل��و را انج��ام می دهن��د ولی پیش��نهاد می گردد حتما چرخ های عقب باالنس گردند.

در ساعت به  کیلومتر140این نکته را رعایت نمائید و اثرآن را تا سرعتهای باالی خوبی حس خواهید کرد.

چگونه خراب بودن باطری را تشخیص دهیم؟.11در هنگام روشن بودن خودرو یکی از بست های قطبین را بردارید در ص��ورتی ک��ه

موتور روشن بماند اشکال از باطری است ولی اگر خ��ودرو خ��اموش ش��د معل��وم می شود که اشکال از شارژ است . برای چ��ک دین��ام ب��ه ی��ک ب��اطری س��از معت��بر

مراجعه کنید.اگر در شرایط بخصوصی هستید می توانید با پرهیز از روشن کردن وسایل جانبی

خودرو، موتور را سه الی چهار ساعت را همان باطری روش��ن نگ��ه داش��ت و ب��هراه ادامه داد.

توجه داشته باشید عمر باطری در ص�ورت س�رویس ب�ه موق�ع هم از چه�ار ی�ا پنچ سال بیشتر نمی شود.

نكاتي در مورد استفاده بهينه از رادياتور و شناسايي معايب جوش آوردن.12خودرو:

بهترين نوع سيال در رادياتور تركيبي از اتيلن گليكول ) ض��د يخ /ض��د ج��وش/ ض��د زنگ ( با آب مي باشد كه دماي جو ش باالتري نسبت به آب دارد. در ص��ورتي ك��ه

34

آب رادياتور ب��ر اث��ر تبخ��ير كم ش��ده باش��د فق��ط ب��ه آن آب اف��زوده مي ش��ود. از تعويض آب موجود در رادياتور در دوره هاي كوت�اه م�دت بپرهيزي�د به�تر اس�ت از

آبي استفاده شود كه قبال جوشيده باشد. همواره سطح سيال را در سيستم مدار باز را ب��ا ب��از ك��ردن درب رادي��اتور چ��ك

كرده و براي گردش سيال در رادياتور هيچگاه رادي�اتور را ل�بريز از س�يال نكني�د و ميليم��تر ب��االتر10-12سطح مايع خنك كننده بايستي از لبه هاي لوله ها در حدود

باشد . اما در سيستم مدار بسته سطح سيال را تا عالمت ماكزيمم منب��ع انبس��اط پر كنيد. به منظور جلوگيري از هرگونه خطر احتمالي مراحل كنترل س��طح س��يال

در حالت موتور سرد انجام شود . از وارد آمدن ضربه به پره هاي رادياتور و به وجود آمدن هر گونه له ش��دگی در

سطح رادياتور جلو گيري كنيد در صورتي كه بر اثر تصادف سطح وس��يعي از پ��رهها آسيب ديد ، نسبت به ترميم يا تعويض رادياتور اقدام كنيد

در صورتي كه قصد تميز كردن رادياتور از وجود حشرات و كثيفي هاي احتم��الي را داريد آب را با فشار پايين از پشت رادياتور به سطح پره ها بپاشيد .

  در صورت نشت سيال درون رادياتور از بستها و اتصاالت و ش��يلنگها نس��بت ب��ه رفع آن اقدام كرده و آن را فورا برطرف كنيد

هر گونه وجود چربي و ماسيدگي روغن و تركيب آن با يک��ديگر در رادي��اتور نش��ان از راه يابي روغن از موتور به درون سيال رادياتور مي باش��د ك��ه بايس��تي پس از مراجعه و رفع مشكل در تعمير گاه هاي مجاز نسبت به گرفتگي ها احتمالي اقدام

شود . در صورتي كه خودرو شما جوش آورده شده باشد از باز كردن درب رادياتور و ي��ا

منبع انبساط جدا خود داري كنيد چرا كه امكان آسيب هاي جدي هم��راهبا سوختگي براي شما وجود دارد بهتر است در حالت

موتور روشن ، آب به سطح پره ه��اي رادي��اتور پاش��يده ش��ود و در ص��ورت امك��انبخاري ماشين نيز روشن شود تا سرعت خنك كاري موتور افزايش يابد .

در صورتي كه خودرو ج��وش آورده ش��ما مجه��ز ب��ه فن خن��ك كنن��ده رادي��اتور مي باشد و فن يا فن ها در هنگام ج��وش آوردن كارنكنن��د ممكن اس��ت ب��دليل خ��رابي

شمع آب باشد . بهترين كار اين اس��ت ك��ه س��يمهاي فن را مس��تقيما ب��ه ب��اطري وص��ل ك��رده و ت��ا

رسيدن به تعميرگاه فن يكسره كار كند ح��د االمك��ان از م��واد ش��يميايي ب��راي رس��وب زدايي داخ��ل رادي��اتور و مجموع��ه

سيستم خنك كننده تحت هر عنواني استفاده نكنيد. و در صورت استفاده مجموعه سيستم خنك كننده را با دقت بشوييد . مواد رسوب زدا خواص خورندگي داشته و

اثرات زيانباري دارند . در صورتي كه سطح سيال بصورت مداوم كاهش پيدا مي كن�د و هيچگون�ه اث�ري

دال بر ريزش و نشت سيال از لوله ها و اتصاالت و رادي��اتور دي��ده نمي ش��ود اين امكان وجود دارد كه سيال از طريق آب بندي واش��ر سرس��يلندر ب��ه درون يكي از پيستون ها رخنه كرده و در آنجا بخ��ار ش��ده و ب��ا دود خ�ارج مي ش��ود. البت��ه بخ��ار كردن اگزوز در دقايق اوليه روشن شدن موتور ارتب��اطي ب��ا اين موض��وع ن��دارد و

اين مساله يك امر طبيعي مي باشد . براي ايجاد دماي يكنواخت در هنگام كار كرد موتور در تابستان و زمستان هيچگاه

ترموستات را از مدار گردش مايعات خنك كننده خارج نكنيد . اگر ترموستات در دماي مورد نظر باز نشود و اجازه عبور سيال را نده��د موت��ور

جوش خواهد آورد . براي بررسي ص��حت عملك��رد ترموس��تات مي ت��وان ب��ا ق��رار دادن ترموستات در يك كاسه آب جوش از صحت عملكرد آن اطمينان حاصل كرد

35

و در صورتي كه قصد نگهداري ترموستات كار كرده س��الم خ�ود را داري�د آن را ب�اگريس چرب كرده و دور از رطوبت نگهداريد .

  يكي از داليلي كه سبب جوش آوردن موتور در گرماي تابستان مي شود س��فتي سوپاپ ها مي باشد سوپاپ ه��ا را فيلرگ��يري تابس��تاني كني��د و البت��ه در زمس��تان

فيلرگيري زمستاني . در موتورهايي كه پروانه موتور نيروي خود را توسط تسمه از مي��ل لن��گ مي گ�يرد

صحت سالمت تسمه را با بازدي��دهاي دوره اي بررس��ي ك��رده و س��فتي آن را م��دنظر قرار دهيد. در صورت پارگي و يا شل بودن تسمه موتور جوش خواهد آورد.

ميزان سفتي تسمه بايستي بنحوي باشد كه با فش��ار انگش��ت اش��اره تس��مه ب��ه اندازه يك سانتيمتر خالف جهت نيرو جابجا شود.

ممكن است مشكالتي مانند خرابي سيستم ب�رق ي��ا س��وخت و ي�ا نيم س��وز ب�ودن واشر سرسيلندر عامل و يا مجموعه عواملي براي جوش آوردن موتور باشد .

  اگر خودرو شما جوش مي آورد بهتر است پس از راندن خودرو خود در يك جاده مسطح به اندازه چند كيلومتري و ب��ا اس��تفاده كم��تر از ترم��ز م��يزان دم��اي رين��گ الستيك هاي چهار چرخ را با دماي دست كنترل كنيد. شايد پيس��تون ه��اي چ��رخ ي��ا چرخهايي بع��د از ترم��ز گ��رفتن بدرس��تي آزاد نش��ده و درگ��يري بين لنت و ديس��ك

ادامه دارد . البته در تابستان نسبت به اين تست تا حدودي محتاط تر باشيد . به درب رادياتور و كيفيت آن توجه كنيد. درب رادياتور همانن��د س��وپاپ اطمين��ان

عمل مي كند در صورتي كه در زمان جوش آوردن موتور فنر درب رادياتور از ح��د مجاز سفت تر باشد به مجموعه خنك كننده فشار زيادي وارد خواهد شد كه واشر سرسيلند نيز تحت فشار خواه��د ب��ود و در م��واردي ك��ه ف��نر درب رادي��اتور از ح��د مجاز شل تر باشد و يا آب بندي مناسبي بين نشيمن گاه و الستيك ايجاد نكند مانع

از خروج بخارات نخواهد شد و

خطر بدون آب ماندن رادياتور بسيار است و شما دائم�ا مجب��ور ب�ه اض�افه ك�ردن م�ايعخنك كننده و يا آب خواهيد بود .

اگر رادياتور خودرو شما خراب و يا فرسوده است نسبت به تعويض آن ترديد به خود راه ندهيد

واتر پمپ را از جهت آب بندي چك كرده و از صحت س��المت آن اطمين��ان حاص��ل كنيد .

روغن در سیستم روانکاری:.13

سرویس دوره ای بازدید و تعویض روغن موتور از مهمترین اولویت های نگه��داری خودرو است.

و ص�بر کنی�د ت�ابرای بازدید روغن موتور باید خ�ودرو در س�طح ص�افی قراربگ��یرد خودرو سرد شود.

توصیه می شود مقدار روغن به طور مداوم بازدید ش��ود و در ص��ورتی ک��ه س��طح باشد ، حتم��ا مق��داری روغن ب��ه آن اض��افه کنی��د ت��اminروغن پایین تر از عالمت

.سطحش بین دو عالمت روی گیج قرار گیردشاخص روغن را بیرون بکشید ، با دستمال آن را پ��اک کنی��د و دوب��اره در محفظ��ه

روغن قرار دهید و پس از چند ثانیه دوباره آن را بیرون بکشید . اگ��ر روغن بین دوخط باال و پایین بود ، مقدار روغن خودرو شما مناسب است

بیشتر بودن روغن باعث روغن سوزی ، خرابی کاسه نم��د ، خیس ش��دن ش��مع و دیر روشن شدن موت��ور می ش��ود ودر ص��ورت کم ش��دن روغن اگ��ر از ح��د پ��ایین

پایین تر نباشد قابل قبول است

36

اگر روغن از Lکمتر شود موتور در دورهای باال با کمبود روغن و در نتیجه یاتاق��ان زدن مواجه خواهد شد

زمان تعویض روغن موتور وابس��ته ب��ه کیلوم��تر پیش��نهادی ش��رکت س��ازنده روغن است که توسط فروشنده به مشتری اعالم می شود

کم شدن روغن موتور یک امر عادی است )و ب��ر اس��اس اس��تاندار تولی��د کنن��دگان ه��زار کیلوم��تر ط��بیعی اس��ت ) البت��ه در10/. لی��تر در ه��ر 5خ��ودرو( معم��وال ت��ا

خودروهای مختلف متغیر است (اگر مصرف روغن غیر عادی باشد ، باید در اولین فرصت به نمایندگی ه��ای مج��از

مراجعه کنیدح��تی وق��تی از خ��ودرو اس��تفاده نمی کنی��د ، روغن موت��ور آن فاس��د و خ��راب می

شود . پس باید به فاصله زمانی بین دو تعویض روغن که معموال ش��رکت س��ازندهخودرو آن را تعیین می کند ، توجه کرد .

توصیه می شود همیشه از یک نوع روغن موتور اس��تفاده کنی�د ، چ�ون تع�ویض پی در پی ن��وع روغن ، ب��ه دلی��ل تف��اوت در فرموالس��یون آن ه��ا ممکن اس��ت ب��اعث

واکنش شیمیایی و آسیب رسیدن به موتور خودرو شود .تعویض به موقع روغن موتور ضمن کاهش مصرف سوخت ، باعث افزایش شتاب

.و عمر موتور خودروی شما می شود

:بازدید از سیستم سوخت وجرقه. 14شمع موتور در فاصله مشخص با توجه به مدت سفارش شده از سوی تولید کنده

ت��ا۲۵۰۰۰بازدید وتعویض می ش��ود ک��ه معم��والدر خ��ودرو ه��ای س��واری س��بک از . کیلومتر متغیر است۳۵۰۰۰

.شمع ها همگی با هم تعویض یا سرویس شوندنقش شمع در کارکرد صحیح موتور و ک��اهش مص��رف س��وخت مهم ب��وده وزم��ان

.سرویس آن نیز از وظایف مصرف کننده است میلیمتر است که بع��د از تم��یز ش��دن9فاصله دهانه شمع در موتورهای انژکتور . /

دهانه شمع توسط آچار فیلر این فاصله اندازگیری می شود.

سرویسهای دوره ای: .15تعویض روغن موتورتنظیم موتور سرویس جلو بندی ، کنترل حرکتتعویض تایر

رابطه نوع رانندگي، تعمير و نگهداري خودرو با مصرف سوخت:.16 با رانندگی صحيح و توجه به نکات مهم فنی در تعمیر و نگه��داری خ��ودرو س��االنه می

لیتر سوخت کمتر مصرف كرد. 600توان به ازای هر خودرو دست کم

تسمه ها:.17 25وقتی در موتور را باز می کنید ، چند تسمه می بینید . این تسمه ها را پس از هر

هزار کیلومتر بازدید و هزار کیلومتر عوض کنی��د . ) البت��ه این مق��دار در خودروه��ای مختل��ف50ترجیحا هر

متفاوت است(

37

:شمع ها.18سرویس و نگهداری شمع ها که وظیفه مشتعل کردن مخلوط سوخت و هوا را در

موتور به عهده دارند ، بسیار مهم است .نوک شمع ها باید سفید رنگ باشد و اثری از دوده ، چربی و رن��گ زدگی در آن ه��ا

مشاهده نشود . جرقه نامنظم ، اس��تارت نامناس��ب ، ش��تاب کم ، اح��تراق ن��اقص ، ل��رزش در دور

آرام موتور و دود آبی رنگ اگزوز می تواند نشانه معیوب بودن ش��مع ه�ای خ�ودروباشد

اگر شمع ه��ا خ��وب جرق��ه نزن��د و ب��ه اص��طالح موت��ور جرق��ه کم بی��اورد، مص��رف درصد افزایش می یابد.25سوخت تا

.شمع ها را باید با نظر و توصیه سازنده تعویض کرد

:مایع خنک کننده.19ض��د یخ در زمس��تان از یخ زدگی و در تابس��تان از داغ ش��دن بیش از ح��د موت��ور

جلوگیری می کند . از آنجا که خواص این مایع با گذشت زمان تغییر می کند ، توصیه می ش��ود س��الی

یکبار آن را تعویض کنید آب مخ��زن را در ش��رایطی ک��ه موت��ور گ��رم اس��ت ، چ��کنکنید ، زیرا سطح آن باال آمده و معیار شما دقیق نیست .

هرگز وقتی موتور گرم است در رادیاتور را باز نکنید چون ممکن است آب داغ ب��ه صورت شما پاشیده شود . همچنین ممکن است هوا وارد رادیاتو ش��ده و سیس��تم

.خنک کننده آن را دچار مشکل کند

کفشک و لنت ترمز:.20عملکرد نامطلوب ترمزها یا روشن شدن چراغ اخطار آمپر می تواند نشان دهن��ده

زمان تعویض کفشک ترم��ز در ترمزه��ای کاس��ه ای و لنت در ترم��ز ه��ای دیس��کی.باشد

میلیمتر بوده ی��ا س��طحش روغ��نی ش��ده5/1 اگر ضخامت کفشک یا لنت کمتر از باشد ، آن را تعویض کنید

بعد از تعویض لنت ه��ا به��تر اس��ت م��دار ترم��ز هواگ��یری ش��ود چ��ون در غ��یر این صورت ممکن است پدال ترمز سفت تر یا نرم تر از حد معول عمل کند که امری

خطرناک می باشد .به یاد داشته باشید اگر لنت ها استاندارد نباشند ، احتمال آسیب رسیدن به دیسک

یا کاسه ترمز نیز وجود دارد خرابی در دیسک که مواد سخت تری نسبت به لنت ساخته شده اند در ترمز ه��ای

شدید می تواند باعث لرزش در پدال ترمز و غربیلک فرمان شود و جل��وی کن��ترلمناسب خودرو را بگیرد

ترمزها معموال گرد و خاک محیط را به س��وی خ��ود ج��ذب می کنن��د ؛ به��ترین راه برای تمیز کردن آنها آب سرد است .

پس از شست و شوی خودرو یا هنگام رانندگی در جاده های خیس ک��ه دیس��ک ی��ا لنت ترمز خیس می شود ، برای مدت مشخصی پا را ب��ه آرامی روی پ��دال فش��ار

دهید تا سطح خارجی آن خشک گردد .

38

همچنین در کارواش قبل از شست و شو حتما صبر کنید تا ترمز خن��ک ش��ود چ��ون در غیر این صورت ممکن است دیسک ترمز شما آسیب بیند .

: روغن ترمز.21روغن ترمز به طور طبیعی رطوبت را جذب کرده و معموال بعد از دو س��ال ح��دود

درصد آب جذب می کند . در ترمزه��ای ش��دید این آب بخ��ار می ش��ود و ق��درت3 60ترمزگیری را کاهش می دهد بنابراین هر دو سال یک بار یا پس از طی ک��ردن

هزار کیلومتر باید مخزن آن تخلیه و روغن جدید در آن ریخته شود.نازک شدن لنت باعث پایین آمدن جزئی سطح روغن می شود ک��ه این مش��کل ب��ا

تعویض لنت برطرف خواهد شد.کم شدن مقدار روغن ترمز غ��یر ع��ادی اس��ت و می توان��د نش��ان دهن��ده نقص در

مدار ترمز باشد در این صورت باید به تعمیرگاه مجاز مراجعه نمایید.

:چراغ ها.22اگر دیدید یکی از راهنماهای خودرویتان از دیگری تندتر روشن و خاموش می شود

، بدانید یکی از المپ ها از کار افتاده است . راه دسترسی به المپ در خودروهایمختلف متفاوت است .

هنگام تنظیم نور چراغ ها باید توجه داشت که اگر این کار به طور نادرست انج��ام شود ، خیره کنندگی بیش از حد ، اتالف در میزان نوردهی و خستگی راننده را ب��ه

همراه دارد چ��راغ ه��ای خ��ودرو را ح��داقل ی��ک مرتب��ه در س��ال بررس��ی کنی��د و ب��رای ایم��نی

بیشتر ،همیشه چند المپ یدک در جعبه داشبور د داشته باشید. هنگام تعویض المپ به شیشه المپ نو دست نزنی�د ، چ�را ک�ه چ�ربی دس�ت ش�ما

روی آن می نشیند و زمانی که داغ شود باعث ترک خوردگی اش خواهد شد .

:برف پاک کن.23تیغه های الس��تیکی ب��رف پ��اک کن ب��ر اث��ر یخ زدگی ، گرم��ا و س��رمای زی��اد دچ��ار

خشکی یا پوسیدگی می شوند و باید تعویض گردند . معیوب بودن تیغه های برف پاک کن عالوه بر تم��یز نک��ردن شیش��ه و ک��اهش دی��د

ممکن است به شیشه ها نیز آسیب وارد نماید.

سیستم تعلیق:.24به طور کلی می ت�وان گفت سیس�تم تعلی�ق خ�ودرو رابط�ه مس�تقیمی ب�ا ک�ارایی

سیستم ترمز ، سایش تایرها ، فرمان پذیری و لذت رانندگی دارد . تشخیص کمکفنرهای معیوب برای بسیاری از مکانیک ها نیز مشکل است .

عدم امکان کنترل مناسب در پیچ ها ، تمایل به انحراف از مسیر ، لرزش ، صدای غیر عادی جلوبندی و لرزش غربیلک فرمان می تواند نش��ان دهن��ده خ��رابی کم��ک فنرها باشد و با وضعیت آشفته خیاب��ان ه��ای موج��ود ، سیس��تم تعلی��ق و جلوین��دی

نیازمند دوبار بازدید در سال می باشند .اگر سیستم تعلی��ق آس��یب دی��ده و تعم��یر نش��ود ، آس��یب ه��ای ج��دی ب��ه شاس��ی

خودروی شما وارد خواهد شد. برای حفظ سالمتی سیستم تعلیق خودروی تان ، قبل از رس��یدن ب��ه دس��ت ان��داز

سرعت را کم کنید ولی به هیچ وجه روی دست انداز ترم��ز نکنی��د ت��ا ب��ه خ��ودرویشما ضربه زیادی وارد نشود.

:چرخ ها.2539

میزان فشار باد داخل تایر تأثیر مستقیمی در میزان س��ایش آن دارد . ب��رای مث��ال در اثر کاهش فش��ار و کم ب��اد ش��دن ت��ایر ، ش��اهد س��ایش بیش ت��ر قس��مت ه��ای بیرونی تایر که با زمین در تماسند ، در مقایسه با قسمت های داخلی خواهیم بود.

افزایش مصرف سوخت و افزایش گرمای تولید ش��ده در تایره��ا از دیگ��ر ع��واقب است.کم بودن فشار

در صورت افزایش بیش از حد فشار نیز سطح مرک��زی ت��ایر در مقایس��ه ب��ا دیگ��ر نقاط فرسودگی بیشتری پیدا خواهد کرد . به همین دلیل است که س��ازندگان ت��ایر همواره فشار مناسب را تا حدی کمتر از فشار ماکزیمم درج شده روی دیوار ت��ایر

اعالم می کنند. عالوه بر تنظیم باد ، عمق آج الستیک ه��ای خ�ودرو را ن��یز بای��د همیش��ه بررس��ی و

کنترل کرد .در داخل شکاف گل های الستیک زائده هایی وج��ود دارد ک��ه نش��ان دهن��ده مق��دار

مجاز استفاده از آج الستیک هستند . برای پیدا کردن آنها ، روی کناره های الستیکعالمت هایی معموال به شکل مثلث حک شده است.

تعویض ت��ایر ممکن اس��ت ابت��دا کمی گ��ران ب��ه نظ��ر برس��د ولی هزین��ه آن از ی��ک تصادف بسیار کمتر می باشد.

، برای اطمینان از مناسب بودن فشار تایرها ، توصیه می شود هر دو هفت��ه یکب��ار زمانی که الستیک ها سرد هستند ، فشار آنها تنظیم شود .

تنظیم نکردن باد تایر بر مصرف س��وخت ، فرم��ان پ��ذیری و راح��تی خ��ودرو ت��أثیر منفی می گذارد و عمر آن را نیز کم می کند.

میزان فرسایش تایرها در دو مح��ور خ�ودرو ، بس�ته ب�ه ن�وع ، ش�رایط اس�تفاده و محور محرک خودرو متفاوت است.

میزان سایش سمت داخل و خارج تایرها یکسان نیست. بنابراین جابه جایی تایرها به صورت ضربدری ، عالوه بر ایجاد تعادل در میزان سایش کلی و اف��زایش عم��ر

مفید آنها ، زمان تعویض هر چهار الستیک را یکسان می کند . مشکالت موتور:.26

کم کردن روغن : موتور از سه طریق روغن کم می کند

الف - خرابی یکی از واشرها یا کاسه نمدها که در نتیجه آن روغن ب��ر زمین میچکد ؛ این نشت خارجی روغن است.

ب - کمپرس رد کردن اضافی ی��ا جری��ان ه��وای ک��ارتر ممکن اس��ت روغن را ازسیستم تهویه کارتر عبور دهد و وارد محفظه های احتراق کند تا در آنجا بسوزد.

ج - رانندگی با سرعت زیاد و فرسودگی رینگ های روغن س��بب ورود روغن ب��همحفظه های احتراق می شود.

:موتور دود می کند دود کردن موتور نشانه روغن سوزی ، غنی بودن مخلوط هوا ، سوخت یا نشت

آب به محفظه احتراق است. با توجه به رنگ دود می توان به هر یک از اینموارد پی برد:

الف - اگر دود آبی رنگ باشد ، موتور روغن سوزی دارد - اگر دود بیشتر سیاه است تا آبی ، همه س��وخت در محفظ��ه اح��تراق نمی ب

سوزد و احتماال مخلوط هوا ویا سوخت بیش از اندازه غنی است ج - اگر وقتی موتور سرد اس��ت رن��گ دود ب��ه س��فیدی متمای��ل اس��ت، می ت��وان

وضعیت موتور را عادی تلقی کرد د - اگر بعد از گرم ش��دن موت��ور ب��از هم دود س��فید از اگ��زوز ب��یرون آم��د، نش��انه نشت آب به داخل محفظه اح��تراق و تبخ��یر آن اس��ت، ممکن اس��ت س��ر س��یلندر

ترک خورده یا واشر سر سیلندر سوخته باشد .40

پایین بودن فشار روغن: پایین بودن فشار روغن غالبا نشانه فرسودگی پمپ روغن ی��ا یاتاق��ان هاس��ت . در این وضعیت به اندازه ای روغن از یاتاقان ها می گ��ذرد ک��ه پمپ روغن نمی توان��د فشار الزم را تأمین کند ، در نتیجه ب��ه یاتاق�ان ه��ای انته�ایی کم روغن می رس��د و

ممکن است آنها بسوزد.

علل دیگر پایین بودن فشار روغن عبارتند از: ضعیف بودن فنر شیر فشار شکن ، پارگی یا ترک خ��وردن لول��ه روغن و گ��رفتگی لوله روغن ، رقیق شدن روغن ، کف کردن روغن ، ایجاد لجن در مدار ، کم ب��ودن

مقدار روغن یا رقیق شدن روغن بر اثر گرمای بیش از حد .

باال رفتن مصرف سوخت : تقریبا هر چیزی از چگونگی رانندگی فرد تا کم باد بودن چرخ ه��ا می توان��د س��بب افزایش مصرف سوخت ش��ود . ب��ا اس��تفاده از س��وخت س��نج و بعض��ی ابزاره��ا و تجهیزات الکترونیکی جلو داش�بورد می ت�وان مص��رف س�وخت را ب�ه دقت ان�دازه گیری کرد. آزمون نشت سیلندر و آزمون های خالء سنجی به مشخص ش��دن علت

باال رفتن مصرف سوخت کمک می کنند.

مراقبت و نگهداری از خودرو:تایر خودرو .1

.حتما از تاير استاندارد خودرو استفاده كنيددر هنگام انتخاب و تهيه تاير به نوع خودرو و سرعت و ش��رايط رانن��دگي و س��طح

جاده و شرايط محيط و فصل توجه كنيد. بازديد هاي دوره اي تايرهاي خودرو در جهت حف�ظ و نگه�داري و ايم�ني بيش�تر و

راندمان باالتر ومصرف سوخت كمتر امري حياتي است. .باد تاير ها هر دو هفته يكبار كنترل شود بهتر است تمام تاير هاي خودرو از يك ن��وع باش��د و مشخص��ات يكس��اني داش��ته

باشند و در صورت استفاده از تاير هاي تيوپ دار بهتر است تيوپ داخل تاير نيزدرصورت تعويض تاير عوض شود.

هيچگ��اه تايره��اي رادي��ال و باي�اس پالي را ب�ه ط��ور همزم��ان ب�ر روي ي��ك خ�ودرو استفاده نكنيد.

.از باالنس چرخ ها هرگز غافل نشويددر هنگام كنترل باد چرخها تايرها بايستي سرد باش��ند و در ح��التي ك��ه الس��تيك ه��ا

گرم مي باشند از خالي كردن باد اضافي بپرهيزيد. كيلوم��تر الس��تيك ه��اي باي��اس پالي بص��ورت ض��ربدري و الس��تيك ه��اي8000ه��ر

راديال بدليل داشتن جهت چرخش بصورت طولي جابجا شوند. يك باور اشتباه وجود دارد و آن اينست كه تاير ه��اي ن��و را در اكس��ل جل��و خ��ودرو

قرار مي دهند تا با توجه به وزن بيشتر در اكسل جلو و كنترل بهتر فرم��ان ايم��ني خودرو بيشتر شود در صورتي كه مي بايست بدليل كمي وزن خودروه��ا در اكس��ل عقب چسبندگي خودرو را با الستيك هاي سالم تر و با آج بيشتر ج��بران ك��رد و از

انحراف خودرو در پيچ هاي تند جلوگيري كرد. .هيچگاه از رينگ معيوب و يا تعمير شده استفاده نكنيدتاير زاپاس را در شرايط مناسبي نگهداري كرده و ب��اد آن را هم��راه ب��ا فش��ار ب��اد

تاير هاي ديگر كنترل كنيد. نتيجه استفاده از تاير هاي غير استاندارد خودرو وارد شدن آسيب جدي به سيستم

تعليق و دستگاه انتقال قدرت خودرو خواهد بود.

41

خرابی سیبک و اتصاالت چرخ ها باعث لقی و تغییر زاویه چرخ تحت ب��ار می ش��ود که موجب الستیک سائی ولرزش تایر در سرعتهای باال خواهد شد

:بازدید از بدنه.2:برای افزایش طول عمر خودروی خود به نکات زیر توجه کنید

برای شستشوی خودرو حداقل ماهی یکبار آنرا با آب س��رد ی�ا ول�رم و ش�امپوهای مخصوص یا مایعات ظرفشویی شستشو دهید.

در پایان هر فصل بخصوص در فصول بارندگی زیر خودرو را شستش��و دهی��د زی��را گل و الی چسبیده به زیر خ��ودرو و نم��ک پاش��یده ش��ده در س��طح ج��اده در فص��ل

زمستان مهمترین عامل پوسیدگی بدنه بشمار می روند. سعی کنید تا ح��د امک��ان در فص��ل تابس��تان خ��ودرو را در مع��رض ن��ور مس��تقیم

خورشید قرار ندهید و در چنین حالتی یا هنگام گرم بودن بدنه ، آن را نشویید.

در فصل زمستان خودروی خیس خود را درمحیط های بسته و بدون جریان هوا با درجه س��انتی گ��راد پ��ارک نکنی��د چ��را که این عمل م��وجب۲۰دم��ایی ب��االتر از

پوسیدگی بدنه می شود. وجود فض��والت پرن��دگان ، ش��یره درخت��ان ، لکه ه��ای ق��یر ی��ا س��ایر م��واد آالین��ده به

درخشندگی رنگ خودرو شما آسیب می رساند به همین علت بالفاصله ب�دنه را پ�اک کنید

هرگز برای پاک کردن لکه های ق�یر، رنگ و غ��یره بج�ز نفت از م�وادی دیگ�ر مث�ل بنزین ، تینر یا روغن ترمزاستفاده نکنید زیرا این م��واد به رنگ اتومبیل ت��ان آس��یب

جدی وارد می کند. برای پ��ولیش ک��ردن ب��دنه ابت��دا خ��ودرو را شستش��و داده و پس از خش��ک ک��ردن

تمامی قطرات آب با اس��تفاده از واکس��های اس��تاندارد، اتوم��بیل را پ��ولیش کنی��د و سعی کنید بیاد داشته باشید که حرکات دستتان باید خطی، منظم ، متق��اطع باش��د

ودستتان را نچرخانید پس از هر بار شستشو درحالیکه اتومبیل را به آهستگی میرانید، چند بار به ن��رمی

ترم��ز بگیری��د ت��ا مطمئن ش��وید که آب روی لنته��ای ترم��ز ب��اقی نمان��ده و آنه��اکامالخشک شده اند.

به منظور جلوگیری از شروع خوردگی رنگ و بدنه خودرو، هرگونه صدمه وارده به رنگ اتومبیل را بی درنگ لکه گیری کنید.

،قسمتهای ل��والی در موت��ور و دربه��ا ، قفل در موت��ور و ص��ندوق عقب ، قفل دربه��ا نگهدارنده تسمه ها را روغنکاری کنید.

رنگهای خودرو در دو نوع روغنی و متالیک تولید می شود ک��ه رن��گ متالی��ک عالوه بر کیفیت باالتر دارای الیه کیلر بوده که عالوه بر زیبایی ، درخشش بیشتری دارد .

در نصب اسپویلر دقت کنید که در محل مناسبی قرارگیرد و موجب گردش صحیح باد در انتهای خودرو شود تا نیروی تعادلی خوبی بر روی بدنه ایجاد کند.

: پایین آوردن ارتفاع خوردو از حد مشخصی موجب محاسن: پایین آوردن ارتفاع و نقطه ثقل خودرو ، تعادل بهتر در پیچ ها و کاهش

فشار سفره باد زیر بدنه است.معایب : استهالک بیشتر بدنه، خرابی کمک فنر وجلو بندی اشاره کرد.

:موتور را می توان در دو قسمت بازدید کردالف - بازدید آب و روغن

ب - بازدید سیستم جرقه و سوخت42

برای بازدید آب موتور باید درب رادیاتور هنگام سرد بودن موتور باز کرد رویت سانتیمتر از درب رادیاتور پایین تر باشد کافیست.۵آب در رادیاتور به شکلی که

:کم شدن آب در موتور امری طبیعی نبوده و باید به آن رسیدگی شود.توجه درب رادیاتور دارای دو سوپاپ فشار و خالء است که در هنگام گرم شدن موت��ور

و افزایش فشار آب، باعث باال رفتن نقطه ج��وش موت��ور ش��ده و در هنگ��ام س��رد ش��دن از ایج��اد خالء در رادی��اتور جلوگ��یری می کن��د کم ش��دن آب موت��ور در این

شرایط نشان دهنده خرابی درب رادیاتور یا حرارت بیش از حد موتور استخودروهای امروزی دارای بدنه ی کشیده و دوکی شکل هستند ، به عبارتی س��طح

کاپوت خودروی آنها شیب دار ب��وده و رادی��اتور نس��بت ب��ه موت��ور ق��د کوت��اه ت��ر و عریض تر است . دراین نوع خودرها با ریختن آب در رادیاتور سطح باالی موتور را پر نمی شود و باعث کاهش کیفیت خنک کاری موتور می شود بنابر این خودرو ها

نیاز به

هواگیری دارند تا فضای باالی موتور نیز پر از آب شود ک��ه ب��ا ب��از ک��ردن پیچ ه��ایمخصوص به هواگیری در سر سیلندر و ترموستات این کار صورت می گیرد.

درص��د۶۰مایع خنک کننده موتور ترکیبی از ضد یخ وآب مقطر است که با نس��بت ضد یخ با آب ترکیب می شوند که معموال با نس�بت کم�تری در ب�ازار اس��تفاده می

شود.عمر مفید ضد یخ تا دو سال است ولی با استفاده از حجم کمترضدیخ عمر مفی��د

آن نیز کاهش می یابد. برای تست واطمینان از سالمت ض��د یخ می ت��وان بخش��ی از آن را با ظرفی در فریزر قرارداد وتحملش را تست کرد که در ص��ورت یخ زدن آب جواب مشخص است ، عالوه ب��ر آن ض��د یخ کمی چ��رب ب��وده ورن��گ ش��فافی دارد از بین رفتن چربی و ماتی رنگ آن ازعالمتهای دیگر خرابی ضد یخ بشمار می

رود.

به نکات زیر توجه کنید :.3 درجه سانتیگراد است۹۳ تا ۸۰درجه حرارت نرمال آب موتور در حدود روز بخصوص در هوای گرم کنترل کنید۲۰آب رادیاتور را هر درب رادیاتور را هنگام گرم بودن موتور باز نکنیدضد یخ را در هر چها ر فصل استفاده کنیدضد یخ از خانواده الکلها بود در دو نوع اتانول و متانول گلیکول استفاده می شودوجود ضدیخ در آب رادیاتور حتی در فصل تابستان نیز مفی��د اس��ت زی��را عالوه ب��ر

کاهش نقطه انجماد آب باعثافزایش نقطه جوش ، جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی نیز می شود

بهترین زمان تعوض ضد یخ ابتدای فصل سرما استخودرو هایی که درب رادیاتور ندارن��د آب رادی��اتور از طری��ق مخ��زن انبس��اط کن��ترل

میشود..درمسافرتهای پر کار و گرم موتور را ناگهان خاموش نکنیداگر با خاموش کردن موتور فن سیستم خنک کننده روشن بماند موتور را خاموش

نگذارید و روشن کنید. و بعد از چند دقیقه و چند ب��ار گ��از دادن موت��ور را خ��اموشکنید و مطمئن شوید که فن خاموش شده است.

.ترموستات موتور چهار فصلی است وهیچگاه برداشته نمی شودبخاری موتور با آب گرم فعال می شود و ترموستات باعث زود گرم شدن بخ��اری

می شود.در صورت نداشتن ضد یخ در شرایط خاص می توان از آب صابون در موتور برای

جلوگ��یری از یخ زدن آب اس��تفاده ک��رد ولی به��تر اس��ت در طی ش��ب ک��ه موت��ور43

خ����اموش اس����ت آب موت����ور تخلی����ه ش����ود ت����ا موت����ور ت����رک نخ����ورد. کیلومتر، سطح آب را در رادیاتور بازدید کنید.۱۰۰۰ روزیا بعد از گذشت ۱۵هر

کیلومتر سالم بودن تسمه پروانه را بررسی کنید توجه کنید که خالص��ی۱۰۰۰۰هر سانتی م��تر قاب��ل قب��ول1تسمه بافشار دادن انگشت دست بر روی آن به اندازه

است.هر دو سال یک بار باید آب درون رادیاتور را خالی کرده و اقدام به تم��یز ک��ردن و

رسوب زدایی لوله های آن نمود.بوی سوختن صفحه کالچی را که در ترافیکهای سرباالیی و خودرو های باربر تولید

می شود ناشی از فشار زیاد بر لنت های صفحه کالچ است.

ترمز :.4هیچگاه بازدید ترم��ز را فرام��وش نکنی��د ارزش ح�رکت ک��ردن خ�ودرو ب��ه س��المت

ایستادن آن است..ترمز باید نیروی مناسبی برای ایجاد شتاب منفی در خودرو ایجاد کند

:کنترل تایرها.5 فشار باد الستیک ها را بررسی کنید . فشار باد الستیک ها در طول روز به دلیل

افزایش دما افزایش می یابد.

:شستشوی خودرو.6شستشو و واکس خودرو از جذب گرد وغبار و آلودگی پیشگیری می کند.

:بررسی منظم.7خودرو را برای کنترل و بررسی به طور منظم به مرکز خدمات ببرید

عواملی که به کاهش عمر باطری سرعت می دهد عبارتند از:.8

خوردگی قطبین باطری)محل اتصال بست ه��ایی ک��ه ب��ه موت��ور و دیگ��ر اج��زا می روند(که ناشی از عدم تمیز کردن و شستن به موقع است.

توجه نکردن به میزان آب باطری موجود در خانه های باطری و ی��ا مخل��وط ش��دن مواد مخرب آن.

.نشت کردن آب باطری از خانه ای به خانه ی دیگر باطری

نحوه صحیح نگهداری از باطری:.9در ص�ورتی ک�ه ب�ه م�دت زی�ادی از خ�ودرو اس��تفاده نمی کنی�د ب�اطری را از روی

خودرو باز کنید..از شارژکردن اضافی باطری بپرهیزیدسعی کنید هر هفته میزان آب اس��ید و تم��یز ب��ودن قط��بین ب��اطری را کن��ترل

کنید.سعی کنید اتومبیل را بیشتر در مکان های گرم پارک کنید)عمر باطری در اثر

سرمای زیاد کاهش می یابد(برای سرویس کامل قطبین باطری از آب جوش استفاده کنید و پس از تم��یز

کردن سطح آن از مقدار کمی گ�ریس ب��رای جلوگ��یری از خ��وردگی اس��تفادهکنید. این عمل معموال هر دو ماه یکبار انجام گیرد.

44

از جابجایی زیاد باطری پرهیز کنید و در هنگام پر کردن خانه ه��ا از آب اس��ید مراقب باشید زیرا ریختن آب اسید بر روی بدنه خودرو باعث پوس��یدگی آن

می شودبرای جا زدن بست ها از آچار استفاده کنید و هرگز با ضربه زدن سعی نکنید

که بست ها را به جای خودشان بزنید.

بنزین خودرو:.10باک بنزین را همیشه پر نگه دارید تا از تشکیل بخار آب و اضافه شدن آب به بنزین

که ورود آن ب�ه سیس�تم س�وخت رس�انی ب�اعث ص�دمات ج�دی ب�ه آن خواه�د ش�دجلوگیری شود.

کیلومتر تعویض نمائید. وسعی کنید از مارک ه��ای10000فیلتر بنزین را حداقل هر معتبر استفاده شود.

در ن��واحی گرمس��یری روکش پمپ را ب��از کنی��د. و در ای��ام بارن��دگی مج��ددا ب��رای جلوگیری از ورود رطوبت نسبت به نصب ان اقدام نمائی��د. هرچن��د این روکش ی��ک

محافظ برای پمپ برای جلوگیری از ضربات احتمالی نیز است.

تمیز نگه داشتن خودرو:.11 بسیاری از ج��اده ه��ای خ��اکی روی ماس��ه و خ��اک، روغن می ریزن��د ت��ا گردوغب��ار

کم��تری پخش ش��ود. ب��رای پ��اک ک��ردن این غب��ار روغ��نی از روی شیش��ه اتومبی��ل کافیست از خامه تارتار اس��تفاده کنی��د. آن را روی شیش��ه ریخت��ه س��پس ب��ا آب و

صابون تمیز و خشک کنید.برای براق ش��دن اتومبی��ل، آن را ب��ا نرم کنن��ده م��و دارای الن��ولین بش��ویید. ب��ا این

روش، انگار اتومبیل خود را تازه واکس زده اید. ضمن آنکه در هوای بارانی، ب��ارانبه راحتی از روی آن رد شده، کمتر لک خواهد شد.

شیشه جلوی ماشین را بع��د از ب��اران ب��ا نوش��ابه تم��یز کنی��د. آم��دن ب��اران بع��د از خشکی طوالنی هوا، شیشه جلو اتومبیل را بسیار کثیف می کند. برای خالص شدن از رگه ها و لکه ها، مقداری نوشابه روی شیشه بریزید و برای مح��افظت از رن��گ کاپوت یک حوله در پایین شیش��ه پهن کنی��د. حب��اب ه��ای نوش��ابه ج��رم ه��ا را پ��اک خواهد کرد. بعد از این مرحله، برای از بین بردن چسبندگی نوشابه و جلوگ��یری از جذب گرد و غبار، آن را از روی شیشه پاک کنید. چراغ های ماش��ین را ب��ا اس��تفاده

از شیشه شور و یک جفت جوراب کهنه زنانه برق بیندازید.شیشه های اتومبیل را با استفاده از دستمال مرطوب تمیز کنید. اگر برف پاک کن

1کثیف باشد، جهت جلوگیری از رگه انداختن به شیش��ه ، ۱ پیمان��ه آمونی��اک را ب�ا 4

پیمانه آب سرد مخلوط کنید. به آرامی تیغه های الستیکی برف پاک کن را بلن��د کنی��د و دو طرف پره ها را با یک پارچه نرم آغشته به محلول پاک و قب��ل از گذاش��تن در

جای خود با دستمال دیگر خشک کنید.

45

از محلول فوق برای تمیز کردن شیشه ها استفاده کنید. محلول را به همان ترتیب آماده کنید و داخل قوطی پالستیکی در دار بریزید. به محض کثیف شدن شیشه ها،

با یک اسفنج آن را تمیز و با پارچه ای نرم خشک کنید. 1

1 پیمانه جوش شیرین را داخل گالن آب بریزید و 4 پیمانه مایع ظرفشویی ب��ه آن4

اضافه کنید. تا نزدیکی سطح گالن آب اض��افه کنی��د. در آن را ببندی��د. خ��وب آن را ۱تکان دهید و در جایی نگه دارید. موق��ع اس��تفاده، ظ��رف را خ��وب تک��ان دهی��د و

گالن بریزید. آب گ��رم اض��افه کنی��د.۲پیمانه از آن را داخل سطل آبی با گنجایش خوب هم بزنید و از این محلول شوینده خانگی آماده استفاده کنید.

بعد از شستن اتومبیل و قبل از به حرکت درآورن آن، با استفاده از یک پارچه نرم آب اضافی را گرفته، بدنه ماشین را خشک کنید تا رگه های آب و لک روی ماش��ین

باقی نماند.

شستن اتومبیل زمانی که بدنه آن داغ است مثال بعد از رانن��دگی ی��ا زم��انی ک��ه در

آفتاب بوده است، لکه یا رسوب بر جا می گذارد. هیچ گاه ماشین را این موقع تمیزنکنید.

اگر شستشوي خودرو به موقع و درست انجام نگيرد ذرات گرد و غبار، شن، نم��ك پاشي هاي زمس��تان، گ��ل و الي و... آرام آرام روي رن��گ ايج��اد ض��ايعات ري��ز مي

نمايند و رنگ را خراب مي كنند ، حتي بعضي از مواد مانند فضوالت پرندگان يا گرده درختان نيز مي توانند به راح��تي ب��ه پوش��ش رن��گ نف��وذ

كرده و حفاظ رنگ را از بين ببرند. اگر شما هر روز از حوله يا دستمال براي تميز كردن خودرو استفاده نمايي��د ذرات

ريز و غبار روي سطح رنگ كشيده شده و ايجاد خراش هاي ريز مي نماييد س��پسرنگ كدر و آسيب پذير مي گردد.

بيشتر مردم فكر مي كنند خ�ودروي خ�ود را در م�اه دو ي�ا س�ه ب�ار باي�د شستش�و نمايند ولي شستشوی زياد نيز م��وجب آس��يب رس��يدن ب��ه رن��گ خ��ودرو مي ش��ود ضمن اينكه اگر خودرو در مدت طوالني در معرض نور شديد خورشيد ق��رار گ��يرد

كيفيت رنگ آن به شدت پايين خواهد آمد.موادي مانند صابون مايع يا پاك كننده هاي خانگي ب��راي تم��يز ك��ردن خ��ودرو ت��اثير

منفي روي رنگ و پوشش محافظ آن خواهد داشت. شستشو در كارواش اتوماتي��ك ن��ه تنه��ا ب��راي محي��ط زيس��ت خط��ري ن��دارد بلك��ه

عمليات شستشو نيز به طور صحيح وكام��ل انج��ام مي گ��يرد و ب��راي شستش��و از موادي استفاده مي شود كه مناسب رنگ خ��ودرو ب��وده و مي ت��وان از محص��والتي

كه تقويت كننده محافظ و براق كننده پوشش خودرو است، استفاده نمود.جهت تميز كردن خودرو از گل و گرد و خاك الزم است در ماه ح��داقل ي��ك ب��ار در

كارواش شسته شود.هيچگاه خودرو را در معرض نور مستقيم خورشيد قرار نداده ويا هنگام گرم ب��ودن

.بدنه آن را نشوئيدهميشه قبل از پوليش كردن، خودرو را بشوئيد و بدن��ه را در ح��الي پ��وليش نمائي��د

كه قطرات آب روي آن باقي نمانده باشد )ك��امال خش��ك باش��د ( ب��راي انج��ام اينعمليات از واكس هاي استاندارد استفاده كنيد.

46

هيچگاه براي تميز كردن قطعات براق فلزي از اشيا تيز ي��ا پ��اك كنن��ده ه��اي ق��وي استفاده نكنيد. الزم است خراشيدگي هاي عميق ويا آس��يب ه��ايي ك��ه از برخ��ورد

سنگ و يا تصادف جزئي بوجود آمده، را هر چه سريعتر رفع نماييد.در پايان هر فصل به خصوص فصل زمستان كه جاده ه��ا پ��ر گ��ل و الي و ي��ا نم��ك

پاشي شده مي باشند، زير خودرو را شستشو دهي��د. دقت كني��د ك��ه س��وراخ ه��ا و منافذ كف اتاق باز نباشد، چرا كه در اينصورت آب از اين منافذ به داخل اتاق نفوذ ك��رده و ب��ا گذش��ت زم��ان ب��اعث زن��گ زدن قطع��ات بدن��ه مي گ��ردد. همچ��نين از بازبودن سوراخ زير درها كه وظيف��ه خ��روج آب وارده ب��ه دره��ا را دارن��د اطمين��ان

حاصل نمائيد.بعداز شستشوي خودرو به آرامي و با احتياط رانندگي نمائيد و چند بارآهسته ترمز

بگيريد تا مطمئن شويد آب از روي لنت هاي ترمز خشك شده باشد.

به طور مرتب شيشه ها را از داخل و خارج با مايع شيشه پ��اك كن مرغ��وب تم��يز نماييد. شيشه جلو را قبل از نصب تيغه ب��رف پ��اك كن ه��اي ن��و بش��وئيد و شيش��ه عقب را از سمت داخل با پارچه نرم و با حركت چپ و راست تميز كنيد تا آس��يبي

به گرمكن هاي شيشه وارد نشود .براي زدودن يخ از سطح آينه ها از كاردك پالستيكي استفاده كنيد و تيغه هاي برف

پاك كن را در آب گرم و صابون بشوئيد .هيچگاه ازموادي كه محتوي سيليكون مي باش��ند ب��راي شستش��وي شيش��ه و آين��ه

استفاده نكنيد .قبل از نظافت صندلي ه��ا و م�وكت، داخ�ل ات��اق را گردگ�يري نمائي��د. ب��راي تم��يز

كردن اين قسمت ها از شوينده هاي خانگي رقي��ق ش��ده اس��تفاده نمايي��د و ب��راي تميز كردن روكش هاي چ��رمي مي تواني��داز ي��ك تك��ه پارچ��ه ن��رم و محل��ول آب و

صابون هاي ماليم استفاده نماييد.هيچگاه از بنزين، پارافين، تري كلرو اتيلن، الكل ياسفيدكننده هاي قوي جهت پ��اك

كردن قطعات پالستيكي شيشه ها، طلق چراغ ها و بدنه استفاده نكنيد.نوار كمربند را بيرون كشيده و با آب گرم و صابون معمولي بشوييد و اجازه دهي��د

بصورت طبيعي خشك شود.،مراقب باشيد آب به داخل قرقره كمربند نفوذ نكند و از نفت، پودر لباس ش��ويي

براق كننده هاي مبلمان و پوليش استفاده نكنيد .با توجه به وجود قطعات الكتريكي و الكترونيكي در داخل محفظ��ه موت��ور و اينك��ه

شستش�و ب�ا آب ب�اعث ايج�اد اتص��الي و آس��يب دي�دن قطع�ات م�ذكور مي ش�ود،.پيشنهاد مي گردد موتور و محفظه آن بجاي شستشو ، پاك شود

نگهداری خودرو در تابستان.12:استفاده از سایبان

از سایبان برای محافظت از خودرو در براب��ر ن��ور خورش��ید اس��تفاده کنی��د . پوش��ش صندلی ها و داش��بورد در براب��ر ن��ور خورش��ید تغی��یر رن��گ می دهن��د و اس��تفاده از

سایبان می تواند از این موضوع پیشگیری کند.

47

:عینک آفتابی برای خودرو درصورت مطابقت با قوانین از شیشه های با سایه رنگی بس��یار کم ب��رای جلوگ��یری

از اشعه ماوراء بنفش استفاده کنید.

:باتری را بررسی کنید در فاصله زمانی مختلف سالمت باتری را کنترل کنید و در ص��ورت نی��از آن را ب��ا آب

مقطر پر کنید . توجه داشته باشید که همه مدل ها نیاز به تامین آب ندارند.

:خنک شدن خودرو اجازه دهید خودرو و رادیاتور خنک شود . خنک شدن خودرو حداقل یک ساعت زم��ان نیاز دارد . در صورت قرار گرفتن خودرو در نور شدید خورشید دمای داخل خودرو

درجه سانتیگراد افزایش یابد.50می تواند به بیش از

سایر نکات:.13 درصد به مصرف س��وخت اتومبی��ل ش��ما70 کیلومتر با موتور سرد، تا 2حرکت تا

می افزاید. ولی برای گرم کردن موتور احتیاجی به گرم کردن در ح��الت درج��ا آن هم در زمان طوالنی نیست. زیرا برای گرم کردن موتور اغلب اتومبیل های جدی��د نیم دقیقه کافیست. در مورد اتومبیل های قدیمی می توانید پس از یک دقیق��ه راه

بیفتید. اما برای گرم کردن خودرو ابتدا کمی آهسته حرکت کنید. اگر لوله اگزوز اتومبیل شما صدای غیر عادی میده��د، ممکن اس��ت س��وراخ ش��ده

باشد.پیش از روشن کردن موتور اتومبیل خود ابتدا به ناحیه زیر کاپوت نگ��اهی بیندازی��د

تا ببینید آیا همه اجزا و وسایل در وضعیت مناس��بی هس��تند و ک��ار خ��ود را درس��تانجام می دهند یا خیر.

اگر سوپاپ تهویه کارتر نیز درست کار نکن��د ران��دمان و ب��ازده موت��ور ک��اهش می یابد و احتمال آلوده شده روغن موتور و روغن سوزی نیز هست.

توصیه می گردد در مواقعی ک��ه قص��د ک��ارواش خ��ودروی خ��ود را داری��د حتم��ا ب��ه موتور اجازه دهید ب��ه دم��ای نرم��ال خ��ود رس��یده و س��پس نس��بت ب��ه شستش��وی

خودرو اقدام نمائید. .همیشه باال رفتن غیر عادی آمپر حرارت موتور را جدی بگیرید،باال رفتن خیلی سریع آمپر درجه ح�رات می توان�د ب��ه دلی��ل گ��یرکردن ترموس��ات

خرابی واتر پمپ و یا تخلیه خیلی سریع آب رادیاتور به دلیل ب��از ش��دن جنت ه��ایرادیاتور و یا نشتی شدید از رادیاتورباشد.

باال رفتن آرام اما مدام آمپر درجه حرارت نیز به دلیل کمبود آب رادیاتور ، نشتی کم آب از رادیاتور و یا جنت ها و مسیرهای هدایت آب رادیاتور است.

از سالم بودن درب رادیاتور مطمئن باشید چون خ��رابی آن ب��اعث خ��روج آب در مواقعی که آب به دمای باال می رسد می شود و مرتبا سیستم نیاز به رفع کسری آب خواهد داشت و در دراز مدت باعث ایجاد رسوبات در جداره رادی��اتور و بلوک��ه شدن موتور می شود که باعث گرم کردن دائمی موتور خواهد ش��د و بای��د نس��بت

به تعویض رادیاتور و یا بازکردن ترموسات اقدام کرد.

عادت های غلط در رانندگی و نگهداری خودرو:نگه داشتن پدال ترمز در هنگام عبور از دست اندازها :.1

48

این کار فشار زیادی را به سیستم فنربندی، اکسل و سیستم ترمز اتومبی��ل وارد می کند. نحوه صحیح رد شدن از دست انداز به این صورت است که باید ط��وری برنام��ه ریزی کنیم که تا قبل از رسیدن به دست انداز سرعت را کم کرده باشیم و در هنگام

عبور از دست انداز ترمز به هیچ عنوان درگیر نباشد.

باال کشیدن ترمز دستی بدون نگه داشتن کلید آن :.2 کشیدن ترمز دستی بدون نگه داشتن کلید آن باعث خرابی چرخ دنده ه��ا و وارد آم��دن

فشار بیش از حد به سیم ترمز دستی می شود.

عدم تعویض به موقع روغن گیربکس :.3 واسکازین نیز مانند روغن های دیگ��ر نی��از ب��ه تع��ویض دارد ک�ه تع��ویض ب��ه موق��ع آن باعث روان کارکردن گیربکس سالمت گیربکس و...می شود. تعویض آن بس��تگی ب��ه

نوع روغن و گیربکس اتومبیل و شرایط کارکرد آن دارد. :تعویض یکبار در میان فیلتر روغن.4

گاهی دیده شده که افراد فیلتر روغن را ی��ک ب��ار در می��ان تع��ویض می کنن��د و اک��ثرا همین افراد از فیلتر های با کیفیت پایین استفاده می کنند. این ک��ار ب��اعث می ش��ود فیلتر عمل تصفیه را نتواند به صورت کامل انجام دهد و منجر به آسیب های جدی به موتور اتومبیل می شود ک��ه بع�دا متوج�ه می ش�ویم اگ�ر هرب��ار فیل��تر را ع�وض می کردیم و فیلتر مناسب جایگزین می کردیم چقدر از هزینه تعمیر موتور و ص��رف وقت

جلوگیری می شد.

درجا گرم کردن ماشین به مدت طوالنی :.5 این کار نه تنها مفید نیست بلکه ضرر زیادی هم به موتور وارد می آورد. درجا ک��ارکردن بیش از حد باعث گرم شدن بیش از حد منبع اگزوز می شود و این گرم��ا ب��ه موت��ور منتقل می شود که به نوبه خود برای موتور ضرر دارد. در زمستان بهتر اس��ت نهایت��ا یک دقیقه ماشین درجا کارکند سپس چند کیلومتر اولیه تا گرم ش��دن ماش��ین در ح��د

مطلوب را با سرعت پایین طی کرد.

:پایین آوردن شیشه به جای استفاده کردن از کولر در اتوبان.6 اگر یک اتومبیل در اتوبان کولرش روی درجه یک فن روشن باشد مص��رف س��وختش

درصد باز است کمتر است.۴۰از خودرویی که شیشه راننده آن

خالص نکردن دنده پشت چراغ قرمز و ترافیک :.7 این ک��ار ب��اعث وارد آم��دن فش��ار مض��اعف روی دو ش��اخه کالچ و گ��یربکس و.. می

شود.

:گرفتن ترمز و کالچ به صورت هم زمان برای نگه داشتن خودرو.8 این کار خود باعث می شود که متراژ ترمز افزایش پی��دا کن��د؛ زی��را زم��انی ک��ه کالچ درگیر است از نیروی ترمزی موتور نیز استفاده می شود و زمانی که کالچ و ترمز با هم فشار داده می شود خود باعث دیرتر ایستادن خ��ودرو می ش��ود به��ترین ک��ار این این است که ترمز را فش��ار داده و قب��ل از اینک��ه خ��ودرو ب��ه ل��رزش بیافت��د کالچ را

بگیریم.

:با سرعت پایین در الین سرعت حرکت کردن و بالعکس.9 بسیار دیده شده که رانندگانی با سرعت ه��ای بس��یار پ��ایین در الین س��رعت ح��رکت میکنند و در عوض رانندگانی با سرعت های زیاد در الین های کناری حرکت می کنن��د

که هر دو باعث ایجاد خطرات جبرا ن نا پذیری می شوند.49

:ریختن آب لوله کشی داخل رادیاتور.10 این کار باعث به وجود آمدن رسوبات ف��راوان در رادی��اتور و وات��ر پمپ و موت��ور می شود و بسیار دیده شده که حتی ب��اعث س��وختن واش��ر سرس��یلندر هم ش��ده اس��ت.

بهترین کار این است که آب را جوشانده و بگذاریم تا سرد شود و

دوباره آن را بجوشانیم هرچه دفعات سرد شدن و جوشاندن بیش��تر ش��ود آب س��الم تر می شود فقط دقت کنید که بعد از سرد شدن رسوبات در ته ظرف است پس از ریختن ته آب به داخل رادی��اتور خ��ود داری کنی��د البت��ه م��ایع ه��ای آم��اده هم در ب��ازار

هست که ولی روش اول قابل اطمینان تر است.

:ریختن آب لوله کشی داخل منبع شیشه شور.11 این کار باعث به وجود آمدن رسوبات فراوان در منب��ع ، ش��لنگ ه�ا، ن��ازل و پمپ آب خودرو می شود. برای ت��امین آب این قس��مت می ت��وان از روش ب��اال )قس��مت دهم(

استفاده کرد البته مایع های آماده هم در بازار هست .

:سنگین کردن بیش از حد خودرو.12 پر کردن صندوق عقب با وسایلی که به آن احتیاجی نیست ب�اعث ب�اال رفتن مص�رف

سوخت می شود. حداالمکان باید خودرو خود را سبک کنیم.

:نصب باربند در مواقعی که به آن نیاز نداریم.13 باربند را فقط باید زمانی ببندیم که به آن احتیاج داریم زی��را وج��ود باربن��د ب��اعث ب��اال

درصد می شود.۱۰رفت مصرف سوخت حداقل به میزان

:نشاندن کودک روی پای سرنشین جلوی خودروی ایربگ دار.14 این کار بارها دیده شده که بسیار هم خطرناک هست و در ی��ک تص��ادف کوچ��ک اگ��ر ایربگ باز شود حتما کودک خفه خواهد شد به��تر اس��ت همیش��ه ک��ودک روی ص��ندلی

مخصوص در ردیف عقب بشیند.

: استفاده از نور باال در مه.15 در شرایط مه آل�ود اس��تفاده از ن�ور ب�اال دی��د را کم�تر می کن��د. در این ش��رایط ن�ور

خودرو باید روی نور پایین باشد و اگر خودرو مه شکن دارد باید آن را روشن کرد.

:خاموش نکردن خودرو پس از طی مسافت طوالنی.16 این کار برای ماشین های گازوئیلی است نه بنزینی، بیشتر دیده شده رانن��دگان ص��بر

می کنند تا فن خودرو خاموش شود سپس موتور را خاموش می کنن��د. این ک��ار ص��دمات ج��دی ب��ه موت��ور وارد می کند. کارکردن بیش از حد باعث گرم شدن بیش از حد منبع اگزوز می شود و این گرما به موتور منتقل می شود که ب�ه نوب�ه خ�ود ب�رای موت�ور ض�رر دارد. اگ�ر خودرو بیش از اندازه گرم باش��د زم��انی ک��ه اتومبی��ل را خ��اموش ک��نیم سیس��تم فن

اتوماتیک روشن می ماند و نیازی به روشن گذاشتن ماشین نیست.

:تکیه پا به کالچ.17 بسیار دیده شده رانندگانی که وقتی حتی با دنده پنج در اتوبان حرکت می کنن��د پ��ای

خود را روی کالچ تکیه می دهند و کالچ کورس کامل خالصی را طی می کند ؛ این کار باعث فشار آمدن ب��ه

گیربکس می شود.50

جلو آوردن بیش از حد صندلی :.18 خیلی از افراد فکر می کنند هرچه صندلی جلوتر باشد تسلط راننده بیشتر می ش��ود

و به اصطالح دست فرمان خوب می شود. در واقع اینطور نیست، صندلی بای��د ط��وری ک��ه رانن��ده ک��امال راحت

باشد، قرار گیرد.

:گاز دادن قبل از خاموش کردن خودرو.19 این کار قبال در خودرو های کاربراتوری برای بهتر روشن شدن خودرو انجام می شد. ولی در خودروهای انژکتوری این کار مضر است زیرا زمانی ک��ه ش��ما گ��از می دهی��د وسپس سویچ را می بندید مق��داری ب��نزین نس��وخته ب��اقی می مان��د ک��ه خ��ود ب��اعث

خرابی سوزن انژکتور و بد کار کردن خودرو در هنگام استارت زدن می شود.

:گاز دادن قبل از روشن کردن خودروی انژکتوری.20 این کار قبال در خودرو های ک��اربراتوری ب��رای به�تر روش��ن ش��دن خ�ودرو انج��ام می

شد . ولی در خودرو های انژکتوری این کار بی فایده می باشد.

:پارک کردن خودرو خالف جهت خیابان.21 زمانی که شما خودروی خود را مثال در سمت راست خیابان به ص��ورت عکس پ��ارک

کنید، اگر خودرویی با شما برخورد کند شما مقصر حادثه شناخته می شوید.

:خاموش شدن خودرو به دلیل نداشتن سوخت.22 این کار در بعضی اوقات باعث سوختن پمپ بنزین می شود و اص��وال نبای��د گذاش��ت چراغ بنزین روشن شود زیرا رسوبات و ناخالصی های ت��ه ب��اک وارد مس��یر س��وخت

می شود و باعث اختالل در کار پمپ بنزین، فیلتر بنزین و نهایتا انژکتور می شود.

51

فصل ششم بهینه سازی مصرف

سوخت

: سوز کردن خودرو گاز(: CNGمزایا و معایب استفاده از گاز طبیعی) .1

گاز طبیعی سوختی با احتراق بهینه، پاکیزه وتمیز اس��ت ک��ه س��بب اف��زایش عم��ر می شود.تعمیرات موتور و کاهش

این سوخت قابل انتق�ال و مکش از مخ��زن اتومبی�ل نمی باش��د. بن�ابراین احتم�ال سرقت سوخت کاهش می یابد.

دقیق��ه زم��ان می8 ت��ا 5 دقیقه و آهسته آن 6 تا 5زمان سوخت گیری سریع بین برد.

از نظر ایمنی، گاز طبیعی ایمن تر است. زیرا گاز طبیعی برخالف بنزین در زمان وقوع حوادث وتصادفات در هوا نشر و پراکنده می گردد. اما حوضچه ه��ای ب��نزین

بر روی زمین ایجاد خطر آتش سوزی می کنند.از طرفی کپسول های ذخیره گاز مورد استفاده بسیارمس��تحکم ت��ر از تان��ک ه��ای

سوخت بنزینی می باشند. ط��راحی این کپس��ول ه��ا من��وط ب��ه اج��رای ش��دیدترین آزمون های ایمنی نظیر حرارت و فشارهای بسیار زیاد، تیر ان��دازی و برخورده��ای

شدید است.

مسائل ایمنی در خصوص سوخت های گازی: .252

ازCNGعموما خطر آتش سوزی در شرایط عادی کارکرد در واقع بسیار کم است. گاز سبکتر است و درفضا هوا

از هوا سنگین تر اس��ت و ب�ه تش�کیل حوض��چه در ن�زدیکیLPGپراکنده می شود. بخار زمین تمایل دارد.

عملکرد و کارائی وسائل نقلیه دو گانه سوز بنزین و گاز طبیعی: .3 درص��د ق��درت12 ت��ا 10 ( در ح��دود CNGبر حسب قدرت وسائل نقلیه دوگان��ه س��وز)

خود را بعلت اینکه گاز طبیعی جای اکسیژن در محفظه احتراق موت��ور را می گ��یرد، ازدست می دهند.

: موتور گازسوز داغ تر از یک موتور بنزینی است.4 موتورهای گاز سوز که از عملک��رد بنزی��نی تب��دیل ب��ه موتورگ��از س��وز ش��ده ان��د دارای اگزوزهائی با درجه حرارت بیشتر می باشند. موت��ور آنه��ا داغ ت��ر از موتوره��ای یگان��ه

سوز بنزینی است. در موتورهای بنزینی ، ت��أخیر ب��نزین ت��أثیر خن��ک کنن��ده ای در سیس��تم مکش دالیل :

سوخت و سیلندرها دارد. این امر در مورد گاز اتفاق نمی افتد. از طرفی یک مخلوط گ��ازی تمای��ل ب��ه اح��تراق

آهسته نسبت به بنزین دارد و ممکن است به هنگام عبور و خروج از سوپاپ ها باز هم در حال سوختن باشد.

CNG : و LPG تفاوت میان.5 CNG از متراکم کردن گاز طبیعی به دست می آید، اماLPGمحصول تقطیر و پاالیش

نفت خام در پاالیشگاه ها است.

بوی گاز درون خودرو :.6 سوز نظیر خودروهای بنزین سوز بدون بو هس��تند. اگ��ر در خودروه��ایCNGخودروهای

CNGسوز بوی گاز احساس کنید س��ریعا بای��د م��دار س��وخت رس��انی را از نظ��ر نش��ت احتمالی مورد بازرسی قرار دهید.

سوزLPG سوز به CNGعدم تبدیل خودرو .7

سوز:CNGتبدیل خودرو بنزینی به .8 باک مخصوصی در صندوق عقب خودروی شما نصب می شود و مداراتی که بتوان��د گ��از

را در جهت احتراق به سمت موتور هدایت کند، با آن مرتبط می شود.

هر چند وقت یک بار حتی در صورت عدم نیاز اجبnnاری از بnnنزین اسnnتفاده.9کنید:

استفاده هر چند وقت یک بار از بنزین ب��اعث روانک��اری مک��انیزم ک��اربراتور و آم��ادگیبهتر سیستم سوخت رسانی بنزین در مواقع الزم خواهد شد.

سوز:CNGنصب کیت مخصوص و تبدیل خودرو به  زمان الزم جهت.10 ساعت بیشتر وقت نمی گیرد، اما اف��زایش روز اف��زون تقاض��ا5 یا 4 انجام این تبدیل

برای انجام این تغییرات می تواند ب��ه واس��طه ازدح�ام ب��اعث ط��والنی ت��ر ش��دن زم��انانتظار مشتری شود.

در مخزن خودرو :CNG پی بردن به میزان.1153

روی داشبورد نصب این کار از طریق یک گیج الکترونیک مخصوص که در کنترل پانل یامی شود، انجام می گیرد.

: CNGحداکثر مسافت پیموده شده با  .12 خود ذخیره  لیتر بنزین، گاز طبیعی را در15 تا 10 به طور معمول معادل CNGیک باک

ع�دد  در اینkm/literمی کند. بدیهی است اگر م�یزان مص��رف خودرویت�ان را ب�ا واح�د به دست می آی��د ب��رایCNGضرب کنید، میزان مسافت تمایل پیمودن با یک باک پر از

سی سی این مسافت چ��یزی در1300مثال برای یک خودروی متوسط با حجم سیلندر کیلوم��تر خواه��د ب��ود. در ص��ورت نی��از ب��ا اف��زودن تع��داد ب��اک می ت��وان این155حدود

مسافت را افزایش داد.

:استفاده از گاز طبیعی فشرده در خودرو .13CNG به خاطر سه ویژگی مهم از سوخت های ب��نزین، گازوئی��ل و LPG.ایمن ت��ر اس��ت

است این بدان معنا است که این گ��از از587/0 برابر CNGاول آن که وزن مخصوص هوا نیز سبک تر است، بنابراین در

صورتی که نشت کند در جو صعود کرده و محو می شود. درج��ه س��انتیگراد اس��ت، در700 براب��ر CNGدوم این که درجه حرارت خود اش��تعالی  

درجه سانتیگراد است.455حالی که درجه حرارت خود اشتعالی بنزین از فوالده��ای آلی��اژی خ��اص و ب��ا رع��ایتCNGسومین م��ورد، این ک��ه باک ه��ای ذخ��یره  

باالترین سطوح ایمنیساخته می شوند که بسیار مستحکم تر و ایمن تر از باک های بنزین خودروها هستند.

در خودرو با فشار باالی گاز درون آن ایمن است:CNGباک ذخیره .14 از فوالدهای آلیاژی خاص و به ص��ورت ک��امال یکپارچ��ه س��اخته می CNGباک های ذخیره

شوند. هیچ نوع جوشی در ساخت این باک به کار نرفته و باک براساس استاندارد ه��ایمعتبر بین المللی قبل از نصب مورد تست قرار می گیرد.

به عالوه این باک ها به دیسک های پاره شونده ضد انفجار مجهز هستند ک��ه در ص��ورت افزایش بیش از حد فشار یا به هنگام آتش س��وزی این دیس��ک ه��ا پ��اره ش��ده و فش��ار

مخزن به شدت افت کرده و بخش اعظم گاز خارج می شود.

وجود باک ذخیره پرفشار گاز در خودرو حتی به هنگام تصnnادف های شnnدید.15نیز ایمن است:

CNGسال ها است که در کشورهایی چون نیوزیلند، ایتالیا، آرژانتین و آمریکا به عنوان سوخت خودروها م��ورد اس��تفاده ق��رار می گ��یرد و تم��ام این کش��ورها آن را ایمن ت��ر از

بنزین شناخته و اعالم کرده اند.

بnnرای موتnnور خnnودرو ضnnرری نداشnnته و بnnه آن آسnnیبCNGاسnnتفاده از  .16نمی زند:

اف��زایش خواه��د ی��افت. ب��هCNGعمر برخی از قطعات موت��ور در ص��ورت اس��تفاده از ب��اعثCNGعنوان مثال عمر مفید روغن موتور تا حد زیادی افزایش می یاب��د، چ��را ک��ه

آلودگی یا رقیق شدن روغن موتور نمی گردد. از طرفی چون هیچ گونه سربی به هم��راه روی شمع ها ایجاد نشده و عمر مفید ش��مع ها این سوخت نیست رسوبات سخت سرب

نیز تا حد چشمگیری افزایش می یابد.

کاهش و بهینه سازی مصرف سوخت:54

: راهکارهایی در جهت کاهش مصرف سوخت.1 کیلومتر در اتوبان ها و آزاد راه ها: 90-80حرکت با سرعتی بین

برای شروع حرکت نبایستی یکباره بر سر پدال گاز ضربه زده و بص��ورت ش��تابدار حرکت کنید . به یاد داش��ته باش��ید بیش��ترین م��یزان مص��رف ب��نزین در دن��ده ه��ای س��نگین و ب��ا دوره��ای ب��اال ی موت��ور رقم می خ��ورد . بیش��تر رانن��دگانی ک��ه ب��ا سرعتهای باال حرکت می کنند از ترمز بیشتري هم استفاده می کنند و این مس��اله

باعث افزايش مصرف سوخت مي شود.

ایnnراغ هnnولر و چnnل کnnعدم استفاده از قطعات و لوازم پر مصرف مث بزرگ جلو خودرو:

در هنگام استفاده از قطعات برقی مانند كولر و چراغ هاي بزرگ جلو ب��ا اف��زايشمصرف برق فشار مضاعفی را

بر دینام خودرو وارد کرده و باعث می ش��ود موت�ور ن�یروی بیش��تری را ص��رف ب�ه گردش درآوردن دینام کند حال تصور کنید عالوه بر استفاده غیر ضروری در هنگام توقفات طوالني مدت از چراغ های بزرگ ؛ عده اي عالوه ب��ر آن اق��دام ب��ه نص��ب المپ های غیر استاندارد با وات مصرفی باال هم مبادرت می ورزن��د. ك��ه مص��رف سوخت را افزايش مي دهد . جالب تر اینکه این نوع از المپ ها عالوه بر افزایش مصرف سوخت و نقض قوانین جاده ای فشار بیشتری را به دینام وارد می کن��د و حتی در مواردی سیم کشی اتومبی��ل را ب��ا آس��یب ه��ای ج��دی روب��رو می کن��د. در هنگام استفاده از کولر بايستي همه شیشه ها باال بوده و از ورود ه��وای ب��یرون از طريق هواكش ها به داخل خودرو ممانعت کنید . الزم به توضیح است در ص��ورتی

1-3که در روزهای گرم تابستان قصد روشن ک��ردن خ��ودرو را داری��د حتم��ا ب��رای دقیقه درب های خودرو را باز ک��رده ت��ا ه��وای گ��رم بط��ور كام��ل از خ��ودرو خ��ارج

شود .

رب وnاران مجnیر کnط تعمnتنظیم موتور و کنترل مصرف سوخت توس کار آزموده:

در دوره ه��ای زم��انی منظم جهت تنظیم��ات موت��وری ب��ه ی��ک تعمیرک��ار مطمئن مراجعه کرده و بعضی از قطعات مص��رفی را ب��ا توج��ه ب��ه دوره مص��رف تع��ویض نمائید . البته این شیوه نگهداری از خودرو باعث افزایش عمر مفید خودرو خواه��د شد و کاهش آالیندگی را سبب خواهد شد. بخصوص توص��یه می ش��ود در ص��ورت کاربراتوری بودن خودرو شما دلکو آن را به مگنت مجهز کنید تا با کاهش س��وخت و آالینده های خروجی اگزوز از ت��وان موت��وری بیش��تری به��ره ببری��د. فیل��تر ه��وای خودرو خود را مطابق با توصیه های خودرو سازان در دوره های مش��خص تع��ویض کرده و از استاندارد بودن آن اطمین�ان حاص�ل کنی�د در غ�یر اینص�ورت ب�ودن و ی�ا نبودن یک فیل�تر غ��یر اس�تاندارد در ه�واكش موت�ور ت�اثيري در حف�اظت موت�ور در مقابل ذرات گرد و غبار و ذرات معلق در هوا نخواهد داش��ت و عالوه ب��ر اف��زایش مصرف سوخت خرابی زود هنگام موت��ور را رقم خواه��د زد. از تع��ویض ب��ه موق��ع

شمع غافل نشده و بر اساس میزان کارکرد موتورآنها را تعویض کنید.

: تنظیم باد چرخ ها

55

چرخ ها غافل نشده و حتما م��یزان فش��ار ب��اد را ب��ر اس��اس از تنظیم دوره ای باد توص��یه ه��ای س��ازندگان خ��ودرو تنظیم ك��رده و در انتخ��اب الس��تیک ب��ه دس��تورات

کارخانجات الستیک سازی توجه کنید. کم بودن باد الستیک ها باعث فشار بیشتر بر موتور و سیستم تعلیق خواهد ش��د و کنترل خودرو را در شرایط مختلف دش��وارتر می کن��د. ض��منا اس��تفاده از رین��گ و

الستیک اسپرت نیز باعث افزایش مصرف سوخت می شود.

:عدم استفاده از قطعات غیر استاندارد استفاده از قطعاتی مثل سر اگزوزها و یا تغییراتی که منجر به انس��داد مس��یر دود خروجی از اگزوز شود باعث بروز اش��کال در ش��کل اح��تراق درون موت��ور خواه��د

شد .

خاموش کردن خودرو در پشت چراغهای قرمز طوالنی

:حرکت بعد از گذشت یک دقیقه از روشن بودن موتور با گذشت یک دقیقه از در جا کار کردن موتور خودرو در فصول گرم و س��رد س��ال می توانید با حرکت در س��رعت ه��ای کم ب��اعث گ��رم ش��دن هم زم��ان گ��یربکس ؛

موتور و دیفرانسیل شوید.عدم استفاده ازباربندخودرو در زمانهای غیر ضروری و یا استفاده از

باربندهای غیر استاندارد:

:باال بودن شیشه ها در سرعت های باال در صورتی که شیشه ها در س��رعت ه��ای ب��اال پ��ایین باش��ند ب��اعث پیچی��دن ب��اد در خودرو خواهد شد که انرژی بیشتری صرف شکستن مقاومت باد در برابر ح��ركت

خودرو خواهد شد .

:استفاده از روغن و واسگازین غیر استاندارد سفانه در بين دارندگان خودروهایی مدل پ��ایین ع��ده ای از رانن��دگان ب��ه تص��ورمتا

اینکه هرقدر چسبندگی روغن باالتر باشد میزان روانکاری موتور بهتر خواهد ب��ود.از روغن ها و واسگازین با شماره های باالتر از استاندارد

استفاده می کنند که این عمل غیر اصولی بوده و سبب فشار مض��اعف ب��ه اوي��ل پمپ خواهد ش��د . ض��منا اين س��فتي روغن ب��اعث اف��زايش مص��رف س��وخت هم

خواهد شد.

:پارک کردن خودرو در سایه بديهي است كه در فصل تابستان خودروه��ايي ك��ه در س��ايه پ��ارك مي ش��وند ني��از كمتري به خنك كاري اوليه در شروع حركت داش��ته و اس��تفاده از ك��ولر كم��تر مي شود ؛ ضمنا با كاهش تابش نور مستقيم خورشيد بر روي خودرو بخارات بنزین از

باک كمتر خواهد شد .

تمیز نگه داشتن موتور و بدنه خودرو با تمیز نگه داشتن بدنه و موتور خودرو به تبادل حرارتی بین اجزا خودرو و محی��ط کمک کنیم . میتوان گفت هر قدر گرمای موتور بهتر به محیط پیرامون انتقال پیدا کند موتور از بازده بیشتری برخوردار خواهد بود مثال در فصل تابس�تان ب��ا انباش��ته شدن گرما در موتور انتقال حرارت با مشکل روب��رو خواه��د ش��د و موت��ور ج��وش

می آورد .

56

قبل از عزیمت به سمت مقصد حتما مسیر را مورد ارزیابی قرار داده و از کوتاهترین مسیر ممکن تردد کنید .

:شناسائي عوامل افزايش دهنده مصرف سوخت و اجتناب ازآن . شيوه غلط رانندگي و حركت خودروها )باال رفتن دور موتور در ترافيك و يا1

رانندگي با سرعت زياد با دنده پائين(.. تنظيم نبودن موتور.2 . استفاده از تهويه مطبوع)كولر( و ساير تجهيزات جانبي برقي و گرمايشي3

خودرو. . تغيير سرعت ناگهاني خودرو.4. پائين بودن شيشه هاي خودرو در سرعت هاي باال.5. كم بودن باد الستيك ها و الستيك سابي.6. زاويه و انحراف داشتن چرخ ها نسبت به يكديگر.7. اضافه نمودن وزن خودرو با قرار دادن بار بر روي باربند.8. استفاده از روغن موتور بجاي روغن استاندارد خاص خودرو9

:شيوه صحيح رانندگي و حركت خودروها حتما سعي كني��د شيش��ه خ��ودروايجاد شرايط مناسب براي حركت خودرو:ا.

باال باش��د ت��ا خ��ودرو مق��اومت كم��تري در مقاب��ل هواداش��ته باش��د. از ك�ولر كم��تر استفاده نموده يا سعي كنيد كولر در مسيرهاي سرباالئي خاموش نموده و بيش��تر در مسيرهاي سر پائيني استفاده شود ترجيحا از كولر بصورت فاصله ه��اي زم��اني كوت�اه و چرخش��ي اس��تفاده نمائي��د. از تنظيم ب��ودن موت��ور خ�ودرو خ�ود اطمين��ان حاصل نمائيد و برنامه اي منظم براي تنظيم موت��ور خ��ودرو خ��ود در دوره ه��اي از پيش تعيين شده داشته باشيد باد الستيك هاي خودرو خود را بطور منظم كن�ترل وتنظيم نمائيد. وزن خودروي خود را با تجهيزات جانبي غير ضروري افزايش ندهيد.

اجتن��اب از زم��ان ه��اي اوجانتخاب زمان و مسnnير مناسnnب بnnراي حnnركت خnnودرو:ب. ترافيك براي استفاده از خودرو، هم زمان كردن فع�اليت ه�اي هم مس�ير، انتخ�اب مسيرهايي كه خودرو در زمان طي آن نياز به توقف كمتري دارد. )همانند بزرگراه

ها و جاده هاي كمربندي و مسيرهاي كم ترافيك(

رع��ايت ح��ق تق��دم و اص��ولرعnnايت قnnوانين و روش هnnاي صnnحيح در راننnnدگي:ج. رانندگي صحيح همراه با احترام به حقوق ديگران، رعايت س��رعت مج��از، معم��وال توسط سازندگان خودرو در دفترچه راهنما به كمترين م��يزان مص��رف س��وخت در يك سرعت معين اشاره شده است با انتخاب سرعت ف��وق در مس��يرهايي ك��ه در آن رانندگي انجام مي شود مي توان در مصرف سوخت صرفه ج��وئي نم��ود، ره��ا كردن پدال گاز از فاصله معقول از تقاطع ها و چراغ قرمزها، پرهيز از تن��د و كن��د كردن بي مورد حركت و استفاده از دنده متناسب ب��ا س��رعت خ��ودرو، اجتن��اب از ترمز ناگهاني، گاز دادن متناسب با دنده انتخاب شده در زماني كه خودرو در ح��ال

حركت است.

از وس��ايلاس��تفادهجايگزين كردن روش هاي ديگnnر بnnه جnnاي اسnnتفاده از خnnودرو: د. حمل و نقل عمومي، اگر در چند مكان نزديك ب��ه هم كاره��اي مختلفي داريم ابت��دا خودرو خود را در نزديكي يكي از مكان ها پارك نموده و پياده به مكان هاي م��ورد

نظر برويم، استفاده از وسايل ارتباطي)تلفن، اينترنت و...(

57

اتخاذ روش هاي نادرست رانندگي و عدم رعايت نكات اش��اره ش��ده ح��دودنكته: درصد به ميزان سوخت خودرو خواهد افزود. به اين ت��رتيب ب��ا ف��رض20 الي 12

لي��تر س��وخت ب��راي ه��ر خ�ودرو در روز هرخ��ودرو5/11متوس��ط م�يزان مص��رف لي��تر اض��افه مص��رف س��وخت840 ت��ا 495 ليتر و ساليانه 3/2 تا 4/1روزانه بين

600خواهد داشت. و بطور متوسط براي هر خ��ودرو در ص��ورت رانن��دگي ص��حيح ليتر صرفه جويي خواهد شد.

موتوري كه در دماي عملكردي بهينهنقش ترموستات در كاهش مصرف سوخت: ه. درصد صرفه جويي سوخت به همراه دارد و از لحاظ مصرف سوخت2كار كند تا

از عملكرد اقتصادي ت��ري برخ��وردار مي باش��د. نگه��داري روغن موت��ور در دم��اي صحيح سبب به حداقل رسيدن اصطكاك و سايش در قطع��ات موت��ور خ��ودرو مي گردد. فاصله بين استارت موتور و رسيدن دماي آن به شرايط عملكردي معم�ولي بايد كوتاه ترين زمان ممكن باشد. در اين صورت سايش موت��ور ب��ه علت انبس��اط نا متوازن فلزات مختلف و تشكيل بخارات خورنده و اسيدي در موتور ب��ه ح��داقل خود خواهد رسيد. در خودرو هاي مدرن و امروزي دماي ج��وش م��ايع خن��ك كنن��ده بايد به اندازه كافي باال باشد تا سيستم گرمايشي داخلي خودرو ب��ا ب��ازده مناس��ب

كار كند.

مطلوب بودن وضعيت هواي داخل خ��ودرو هنگ��امتهويه خودرو و مصرف سوخت:و. رانندگي اين امكان براي راننده فراهم مي آورد ك��ه رانن��دگي آس��وده ت��ري داش��ته باشد و بتواند دقت بيشتري در اين امر اعم��ال نماي��د. پنج��ره ب��از خ��ودرو در ح��ال حركت در سرعت هاي باال شديدا در مصرف سوخت ت��اثير دارد و م��وجب اتالف و

افزايش مصرف سوخت و در نتيجه ايجاد هزينه بيشتر خواهد شد.

استفاده از گاز طبيعيCNG:در بيشتر مناطق كشوردر دسترس است..1بسيار پاك مي سوزد و كمترين آاليندگي را دارد..2 بسيار ارزان و با صرفه است..3 هزينه مصرفي كمتري بر اقتصاد كشور تحميل مي كند..4

:تعويض به موقع فیلتر هوا و استفاده از فیلتر هواي استاندارد الف - فیلتر خ��ودرو ب��ا جلوگ�يري از ورود ناخالص��ي ه�اي موج�ود در ه��وا، م��انع از

آسيب رسيدن به بخش هاي داخلي موتور مي شود. ب - تعويض فیلتر هواي کارکرده نه تنها کاهش مصرف سوخت خودرو را به دنبال

دارد بلكه از موتور خودرو محافظت مي کند. % باعث صرفه ج��ويي در مص��رف س��وخت10ج - فیلتر هواي استاندارد تا ميزان

مي شود.

58

:استفاده از سوخت متناسب با سطح تکنولوژي و نياز خودرو الف- بکارگيري سوخت متناسب با سطح تکنولوژي و نياز خودرو سبب افزايش

عمر موتور و اجزاي آن و کاهش ميزان آالينده ها مي شود. ت - به توصيه هاي دفترچه راهنماي خودرو براي انتخاب نوع سوخت مصرفي

متناسب با تکنولوژي خودرو توجه کنيد.

:سرعت مناسبالف - سرعت بيشتر باعث مصرف سوخت بيشتر مي شود.

کيلومتر در ساعت است. 90 ب- مناسب ترين سرعت، ج - از رانندگي تهاجمي و شتاب دار پرهيز کنيد.

د - تخت گاز رفتن بنزين را هدر مي دهد.

رانندگي با دنده مناسب: دن��ده س��بب ک��اهش مص��رف5الف - استفاده از خودروه��اي مجه��ز ب��ه گ��يربکس

سوخت در بزرگراه ها مي شود. استفاده کني��د زي��را ک��اهش دور موت��ور، ک��اهش5ب - در سرعت مناسب از دنده

مصرف سوخت و استهالک موتور خودرو را به دنبال دارد.

ودداري ازnnدگي و خnnرايط در حين راننnnا و شnnوقعيت هnnني مnnپيش بي شتاب غير ضروري:

با در نظر گرفتن شرايط ترافيكي و رعايت فاصله ايمن با ساير وسايل نقليه مي توانيد به راح��تي هماهن��گ ب��ا جري��ان ترافي��ك ح��رکت ک��رده و از ترمزه��ا و ش��تاب گرفتن هاي بي مورد که باعث اف�زايش مص�رف س��وخت خ�ودرو ش��ما مي ش�وند

پرهيز کنيد.

:پرهيز از توقف هاي بي مورد الف - سفرهاي شهري خود را طوري برنامه ريزي کنيد که در ساعت هاي سنگين

ترافيك نباشد. ب - ايستادن و حرکت کردن مداوم در رانندگي موجب مصرف سوخت بيشتر

مي شود. ج - در توقف هاي طوالني مدت وسيله نقليه خود را خاموش کنيد.

د - سرد يا گرم بودن موتور مطرح نيست، توقف هاي بي مورد باعث اتالفسوخت، افزايش هزينه و آلودگي هوا مي شود.

تعويض به موقع روغن موتور روغن موتور خ��ودرو را طب��ق دس��تورالعمل س��ازنده وس��يله نقلي��ه انتخ��اب و

تعويض کنيد.

:تنظيم باد الستيك ها الف - باد الستيك بايد به ميزان توصيه شده براي خودرو در دفترچه راهنم��ا تنظيمش���������������������������������������������������������������������������������������������������������ود. ب - الستيک هاي کم باد باعث کاسته شدن از ايمني خ��ودرو و عم��ر الس��تيک مي

شوند.59

1.5ج - اگر الستیک های اتومبیل کم باد باشند، با مص��رف ه�ر لی��تر ب��نزین تقریب��ا کیلومتر کمتر راه خواهید پیمود. به عالوه الستیک های کم باد سریعتر س��اییده می شوند. پس به اندازه کافی هوا به الستیک برسانید. در فصل گرما الس��تیکهای گ��ل برفی و الستیک های یخ شکن را هرچه زودتر عوض کنید. این الستیک ه��ا مص��رف

سوخت را افزایش می دهند.

:اجتناب از حمل بار اضافيالف - چند لحظه اي را صرف خالي کردن صندوق عقب خودرو کنيد.

ب - حمل بار بيشتر با مصرف سوخت بيشتر همراه خواهد بود. ج - هرگونه تجهيزات و يا وسايلي که وزن خودرو را افزايش دهد موجب افزايش

مصرف سوخت خواهد شد.:زمان خاصی را برای بنزین زدن باید مد نظر داشت

الف - صبح هاي زود یا شب که هوای خنک تر است بنزین بزنید. بنزین هم مثل درجه18هرچیز دیگر در هوای گرم منبسط می شود. با افزایش دما به میزان

لیتر منبسط میشود. 1 لیتر بنزین تقریبا به انداز 50سانتیگراد، ب - هرگز باک را بیش از اندازه پر نکنید. کمی بگذارید خالی بماند. اگر باک

بنزین را تا خرخره پر کنید وقتی درب باک را ببندید و راه بیفتید اگر از سرباالییباال روید یا خودرو را در آفتاب پارک کنید بنزین از باالی باک بیرون می ریزد.

:ساير نکاتجلوگيري از سرريز شدن بنزين بهنگام سوخت گيري. .1 پارک کردن خودرو در محل مناسب در فصول مختلف سال )مک��ان ه��اي مس��قف،.2

سايه و ...(. استفاده مناسب از تجهيزات کمکي )کولر، بخاري و ...( .3بهتر است تا حد امکان صندوق عقب را خالی نگه دارید. .4 باربند به ویژه وقتی که بار روی آن باشد مقاومت بسیار زیادی در برابر هوا ایج��اد.5

می کند و جریان هوا را در اطراف اتومبیل تان مختل می سازد. اگر ناگزیر ش��دید باربند ببندید، دست کم بع��د از اتم��ام کارت��ان آن��را بازکنی��د و باربن��د را هم��ه ج��ا ب��ا

خودتان نبرید. پایین بودن شیشه های بغل مقاومت باد را افزایش می دهد. سعی کنید از دریچ��ه.6

های تهویه، دریچه سقفی، یا شیشه های بادگیر)سانروف( استفاده کنید. روشن کردن ک�ولر مس�تلزم مص��رف ب�نزین اض�افی اس�ت. وق�تی ک�ولر اتومبی��ل.7

روشن باشد با مصرف هر لیتر بنزین تقریبا یک کیلومتر کمتر طی میکنید. تا جایی که امکان دارد در سرباالیی ها کولر اتومبی��ل را خ��اموش کنی��د و در س��رازیری ه��ا

آنرا روشن کنید. بهتر است کولر را در فاصله های زمانی کوتاه روشن کنید. پیش از افزایش سرعت خودرو مطمئن شوید که کمی جلوتر مجبور نیستید ب��رای.8

عبور از چراغ چشمک زن، تقاطع یا پیچ، سرعت خود را کاهش دهید. یادت��ان باش��د ه��روقت پایت��ان را روی پ��دال ترم��ز می گذاری��د س��رعتی را ک��اهش.9

میدهید که برای رسیدن به آن بنزین مصرف کرده اید. )استهالک سیس��تم ترم��ز ولنت هم جای خود را دارد(

50اگر آهسته راه بیفتید و به ت��دریج س��رعت خ��ود را اف��زایش دهی��د، میتوانی��د ت��ا .10درصد در مصرف سوخت برای پیمودن این مسافت اولیه صرفه جویی کنید.

یکنواخت رانندگی کنی��د. موجه��ای توق��ف و ح��رکت ترافی��ک را در نظ��ر بگیری��د ت��ا.11 ناگزیر از توقف نشوید. قبل از رس��یدن ب��ه س��رباالیی، ب��ه ت��دریج س��رعت خ��ود را

60

افزایش دهید به این ترتیب خ�ودروی ش��ما بخش�ی از مس��یر را ب�دون زحمت طیمیکند.

كنترل جدي و مستمر معاينه فني وسايل نقليه موتوري..12اجراي دقيق قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي..13 تغي��يرات س��رعت در اث�ر ق�وس ه�ا. فواص�ل دي�د ع�رض راه و ش��يب عرض�ي ب�ر.14

مصرف بهينه سوخت تاثير مي گذارد. شيب طولي راه با ايجاد يك نيروي منفي در خالف جهت حركت وسيله نقلي��ه ي��ك.15

بار اضافي و در نتيجه مصرف سوخت بيشتر را به وسيله نقليه تحميل مي كند.استفاده از ظرفيت استاندارد وسايل استاندارد وسايل نقليه باري و مسافربري..16 استفاده از خودروهاي با فن آوري ن��وين)اس��تفاده از ابزاره��اي الك��ترونيكي و ري��ز.17

پردازندها( در صنعت خودروسازي باعث كاهش مصرف سوخت مي شود. درصد باعث صرفه ج��ويي5/7تنظيم موتور به موقع و تعمير و نگهداري خودرو تا .18

در مصرف سوخت مي شود.

61