ULTRASESİN BİYOFİZİKSELULTRASESİN BİYOFİZİKSELÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

VEVEULTRASESLE GÖRÜNTÜLEMEULTRASESLE GÖRÜNTÜLEME

Prof. Dr.Prof. Dr.

Mehmet Ali KÖRPINARMehmet Ali KÖRPINAR

ARİTMETİK BİLMECESİ:ARİTMETİK BİLMECESİ:

1)1) 16 – 7 = 0 ??? 16 – 7 = 0 ???

2)2) 72 x 70 = 630 ??? 72 x 70 = 630 ???

3)3) 72 x 70 = 1540 ??? 72 x 70 = 1540 ???

ULTRASES NEDİR?ULTRASES NEDİR?

• Ses kulağımızın duyabileceği frekans Ses kulağımızın duyabileceği frekans aralığına göre tanımlanır. 20 Hz den küçük aralığına göre tanımlanır. 20 Hz den küçük frekanslı ses dalgalarına frekanslı ses dalgalarına İNFRASESİNFRASES,, 20.00 20.00 Hz den büyük frekanslı ses dalgalarına ise Hz den büyük frekanslı ses dalgalarına ise ULTRASESULTRASES denir. denir.

• Boyuna dalga özelliğindeki ses Boyuna dalga özelliğindeki ses dalgalarının yayılabilmesi için dalgalarının yayılabilmesi için muhakkak yoğun bir ortam muhakkak yoğun bir ortam gerekmektedir.gerekmektedir. Çünkü bir kaynak Çünkü bir kaynak tarafından üretilen basınç değişiminin tarafından üretilen basınç değişiminin iletilebilmesi için yoğun bir ortam gerekir iletilebilmesi için yoğun bir ortam gerekir yani basınç değişimleri boşlukta iletilemez.yani basınç değişimleri boşlukta iletilemez.

• Ses dalgalarının yayılabilirliği ortamların skışabilirliği ile ters Ses dalgalarının yayılabilirliği ortamların skışabilirliği ile ters orantılıdır.orantılıdır. Bu yüzden ses hızı, çok büyük sıkışabilirliği olan gazlarda Bu yüzden ses hızı, çok büyük sıkışabilirliği olan gazlarda en yavaştır. Sıvılarda, gazlara göre bir yoğunluk artışı ve bununla en yavaştır. Sıvılarda, gazlara göre bir yoğunluk artışı ve bununla orantılı olarak sıkışabilirlikte bir azalma söz konusudur. orantılı olarak sıkışabilirlikte bir azalma söz konusudur.

Bu nedenle sıvılarda ve kemik hariç birçok dokuda sesin hızı Bu nedenle sıvılarda ve kemik hariç birçok dokuda sesin hızı

yaklaşık olarak birbirinin aynısı olup, gazlara göre oldukça yüksektir yaklaşık olarak birbirinin aynısı olup, gazlara göre oldukça yüksektir (Havada: 331 m∕sn, Civada: 1450 m∕sn, Yağda: 1450 m∕sn, Suda (Havada: 331 m∕sn, Civada: 1450 m∕sn, Yağda: 1450 m∕sn, Suda (50(5000 C ) : 1540 m∕sn, Beyinde: 1541 m∕sn, Kemikte: 4048 m∕sn). C ) : 1540 m∕sn, Beyinde: 1541 m∕sn, Kemikte: 4048 m∕sn).

• Katı ve sıvılarda ses hızı:Katı ve sıvılarda ses hızı: V = V = K K / / ρ ρ K:K: Katılarda Katılarda Young ModülüYoung Modülü, sıvılarda , sıvılarda Bulk Bulk Modülüdür. Modülüdür. ρ: ρ:

Ortamın yoğunluğudur.Ortamın yoğunluğudur.

• Gazlarda ses hızı:Gazlarda ses hızı: ccpp . . P PV =V =

ccvv .. ρ ρ P:P: gazın basıncı, gazın basıncı, ρ: ρ: gazın yoğunluğu, gazın yoğunluğu, ccpp:: sabit basınçtaki özgül ısı ve sabit basınçtaki özgül ısı ve c cvv:: sabit hacimdeki özgül ısıdır. sabit hacimdeki özgül ısıdır.

ULTRASES OLUŞUMU VE ULTRASES OLUŞUMU VE PİEZOELEKTRİK ETKİPİEZOELEKTRİK ETKİ

• Ultrases ilk olarak 1894 yılında Mary Curies Ultrases ilk olarak 1894 yılında Mary Curies ve eşi Pierre tarafından, Piezoelektrik (basınç ve eşi Pierre tarafından, Piezoelektrik (basınç elektriklenmesi) özelliği olan kristaller elektriklenmesi) özelliği olan kristaller (Quartz, Tourmaline, Lityum Sülfat, (Quartz, Tourmaline, Lityum Sülfat, Kadmiyum Sülfat ve Çinko Sülfat) yardımı ile Kadmiyum Sülfat ve Çinko Sülfat) yardımı ile üretildi.üretildi.

• Ayrıca son yıllarda yapay seramik kristaller Ayrıca son yıllarda yapay seramik kristaller (Baryum Titanat, Kurşun Titanat) de (Baryum Titanat, Kurşun Titanat) de kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

Piezoelektrik kristale uygulanan basınç Piezoelektrik kristale uygulanan basınç ile oluşan kutuplaşmaile oluşan kutuplaşma

+ + + + ++ + + + +

+ + + ++ + + +

a) Normal b) Kısalmış c) Uzamış a) Normal b) Kısalmış c) Uzamış

Piezoelektrik kuars kristalinde, Piezoelektrik kuars kristalinde, basınç uygulaması sonucu oluşan molekülsel basınç uygulaması sonucu oluşan molekülsel

kutuplaşmakutuplaşma

+

-

Sinüsoidal elektrik akımının veya manyetik alanın, Sinüsoidal elektrik akımının veya manyetik alanın, kristaller tarafından basınç dalgalarına çevrilmesi ile kristaller tarafından basınç dalgalarına çevrilmesi ile ultrases dalgaları oluşur. ultrases dalgaları oluşur.

Bu işlemi yapan aygıtlara da Bu işlemi yapan aygıtlara da TRANSDÜSERTRANSDÜSER denir. Yani denir. Yani transdüserler bir formdaki enerjiyi bir başka forma transdüserler bir formdaki enerjiyi bir başka forma çevirebilen aygıtlardır.çevirebilen aygıtlardır.

+ + +

- - - -

Ultrases üreten transduserlerin metaryellerinde Ultrases üreten transduserlerin metaryellerinde aşağıdaki özellikler olmalıdır:aşağıdaki özellikler olmalıdır:

1- Titreşim modları için piezoelektrik 1- Titreşim modları için piezoelektrik karakteristiklere sahip olmalı,karakteristiklere sahip olmalı,

2- Homojen bir yapıya sahip olmalı,2- Homojen bir yapıya sahip olmalı,

3- Arzu edilen şekil ve büyüklükte çalışılmasına 3- Arzu edilen şekil ve büyüklükte çalışılmasına olanak vermelidir,olanak vermelidir,

4- Sıcaklık nedeniyle özelliklerinde değişim çok az 4- Sıcaklık nedeniyle özelliklerinde değişim çok az olmalı, olmalı,

5- İç direnci mümkün olduğu kadar düşük olmalı,5- İç direnci mümkün olduğu kadar düşük olmalı,

6- Fiziksel ve Kimyasal özelliklerini uzun süre 6- Fiziksel ve Kimyasal özelliklerini uzun süre muhafaza etmeli, muhafaza etmeli,

Çeşitli tiplerde Ultrasonik Transduserler Çeşitli tiplerde Ultrasonik Transduserler vardır.vardır.

Bunlar:Bunlar:• PİEZOELEKTRİK TRANSDUSERLER (10 kHz ile 20 PİEZOELEKTRİK TRANSDUSERLER (10 kHz ile 20

GHz arası)GHz arası) • MAGNETOSTRİKTİVE TRANSDUSERLER ( 100 kHz ) MAGNETOSTRİKTİVE TRANSDUSERLER ( 100 kHz )

• MEKANİKSEL TRANSDUSERLER ( 50 kHz de sirenler MEKANİKSEL TRANSDUSERLER ( 50 kHz de sirenler gibi)gibi)

• ELEKTROMAGNETİK TRANSDUSERLER ( 50 kHz için ) ELEKTROMAGNETİK TRANSDUSERLER ( 50 kHz için )

• ELEKTROSTATİK TRANSDUSERLER ( 100 MHz ELEKTROSTATİK TRANSDUSERLER ( 100 MHz üstünde )üstünde )

Metabolik transduserlerMetabolik transduserler

TRANSDUSERLERDE REZONANSTRANSDUSERLERDE REZONANS

• Kristalin içinde, geriye yansıyan enerjinin, Kristalin içinde, geriye yansıyan enerjinin, yeni titreşimlerle oluşan girişimi sonucu yeni titreşimlerle oluşan girişimi sonucu transduser içinde STATİK BASINÇ dalgaları transduser içinde STATİK BASINÇ dalgaları oluşturur. oluşturur.

• Bu bir rezonans olayıdır. Eğer kristal iki ucu Bu bir rezonans olayıdır. Eğer kristal iki ucu kapalı bir boru gibi düşünülürse oluşacak kapalı bir boru gibi düşünülürse oluşacak rezonans için kristalin kalınlığı (rezonans için kristalin kalınlığı (ll), yarım dalga ), yarım dalga boyunun tek sayılarla ifade edilen tam boyunun tek sayılarla ifade edilen tam katlarına eşit olmalıdır. katlarına eşit olmalıdır. ll = (2n-1) . λ / 2 = (2n-1) . λ / 2 ( n= 1,2,3...) olmalıdır. ( n= 1,2,3...) olmalıdır.

• Bu ifadeye göre trandüserin temel rezonans Bu ifadeye göre trandüserin temel rezonans frekansı (f), n= 1 ve (v) ultrasesin ortamdaki frekansı (f), n= 1 ve (v) ultrasesin ortamdaki hızı olmak koşuluyla; hızı olmak koşuluyla; f = v / 2 f = v / 2 ll dir. dir.

• Ultrasesin değişik ortamlardan Ultrasesin değişik ortamlardan yansımasını sağlayan yani ortamın yansımasını sağlayan yani ortamın yansıtıcı özelliğine yansıtıcı özelliğine AKUSTİK AKUSTİK EMPEDANSEMPEDANS denir. denir.

Ayrıca akustik empedans (Z) Ayrıca akustik empedans (Z) ortamların akustik momentidir ortamların akustik momentidir şeklinde de tanımlanabilir. şeklinde de tanımlanabilir.

Z = v . dZ = v . d

v:v: ortamdaki sesin hızı, ortamdaki sesin hızı,

d:d: ortamın yoğunluğu, ortamın yoğunluğu,

2

2 1

2 1

z z%yansıma .100

z z

1 2

2 1

4z z%kırınım x100

z z

Ultrases kullanımı sırasında görüldüğü gibi oluşacak

yansıma, yayılma, kırınma için ortamın akustik empedanslarını bilmek yeterlidir.

• Yansıma düzlemine gelenYansıma düzlemine gelen ( I ( Ii i ),), yansıyan yansıyan ( I( Irr ) ) ve ve kırılmaya uğrayan kırılmaya uğrayan ( I( It t ) ) ses dalgalarıdır.ses dalgalarıdır.

• Eğer iki ortamın akustik empedansları eşit ise yansıma Eğer iki ortamın akustik empedansları eşit ise yansıma olmayacaktır. Bu durumu geçekleştirmek için hedef olmayacaktır. Bu durumu geçekleştirmek için hedef dokuların ultrasesle ışınlaması sırasında deri ile dokuların ultrasesle ışınlaması sırasında deri ile prop arasına, akustik empedansı derinin akustik prop arasına, akustik empedansı derinin akustik empedansına eşdeğer olan bir krem veya özel empedansına eşdeğer olan bir krem veya özel eriyikler sürülmektedir.eriyikler sürülmektedir.

• Böylece deri ile prop arasında kalan eriyikler, Böylece deri ile prop arasında kalan eriyikler, ultrasesin tam yansımasına neden olan hava ultrasesin tam yansımasına neden olan hava kabarcıklarını ortadan kaldırmış olacaklardır. Probun kabarcıklarını ortadan kaldırmış olacaklardır. Probun (transduserin) diğer yüzünün hava ile temasta olması, (transduserin) diğer yüzünün hava ile temasta olması, transdüser yüzeyinde hemen hemen bir tam yansıma transdüser yüzeyinde hemen hemen bir tam yansıma oluşmasını sağlar.oluşmasını sağlar.

• Ultrases ışımasının, yayılma Ultrases ışımasının, yayılma doğrultusuna dik olacak şekilde, doğrultusuna dik olacak şekilde, birim alandan geçen miktarına birim alandan geçen miktarına ULTRASESİN ŞİDDETİULTRASESİN ŞİDDETİ denir. Bu denir. Bu şiddet;şiddet; 2

2 2 pI 2 f .d.v.A

2.d.v

birimi: watt/m2A: ses dalgalarının genliği, P: basınç genliği, v: sesin

hızı, d: ortamın yoğunluğu, f: frekans

Ultrases şiddetinin uzaklıkla Ultrases şiddetinin uzaklıkla değişimideğişimi

• rr11 ve r ve r22 yarıçaplı iki küresel ses dalgasının şiddetleri I yarıçaplı iki küresel ses dalgasının şiddetleri I11

ve Ive I22 ve alanları A ve alanları A11 ve A ve A22 ise her dalganın gücü: ise her dalganın gücü:

PP11 = A = A11 . I. I11 = 4 ∏ r = 4 ∏ r11²².. I I11 ve ve

PP22 = A = A22 . I . I22 = 4 ∏ r = 4 ∏ r22²².. I I22 dir. dir.

• Aynı kaynaklı iki küresel dalganın rAynı kaynaklı iki küresel dalganın r11 ve r ve r22 yarıçapları yarıçapları arasındaki enerji kaybı önemsiz olduğu için Parasındaki enerji kaybı önemsiz olduğu için P11 ≈ P ≈ P22

alınabilir vealınabilir ve

II11 r r22²² = = elde edilmiş elde edilmiş

olur.olur.

II22 r r11²²

Ultrases dalgasının Ultrases dalgasının şiddetinin değişim bölgelerişiddetinin değişim bölgeleri

a) Yakın bölgea) Yakın bölge (FRESNEL BÖLGESİ):(FRESNEL BÖLGESİ): Ultrases ışın şiddeti bu bölgede uniform bir dağılım gösterir. Ultrases ışın şiddeti bu bölgede uniform bir dağılım gösterir.

Bu bölgenin uzunluğu, yani son maksimum ışın şiddetinin Bu bölgenin uzunluğu, yani son maksimum ışın şiddetinin bulunduğu son nokta:bulunduğu son nokta:

formüiü ile belirlenir. Burada formüiü ile belirlenir. Burada r: r: Transduserin çapı, Transduserin çapı, λ = λ = Ultrases ışınının Ultrases ışınının

dalga boyudur.dalga boyudur.

b) Uzak Bölgeb) Uzak Bölge (FRAUNHOFER BÖLGESİ):(FRAUNHOFER BÖLGESİ): Frensel bölgesinin ötesinde olan bu bölgede ışınlar yatay Frensel bölgesinin ötesinde olan bu bölgede ışınlar yatay

dağılıma tabidir. Bu bölge dışında Ultrases ışınlar ıraksımaya ve dağılıma tabidir. Bu bölge dışında Ultrases ışınlar ıraksımaya ve saçılmaya başlar. saçılmaya başlar.

Oluşan ıraksama:Oluşan ıraksama:

θ = θ = dağılma açısıdır. dağılma açısıdır. formülü ile açıklanmaktadır.formülü ile açıklanmaktadır.

2

max

rX

Sin θ = 0,61 λ r

Ultrasesin soğurulmasıUltrasesin soğurulması

• Doku üzerine gönderilen ultrases ışınının belli Doku üzerine gönderilen ultrases ışınının belli bir kısmı ortamın viskozitesinin yenilmesi bir kısmı ortamın viskozitesinin yenilmesi sırasında soğurularak harcanır. Soğurulan sırasında soğurularak harcanır. Soğurulan ultrases miktarı, dokunun derinliği (x) ve ultrases miktarı, dokunun derinliği (x) ve ışının frekansı ile doğru orantılıdır. Ultrases ışının frekansı ile doğru orantılıdır. Ultrases şiddet değişimi exponansiyeldir. Oluşan şiddet değişimi exponansiyeldir. Oluşan değişim förmülü:değişim förmülü:

II2 2 = I= I11 . e . e – x.α– x.α

α:α: cm’deki soğurma katsayısı, cm’deki soğurma katsayısı, x: x: derinlik’dir.derinlik’dir.

• Soğurma katsayısı için: Soğurma katsayısı için: α = ( 0,1151 / v ) . α = ( 0,1151 / v ) . II verilmektedir . Birimi de : (dB/sn) verilmektedir . Birimi de : (dB/sn)

Girginlik ve yarılanma kalınlığıGirginlik ve yarılanma kalınlığı

• Şiddet değişimi sırasında, Şiddet değişimi sırasında, α.x = 1α.x = 1 yapan yapan derinliğe ortamın derinliğe ortamın GİRGİNLİĞİGİRGİNLİĞİ denir. denir. Bu sırada Ultrasesin şiddeti, ilk Bu sırada Ultrasesin şiddeti, ilk şiddetinin şiddetinin e = 2,71e = 2,71’de birine düşmüş ’de birine düşmüş demektir.demektir.

• Ayrıca Nükleer Tıp ve Radyolojide Ayrıca Nükleer Tıp ve Radyolojide

kullanılan, ışının soğurulmasını kullanılan, ışının soğurulmasını tanımlayan ve gelen ışın şiddetini yarıya tanımlayan ve gelen ışın şiddetini yarıya indiren soğurucu kalınlığına indiren soğurucu kalınlığına YARILANMA KALINLIĞIYARILANMA KALINLIĞI denir denir

Çeşitli dokularda ve kanda Çeşitli dokularda ve kanda YARILANMA ve GİRGİNLİKYARILANMA ve GİRGİNLİK

ULTRASESİN ETKİLERİULTRASESİN ETKİLERİ

1) Isı etkisi:1) Isı etkisi:• Ultrasesle ışınlanmış bir dokuda oluşan sıcaklık Ultrasesle ışınlanmış bir dokuda oluşan sıcaklık

artımı;artımı; a) Dokunun soğurma katsayısına,a) Dokunun soğurma katsayısına, b) Dokuya giren ultrases enerji miktarına b) Dokuya giren ultrases enerji miktarına

(kullanılan ışının devamlı veya aralıklı olmasına, ışın (kullanılan ışının devamlı veya aralıklı olmasına, ışın şiddetinin dağılımına),şiddetinin dağılımına),

c) Ultrases dalgalarının frekansına,c) Ultrases dalgalarının frekansına, d) Hedef dokunun önünde ve arkasında d) Hedef dokunun önünde ve arkasında

bulunan kuvvetli yansıtıcı dokuların varlığına bağlıdır.bulunan kuvvetli yansıtıcı dokuların varlığına bağlıdır.

• Hedef doku içinde yayılan Ultrases dalgasının taşıdığı Hedef doku içinde yayılan Ultrases dalgasının taşıdığı enerji, dokuda sıcaklık artımına neden olur. Birim enerji, dokuda sıcaklık artımına neden olur. Birim hacımdaki dokuda ısı oluşum oranı (Q . V) :hacımdaki dokuda ısı oluşum oranı (Q . V) :

Q . V = 2 . α . IQ . V = 2 . α . I burada; burada; α: soğurma katsayısı, I: ultrases şiddetidir.α: soğurma katsayısı, I: ultrases şiddetidir.

2) Mekaniksel ve kavitasyon 2) Mekaniksel ve kavitasyon etkisi:etkisi:• Ultrasesin uygun koşullar altında oluşturacağı Ultrasesin uygun koşullar altında oluşturacağı

mekaniksel kuvvet, ultrases titreşimi nedeniyle mekaniksel kuvvet, ultrases titreşimi nedeniyle makro moleküllerde ve membran yapılarında makro moleküllerde ve membran yapılarında yırtılmalar ve kopmalar oluşturmaktadır.yırtılmalar ve kopmalar oluşturmaktadır.

• Ancak Ultrases dalgalarının ürettiği mekaniksel Ancak Ultrases dalgalarının ürettiği mekaniksel kuvvetlerin oluşturduğu en büyük hasar, içinde kuvvetlerin oluşturduğu en büyük hasar, içinde gaz veya buhar olan küçük kabarcıkların gaz veya buhar olan küçük kabarcıkların (KAVİTASYON)(KAVİTASYON) birleşmesi sonucu ortaya birleşmesi sonucu ortaya çıkan şok dalgaları ve kesikli dalgalardır. çıkan şok dalgaları ve kesikli dalgalardır.

3) Biyolojik etkisi:3) Biyolojik etkisi: Yeteri kadar enerji yüklü ultrases ışını herhangi Yeteri kadar enerji yüklü ultrases ışını herhangi

bir bir biyolojik yapıya yöneltilirse ya ısınma ya bir bir biyolojik yapıya yöneltilirse ya ısınma ya da kavitasyonla haraplanma ve ya her iki etki da kavitasyonla haraplanma ve ya her iki etki birlikte oluşabilir. MHz seviyesinde bir ultrases birlikte oluşabilir. MHz seviyesinde bir ultrases dalgasıyla ışınlanmış;dalgasıyla ışınlanmış;a) İzole edilmiş makromoleküllerde,a) İzole edilmiş makromoleküllerde,

b) Enzimlerde,b) Enzimlerde,

c) Membranlar ve hücre içi organellerde c) Membranlar ve hücre içi organellerde

yaşama süresi, morfolojik değişimler, yaşama süresi, morfolojik değişimler, biyokimyasal, hareketsel ve genetik değişimler biyokimyasal, hareketsel ve genetik değişimler gözlenmiştir.gözlenmiştir.

ULTRASESİN KULLANIMIULTRASESİN KULLANIMI

1- Endüstride kullanımı (20-60 kHz):1- Endüstride kullanımı (20-60 kHz):

a) a) Havada yayılabilirliği nedeniyle:Havada yayılabilirliği nedeniyle: Hırsıza karşı alarm yapımında, Hırsıza karşı alarm yapımında, kemirici hayvanların uzaklaştırılmasında,kemirici hayvanların uzaklaştırılmasında,

b) b) Sıvıda yayılabilirliği nedeniyle:Sıvıda yayılabilirliği nedeniyle: Kavitasyonsuz olarak derinlik Kavitasyonsuz olarak derinlik ölçümlerinde, sonar ve radar olarak hedef tayinlerinde,ölçümlerinde, sonar ve radar olarak hedef tayinlerinde,

c) c) Katılarda yayılabilirliği nedeniyle:Katılarda yayılabilirliği nedeniyle: Metal ve plastik kaynak Metal ve plastik kaynak yapımında, üretimde kalite kontrolünde, yapımında, üretimde kalite kontrolünde,

2- Medikal alanda kullanımı (102- Medikal alanda kullanımı (1033-10-1055 KHz)KHz)

• a) Diagnostik (tanısal) olarak:a) Diagnostik (tanısal) olarak: Ultrases diğer tanı Ultrases diğer tanı sistemlerine göre yumuşak dokuları da sistemlerine göre yumuşak dokuları da görüntüleyebilmesi ve iyonize edici etkisinin olmayışı görüntüleyebilmesi ve iyonize edici etkisinin olmayışı gibi özellikleri nedeniyle son 20 yılda çok geliştirildi. gibi özellikleri nedeniyle son 20 yılda çok geliştirildi. Bilgisayar teknolojisinin katkısı ile gelişen değişik Bilgisayar teknolojisinin katkısı ile gelişen değişik modlar yardımıyla görüntüleme aygıtı olarak modlar yardımıyla görüntüleme aygıtı olarak kullanmaktadır.kullanmaktadır.

• b) Terapötik (tedavisel) olarak:b) Terapötik (tedavisel) olarak: Fizyoterapi Fizyoterapi uygulamalarında, cerrahide, hipertermi etkisi ile uygulamalarında, cerrahide, hipertermi etkisi ile kanserli hücrelerin yokedilmesinde, kemiklerin kanserli hücrelerin yokedilmesinde, kemiklerin kaynamasında, dişçilikte oyuk açımında, gözde kaynamasında, dişçilikte oyuk açımında, gözde katarakt tedavisinde, böbrek taşlarının katarakt tedavisinde, böbrek taşlarının parçalanmasında, kan akımının ölçülmesinde v.s. parçalanmasında, kan akımının ölçülmesinde v.s. kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Ultrasesin Hipertermi etkisiUltrasesin Hipertermi etkisi

HAIFU (High intensity focused HAIFU (High intensity focused ultrasound) sisteminin ana ultrasound) sisteminin ana

parametreleri, parametreleri, • Tedavi için hedef dokuda ideal odaklanma Tedavi için hedef dokuda ideal odaklanma

boyutları: 1,1 mm X 5,6 mm boyutları: 1,1 mm X 5,6 mm • Lokal bölgede Ultrases şiddet değişimi: Lokal bölgede Ultrases şiddet değişimi:

5.000 W/cm5.000 W/cm22 ile 25.000 W/cm ile 25.000 W/cm22 • Tedavi frekans aralığı: 0.8 MHz ile 2.4 MHz Tedavi frekans aralığı: 0.8 MHz ile 2.4 MHz

arasında,arasında,• Hedef organda hareketle oluşan Hedef organda hareketle oluşan

yoğunlaşma hatası: ± 1 mm dir.yoğunlaşma hatası: ± 1 mm dir.• Sistemin gürültü düzeyi: ≤ 65 dB (A) dır.Sistemin gürültü düzeyi: ≤ 65 dB (A) dır.• Parametrelerin kontrolu Real - time Parametrelerin kontrolu Real - time

görüntüleme ile yapılıyor,görüntüleme ile yapılıyor,• 1 saniyede hedef dokudaki sıcaklık artımı 1 saniyede hedef dokudaki sıcaklık artımı

65-10065-10000 C oluyor C oluyor

ÖRNEK PROBLEMLERÖRNEK PROBLEMLER

1-1- Duyulabilen frekans aralığındaki (20- Duyulabilen frekans aralığındaki (20-20.000 Hz) ses dalgalarının dalga boylarını 20.000 Hz) ses dalgalarının dalga boylarını bulunuz. (Havada ses hızı: v= 343 m/sn)bulunuz. (Havada ses hızı: v= 343 m/sn)Kullanılacak formül: Kullanılacak formül: v = λ . fv = λ . f

2-2- Bir jet uçağının ses şiddeti 102W/m Bir jet uçağının ses şiddeti 102W/m22 dir (30 dir (30 m uzaklıkta iken). Bu uçaktan 5000 m m uzaklıkta iken). Bu uçaktan 5000 m uzaklıktaki ses şiddeti ve şiddet seviyesi uzaklıktaki ses şiddeti ve şiddet seviyesi (dB) nedir?(dB) nedir?Kullanılacak formüller: Kullanılacak formüller: I I22 = I = I11 . (r . (r11

22 / r / r2222 ) )

veve β = 10 . log I / I β = 10 . log I / I0 0 3-3- 2 m uzaklıktaki bir motorsikletin şiddet 2 m uzaklıktaki bir motorsikletin şiddet

seviyesi 90 dB dir. Ne kadar uzakta olursa seviyesi 90 dB dir. Ne kadar uzakta olursa şiddet seviyesi 60 dB olur? ( 90 dB= 10şiddet seviyesi 60 dB olur? ( 90 dB= 10-3-3 W/mW/m22, 60 dB= 10, 60 dB= 10-6-6 W/m W/m22 ) )

4-4- Bir yarasanın algıladığı ULTRASES dalgasının frekansı 105 Bir yarasanın algıladığı ULTRASES dalgasının frekansı 105 Hz dir. Bu dalganın havadaki dalga boyunu bulunuz. Hz dir. Bu dalganın havadaki dalga boyunu bulunuz. (Havadaki ses hızı: v= 343 m/sn) (Havadaki ses hızı: v= 343 m/sn)

5-5- Şiddet seviyesi 80 dB olan bir ses dalgasının, alanı 0,6.10 Şiddet seviyesi 80 dB olan bir ses dalgasının, alanı 0,6.10 --

44 m m2 2 olan bir kulak zarına geldiğinde 3 dakika içinde ne olan bir kulak zarına geldiğinde 3 dakika içinde ne kadarlık bir enerji absorbe edilebilir? (80 dB= 10-4 W/mkadarlık bir enerji absorbe edilebilir? (80 dB= 10-4 W/m22))Kullanılacak formül: Kullanılacak formül: E = I . A . t E = I . A . t

6- 6- Ultrases dalgası Tıp’ta ve teknolojide pekçok alanda Ultrases dalgası Tıp’ta ve teknolojide pekçok alanda kullanılmaktadır. Bunun avantajlarından bir tanesi de, kullanılmaktadır. Bunun avantajlarından bir tanesi de, insan kulağı için hiç bir zararı olmadan kullanılmasıdır. insan kulağı için hiç bir zararı olmadan kullanılmasıdır. Şiddeti I=105 W/mŞiddeti I=105 W/m2 2 olan bir ultrases dalgasının; olan bir ultrases dalgasının;a) Şiddet seviyesini,a) Şiddet seviyesini,b) 1 cmb) 1 cm22 lik alana 1 dakikada ne kadarlık bir enerji lik alana 1 dakikada ne kadarlık bir enerji vereceğeini,vereceğeini,c) Havada ve suda basınç amplitüdü(genliği)’nü bulunuz.c) Havada ve suda basınç amplitüdü(genliği)’nü bulunuz.

(suda ses hızı: v= 1498 m/sn, suyun yoğ: d= 996 (suda ses hızı: v= 1498 m/sn, suyun yoğ: d= 996 kg/mkg/m33))Kullanılacak formül: Basınç amplütüdü için: Kullanılacak formül: Basınç amplütüdü için: A = I . 2 . d . A = I . 2 . d . vv

Ultrasesle görüntüleme aracının genel Ultrasesle görüntüleme aracının genel

yapısıyapısı

• TRANDUSER:TRANDUSER: Tranduser Ultrases dalgalarını üretip hem Tranduser Ultrases dalgalarını üretip hem gönderici hem de alıcı olarak hareket eder. İçinde gönderici hem de alıcı olarak hareket eder. İçinde transduserinde bulunduğu proplar uygulama amacına uygun transduserinde bulunduğu proplar uygulama amacına uygun olarak çeşitli şekil ve büyüklükte yapılmışlardır (Lineer, Fazlı ve olarak çeşitli şekil ve büyüklükte yapılmışlardır (Lineer, Fazlı ve Konveks proplar, intraoperatif proplar, intrakorporal proplar, Konveks proplar, intraoperatif proplar, intrakorporal proplar, transözafegal proplar, puncturing proplar ). Transduserler iki transözafegal proplar, puncturing proplar ). Transduserler iki amaçla kullanılır.amaçla kullanılır.

1) YAYINLAYICI (TRANSMITTER):1) YAYINLAYICI (TRANSMITTER): Transduser Transduser tarafından yayınlanan Ultrases dalgalarının frekans ve süresini tarafından yayınlanan Ultrases dalgalarının frekans ve süresini kontrol eder.kontrol eder.

2) ALICI (RECEIVER):2) ALICI (RECEIVER): Transduser içinde tekrar elektrik Transduser içinde tekrar elektrik impulslarına dönüştürülen geri dönüş ekoları alıcı tarafından impulslarına dönüştürülen geri dönüş ekoları alıcı tarafından toplanır.toplanır.

• SİNYAL AMPLİFİKATÖRÜ:SİNYAL AMPLİFİKATÖRÜ: Alıcı ile katot ışını tüpü arasına Alıcı ile katot ışını tüpü arasına yerleştirilen sinyal amplifikatörü alıcıdan gelen sinyalin voltajını yerleştirilen sinyal amplifikatörü alıcıdan gelen sinyalin voltajını arttırır.arttırır.

• KATOT IŞINI TÜPÜ (EKRAN):KATOT IŞINI TÜPÜ (EKRAN): Geri dönen ve amplifiye edilmiş Geri dönen ve amplifiye edilmiş eko impulslarını alır. İşlem görmüş olan bu impulslar katod ışını eko impulslarını alır. İşlem görmüş olan bu impulslar katod ışını tüpünde yada osiloskopta görüntü oluştururlar.tüpünde yada osiloskopta görüntü oluştururlar.

• BİLGİSAYARLA GELEN BİLGİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:BİLGİSAYARLA GELEN BİLGİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: Hedef dokudan gelen yansımalar son yıllarda çok geliştirilen Hedef dokudan gelen yansımalar son yıllarda çok geliştirilen bilgisayarlar yardımı ile ekranda dondurulup aynı anda hem bilgisayarlar yardımı ile ekranda dondurulup aynı anda hem diğer kesitlerle kıyaslama olanağı veriyor hemde yapay diğer kesitlerle kıyaslama olanağı veriyor hemde yapay renklendirme ile hedef dokunun daha kolay ayırd edilmesine renklendirme ile hedef dokunun daha kolay ayırd edilmesine olanak veriyor. Ayrıca ekranda hedef dokunun fiziksel özellikleri olanak veriyor. Ayrıca ekranda hedef dokunun fiziksel özellikleri hakkında da bigi vermektedir.hakkında da bigi vermektedir.

GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİGÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ

• A- MODU (AMPLITUDE MODULATION):A- MODU (AMPLITUDE MODULATION): Hem puls gönderici ve hemde puls alıcısı özelliğinde Hem puls gönderici ve hemde puls alıcısı özelliğinde olan transduser hedef dokulardan gelen yansımaları olan transduser hedef dokulardan gelen yansımaları algılar ve onları genlikler şeklinde ekranda belirtir. algılar ve onları genlikler şeklinde ekranda belirtir. Oluşan genliklerin sayısı, şekli ve büyüklüğü araştırılan Oluşan genliklerin sayısı, şekli ve büyüklüğü araştırılan yapı hakkında bilgi verir.yapı hakkında bilgi verir.

• B- MODU (BRIGHTNESS B- MODU (BRIGHTNESS MODULATION):MODULATION):

Hedef dokulardan alınan yansımalar, Hedef dokulardan alınan yansımalar, parlak noktaların lineer bir serisi olarak parlak noktaların lineer bir serisi olarak ekranda ifade edilir. Genliği büyük olan ekranda ifade edilir. Genliği büyük olan yansımalar daha parlaktır.yansımalar daha parlaktır.

• M- MODU (MOTION MODE) veya T-M (TIME-M- MODU (MOTION MODE) veya T-M (TIME-MOTION) MODU:MOTION) MODU:

B- Modunda alınan veriler, düşey eksen doku B- Modunda alınan veriler, düşey eksen doku derinliği ve yatay eksen zaman olmak üzere derinliği ve yatay eksen zaman olmak üzere ekranda iki boyutla gösterilmektedir.ekranda iki boyutla gösterilmektedir. Genelde Genelde

hareketli organların izlenmesinde kullanılır.hareketli organların izlenmesinde kullanılır.

• C-MODU TEKNİĞİ (CONSTANT DEPTH):C-MODU TEKNİĞİ (CONSTANT DEPTH):

Sabit derinlikteki hedef dokuların B- Sabit derinlikteki hedef dokuların B- Modunda 90 lik açıyla izlenmesi tekniğidir.Modunda 90 lik açıyla izlenmesi tekniğidir.

• GRİ-SKALA GÖRÜNTÜLEMESİ:GRİ-SKALA GÖRÜNTÜLEMESİ:

B-Modunda yapılan taramaları fosfor B-Modunda yapılan taramaları fosfor yüzeyli osiloskop ekranına kaydetmek için yüzeyli osiloskop ekranına kaydetmek için EŞİK DEĞER EŞİK DEĞER deteksiyonu kullanılır. Yani deteksiyonu kullanılır. Yani belli bir genliğin üzerindeki yansımalar belli bir genliğin üzerindeki yansımalar ekranda belli bir renkle ifade edilirken, ekranda belli bir renkle ifade edilirken, daha az şiddetteki yansımalar ekranda hiç daha az şiddetteki yansımalar ekranda hiç görülmezler. Ekran rengi grinin tonları görülmezler. Ekran rengi grinin tonları halinde olup, yüksek şiddette olan halinde olup, yüksek şiddette olan yansımalar koyu gri, düşük şiddetteki yansımalar koyu gri, düşük şiddetteki yansımalar ise açık gri renkte görünürler.yansımalar ise açık gri renkte görünürler.

• REAL-TIME SCANNING:REAL-TIME SCANNING: Gerçek zaman tarayıcıları Gerçek zaman tarayıcıları genellikle ya bir dönen tranduseri ya da genellikle ya bir dönen tranduseri ya da transduserlerin transduserlerin LİNEERLİNEER sıralanmış dizilerini sıralanmış dizilerini kullanırlar.Gerçek-zaman tarama sistemleri:kullanırlar.Gerçek-zaman tarama sistemleri:

1- Parabolik akustik ayna sistemi:1- Parabolik akustik ayna sistemi: Şekilde Şekilde görüldüğü gibi parabolik aynanın odak noktasına görüldüğü gibi parabolik aynanın odak noktasına yerleştirilen tranduserlerin oluşturduğu ultrases yerleştirilen tranduserlerin oluşturduğu ultrases ışınları aynadan asal eksene paralel olarak yansır ışınları aynadan asal eksene paralel olarak yansır ve istenilen hedefe doğru yönlendirilir.ve istenilen hedefe doğru yönlendirilir.

2- a) 2- a) Lineer Transduser dizili sistem:Lineer Transduser dizili sistem: Paralel Ultrases ışnları oluşturmak için bir Paralel Ultrases ışnları oluşturmak için bir dizi tranduser alt alta sıralanmıştır. Şekil: dizi tranduser alt alta sıralanmıştır. Şekil: 19 da görüldüğü gibi dizilen transduserler 19 da görüldüğü gibi dizilen transduserler yardımı ile yaklaşık 60 bilgi çizgisi yardımı ile yaklaşık 60 bilgi çizgisi oluşturulabilir.oluşturulabilir.

b) b) Fazlı Lineer Tranduser sistemi:Fazlı Lineer Tranduser sistemi: Herbir Herbir transduserden yayınlanan ultrases ışınları transduserden yayınlanan ultrases ışınları elektronik düzenleme ile fazlandırılabilir. elektronik düzenleme ile fazlandırılabilir. Böylece oluşan ultrases dalgası değişik Böylece oluşan ultrases dalgası değişik derinliklere odaklanabilirderinliklere odaklanabilir

ULTRASESLE GÖRÜNTÜLEMENİN ULTRASESLE GÖRÜNTÜLEMENİN TIPTA KULLANILMASITIPTA KULLANILMASI

RADYOLOJİDE:RADYOLOJİDE:• KARINDA; arter ve venlerin incelenmesinde, karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak ve KARINDA; arter ve venlerin incelenmesinde, karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak ve

böbreğin lateral-medial-sagital-interkostal kesitlerdeki görünümlerinin elde edilmesinde, böbreğin lateral-medial-sagital-interkostal kesitlerdeki görünümlerinin elde edilmesinde, • BAYANLARIN GÖĞÜSLERİNİN; anatomik incelenmesinde mamografi ile birlikte kesin BAYANLARIN GÖĞÜSLERİNİN; anatomik incelenmesinde mamografi ile birlikte kesin

teşhise yönelik olarak ULTRASES'le görüntüleme kullanılmaktadır.teşhise yönelik olarak ULTRASES'le görüntüleme kullanılmaktadır.

JİNEKOLOJİDE:JİNEKOLOJİDE:• VAGİNANIN; iltihaplanmasında, patolojisinin tesbitinde, konjenital anomolilerin VAGİNANIN; iltihaplanmasında, patolojisinin tesbitinde, konjenital anomolilerin

belirlenmesinde, hematokolposun saptanmasında, tümörlerin tesbitinde,belirlenmesinde, hematokolposun saptanmasında, tümörlerin tesbitinde,• UTERUSUN; anotomik yapısının incelenmesinde, patolojisinin tesbitinde, konjenital UTERUSUN; anotomik yapısının incelenmesinde, patolojisinin tesbitinde, konjenital

anomolilerin belirlenmesinde, miyom ve tümörlerin belirlenmesinde, endometriyozisin anomolilerin belirlenmesinde, miyom ve tümörlerin belirlenmesinde, endometriyozisin saptanmasında,saptanmasında,

• FALLOP TÜPÜNÜN; iltihaplanmasında, patolojisinin tesbitinde, tümörlerin FALLOP TÜPÜNÜN; iltihaplanmasında, patolojisinin tesbitinde, tümörlerin belirlenmesinde, anormal gebeliklerin saptanmasında, normal gebeliğin takibinde,belirlenmesinde, anormal gebeliklerin saptanmasında, normal gebeliğin takibinde,

• YUMURTALIKLARIN; patolojisinin tesbitinde, tümörlerin saptanmasında ve YUMURTALIKLARIN; patolojisinin tesbitinde, tümörlerin saptanmasında ve incelenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak uygulamalar sırasında özel incelenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak uygulamalar sırasında özel proplar kullanılmalıdır.proplar kullanılmalıdır.

KARDİOLOJİDE:KARDİOLOJİDE:

• PULSLU DOPLER SİSTEM'in son yıllarda gelişmesi ile intrakardiyak analizler kolayca PULSLU DOPLER SİSTEM'in son yıllarda gelişmesi ile intrakardiyak analizler kolayca yapılmaktadır. Ayrıca Mitral ve Triküspid kapakçıkların hızlarının belirlenmesinde, Aortik yapılmaktadır. Ayrıca Mitral ve Triküspid kapakçıkların hızlarının belirlenmesinde, Aortik ve Pulmonik atım hızlarının tesbitinde, Duktus arteriustaki akış hızının tesbitinde, ve Pulmonik atım hızlarının tesbitinde, Duktus arteriustaki akış hızının tesbitinde, Kojenital kalp hastalıklarının değerlendirilmesinde ULTRASES'le görüntüleme Kojenital kalp hastalıklarının değerlendirilmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

• DOPLER DALGA ŞEKLİ ile de fetal raspiresyon, kalp çarpıntısı, Bradikardinin saptanması DOPLER DALGA ŞEKLİ ile de fetal raspiresyon, kalp çarpıntısı, Bradikardinin saptanması mümkün olmaktadır. mümkün olmaktadır.

CERRAHİDE:CERRAHİDE:• AMELİYAT ÖNCESİ, AMELİYAT SIRASINDA VE AMELİYAT SONRASINDA AMELİYAT ÖNCESİ, AMELİYAT SIRASINDA VE AMELİYAT SONRASINDA

yapılan uygulamalarda, yapılan uygulamalarda, • BİOPSİ VE LEZYONLARIN; organlardan ve kistlerden aspirasyonu ve BİOPSİ VE LEZYONLARIN; organlardan ve kistlerden aspirasyonu ve

direnasyonu sırasında, teşhis ve tedaviye yönelik olarak ULTRASES direnasyonu sırasında, teşhis ve tedaviye yönelik olarak ULTRASES kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

ORTOPEDİDE:ORTOPEDİDE:• Omuz eklemleri yırtılmalarında ULTRASES'le görüntüleme, Omuz eklemleri yırtılmalarında ULTRASES'le görüntüleme,

artografiden daha iyi sonuç vermektedir.artografiden daha iyi sonuç vermektedir.• Çocuklarda; nöromüsküler hastalıklarda kaslarda oluşan atrofi veya Çocuklarda; nöromüsküler hastalıklarda kaslarda oluşan atrofi veya

hipertrofik durumlarda kas ve doku kalınlığının tesbitinde, hipertrofik durumlarda kas ve doku kalınlığının tesbitinde, • Aşil tendonlarda; tendon iltihabının tesbitinde, kiriş ve kiriş kılıfının Aşil tendonlarda; tendon iltihabının tesbitinde, kiriş ve kiriş kılıfının

iltihabında, akut tendon travmalarında ve postoperatif değişikliklerin iltihabında, akut tendon travmalarında ve postoperatif değişikliklerin belirlenmesinde,belirlenmesinde,

• Dizlerde apse,tümör ve hematomların tesbitinde,Dizlerde apse,tümör ve hematomların tesbitinde,• Kalça ekleminde; çocuklarda doğuştan meydana gelen displazinin Kalça ekleminde; çocuklarda doğuştan meydana gelen displazinin

tesbitinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak bu tesbit için tesbitinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak bu tesbit için oldukça uzman kişilere ve dökümantasyona ihtiyaç vardır.oldukça uzman kişilere ve dökümantasyona ihtiyaç vardır.

OFTALMOLOJİDE:OFTALMOLOJİDE:

• GÖZDE; travma halinde, tümör tesbitinde, Miyopik ölçümlerde ve GÖZDE; travma halinde, tümör tesbitinde, Miyopik ölçümlerde ve yabancı cisim belirlenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. yabancı cisim belirlenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır.

ÜROLOJİDE:ÜROLOJİDE:• ÜRETERLERİN; Patolojisinde, kronik infeksiyonlarında, neoplasmlarda, ÜRETERLERİN; Patolojisinde, kronik infeksiyonlarında, neoplasmlarda,

taşlanmalarda, nodül-tümör-hematom kıyaslamasında, travmalarda taşlanmalarda, nodül-tümör-hematom kıyaslamasında, travmalarda ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak uygulamalarda üreterlerin sıvı ile ULTRASES'le görüntüleme kullanılır. Ancak uygulamalarda üreterlerin sıvı ile dolu olması tercih edilmelidir.dolu olması tercih edilmelidir.

• İDRAR KESESİNİN; Taşlanmasında, tümör tesbitinde, infeksiyonunda, İDRAR KESESİNİN; Taşlanmasında, tümör tesbitinde, infeksiyonunda, travmatik değişikliklerinde, travmatik değişikliklerinde,

• PROSTATIN; Hipertrofisinin saptanmasında,PROSTATIN; Hipertrofisinin saptanmasında,• TESTİSLERİN; Tümör tesbitinde (€apı min.3 mm olanlar), kronik ve akut TESTİSLERİN; Tümör tesbitinde (€apı min.3 mm olanlar), kronik ve akut

epididim iltihabında, varikosel oluşumunda, hidrosel halinde, normal epididim iltihabında, varikosel oluşumunda, hidrosel halinde, normal yerlerinin tesbitinde, sperm kanallarında kist oluşumunda, apsenin tesbitinde yerlerinin tesbitinde, sperm kanallarında kist oluşumunda, apsenin tesbitinde ULTRASES'le görüntüleme tekniği kullanılır.ULTRASES'le görüntüleme tekniği kullanılır.

ENDOKRINOLOJİDE:ENDOKRINOLOJİDE:• TİROİDİN; adenom ve sarkinom tümör tesbitinde, guatr oluşumunda, TİROİDİN; adenom ve sarkinom tümör tesbitinde, guatr oluşumunda,

intratirodik kanamalarda, kist oluşumunda,intratirodik kanamalarda, kist oluşumunda,• PARATİROİDİN tesbitinde zor olmasına rağmen ULTRASES'le görüntüleme PARATİROİDİN tesbitinde zor olmasına rağmen ULTRASES'le görüntüleme

kullanılır.kullanılır.

ANJİOLOJİDE:ANJİOLOJİDE:• Arterial, venal ve kapiller damarların yapısının incelenmesinde (anevrizma, Arterial, venal ve kapiller damarların yapısının incelenmesinde (anevrizma,

atherosikloris, glomus tümörleri, anormal bükülmeler, kolateral dallanmalar, atherosikloris, glomus tümörleri, anormal bükülmeler, kolateral dallanmalar, anestomozlar, intrakranial stenozlarda ), kalınlıklarının tesbitinde, anestomozlar, intrakranial stenozlarda ), kalınlıklarının tesbitinde,

• Dolaşım sisteminin hemodinamiğinin incelenmesinde, Dolaşım sisteminin hemodinamiğinin incelenmesinde, • Damarların tıkanmalarında ULTRASES'le görüntüleme kullanılır.Damarların tıkanmalarında ULTRASES'le görüntüleme kullanılır.

GASTROENTROLOJİDE: GASTROENTROLOJİDE: • MİDENİN; mide içi ve doudenium ülserinin tesbitinde, gastrit oluşumunda ve MİDENİN; mide içi ve doudenium ülserinin tesbitinde, gastrit oluşumunda ve

tümör belirlenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır.tümör belirlenmesinde ULTRASES'le görüntüleme kullanılır.

ULTRASESİN cinsiyet tayininde ULTRASESİN cinsiyet tayininde kullanımı : kullanımı :

11 haftalık fetus (erkek) (1997),11 haftalık fetus (erkek) (1997), Uyluk kemikleri (T), Scrotum (S) ve Uyluk kemikleri (T), Scrotum (S) ve

penis penis

12 haftalık fetus(kız) da cinsiyet tayini.12 haftalık fetus(kız) da cinsiyet tayini.Uyluk kemikleri (T) ve okla gösterilen Uyluk kemikleri (T) ve okla gösterilen yerde iki ekojenik labia majora (1997)yerde iki ekojenik labia majora (1997)

ULTRASESLE fetal görüntüler ULTRASESLE fetal görüntüler (2007)(2007)

Ultrases görüntüsünü değiştiren Ultrases görüntüsünü değiştiren etkenleretkenler

Her çalışmanın doğasında var olan bazı problem ve Her çalışmanın doğasında var olan bazı problem ve sınırlandırmalar Ultrasesle görüntüleme sırasında da ortaya sınırlandırmalar Ultrasesle görüntüleme sırasında da ortaya çıkmaktadır. Şöyleki;çıkmaktadır. Şöyleki;1- 1- Solunum hareketindenSolunum hareketinden kaynaklanan sorunlar, kaynaklanan sorunlar,

2- 2- Belirlenmiş dehidrasyon,Belirlenmiş dehidrasyon,

3- 3- Bağırsakta gaz olması.Bağırsakta gaz olması. Ultrasesin gazlı ortamda yayılması Ultrasesin gazlı ortamda yayılması kötü olmasından dolayı derin abdominal bölgelerden alınan kötü olmasından dolayı derin abdominal bölgelerden alınan görüntüler kalitesizdir. Bu durumda hastaya ishal edici, temizleyici görüntüler kalitesizdir. Bu durumda hastaya ishal edici, temizleyici lağman verilerek çalışma tekrarlanır. lağman verilerek çalışma tekrarlanır.

4- Gastrointestinal sistemde Baryum gibi 4- Gastrointestinal sistemde Baryum gibi radyografik kontrastradyografik kontrast maddenin varlığı nedeniyle ULTRASES'le görüntüleme zorlaşır.maddenin varlığı nedeniyle ULTRASES'le görüntüleme zorlaşır.

5- Derin mediatistinal alan ve akciğer patolojisi 5- Derin mediatistinal alan ve akciğer patolojisi ortamda havaortamda hava olduğu için ULTRASES'le görüntülenemez.olduğu için ULTRASES'le görüntülenemez.

6- 6- Pelvis kemiği,Pelvis kemiği, pelvik boşlukta bulunan yapıların pelvik boşlukta bulunan yapıların görüntülenmesine izin vermez. Bu yüzden intrakorporal proplu görüntülenmesine izin vermez. Bu yüzden intrakorporal proplu aygıtlar geliştirilmiştir.aygıtlar geliştirilmiştir.

X-RAYX-RAY C.T.C.T. RIRI TERGRPTERGRP USUS

TehlikelilikTehlikelilik ++ ++ ++ -- --

Tekrar Tekrar etmeetme

oldukçaoldukça zorzor oldukçaoldukça mümkünmümkün mümkümümkünn

Fiziksel Fiziksel tehliketehlike

++ ++ ++ -- --

Teşhis Teşhis bilgibilgi

FazlaFazla FazlaFazla OrtaOrta OrtaOrta FazlaFazla

Görüntü Görüntü alanıalanı

TümTüm Yön kısıtlıYön kısıtlı TümTüm TümTüm Yön Yön kısıtlıkısıtlı

İşleme İşleme tarzıtarzı

KolayKolay KolayKolay KolayKolay KolayKolay KolayKolay

TesisiTesisi ZorZor ZorZor ZorZor KolayKolay KolayKolay

Günlük Günlük kullanımıkullanımı

FazlaFazla AzAz NormalNormal NormalNormal ÇokÇok

Donanım Donanım maliyetimaliyeti

DüşükDüşük YüksekYüksek YüksekYüksek DüşükDüşük DüşükDüşük

BakımıBakımı KolayKolay KolayKolay ZorZor KolayKolay KolayKolay

Bakım Bakım maliyetimaliyeti

DüşükDüşük YüksekYüksek NormalNormal DüşükDüşük DüşükDüşük