БАГА БОЛОВСРОЛ - БИЕИЙН ТАМИР

БОЛОВСРОЛЫН ХҮРЭЭЛЭН

БАГА БОЛОВСРОЛЫН МОНГОЛ ХЭЛНИЙ СУРГАЛТЫН ЦӨМ ХӨТӨЛБӨРИЙГ

ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ

Улаанбаатар хот2014

ГАРЧИГ

Бага, дунд боловсролын биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн

үзэл баримтлал . . . . . . . 2

Нэгдүгээр ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн арга зүйн зөвлөмж

Нэгдүгээр бүлэг. Ахуйн хэрэгцээт дасгал . . . . . 6

Хоёрдугаар бүлэг. Алхалт, гүйлт . . . . 20

Гуравдугаар бүлэг. Үсрэлт, харайлт . . . . . 32

Дөрөвдүгээр бүлэг. Шидэлт, дамжуулалт . . . . . 39

Хоёрдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн арга зүйн зөвлөмж


Хоёрдугаар бүлэг. Алхалт, гүйлт . . . . . 56


Дөрөвдүгээр бүлэг. Шидэлт, дамжуулалт . . . . 72

Гуравдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн арга зүйн зөвлөмж





Дөрөвдүгээр ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн арга зүйн зөвлөмж





Тавдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн арга зүйн зөвлөмж


Хоёрдугаар бүлэг. Алхалт, гүйлт . . . . 159



БАГА, ДУНД БОЛОВСРОЛЫН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫНХӨТӨЛБӨРИЙН ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Нэг. Үндэслэл

Боловсрол, Шинжлэх Ухааны сайдын 2013 оны 5 дугаар сарын 8 өдрийн А/155 тоот тушаалаар баталсан “Бага, дунд боловсролын чанарын шинэчлэлийн үзэл баримтлал”-д боловсролын хөгжлийн дэлхийн чиг хандлагыг баримжаалсан 12 жилийн сургалтын тогтолцоонд нийцсэн, бага, дунд боловсролын үндэсний стандарт, хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэхээр заасан байна.Бага, дунд боловсролын үндэсний стандарт, хөтөлбөрийг шинэчлэх зорилго нь хэрэгцээнд нь нийцсэн, хүртээмжтэй, чанартай , хүүхэд бүрийг хөгжүүлсэн ерөнхий боловсролын үйлчилгээг бий болгоход чиглэж байна.Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад биеийн тамир, спортын мэдлэг, чадвар, зөв хэрэглээ төлөвшүүлэхэд биеийн тамирын хичээлийн агуулга, арга зүйн хөгжил бодит хувь нэмэрийг оруулсаар ирсэн. Монгол улсд 1921 оноос биеийн тамирын сургалтын орчин үеийн түүх эхэлсэн бөгөөд ЕБС-д биеийн тамирын хичээлийг албан ёсоор 1940 оноос долоо хоногт 1 цаг, 1963 оноос 2 цагаар бүх ангид заавал судлах хичээлийн тоонд оруулан сургалтын төлөвлөгөөнд тусгаж иржээ.Биеийн тамирын боловсролын түүхээс харахад 1925 онд анхны программ, 1926 онд Бага сургуульд заах программ, 1930 онд “Биеийн боловсрол”, 1937 онд 1-4 дүгээр ангид үзэх программыг боловсруулан гаргасан байна. 1940-1960 онд биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөр нь 2 удаа шинэчлэгдэн өөрчлөгдсөн. 1957 оноос программын агуулгад “ХБХБ тэмдгийн норм”-ыг багтааснаар нормативт үнэлгээг хэрэглэж эхэлсэн байна. 1961-1989 онд “Биеийн тамирын хичээлийн программ” нэртэй байснаа “Биеийн тамир-эрүүл мэндийн хичээл” нэртэй болсон. 1991 оноос киррикюлимийн үзэл санаа хэрэгжиж эхэлсэнээс хойш стандарт, агуулгын хүрээ, үндэсний сургалтын хөтөлбөр, зөвлөмж, багшийн номууд гарч сургалтад хэрэглэгдэж ирлээ.Боловсролын шинэчлэлийн хүрээнд бага, дунд боловсролын хөтөлбөрийг шинэчлэн сайжруулахад биеийн тамир, спортын мэдлэг, чадвар, хүмүүжил, төлөвшлийн чиглэлээр биеийн тамирын сургалтын агуулгыг тодорхой хүрээнд интеграцчилах, чанарыг сайжруулах нэгдмэл үйл ажиллагааны арга зүйг хөгжүүлэх шаардлага тавигдаж байна.

Хоёр. Биеийн тамирын боловсролын зорилго:

Биеийн тамирын сургалт нь суралцагчдад бие бялдраа хөгжүүлэх арга барил эзэмшүүлэн, тэдний спортын авьяасыг нээн хөгжүүлж, эрүүл, идэвхтэй амьдрах мэдлэг, чадвар, хандлагыг төлөвшүүлнэ.

Биеийн тамирын бага боловсролын зорилго:

Бага ангийн суралцагчид бие бялдраа чийрэгжүүлэн, хөгжүүлэхэд биеийн тамирын хэрэглүүрийг ашиглах мэдлэг эзэмшиж, бие бялдар нь чийрэгжин, эрүүл мэнд нь бэхжиж; хүчтэй, хурдтай, тэсвэртэй, уян болж, хөдөлгөөний эвсэл нь хөгжинө. Улмаар өдөр тутмын амьдралын хэрэгцээг хангахуйц энгийн хөдөлгөөний чадвар, дадлууд төлөвшин, биеийн тамирын дасгалаар тогтмол хичээллэх сонирхол, хэвшилтэй болно.

Биеийн тамирын суурь боловсролын зорилго:

Дунд ангийн суралцагчид өөрийн бие бялдрын хөгжлөө хянах, хөгжүүлэх энгийн арга барил эзэмшиж, манай оронд түгээмэл хөгжиж буй спортын зарим төрлийн дасгалын техникийг сурч, багаар хамтран дасгалаар хичээллэх, шударгаар өрсөлдөх, бие биедээ туслах, дасгал хийх үедээ аюулгүй байдлаа хангах чадвартай болно. Улмаар тэдний спортын авьяасыг нээн хөгжүүлнэ.

Биеийн тамирын бүрэн дунд боловсролын зорилго:

Ахлах ангийн суралцагчдын хэрэгцээ, сонирхолд үндэслэн тэдний спортын авьяасыг хөгжүүлэн, спортын тодорхой төрлийн арга техникийг сайтар эзэмшиж, амьдралдаа бүтээлчээр ашиглах арга барилд сургана.

Биеийн тамирын сургалтын агуулга нь:

Бага боловсролын түвшинд: хүүхдийн өдөр тутмын амьдралд зайлшгүй хэрэгцээтэй хөдөлгөөний дадлыг эзэмшүүлэхэд чиглэсэн олон төрлийн дасгалын нэгдмэл агуулгатай байна.Суурь боловсролын түвшинд: монгол улсад түгээмэл хөгжиж буй спортын төрлүүдийн энгийн дасгалын техникийг эзэмшүүлэх үндэс суурийг тавьж, хүүхдийн бие бялдрыг хөгжүүлэхэд чиглэсэн байна.Бүрэн дунд боловсролын түвшинд: биеэ даан бие бялдраа хөгжүүлж, чийрэгжүүлэх мэдлэг, чадвар, арга барил олж авч, өөрийн спортын авьяасыг хөгжүүлэх, ирээдүйн ажил мэргэжил, ахуй амьдралд хэрэглэгдэхүйц сонгох агуулгатай байна.

Гурав. Хөтөлбөрийн үзэл баримтлал

Биеийн тамирын үндэсний сургалтын хөтөлбөр нь боловсролын стандартыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн сургалтын үйл явцын удирдамж, арга зүйн баримт бичиг юм. Хөтөлбөр нь суралцахуйн зорилт, үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, арга зүйн зөвлөмж бүхий суралцахуйн болон багшлахуйн үйлийг дэмжсэн байна.

Хөтөлбөрийн шинэчлэлийн зарчим:• Байгаль, нийгэм, хүмүүнлэг, техник, технологийн боловсролын уялдаа холбоог

тусгасан байх• Хөтөлбөрийн агуулга нь биеийн тамир, спорт, төрөл бүрийн хөдөлгөөний суурь

мэдлэгийг олгох, хөдөлгөөний чадвараа харуулах, бие бялдрын чанаруудын хөгжлөө илэрхийлэхэд чиглэсэн залгамж холбоотой, сонголттой, уян хатан байх;

• Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга зүй, технологи нь суралцагч мэдлэг бүтээх идэвхтэй

сургалтын аргад тулгуурласан, суралцагчдын ялгаатай байдлыг тооцсон, мэдээлэл харилцааны технологийн давуу талыг ашигласан байх;

• Хөтөлбөр нь хэрэгжилтийг дэмжсэн суралцахуйн орчинтой байх;

• Суурь мэдлэг болон практик чадварын зохистой шүтэлцээг хангасан байх;

• Хөтөлбөр нь суралцахуйн үйл явц, үр дүнг үнэлэхүйц байх;

Хөтөлбөрийн тусгай зарчим:• Тухайн ангийн суралцагчдын нас сэтгэхүй, бие бялдрын хөгжлийн онцлогийг

тооцох• Суралцагчдын бие бялдрын хөгжлийн түвшинд тохирсон ачаалалтай байх

• Суралцагчдын аюулгүй байдлыг хангасан орчныг бүрдүүлэх

• Үнэлгээг нээлттэй, шудрага, суралцагчдын ялгаатай байдлыг тооцсон уян хатан

хувилбартай байх

Хөтөлбөрийн бүтэц:

Бага ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөр нь “Цөм хөтөлбөр”, “Арга зүйн зөвлөмж” гэсэн үндсэн хоёр хэсэгтэй.

Цөм хөтөлбөрт III ба V анги төгсөхдөө суралцагчдын эзэмшсэн байх чадварууд, сурах арга барил, I–V анги тус бүрийн агуулгын залгамж холбоог тусгасан. Арга зүйн зөвлөмж нь суралцахуйн зорилтууд, түүнийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, ашиглах хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжаас бүрдэнэ.

Хөтөлбөрт тавих шаардлага:

Хөтөлбөрийн хүрэх үр дүн нь суралцагчийн цогц чадамжид хувь нэмэр оруулахуйц томьёологдсон байх; Суралцахуйн зорилт нь тодорхой, хэмжигдэхүйц, хүрэхүйц, бодитой, цаг хугацаандаа хэрэгжихүйц (SMART) байх;

- Хөтөлбөр нь сургалтын төлөвлөгөөнд заасан цагт хэрэгжихүйц байх; - Хөтөлбөрийн агуулга нь ,бүлэг сэдвээр багцлагдсан суралцахуйн зорилтуудаар

тодорхойлогдсон, биеийн тамирын боловсролын тухайн ангийн цөм мэдлэг, чадварыг тусгасан, өргөсөн, гүнзгийрэх боломжтой, залгамж холбоотой байх;

- Хөтөлбөр нь суралцагч төвтэй, идэвхтэй сургалтын арга зүйг дэмжихүйц байх;- Багшлахуйн арга зүйн зөвлөмж нь суралцагчийн идэвхтэй үйл ажиллагаагаар суралцахуйн зорилтыг биелүүлэхэд чиглэсэн байх;- Сургалтын орчин, хэрэглэгдэхүүн нь олон хувилбартай, мэдээллийн технологийн давуу талыг ашиглахуйц боломжтой байх;- Үнэлгээ нь сургалтын явцын болон эцсийн үнэлгээ хийх боломжийг хангасан байх;

Дөрөв. Биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх стратеги

А. Боловсролын удирдлага, ерөнхий боловсролын сургуулийн менежмент

- Бага боловсролын түвшинд мэргэжлийн багш биеийн тамирын хичээлийг заах

- Биеийн тамирын хичээлийн хуваарийг зохиохдоо спорт заал болон биеийн тамирын гадаа талбайг бүрэн ашиглахуйцаар боловсруулах

- Бусад хичээлийн агуулгатай залгамж холбоотой төлөвлөх- Суралцагчдын нас, хүйсний онцлогт тохирсон сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг

бэлтгэх, хангах- Биеийн тамирын боловсролын тасралтгүй байдлыг хангаж, хичээлээс гадуурх үйл

ажиллагаатай уялдуулан зохион байгуулах нөхцлийг бүрдүүлэх

- Хүүхдийн спортын авьяасыг хөгжүүлэх чиглэлээр секцийн цагийг төлөвлөж оруулах- Сургалтын орчныг сайжруулж, хэрэглэгдэхүүний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх

Б. Олон нийтийн оролцоо ба хамтын ажиллагаа

- Багш, сургуулийн эмч, нийгмийн ажилтан, сургалтын менежерийн хамтын ажиллагаан дээр сурагчдын эрүүл мэндийг хамгаалах, биеийн тамирын сургалтын чанарыг сайжруулах нэгдмэл үйл ажиллагааг хөгжүүлэх

- Суралцагчдын бусад хичээлээр эзэмших мэдлэг, чадвар, бүтээлч үйл ажиллагаан дээр тулгуурлан сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг багш, эцэг эх, хамт олны оролцоотой бэлтгэх

- Эцэг, эх, хамт олны оролцоог хичээлээс гадуур зохион байгуулах үйл ажиллагаанд дэмжих, суралцагчдын спортын амжилт, ур чадварыг хөгжүүлэх, урамшуулах, спортоор хичээллэх орчин нөхцлийг сайжруулах чиглэлээр хамтран ажиллах

В. Үнэлгээ

Бага боловсролын биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөр нь хөтөлбөрийг боловсруулах, турших, сайжруулах, хэрэгжүүлэх, үнэлэх, боловсронгуй болгох гэсэн үе шат бүхий үйл ажиллагаагаар тасралтгүй байнга хөгжиж байна.

Хөтөлбөр нь үндсэн 2 чиглэлийн үнэлгээтэй байна. А. Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг үнэлэх үнэлгээ. Энэ нь хөтөлбөрийн хүрэх үр дүн,

сурагчдын бие бялдрын хөгжлийн түвшинг цогцоор үнэлэхэд чиглэсэн байнаБ. Суралцагчдын мэдлэг, чадварын түвшин, ахиц, оролцоог үнэлэх үнэлгээ. Энэ

үнэлгээ нь суралцахуйн зорилт, үйл ажиллагаанд тулгуурлан суралцагчдын хөгжил, төлөвшлийг илрүүлэх явцын болон эцсийн үнэлгээг хийхэд чиглэсэн байна.

Г. Ерөнхий төлөвлөлт

Бага боловсролын биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийг а. Ахуйн хэрэгцээт дасгал, б. Алхалт, гүйлт, в. Үсрэлт, харайлт, г. Шидэлт, дамжуулалт гэсэн 4 бүлэгтэй боловсруулсан. Түүнчлэн I-V ангийн биеийн тамирын багшийн номыг шинэчлэн зохиож, 2013-2014 оны хичээлийн жилд туршин сайжруулж, 2014 оноос үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлнэ.

Суурь боловсролын биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийг 2014-2015 оны хичээлийн жилд туршин сайжруулж, үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлнэ. Багшиийн номыг шинэчлэн зохионо.

Бүрэн дунд боловсролын биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг сонгох хувилбараар баяжуулан, багшийн номыг шинэчлэн боловсруулж, 2015-2016 оны хичээлийн жилд туршин сайжруулж, үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлнэ.

НЭГДҮГЭЭР АНГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙНАРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

Энэхүү арга зүйн зөвлөмж нь нэгдүгээр ангийн биеийн тамирын сургалтын цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөч болох баримт бичиг мөн. Сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга нь ахуйн хэрэгцээт дасгал; алхалт ба гүйлт; үсрэлт-харайлт; шидэлт-дамжуулалт гэсэн 4 бүлгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүлэг сэдэв бүрээр суралцахуйн зорилтыг дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжийг толилуулья.

I анги

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ. АХУЙН ХЭРЭГЦЭЭТ ДАСГАЛ

Хүрэх үр дүн: Биеийн үндсэн хөдөлгөөнүүдийг зөв гүйцэтгэх чадвар эзэмшиж, бие бялдраа хөгжүүлэх суурь чадамж төлөвших

Суралцахуйн зорилт

Үйл ажиллагаа Хэрэглэгдэхүүн

Биеийн тамирын хувцасаа солих, тохируулж өмсөх, зөв хадгалах арга барил эзэмших

Биеийн тамирын хичээлд зориулалтын хувцастай орохыг хэлж, хувцасыг үзүүлнэ. Хувцасаа хаана, хэрхэн сольж өмсөх болон угааж цэвэрлэх ёстойг тайлбарлана.

Биеийн тамирын хувцастай хүүхдийн зураг, эсвэл бодит хувцас

Өөрийн биеийн өндөр ба жингээ мэдэх

Хичээлийн жилийн эхний улирлын нэг хичээл дээр хүүхэд бүрийн биеийн өндөр ба жинг хэмжиж, үзүүлэлтийг өөрт нь хэлж өгөхөөс гадна эцэг, эхэд нь мэдээлнэ. Багш тэмдэглэж авах хэрэгтэй.

Биеийн өндөр ба жин хэмжигч багаж, эсвэл биеийн өндөр хэмжиг-чийг хананд зурах

Багшийн тусламжтайгаар өндрөөсөө намхан руугаа нэг эгнээ ба цуваа болж жагсах чадвартай болох

Эгнээ ба цуваа жагсаалын зураг үзүүлж, аль нь эгнээ жагсаал болохыг асууна. Яаж жагссаныг эгнээ жагсаал гэж нэрлэхийг ярилцана.- Сурагчид өөрсдөө биеийн өндрөө харьцуулаад нэг эгнээ болж шугамын ард зогсоно. Зэрэгцэн зогссон үед багш зарим сурагчдын байрыг сольж өндөр намаар нь байрлуулна. - Эгнээ жагсаалын баруун юмуу зүүн талд багш гарч зогсоод “багш руугаа хараарай” гэж хэлэн цуваа жагсаал үүсгэнэ. - Эгнээ ба цуваа жагсаалыг хичээл бүр дээр бататгана.

Эгнээ ба цуваа жагсаалын зурагт үзүүлэн

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.6 дугаар хуудас

Хөлөө зөөж баруун, зүүн тийш эргэх чадвартай болох

- Баруун, зүүн гараа дагаж эргэхийг багш хэлээд, дагуулж гүйцэтгэнэ. Хичээлийн явцад баруун, зүүн тийш эргэх чадвараа байнга бататгана.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.6-7 дугаар хуудас

Хоёроор тоолон, нэг эгнээнээс хоёр эгнээ болж жагсах

Нэг эгнээ жагсаалд нэг, хоёроор тоолох аргыг багш тайлбарлаж, зураг дээр зааж үзүүлнэ.

Хоёр эгнээ жагсаалын зурагт үзүүлэн

чадвар эзэмших Сурагчид багшийн дэмжлэгтэйгээр нэг, хоёроор ээлжлэн тоолно. Тоолсон тоогоороо урагш алхаж, 2 эгнээ үүсгэнэ. Хөлөө зөөж баруун, зүүн тийш эргэх чадвараа ашиглан нэг эгнээнд шилжинэ.


Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөл-гөөнийг нэрлэх, таних чадвартай болох

- Нэгдүгээр улиралд: Гараа урагш ба дээш, арагш өргөх, алдлах; хөлөө урагш, арагш, хажуу тийш өргөх; их биеэр бөхийх, хазайх, гэдийх; - Хоёрдугаар улиралд: Гараа алдалж нугалах, тулж суух, тулж хэвтэх, хөлөө нугалж өргөх зэрэг биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг нэрлэх, таних чадвар эзэмшүүлэхээр төлөвлөнө. - Эдгээр хөдөлгөөнийг багш үзүүлж, юу гэж нэрлэхийг асууж, бүгдээрээ хөдөлгөөн бүрийг зөв нэрлээд, багшийг дуурайж хийнэ.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг зурсан зурагт үзүүлэн


Гар, хөл, их биеийн хөдөлгөөнийг зөв гүйцэтгэх чадвартай болох

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг тус тусад нь сурагчид гүйцэтгэхэд багш алдааг засна. Багшийн нэрлэсэн үндсэн хөдөлгөөнийг сурагчид хийнэ.Багшийн үзүүлсэн үндсэн хөдөлгөөнийг сурагчид нэрлэнэ.Гарын үндсэн хөдөлгөөнийг хөлийн ба их биеийн үндсэн хөдөлгөөнтэй нэгтгэж давтана.

Биеийн тамирын багшийн ном – I, 2014.8-9 дүгээр хуудас

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг хослуулан хөгжмийн аянд гүйцэтгэх чадвар эзэмших

Багшийн зохиосон гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий 8-32 тоот цогц дасгалыг сурагчид дуурайж гүйцэтгэнэ. Эгнээ тус бүр цогц дасгалыг ээлжлэн гүйцэтгэхэд бусад эгнээнийхэн алдааг хэлж, засаж хийн бусаддаа үзүүлнэ.Хөгжмийн хичээлээр сурсан дууг дуулж болон түүний аянд цогц дасгалыг давтана.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий 8-32 тоот цогц дасгалын цуглуулга, зурагт үзүүлэн, “Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.10-11 дүгээр хуудас,Дасгалд тохирох ая бүхий CD, DVD бичлэг

Өглөө бүр дасгал хийх хэрэгтэйг ойлгох

Өглөөний дасгалын ач холбогдлыг тайлбарлана. Өглөө бүр унтаж босоод өглөөний дасгалыг хэрхэн хийх талаар багш зөвлөнө. Жишээ дасгалын зурагт хуудсыг тарааж өгнө.

Өглөөний цогц дасгалын зураг бүхий (6 дасгалтай) тараах материал байна.

Өглөөний цогц дасгалыг сурах, тогтмол хийж хэвших

Гар, хөл, их биеийн хөдөлгөөнийг хослуулан гүйцэтгэх чадварт тулгуурлан багшийн зохиож, үзүүлсэн “Өглөөний дасгал”-ыг давтана.Сурагчид тоолсон тоогоороо 2 эгнээ болж зогсоод уг дасгалыг гүйцэтгэнэ. Хэрвээ талбай хүрэлцэхгүй байвал 2 эгнээ тус бүрдээ 2-оор тоолж дахин 2 эгнээ үүсгэн, нийт 4 эгнээгээр өглөөний дасгалаа давтана.

Дасгал бүрийг гүйцэтгэхэд анхаарах зүйлсийг эцэг, эхэд нь зориулан бичсэн товч зөвлөмж бэлтгэнэ.

Биеийн зөв галбир ямар байхыг ойлгох

Сурагч бүр заал, танхимын хананд өсгий, өгзөг, дал, дагзаа шүргүүлэн зогсож өөрийн биеийн галбираа тодорхойлно.Хананд ингэж зогссон биеийн байдлаа

Зогсож буй болон сууж буй хүний биеийн зөв галбирыг харуулсан зурагт үзүүлэн

хадгалан урагш 5-6 м алхана. Ингэж алхахад хэцүү байвал биеийн зөв галбир тогтоогүй байгаагийн илрэл болохыг багш тайлбарлана. Зогсох, алхах, гүйхдээ биеийн зөв галбираа хадгалах шаардлагатайг ярилцана. Сурагчид бие биенийгээ зогсож байхад болон алхах үед биеийн галбираа хэрхэн хадгалж буйг ажиглана.


Биеийн зөв галбир төлөвшүүлэх дасгалыг сурах

Хичээлийн эхний хэсэгт биеийн зөв галбираа хадгалан энгийн алхаагаар алхах, гараа алдалж алхах, ташаа тулж алхах зэргээр бие халаалт хийнэ. Багш тоолж, өөрөө үлгэрлэн үзүүлж алхана. Цэх биш, бага зэрэг бөхийж, эсвэл гэдийж алхаж буй сурагчдад анхааруулахын зэрэгцээ биечлэн очиж алдаагаа засахад нь туслана.Хичээлийн үндсэн хэсэгт биеийн зөв галбир төлөвшүүлэх цогц дасгалыг давтана. Үүнд: Дасгал 1. Б.б-дал, дагз, өгзөг, өсгийг хананд шүргүүлэн зогссон байна. 1-гараа алдалж, өргөнө. 2-өлмий дээрээ босно. 3-өсгийг буулгаж, гараа алдална. 4-б.б. Дасгал 2. Б.б-дээрхийн адил. 1-гараа алдалж, баруун хөлөө өвдгөөр нугалан өргөнө. 2-б.б. 3- гараа алдалж, зүүн хөлөө өвдгөөр нугалан өргөнө. 4-б.б. Дасгал 3. Б.б-дээрхийн адил. 1- гараа алдалж, хагас сууна. 2-б.б. 3-гараа өргөн, хагас сууна. 4-б.б. Дасгалыг гүйцэтгэхдээ дал, дагз, өгзөг, өсгийгөө хананд шүргүүлсэн байдлаа алдахгүй байхыг анхааруулна. Дасгал бүрийг багш эхлээд үзүүлэх ба дараа нь тоолж, удирдана. Сурагч бүр дасгалыг 5-6 удаа давтана.

Биеийн тамирын заалны хана нь сурагчид налж зогсоход саад болохооргүй чөлөөтэй байх шаардлагатай.

Биеийн зөв галбирыг харуулсан зурагт үзүүлэн ашиглаж болно.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.16 дугаар хуудас.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий том бөмбөг-тэй цогц дасгалыг гүйцэтгэх чадвар эзэмших

Бие халаалтын дараа сурагчдад бөмбөгийг тарааж өгнө. Сурагчид бөмбөгөө барьж, хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай зогссон байдлаас гарын үндсэн хөдөлгөөнийг давтана. Жишээ нь: бөмбөгөө хоёр гараар барьж урагш өргөх, дээш өргөх, нэг гар дээрээ бөмбөгөө тавин хоёр гараа алдлах гэх мэт. Дараа нь эдгээр хөдөлгөөнийг их биеийн үндсэн хөдөлгөөнтэй хослуулан гүйцэтгэнэ. Жишээ нь: бөмбөгөө урагш өргөн бөхийх, бөмбөгөө дээш өргөн гэдийх, бөмбөгөө дээш өргөн хажуу тийш хазайх гэх мэт.Үүний дараа хөлийн үндсэн хөдөлгөөнийг гар, их биеийн хөдөлгөөнтэй хослуулан бөмбөгтэй гүйцэтгэнэ. Жишээ нь: хөлөө арагш ба бөмбөгөө урагш өргөх, хөлөө хажуу тийш ба бөмбөгөө дээш өргөх гэх мэт. Сурагчдын чадварыг харгалзан өөр нэмэлт

Ойролцоогоор 20-24 см диаметртэй, зөөлөн том бөмбөг сурагч бүрийн тоогоор байх хэрэгтэй. Бүр боломжгүй бол хоёр сурагчийн дунд нэг бөмбөг бэлтгэнэ.

Багш өөрийн зохиосон бөмбөгтэй цогц дасгалыг зурсан үзүүлэнг ашиглаж болно.


хөдөлгөөн оруулж болно.

Янз бүрийн аргаар мөлхөх чадвар эзэмших

Эхлээд сурагчдыг өөрсдийн дураар нь мөлхүүлнэ. Тэдний мөлхөх нь хоорондоо ямар ялгаатай байгааг асууж, ярилцана. Сурагчдын хариултад үндэслэн мөлхөх аргуудыг багш хэлнэ. Сурагчид 4-5 цуваа болж доорх аргаар мөлхөнө. Үүнд:

- Дөрвөн хөллөж мөлхөх- Элэг, дөрвөөр мөлхөх- Шуун дээрээ мөлхөх- Хажуугаараа мөлхөх- Нуруугаараа мөлхөх.

Цуваа бүр нэг аргаар мөлхөж зохих чадварыг эзэмшсэний дараа өөр аргаар мөлхөнө.

Матрас 10-аас цөөнгүй ширхэг

Мөлхөх техникийг удаашруулан үзүүлсэн видео бичлэг, компьютер, дэлгэц, проектор, лазерын заагуур.


Налуу байрлуулсан гимнастикийн сандал өөд мөлхөж авирах чадвартай болох

Цувруулан тавьсан 2 матрас дээгүүр сурагчид ар араасаа цувран, дурын аргаар мөлхөнө. Биеийн тамирын заалны хэмжээ, матрасны тооноос хамаарч сурагчдыг аль болох олон хэсэгт хувааж мөлхүүлнэ.Шалан дээр байрлуулсан гимнастикийн урт сандлын нэг үзүүрээс нөгөө үзүүр хүртэл дурын аргаар мөлхөнө. Сандлын тооноос хамаарч сурагчдыг аль болох олон хэсэгт хувааж мөлхүүлнэ.Гимнастикийн урт сандлын нэг үзүүрийн хөлийг 20-30 см өндөрсгөн (доогуур нь матрас давхарлан тавьж болно), түүний доод хэсгээс өгсөж мөлхүүлнэ.Гимнастикийн урт сандлын нэг үзүүрийг гимнастикийн хананд 50-60 см өндөрт бэхлэн налуу байрлуулж, сандал өөд авирч мөлхүүлнэ.

Матрас 8-10 ш

Гимнастикийн урт (3-4 м) сандал 6-8 ш

Гимнастикийн хана 4-өөс цөөнгүй ширхэг


Гимнастикийн хана руу ижил нэрийн ба эсрэг нэрийн хөдөлгөөнөөр авирах, буух эв дүйтэй болох

Эхлээд сурагч тус бүр 2 удаа гимнастикийн хана руу авирч, буух даалгавар өгнө. Багш тэдний яаж авирч байгааг ажиглана.Дараа нь сурагчид хоорондоо 3 м зайтай 4-5 эгнээгээр зааланд тарж зогссон байдлаас гимнастикийн хана руу ижил нэрийн хөдөлгөөнөөр авирах дуураймал дасгалыг давтана. Үүний тулд багш “баруун хөл, гараа өргөөрэй” гэхэд сурагчид баруун гараар гимнастикийн хананы дээд хөндлөвчөөс барьж буйг дүрслээд, баруун хөлөө өвдгөөр нугалж өргөнө. “Одоо зүүн хөл, гараа өргөөрэй” гэхэд сурагчид дуурайна. Үүнийг ижил нэрийн хөдөлгөөнөөр хана руу авирах гэж нэрлэдгийг хэлж өгнө.Сурагчид гимнастикийн хананы урд хэд хэдэн цуваа болж зогсоод ижил нэрийн хөдөлгөөнөөр хана руу авирч, дээд хөндлөвчинд хүрээд, мөн тэр аргаараа буцаж бууна. Ижил нэрийн хөдөлгөөнөө зөв гүйцэтгэж чадахгүй хүүхэд байвал багш

Гимнастикийн хана аль болох олон тоогоор

Хана бүрийн доор дэвсэх матрас

Гимнастикийн хана руу ижил ба эсрэг нэрийн хөдөлгөөнөөр авирах аргыг үзүүлсэн зурагт үзүүлэн


хажуугийн хананд зэрэгцэн, дагуулж авируулна. Эсрэг нэрийн буюу баруун гар, зүүн хөлөө (зүүн гар, баруун хөлөө) зөөж хана руу авирах дуураймал дасгалыг сурагчид биеэ даан шалан дээр 6-8 удаа гүйцэтгэнэ.Дараа нь эсрэг нэрийн хөдөлгөөнөөр гимнастикийн хана руу авирч дээд хөндлөвчинд хүрээд, мөн тэр аргаараа буцаж бууна. Сурагчид цувран, аль болох олон удаа хананд авирна.

Өөрийн биеийн жинг ашиглан хүчний хялбар дасгалыг гүйцэтгэж сурах ба хүчээ хөгжүүлэх

Хүч гэж юу? Хүч юунд хэрэгтэй вэ? зэрэг асуулт тавьж ярилцана. Ачааг өргөж үзэн хүнд, хөнгөнийг нь ялгана.Багшийн өгөх мэдээлэл: “Алхах, гүйх, үсрэх, шидэх бүх хөдөлгөөн нь булчингийн хүчээр хийгдэнэ. Булчин хүч гарахын тулд агшиж ба сунадаг. Зөвхөн хөдөлгөөн хийхэд бус хүнд юмыг өргөхөд хүч хэрэгтэй болно. Өргөх ачаа нь хүнд жинтэй байвал өргөхөд хэцүү бөгөөд маш их хүч шаардана. Яагаад хүнд жинтэй ачааг өргөж чадахгүй байна вэ? Хүч нь хүрэхгүй байгаа учраас хүчээ хөгжүүлэх хэрэгтэй. Тэгвэл хүч гэдэг чинь юу юм бэ? Хүнд ачааг өргөх ба түүнийг удаан барьж чадах чадварыг хүч гэнэ”.Хүчний талаар тайлбарласны дараа хүч хөгжүүлэх дасгалыг ачаа хүндрүүлэгчгүйгээр хийцгээе! гээд доорх дасгалыг сурагчид эгнээгээрээ ээлжлэн гүйцэтгэнэ. Үүнд:Дасгал 1. Гараа урагш өргөж зогссон байдлаас: 1- гараа нугалж цээжний өмнө авна. 2- гараа алдална. 3- гараа нугалж цээжний өмнө авна. 4- б.б. Дасгалыг булчингаа зориуд чангалж, огцом хөдөлгөөнөөр гүйцэтгэх ба 5-6 удаа давтана.Дасгал 2. Гараа ташаанд авч зогссон байдлаас явган сууж босно. Цуцталаа олон удаа гүйцэтгэнэ. Дасгал 3. Дээш харж хэвтсэн байдлаас хоёр хөлөө ээлжлэн шулуунаар нь өргөж буулгана. 20х3 удааДасгал 4. Хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай зогссон байдлаас: 1- гараа өргөн бөхийж, хурууг шаланд хүргэнэ. 2- б.б. 3- гараа алдлан гэдийнэ. 4- б.б. Дасгалыг удаан темпээр тоолж удирдана. 5-6 удаа давтана.Дасгал бүрийн дараа 1-3 мин амарна. Ачаалал авсан булчингаа суллан алхаж амрахыг багш зөвлөнө.

Хүнд ба хөнгөн жинтэй ачаа, хүндрүү-лэгчийн ялгааг мэд-рүүлэхийн тулд сураг-чийн үүрдэг цүнх 2–ыг бэлтгэнэ. Нэг цүнхэнд нь 3 ш ном, нөгөөд нь 8 ш ном хийсэн байна.

Сурагчид дээш харж хэвтэхдээ матрас дээр хэвтэж болно.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.12 дугаар хуудас, 8 дугаар зураг дээрх дасгалаас ашиглана.

Гимнастикийн сандал дээр урдаа ба ардаа тулж хэвтэн, хажуу тийш шилжих чадвартай болох

Тулалтаас хажуу тийш шилжиж явахаас өмнө дөхүүлэх дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд:

- Өвдөглөн тулж хэвтэх- Шалан дээр тулж хэвтэх - Шалан дээр ардаа тулж хэвтэх- Тулж хэвтсэн байдлаас гар, хөлөө

Гимнастикийн урт сандал 4-8 ширхэг

Матрас 4-6 ширхэг

“Биеийн тамирын

зөөх г.м Дөхүүлэх дасгалыг зөв, сайн гүйцэтгэдэг болсны дараа гимнастикийн сандал дээр тулж хэвтээд хажуу тийш явж сурна. Эхлээд гимнастикийн урт сандалд урдаа тулан хажуу тийш шилжиж сурна, дараа нь ардаа тулан хажуу тийш шилжих дасгалыг гүйцэтгэнэ.Сандлыг дуустал баруун тийш шилжиж яваад амарсны дараа зүүн тийш шилжинэ. Энэ чадварыг сайн эзэмшиж буй сурагчид гар, хөл хоёроо нэгэн зэрэг хажуу тийш зөөх ба тааруухан чадвартай сурагчид гар, хөлөө ээлжлэн зөөж шилжинэ.

багшийн ном– I”, 2014.19 дүгээр хуудас.

50-60 см өндөр тавцан дээр тулалтаас гар дээрээ 6-8 удаа сунайх чадвартай болох

Гимнастикийн болон ердийн хананд тулж зогссон байдлаас гараа тохойгоор нугалж, тэнийлгэх дасгалыг хичээл бүрийн үндсэн хэсэгт сурагч бүр 8х2 удаа гүйцэтгэж байх даалгавар өгнө. Дасгалыг хэрхэн гүйцэтгэхийг багш үзүүлж, сурагчид дуурайна.Улирлын төгсгөлд 50-60 см өндөр тавцан дээр гараар тулж хэвтсэн байдлаас хэн, хэдэн удаа сунайж байгааг тоолж, үнэлгээ өгнө. Сурагчид хос хосоороо болж, бие биенийхээ сунайлтыг тоолно.

Гимнастикийн урт сандал 4-6 ширхэг,

Гимнастикийн хана болон заалны хана

50-60 см өндөр тавцан 4-6 ширхэг

Үнэлгээг тэмдэглэх хуудас

Гараа ардаа тулж суусан байдлаас биеэ 8-10 удаа өргөж, буулгах чадвартай болох

Суралцахуйн энэ зорилт хэрхэн хэрэгжсэнийг улирлын сүүлчийн хичээлүүд дээр шалгаж үнэлнэ. Сурагчдыг үнэлэх үйл ажиллагааг явуулахдаа 4-6 сурагчийг нэг ээлж болгон, тэд дасгалыг гүйцэтгэхэд бусад сурагч гүйцэтгэлийг тоолох байдлаар зохион байгуулна. Гараа ардаа тулж суусан байдлаас бүсэлхий хэсгээ өргөж, биеэ шулуун болгоно. Энэ байдлаа 3 сек орчим хадгалаад бэлтгэх байдалд орно. Дараа нь шууд дасгалаа үргэлжлүүлнэ.Охид 8 удаа, хөвгүүд 19 удаа энэ дасгалыг үргэлжлүүлэн гүйцэтгэж чаддаг болсон байх ёстойг ойлгуулж, эхний удаад сурагчид өөрсдөө бие даан дасгалаа хийж, хэдэн удаа гүйцэтгэж байгаагаа өөрөө тоолно. Бэлэн болсон үедээ багшид очиж дасгалаа хийж үзүүлнэ.10-аас олон удаа дасгалыг хийж чадаж буй сурагчдыг тусад нь ялган, нилээд цуцталаа 2 удаа гүйцэтгэх даалгавар өгнө.

Гараа ардаа тулж суусан байдлаас биеэ өргөж буй зурагт үзүүлэн бэлтгэнэ.“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.12 дугаар хуудас, 9 дүгээр зургийг ашиглана.

Биеийн тамирын заалны шалан дээр уг дасгалыг гүйцэтгэх тул заалны шалыг сайн цэвэрлэсэн байх шаардлагатай.

Сурагчдын амжилтыг бичиж тэмдэглэх үнэлгээний хуудас бэлтгэнэ.

Сунгалтын ба савалтын идэвхтэй дасгалаар уян хатныг хөгжүүлэх

Багш ямар дасгалыг сунгалтын дасгал гэх вэ? гэж асуугаад сурагчдын хариулсан дасгалыг бүгдээрээ хийж үзье гэнэ. Аль дасгал нь булчинг өвтгөж байгааг асууна. Эндээс булчинг сунган татах хөдөлгөөнөөр хийж буй дасгал нь сунгалтын дасгал болохыг хэлнэ.Эдгээр дасгалыг гүйцэтгэхэд булчин өвдөж

Эхний асуултад сурагчид хариулж чадахгүй байвал багш сунгалтын 3-4 дасга-лын зураг үзүүлнэ.

Сунгалтын дасгалыг хийж туршин үзэхэд

буй учраас дасгалаа огцом хөдөлгөөнөөр хийж болохгүй бөгөөд аажим намалзах маягаар булчингаа сунгаж гүйцэтгэхийг тайлбарлана. Түүнчлэн сунгалтын дасгалын өмнө биеэ сайн халаах шаардлагатайг хэлнэ. Аль болох их далайцтайгаар гараа мөрөөр эргүүлэх, бөхийх, хазайх, хөлөө салгаж суух, хөл ба гараа урагш-хойш савах зэрэг энгийн дасгал бүрийг 8-10 удаа давтана. Сунгалтын дасгалыг сурагч өөрөө бие даан гүйцэтгэхдээ далайцын дээд хэмжээнд хүргээд 3-5 тоолж, тэр байдлаа хадгалан барина. Хөлөө жийж суусан байдлаас өвдгөө нугалахгүйгээр бөхийж гараа өлмийнөөс урагш аль болох их зайд гаргахыг хичээнэ. Хэн гараа өлмийнөөс цааш ямар хэмжээнд гаргаж байгааг ажиглаж ярилцана. Өлмийнөөс цааш хурууны үзүүр хүртлэх зайг сурагчид ээлжлэн шугамаар хэмжиж өөрийгөө хэр уян байгааг мэднэ.Хичээлийн төгсгөлд “сунгалтын дасгалыг гүйцэтгэхдээ юу анхаарах ёстой вэ?” гэсэн асуулт тавьж 4-5 сурагчийн нэрийг дуудаж хариулт аван хэлэлцэнэ.

зориулсан матрас 5-8 ш бэлтгэнэ.

Биеийн тамирын багшийн ном – I, 2014.13 дугаар хуудас дээрх багшид зориулсан зөвлөм-жийг ашиглана. Уян хатны дасгал хийхэд зориулж 3-4 сурагчийн дунд нэг матрас байх шаардла-гатай.

Сурагчид уян чанарын түвшингээ хэмжихэд зориулж 20-30 см урт шугам 10 ширхэгийг бэлтгэнэ.

Зогсоо байдлаас өвдөг нугалахгүй бөхийж гарын хурууны үзүүрийг газарт хүргэх чадвартай болсноо харуулах

Багш журналын эхнээс 6 сурагчийн нэрийг дуудаж, уг дасгалыг гүйцэтгүүлнэ. Тэд зогсоо байдлаас өвдөг нугалахгүй бөхийж гарын хурууны үзүүрийг газарт хүргэн, “болно” гэсэн дохио өгтөл уг байдлаа хадгалан зогсоно. Багш сурагчдыг ажиглан дасгалаа хэр түвшинд гүйцэтгэснийг үнэлэн журналдаа тэмдэглэнэ. Мөн сурагчдад үнэлгээг хэлж өгнө.Уян хатны хөгжил тааруу байгаа сурагчдад тогтмол хийх дасгалын зураг бүхий гэрийн даалгавар өгнө.

Зогсоо байдлаас өвдөг нугалахгүй бөхийж гарын хурууны үзүүр ба атгасан гар, алгаа газарт хүргэж буй зурагт үзүүлэн бэлтгэж, зургийн дор үнэлгээг тэмдэглэсэн байх.“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.14 дүгээр хуудас, 11 дүгээр зураг

Шагайн талуудыг нэрлэх, дөрвөн бэрхийг таньдаг болох

Сурагчдыг 5-6 багт хувааж, баг бүрт бог малын 4 ш шагай өгнө. Багийн сурагчид тойрч зогсоод шагайн 4 талыг юу гэж нэрлэдэгийг хоорондоо ярилцан, зөвшилцөхийг хүснэ.Баг бүр шагайн талуудыг үзүүлж, нэрийг хэлнэ. Зөв, бурууг ярилцана.Багийн гишүүд хос хосоороо шагайн талыг таалцаж тоглоно. Үүний тулд сурагч бүрд 10 ш шагай өгнө. Нэг сурагч шагайг аль нэг талаар нь шалан дээр тавиад алгаараа дарж нууна. Нөгөө сурагч түүний нуусан шагай аль талаараа байгааг таана. Таахгүй бол шагайгаа найздаа хураалгана. Ямар нэртэй шагай байгааг таавал, таасан шагайгаа өөрөө авна. Дөрвөн бэрх гэж юуг хэлэх вэ? гэж асууна.

Бог малын шагай сурагч бүрд 10-аас цөөнгүй ширхэг

Шагайг орхиж шидэхэд зориулж 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр багийн тоогоор

Шагайн талуудыг тод харуулж зурсан өнгөт үзүүлэн

Биеийн тамирын багшийн ном – I, 2014.20-22 дугаар хуудас

Мэдэж байвал шагаагаар 4 бэрх буулгаж тоглоно. Мэдэхгүй бол багш тайлбарлаж өгнө. Хүүхэд бүр өөрийн шагайгаар 4 бэрх буулгахыг хичээж, шагайг олон удаа орхино.

Шагайг дунд ба долоовор хуруугаар няслах чадвар эзэмших

- Дунд хуруугаар шагайг няслах дуураймал хөдөлгөөнийг давтана.Сурагчид шагай няслах дэвсгэрийн тоогоор хэсгүүдэд хуваагдан, дэвсгэрээ тойрч дурын аргаар суугаад, хооронд нь нэг сөөм зайтай байрлуулсан ижил нэртэй хоёр шагайг долоовор хуруугаар нясалж онохыг хичээн няслана. Хүүхэд бүр өөрөө зайг хуруугаараа хэмжин шагайг байрлуулаад няслана. Хэрвээ “сөөм” хэмжээг мэдэхгүй байвал багш хэлж, үзүүлнэ.Сөөм зайнаас 10 удаа шагайг онож нясласан сурагч зайгаа холдуулан, “нэг төө” зайнаас няслана. 10 удаа онож чадаагүй сурагч сөөм зайнаасаа шагайг няслах дасгалаа давтана.Дараагийн хичээл дээр шагайг дунд хуруугаар няслах чадварыг мөн дээрх аргаар эзэмшүүлнэ.Шагайг сурагч өөрөө өрж байрлуулан, нэг төө зайнаас оновчтой няслаж чаддаг болсны дараа сурагчид 10-12 шагайг өрж тавиад, няслаж тоглоно. Тэд ээлжлэн нясласаар бүх шагай дуусахад хэн олон шагай цуглуулсан нь хожино.

Бог малын шагай 100-аас цөөнгүй ширхэг

Шагайг орхиж шидэхэд зориулсан 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-8 ширхэг

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.20-21 дүгээр хуудас

Янз бүрийн байдлаас шагайг няслаж тоглох чадвартай болох

Доош харж хэвтсэн, завилж суусан байдлаас шагайг няслах даалгавар өгч гүйцэтгүүлнэ.Шагаа няслаж тоглох хичээлийн төгсгөлд багш “Гэртээ гэрийнхэнтэйгээ шагаа тоглож байгаарай, улирлын төгсгөлд ангидаа шагайн тэмцээн зохион шүү” гэсэн даалгавар өгнө. Улирлын төгсгөлийн хичээл дээр сурагчдыг хэд хэдэн хэсэг болгож шагайн тоглолт-тэмцээн зохионо.

Бог малын шагай 100-аас цөөнгүй ширхэг

1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-8 ширхэг


Багшид өгөх санамж

“Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдэв нь нэгдүгээр ангийн хүүхэд биеийн тамирт суралцах үндэс болох учраас хичээлийн жилийн улирал бүрд судлах бөгөөд өөрийн сургууль, суралцагчдын онцлогт тохируулан багш цагаа зохицуулж болно. Гэхдээ агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улиралБиеийн тамирын хувцасаа солих, тохируулж өмсөх, эвхэх, хадгалах арга барилтай болохӨөрийн биеийн өндөр ба жингээ мэдэхБагшийн

- Хоёроор тоолон, нэг эгнээнээс хоёр эгнээ болж жагсах чадвар эзэмших- Гараа алдалж нугалах, тулж суух, тулж хэвтэх, хөлөө нугалж өргөх зэрэг хөдөлгөөнийг нэрлэж,

- Өвдөглөн зогсох, өсгий дээр суух, давшиж алхахыг нэрлэж, гүйцэтгэх чадвартай болох-Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнтэй дасгалыг том бөмбөгтэй гүйцэтгэх

- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг хослуулан хөгжмийн аянд гүйцэтгэх чадвар эзэмших- Өөрийн биеийн жинг ашиглан хүчний хялбар дасгалыг гүйцэтгэж сурах ба

тусламжтайгаар өндрөөсөө намхан руугаа нэг эгнээ болж жагсах чадвартай болох- Хөлөө зөөж баруун, зүүн тийш эргэх чадвартай болох- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг нэрлэх, таних чадвартай болох- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг зөв гүйцэтгэх чадвартай болох- Сунгалтын ба савалтын идэвхтэй дасгалаар уян хатныг хөгжүүлэх

гүйцэтгэх чадвартай болох- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөө-нийг хослуулан хөгжмийн аянд гүйцэтгэх чадвар эзэмших- Өглөө бүр дасгал хийх хэрэгтэйг ойлгож, өглөөний гимнастикийн цогц дасгалыг сурах- Биеийн зөв галбир ямар байхыг ойлгож, зөв галбир төлөв-шүүлэх дасгалыг сурах- Янз бүрийн аргаар мөлхөх чадвар эзэмших - Гимнастикийн сандал дээр урдаа ба ардаа тулж хэвтэн, хажуу тийш шилжих чадвартай болох

чадвар эзэмших- Налуу байрлуул-сан гимнастикийн сандал өөд мөлхөж авирдаг болох- Гимнастикийн хана өөд нэг ба эсрэг нэрийн хөдөлгөө-нөөр авирах, буух эв дүйтэй болох- Сунгалтын дасгал-аар уян хатныг хөгжүүлэх- Шагайн талуудыг нэрлэх, дөрвөн бэрхийг таних- Шагайг дунд ба долоовор хуруугаар няслах чадвар эзэмших- Янз бүрийн байдлаас шагайг няслаж тоглох чадвартай болох

хүчээ хөгжүүлэх- 50-60 см өндөр тавцан дээр тулалтаас гар дээрээ 6-8 удаа сунайх чадвартай болох- Гараа ардаа тулж суусан байдлаас биеэ 8-10 удаа өргөж, буулгах чадвартай болох- Сунгалтын ба савалтын идэвхтэй дасгалаар уян хатныг хөгжүүлэх

Сурагчид биеийн тамирын хичээлд ямар хувцастай орохыг эхний хичээл дээр танилцуулж, хувцасыг үзүүлэхийн зэрэгцээ хувцасаа хэрхэн эвхэх, цүнхэндээ яаж хийхийг үзүүлж тайлбарлаарай. Биеийн тамирын хичээлд өмссөн хувцасаа заавал угааж, сайн хатаасны дараа эвхэж тавихыг хэлж, эцэг эхэд нь зөвлөгөө өгөөрэй. Нэгдүгээр улирлын турш хичээл бүр дээр хувцаслалтыг шалгаж, хувцасаа зөв өмсөхөд нь хүүхдэд тусласнаар хэвшил тогтох ёстой. Түүнчлэн эхний хичээл дээр биеийн тамирын заал, гадаа талбайг танилцуулна.

Хүүхэд бүрийн биеийн жин ба өндрийн хэмжээг хичээлийн жилийн эхэнд болон төгсгөлд хэмжиж өөрт нь хэлж өгөхөөс гадна ангийн багш, эцэг, эхэд нь мэдээлнэ. Сурагчдыг жагсаахдаа команд өөхгүй,нэг эгнээ жагсаарай!, шугамын ард зэрэгцэн зогсоорой! гэх зэргээр энгийн үг хэрэглэнэ. Биеийн тамирын заалны шугамуудыг ашиглан өөр өөр байрлалд нэг эгнээ жагсаах, хоёр эгнээ болгох зохион байгуулалтыг давтуулаарай.

Нэгдүгээр ангийн сурагчдын жагсах чадварыг үнэлэхдээ биеийн тамирын заалны хажуугийн шугам дээр нэг эгнээнд жагсаана. Сурагчид:

- Өндөр сурагч нь баруун гар талдаа зогсох

- Хоорондоо хэтэрхий шахцалдахгүй, гараа унжуулан шүргэлцэж зогсох

- Бие цэх, толгой эгц, өсгийгөө нийлүүлж, өлмийн хооронд бага зэрэг зайтай зогсож, бүх сурагч өлмийгөө нэг шугамд байрлуулсан байх зэрэг шалгуурыг харгалзана.

Түүнчлэн эгнээ ба цуваа жагсаалыг ялгаж хэлэх, эгнээнээс цуваа жагсаал үүсгэх даалгавар өгч болно.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг тус тусад нь эзэмшүүлсний дараа 4 тоонд гүйцэтгэх цогц дасгал зохиож хэсэгчлэн давтуулаад, дараа нь нэгтгэж, зөв, гоё хийхийг сануулж, дэмжинэ. Эдгээр дасгалыг ангийн бүх сурагч нийтээрээ нэгэн зэрэг гүйцэтгэх боломжтой учраас хүүхэд бүр бүрэн оролцдог. Гагцхүү тэдний бие бялдрын хөгжилд тохируулж дасгалын давтах тоог тогтооно. Дасгалыг зогсоо байрлалд, дунд зэргийн хэмнэлээр гүйцэтгүүлээрэй. 16-32 тоот цогц дасгалыг сурагчид өөрсдөө дуулж болон хөгжмийн аянд гүйцэтгэвэл хүүхдэд илүү сонирхолтой байхаас гадна хөгжмийн боловсролд нь ч сайнаар нөлөөлнө. Аяыг сонгохдоо дууны багштай хамтарна.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг зөв бөгөөд хөгжмийн аянд гүйцэтгэх чадварыг үнэлэхдээ:

- Тэдгээр хөдөлгөөн бүрийг зөв нэрлэх, цэвэрхэн хийж үзүүлэх

- Багшийн заасан цогц дасгалыг дарааллаар нь, зөв, өөртөө итгэлтэй гүйцэтгэх

- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий 32 тоот цогц дасгалыг хөгжмийн аянд багаараа зөв, итгэлтэй, нэгэн зэрэг гүйцэтгэх зэрэг шалгуурыг хангаж буй эсэхийг харгалзан маш сайн байна, гоё хийгээрэй, дахиад оролдоод үзээрэй гэх зэрэг үгээр явцын үнэлгээ өгнө. Үндсэн хөдөлгөөнийг маш гоё гүйцэтгэж буй сурагчийг жагсаалын өмнө гарган дасгалыг үзүүлж болно. Энэ нь үнэлгээний урамшууллын нэг хэлбэр мөн.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий том бөмбөгтэй цогц дасгалыг гүйцэтгэхэд бөмбөг хүрэлцээтэй байх нь хүүхэд бүрт хүрч ажиллах гол нөхцөл болно. Иймээс бөмбөгтэй дасгалаар хүүхдийг хөгжүүлэхийн тулд олон тооны бөмбөг бэлтгэх хэрэгтэй. Бага насны хүүхэд тоглоход зориулсан резинэн болон хийлдэг том бөмбөгнүүд хамгийн тохиромжтой. Хэрвээ ийм бөмбөг хүрэлцээгүй бол янз бүрийн бөмбөг ашиглах боловч нэгдүгээр ангийн сурагчдад сагсан бөмбөг хүнддэх тул түүнийг ашиглаж болохгүй. Харин волейболын ба хөл бөмбөгийг барин биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал хийж болно. Сурагчдын чадварын түвшинд тохируулан 2 өөр хувилбар бүхий цогц дасгалыг боловсруулж болно. Нэг нь арай хялбар дасгалаас бүрдэх бөгөөд түүнийг хөдөлгөөний эвсэл тааруу сурагчид хийнэ. Нөгөө нь бага зэрэг хүндрэлтэй дасгалаас бүрдэх хэрэгтэй.

Нэгдүгээр ангиас эхлэн өглөө бүр дасгал хийдэг хэвшил тогтоохыг зорино. 6 настай хүүхдийн хийх өглөөний дасгалын бүтцэд 6-аас олон дасгал оруулах шаардлагагүй. Хүүхдийн нойрмог байдлыг сэргээх чиглэлтэй бөгөөд гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн оролцсон энгийн дасгал байвал зохино. Дасгал тус бүрийг 6-8 удаа давтахыг зөвлөөрэй. Өглөөний цогц дасгалын зургийг зурж сурагчдад тарааж өгөхийн зэрэгцээ CD бичлэг бэлтгэж, эцэг, эхэд нь зөвлөгөө өгч, санал авна. Ингэснээр өглөөний дасгалыг сайжруулах, алдаа доголдлыг засах боломжтой болно.

Биеийн зөв галбирын талаар ойлголт өгөхдөө зогсож буй хүний биеийн зөв галбирыг харуулсан зураг үзүүлнэ. Багш өөрөө цэх алхаж үзүүлж болно. Эсвэл биеийн зөв галбираа хадгалан зогсож буй сурагчийг ажиглуулан, асуулт тавьж ярилцаарай. Сурагч бүрт биеийн зөв галбирыг мэдрүүлэхийн тулд биеийн тамирын заалны нэг талын ханыг налан дагз, дал, өгзөг, өсгийг хананд шүргүүлж зогссон байдлаас “Биеийн зөв галбиртай болох дасгал”-ыг сурагч бүр тогтоосон тоогооор давтаж гүйцэтгэнэ. Хананы өргөний хэмжээнээс шалтгаалж сурагчдыг хэд хэдэн эгнээгээр зохион байгуулаарай. Нэг эгнээ дасгалаа гүйцэтгэх үед бусад нь тэднийг ажиглах ба энэ хугацаа нь ачааллыг тохируулах амралт болох ёстой. Дасгалаа хийхдээ нуруугаа юмуу мөрөө хананаас хөндийрүүлэх, биеэрээ хананаас холдох зэрэг алдаа гарч болзошгүй тул багш сайн ажиглаж, зарим сурагчдын дэргэд очиж туслана.

Мөлхөх дасгалыг заавал зөөлөн матрас дээр гүйцэтгүүлнэ. Сурагчдын хоорондын зайг тогтоохдоо эхний сурагч мөлхөж нэг матрасыг давмагц дараагийн сурагч мөлхөх байдлаар зохион байгуулна. Мөлхөх олон арга байгаа учраас тэдгээр чадварыг 2-3 цагийн хичээл дээр эзэмшихээр төлөвлөвөл зохимжтой.

Мөлхөх болон налуу байрлуулсан гимнастикийн хана руу авирах чадвар төлөвшүүлэхэд гимнастикийн хана, сандал, матрас заавал хэрэгтэй болох учраас бүх сурагч нэгэн зэрэг дасгалыг гүйцэтгэх боломжгүй байдаг. Иймээс эдгээр сэдвийг өөр сэдэвтэй хамтатган нэг хичээл дээр 2-3 зорилтыг шийдвэрлэх байдлаар хичээлээ төлөвлөвөл хүүхэд бүрийн оролцоог хангахад тохиромжтой байх болно. Өөрөөр хэлбэл, ангийн сурагчдаа охид, хөвгүүд гэсэн 2 хэсэгт хувааж, охид мөлхөх дасгалыг, хөвгүүд үсрэлтийн дасгал гүйцэтгэх байдлаар зохион байгуулбал хэрэглэгдэхүүн хүрэлцээтэй байна. Гимнастикийн хана өөд уралдаж авирах хэрэгггүй, эхний удаад зөв авирч сурах хэрэгтэй. Гимнастикийн хана руу авиран дээд хөндлөвчинд хүрээд үсэрч бууж болохгүйг анхааруулах хэрэгтэй. Хүүхэд унахаас сэргийлж сандал болон хананы доор матрас дэвсэх хэрэгтэй. Налуу сандал өөд авирч буй хүүхдийн дэргэд багш зогсон хамгаалах ба бие биенээ хэрхэн хамгаалахыг үзүүлж, тайлбарлана.

Өөрийн биеийн жингээр хүчний хялбар дасгалыг гүйцэтгэж сургахдаа хүч гэж юу болохыг ойлгуулна. Булчин чангарч, суларч байж хүч гардаг учраас түүнийг мэдрүүлэхдээ сурагчдаар цүнхтэй номыг нь өргүүлж тайлбарлана. Биеийн тамирын хичээлд орохын өмнө багш ангид нь очиж 6-8 цүнхтэй ном авчирна. Зарим цүнхэнд нь олон ном хийж хүнд жинтэй болгоно. Зарим нь хөнгөвтөр буюу 3-4 номтой цүнх байна. Сурагч цүнхтэй ачааг баруун гараар өргөж, зүүн гараа ташаанд авч зогссон байдлаас гараа тохойгоор нугалан ачааг өргөнө. Ачааг өргөх үед тэдний гарын булчин төмбийж хатуурч байгааг мэдрүүлнэ. Дараа нь ачааг сандал дээр тавиад гараа унжуулан зүүн гараар баруун гарын булчинг барьж үзнэ. Эндээс булчин суларч зөөлөн болсон байгааг мэдэрнэ.

Хүчийг хөгжүүлэхийн өмнө тухайн сурагч хэр хүчтэйг мэдэх шаардлагатай болно. Үүнийг мэдэхдээ энгийн дасгалыг ашиглаарай. Жишээ нь: сурагчид гараа ташаанд авч зогссон байдлаас явган сууж босох дасгалыг сурагч бүр аль болох олон удаа буюу босоход нилээд хэцүү болтол давтана. Гэхдээ 30-аас олон удаа давтах хэрэгггүй. Түүнчлэн хэн хэдэн удаа сууж босож чадсанаа тоолох даалгавар өгөөрэй. Эдгээр дасгалыг гүйцэтгэж буй тоог та тэмдэглэж аваад дараагийн ачааллыг тогтоохдоо хэрэглэнэ.

Тулж хэвтэх чадвар нь хүүхдийн нурууны болон гарын булчингийн хөгжлөөс хамаардаг учраас хэвлий, нуруу, гарын хүчийг хөгжүүлэх дасгалыг хичээл бүр дээр өгөх шаардлагатай. Гараа ардаа тулж суусан байдлаас бүсэлхийн хэсгээр өргөх дасгалыг гүйцэтгэхдээ биеэ шулуун болгосон байдалд удахгүй бөгөөд дасгалаа шууд үргэлжлүүлнэ. Зөвхөн ардаа тулж хэвтсэн байдалд шилжээд хэсэг хугацаанд энэ байдлаа барихыг анхааруулна. Зарим сурагчид бие шулуун болоогүй байхад буцаж бэлтгэх байдалдаа орох алдааг гаргаад байдаг. Иймээс энэ дасгалыг гүйцэтгэх сурагчдын чадварыг харгалзан ардаа тулж хэвтсэн байдлаа 3 сек, 5 сек, 7 сек хадгалах гэсэн ялгаатай даалгавар өгөөрэй.

Налуу тулалтаас гар дээр сунайхдаа сурагчид зөв сунайж буй эсэхийг анхаарна. Зарим сурагч тулж хэвтсэн байдлаас зөвхөн бүсэлхий хэсгээр дээш-доош хөдлөөд байдаг тул үүнийг заавал засах шаардлагатай. Налуу тулалтаас зөвхөн гараа нугалж, тэнийлгэх бөгөөд их бие шулуун байхыг анхааруулаарай.

Хүүхэд бүрийн ялгаатай байдалд тохирсон ачааллыг өгөхдөө дасгалын давтах тоог цөөрүүлэх, амрах хугацааг уртасгах зэргээр зохицуулаарай. Жишээ нь: хүч хөгжүүлэх дасгалыг охид 5 удаа, хөвгүүд 6 удаа давтана. Эсвэл ардаа тулж хэвтсэн байдлаа хадгалан барих хугацааг хэлэхдээ “Туяа болно”, “Цэнгэл дуусгаарай”, “Бусад нь арай дуусгах болоогүй байна” гэх зэрэг үгийг ашиглаж болно.

Ардаа тулж суусан байдлаас биеэ хэдэн удаа өргөж, буулгах чадвартай болсноо харуулахдаа ардаа тулж суусан байдлаас бүсэлхийн хэсгээр өргөж биеэ шулуун болгоод 3 сек орчим бариад буулгана. Уг дасгалыг:

- охид 8 удаа, хөвгүүд 10 удаа гүйцэтгэвэл – хангалттай

- охид 9-10 удаа, хөвгүүд 11-12 удаа гүйцэтгэвэл – хангалттай сайн

- охид 11-12 удаа, хөвгүүд 13-14 удаа гүйцэтгэвэл – гайхалтай сайн гэж үнэлж болно.

Уян чанар 6-7 насанд хамгийн сайн хөгжинө. Иймээс нэгдүгээр ангийн улиралд бүрт уян чанарыг хөгжүүлэх зорилтыг хэрэгжүүлбэл зохино. Сунгалтын дасгалыг тоонд гүйцэтгүүлэхдээ удаан темпээр тоолно. Дасгалыг намалзах хөдөлгөөнөөр, аажмаар далайцыг нэмэгдүүлж хийхийг анхааруулаарай. Огцом шахах хөдөлгөөн хийхгүйг сануулна. Сунгалтын дасгалыг гүйцэтгэхэд анхаарах зүйлийг ойлгуулахдаа сурагчдыг биеийн тамирын заалны төвд гараасаа хөтлөлцөн тойргоор зогсоож, “Бүгдээрээ нэг нэг сунгалтын дасгал хийгээрэй” гэж хэлнэ. Тэдний үзүүлсэн дасгалаас сунгалтын дасгал аль нь болохыг тайлбарлаад, бүгдээрээ тэр дасгалыг 4-5 удаа давтана. Хүүхэд бүр уг дасгалыг гүйцэтгэх учраас багш гол анхаарах зүйлүүдийг сануулж хэлэх хэрэгтэй. Тухайлбал: “Өвдгөө нугалахгүй бөхийгөөрэй!”, “Доошоо сайн шахаарай” гэх мэт үгийг аль бүлэг булчинг сунгаж буйгаас хамааран хэлнэ. Түүнчлэн аажим намалзах хөдөлгөөнөөр булчингаа сунгана шүү гэдгийг сануулж, багш дагуулж дасгалыг хийнэ.

Хүүхэд бүрийн уян чанарын хөгжлийг багш ажиглан хөдөлгөөний далайцын хэмжээг тогтоож өгөөрэй. Жишээ нь: хөлөө жийж суусан байдлаас бөхийж гараа өлмийнөөс урагш гаргах дасгалыг хийхдээ:

- их уян хүүхэд – гарын алгаа өлмийнөөс цааш гаргаад 5 тоолж барих- дунд зэргийн уян хүүхэд - гарын дөрвөн хугууг өлмийнөөс цааш гаргаад 5 тоолж

барих- уян чанар тааруу хүүхэд - гарын хурууг өлмийд хүргэхийг хичээх бөгөөд

хуруугаа өлмийд аль болохоор ойртуулаад 5 тоолж барих зэргээр ялгаатай даалгавар өгнө.

Сунгалтын идэвхтэй дасгалыг сурагчид нийтээрээ нэгэн зэрэг гүйцэтгэх боломжтой. Тэд хоорондоо 2 м-ээс багагүй зайд зогсох буюу сууж дасгалаа гүйцэтгэнэ. Багш алдааг хэлж өгөөд, өөрсдөөр нь алдааг нь засуулах хэрэгтэй. Хэрэв та хөдөлгөөний далайцыг нэмэгдүүлэхэд нь тусалбал идэвхгүй дасгалын арга болно шүү.

Зогсоо байдлаас өвдөг нугалахгүй бөхийж гарын хурууны үзүүрийг газарт хүргэх чадвартай болсон эсэхээ сурагчид харуулахдаа :

- гарын хурууны үзүүрийг газарт хүрч байвал – хангалттай- атгасан гарын үзүүр газарт хүрч байвал – хангалттай - гарын алга газарт хүрч байвал – гайхалтай сайн гэх зэргээр ялгаатай

үнэлгээ өгнө.Эдгээр чадварыг хөгжүүлэх зорилготой хичээлийн явцад сурагч бүрийг үнэлэх

боломжтой. Хэрэв тогтоосон нормыг биелүүлж чадахгүй сурагч байвал уг дасгалыг өдөр бүр гэртээ давтаж байгаад хийж чаддаг болохоороо багшдаа үзүүлээрэй гэсэн даалгавар өгөөрэй. Эцэг, эхэд нь энэ тухай мэдээлбэл илүү үр дүнд хүрэх боломжтой.

Малын шагайгаар тоглох нь монгол хүүхдийн танин мэдэхүйн хөгжилд чухал нөлөөтэйн зэрэгцээ гарын хөдөлгөөний эвслийг сайжруулдаг. Шагайн тоглоомыг биеийн тамирын хичээл дээр ашиглахдаа сурагч бүрд тодорхой тооны шагай өгөх хэрэгтэй. Гэхдээ хэт олон шагай өгч болохгүй. Сургалтын эхний үед буюу нэгдүгээр ангийн сурагчид 10 шагайгаар тоглоход тохиромжтой. 1х1 м орчим хэмжээтэй хатуувтар дэвсгэрийг 5-8 сурагч тойрч суугаад шагайн дасгал хийх ба тоглож болно. Шагайг яаж няслах болон хэрхэн тоглохыг мэддэг сурагч нь бусаддаа зааж өгч тоглоно.

Шагайн дасгал ба тоглоомын үед сурагчдын ялгаатай байдлыг харгалзан, шагайг сайн няслаж буй сурагчид нэг дэвсгэр дээр шагай няслаж тоглох ба шагайг няслаж чадахгүй байгаа хүүхдүүд өөр нэг дэвсгэр дээр ойрхон буюу нэг сөөм, нэг төө зайд байрлуулсан шагайг няслах дасгалыг хийнэ. Шагайтай холбоотой доорх даалгавраар явцын үнэлгээг хийж болно. Үүнд:

- шагайн талуудыг нэрлүүлэх- нэг сөөм ба нэг төө зайд тавьсан шагайг няслаж онох.

Шагайн талыг нэрлэхдээ бүх 4 талыг зөв нэрлэж буй эсэхийг сурагчид биенээ үнэлэх байдлаар зохион байгуулаарай. Шагайг няслахдаа нэг сөөм зайнаас 5 удаа шагайг оновол “хангалттай” байна, нэг төө зайнаас 5 удаа оновол “маш сайн” байна гэх зэргээр үнэлгээ боловсруулж үнэлнэ. Сурагчдын ялгаатай байдлыг харгалзан зөвхөн нэг сөөм зайнаас шагайг няслаж буй байдлаар нь ч үнэлж болно. Жишээ нь: Нэг сөөм зайд буй шагайг 5 оновол маш сайн, 4 оновол хангалттай, 3 оновол сайжирч байна, 2 оновол тйим ч сайн биш байна гэх мэтээр үнэлнэ.

I анги

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ. АЛХАЛТ, ГҮЙЛТ

Хүрэх үр дүн: Биеийн зөв галбираа хадгалан цэх алхаж, чигээрээ ба чиглэлээ өөрчлөн 15 м зайд дээд хурдаар гүйх, 300 м зайг гүйж туулах чадвартай болох



Алхах, гүйхэд их бие, гар, хөлийн байрлал ямар байхыг ойлгох

- Зөв алхааг үзүүлнэ.- Алхаж буй хэд хэдэн сурагчийн биеийн байрлалыг харьцуулан ярилцана. Алдааг засна. - Сурагчдыг урагш 10-15 м зайд гүйлгэн, ажиглаж ярилцана.


Хурдан гүйх юунд хэрэгтэйг ойлгох

- Ямар үед хурдан гүйх хэрэгтэй вэ? гэж асууна. Сурагчдын хариултыг сонсоод зөв, бурууг хэлэлцэнэ. - Хэрэв сурагчид ахуй амьдралын жишээнээс гадна спортын олон төрөлд хурдан гүйх хэрэгцээтэй байдгийг оновчтой хэлж чадахгүй байвал зарим спортын төрлийн дасгалын зургийг үзүүлж, энэ юу хийж байна вэ? гэх зэргээр асуугаад спортын энэ төрөлд хурдан гүйх хэрэгтэй юу? гэдгийг тодруулна.

Хөл бөмбөг, сагсан бөмбөг, гүйлт, цана зэрэг спортын төрлийн холбогдолтой зургууд

- Эндээс хурдан гүйдэг болох нь олон талын ач холбогдолтой байгааг дүгнэж ярилцана. - Хурдан гүйдэг болохын тулд хурдаа хөгжүүлэх шаардлага-тайгаас гадна зөв гүйж сурах нь чухал болохыг багш тайлбарлана.

Дороо ба заал, талбайд тойргоор энгийн алхаагаар алхах чадвар эзэмших

- Эгнээгээр ба цуваагаар алхана.- Гар, хөлийн хөдөлгөөнөө хослуулан дороо алхана.- Дороо алхалтаас урагш алхаанд шилжүүлнэ.- Биеэ цэх алхахыг сануулна.

Биеийн тамирын гадаа талбай

Жижиг саадыг давж алхах чадвартай болох

Цувруулан тавьсан бөмбөг, шоо, бортого гэх мэт жижиг саадыг давж бүх сурагч цуваагаар алхана.Саадны тоог 4-8 хүртэл нэмэгдүүлнэ.

Жижиг бөмбөгнүүд, шоонууд г.м жижиг хэрэгсэл

10 см өргөн зураас дээгүүр алхах чадвартай болох

- Талбайд 10 см өргөн, 20 м урт зурвас татсан байна. Түүний дундуур сурагчид биеийн зөв галбираа хадгалан, цуваагаар цэх алхана. Зурвасын шугам дээр гишгэж болохгүй.- Багш сурагчдыг ажиглан биеийн галбирын алдааг чанга хэлж, засна.- Алхах хурдыг аажмаар нэмэгдүүлэх бөгөөд багш заримдаа сурагчидтай зэрэгцэн алхаж хурдыг тохируулна.- Зурвасаас гарахгүйгээр сурагчид хоорондоо уралдаж алхана.

Зааланд хичээл орвол өнгийн скочоор зурвас байгуулна.Гадаа хичээл орвол үзүүртэй төмрөөр газарт зурвас татна.

20-30 см өндөр гимнастикийн сандал дээгүүр алхах чадвартай болох

- Эхлээд заалны шугамууд дээгүүр гараа алдлан хурдтай алхана. Энэ алхааг багш ажиглан биеийн тэнцвэрээ хадгалан, цэх алхаж буй эсэхийг үнэлэн “болж байна”, “нуруугаа цэх болгоорой”, “доошоо харахгүй, урагш хараарай” гэх зэргээр алдааг засаж хэлнэ.- Дараа нь 20-30 см өндөр гимнастикийн сандал дээгүүр нэг сурагч алхахад нөгөө сурагч гараас нь хөтлөн, зэрэгцэн шалан дээгүүр алхана. Тэд ээлжлэн дасгалыг 4-5 удаа гүйцэтгэнэ. - Үүний дараа сурагч бүр биеэ даан гимнастикийн сандал дээгүүр аль болох хурдтай алхана. Алхахдаа биеийн тэнцвэрээ хадгалахын тулд гараа алдлан, ташаандаа авч болно.

20-30 см өндөртэй гимнастикийн урт сандал 4-6 ширхэг

Гимнастикийн матрас 8-12 ширхэг


Хөлөө хагас нугалан, өлмий, өсгий дээр урагш ба арагш алхах чадвартай болох

- Сурагчид хоёр эгнээгээр, гараа ташаандаа авч зогссон байдлаас хөлөө нугалж - тэнийлгэх, өлмий ба өсгий дээр босох дасгалыг байрандаа 8-10 удаа гүйцэтгэнэ. - Дараа нь 2 цуваа болж:

- Хөлөө хагас нугалан урагш 10 м алхах

- Өлмий дээрээ 10-12 м алхах- Хөлөө хагас нугалан арагш 10 м

алхах- Өсгий дээрээ 10 м алхана.

Алхах зайг тэмдэглэх бортого, дарцаг г.м жижиг хэрэгсэл

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.24 дүгээр хуудас

Хэрвээ сурагчид сайн алхаж байвал 20 м зайд эдгээр алхаагаар ээлжлэн алхаж болно.- Энэ чадварыг бататгахдаа сурагчдыг 3-4 цуваа болгож, заалны нэг талын нүүрийн шугамаас нөгөө талын нүүрийн шугам хүртэл доорх алхаагаар алхуулна. Үүнд:- Гараа ташаанд авч хөлөө хагас нугалан

өлмий дээрээ ба өсгий дээрээ алхах- Заалны төвийн шугам хүртэл өлмий

дээрээ, түүнээс цааш өсгий дээрээ алхах зэргээр алхах хэлбэрийг өөрчилнө.

Хавсарч, том, жижиг, өвдөг өндөр өргөж, хөлөө солибож алхах чадвартай болох

- Алхааны эдгээр хэлбэрийг багш нэрлээд, үзүүлнэ. Сурагчид багшийг дуурайж алхахдаа эхлээд хөлийн хөдөлгөөнөө удаанаар давтана. Жишээ нь: баруун хөлөө баруун тийш зөөж тавиад, зүүн хөлөө татаж баруун хөлд нийлүүлэн зогсоно. Багшийн тоолсон тоонд тохируулан гүйцэт-гэнэ. Баруун тийш 4-5 удаа хавсарч алхаад мөн адил аргаар зүүн тийш хавсарч алхана.- Том алхаарай, жижиг алхаарай гэж багшийг хэлэхэд сурагчид том, жижиг алхана. - Хэн нь хамгийн том алхаж байгааг шалгаруулахдаа 12-15 м зайд 60,70,80 ,90,100 см урттай татсан хэрчмийг давж алхана. Хэрчмийн шугам дээр гишгэхгүй алхаж буй сурагчдад 1-5 оноо өгнө. - “Хэний баг хамгийн хол алхах вэ?” тоглоом тоглоно. Тэнцүү тооны сурагчтай 4 баг гарааны шугамын ард цуваагаар зогсоно. Баг бүрийн эхний сурагч бүх боломжоороо том алхам хийнэ. Түүний дараагийн сурагч яг урд хөлийн хажууд нь нэг хөлөө тавьж зогсоод нөгөө хөлөөрөө том алхана. Гуравдахь сурагч мөн адил гүйцэтгэнэ. Ийм байдлаар багийн бүх гишүүн алхаж дуусахад хамгийн хол алхсан баг түрүүлнэ. - Өвдгөө өндөр өргөж алхахдаа гарын алгыг доош харуулан бүсэлхийн орчим өргөсөн байх ба түүнд өвдгөө хүргэж алхана. Эхлээд байрандаа, дараа нь урагш алхана.- Хөлөө солибож алхахдаа аль нэг хөлөө нөгөө хөлийн урдуур солибон гишгэж явна. Багшийг дуурайн эхлээд баруун хөлөөр, дараа нь зүүн хөлөөр солибож алхана. Энэ чадварыг сайн эзэмшсэн сурагчид баруун ба зүүн хөлөөр ээлжлэн солибож болно.

Алхах зайг тэмдэглэх бортого, дарцаг г.м жижиг хэрэгсэл

Хавсарч, том, жижиг, өвдөг өндөр өргөж, хөлөө солибож алхаж буй зурагт үзүүлэн


Биеийн зөв галбираа хадгалан, гарын 4 янзын хөдөлгөөн хийж алхаж чаддаг болох

Биеийн зөв галбир ямар байвал зохих вэ? Зөв алхаж харуулаарай! гэсэн багшийн хүсэлтийн дагуу сурагчид цэх алхаж үзүүлнэ.

- Гараа ташаанд авч 15 м алхах- Гараа алдлан 15 м алхах- Гараа мөрөнд авч 15 м алхах- Гараа өргөн 15 м алхах.

Сурагчид 4-5 эгнээгээр алхан, зайг

Өнгийн даавуун туузыг хөндлөн байрлуулж барианы шугам болгоно.

Биеийн тамирын заал-ны шугамыг дагаж алхах үед зай дууссаныг тэмдэглэн бортого

дуусгаад буцаж энгийн алхаагаар алхана. Дараа нь эдгээр алхааг нэгтгэж, талбайн янз бүрийн чиглэл рүү алхана. Жишээ нь: заалны хажуугийн шугамын дагуу 10 м зайд гараа алдлан алхаад → диагоналиар 10 м зайд гараа өргөн алхана. Эсрэг талын хажуугийн шугамаар 10 м гараа ташаанд авч алхаад → нүүрийн шугам дээгүүр гараа мөрөнд авч алхан анхны байрандаа ирнэ. Алхах чиглэлийг багш зургаар үзүүлнэ. Зургийг хараад сурагчид чиглэлээ өөрчлөн гарын янз бүрийн хөдөлгөөн хийж цэх алхана.

тавина.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.24 дүгээр хуудас

Шулуун замд 10-15 м зайд дунд зэргийн хурдтай гүйдэг болох

- 2-4 сурагч нэг гараанд байхаар зохион байгуулна. 10 м-ээс эхлэн, зайг 1 м-ээр нэмэгдүүлэн, зай тус бүрд 1-2 удаа гүйнэ. Зайг дуусгаад буцаж гараа руу энгийн алхаагаар алхаж ирнэ.

Гараа ба барианы шугамыг тод өнгийн туузаар татна. Багш шүглээр дохио өгч гүйлгэнэ.

Шулуун замд 10-15 м зайд хурдтай гүйх тоглоомд бүтээлчээр оролцох чадвар эзэмших

“Уулзах буухиа” тоглоом тоглоно. Баг тус бүрийн гишүүд 2 хуваагдан, заалны хоёр талд өөд өөдөөс харан хоорондоо 10-15 м зайтай цуварч зогсоно. Багшийн дохиогоор баг бүрийн эхний сурагч гараанаас гарч гүйн, эсрэг талд буй өөрийн багийн эхний сурагчийн алганд гараа хүргэхэд тэр сурагч гүйж тоглоомыг үргэлжлүүлнэ. Багийн бүх сурагч гүйж, буухиаг түрүүлж дууссан баг хожно. Тоглоомыг багуудын тоогоор давтана. Тухайлбал, 4 баг тоглоомд оролцвол 4 удаа тоглоно.

Буухиа гүйлтийн тоглоомд багуудын эзэлсэн байрыг бичиж харуулах самбар, самбарын үзэг бэлтгэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.29 дүгээр хуудаснаас тоглоом ашиглана.

Янз бүрийн хурдтай гүйх чадвартай болох

- Зөв гүйж үзүүлнэ. Багшийн дохиогоор хурдан гүйхдээ биеийн зөв байрлалыг хадгалахыг анхааруулна.- Дараа нь багш алга ташилтанд тохируулан дороо янз бүрийн хурдтай гүйнэ. - Сурагчид гүйх хурдаа өөрсдөө мэдэрч, хурдан, удаан, дунд зэргийн хурдтайгаар урагш гүйнэ. Хэн нь хурдан ба удаан гүйж байгааг ярилцана.

5 см орчим өргөн шугам дээгүүр гишгэж гүйхээр бэлтгэнэ.Биеийн тамирын заал, талбайн шугамыг ашиглаж болно.

15 м хүртлэх зайд 3-4 удаа давтан гүйх чадвартай болох

- 15 м зайг хэмжиж, гарааны ба барианы шугам татна. Сурагчид хосоороо багшийн дохиогоор гараанаас гарч, 15 м зайд аль болох хурдан гүйж барианд орно. Буцаж, гүйлтийн замын гадна талаар алхан гарааны дэргэд очино. - Хичээлийн үндсэн хэсэгт 15 м зайд 3-4 удаа давтан гүйхдээ хэн нь хэдэн удаа түрүүлснийг тоолно. - Гүйх хурдаар нилээд ялгаатай сурагчид нэг хос болсон байвал багш хосыг солино. Зайг дуусгаад тайван амарч алхахыг сануулна.Сурагчид бүрэн амарч амжихгүй байвал гар, хөлийн суллалтын дасгал өгнө. Суралцахуйн энэ зорилтыг 1-2 хичээлээр хэрэгжүүлнэ.- Бататгах хичээл дээр 4-6 сурагч нэг гараанд гарна. Багшийн шүглийн дуугаар

Гараа, барианы шугам татна. Барианы дэргэд том дарцаг хатгана. Сурагчдыг гараанаас гаргахад шүгэл ашиглана.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.29 дүгээр хуудас.

гараанаас гарч гүйнэ. 10 ба 15 м зайд тус бүр 3 удаа гүйнэ. Дээд хурдаараа гүйхгүй, дунд зэргийн хурдаар гүйхийг анхааруулна, дагуулж гүйн мэдрүүлнэ.

15 м зайд дээд хурдаар гүйх чадвараа харуулах

Сурагчдыг охид, хөвгүүдээр нь хоёр эгнээ жагсаана. Жагсаалын эхнээс 4 сурагч нэг гараанд гарахаар хуваарилна. Багшийн шүглийн дохиогоор сурагчид гараанаас гарч 15 м зайд уралдана. Гараа бүрээс 1-р байр эзэлсэн сурагчид 1-р хэсэг, 2-р байр эзэлсэн нь 2-р хэсэг, 3-р байр эзэлсэн нь 3-р хэсэг, 4-р байр эзэлсэн нь 4-р хэсэгт хуваарилагдан хэсэг дотроо уралдаж гүйнэ. Хэсэг бүрт хэн хамгийн олон удаа түрүүлсэн болон хоцорсныг асууж, дүгнэнэ.

Шүгэл хэрэглэнэ. Гараа, барианы шугам татна.

Уралдаж гүйхдээ эзэлсэн байраар нь 1,2,3,4 гэсэн тоо бичсэн цаасыг сурагчдад өгнө.

Аль нэг зүг рүү харж зогссон байдлаас өөртөө дохио өгч гараанаас гардаг болох

- Гарааны шугамын ард 4-5 сурагчийг хооронд нь 1 м орчим зайтай зогсооно. Шүглийн дохиогоор урагш гүйж заалын төвийн шугам хүрэх ёстой. Сурагч бүр 3 удаа ингэж гүйнэ.- Гүйх зүг рүү баруун хажуугаар харж гарааны шугамын ард зогссон байдлаас багшийн алга ташилтаар эргэж урагш гүйнэ. Дараа нь зүүн хажуугаараа харж зогссон байдлаас сурагчид алгаа ташин бие биедээ дохио өгч гүйнэ.- Гүйх зүгийн эсрэг харж гарааны шугамын ард зогссон байдлаас өөртөө дохио өгөөд эргэж гүйн барианд орно. - Гүйж эхлэх дохиог өөртөө хэрхэн өгөх талаар ярилцана. Дохио өгөх аргыг туршиж үзнэ. Жишээ нь: өөрөө алгаа ташингуут гүйж эхлэх, “марш” гэж хэлээд гүйх г.м Дараах байдлаас өөртөө дохио өгч гүйнэ. Үүнд:Гүйх зүг рүү баруун хажуугаар харж зогссон байдлаас өөрөө алгаа ташин дохио өгч 10 м гүйхГүйх зүг рүү зүүн хажуугаар харж зогссон байдлаас өөрөө алгаа ташин дохио өгч 10 м гүйхЭсрэг харж зогссон байдлаас өөрөө шүгэлдэн дохио өгч 10 м гүйх.Дээрх бэлтгэх байдлуудаас багшийн дохиогоор гараанаас гарч гүйнэ.

Шүгэл хэрэглэнэ.

Гараа, барианы шугам татна.

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.28 дугаар хуудас.

Гадаа талбайд алхаа ба зөөлөн гүйлтийг хослуулан 300 м зайг туулах чадвартай болох

- Багш 300 м зайг хэмжин, хаана хүртэл гүйх, биеийн тамирын талбайг хэд тойрохыг хэлж өгнө. Сурагчид 2 хуваагдан бөөн гараагаар гарч гүйнэ. - Эхний удаад сурагч өөрийн боломжоор гүйнэ. Хэсэг газар гүйгээд хэсэг газар алхаад, үргэлжлүүлэн гүйх байдлаар замаа дуусгана. - Ойролцоогоор 5-6 мин амарсны дараа багшийн заасан зайд гүйж, алхана. Үүнд: 100 м гүйгээд → 50 м алхана → 100 м гүйгээд →

Биеийн тамирын талбайн замын уртыг хэмжих туузан метр

Гүйх ба алхах зайг тэмдэглэх том дарцаг

“Биеийн тамирын багшийн ном– I”, 2014.31 дүгээр хуудас.

50 м алхана.- Суралцахуйн энэ зорилтыг 2-3 хичээлээр хэрэгжүүлэхдээ дараа-гийн хичээл дээр гүйх зайг уртасгаж, алхах зайг богиносгоно. Алхахгүйгээр гүйж зайгаа дуусгаж чадах сурагч байвал урамшуулан үнэлнэ.


“Алхалт, гүйлт” бүлэг сэдэв нь нэгдүгээр ангийн хүүхдийн төрөлхийн чадварт суурилсан дасгалаас бүрдэх учраас хичээлийн жилийн улирал бүрд судлах бөгөөд өөрийн сургууль, суралцагчдын онцлогт тохируулан багш цагаа зохицуулж болно. Гэхдээ агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Алхах, гүйхэд их бие, гар, хөлийн байрлал ямар байхыг ойлгох- Дороо ба заал тойргоор энгийн алхаагаар алхах чадвар эзэмших- Жижиг саадыг давж алхах чадвартай болох- Шулуун замд 10-15 м зайд дунд зэргийн хурдтай гүйдэг болох- Янз бүрийн хурдтай гүйх чадвартай болох

- Хурдан гүйх юунд хэрэгтэйг ойлгох- 10 см өргөн зураас дээгүүр алхах чадвартай болох- 20-30 см өндөр гимнастикийн сан-дал дээгүүр алхах чадвартай болох- Хөлөө хагас нуга-лан, өлмий, өсгий дээр урагш ба арагш алхах чадвартай болох- Хавсарч, том, жижиг, өвдөг өндөр өргөж, хөлөө солибож алхах чадвартай болох- Шулуун замд 10-15 м зайд дунд зэргийн хурдтай гүйх чадва-раа хөгжүүлэх

- Хөлөө хагас нуга-лан, өлмий, өсгий дээр урагш ба арагш алхах чадвараа сайжруулах- Хавсарч, том, жижиг, өвдөг өндөр өргөж, хөлөө солибож алхах чадвараа сайжруулах- Шулуун замд 10-15 м зайд хурдтай гүйх тоглоомд бүтээлчээр оролцох чадвар эзэмших

- Биеийн зөв галбираа хадгалан, гарын 4 янзын хөдөлгөөн хийж алхаж чаддаг болох- Аль нэг зүг рүү харж зогссон байдлаас өөртөө дохио өгч гараанаас гардаг болох- 15 м хүртлэх зайд 3-4 удаа давтан гүйх чадвартай болох- Шулуун замд 15 м зайд дээд хурдаар гүйх чадвараа харуулах - Гадаа талбайд алхаа ба зөөлөн гүйлтийг хослуулан 300 м зайг туулах чадвартай болох

Алхах, гүйх нь хүүхдийн төрөлхийн хөдөлгөөн учраас хүүхэд бүр гүйцэтгэж чадна. Хичээлийн жилийн эхнээс зөв алхах чадварыг эзэмшүүлнэ. Алхах нь энгийн хөдөлгөөний үйлдэл боловч зөв алхаж сурах нь тийм ч хялбар биш. Тиймээс зөв алхаж ба гүйж буй сурагчаар үзүүлж болно. Том алдаатай гүйцэтгэж буй сурагчтай ганцаарчлан ажиллана. Алхахдаа бие цэх, хараа урагш, гараа шулуунаар нь урагш-хойш савж алхахыг анхааруулна. Багш өөрөө гоё цэх алхаж үзүүлээрэй.

Хөлөө нугалж болон өлмий, өсгий дээрээ алхахдаа сурагчид бөхийх, гэдийх зэргээр биеийн галбираа өөрчилж болзошгүйг анхаарч, цэх алхахыг сануулаарай. Янз бүрээр алхах дасгалыг удаан хөдөлгөөнөөр дагуулж хийгээрэй. Алхах хурдыг нэмэгдүүлнэ. Энэ чадварыг дараагийн хичээл бүрийн эхний хэсэгт бие халаалтанд ашиглан батжуулах хэрэгтэй. Гэхдээ нэг хичээлийн эхний хэсэгт алхааны 1-2 хэлбэрийг л ашиглана.

Алхах, гүйх дасгалыг биеийн тамирын зааланд бүх сурагч нэгэн зэрэг болон цуварч гүйцэтгэх боломжтой. Гэвч тасралтгүй алхуулаад, эсвэл гүйлгээд байж болохгүй. Иймээс 1-2 эгнээ юмуу цувааныхан алхах дасгалыг гүйцэтгэхэд нөгөө цуваанууд амарч байхаар зохион байгуулаарай. Цуваагаар алхаж буй сурагч хоорондын зайг тохируулахдаа эхний удаад багш гарааны шугам дээр зогсож, гараанаас гарсан сурагч 5-6 алхам хийсний дараа удаах сурагчийг гараанаас гаргана. Дараа нь сурагчид өөрсдөө энэ зайг баримжаалан гараанаас гарч алхах болно. Амралтын хугацаанд сурагчид хөлөө жийн суугаад сунгалтын дасгал хийнэ. Сунгалтын дасгалыг багш дагуулж хийхээс гадна зурагт үзүүлэн дээрх дасгалыг дуурайн хийж болно.

Хөлөө хагас нугалан, өлмий, өсгий дээр урагш ба арагш алхахад нэгдүгээр ангийн сурагчид ойролцоо чадвартай байна. Иймээс энэ дасгалыг адил хэмжээний ачаалалтай өгч болно. Харин том алхах, хөлөө солибож алхах зэрэг нь тийм ч хялбар чадвар биш учраас анхааралтай хандах шаардлагатай. Эхлээд “том алхаарай” гэсэн даалгавар өгч сурагчдын алхааг ажиглан, тэднийг 2-3 хэсэгт ялгаж болно. Өндөр нуруутай, том алхах чадвартай сурагчдыг нэг хэсэг болгоод, 80 см-ээс хол алхах зурааснууд татаж өгнө. Дунд зэргийн өндөр нуруутай, дундаж алхамтай сурагчдыг II хэсэгт оруулна. Тэд 70-80 см урттай алхах даалгаварыг гүйцэтгэнэ. Намхан нуруутай, тийм ч том алхаж чадахгүй байгаа сурагчдыг III хэсэгт хуваарилж, 60-70 см урттай зурааснууд татаж, түүнийг давж алхах даалгавар өгнө. “Хэний баг хамгийн хол алхах вэ?” тоглоомыг тоглуулахдаа дээрх 3 хэсгээс адил тооны сурагчийг баг бүрт оруулахаар тооцож тоглоомоо зохион байгуулаарай.

Түүнчлэн том алхах үед сурагч бүрийн алхамын уртыг туузан метрээр хэмжиж нь тэд өөртөө хяналт тавих боломж олгоно. Ингэхдээ хамгийн том алхамаа хийсэн хүүхдийн урд хөлийн өсгийнөөс арын хөлийн өлмий хүртэлх зайг хэмжихийг багш үзүүлээд, 2 м урттай туузан метрийг баг бүрт өгч, өөрсдөөр нь хэмжилт хийлгээрэй. Хичээлийнхээ явцад болон төгсгөлд хэн хэдэн см том алхаж байгааг асууж, ярилцана. Жижиг алхааг мэдрүүлэхдээ шулуун зам дээр 20-30 см тутамд тод өнгийн тэмдэгтийг наасан байна. Түүн дээр сурагчид гишгэж уралдан 15 м зайг туулна. Хэрэв тэмдэгтийг алгасан гишгэвэл өрсөлдөгчөөсөө хоцорсонд тооцох байдлаар тоглуулаарай.

Багшийн заасан зүг рүү хөлөө хавсарч алхахдаа баруун хөлөөс баруун тийш нэг алхаад зүүн хөлөө татан авчирч баруун хөлд хавсран нийлүүлж зогсоно. Энэ үйлдлийг 6-8 удаа давтана. Зүүн хөлөөс мөн адил давтана. Дараа нь баруун, зүүн тал руу ээлжлэн хавсарч алхах үйлдлийг нэгтгэж давтана. Хавсралттай алхах зүгийг багш толин үзүүлэлтээр гараараа заана. Сурагчид тэр зүг рүү хөлөө хавсарч алхана.

Саадтай алхалтын үед сурагчдын давж алхах саадны тоо ба хоорондын зайг аажмаар нэмэгдүүлнэ.

Хурдан гүйж сургахдаа хүүхдийн насанд тохирсон үгээр хурдан гүйхийн ач холбогдлыг тайлбарлаарай. Биеийн тамирын зааланд гүйх үед зай бага учраас хүүхэд эрчээрээ гүйж хана мөргөх, гараар хананд тулж гэмтэхээс сэргийлж хананаас 5 м-ээс багагүй зайд барианы шугамыг татна. Ямарч үед гүйлтээс шууд зогсохгүй аажмаар хурдаа бууруулж зогсохыг анхааруулаарай.

Сурагчдыг хурдтай гүйлгэхдээ хэтэрхий олон хүүхдийг нэг гараанд гаргавал тэд тус тусын замаар гүйж чадахгүй, бие биедээ саад болж, хоорондоо мөргөлдөж болзошгүй тул 4-өөс олон сурагчийг нэг гараанд гаргах хэрэггүй. Аль болох чигээрээ гүйж, бусаддаа саад болохгүй байхыг анхааруулна. Боломжтой бол тус тусад нь зам татаж өгөөрэй.

Тэсвэрийн гүйлтийн үед жигд гүйхийг анхааруулна. Ихэнх сурагч гараанаас гарангуут хурдан гүйгээд, удалгүй ядарчихдаг тул 300 м гэдэг хол зай болохыг хэлж, яаралгүй гүйхийг анхааруулна. Зарим үед гараанаас гарангуут багш дагуулан 20-иод метр зайд гүйж, гүйлтийн хурдыг мэдрүүлээрэй. Цааш нь үргэлжлүүлэн сурагчид тэр хурдаа хадгалан гүйх хэрэгтэй. Хэрэв ингэж жигд гүйж чадахгүй бол дээр дурдсан хувиралттай гүйлтийн аргыг хэрэглэнэ.

Гүйж тоглох тоглоомыг зохион байгуулахдаа багийн гишүүн бүр тоглоомд бүтээлч, идэвхтэй оролцох боломж олгоорой. Буухиаг дамжуулсан сурагч өөрийн багийн цувааны ард орж зогсохыг сануулаарай. “Тэр баг түрүүлж байна”, “Энэ баг гүйцэх боломж байна”, “Гүйгээрэй” гэх зэргээр урамшуулан дэмжээрэй.

Нэгдүгээр ангийн сурагчид гүйлтийн хурдыг секундээр хэмжих талаар төдийлөн сайн ойлголтгүй байх тул гүйлтийн хурдыг хугацаагаар хэмжих шаардлагагүй. Зөвхөн хэн нь илүү хурдан гүйж байгааг ялгаж, ойлгодог болоход хангалттай. 15 м зайд давтан гүйхэд болон уралдаж гүйх үед хурдан гүйх чадвараар нь сурагчдыг хэсэгт хуваахдаа 1,2,3,4 гэсэн дугаар өгч болно. Гараа бүрээс 1 гэсэн дугаар авсан сурагчид хоорондоо уралдана. 2, 3, 4 гэсэн дугаартай сурагчид мөн хоорондоо уралдах байдлаар сурагчдын хурдан гүйх чадварын ялгааг харгалзан хэсгийн аргаар хичээлээ зохион байгуулна.

Тэсвэр хөгжүүлэх зорилгоор хол зайд гүйлгэхдээ заавал 300 м гүйлгэх албагүй. Гүйх чадвар тааруу сурагчид 200-250 м зайд алхах ба гүйхийг хослуулж, зайгаа дуусгаж болно. Ямар зайд алхах ба гүйхийг нь багш та сурагчдын чадварт тохируулан тогтоогоорой.

Хичээлийн явцад сурагчийн суралцах байдлыг дэмжихдээ явцын үнэлгээний олон арга, хэлбэрийг ашиглана. Тухайлбал янз бүрийн хэлбэрээр алхах үед зөв алхаж буй сурагчдыг “сайн байна”, “үргэлжлүүлээрэй” гэх зэрэг үгээр урамшуулан дэмжихийн зэрэгцээ “цэх алхаарай!”, “нуруугаар бөхийхгүй, эгцрээрэй!”, “өлмий дээрээ сайн босоорой!” гэх мэтээр дасгалын гүйцэтгэлийн алдааг засах үг яриаг хэрэглэвэл зохино. Зарим тохиолдолд зөв алхаж буй сурагчийн алхааг зориуд үзүүлж болох боловч буруу алхаж буй сурагчийг зориуд харуулах хэрэгггүй. Учир нь энэ насны хүүхэд бие биенээ шоолж, эвгүй байдалд оруулж болзошгүй.

Нэгдүгээр ангийн сурагчдын алхах, гүйх чадварыг үнэлэхдээ доорх аргачлалыг ашиглаж болно.

Үнэлгээний даалгавар

Шалгуур Үнэлгээ Аргачлал

Багшийн нэрлэсэн алхаагаар алхах. Үүнд: 1. Өвдөг өндөр өргөж алхах2. Өлмий дээрээ алхах3. Өсгий дээрээ алхах4. Хөлөө солибож алхах5. Хөлөө хавсарч алхах

Алхааны эдгээр 5 хэлбэрийг бүгдийг зөв гүйцэтгэвэл

Эдгээр алхаанаас 4-ийг мэдэж, зөв гүйцэтгэвэл

Эдгээр алхаанаас 3-ыг мэдэж, зөв гүйцэтгэвэл

Маш сайн

Хангалттай

Сайжирч байна

4-5 сурагч хоорондоо 2 м зайтай зэрэгцэн зогсоно. Багш аль нэг алхааг нэрлэхэд тэд уг алхааг гүйцэтгэн урагш явна. 5-6 м зайд алхасны дараа багш дараагийн алхааг нэрлэнэ. Заалын нэг нүүрийн шугамаас нөгөө тал хүртэл алхахдаа эдгээр 5 алхааг бүгдийг нь үзүүлнэ.

Сурагчид гүйх зүг рүү баруун хажуугаар

Гараандаа түрүүлбэлГараандаа 2-р байр Маш сайн

Жагсаалын эхний 4 сурагч нэг гараанд гарна.

харж гарааны шугамын ард зогссон байдлаас шүглийн дохиогоор эргэж, урагш 10 м гүйнэ.

эзэлбэлГараандаа 3-р байр эзэлбэлГараандаа 4-р байр эзэлбэл


Сайжирч байнаАнхаарах шаардлагатай

Дараагийн гараанд 5-8 дахь сурагч гарах байдлаар өндөр, намаар нь гараанаас гаргаж уралдуулна.Багш өөрөө шүгэл үлээж дохио өгнө.

Шулуун замд 10-15 м зайд дунд зэргийн хурдтай гүйх чадварт явцын үнэлгээ хийхдээ:

- Аль болох том алхаж, өлмий дээрээ гүйх

- Гараа тохойгоор нугалан урагш, хойш савж гүйх

- Их биеэр ялимгүй бөхийсөн, толгой цэх, урагш харан гүйх

- Зайг дуустал жигд хурдаар гүйх зэргийг ажиглан, алдаа гаргаж байвал засаж гүйлгэнэ.

Алхаа ба зөөлөн гүйлтийг хослуулан 300 м зайг туулах чадвараа харуулах зорилтыг хэрхэн биелүүлснийг үнэлэхдээ:

Огт алхахгүй гүйж зайгаа дуусгавал – онц

Нийтдээ 50 м-ээс бага зайд алхаж, үлдсэн зайг гүйж дуусгавал – сайн

Нийтдээ 50-100 м зайд алхаж, үлдсэн зайг гүйж дуусгавал – хангалттай

Нийтдээ 100-150 м зайд алхаж, үлдсэн зайг гүйж дуусгавал – дунджаас доогуур тэсвэртэй байна гэж үнэлнэ.

Ээлжит хичээлийн жишээ. Нэгдүгээр ангийн хүүхэд нэг төрлийн үйл ажиллагааг удаан хугацааны турш хийх сонирхолгүй байдаг сэтгэл зүйн онцлогт тулгуурлан энг хичээл дээр 2-3 бүлэг сэдвийг суралцахуйн зорилтоос сонгож, хэрхэн хэрэгжүүлж болохыг ойлгох, санаа авахуулах үүднээс хичээлийн жилийн эхний улирлын эхний 3 ээлжит хичээлийн явцыг дэлгэрэнгүй төлөвлөж үзүүлье.

1 дүгээр хичээл

Зорилт: Биеийн тамирын хичээлд хэрхэн хувцаслах болон хувцасаа солих, эвхэх аргыг мэдэх; нэг эгнээнд жагсах аргыг ойлгох; дороо ба тойргоор энгийн алхаагаар цэх алхах, жижиг саадыг давж алхах эв дүйтэй болох.

Хэрэглэгдэхүүн: жижиг шоо 10 ш, богино саваа /буухианы/ 10 ш, бортого 10 шХичээл явагдах байр: Биеийн тамирын заал болон гадаа талбай

Хичээлийн явц Биеийн тамирын хувцас нь хэт нийлэг биш эдээр хийгдсэн бөгөөд хөнгөн, хөдөлгөөнийг хязгаарлахгүй, биед таарсан байх ёстой. Бэлтгэлийн өмд, цамц, гутал, оймс, богино өмд, дотуур цамц зэргийг биеийн тамирын хичээлд зориулж тусгайлан бэлтгэнэ.

Эхний хичээл дээр биеийн тамирын багш тухайн ангид очино. Эхлээд сурагчдаас биеийн тамирын хичээл дээр юу хийнэ гэж бодож байгааг асууна. Сурагчдын хариултад үндэслэн биеийн тамирын хичээлд заавал тусгай хувцастай оролцох шаардлагатайг

ярилцана. Дараа нь хувцасаа гаргаж өмсөхийг хүсээд, зөв хувцаслахад нь тусална, шаардлага хангахгүй хувцастай хүүхэд байвал хэлж, зөвлөгөө өгнө.

Сурагчдыг тогтоосон дүрэм ёсоор эмх журамтай, хамтач хөдөлгөөн үйлдэхэд тохиромжтой байдлаар жигдлэн байрлуулахыг жагсаал гэдэг. Сурагчид мөр мөрөөрөө зэрэгцэн нэг шугам дээр зогсохыг эгнээ жагсаал гэнэ. Нэг эгнээнд жагсахдаа шугамын ард өлмийг шүргүүлж, өсгийгөө нийлүүлэн, гараа унжуулан, урагш харж цэх зогсоно. Сурагчид хоорондоо атгасан гарын зайтай зогсвол зохино.

Биеийн тамирын хувцастай сурагчдыг ангиас нь гарган хонгилд нэг эгнээ жагсаахдаа:

- Ханын дагуу зэрэгцээд зогсоорой! гэж хэлээд, жагсахад нь тусална. - Ингэж багш руугаа харж зэрэгцэн жагсахыг эгнээ жагсаал гэдгийг хэлнэ.- Сурагчдаар жагсаалын нэрийг давтан хэлүүлнэ.

Алхаа нь хүний хөдөлж явах төрөлхийн хөдөлгөөн бөгөөд алхахад биеийн булчингийн 56% нь оролцдог. Зөв алхаж сурснаар биеийн галбир сайхан болохын зэрэгцээ их бие, хэвлий, нуруу, хөлийн тавхайн булчингууд бэхжиж, зүрх-судасны ба амьсгалын тогтолцооны үйл ажиллагаа сайжирна. 6 настай хүүхдийн ердийн алхамын урт 45-50 см байна.

Багшийгаа дагаад ар араасаа алхаарай! гээд биеийн тамирын заал руу дагуулж явна. Заалаа сурагчдад танилцуулаад, дороо ба заал тойргоор энгийн алхаагаар алхуулна. Багш алхалтыг ажиглан толгой, их бие цэх алхахыг хэлж, өөрөө алхаж үзүүлнэ. Цэх биш алхаж буй сурагчдад: нуруугаа эгцлээрэй, эрүүгээ дээшлүүл! гэх зэрэг үгээр тусална. Гарын хөдөлгөөнд онцгой анхаарах шаардлагагүй боловч гар, хөлийн хөдөлгөөн нь өрөөлдөж буй сурагч байвал заавал засна. Үүний тулд:

- Байрандаа баруун гараа урагш болгож, зүүн хөлөө өвдгөөр нугалан өргөнө. Энэ байрлалаа 2-3 с хадгалаад буулган, зүүн гар, баруун хөлөөр давтана.

- Хөдөлгөөнөө арай хурдасган, дороо алхуулна.- Дороо алхалтаас урагш алхуулна.

Биеийн цэх байдлаа хадгалан алхаж гадаа биеийн тамирын талбайд очицгооё! гээд багш дагуулан сургуулиас гарч биеийн тамирын талбай хүртэл алхана. Талбайд очоод:

- Багшийн зурсан зураасын ард бүгдээрээ нэг эгнээ жагсана. - Охид, хөвгүүд тус тусдаа нэг эгнээ жагсана. - Эгнээндээ дороо алхана.- Тойргоор тавьсан саадыг давж, цуваагаар алхана. Саадны хооронд 40-50 см

зайтай байна.Саад дээр гишгэхгүй, доошоо харахгүй цэх алхахыг анхааруулаарай. Өмнөх сурагч

2 саадыг давахад дараагийн сурагч алхаж эхлэхээр зохион байгуулбал бие биенийхээ өсгий дээр гишгэхгүй, мөргөлдөхгүй алхана. Цэх алхаж буй сурагчийн алхааг харуулж, ярилцаж болно.

Буцаж анги руу алхан орж ирээд, сурагч бүр хувцасаа тайлж, эвхэж цүнхэндээ хийж үзүүлнэ. Багш тэднийг ажиглан хувцасаа зөв эвхэхэд нь тусална. Хөлөрсөн учраас бүх хувцасаа солих шаардлагатайг ойлгуулж, гэртээ очоод хувцасаа угааж, хадгалахыг зөвлөөрэй.

2 дугаар хичээл

Зорилт: Багшийн тусламжтайгаар өндрөөсөө намхан руугаа нэг эгнээ болж жагсдаг болох; гарын үндсэн хөдөлгөөнийг нэрлэн, зөв гүйцэтгэх; цэх алхах чадвараа сайжруулах. Хэрэглэгдэхүүн: 6-7 м урттай 4 өнгийн тууз,

Хичээл явагдах байр: Биеийн тамирын заал болон гадаа талбайХичээлийн явц

Сурагчдыг заал, талбайд орж ирэхэд “өндөр намаараа зэрэгцэн нэг эгнээ жагсаарай” гэж хэлнэ. Сурагчид өөрсдөө биеийн өндрөө харьцуулаад нэг эгнээ болж шугамын ард зогссон үед багш зарим сурагчдын байрыг сольж өндөр намаар нь байрлуулна. Дараа нь талбайд тарж алхах үед багш ойролцоогоор 6х6 м дөрвөлжин зураад, аль нэг шугамын ард өндөр намаараа нэг эгнээнд жагсахыг тайлбарлана. Сурагчид хэд хэдээрээ зэрэгцэн дөрвөлжин дүрс үүсгэн жагсана. Хэрэв өөрийн очсон шугамын ард зэрэгцэж багтахгүй байвал өөр шугамын ард очиж, өндрөө олж зогсохыг зөвлөөрэй. Үүнийг 3-4 удаа давтана. Өнгө бүрийн урт туузаар шугам татаад, охид улаан шугамын ард, хөвгүүд хөх шугамын ард жагсаарай! гэх зэргээр давтуулж болно.

Хүний биеийн үндсэн хөдөлгөөнд тулгуурласан бөгөөд бие махбодод олон талын нөлөө үзүүлэх зохиомол хөдөлгөөний үйлдлээс бүрдсэн дасгалыг биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал гэдэг. Иймээс нэгдүгээр ангиас эхлэн үндсэн хөдөлгөөнийг зөв нэрлэж, таньж, хэрэглэж хэвшүүлэх ёстой.Гарын үндсэн хөдөлгөөн

1. Гараа урагш өргөх2. Гараа алдлах3. Гараа дээш өргөх4. Гараа арагш өргөх5. Гараа ташаанд авах6. Гараа толгойн ард авах Зургийг үзүүлнэ.

Гараа алдлахдаа алгаа доошоо, бусад хөдөлгөөний үед дотогшоо харуулна.

Сурагчдыг дөрвөлжин хэлбэрээр жагсаагаад багш голд нь орж гарын үндсэн хөдөлгөөнийг үзүүлээд, энэ хөдөлгөөнийг юу гэж нэрлэхийг асууна. Зөв хариулбал сайшаана, буруу хариулбал засаж нэрлэнэ. Гарын үндсэн хөдөлгөөнийг:

Гарын үндсэн хөдөлгөөнтэй доорх дасгалаас гадна багш өөрөө цогц дасгал зохиож ашиглана. Үүнд:

Дасгал 1. 1-Гараа урагш өргөнө. 2-дээш өргөнө. 3- алдална. 4-буулгана. Дасгал 2. 1-Гараа алдална. 2-арагш өргөнө. 3-урагш өргөнө. 4-ташаанд авна. Дасгал 3. 1-Гараа урагш өргөнө. 2-дээш өргөнө. 3-толгойн ард авна. 4-алдална. 5-арагш

өргөнө. 6-урагш өргөнө. 7-дээш өргөнө. 8-буулгана. Дасгал 4. 1-Гараа арагш өргөнө. 2-ташаанд авна. 3-урагш өргөнө. 4- ташаанд авна. 5-

дээш өргөнө. 6-толгойн ард авна. 7-алдална. 8-буулгана.Охид, хөвгүүдийг тус тусад нь нэг эгнээнд зогсоож, өөд өөдөөс нь харуулан дасгалыг давтаж болно. Эсвэл 4 өнгийн туузыг сурагчдын бугуйд уяад, нэг өнгийн туузтай сурагчид тухайн өнгийн тууз татсан шугамын ард нэг эгнээнд жагсах байдлаар 4 эгнээнд жагсааж дасгалыг гүйцэтгэнэ. Хичээлийн төгсгөл хэсэгт цэх алхах дасгалаа давтана.

3 дугаар хичээл

Зорилт: Нэг цуваагаар жагсах аргыг мэдэх; хөлийн үндсэн хөдөлгөөнийг нэрлэн, зөв гүйцэтгэдэг болох; гүйхэд их бие, гар, хөлийн байрлал ямар байхыг ойлгох.

Хэрэглэгдэхүүн: гүйх зайг тэмдэглэх тэмдэгтүүд

Хичээл явагдах байр: Биеийн тамирын гадаа талбай

Хичээлийн явц Сурагчид ар араасаа шилээ харан зогсохыг цуваа жагсаал гэнэ. Гар, хөл, их биеийн байрлал нь эгнээ жагсаалтай адил бөгөөд өөрийн урд зогсож буй сурагчаас хагас алхамын зайд зогсох нь тохиромжтой.

- Багшийн заасан газарт нэг эгнээ жагсана.

- Цуваа жагсаал болоорой!, эгнээ жасаал үүсгээрэй! гэх зэргээр ээлжлэн эгнээ ба цуваанд оруулна. Өмнөх сурагчийн мөрөн дээр гараа тавьж зайгаа тохируулна.

- Цуваагаар талбайг тойрч алхана, зөөлөн гүйнэ.

Хөлийн үндсэн хөдөлгөөн 1. Хөлөө урагш өргөх2. Хөлөө хажуу тийш өргөх3. Хөлөө урагш-дээш өргөх4. Хөлөө арагш өргөх Зургийг үзүүлнэ.

Хөлийн үндсэн хөдөлгөөнийг нэг хөлөөр гүйцэтгэх тул гараа алдлах, ташаанд авах зэргээр гарын хөдөлгөөний тусламжтай тэнцвэрээ хадгална.

Эгнээ ба цуваа жагсаалд хөлийн үндсэн хөдөлгөөнийг гүйцэтгэнэ. Ингэхдээ гарын үндсэн хөдөлгөөнийг судалсан 2-р хичээлийн арга зүйг хэрэглэж болно. Гар, хөлийн үндсэн хөдөлгөөн бүхий доорх дасгалаас сонгохоос гадна багш өөрөө эдгээртэй төстэй цогц дасгал зохиож ашиглана.

Дасгал 1. 1-Зүүн хөлөө урагш өргөнө. 2-буулгана. 3-баруун хөлөө урагш өргөнө. 4-буулгана. 5-зүүн хөлөө хажуу тийш өргөнө. 6-буулгана. 7-баруун хөлөө хажуу тийш өргөнө. 8-буулгана.

Дасгал 2. 1-Зүүн хөлөө урагш өргөнө. 2-буулгана. 3-зүүн хөлөө хажуу тийш өргөнө. 4-буулгана. 5-зүүн хөлөө арагш өргөнө. 6-буулгана. 7-зүүн хөлөө урагш-дээш өргөнө. 8-буулгана. Дараагийн 8 тоонд баруун хөлөөр дасгалыг гүйцэтгэнэ.

Дасгал 3. 1-Зүүн хөл, хоёр гараа урагш өргөнө. 2-буулгана. 3-баруун хөлөө хажуу тийш өргөн, гараа алдална. 4-буулгана. 5-зүүн хөлөө арагш өргөн, гараа толгойн ард авна. 6-буулгана. 7-баруун хөлөө урагш-дээш өргөн, гараа ташаанд авна. 8-буулгана.

Багш тоолж, эсвэл алгаа ташиж, хөдөлгөөнийг нэрлэж гүйцэтгүүлнэ. Бүгдээрээ нэгэн зэрэг хийхээс гадна эгнээ бүр ээлжлэн дасгалаа хийж үзүүлэх ба ямар алдаа гарч байгааг сурагчидтай хамтран ярилцаарай. Үүний дараа сурагчид цуваагаар талбайг тойрч зөөлөн гүйнэ. Гүйлтийг багш ажиглан, гүйхэд гар, хөл, их бие ямар байрлалтай байхыг тайлбарлан, өөрөө үзүүлнэ.

Гүйхдээ бие бараг босоо шахуу байрлалтайгаар, гараа тохойгоор нугалан урагш-хойш хөдөлгөж, нэг шугам дээр гишгэн, өлмий дээрээ хөнгөн гүйнэ.

- Биеэр ялимгүй бөхийж зогссон байдлаас байрандаа гарын хөдөлгөөнийг давтана.- Урагш чигээрээ 20 м зайд зөөлөн гүйнэ.- Том тойргоор 50-60 м зөөлөн гүйнэ. Багш цувааны урд гарч сурагчдыг дагуулан

гүйж, зөөлөн гүйлтийг мэдрүүлнэ. - Энгийн алхаагаар анги руугаа алхаж ирнэ.

I анги

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. ҮСРЭЛТ, ХАРАЙЛТ

Хүрэх үр дүн: Үсрэх, харайх үйлдлийг ойлгох, нэг ба хоёр хөл дээр үсрэх чадварыг сайжруулах, хамтран үсэрч харайж тоглох, өндөр ба хол үсэрдэг болох



Хөлөө бага зэрэг нугалсан байдлаас хүчтэй түлхэж үсрэхийг ойлгох

- Хөлөө нугалахгүй зогссон байдлаас үсрэхийг оролдох- Хөлөө бага зэрэг нугалж зогссон байдлаас үсрэх - Ялгааг ярилцах

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 32-33-р хуудас, 34, 35 дугаар зурагЗурагт үзүүлэнШохой, самбар

Хол харайхад гарын савалт нөлөөлөхийг ойлгох

- Гараа савахгүй урагш үсрэхэд амархан уу? хэцүү юу? гэдгийг ярилцах- Гараа хэрхэн савж урагш хол харайх тухай тайлбарлах- Савах үйлдлийг зураасан зургаар зурж үзүүлэх

Гарын савалтыг урагш-дээш чиглэлд зөв хийж байгаа зураг.“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 32-33-р хуудас, 34, 35 дугаар зураг.

Үсрэлт, харайлтын үед зөөлөн газардах аргыг мэдэх

- Үсрээд буухдаа өлмийнөөс бүтэн улан дээр шилжүүлж гишгэн, өвдөгний үеэр намалзах хөдөлгөөнийг багш сурагч хамтран хийж, тайлбарлах

- Үсрээд буунгуут байрандаа зогсохгүй алхах, зөөлөн гүйх зэргээр шилжиж болохыг харуулах

““Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014.“Үсрэх харайх” хэсэг 32-33-р хуудас.


Дээсийг буйгуй тохойн үеэр эргүү-лэхийг ойлгох

- Дээс эргүүлэх үйлдлийг туршин хийж, ярилцах

- Гар шулуун, мөрний үеэр эргүүлж болох эсэх тухай ярилцах

- Бугуй, тохойн үеэр тойрог хөдөлгөөн хийж дээсээ эргүүлэх нь ашигтайг тайлбарлах

- Дээсээ бугуй, тохойн үеэр эргүүлэх үйлдлийг туршин хийж, гар шулуун, мөрний үеэр эргүүлэхтэй харьцуулан ярилцах

Сурагч бүрт дээс “Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 35-р хуудас

Нэг ба хоёр хөл дээрээ байрандаа, урагш, хажуу тийш, арагш үсрэх чадвар эзэмших

- Эхлээд хоёр хөлөөр түлхэж байрандаа үсрэх.

- Дараа нь урагш 3-4 удаа үсрэх, арагш, баруун, зүүн тийш 1-2 удаа үсрэх дасгалыг нийтээрээ нэгэн зэрэг багшийн тоонд тохируулан гүйцэтгэх.

- Дараа нь байрандаа нэг хөл дээрээ үсрэх, урагш, арагш, хажуу тийш шилжиж 2-4 удаа үсрэх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 33-р хуудасБуух газрыг тэмдэглэх өнгийн скоч, шохой г.м

Туузан шат

Том цагаригнууд

Байрандаа баруун, зүүн тийш үсэрч эргэх чадвартай болох

- Багшийн хэлсэн зүгт эргэж үсрэх- Зөвхөн баруун тийш эргэж 4 удаа

үсрэх- Зөвхөн зүүн тийш эргэж 4 удаа үсрэх- Баруун зүүн тийш ээлжлэн эргэж

үсрэх

Баруун, зүүн тийш эргэх чиглэл заасан тэмдэгтүүд“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 33-р хуудасҮсэрч эргэж буй зураг

Алхалт, гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн үсэрч, хоёр хөл дээр буух чадвартай болох

Үсэрч тоглох (нүхнээс нүх рүү)- 3-6 алхамаас нэг хөлөөр түлхэн

үсрээд хоёр хөл дээр буух дасгалыг нийтээрээ нэгэн зэрэг гүйцэтгэх.

- 3-5 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхээд хоёр хөл дээр буух дасгалыг ээлжлэн давтах

- Гүйлтээс жижиг (10 см-ээс өндөргүй) саадыг давж үсрэн хоёр хөл дээр бууж тэнцвэрээ хадгалан зогсож тоглох

- Нэг хөлөө ардаа тавьж зогссон байдлаас алхангуут, тэр хөлөөрөө түлхэн үсэрч хоёр хөл дээр буух

- Хоёр алхамаас түлхэн үсэрч, хоёр хөл дээр буух

- Зөөлөн гүйлтээс 3-4 алхаж, нэг хөлөөр түлхэн үсэрч, хоёр хөл дээр буух

- Гүйлтийн алхамыг хурдан хийж түлхэх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 34-р хуудас

Чийгтэй элс бүхий харайлтын талбай

Зөөлөн матрас 8-10 ширхэг

Байрандаа дээсэнд хоёр хөл дээр үсрэх чадвар эзэмших

- Байрандаа дээсээ эргүүлж хоёр хөл дээр 1-2 удаа үсрэх

- Байрандаа дээсээ 2 удаа хурдан эргүүлж хоёр хөл дээр үсрэх

- Байрандаа дээсээ эргүүлж нэг хөл дээр 1-2 удаа үсрэх

- Байрандаа хоёр хөл дээр үсэрч дээсдэх тоог нэмэгдүүлэх

- Байрандаа баруун, зүүн хөл дээр ээлжлэн үсэрч дээсдэх

Дээс, зурагт үзүүлэн,


Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн харайх чадвар эзэмших

- Байрнаас уртад харайх бэлтгэх байдлаа зөв авах тухай мэдлэгээ бататгах

- Байрнаас уртад харайх урьдчилсан савалтыг давтах

- Түлхэлт савалтыг хослуулан гүйцэтгэх зорилготой хоёр хөлөөс зэрэг урагш-дээш түлхэх үсрэлтийн дасгалууд

- Байрнаас уртад харайхдаа түлхээд хоёр хөлөө зэрэг урагш дээш нугалж татан харайх

- Өсгийнөөс өлмий рүү шилжүүлэн өвдөгний үеэр намалзах хөдөлгөөн хийж буух үйлдлийг давтах

Шохой, метр,

Байрнаас уртын харайлтын зурагт үзүүлэн

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 36-р хуудас, 36-р зураг

Янз бүрийн үсрэлт бүхий тоглоом тоглох

- Ямар амьтан яаж үсэрдэгийг үзүүлэхийг хүсэх. Тэднийг дуурайж үсрэх

- Багшийн ба нөхдийнхөө нэрлэсэн амьтны хөдөлгөөнийг харуулж үсрэх

- Тодорхой амьтан шиг үсэрч тоглох- Жижиг саад, нарийн зурвас зэргийг

давж үсрэх тоглоом тоглох


Туулай, уутат имж, мэлхий гэх зэрэг амьтны зураг

Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн, 20 см өндөр тавцан дээр гарах, буух чадвартай болох

- Байрандаа өвдөгөөр намалзах хөдөлгөөн хийж, хоёр гараа урагш -дээш чиглэлд савах

- Гарын савалтын хүчийг ашиглан, хоёр хөлөөр зөөлөн түлхэж урагш үсрэх

- Түлхэлт, савалтыг хослуулан 20 см өндөр тавцан дээр гарах

- Тавцангаас үсэрч буугаад 4-5 алхам зөөлөн гүйх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 37-38-р хуудас, 38,39-р зураг.20 см өндөр тавцан 5-6 ширхэг,Матрас 5-6 ширхэг,Гимнастикийн урт сандал 5-6 ширхэг

Хоёр хөлөөр түлхэн урагш, хажуу тийш үсэрч, 15-20 см өндөрт татсан резин дээгүүр давж харуулах

- Хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч 10-12 м зайг туулах

- 15-20 см өндөрт татсан резин дээгүүр хоёр хөлөөр үсэрч давах

- Хоёр хөлөөр түлхэн баруун, зүүн талруу ээлжлэн 20 удаа үсрэхБаруун, зүүн талруу үсэрч 15-20 см өндөрт татсан резин дээгүүр давах

- Хоёр хөлөөр түлхэн урагш, зүүн хажуу тийш үсэрч 15-20 см өндөрт “Г” үсэг хэлбэрээр татсан резин дээгүүр давж үсрэх

- Хоёр хөлөөр түлхэн урагш, баруун хажуу тийш үсэрч “Г” үсэг хэлбэрээр 15-20 см өндөрт татсан резин дээгүүр давж үсрэх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 38-39-р хуудас1 м урттай нарийн резин 6-8 ш,

Резин татаж уях зориулалтын суурьтай шон 12-16 ш

30-40 см урт шугам 1-3 ш

Цувруулан тавьсан 6-8 ш саадыг давж хоёр хөлөөр үсрэх чадвар эзэмших

- Хоооронд нь 50 см зайтай цувруулан тавьсан 2 ш жижиг саадыг давж хоёр хөлөөр түлхэн үсрэх

- Саадны тоог нэг нэгээр нэмэг-дүүлж 8 хүргэх

- Саад хоорондын зайг 10 см-ээр нэмэгдүүлж харайх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 38, 39-р хуудас,

30 см-ээс илүүгүй өндөр саад 16 ш

Урт метрБайрнаас хоёр хөлөөр түлхэн 80-100 см хол харайдаг болох

- Байрнаас уртад харайх- Нэгнийхээ харайсан зайг бусад нь

хэмжих- Өөрийн харайх хэмжээг цээжлэх- 80-100 см хол харайж чадсан эсэхээ

тодорхойлох- Харайсан амжилтаа (зайгаа) ахиулах

зорилгоор давтан харайх

“Багшийн тамирын багшийн ном– I”. 2014. 37-р хуудасШохой, метр,Байрнаас уртын харайлтын зурагт үзүүлэн, цаас, үзэг


“Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн арга зүйн зөвлөмжид буй суралцахуйн зорилтуудыг улирал бүрд хэрхэн залгамж холбоотой хуваарилж болохыг доорх үлгэрчилсэн төлөвлөлтөөр үзүүлэв.

“Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн агуулгын үлгэрчилсэн хувиарлалт

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улиралХөлөө бага зэрэг нугалсан байдлаас хүчтэй түлхэж үсрэхийг ойлгох

Хол харайхад гарын савалт нөлөөлөхийг ойлгох

Дээсийг бугуй, тохойн үеэр эргүүлэхийг ойлгох

Үсрэлт, харайлтын үед зөөлөн газардах аргыг мэдэх

Нэг ба хоёр хөл дээрээ байрандаа, урагш, хажуу тийш, арагш үсрэх

- Байрандаа баруун, зүүн тийш үсэрч эргэх- Алхалт, гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн үсэрч, хоёр хөл дээр буух

Байрандаа дээсэнд хоёр хөл дээр үсрэх

Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн харайх

Янз бүрийн үсрэлт бүхий тоглоом тоглох

- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн 20 см өндөртэй тавцан дээр гарах, буух- Хоёр хөлөөр түлхэн урагш, хажуу тийшээ үсэрч, 20-30 см өндөрт татсан резин дээгүүр давах

Цувруулан тавьсан 6-8 ш бөмбөгийг давж хоёр хөлөөр үсрэх

Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн 80-100 см хол харайх

Энэхүү үлгэрчилсэн төлөвлөлтөөс сэдэвлэн багш та сургуулийн орчин нөхцөл, судлах цагийн багтаамж зэргийг тооцон, өөрчлөн хувиргаж, сайжруулах боломжтой. Дээрх суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ дараах арга зүйн чиглэл ба зөвлөгөөг сайтар анхаарч хэрэгжүүлээрэй.

Хүүхдийн шагай, өвдөгний үеийг халаах дасгал өгсний дараа үсрэх дасгалыг өгнө.Хол харайх гэдэг нь урагш чиглэлд харайх байрнаас ба гүйлтээс уртын харайлт дээр яригдахыг анхаарна. Багш гарын савалтыг хийж үзүүлнэ. Буух үед зөөлөн матрас ашиглах, хатуу газар, гадаргуу дээр бүтэн улаар газардаж болохгүй, зөөлөн ултай спортын гутал өмсөх хэрэгтэй зэргийг нэмж тайлбарлана.

Сурагч бүрийн үсрэлтийг ажиглан, алдааг засна. Зарим сурагчийг дагуулж дасгалыг хийнэ. Сурагчдын чадварт тохируулан тоглоомын дүрмийг өөрчлөн, ялгавартай хандана.Үсрэх үед өлмий дээр зөөлөн үсрэх, зөв буух, гараа хэрхэн савах зэргийг анхаарч алдааг засна. Дасгалын давтах тоог тохируулна.

Алхалтаас нэг хөлөөр түлхэх дасгалыг багш удаан хөдөлгөөнөөр дагуулж хийнэ. Зөөлөн буухыг анхааруулна. Буух талбайд элс юмуу матрас заавал байна. Үсэрч харайх үед сурагчид хоорондоо мөргөлдөхөөс сэргийлж, заал талбайг зөв хуваарилна. Тоглоомын дүрмийг сайтар мөрдөхийг анхааруулна. Тавцан дээр үсэрч гараад хоёр хөлөөр зогсоно. Нэг хөл дээр тулж зогсох нь тэнцвэр алдах, унах магадлал их байна.

“Дээсийг бугуй, тохойн үеэр эргүүлэхийг ойлгох” суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ зөвхөн мэдлэг, зөв ойлголтыг олгоно. Багш асуулт тавих, хүүхэд бүрийн хариултыг сонсох, харилцан ярилцахад чиглүүлж хамтарч зөв ойлголттой болох, туршин хийж мэдлэг бүтээх нь чухал. Асуултын хариулт буруу байсан ч хүүхдийг дэмжиж, зөв хариултыг олоход чиглүүлээрэй. Зөв ба буруу хариултын ялгааг харуулах зорилгоор биеэр туршин гүйцэтгэнэ. Жишээ нь: гараа шулуун мөрний үеэр дээсээ эргүүлж үсрэх болон бугуй, тохойн үеэр дээсийг эргүүлж үсрэхийн аль нь амархан бол? гэсэн асуулт гаргаж, туршин үсэрч болох юм. Гар шулуун гэж хариулсан сурагчид түүнийгээ хийх, эсрэгээр бугуй тохойн үеэр эргүүлж дээсдэх нь илүү амархан гэсэн сурагчид мөн хийж үзүүлнэ. Дараа нь

дасгалаа харилцан сольж хийн турших байдлаар суралцахуйн зорилтоо хэрэгжүүлэх алхамыг хийж болно. Дээсдэхдээ хоёр хөл дээр үсэрч дээсдэнэ.

“Байрандаа дээсэнд хоёр хөл дээр үсрэх” суралцахуйн зорилтын хүрээнд сурагч бүрийн нэг ба хоёр хөл дээр үсэрч дээсдэх чадварыг сайжруулахад анхаарна. Дээсээ эргүүлэн 1-2 удаа үсрээд, шууд үргэлжлүүлэх бус дунд нь завсарлаж, удаан хэмнэлээр хийлгээрэй. Дээсээ хурдан эргүүлэхэд залгуулан 2 удаа үсрэх ба дээс 2 эргэлт хийнэ. Хурдан хэмнэлтэй болно. Энэ чадварыг сайн эзэмшсэн бол нэг хөл дээр удаан буюу завсарлагатай үсрэх, улмаар хурдан эргүүлж үсрэх чадварыг хөгжүүлнэ. Хүүхэд бүрийн ялгаатай байдлыг харгалзан хийлгээрэй. Өөрөөр хэлбэл, хүүхэд бүр нэг хөл дээр үсэрч дээсдэж чаддаггүй. Ийм учир тухайн хүүхэд ямар түвшинд байна, түүнд тохирсон дасгалыг хийлгэнэ. Тухайлбал: дээсдэж сураагүй хүүхэд байвал хоёр хөл дээр завсарлагатай 1-2 удаа үсэрч дээсдэн, цааш ахиулах байдлаар хөгжүүлэх бол, маш сайн дээсддэг хүүхдэд баруун ба зүүн хөл дээр шууд залгуулан ээлжлэн үсэрч дээсдэх дасгалыг өгч болох юм.

“Цувруулан тавьсан 6-8 ш саадыг давж хоёр хөлөөр үсрэх чадвар эзэмших” суралцахуйн зорилтын хүрээнд биеийн чанарын хөгжлөө илэрхийлэх байдалд анхаарч ажиллана. Энэ дасгалыг хийснээр сурагчдын хурд-хүч, үсрэмтгий чанар, тэнцвэр, байрнаас урагш зөв үсрэх зэрэг олон чанар, чадварууд хөгжинө. Хүүхдийн давж үсрэх саадыг сонгохдоо волейболын бөмбөгийг ашиглаж болно. Учир нь волейболын бөмбөгний диаметр 15-20 см орчим байна гэж тооцон хийгүй ба хийтэй волейболын бөмбөг ашиглах боломжтой. Бөмбөг хоорондын зайг нэмэгдүүлэхдээ эхлээд эхний 2 бөмбөг, дараа нь 3 дахь бөмбөг хоорондын зайг нэмэх, эсвэл сүүлийн хоёр бөмбөгний тоог эхэлж нэмэх зэргээр өөрчилнө. Энд хүүхэд бүрийн үсрэх чадварын ялгаатай байдлыг харгалзана.

Үсрэх чадвар сайн хөгжсөн хүүхдэд сүүлийн бөмбөгний зайг ихэсгэхэд тохирно. Мөн хэдэн бөмбөг байхыг хүүхэд бүрт ялгаатай тогтоогоорой. Жин ихтэй, үсрэх чадвар сул хүүхдэд 2-3 бөмбөг байхаар тооцох, маш сайн чадварлаг хүүхдэд 8 бөмбөг ижил зайтай (50 см) байрлуулах гэх мэтээр тохируулаарай. Мөн охид, хөвгүүдээр ялгаатай бөмбөгний тоо болон бөмбөг хоорондын зайг 40 см хүртэл багасгаж болно. Энэ дасгалаар явцын болон эцсийн үнэлгээ боловсруулж болох юм. Тухайн сурагч эхний хичээл дээр ижил зайтай хэдэн бөмбөг дээгүүр харайж байсныг тэмдэглээд, цаашид бататгах, давтах байдлаар хичээлүүд орсны дараа хэрхэн ахисныг харах боломжтой. Үнэлгээний шалгуурыг нэмэгдсэн бөмбөгний тоо, бөмбөг хоорондын зайг хэдэн бөмбөгний дунд нэмсэн байдал зэргээр гаргаж болно. Мөн зөв үсрэх ойлголт, дадал сайжирч буй эсэхийг давхар ажиглана.

“Хоёр хөлөөр түлхэн урагш, хажуу тийшээ үсэрч, 15-20 см өндөрт татсан резин дээгүүр давж харуулах” суралцахуйн зорилтыг мөн биеийн чанарын хөгжлөө илэрхийлэх түвшинд анхаарна. Нарийн резин болон түүнийг татах хөдөлгөөнгүй суурь бүхий шон ашиглах хэрэгтэй. Эсвэл сурагчдын хөлөнд уях ба гогцоолдон, “Г” үсэг хэлбэрээр резинээ татаж болно.

Нарийн резин нь тээглэж унахгүй бөгөөд тасрахад харваж гэмтээх аюулгүй болно. Охид голдуу резиндэж тоглодог байсныг бид мэднэ. Резинээ бэлтгээд, тогтоох аргаа олсон бол суралцахуйн удирдамжийн “Үйл ажиллагаа” хэсэгт буй дасгалуудыг хийлгээрэй. Сурагчдад ёс суртахууны наад захын хэм хэмжээг зөв төлөвшүүлэх үүднээс резинд хүрэхгүй үсрэх, үсрэлт хийсэн сурагч резинийг хөлдөө углаж зогссон сурагчтай үүргээ солих, багшийн зааврын дагуу хамтран ажиллах зэрэг бие даан болон бусадтай хамтран шаардлага биелүүлж сурах болно.

Байрнаас уртад харайх чадварыг сайжруулах зорилгыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа бэлтгэх байдлаа зөв авахаас эхлэнэ. Хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай зогсох нь тохиромжтой гэдгийг хэлж өгнө. Хөлдөө мөрний хэмжээний зай авах гэдгийг энэ удаа улны

гадна тал мөртэй нэг шугаманд байхаар зогсоно гэж тайлбарлан үзүүлээрэй. Хөлийн улны дотор талыг мөртэй нэг шугамд байхаар зай авбал хөлийн хооронд арай хол зайтай болох бөгөөд түлхэхэд ашиггүй юм.

Байрнаас уртад харайх урьдчилсан савалтыг олон дахин давтан хийж болно. Гол нь гарын савалтын чиглэлийг зөв хийж сургах нь чухал. Гарын савалтыг хөлийн хөдөлгөөнтөй хослуулж сурахад анхаарна. Гарын савалтын далайц нь хөлөөр түлхэн үсрэхэд их дэм болдог гэдгийг хэлж өгөөрөй. Эхний удаад байрнаасаа хоёр хөлөөр бага хүчээр түлхэн хол биш харайж давтах хэрэгтэй. Энэ нь байрнаас уртад зөв харайх дадал хэвшил тогтоход нөлөөтэй. Матрас заавал ашиглана. 40-50 см зайнаас харайж 2-3 давхар матрас дээр гарч болно. Сурагч бүрийн чадвараас хамаарч матрасын зайг хол, ойр болгоно. Матрасыг 4 давхарлах шаардлагагүй. Нисэлтийн үед өвдөгөөр нугалан хөлөө зэрэгцүүлж сургахад анхаарч, 10-15 см өндөртөй татсан дээс дээгүүр байрнаас уртын харайлтыг давтаж болох юм.

Өсгийнөөс өлмий рүү шилжүүлэн өвдөгний үеэр намалзах хөдөлгөөн хийж буух шаардлагыг өмнөх дасгалын үед ч хэлж өгч тайлбарлан ойлгуулна. Биеэр хийж үзүүлэх хэрэгтэй. Хол биш ойрхон зайд харайж, буултыг давтах нь оновчтой болно. Хүүхэд бүрийн хөдөлгөөний үйлдэл өөр өөр учир ялгаатай арга зүйг хэрэглэнэ. Жишээ нь: өвдөгний үеэр намалзах хөдөлгөөн хийхэд хэцүү бол үсрээд буумагц урагш алхаж шилжих байдлаар буултыг зөөллөж болно.

“Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн 80-100 см харайдаг болох” суралцахуйн зорилтын хүрээнд хол харайх, амжилтаа ахиулахад анхаарч хүүхэд бүр өөрийн амжилтыг мэдэж, өөрийн чадварыг үнэлэх, ахиулах, эрмэлзлэл бий болгох нь чухал юм. Энэ үүднээс сурагч бүр өөрийн амжилтыг хэмжиж сурах, ахиулахын тулд харайх арга барилаа сайжруулах тал дээр ажиллана. Олон дахин давтах нь харайх чадварыг хөгжүүлнэ.

Сонирхолтой хэлбэрээр буюу өөрийн амжилтын цэг дээр тэмдэг тавин, түүн дээр онож буух, улмаар тэмдэгээ цааш хол тавин амжилтаа ахиулах байдлаар хол харайх чадварыг сайжруулж болох юм. Хөлийн хүч хөгжүүлэх янз бүрийн дасгалыг давхар ашиглах хэрэгтэй.

Багш та бүхэн санаа авах үүднээс үнэлгээний жишээ хувилбарыг орууллаа.

“Үсрэлт, харайлт” бүлгийн жишээ үнэлгээ

Суралцахуйн зорилт Үнэлгээний даалгавар, шалгуурНэг ба хоёр хөл дээрээ байрандаа, урагш, хажуу тийш, арагш үсрэх чадвартай болох

Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн урагш, арагш, баруун, зүүн тийш үсрэхдээ:- Үсрэх зүг нь зөв байх- Хөлөө бага зэрэг нугалсан байдлаас үсрэх- Тэнцвэрээ хадгалан, чиглэлээ өөрчлөн үсрэх зэрэг

шаардлагыг хангах ёстой.Алхалт, гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн үсэрч, хоёр хөл дээр буух чадвартай болох

5 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхэн урагш харайгаад хоёр хөл дээрээ буухдаа:- Ерөнхийдөө ижил хэмжээтэй алхаж гүйх- Гүйлтээс зогсохгүйгээр түлхэх- Хоёр хөлөө зэрэгцүүлэн буух ёстой.

I анги

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. ШИДЭЛТ, ДАМЖУУЛАЛТ

Хүрэх үр дүн: Янз бүрийн хэмжээтэй резинэн болон чихмэл бөмбөгийг оновчтой шидэх, өнхрүүлэх, шидээд хоёр гараар барьж авах, хосоороо 1-3 м зайнаас дамжуулах чадвар эзэмших



Бөмбөгний жин, хэмжээний ялгааг

мэдэх

Биеийн тамирын хичээлийн явцад болон хичээлийн бус цагаар сурагчдын хэрэглэж болох спорт тоглоомын бөмбөгнүүд, өдөр тутам хэрэглэдэг янз бүрийн хэмжээтэй резинэн болон чихмэл бөмбөгнүүдийг үзүүлэн, хэрхэн нэрлэх талаар асууж, хамтран ярилцана. Үүнд : - Спорт тоглоомын бөмбөгнүүдийг үзүүлэн алийг нь ямар спортод хэрхэн хэрэглэдэг болохыг асууж, ярилцах - Тэдний өдөр тутам хэрэглэдэг янз бүрийн хэмжээтэй резинэн болон чихмэл бөмбөгнүүдийг үзүүлээд хэмжээгээр нь том, жижиг, дунд зэргийн бөмбөг гэж ангилуулан, аль бөмбөгийг хэрхэн нэрлэхийг тайлбарлаж өгнө. - Ямар бөмбөгөөр нь хэрхэн тоглох болон нэрлэдэг болохыг хүүхэд нэг бүрээс асуун ярилцаж, хүүхдүүдийн зөв нэрлэсэн бөмбөгийг тусад нь ялгаж тавина.

Сагсан бөмбөг, волейбол, хөл бөмбөгийн бөмбөг, ширээний болон, газрын талбайн теннисний бөмбөг, сурагчдын өдөр тутам хэрэглэдэг төрөл бүрийн резинэн болон чихмэл бөмбөг

Шидэлтийн хичээлийн үед

аюулгүй байдлыг хэрхэн хангахыг

ойлгох

Бөмбөгтэй дасгал тоглоом тоглож байхдаа бусдыгаа хүндэтгэн, харилцан хамтран, ээлжлэн тоглох, ур чадвараа бусадтайгаа хуваалцах хэрэгтэй болохыг тайлбарлаж ойлгуулна. Мөн шинээр хийлгэх бөмбөгтэй дасгал тоглоом бүрийн өмнө тухайн дасгал тоглоомтой холбоотой аюулгүйн зөвлөмж, тоглох дүрэм, аргачлалыг сурагчдад тайлбарлан таниулж, хэрхэн мөрдөхийг асууж, ярилцана.

Тухайн чадварыг хөгжүүлэхэд шаардлагатай бөмбөгнүүд, зурагт үзүүлэн

Бөмбөгийг шидэх, дамжуулах, барьж авах аргыг ойлгох

Жижиг, дунд зэргийн бөмбөгийг хана руу болон дээш шидээд барьж авах чадварыг хөгжүүлэхийн тулд сурагчдад оновчтой, жигд шидэж сурах хэрэгтэйг тайлбарлан, ойлгуулна. Дээш шидээд барьж авах чадвартай болохын тулд эгц дээш нь шидэж сурах хэрэгтэйг тайлбарлан дасгалыг хийлгэнэ. Хүүхэд нэг бүрийн бөмбөгтэй харьцах чадвар өөр өөр байдаг. Иймээс багш хүүхэд бүрт тохирсон шидэх өндрийн хэмжээг зааж өгнө. Эхлээд сурагчдыг 20 см орчим өндөр шидүүлэх ба сурагч бүрийн дасгалыг гүйцэтгэх чадварыг харгалзан сайн гүйцэтгэж байгаа сурагчийг 1-1,5 м хүртэл өндөр шидүүлнэ. Харин хананд бөмбөгийг дамжуулаад барьж авах чадварыг эзэмшүүлэхдээ бөмбөгийг шидэх зай болон бөмбөгөөр онох

Сурагч бүрийн тоогоор жижиг болон дунд зэргийн хэмжээтэй резинэн бөмбөг байна. Мөн хананд онох байг тэмдэглэнэ.

талбайг хананд тэмдэглээд бөмбөгийг барьж авахын тулд хэрхэн ямар хүчээр шидэх нь тохиромжтой болохыг ярилцана.

Бөмбөгийг нэг ба хоёр гараар шидээд хоёр

гараар барьж авах чадвартай болох

Дунд зэргийн бөмбөгийг хоёр гараар шидээд хоёр гараар барьж авах чадвар эзэмшүүлэхээс эхлэн дараах дасгалуудыг хийлгэнэ. 1. Хана руу дунд зэргийн бөмбөгийг хоёр гараар шидээд, хоёр гараар барьж авах чадварыг хөгжүүлэхдээ доороос хоёр гараар шидээд, доороос хоёр гараар барьж авах, чээжний орчмоос хоёр гараар шидээд, чээжний орчмоос хоёр гараар барьж авах дасгалыг хийлгэх ба сайн чаддаг болсон сурагчаар дээрээс хоёр гараар шидээд доороос, чээжний орчмоос хоёр гараар барьж авах дасгалыг хийлгэнэ. 2. Дунд зэргийн бөмбөгийг дээш хоёр гараар шидээд, хоёр гараар барьж авах чадварыг хөгжүүлнэ. Бөмбөгийг эгц дээш шидэх хэвшилтэй болгоход анхаарах ба шидэх өндөр нь 0,8-2 м орчим байна. - Дээрх чадварыг хөгжүүлэхдээ дээш шидээд барьж авах, дээш шидээд газарт ойлгон барьж авах, дээш шидээд урдаа эсвэл хойноо алга ташин барьж авах дасгалуудыг хийлгэж болно.- Эдгээрийн дараа жижиг бөмбөгийг дээш шидээд барьж авах чадварыг хөгжүүлэх нэг алхам нь нэг гараар хана руу болон дээш шидээд, хоёр гараар барьж авах дасгал юм. - Бөмбөгийг шидээд, барьж авах чадварыг хөгжүүлэхдээ тоглоомын аргыг түлхүү ашиглана. - Мөн хана руу болон дээш нь бөмбөгөө шидээд, алгаа ташин барьж авах, бөмбөгөө шидсэний дараа хагас суугаад босож, бөмбөгөө барих зэргээр дасгалыг хүндрүүлнэ.

Жижиг болон дунд зэргийн резинэн бөмбөг ангийн сурагчийн тоогоор

2 м диаметртэй тойрог 8-10 ширхэг

.

Бөмбөгийг оновчтой өнхрүүлэх

чадвартай болох

Эхлээд ойрхон зайнаас өнхрүүлж байг онуулах дасгалыг давтуулах ба аажмаар зайг нь холтгон 3-5 м хүртэл нэмэгдүүлнэ. Бөмбөгийг оновчтой өнхрүүлэх чадварыг хөгжүүлэхдээ дараах байдлаас өнхрүүлж сургана. Үүнд : Өвдөглөж зогссон, өсгий дээр суусан, нэг хөл дээр өвдөглөж зогссон, хагас суусан, хөлөө жийж суусан, хөлдөө мөрний хэмжээний болон мөрнөөс илүү зайтай зогссон байдлаас хөлийн урдаас, хажуугаас, хоёр хөлийн хоорондоос, нэг болон хоёр гараар янз бүрийн бөмбөгийг өнхрүүлэх дасгалыг хийлгэнэ. Мөн хоёр тэмдэгтийн хоорондуур өнхрүүлэх, ямар нэг байг онож өнхрүүлэх, өнхрүүлээд ямар нэг тойрогт (ямар нэг дүрс

Жижиг бөмбөг /Ангийн сурагчийн тоогоор/

Дунд зэргийн бөмбөг /2-4 сурагчийн дунд нэг байхаар тооцож бэлтгэнэ./

Бөмбөгийг шидэх, өнхрүүлэх гарааны шугамыг тод өнгийн скочоор татсан байна.

дотор) тогтоох дасгал өгнө.

Бөмбөгийг өнхрүүлж

дамжуулах чадвар эзэмших

- Бөмбөгийг өнхрүүлж дамжуулах чадвар эзэмшүүлэхдээ эхлээд бөмбөгийг янз бүрийн байдлаас өнхрүүлэх бие бие рүүгээ оновчтой өнхрүүлнэ. - Дараа нь өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хүлээн авахдаа хөлөөр хэрхэн тогтоож, буцааж гараар өнхрүүлэх болон гараар барьж аваад буцааж гараар өнхрүүлэх аргыг багш өөрийн биеэр хийж үзүүлэн, тайлбарлаж, сурагчдаар хийлгэнэ. Энэ чадварыг эзэмшүүлэхдээ:- Дунд зэргийн болон жижиг бөмбөгийг 1-2 м зайнаас нэг гараар бие бие рүүгээ өнхрүүлэх- Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлөөр тогтоогоод буцааж гараар өнхрүүлэх - Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хоёр гараар барьж аваад буцаагаад өнхрүүлэх- Хөлөө жийж суусан байдлаас бөмбөгийг бие бие рүүгээ өнхрүүлж дамжуулах зэрэг дасгалыг хосоор нь болон багаар нь хийлгэнэ.

Жижиг, болон дунд зэргийн бөмбөг тус бүр 15-20 ш

Хоорондоо бөмбөгийг дамжуулах


Хоорондоо бөмбөгийг дамжуулах чадвартай болгохын тулд : 1. Янз бүрийн байдлаас бөмбөгийг бие бие

рүүгээ гараас гарт дамжуулах2. Хөлөө жийн суусан байдлаас бие бие

рүүгээ өнхрүүлж дамжуулах3. Зогссон байдлаас доороос хоёр гараар

шидэж дамжуулах4. Чээжний орчмоос хоёр гараар шидэж

дамжуулах5. Бие бие рүүгээ хоёр гараар шаланд

ойлгож дамжуулах дасгалуудыг тасралтгүй 4-6 удаа давтана.

Сурагчид дээрх дасгалыг хосоороо хийхдээ эхлээд хоорондоо 1 м орчим зайнаас дамжуулах ба аажмаар зайг холдуулан 3-3.5 м орчим болгоно. Мөн 6 сурагчийг баг болгон, 3:3-аар нь өөд өөдөөс нь харуулж зогсоогоод, хэсэг бүрд нэг бөмбөг өгөх ба бөмбөгийг сурагчид ээлжээр цуварч, хэрж дамжуулах аргыг зааж өгч, дамжуулах дасгалыг хийлгэнэ. Бөмбөгийг өнхрүүлж болон шидэж дамжуулах чадварыг хөгжүүлэхдээ дээрх дасгалуудыг хосоороо болон багаараа байрандаа гүйцэтгэхээс гадна бөмбөгөө дамжуулчихаад өөрийн цувааны ард очиж зогсох, тойрч зогссон байдлаас бие бие рүүгээ дамжуулах, мөн хөөргөж шидэж хажуугийнхаа сурагч руу дамжуулах, чигээр нь шулуун шидэж дамжуулах зэрэг хувилбараар зохион байгуулна.

Жижиг, болон дунд зэргийн бөмбөг тус бүр 15-20 ш

Жижиг бөмбөгөөр байг онохдоо нэг, эсвэл хоёр гараар шидэж болно.

Байрнаасаа жижиг бөмбөг шидэн 1-2 м өндөрт байр-луулсан байг онох чадвартай болох

- Байг зөвхөн нэг бөмбөгөөр шидэж онох, зэрэгцүүлэн тавьсан 4-6 бөмбөгийг авч цувруулан шидэж онох, хоорондоо 1-2 м зайтай энд тэнд тойруулан тавьсан бөмбөгнүүдийг авч, зөвхөн нэг цэгээс шидэж онох, нэг байг 3-6 өөр цэгээс шидэж онох 2-6 м хүртлэх зайд байрлуулсан байг нэг цэгээс шидэж онох зэрэг хувилбарыг ашиглана. Тухайлбал :- Хананд 2 м өндөрт тэмдэглэсэн байг 1-3 м зайнаас шидэж онох, мөн 2 м зайд тэмдэглэсэн хоорондоо 1 м зайтай байрлах байг 3 өөр цэгээс шидэж онох- 1-3 м зайнаас жижиг чихмэл бөмбөгийг шидэж 1,5-2 м өндөрт дүүжлэн байрлуулсан цагариг дундуур гаргах- Газарт тавьсан сагсанд жижиг бөмбөгийг 1,2,3,4 м зайнаас тус тус 2-4 удаа шидэж оруулах- Дардас тоглох. Хананаас 1-1,5 м зайд зогсон, толгойн орчмоос нэг гараар бөмбөг болон бөөрөнхийлж боосон алчуурыг шидэж 1 м өндөрт буй байг ононо. Эдгээр байг онохдоо дараах байдлаас шидүүлнэ. Үүнд :

- Доороос хоёр ба нэг гараар- Чээжний орчмоос хоёр гараар- Толгой, мөрний орчмоос нэг ба хоёр

гараар- Хажуу талдаа гараа тохойгоор

нугалсан байдлаас бүсэлхий орчмоос долоолгож шидэх.

Хүүхэд эхлээд өөртөө эвтэйхэн аргыг сонгож шидэх ба аажмаар дээрх бүх аргаар шидэж чаддаг болох хэрэгтэйг тайлбарлан шидүүлнэ.

Жижиг бөмбөг хүүхэд бүрийн тоогоор байх шаардлагатай.

Төрөл бүрийн байг бэлтгэнэ.

Том, жижиг цагариг, жижиг чихмэл бөмбөг, том сагс ба хувин, бөөрөнхийлж боосон алчуур зэрэг шидэх хэрэгслийг бэлтгэнэ.

Байрнаасаа жижиг цагариг шидэж 1-3 м зайд байрлуулсан байг онох чадвартай болох

Цагаригийг 1; 1.5; 2; 2.5; 3 м зайнаас шидүүлнэ. Дараах байг онуулах зорилгоор шидүүлж болно. - Нэг цэгээс 3-5 өөр зайд шалан дээр тэмдэглэсэн тойрог бүхий бай дотор тогтоож байрлуулах - 1-3 м зайнаас шалан дээр өрж байрлуулсан байг цагаригаар шидэж онох - Өөр өөр цэгт очиж цагаригийг авч нэг бай руу оновчтой шидэж байрлуулах - Ямар нэг босоо тэмдэгт бортого зэрэгт цагариг шидэж тогтоох

Жижиг цагриг 20-иос цөөнгүй ширхэг

Шохой

Бортого, шон – 10 ширхэг

Жижиг бөмбөгийг 1-2 м өндөрт татсан уяа хэцийг давуулж шидэх чадвартай болох

Хүүхэд бүрийн шидэх чадвар болон ялгаатай байдлыг харгалзан уяаны өндрийн хэмжээг 1-2 м хүртэл хэлбэлзэлтэй тогтоосон. Уяаг давуулж шидэхдээ уяаны дээгүүр хэт хөөргөж шидэхгүй, ойролцоогоор уяанаас дээш 1 м орчим өндрөөр бөмбөгийг шиднэ. Энэ нь цаашид жижиг бөмбөгийг хол

Жижиг бөмбөг 20 ширхэг

Хэц уяанууд

Урт метр

шидэж сурахын тулд урагш дээш чиглэлд зөв гаргах хэвшилтэй болгох зорилготой. Бөмбөгийг зөв барьж сургаад, эхлээд 2-3 м зайнаас шидүүлэх ба аажмаар зайг холдуулан 4-5 м зайнаас шидүүлнэ.

Дунд зэргийн бөмбөгийг 1 м зайнаас хана руу хоёр гараар 5-6 удаа алдалгүй дамжуулж чаддаг болох

Дунд зэргийн бөмбөгийг 1 м орчим зайнаас хана руу шидээд, барьж авах чадварыг үнэлэхдээ дараах дасгал тус бүрийг доороос болон чээжний орчмоос хэдэн удаа алдахгүй дамжуулж байгааг харна. Үүнд бөмбөгийг хана руу шидээд:

1. газарт ойлгон барьж авах 2. газарт ойлгон урдаа алга ташин

барьж авах 3. газарт ойлгон ардаа алга ташин

барьж авах 4. хананд шидээд барьж авах 5. хананд шидээд алга ташин барьж

авах зэрэг дасгалууд орно. Дасгал тус бүрийг 5-6 удаа алдалгүй хийвэл тухайн чадварыг сайн эзэмшсэнд тооцож нэг оноо өгнө. Харин түүнээс цөөн хийвэл тооцохгүй тул дахин бэлтгээд шалгуулах замаар дасгал хийж байх явцад нь сурагчидтай хамтран үнэлнэ.

Дунд зэргийн бөмбөг аль болох олон байх

Том бөмбөгийг байрнаасаа аль болох хол шидэх чадвартай болох

Том бөмбөгийг хоёр гараар хол шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ доороос, толгой дээрээс, толгойн араас, чээжний өмнөөс, хажуугаас хоёр гараар шидүүлнэ. Мөн хүч хөгжүүлэх зорилгоор бөмбөгтэй дасгалыг хийлгэхдээ дараах хувилбарыг ашиглаж болно. - Зураасны араас хол шидүүлэх- 4-6 сурагчийг нэг баг болгон, эхний сурагч бөмбөг шидээд, бөмбөг унасан газраас дараагийн сурагч бөмбөгийг авч шидэх ба хамгийн хол шидсэн баг ялагч болох- Нэг сурагч бөмбөгийг шидээд унасан газраас дахин бөмбөгөө авч, 3 удаа шидээд хамгийн хол шидсэн нь хожино. Дүгнэх болон багт хуваарилахдаа сурагчдын шидэх чадварын ялгаатай байдлыг харгалзах хэрэгтэй.

Том бөмбөг 20 ширхэг

Үнэлгээний хуудас

Шидэлтийн шугам


Нэгдүгээр ангийн сурагчдын шидэх дамжуулах чадварыг хөгжүүлэхдээ “Шидэлт, дамжуулалт” бүлгийн суралцахуйн зорилтуудыг дараах байдлаар улиралд хуваарилан хэрэгжүүлж болно. Үүнд :

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал

- Бөмбөгний жин, хэмжээний ялгааг мэдэх - Шидэлтийн хичээ-лийн үед аюулгүй байдлыг хэрхэн хангахыг ойлгох

Бөмбөгийг өнхрүүлэх, шидэх, дамжуулах, аргыг ойлгох

Шидэлтийн хичээлийн үед аюулгүй байдлыг хэрхэн хангахыг ойлгох

Шидэлтийн хичээлийн үед аюулгүй байдлыг хэрхэн хангахыг ойлгох

Бөмбөгийг нэг ба хоёр гараар шидээд хоёр гараар барьж авах чадвартай болох

Зөөлөн бөмбөгийг өнхрүүлэх, шидэх, дамжуулах арга эзэмших

- Бөмбөгийг 1-2 м өндөрт татсан уяаг давуулж шидэх- Байрнаасаа жижиг бөмбөгийг шидэн 1-2 м зайд байрлуулсан байг онох чадвартай болох

Байрнаасаа жижиг цагариг шидэж байг онох чадвартай болох

Дунд зэргийн бөмбөгийг 1м зайнаас хана руу хоёр гараар 5-6 удаа алдалгүй дамжуулдаг болох

Шидэлт бүхий тоглоом тоглох

Шидэлт бүхий тоглоом тоглох

Том бөмбөгийг байрнаасаа аль болох хол шидэх чадварыг хөгжүүлэх

Бөмбөгний жин, хэмжээний ялгааг мэдүүлэх нь тухайн бөмбөгийг хэрхэн хэрэглэх, спорт тоглоомын төрлийн бөмбөгийг тогтсон нэрээр нь нэрлүүлж сургахаас гадна резинэн бөмбөгийг хэмжээгээр нь дараах байдлаар ангилж болно. Ойролцоогоор 10 см хүртлэх диаметртэй бөмбөгийг жижиг, d=11-20 см бөмбөгийг дунд зэргийн, d=21 см-ээс дээш бөмбөгийг том бөмбөг гэж үзнэ. Мөн чихмэл бөмбөгийг резинэн бөмбөгийн адил хэмжээгээр нь ангилаад том, жижиг, дунд зэргийн чихмэл бөмбөг гэж нэрлэж хэвшүүлнэ.

Бай онох чадварыг хөгжүүлэхдээ хүүхэд бүрийн оновчтой шидэх чадвар харилцан адилгүй байдгийг харгалзан эхлээд газарт тавьсан сагсанд жижиг бөмбөгийг ойрхон зайнаас шидэж оруулах дасгалыг хийлгэж хэвшүүлээд, дараа нь хананд болон агаарт тогтоосон байг онох дасгал, тоглоомыг өгөхийг анхаарна. Хананд болон агаарт тогтоосон байг жижиг бөмбөгөөр онох дасгалыг хийлгэж сургахдаа байг онуулаад, бөмбөгийг шаланд ойлгож барьж авч болно.

Нэг хичээл дээр олон янзын шидэлтүүд хийлгэх нь хүүхдэд чадвар, хэрэглээ болохгүйгээс гадна хайнга хандах байдал ажиглагддаг. Иймээс ээлжит хичээл дээр олон янзын шидэлт хийлгэх шаардлагагүй, нэг хувилбараар (өөртөө тохиромжтой байрлал, байдлаас) оновчтой шидэх чадвар эзэмшүүлэхэд гол анхаарлаа хандуулна. Тухайлбал, зарим хүүхдэд дороос нэг гараар шидэж байг онох нь хялбар байхад зарим хүүхдэд толгойн орчмоос нэг гараар шидэн байг онох нь өөрт нь эвтэйхэн, бас сонирхолтой байдаг. Иймээс хүүхдийг шидэх аргаа өөрөө сонгох боломжоор хангаж өгөх хэрэгтэй.

Мөн нэг хичээл дээр хэт олон хэрэглэл сольж шидүүлэх нь сонирхолтой мэт боловч хүүхдэд хэрэглээ, чадвар болж үлддэггүй тал ажиглагддаг. Иймээс жижиг бөмбөгөөр шидэх чадвартай болсны дараа алчуур, цагариг зэрэг дараагийн хэрэглэлийг ашиглан шидэх чадварыг тус тусад нь хэвшүүлнэ. Үүний зэрэгцээ хэрэглэлээ зөв нэрлэх, тоолох, хэрэглэлээ хураах, тараах мэдлэг, чадвар хандлагатай болж байгаад явцын үнэлгээ хийж байх хэрэгтэй.

Бай онох чадварыг сайжруулахын тулд аль болох олон удаагийн шидэлт хийлгэх ба цөөн сурагчтай олон баг болгон хуваарилах боломж нөхцөлийг бүрдүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй. Нэг хичээлийн турш нэг хэлбэрээр шидэх нь хүүхдэд уйтгартай байх тул багш

хийлгэх гэж байгаа дасгал, тоглоомоо сонирхолтой хэлбэрээр сэдэлжүүлэх, мөн сурагчдыг багт хуваарилаад, баг дотроо нэг сурагч 10 удаа шидээд, хэн мэргэнээ тодруулах, багуудын хооронд тэмцээн зохиохдоо багийн гишүүн бүр 8-10 удаа шидэх зэргээр зохион байгуулж болно. Цаашилбал сурагчдын дунд хичээлээс гадуур сургууль дээр зохиогддог тэмцээн уралдааны төрөлд онож шидэх чадвар бүхий тэмцээний төрлийг оруулж болно.

ХОЁРДУГААР АНГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙНАРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

Энэхүү арга зүйн зөвлөмж нь хоёрдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөч болох баримт бичиг мөн. Сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга нь ахуйн хэрэгцээт дасгал; алхалт ба гүйлт; үсрэлт-харайлт; шидэлт-дамжуулалт гэсэн 4 бүлгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүлэг сэдэв бүрээр суралцахуйн зорилтыг дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжийг толилуулж байна.

II анги


Хүрэх үр дүн: Гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөн бүхий биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгалыг гүйцэтгэх; тулалт, дүүжигнэлт, өнхрөлтийн энгийн чадвар эзэмшиж, бие бялдраа хөгжүүлэх



Эрүүл мэндээ сайжруулахын тулд биеийн тамирын олон төрлийн дасгалыг сурч тогтмол хийх хэрэгтэйг ойлгох

- Биеийн тамирын дасгалын ач холбогдлыг хүүхдэд ойлгомжтой байдлаар тайлбарлана. - Энэ зорилтыг биеийн тамирын дадлага хичээл бүрийн явцад хэрэгжүүлнэ. - Биеийн тамирын хичээлээр судалж буй сэдэв бүрт тохируулан, хичээл дээр сурч эзэмшсэн дасгалаас гэртээ тогтмол хийх боломжтой хувилбарыг багш тусад нь боловсруулж, зурагт тараах материал бэлтгэн сурагч бүрт өгнө.- Эдгээр дасгалыг хэзээ, хэний тусламжаар, ямар ачааллаар гүйцэтгэж болохыг хүүхдийн эцэг эх, асран хамгаалагчдад зөвлөмж болгож хүргүүлнэ. Энэ зөвлөмжөө хүүхэд бүрийн онцлогт тохируулан боловс-руулсан байвал зохино. Зөвлөмж дээрх дасгалыг сурагчид хичээлийн явцад хийж туршиж үзсэн байх ёстой.

“Хоёрдугаар ангийн сурагчид гэрийн нөхцөлд тогтмол гүйцэтгэх дасгалууд” сэдэвт биеийн ерөнхий хөгжлийн цогц дасгалын зураг бүхий тараах материалыг сурагч бүрийн тоогоор бэлтгэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 5-8 дугаар хуудас

Багшийн коман-даар өндөр нь баруун гар талдаа гаран нэг эгнээ жагсах чадвартай болох

- Хаана ч жагссан өндөр сурагч нь баруун гар талдаа жагсахыг хэлнэ. - Заалны янз бүрийн шугам дээр нэг эгнээ жагсана. - Сурагчид нэг эгнээ жагсах командыг багштай хамт хэлж, гүйцэтгэнэ.

Заал, талбайд жагсах шугамыг тодруулж өгнө.

Дэс дараагаар тоолох ба багшийн

- Ангиар нь нэг эгнээнд жагсааж, дэс дараагаар тоолуулна. Тоог дараагийн сурагч

2 эгнээ жагсаалын зурагт үзүүлэн

командаар нэг эгнээнээс хоёр эгнээ болж жагсах чадвартай болох

руу хэрхэн шилжүүлэхийг багш үзүүлж, сурагчид дуурайн тоолно. - Дараа нь нэг, хоёроор тоолуулна. - Нэг эгнээнээс хоёр эгнээнд жагсахыг багш нэг сурагчийн хамт үзүүлж, тайлбарлана.- 2 эгнээ жагс! командаар гүйцэтгэх үйлдлийг удаавтар хөдөлгөөнөөр давтана.- Дараагийн хичээлүүд дээр энэ чадварыг байнга бататгана.

Командаар баруун, зүүн тийш эргэх чадвар эзэмших

- Командаар баруун, зүүн тийш эргэх үйлдлийг багш үзүүлж, тайлбарлана. - Нэг хөлийн өсгий, нөгөө хөлийн өлмий дээр аль нэг тал руу хагас эргэх үйлдлийг удаавтар хөдөлгөөнөөр давтана. - Сурагчид өөртөө команд өгч, баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэнэ.- 2 эгнээ болж зогсоод хосууд бие биедээ команд өгч, баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэнэ.- Багшийн командаар эгнээгээрээ баруун ба зүүн тийш эргэнэ. - Талбайн янз бүрийн шугам дээр давтана.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 8-9 дүгээр хуудас

Гар, хөл, их биеийн завсрын хөдөлгөөнийг нэрлэх, таних, зөв гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Гар ба хөлөө урагш-доош, урагш-дээш, хажуу-доош, хажуу-дээш, арагш-доош, арагш-дээш өргөх зэрэг гар, хөлийн завсрын хөдөлгөөнийг багш үзүүлж, дагуулж хийнэ. - Зогсоо ба хөлөө жийж суусан, хажуугаараа хэвтсэн байдлаас гар, хөлийн завсрын хөдөлгөөнийг нийтээрээ нэгэн зэрэг гүйцэтгэнэ. - Уг хөдөлгөөний нэрийг багш хэлэхэд сурагчид гүйцэтгэнэ. Хэрэв буруу гүйцэтгэвэл багш засна.

Гар, хөлийн завсрын хөдөлгөөний зурагт үзүүлэн

“Биеийн тамирын багшийн ном–I”. 2014. 10-р хуудас

Өөрийн биеийн жин ба өндрийн өсөлтийн хэмжээг мэдэх

- Сурагч бүрийн биеийн өндөр ба жинг хэмжиж өөрт нь хэлээд, багш тэмдэглэж авна. Биеийн өндөр ба жин нь хичээлийн жилийн эхэнд байсан хэмжээнээс хэр өөрчлөгдсөнийг тооцож ирэх даалгавар өгнө.- Дараагийн хичээл дээр энэ даалгавраа шалган ярилцана.

Биеийн өндрийг хэмжигч багаж- Биеийн жин хэмжих жинлүүр- Багшийн журнал- Тэмдэглэлийн хуудас

Өглөөний дасгалыг тогтмол хийж хэвших

- Алхалт, хазайлт, бөхийлт, хагас суулт, сунгалт, савалт оролцсон 4 тоот 8-12 дасгалыг багш зохиож, үзүүлнэ. - Сурагчид өөрсдийн өглөө бүр хийдэг дасгалаа бие биедээ үзүүлнэ. - Бүгдээрээ тойргоор зогсон өглөөний цогц дасгалыг багшийн тоонд тохируулан гүйцэтгэнэ. Дасгал бүрийг 6-8 удаа давтана.

Өглөөний дасгалын зурагт үзүүлэн

Эцэг эхэд зориулсан зөвлөмж


Гар, хөл, их биеийн завсрын хөдөлгөөнийг цаасан саваатай гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Савааг хэрхэн барьж болохыг асууж, зөв барих аргыг багш үзүүлнэ. - Савааг хоёр гараар барин гар, хөлийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөнийг гүйцэтгэнэ. - Эдгээр хөдөлгөөн бүхий 16-32 тоот цогц дасгалыг хэсэгчлэн гүйцэтгээд дараа нь нэгтгэж давтана.

Хуучин сонин, ватум болон төрөл бүрийн цаасыг хуйлж, гадуур нь өнгийн хуулгаар бүрж бэлтгэсэн, 80-90 см урттай саваа 30-40 ширхэг

Цацагтай цогц дасгалыг гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Цацгийг хэрхэн барихыг үзүүлнэ.- Хоёр гартаа цацаг барин, багшийн зохиосон цогц дасгалыг дуурайн гүйцэтгэнэ.- Дараа нь сурагчид уг дасгалыг бие даан гүйцэтгэнэ.

Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 11 дүгээр хуудасны зөвлөмжийн дагуу сурагч бүрт хос цацаг бэлтгэнэ.

Дүүжигнэлтээс хөлөө нугалан өргөж буулгах, биеэ баруун, зүүн тал руу ээлжлэн эргүүлэх чадвар-тай болох

- Гимнастикийн хана руу нурууг харуулан дүүжигнэсэн байдлаас баруун, зүүн хөлөө ээлжлэн 5-6 удаа өргөж, буулгана. - Дараа нь хоёр хөлөө нэгэн зэрэг 6-8 удаа өргөж, буулгана.- Сурагчид гимнастикийн хананы тоогоор цуваа үүсгэж, цуваа бүр ээлжлэн дасгалыг 3-4 удаа давтана. Хананаас дүүжигнэсэн сурагчид өөрсдөө тоолж дасгалаа гүйцэтгэнэ.

Гимнастикийн хана5-аас цөөнгүй ширхэг

Зөөврийн турник 3-4 ширхэг

Гимнастикийн хананд дүүжигнэж хажуу тийш шилжих чадвартай болох

- Эхлээд гимнастикийн хананд 10-12 тоонд дүүжигнэнэ. - Хэсэг амарсны дараа хананы хөндлөвчөөс дүүжигнэн баруун, зүүн тал руу гараа зөөн нэг хананд шилжинэ. Ингэхдээ шилжүүлэх гарыг “баруун”, “зүүн” гэж нэрлэн баруун тийш шилжинэ. “Зүүн”, “баруун” гэж нэрлэн зүүн тийш шилжинэ. - Шилжих хананы тоог аажмаар нэмэгдүүлж 4-5 болгоно.

Гимнастикийн хана4-5-аас цөөнгүй ширхэг

Гимнастикийн хананд дүүжигнэж хөлөө савах чадвартай болох

- Эхлээд дүүжигнэлтээс хоёр хөлөө болон их биеэ баруун, зүүн тал руу ээлжлэн эргүүлнэ. Сурагчид гимнастикийн хананы өмнө цуваагаар зогсож, цуваа бүр ээлжлэн дасгалыг гүйцэтгэнэ. - Дараа нь дүүжигнэлтээс хөлөө баруун, зүүн тийш зөөлөн савна. Нэг хананы хэмжээнээс хэтрүүлэхгүй савахыг сануулна.

Гимнастикийн хана 5-аас цөөнгүй ширхэг

Зөөврийн турник 3-4 ширхэг

Налуу тулалтаас гар дээр сунайх чадвараа сайжруулах

- Ойролцоогоор 40-50 см өндөр тавцан, сандал, хөндлөвч болон бусад зүйл дээр тулж гараа тохойгоор нугалж, тэнийлгэн сунайхыг багш үзүүлнэ.- Сурагчид тулах хэрэгслийн дэргэд цуварч зогсоод, ээлжлэн 5-6 х 3-4 удаа сунайна.

40-50 см өндөр тавцан, ширээ, сандалБиеийн тамирын талбайг ухаж суулга-сан хаягдал дугуйнууд

Янз бүрийн тулалтаас шилжих чадвартай болох

- Багш зогсоо байдлаас бөхийж гараараа газарт тулан, өвдөгөө нугалахгүй урагш явж үзүүлнэ. Сурагчид багшийгаа дуурайн урагш 10 м алхана.- Өвдөглөн тулж хэвтэж буй хүүхдийн зураг үзүүлнэ. Сурагчид уг зураг дээрх тулалтыг дуурайж хийх ба өвдөглөн тулж урагш 10-15 м явна.- Гимнастикийн сандалд гараар тулж хэвтсэн байдлаас гар, хөлөө зөөн баруун, зүүн тийш тус бүр 5-6 удаа шилжүүлнэ. - Газарт тулж хэвтсэн байдлаас биеэр эргэж ардаа тулж хэвтэх дасгалыг баруун, зүүн тал руу ээлжлэн эргэж 4х3 удаа давтана. Энэ дасгалыг ардаа тулж хэвтсэн байдлаас эхлэн гүйцэтгэж болно.


Тулж суултаас урагш ба арагш өнхрөх чадвартай болох

- Тулж суух, эвхэрч суух, эвхэрч хэвтэх, хэвтээ байдлаас эвхэрч хөрвөөх г.м дөхүүлэх дасгалыг гүйцэтгэнэ.- Багшийн туслалцаатай урагш өнхөрнө.- Сурагчид бие биедээ туслан урагш өнхөрнө. - Хуйлж тавьсан матрас дээгүүр давж урагш өнхөрнө. - Дараа нь бие даан урагш 1-2 удаа өнхөрнө.- Арагш өнхрөлтийг мөн ийм дарааллаар гүйцэтгэнэ.Эдгээр дасгал тус бүрийг 6-8 удаа гүйцэтгэх ба 1 матрас дээр 3-5 сурагч байхаар тооцно.


Урагш ба арагш өнхрөлтийн техникийг харуулсан зурагт үзүүлэн


Урагш хоёр өнхрөөд босож эгцрэх чадвар эзэмших

- Хөлөө нугалан тулж зогссон байдлаас урагш хоёр өнхрөөд босохыг багш үзүүлж, тайлбарлана. - Уртааш нь зэрэгцүүлэн байрлуулсан матрас дээр сурагчид цувран дасгалыг гүйцэтгэнэ. - Бие даан хоёр удаа урагш өнхөрч чадахгүй сурагчид багшийн болон нөхдийн дэмжлэгтэй гүйцэтгэнэ.


Хэрэгсэлтэй ба хэрэгсэлгүй дасгалаар уян чанараа хөгжүүлэх

Сурагчид зааланд тарж байрлан, зургаар үзүүлсэн уян чанарын дасгалыг өөрсдөө бие даан гүйцэтгэнэ. Зарим нь матрас дээр, зарим нь гимнастикийн хана, сандал дээр дасгалыг хийнэ. Багш дундуур нь явж алдааг засахын зэрэгцээ тусалж, дэмжинэ.

Матрас, гимнастикийн хана ба сандал,Уян чанарыг хөгжүү-лэх дасгалын зурагт үзүүлэн,“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 17-18 дугаар хуудас.

Ардаа тулж суусан байдлаас хөлөө шулуун өргөж 10 сек өнцөг барих чадвартай болох

Энэ чадварыг хөгжүүлэхдээ:- ардаа тулж суусан байдлаас хөлөө

шулуунаар өргөж буулгах,- ардаа тулж суусан байдлаас хөлөө

шулуунаар өргөж барих дасгалыг хичээл бүр дээр 3-4 удаа давтаж болно. Нэг удаагийн оролдлогоор дасгалыг давтах тоо болон гүйцэтгэх хугацааг аажмаар нэмнэ.

- Хананы дагуу хөлөө жийж суусан байдлаас хөлөө 45° өргөж буулгана.


45°-ийн хэмжээг зурж тэмдэглэсэн хана “Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 17 дугаар хуудасны 15 дугаар зураг

Зөөлөн бөмбөг барин гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөнийг хослуулах чадвартай болох

- Эхлээд гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөнийг давтана. Багш тэдгээр хөдөлгөөний нэрийг хэлэхэд сурагчид гүйцэтгэнэ.- Дараа нь гар, хөл, их биеийн завсрын хөдөлгөөнийг давтана.- Эдгээр хөдөлгөөнийг сэргээн сануулсны эцэст зөөлөн бөмбөгийг барин дээрх хөдөлгөөн хосолсон цогц дасгалыг зохиомжлон хийлгэнэ. - Зөөлөн бөмбөгийг хоёр гараа барьж зогссон байдлаас урагш болон дээш өргөж, буулгах- Бөмбөгөө өргөж зогссон байдлаас баруун ба зүүн тийш хазайж эгцрэх- Бөмбөгөө дээш өргөн хөлдөө их зайтай

-20-25 см диаметртэй зөөлөн резинэн бөмбөг 20-иос цөөнгүй ширхэг

- Шүгэл

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 12 дугаар хуудас

зогссон байдлаас бөхийж бөмбөгийг хоёр хөлийн хоорондуур аль болох арагш гаргах- Бөмбөгөө урагш өргөн зогссон байдлаас цээжээ баруун, зүүн тийш эргүүлэх- Бөмбөгөө урагш өргөн зогсоод баруун, зүүн хөлөө ээлжлэн өвдгөөр нугалж өргөн бөмбөгөнд хүргэх гэх мэт дасгалыг хийнэ.Дасгал бүрийг багш 1 удаа үзүүлээд, дараа нь тоолоход сурагчид нэгэн зэрэг гүйцэтгэнэ. Хэрвээ хүүхэд бүрт бөмбөг хүрэлцэхгүй бол эгнээ эгнээгээрээ ээлжлэн хийнэ.

Том бөмбөгөөр тоглох чадвартай болох

Сурагчид тэнцүү тооны гишүүнтэй 4-5 багт хуваагдана. Багууд зэрэгцэн цуваагаар хөлөө жийж суусан байдлаас янз бүрийн байдлаар том бөмбөгийг дамжуулж тоглоно. Үүнд:А. Зөвхөн баруун тал руугаа цээжээ эргүүлж бөмбөгийг арын сурагч руу дамжуулна.Б. Зөвхөн зүүн тал руугаа цээжээ эргүүлж бөмбөгийг арын сурагч руу дамжуулна.В. Баруун ба зүүн тал руу ээлжлэн цээжээ эргүүлж бөмбөгийг арын сурагч руу дамжуулна.Г. Гэдийж толгой дээгүүрээ бөмбөгөө арын сурагч руу дамжуулна.Д. Эхний сурагч бөхийж бөмбөгөө хоёр хөлийн хооронд хавчуулаад арагш хэвтэн хөлөө өргөж бөмбөгөө арын сурагч руу дамжуулахад тэр сурагч бөмбөгийг гараар барин авч, хөлдөө хавчуулаад мөн адил арагш арагш дамжуулна. Тоглоом бүрийг тусад нь дүгнэж аль баг хэддүгээр байр эзэлснийг хэлнэ. Ингэснээр дараагийн тоглоомд амжилтаа ахиулахыг эрмэлзэн хичээх болно.

- 20-25 см диаметртэй бөмбөг 4-5 ширхэг

- Шүгэл, шохой

-Янз бүрийн тэмдэг-түүд олон ширхэг

- Тоглоомын дүнг сурагчдад харуулах дүрсүүд буюу тоо

Хөдөлгөөнт тоглоомоор хурд-хүчээ хөгжүүлэх

Дараах тоглоомыг тоглоно. Ургац хураалт. Сурагчид 3-4 баг болж цуваагаар зогсоно. Баг бүрийн урд том цагариг дотор янз бүрийн 10-12 ширхэг жижиг хэрэгсэл (шоо, бортого, бөмбөг г.м) тавьсан байна. Эдгээр нь баг бүрийн хураах ургац юм. Багуудын ард, сүүлчийн сурагчаас хойш 1 м зайд хоосон цагариг байрлуулна. Багшийн шүглийн дуугаар багийн эхний сурагч ургацаас нэг нэгээр нь авч арагш дамжуулна. Хамгийн арын сурагч ургацаа хоосон цагариг дотор аваачиж тавина. Хэний баг түрүүлж ургацаа хураасан нь хожино. Тоглоомыг дахин тоглуулахдаа цувааны эсрэг тал руу тоглуулна. Сурагчдын байрыг сольж болно. Хурааж авах ургац нь 1 кг хүртэл жинтэй байж болно. Хүчээ үзье. Хоёр багийн сурагчид гарааны шугамын хоёр талд эсрэг харан нуруугаа нийлүүлэн зогсоно. Тэднээс тус бүр 2 м зайд урт улаан шугам татсан байна.


Багшийн шүглийн дохиогоор сурагчид бие биенээ нуруугаар түлхэн эсрэг талын улаан шугамд хүргэх ёстой. Аль багаас олон сурагч өрсөлдөгчөө хожсон бэ? гэдгээр нь багийн амжилтыг дүгнэнэ. Эхний удаад сурагчид өндөр намаараа ойролцоо сурагчтай хүчээ үзнэ. Дараагийн удаад багш өрсөлдөгчийг нь оноож өгнө. Ингэхдээ сурагчдын хүчний чадварыг харгалзан ойролцоо түвшинтэй сурагчдыг хооронд нь өрсөлдүүлнэ.

Зэрэгцүүлж тавьсан гимнастикийн сандал дээр тулалтаас урагш, арагш шилжин 4-6 м зайг туулах чадвартай болох

- Янз бүрийн тулалтаас шилжих, áèåýð ýðãýõ дасгалаас сонгож давтана. - Дараа нь гимнастикийн урт сандлыг зэрэгцүүлэн тавьсан байна. Сурагчид уг хоёр сандлын хооронд орж, хоёр сандал дээр нэг нэг гараараа тулж хэвтээд хөлөө чирэн урагш 4-6 м яваад амарна. - Дараагийн удаад хоёр сандлын хооронд орж, хоёр сандал дээр нэг нэг гараараа ардаа тулж хэвтээд, хөлөө чирэн арагш 4-6 м яваад амарна.

- Гимнастикийн урт сандал 6-8 ширхэг- Зэрэгцүүлж тавьсан гимнастикийн сандал дээр тулалтаас урагш ба арагш шилжин явах аргыг харуулсан зурагт үзүүлэн

Дасгалыг гүйцэт-гэхдээ бие биенээ хүндэлж, бусаддаа саад болохгүйгээр хамтран ажиллах чадварт суралцах

Биеийн тамирын бүх хичээл дээр энэ зорилтыг хэрэгжүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд багш тайлбар өгч тусална.

Øàãàйã ººð ð¿¿ãýý òàòàæ íÿñëàõ чадвар эзэмших

- Эхлээд шагайг хаях, эрхий хуруугаар өөр рүүгээ татаж няслах аргыг үзүүлж, 8-10 удаа давтуулна. - Үүний дараа сурагчид тойрч суугаад ээлжлэн шагайг няслаж тоглоно. Нэг сурагч шагайг хоёр алган дээрээсээ тараан хаяж, алдатлаа няслах бөгөөд дараагийн сурагч мөн адил няслана. 10-12 мин тоглосны дараа хэн хамгийн олон шагай цуглуулсныг тодруулж, сурагчдыг чадвараар нь бүлэглэн тоглуулна.

Нэг сурагчид 10 шагай ноогдохоор тооцож, бог малын шагайг цэвэрлэж, будаж бэлтгэсэн байна.

Шагайг хаяж, няслахад зориулан 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-аас цөөнгүй ширхэгийг бэлтгэнэ.

Øàãàйã íÿñëàн 40-60 ñì çàéä áóé øàãààã îíîõ чадвартай болох

Сурагчид матрас дээр түрүүлгээ харж хэвтсэн байдлаас өөрт аль эвтэйхэн хуруугаар шагайг няслаж, эхлээд 40 см зайд буй үхрийн шагааг онохыг эрмэлзэнэ. Дараа нь байны зайг холдуулж 50, 60 см болгож шагайг няслана.

Үхрийн шагаа 6-10 ш, богийн шагаа 100 ш,Матрас 5-6 ш

ßíç á¿ðèéí áàéðëàëààñ øàãàйã íÿñëàí, óÿí чанар болон õºäºëãºº-íèé ýâñëýý ñàéæðóóëàõ

Уян чанараа сайжруулахын тулд:- хөлөө салгаж суусан - нэг хөлөө нугалан, нөгөө хөлийн өсгий дээр суусан- хоёр хөлийн өсгий дээр суусан байрлалаас шагайг няслаж тоглох, байг онох дасгалыг гүйцэтгэнэ.Хөдөлгөөний эвслээ сайжруулахдаа:- гимнастикийн сандал дээрээс шагайг няслаж, газарт буй үхрийн шагайг онох- шагайг алган дээрээс шидэж газарт буй шагайг онох


Үхрийн шагай 6-10 ш, богийн шагай 100 ш,Матрас 5-6 ш

Өнгийн цаасан хуулгаар 10 см диамертэй тойрог байгуулах

- нэг гарын алган дээрээс шагайг няслан 10 см диаметртэй тойрогт буулгах зэрэг дасгалыг гүйцэтгэнэ.

Øàãàй íÿñëàõ, ìîðü óðàëäóóëàõ, øàãàй òààëöàõ òîãëîîìоор øóäàðãà ºðñºëäºõ чадвар төлөвшүүлэх

Сурагчид 4-6 баг болж тоглоно. Нэг хичээл дээр шагай няслах тоглоом, дараагийн хичээл дээр морь уралдуулах, гуравдахь хичээл дээр шагай таалцах тоглоом тоглоно. Эсвэл сурагчид 3 хэсэгт хуваагдаж өөр өөр тоглоомыг шагайгаар тоглоно. Тэд өөрсдөө тоглоомоо шүүж, ялагчийг тодруулна. Хичээлийн төгсгөлд тааруухан тоглосон сурагчид “яагаад хожигдов?” гэсэн асуултад хариулж ярина.

Шагайг тараан орхиж, няслахад зориулсан 1х1 м хэмжээний дэвсгэр,Богийн шагай 100-аас цөөнгүй ширхэг,Шагай няслаж тоглоход хэн, хэдэн шагай цуглуулсныг тэмдэглэх самбар, том балтай үзэг.


Хоёрдугаар ангид судлах “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Эрүүл мэндээ сайжруулахын тулд биеийн тамирын олон төрлийн дасгалыг сурч тогтмол хийх хэрэгтэйг ойлгох- Багшийн коман-даар өндөр нь баруун гар талдаа гаран нэг эгнээ жагсах, дэс дараагаар тоолох чадвартай болох- Командаар баруун, зүүн тийш эргэх чадвар эзэмших- Өглөөний дасгалыг тогтмол хийж хэвших - Налуу тулалтаас гар дээрээ 8-10 удаа сунайх чадвартай болох- Цацагтай дасгалыг гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Багшийн коман-даар нэг эгнээнээс хоёр эгнээ болж жагсах чадвартай болох- Гар, хөл, их биеийн завсрын хөдөлгөөнийг нэрлэх, таних, зөв гүйцэтгэх чадвар эзэмших - Дүүжигнэлтээс хөлөө нугалан өргөж буулгах, биеэ баруун, зүүн тал руу ээлжлэн эргүүлэх, хажуу тийш шилжих чадвар эзэмших- Гимнастикийн хананд дүүжигнэж хөлөө савах чадвартай болох- Тулж суултаас урагш ба арагш өнхрөх чадвар эзэмших- Урагш хоёр өнхрөөд босож эгцрэх чадвар эзэмших

- Гар, хөл, их биеийн завсрын хөдөл-гөөнийг цаасан саваатай гүйцэтгэх чадвар эзэмших - Янз бүрийн тулалтаас шилжих чадвартай болох- Зэрэгцүүлж тавь-сан гимнастикийн сандал дээр тулал-таас урагш, арагш шилжин 4-6 м зайг туулдаг болох- Хэрэгсэлтэй ба хэрэгсэлгүй дасга-лаар уян чанараа хөгжүүлэх- Том бөмбөгөөр тоглох - Øàãàйã ººð ð¿¿ãýý òàòàæ íÿñëàõ чадвар эзэмших - Øàãàйã íÿñëàн 40-60 ñì çàéä áóé øàãàйã îíодог болох- ßíç á¿ðèéí áàéð-ëàëààñ øàãàйã íÿñëàí, óÿí чанар болон õºäºëãººíèé ýâñëýý ñàéæðóóëàõ

- Өөрийн биеийн жин ба өндрийн өсөлтийн хэмжээг мэдэх- Зөөлөн бөмбөг барин гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөө-нийг хослуулах чадвартай болох - Хөдөлгөөнт тоглоомоор хурд-хүчээ хөгжүүлэх- Дасгалыг гүйцэт-гэхдээ бие биенээ хүндэлж, бусаддаа саад болохгүйгээр хамтран ажиллах чадварт суралцах- Ардаа тулж суусан байдлаас хөлөө шулуун өргөж 10 сек өнцөг барих чадвартай болох

Биеийн тамирын хичээл нь хүүхдэд эрүүл амьдралын суурь мэдлэг эзэмшүүлж, хүүхдийн төрөлхийн хөдөлгөөний хэрэгцээ болон авьяас чадварыг хөгжүүлэх хичээл юм. Тиймээс бага насны хүүхэд олон төрлийн үйл ажиллагаанд дасан зохицож, өдөр тутмын ахуй амьдралд шаардагдах идэвхтэй хөдөлгөөний ач холбогдлыг ойлгуулах нь чухал байна. Биеийн тамираас өөр ямар ч хичээл хүүхдэд өөрийн бие бялдрын хүчиндээ итгэх итгэлийг өгч чадахгүй.

Биеийн тамирын хичээл ба хичээлээс гадуурх ажлын явцад багш, сурагчдын хамтын ажиллагаанд онцгой анхаарах шаардлагатай. Юуны өмнө биеийн тамирын хичээлээр өгч буй дасгал, даалгавар нь хүүхдийн сонирхлыг татах ёстой. Учир нь олон төрлийн дасгалыг хүүхэд гүйцэтгэх үед тэдний хөлс гарч, булчин өвдөж, судасны лугшилт ба амьсгал олширч, улмаар ядарч цуцдаг. Энэ нь бага насны хүүхдэд тийм ч сайхан биш байна. Тиймээс эрүүл мэндээ сайжруулахын тулд биеийн тамирын олон төрлийн дасгалыг сурч, тогтмол хийх хэрэгтэйг сурагчдад ойлгуулахдаа доорх үйл ажиллагааг явуулбал зохино. Үүнд:

- Биеийн тамирын хичээл бүр нь хүүхдэд хамгийн ойр, чухал, сонирхолтой, танил, мартагдашгүй байхаар тооцож, хичээлийг зохион байгуулах

- Сурагчдын гүйцэтгэж буй дасгал нь тэдний биеийн аль хэсэгт нөлөөлөх, юуг хөгжүүлэх зэргийг тайлбарлахаас гадна тэднээс асууж, хамтран ярилцах

- Хичээл дээр болон гэртээ хийж буй биеийн тамирын дасгал бүрийг наад зах нь 5-6 удаа, түүнээс ч олон давтаж байж хүүхдийн бие бялдрын хөгжилд нөлөөлдөг учраас дасгалаа багшийн зааврын дагуу давтаж хийхийг ойлгуулах

- Хичээлийн явцад багш, сурагчдын хооронд бие биедээ тусалж, нэгнийгээ дэмжсэн халуун дулаан уур амьсгал бүрдүүлэх

- Сурагчдын эцэг, эхийг биеийн тамирын хичээлд урьж ороцуулан, хамтарч хичээллэх нээлттэй хичээл явуулах

- Нэгдүгээр ангийн хүүхэд гэртээ бие даан гүйцэтгэх “Биеийн ерөнхий хөгжлийн цогц дасгал”-ыг боловсруулан, хүүхдүүдэд тараан өгөхөөс гадна уг дасгалыг хэрхэн хүүхэдтэйгээ хамтарч гүйцэтгэх талаар эцэг, эхэд нь зөвлөгөө өгөх

- Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ эрүүл мэндийг бэхжүүлж, бие бялдрыг хөгжүүлэхэд зориулж, гэртээ биеийн тамирын булан байгуулж болохыг зөвлөх. Тэр буландаа дунд зэргийн хэмжээтэй бөмбөг, богино дээс, 1 кг хүртэл жинтэй хүндрүүлэгч хэрэгсэл, онож шидэх бай гэх мэт хэрэглэгдэхүүнийг гарын доорх материал ашиглан хийж тавих нь хүүхэд дасгалаар хичээллэх сонирхлыг дээшлүүлдэг болохыг эцэг эхчүүдэд анхааруулах. Түүнчлэн эцэг,эх, ах, эгч нь нэгдүгээр ангийн сурагчидтай хамтран өдөр бүр дасгал хийж хэвших нь чухал гэдгийг ухааруулах.

- Өглөөний дасгалыг тогтмол хийж хэвших нь чухал болохыг ойлгуулах

- Сурагчид гэртээ тогтмол хийх дасгалыг улирал тутам өөрчилж байх нь хүүхэд уг дасгалаас “уйдах”-аас сэргийлнэ. Тухайн улиралд сурагчдын гэртээ гүйцэтгэх дасгалыг цаг агаарын байдалтай уялдуулан боловсруулж, гэр дотор ба гадаа агаарт хийж болох дасгалыг сонгож болно.

Гар, хөлийн завсрын хөдөлгөөнийг багш шууд өөрөө үзүүлэхгүйгээр, зөвхөн нэрлэхэд сурагчид гүйцэтгэж чадаж байвал сургалтын үр дүн сайн байна гэж үзэх

боломжтой. Биеийн ерөнхий хөгжлийн хэрэгсэлгүй дасгалыг олон удаа давтахад бага насны хүүхэд тийм ч сонирхолтой байдаггүй. Тиймээс гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөнийг гартаа бөмбөг барьсан ба хөлдөө бөмбөгөө хавчуулсан байдлаас гүйцэтгэвэл илүү сонирхолтой байна. Хүүхдийн хэрэгцээ, сонирхолд нийцүүлэн ихэвчлэн тоглоомын аргаар хичээлийг явуулна. Хөдөлгөөнт тоглоомыг дараах дарааллаар зохион байгуулбал зохино. Үүнд:

• Тоглоомыг сонгох

• Тоглуулах бэлтгэлийг хангах

• Тоглоомоо удирдаж тоглуулах

• Тоглоомыг дүгнэх зэрэг орно.

Суралцахуйн ямар зорилт шийдвэрлэхээс хамаарч тоглоомыг сонгоно. Тухайлбал, сурагчдын хурд-хүчний чанарыг хөгжүүлэх зорилтыг шийдэхдээ 2 тоглоом сонгосны нэг нь хөдөлгөөний хурдыг сайжруулах (“Ургац хураалт”), нөгөө нь хчийг хөгжүүлэх (“Хүчээ үзэх”) -д чиглэсэн байгааг анзаарч буй бизээ.

Тоглоомыг бэлтгэлийг хангахдаа тоглоомд ашиглах хэрэглэгдэхүүнийг хүрэлцээтэй бэлтгэхээс гадна тоглох үеийн аюулгүй байдлыг анхаарна. Хүүхэд тоглоомдоо хожихын төлөө хэт мэрийснээс болж гэмтэж бэртэж болзошгүй байдаг. Иймээс “Ургац хураах” тоглоомыг тоглохдоо гүйхгүйгээр зөвхөн байрнаасаа ургацаа бие бие рүүгээ хурдан дамжуулахаар тооцож бэлтгэнэ. Мөн бие биенээ нуруугаараа түлхэж тоглох тоглоомыг ч гэсэн заалны голд тоглуулах нь зүйтэй.

Тоглоомыг удирдаж тоглуулахдаа хүүхэд бүрийн оролцоог хангах тал дээр анхаарна. Ямар ч тоглоомд сурагч бүр оролцох ёстой. Цөөн тооны сурагч тоглоод бусад нь хараад зогсож байхаар зохион байгуулж болохгүй. Түүнчлэн алдаа гаргасан юмуу хоцорсон сурагчийг тоглоомоос хасах нь тийм ч сайн арга биш юм. Тэдэнд арай хялбар даалгавартай тоглоом тоглуулаарай.

Бөмбөг дамжуулах тоглоомын үед сурагчдын хоорондын зайг тохируулах нь чухал. Хүүхдүүд бөмбөгөө хурдан дамжуулах гэж хичээснээс урагш зайгаа шахчих гээд байдаг. Иймээс өмнөх сурагчийн биед хүрэхгүйгээр хөлөө жийж суусан байхыг анхааруулж, хүүхэд бүрийн бэлтгэх байдлыг шалгана. Эсвэл эгнээ бүрийн харалдаа бортого болон бусад тэмдэгтийг тавьж өгөөрэй.

Тоглоомыг заавал дүгнэх хэрэгтэй. Өөрийн хүч чадлаа дайчлан, үнэнч шударгаар өрсөлдөж сурах нь тоглоомын нэг зорилт учраас тоглоомд түрүүлсэн ч гэсэн даалгаврыг шаардлагын дагуу биелүүлээгүй бол тоглоомыг дүгнэхдээ түүнийг заавал тооцно. Энэ нь хүүхдэд хүмүүжлийн их ач холбогдолтой болно.

Гимнастикийн хананд дүүжигнэж хажуу тийш шилжих чадвар эзэмшүүлэхдээ дүүжигнэлтээс гараа шилжүүлэн зөөх чадвар хэр байгаагаас хамааран шилжих хананы тоог 2-5 хүртэл нэмэгдүүлээрэй. Чадвар тааруу сурагчдыг нэг хөлөөр нь хөндлөвч дээш гишгүүлэх, хөлөөс нь барьж өргөх зэргээр туслан, олон ханыг дамжиж шилжүүлбэл тэд өөртөө итгэлтэй болно. Сурагчдын дэргэд багш зогсож унахаас хамгаална. Хөлөө савах далайцын хэмжээг сайн тайлбарлаарай.

Тулж суултаас урагш ба арагш өнхрөлтийг заахдаа “Бөмбөг яагаад өнхөрдөг вэ?” гэсэн асуулт тавьж, өнхрөхийн тулд бөөрөнхий болох зайлшгүй шаардлагатайг ойлгуулаарай. Матрасны хооронд 1 м зайтай байна. Учир нь хүүхэд хажуу тийш өнхөрч бие биендээ саад болж болзошгүй. Сурагчийг өнхрөх үед багш хажууд нь сууж, дэмжиж туслахын зэрэгцээ бие биедээ хэрхэн туслахыг ойлгуулаарай.

Уян хатны дасгалыг гүйцэтгэх үед Сурагч бүр дасгалыг гүйцэтгэхдээ өөрийн боломжийг дайчлан далайцын дээд хягаарт хүргээд 5-10 хүртэл тоолохыг сануулаарай. Дасгалыг аажим намалзах хөдөлгөөнөөр гүйцэтгэхийг үзүүлж, мэдрүүлнэ.

Àðäàà òóëæ ñóóñàí áàéäëààñ õºëºº 45° ºðãºí 10 ñек áàðèõ чадвартай болгохын тулд хичээлийн үндсэн хэсгийн хэдхэн минутыг энэ чадварт зориулна. Баруун, зүүн хөлөөр ээлжлэн дасгалыг гүйцэтгэхээс эхлэн, хоёр хөлөө нэгэн зэрэг өргөн, өнцөг барих хүртэл хичээл бүр дээр бага багаар хүндрүүлээрэй.

Янз бүрийн тулалтаас шилжиж сургахдаа эхлээд шалан дээр тулалтын дасгал өгнө. Дараа нь гимнастикийн сандал, 40-50 см өндөр тавцан, давхарлан эвхсэн матрас зэрэг өндөр зүйл дээр тулалт хийлгэнэ. Хүүхэд бүр дасгалыг гүйцэтгэхийн тулд тулалтын эдгээр хэрэглэгдэхүүн хүрэлцээтэй байх шаардлагатай. Гимнастикийн сандлын тоо цөөн байвал, зарим сурагч давхарлан эвхсэн матрас дээр дасгалаа хийж болно.

Хоёрдугаар ангийн сурагчид “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлгийн хүрээнд эзэмшсэн чадварыг доорх байдлаар үнэлж болно.

Суралцахуйн зорилт Үнэлгээний даалгавар ШалгуурГар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөнийг нэрлэх мэдлэг, гүйцэтгэх чадвар эзэмших

Гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын 10 өөр хөдөлгөөний зургийг үзэж, хөдөлгөөн бүрийг нэрлэнэ.

- Зураг дээрх бүх хөдөлгөөнийг зөв нэрлэх- Нэрлэсэн хөдөлгөөнөө өөрөө гоё гүйцэтгэж харуулах

Өглөөний дасгалыг бие даан гүйцэтгэж хэвшсэн байх

6-8 дасгал бүхий өглөөний цогц дасгалыг сурагч бүр хийж үзүүлнэ.

- Дасгалаа дарааллаар нь цээжилсэн эсэх- Цэвэрхэн, зөв гүйцэтгэж буй эсэх- Өглөө бүр дасгалаа хэрхэн хийдэг тухай ярих байдал

Зэрэгцүүлж тавьсан гимнастикийн сандлын хооронд тулсан байд-лаас урагш ба арагш шилжин явах чадвартай болох

Зэрэгцүүлж тавьсан гимнас-тикийн хоёр сандлын хооронд орж хоёр талдаа тулсан байдлаас урагш шилжин явна.

Охид 2 м, хөвгүүд 3 м зайг туулах ёстой.

II анги


Хүрэх үр дүн: Алхах чадвараа хөгжүүлэн, 20 м зайд дээд хурдаар гүйх, 400 м зайг жигд гүйж туулах чадвартай болох



Жагсаалын алхаа, Яаж алхахыг “Жагсаалын алхаа” гэхийг багш “Биеийн тамирын

энгийн алхааны ялгааг мэдэх

тайлбарлана. Дараа нь энэ алхаа нь энгийн алхаанаас ямар ялгаатай байгааг асууж ярилцана. Зарим сурагчдын нэрийг дуудаж энэ хоёр алхааны ялгааг хэлүүлнэ.Жагсаалын алхаагаар алхаж чаддаг болсны дараа энгийн алхаатай харьцуулж харан ялгааг дахин тодруулна.

багшийн ном–II”. 2014. 24 дүгээр хуудас

Àíãèàðàà æàãñààëûí àëõààãààð àëõàõ чадвар эзэмших

- Жагсаалын алхааны видео бичлэг үзнэ. Жагсаалын алхаагаар алхахдаа гараа хэрхэн хөдөлгөхийг байрандаа давтана.- Жагсаалын алхаагаар алхахдаа гар, хөлийн хөдөлгөөнөө хэрхэн хослуулахыг удаанаар давтана.- Дараа нь 5-6 сурагч багшийн тоолсон тоонд тохируулан жагсаалын алхаагаар урагш алхана. - Нилээд зөв төсөөлөлтэй болсны дараа ангийн бүх сурагч 1-2 цуваагаар жагсаалын алхаагаар алхана. Алхахын өмнө урдах сурагчийн мөрөн дээр гараа тавьж хоорондоо зай авна.

Жагсаалын алхаагаар сурагчид алхаж буй видео бичлэг, LCD проектор, дэлгэц

Шүгэл

Жижиг дарцаг, бортого

Ãàðûí ¿íäñýí áà çàâñðûí õºäºëãººí õèéæ зураас дээгүүр алхах чадвартай болох

- Сурагчид биеийн тамирын заал, гадаа талбайд гарын үндсэн ба завсрын хөдөлгөөн хийж цуваагаар алхана. Жишээ нь: 1-4 тоонд гараа алдлан, 5-8 тоонд гараа өргөн алхана. Дараагийн 1-4 тоонд гараа хажуу-дээш өргөж, 5-8 тоонд гараа хажуу-доош өргөж алхана г.м.- Ийм дасгалыг сайн гүйцэтгэж буй сурагчид хоёр алхам тутамдаа гарын хөдөлгөөнөө өөрчилж болно. Жишээ нь: 1-2 гараа урагш-доош, 3-4 гараа урагш, 5-6 гараа урагш-дээш, 7-8 гараа дээш өргөж алхана. Дараагийн 1-2 гараа хажуу-дээш, 3-4 гараа алдлан, 5-6 гараа хажуу-доош, 7-8 гараа буулгаж алхана г.м. Сурагчдын тооноос хамааран 2-4 цуваагаар алхана.

Биеийн тамирын заал болон гадаа талбайд татсан шугам,

Янз бүрийн өнгө, хэмжээтэй тэмдэгтүүд


Гараа нугалан урагш-хойш савж, 200-300 м зайд хурдан алхах чадвартай болох

- Аль нэг хөлөө урдаа тавьж зогссон байдлаас байрандаа гарын хөдөлгөөнийг давтана.- Дараа нь гараа нугалан урагш-хойш савж, чигээрээ хурдан алхана.- Сурагчид 2-4 цуваа болж алхах бөгөөд 60-80 м зайд алхаад, эргэж цуваагаар зогсоно.- Охид 200 м, хөвгүүд 300 м зайд талбайг тойрон хурдтай алхана.


Чиглэлээ өөрчлөн хурдан алхах чадвартай болох

- Сурагчид биеийн тамирын заал, гадаа талбай дээр байрлуулсан тэмдэгтийг чиглэн алхана. - Баг багаараа тэмдэгтийг тойрч, янз бүрийн дүрс үүсгэж алхах даалгавар өгөхөд сурагчид хоорондоо ярилцан, гүйцэтгэнэ.- Гараа ташаанд авч, дээш ба урагш өргөсөн байдлаар болон өлмий , өсгий дээрээ могойчилж алхана.- 2-4 цуваа болж хоорондоо уралдан

Янз бүрийн өнгө, хэмжээтэй тэмдэгтүүд

Шүгэл

могойчилж алхана.

Тэмдэгтийг сүлжиж, том, жижиг алхаж гүйх чадвараа сайжруулах

- Могойчилж алхах чадварт суурилан чиглэлээ огцом өөрчилж алхана. - Тэмдэгтийг сүлжиж болон багшийн заасан чиглэл рүү огцом хурдтай гүйнэ.- Багшийн өгсөн дохиогоор том, жижиг алхах ба гүйнэ.Эдгээр дасгалыг сурагчид 2-4 цуваагаар ар араасаа цуварч гүйцэтгэнэ. Мөн гараасаа хөтлөлцөн алхаж, гүйж болно.

Бортого, дарцаг зэрэг тэмдэгтүүдШүгэл

Хөлөө солибон хажуугаараа хурдтай алхах чадвартай болох

Багш дасгалыг үзүүлнэ. Сурагчид багшийг дуурайн хөлөө солибож аль нэг тал руу аажуухан алхана. Дараа нь хурдаа нэгмж алхана.


Байрандаа өвдөг өндөр өргөж гүйх чадвар эзэмших

- Байрандаа нэг өвдгөө нугалж өргөн, буулгах дасгалыг хоёр хөлөөр ээлжлэн давтана.- Байрандаа нэг өвдгөө нугалж өргөн дөрвөн зүг рүү эргэж гүйнэ.- Гарын алгыг доош харуулан бүсэлхийн орчим өргөж зогссон байдлаас байрандаа өвдөг өндөр өргөж гүйн алганд өвдгийг хүргэнэ.- Гараа тохойгоор нугалан урагш-хойш савж, байрандаа өвдөг өндөр өргөж гүйнэ.


Мэдэгдэж буй дохиогоор гараанаас гарч гүйх чадвартай болох

- Гүйлтийг дохиогоор эхлэхийн ач холбогдлыг ярилцана.- Багшийн шүглийн дохиогоор гараанаас гарч 10 м хурдан гүйнэ.- Алга ташилтын дохиогоор гараанаас гарч 15 м хурдан гүйнэ.- 4-5 сурагч нэг гараа болж зогссон байдлаас “Марш” гэсэн дохиогоор гараанаас гарч 20 м зайд уралдана.

ШүгэлГүйлтийн замын өргөнийг тэмдэглэсэн шугамГараа, барианы шугам

20-25 м зайд 2-3 удаа давтан гүйх чадвартай болох

- Эхлээд 20 м зайд 2 удаа гүйнэ.- Дараа нь 25 м зайд 2 удаа гүйнэ.- Гүйх зайг дуусгаад буцаж гараанд ирэхдээ хөлөө суллан энгийн алхаагаар алхахыг сануулна.

Биеийн тамирын гадаа талбайд 20 ба 25 м зайг хэмжиж тэмдэг тавина.

15 см өргөн зурвас дундуур дунд зэр-гийн хурдтай гүйх чадвартай болох

- Эхлээд багш, сурагчид хамтран 15 см өргөнтэй, 4-5 зурвас байгуулна. Үүний тулд сурагчдыг 4-5 багт хуваагаад баг бүрт 4 ш урт тууз юмуу дээс тарааж өгнө.- Багууд тэдгээр туузаар 15 см өргөн зурвас байгуулж, шалан дээр хөдөлгөөнгүй бэхэлнэ. - Баг бүрийн гишүүд өөрсдийн байгуулсан зурвасаар ар араасаа цувран энгийн алхаагаар алхана.- Гараа нугалан урагш-хойш савж, хурдтай алхана.- Зурвасын шугам дээр гишгэхгүйгээр хурдтай гүйнэ. - 4-5 цуваа тус тусдаа өөрийн зурвасаар гүйнэ. Багш шүгэлдэж дохио өгөхөөс гадна

4-5 м урт, 5 см өргөн тууз 20 ширхэг,

Туузыг шаланд бэхлэх наалт буюу кноп – олон ширхэг

сурагчид алгаа ташиж бие биедээ дохио өгч гараанаас гаргана.

Гимнастикийн сандал дээгүүр гүйх эв дүйтэй болох

Шалан дээр нарийн зурвасаар хурдтай гүйж чаддаг болсны дараа гимнастикийн урт сандал дээгүүр гүйж чаддаг болох зорилтыг шийдвэрлэнэ. Үүний тулд гимнастикийн урт сандал дээгүүр: - гараа алдлан алхана.- зөөлөн гүйнэ.- дунд зэргийн хурдтай гүйнэ.- хурдаа нэмэгдүүлж гүйнэ.Нэг сурагч гимнастикийн урт сандал дээгүүр гүйх үед өөр нэг сурагч гараас нь хөтлөн хажууд нь дагаж гүйнэ. Дараа нь тэд үүргээ солино. Ингэснээр хүүхэд сандлаас унаж гэмтэхээс сэргийлнэ.


Хэрж хурдан гүйх чадвартай болох

Хичээлийн эхний хэсэгт чигээрээ зөөлөн гүйх, чиглэлээ огцом өөрчилж алхах дасгалыг бие халаалтад ашиглана. Хичээлийн үндсэн хэсэгт:- Чигээрээ хурдтай гүйлт - 10 м-т 3 удаа- Баруун, зүүн тал руу хурдтай шилжиж 10 м-т тус бүр 2 удаа гүйх- Заалны нүүрийн шугамаас волейболын довтолгооны шугам хүртэл хурдтай гүйж, шугамд гараа хүргээд буцан гүйж нүүрийн шугамд барианд орно. - Заалны шугамуудын хооронд жижиг хэрэгслийг зөөн, хэрж гүйнэ. - Чигээрээ болон баруун, зүүн тал руу шилжиж хурдтай гүйхдээ сурагчид эгнээ эгнээгээрээ ээлжилнэ. Заалын шугамын хооронд хэрж гүйхдээ сурагчид хоёр хоёроороо уралдана.

Биеийн тамирын заалны талбайн шугамууд

Сурагчид зөөж гүйхэд хэрэглэх олон тооны жижиг шоо, бортого, жижиг чихмэл бөмбөг

Чиглэлээ өөрчилж хурдан гүйх чадвартай болох

Гүйхэд биеийн байрлал ямар байх вэ?, Гараа яаж хөдөлгөх вэ?, Хөлийн аль хэсгээр гишгэж гүйх вэ? зэрэг асуултыг багш тавьж, сурагчид хариулна. Биеэ цэх байлгаж, гараа тохойгоор нугалан урагш-хойш савж, өлмий дээрээ хөнгөн гүйхийг сэргээн санаж хэлцгээнэ. Чиглэлээ өөрчилж хурдан гүйдэг болох зорилтыг хэд хэдэн хичээлээр шийдэж болно. Үүнд дараах дасгалаас ашиглана.- Нэг цуваагаар жижиг талбайг тойрч

дунд зэргийн хурдтай гүйнэ.- Гурван цуваа болж, ээлжлэн тойргоор

гүйнэ. Цуваа бүрйг гүйсний дараа сурагчдын гүйлт зөв эсэхийг дүгнэн ярилцана.

- Хооронд нь 5 м зайтай сөөлжүүлэн байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжиж хурдтай гүйнэ. 15 м-т 3 удаа

- 8-10 м өргөн зурвасын хооронд гүйхдээ эсрэг талын шугам дээр аль нэг хөлөөр гишгээд буцаж гүйнэ. 3-4 удаа давтана.

Сурагчид чиглэлээ өөрчлөх зайг тогтоож, бортого, дарцаг зэргийг байрлуулна.

Гүйх зайг хэмжих туузан метр бэлтгэнэ. Гараа, барианы шугамыг газарт зурсан байна.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 29 дүгээр хуудас

- Чиглэлээ өөрчлөн уралдаж гүйх тоглоом тоглоно.

- Хөөцөлдөж гүйх тоглоом тоглоно.Бөмбөг, урт сандал зэрэг саадыг даван алхах, гүйх чадвартай болох

Бие халаалтын дараа сурагчдыг 4 цуваанд жагсааж саад давж алхах, гүйх дасгалыг тайлбарлана. Цуваа бүрийн эхний сурагч дасгалыг гүйцэтгэж үзүүлнэ. Багш анхаарах зүйлийг хэлнэ.- Хооронд нь 3 м зайтай, хөндлөн

байрлуулсан гимнастикийн урт сандал дээгүүр давж алхана.

- Хооронд нь 1 м зайтай цувруулан тавьсан 10 ш бөмбөгийг давж, бөмбөгний хооронд нэг гишгэж алхана.

- Нэг цувааны сурагчид хоорондоо 1 м зайтайгаар хөлөө жийж суусан байна. Нөгөө цувааны сурагчид тэдний хөл дээгүүр давж дунд зэргийн хурдтай гүйнэ. Дараа нь хоёр цуваа үүргээ солино. Нийт 3-4 удаа давтана.

Хөлөө жийж суусан сурагчид хөлөө нугалан өргөж болохгүйг анхааруулна.

Гимнастикийн урт сандал 4-5 ширхэг, Жижиг бөмбөг 10-20 ширхэг,

Гүйх хүүхэд хоорондын зайг тэмдэглэх тууз,

Гараанаас гаргахдаа хэрэглэх шүгэл

Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 30-31 дүгээр хуудас

Гүйж тоглох тоглоомоор хөдөлгөөний эвсэл, гүйх болон хамтран тоглох чадвараа сайжруулах

Гүйж тоглох тоглоомын дүрмийг танилцуулна. Байр, талбайг бэлтгэнэ. Багуудыг зохион байгуулна. “Миний дуртай өнгө”. Хоёр баг өөд өөдөөсөө харан, хоорондоо 15 м зайд эгнээгээр зогсоно. Тэднээс яг ижил зайд, талбайн голд 6 ширхэг өөр өөр өнгийн бортогыг эгнүүлэн тавина. Баг бүрийн сурагчид ээлжлэн гүйж, багшийн нэрлэсэн өнгийн бортогыг түрүүлж авахыг эрмэлзэнэ. Жишээ нь: эхний хүүхэд гүйхээр бэлтгэсэн үед багш “ногоон” гэсэн өнгө хэлэх бөгөөд энэ нь гүйлт эхлэх дохио болохын зэрэгцээ хоёр багийн эхний сурагчид ямар бортогоны төлөө уралдаж гүйхийг заана. Заасан өнгийн бортогыг хэн түрүүлж авсан нь багтаа 1 оноо авна. “Саадтай гүйлт”. Баг бүрийн тоглогчид хоёр хуваагдан, хоорондоо 20 м зайд өөд өөдөөс харан цуваагаар зогсоно. Багшийн шүглийн дуунаар багуудын эхний сурагч хооронд нь 2 м зайтай байрлуулсан 4 ширхэг халхалтыг давж гүйгээд газарт тавьсан бөмбөгийг авч, бортогуудыг сүлжин гүйж бөмбөгөө өөрийн багийн тоглогчийн гарт өгнө. Тэр нь бөмбөгийг авч, бортогыг сүлжин гүйгээд байранд нь тавиад цааш гүйж халхалтыг даван дараагийн тоглогчийн гарт гараа хүргэнэ. Ийм байдлаар буухиа үргэлжилж, түрүүлж дууссан баг хожино.

Улаан, ногоон, цэнхэр, шар, цагаан, бор өнгийн бортого тус бүр 2 ширхэгийг хооронд нь 2 м зайтай байрлуулна.

Багуудын өмнө гарааны шугам татсан байна.

20-30 см өндөр халхалтыг гарын доорх матералаар хийж бэлтгэнэ. Ийм халхалт 8 ширхэгийг 2 цуваанд байрлуулна.

Мөн 2 ширхэг бөмбөг хэрэглэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 28, 30 дугаар хуудас

“Хурдан бөгөөд оновчтой” тоглоомоор

Хурдан гүйж, ямар нэг юмыг оновчтой байрлуулах тоглоом багш зохионо. Энэ тоглоом нь хэдэн хэдэн хувилбартай байна.

Гарааны шугам

Цагариг

хурдыг хөгжүүлэх - Тоглоомыг тоглуулахын өмнө дүрмийг тайлбарлана. - Тоглоомын дүрмийг ойлгосон эсэхийг шалгах асуулт тавина.- Дутуу ойлгосон зүйлийг нэмж тайлбарлахаас гадна уг тоглоомыг хэрхэн тоглохыг үзүүлж болно.- Сурагчид бөмбөг, цагариг гэх мэт хэрэгслийг зөөж гүйн оновчтой байрлуулж тоглоно.

Жижиг, том бөмбөг

Шүгэл

Алхах, гүйхдээ зөв амьсгалах, хурдаа өөрчлөх, хүчээ зөв хуваарилах мэдлэг эзэмших

- Гүйхээс өмнө хамраараа амьсгал авч, амаараа гаргах дасгалыг багш дагуулж хийнэ.- Янз бүрийн хурдтай гүйлтийн үед яаж амьсгалвал хялбар байгааг ярилцана.- Хэтэрхий хурдан гүйснээс амархан ядарч байгааг ярилцана.

Шулуун замд 20 м зайд дээд хурдаар гүйх чадвартай болох

- Сурагч өөртөө дохио өгч гараанаас гаран 15 м зайд 2 удаа аль болох дээд хурдаараа гүйнэ. - Багшийн шүглийн дохиогоор 20 м зайд 2-3 удаа уралдаж гүйнэ.- Багшийн “марш” гэсэн дохиогоор 20 м зайд хугацаатай гүйнэ.

Гараа, барианы шугам,Секундомер,“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 28 дугаар хуудас

Алхалт, гүйлтийг хослуулан 400 м зайг туулах чад-вартай болох

- 200 м зайд сурагч өөрийн боломжоор гүйх ба зогсмоор санагдвал алхана.- 300 м зайг туулахдаа багшийн заасан тэмдэгтийн хооронд гүйж, дараагийн тэмдэгтийн хооронд алхана.- 400 м зайг алхахгүйгээр гүйж туулахыг эрмэлзэнэ.

Бортого, дарцаг, шон зэрэг тэмдэгтийг ашиглана.Шүглээр дохио өгнө.“Биеийн тамирын багшийн ном–II”. 2014. 31 дүгээр хуудас


“Алхалт, гүйлт” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад туслах үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Жагсаалын алхаа, энгийн алхааны ялгааг мэдэх- Àíãèàðàà æàãñàà-ëûí àëõààãààð àëõàõ чадвар эзэмших- Ãàðûí ¿íäñýí áà çàâñðûí õºäºëãººí õèéæ зураас дээгүүр алхах чадвартай болох- Хөлөө солибон хажуугаараа хурдтай алхах чадвартай болох- Гараа нугалан

- Чиглэлээ өөрчлөн хурдан алхах чадвартай болох- 15 см өргөн зурвас дундуур дунд зэргийн хурдтай гүйх чадвартай болох- Гимнастикийн сандал дээгүүр гүйх эв дүйтэй болох- Чиглэлээ өөрчилж хурдан гүйх чадвартай болох- Бөмбөг, урт сандал зэрэг саадыг даван алхах, гүйх чадвартай

- Том, жижиг алхаж гүйх, тэмдэгтийг сүлжиж гүйх чадвараа сайжруулах- Хэрж хурдан гүйх чадвартай болох- Чиглэлээ өөрчилж хурдан гүйх чадвараа сайжруулах- Гүйж тоглох тоглоомоор хөдөлгөөний эвсэл, гүйх болон хамтран тоглох чадвараа сайжруулах

- 20-25 м зайд 2-3 удаа давтан гүйх чадватай болох- “Хурдан бөгөөд оновчтой” тоглоомоор хурдыг хөгжүүлэх- Алхах, гүйхдээ зөв амьсгалах, хурдаа өөрчлөх, хүчээ зөв хуваарилах мэдлэг эзэмших- Шулуун замд 20 м зайд дээд хурдаар гүйх чадвартай болох- Алхалт, гүйлтийг хослуулан 400 м зайг

урагш-хойш савж, 200-300 м зайд хурдан алхах чадвартай болох - Мэдэгдэж буй дохиогоор гараанаас гарч гүйх чадвартай болох

болох- Байрандаа өвдөг өндөр өргөж гүйх чадвар эзэмших

туулах чадвартай болох

Хоёрдугаар ангийн сурагчдыг алхаж сургахдаа: Биеийн зөв галбираа хадгалан цэх алхдаг болоход голлон анхаарна. Хэн гоё алхаж буйг хамтран шалгаруулж болно. Жагсаалын алхааг хаана харсан бэ? гэх зэргээр асуулт тавьж ярилцаарай. Багш өөрөө жагсаалын алхаагаар гоё алхаж үзүүлбэл сайн байна. Баруун гар ба зүүн хөлийн хөдөлгөөн, зүүн гар ба баруун хөлийн хөдөлгөөнийг удаан тоолж хийлгээрэй. Сурагчид сайн төсөөлөлтэй болоод эвтэйхэн гүйцэтгэж байвал дунд зэргийн хурдтай тоолж урагш алхуулна.

Гарын үндсэн ба завсрын хөдөлгөөний нэрийг хэлж, сурагчид байрандаа уг хөдөлгөөнийг өөрсдөө давтах даалгавар өгч хянаарай. Дараа нь гарын хөдөлгөөн хийж алхах команд өгч, удаавтар тоолж удирдана. Сурагчид алхаж байх үед гарын ямар хөдөлгөөн хийхийг тод чанга хэлэхийн зэрэгцээ өөрөө үзүүлбэл алхааны темпийг алдагдуулахгүй байх сайн талтай.

Чиглэлээ өөрчлөн алхах үед биеийн тэнцвэрээ хадгалан, их биеэр ганхахгүйгээр цэх алхахыг анхааруулаарай. Буруу алхаж буй сурагчдыг жагсаалаас нь гарган тусад нь алхуулна. Чиглэлээ өөрчилж хурдан гүйх чадвартай болох зорилтыг шийдвэрлэхдээ хүүхдийн шагай, өвдөг, түнхний үеийг сайтар халаасан байх шаардлагатай. Учир нь хурдтай хөдөлгөөнөөр чиглэлээ өөрчлөхөд эдгээр үений хөдөлгөөн чухал юм. Хоёрдугаар ангийн сурагчид аль зүг рүү гүйхээ сайн мэдэж байх хэрэгтэй. Иймд гүйх чиглэлийг тод тэмдэгээр харуулахаас гадна тодорхой тайлбарлаж ойлгуулна. Чиглэлээ өөрчилж гүйх нэг гараанд 2-оос олон сурагч гарвал хоорондоо мөргөлдөж болзошгүй. Хэрэв урагш гүйж тэмдэгтийг тойрон буцах даалгавар өгвөл сурагчдыг 3-4 цуваа болгоод, цуваа бүрийн өмнө тодорхой зайд тэмдэгтийг байрлуулах байдлаар зохион байгуулаарай. Сурагчдын чадварт тохируулан гүйх чиглэлд тавих тэмдгийн хоорндох зайг ялгаатай тогтоогоорой. Гүйх зүгийг гараараа чиглүүлэн зааж болно.

Нарийн зурвасаар гүйх дасгал нь бага насны хүүхэд чигээрээ хурдан гүйхэд сургахаас гадна гүйлтийн зөв техник эзэмшихэд тусална. Учир нь зөв гүйхийн тулд хөлийн улыг яг чигээр нь урагш харуулж, нэг шугам дээр тавих нь ашигтай байдаг. Хэрвээ гүйхдээ хөлөө нэг шугам дээр гишгэж гүйхгүй бол их биеэр хоёр тийш ганхаж, илүү хүч гаргах болно. Иймээс үүнийг бага ангиас нь эхлэн сурагчдад ойлгуулах хэрэгтэй. Хоёрдугаар ангид 15 см орчим нарийн зурвасаар гүйлгэнэ. Үүнээс дээшхи ангид энэ хэмжээ улам багассаар 5 см болох юм. Иймд 15 см өргөнтэй зурвасын гадна гишгэхгүй гүйхийг анхааруулна. Гүйлтийн явцад сурагчид бие биедээ хяналт тавьж зурвасын гадна буюу шугам дээр гишгэж буй эсэхийг ажиглан, алдааг нь найздаа хэлж өгнө. Сурагч бүрийг гүйлгэхийн тулд аль болох зурвас байгуулах хэрэгтэй. Зурвасыг өнгийн шохойгоор зурж болох боловч гүйхдээ хүүхэд шугам дээр гишгэснээс амархан арилдаг. Иймээс тод өнгийн уяа, тууз, утсыг ашиглавал илүү тохирможтой. Зурвас дундуур зөв гүйж сурах нь гол зорилт учраас хүүхдүүд хоорондоо уралдах шаардлагагүй.

Гимнастикийн урт сандал дээгүүр гүйх дасгал нь тэнцвэрийг хөгжүүлэхэд нөлөөлнө. Тиймээс хэт хурдан гүйхгүй, дунд зэргийн хурдтайгаар тэнцвэрээ хадгалан гүйнэ. Энэ дасгалыг гүйцэтгэхэд хүүхэд бүрийн ялгаатай байдлыг харгалзан өөр өөр сандал дээр хуваарилна. Тухайлбал:

- Тэнцвэрээ хадгалан гимнастикийн сандал дээгүүр гүйж чадахгүй сандлаас унаад байвал сандал дээгүүр гараа алдлан алхах даалгаврыг гүйцэтгэнэ. Гимнастикийн урт сандлыг дуустал ингэж алхаад сандлаас бууж, буцан сандлын хажуугаар алхаж ирээд дахин сандал дээгүүр алхана.

- Энэ чадвар дунд зэрэг түвшинд буй сурагчид нэг хэсэг болж, бие биедээ туслан, нэг нь гимнастикийн урт сандал дээгүүр гүйх үед нөгөө нь гараас нь хөтлөн хажууд нь дагаж гүйн тэнцвэрээ хадгалан хурдан гүйдэг болоход нь дэмжлэг үзүүлнэ. Дараа нь тэд үүргээ солино.

- Гимнастикийн урт сандал дээгүүр чөлөөтэй гүйж буй сурагчид 2-3 урт сандлыг цувруулан тавьж гүйнэ.

Багш эдгээр хэсэг тус бүрийг ажиглан, зарим сурагчдыг өөр хэсэгт шилжүүлэх байдлаар чадварын түвшинд нь тохирсон даалгавар өгнө. Хүүхэд бүрийн оролцоог хангахын тулд аль болох олон тооны гимнастикийн сандал бэлтгэх хэрэгтэй. Гэхдээ сандал хүрэлцэхгүй тохиолдолд намхан дамжуурга, заалны нарийн шугам зэргийг ашиглаарай.

Хэрж гүйж сургахдаа эхлээд арай хол зайд буюу 9-10 м нааш цааш холхиж гүйх байдлаар гүйлгэнэ. Ингэснээр сурагч өөрийн хөдөлгөөнөө удирдаж огцом эргэх эв дүй олж авна. Ийм гүйлтийг 2-3 удаа давтасны дараа хэрж гүйх зайг богиносгоно. Үүнд биеийн тамирын заалын шугамуудыг ашиглан энэ гүйлтийг зохион байгуулна. Жишээ нь:

- Талбайн нэг талын нүүрийн шугамаас волейболын довтолгооны шугам хүртлэх 6 м зайд 2 удаа хэрж гүйнэ.

- Талбайн нэг талын нүүрийн шугамаас волейболын довтолгооны шугам хүртлэх зайг голоор нь хуваасан шугам татаж, сурагчдыг 4.5 м зайд 3 удаа хэрж гүйлгэнэ.

- Талбайн төвийн шугамаас волейболын довтолгооны шугам хүртлэх 3 м зайд 4-6 удаа хэрж гүйнэ.

Ийм гүйлтэд хүүхэд бүрийг оролцуулах бүрэн боломжтой, гагцхүү хүүхдүүд хоорондоо мөргөлдөхөөс болгоомжилж, тэдний хоорондын зайг сайтар тохируулах хэрэгтэй. Зурвасын хоёр тал руу хэрж гүйхдээ ямар нэг зүйлийг зөөн авчирч шугам дээр тавих хэлбэрээр гүйлгэвэл илүү сонирхолтой байх болно.

Саадыг даван алхах, гүйхдээ яарах хэрэггүй, дунд зэргийн хурдтай гүйхийг анхааруулна. Гүйж давах саадны өндөр нь энэ насанд 20-30 см байж болно. Хоёр бортогыг хооронд нь 1 м зайтай байрлуулаад дээр нь саваа модыг тавьж саад болгон ашиглавал хүүхэд тээглэсэн ч гэмтэхгүй, хөндлөн саваа нь унах болно.

Бага насны хүүхэд гүйж тоглохдоо сурагч бүр ижил ачаалал авахгүй байж болох тул үүнийг тооцож, тоглоом тоглуулахдаа хүүхэд бүрийг заавал гүйлгэх дүрмийг боловсруулаарай. Ингэхдээ сурагчдын гүйх чадварт тохируулна. Жишээ нь: “Миний дуртай өнгө” тоглоомыг тоглоход охин, хүү хоёр уралдахаар дараалал таарвал охиныг нь

1 м урдаас гаргаанаас гаргана. “Саадтай гүйлт”-нд гүйхдээ хурд муутай сурагч 1-2 саадыг алгасахаар зохион байгуулаарай.

Хоёрдугаар ангийн сурагчдын алхах, гүйх бүлэг сэдвийн явцын үнэлгээ нь хичээлийн явцад тухайн дасгалыг гүйцэтгэх үед хийгдвэл зохино. Заавал тусгайлсан үнэлгээний даалгавар гүйцэтгэх шаардлагагүй. Дөрөвдүгээр улиралд биеийн тамирын гадаа талбайд хичээл орох үед сурагчдын алхах ба гүйх чадварыг үнэлэх нь илүү тохиромжтой байна.

II анги


Хүрэх үр дүн: Дээсдэх ба резинтэй тоглоомын дүрмийг баримтлан, хамтран тоглох, гүйлтээс хол харайх, хөлийн түлхэх, савах чадварыг хөгжүүлэх



Дээстэй тоглоомын дүрмийг мэдэх

Зөв тоглох дүрмийг тайлбарлахдаа: • Өлмий дээр үсрэх • Дээс эргүүлэх арга• Алдаагаа хүлээх• Дээсдэж тоглох дараалал• Харилцан бие биенээ дэмжин, хүндэтгэн,

ээлжлэн, хамтран тоглох зэргийг ойлгуулах

Зарим сурагчийг гарган тоглуулж үзүүлээд, багш өөрөө дүрэм, алдаа зэргийг тайлбарлана.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.32,33--р хуудас

Богино дээс сурагч бүрийн тоогоор

Гүйлтээс хол харайх аргыг ойлгох

- Гүйж ирээд нэг хөлөөр түлхэх тухай тайлбарлах, зураг дээр ярилцах

- Гүйхдээ ижил хэмжээтэй алхаж, жигд хурдтай гүйх нь ашигтай болохыг хэлж өгөх, ярилцах

- Нэг хөлөөр түлхэхэд аль хүчтэй болон өөрт эвтэйхэн байх хөлөө сонгох тухай тайлбарлах

- Түлхээд нисэх үе байдаг, хөлөө нугалж харайх, бас өөр арга байж болох тухай ярилцах

- Харайгаад буухдаа хоёр хөл дээр зэрэгцүүлэн буух тухай үзүүлэн тайлбарлах

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.36-р хуудас

“Уртад хөл нугалж харайх” зурагт үзүүлэн

Резинтэй тоглоомын дүрмийг мэдэх

- Резин ашиглаж тоглоход аюулгүй байдлаа хангах тухай ярилцах

- Тодорхой тоглоом дээр жишээ гарган дүрмийг тайлбарлах

- Резинд үсэрч орох, цааш үргэлжлүүлэн тоглох үед гарч болох алдаа нь тухайн хүүхэд тололтоо зогсоох ёстой болон дараагийн хүүхдэд тоглох эрх өгөх дүрэм болохыг ойлгуулах

- Алдаагүй бол резиний өндрийг хөлийн шилбэ, тахим, гуяны орчим болгох байдлаар өндөрсгөх дүрмийг тайлбарлах

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.39-р хуудас, 31-р зураг

Резин, тоглоомын дүрэм бүхий тарааж өгөх материал

Байрандаа дээсэнд нэг хөл дээр үсрэх

Дээсдэж тоглоход хэрэгтэй дараах үсрэлтүүдийг эзэмшүүлнэ.- Хоёр хөлийн өлмий дээр зэрэг үсрэх- Баруун зүүн хөл тус бүр дээр ээлжлэн

(нэг хөл дээр 2-3 удаа)- Зүг зүгийн хоёр (4 зүгт 2 удаа нэг хөл

дээр үсэрнэ)- Хоёр хөлөөр ээлжлэн үсрэх (дэгдэж

үсрэх)- Дээрх дасгалуудыг дээстэй гүйцэтгэх

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.32, 33-р хуудас, 29-р зурагБогино дээс сурагч бүрийн тоогоор Ганцаараа дээсдэх талбайг тэмдэглэсэн тэмдэглэгээ

Ганцаараа дээсдэж чаддаг болох

Ганцаар дээсдэхдээ дараах байдлаар үсрэлт хийж дээсдэнэ. - Хоёр хөлийн өлмий дээр зэрэг үсрэх- Баруун зүүн хөл тус бүр дээр ээлжлэн

үсрэх- Зүг зүгийн хоёр (4 зүгт 8 удаа үсэрнэ)- Урагш ба арагш алхаж дээсдэх- Хоёр хөлөөр ээлжлэн үргэлжлүүлэн

үсрэх.

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.33-р хуудасСурагч бүрийн тоогоор дээс байна.

Үсэрч 150-180 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд нэг гараар хүрэх

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн, гараа өргөн дээш үсрэх

- Байрнаасаа үсэрч 100-120 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд хоёр гараа хүргэх

- Нэг алхаад хоёр хөлөөр түлхэж үсрэн өндөрт дүүжилсэн зүйлд хүрэх

- Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн дээш үсрэх- Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн дээш үсэрч

150, 160, 170, 180 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд нэг гараар хүрэх

- Байрнаас ба гүйлтээс үсрэхийн аль нь ашигтай байгааг ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.37, 38-р хуудас

Нэг ба хоёр хөл дээрээ урагш, хажуу тийш, арагш үсэрч явах

- Хоёр хөл дээр урагш 2 удаа, арагш 2 удаа үсрэх

- Хоёр хөл дээр зүүн гар тийш 2 удаа, баруун гар тийш 2 удаа үсрэх

- Дээрх 2 дасгалыг нэгтгэж хийлгэх- Зүүн хөл дээр урагш 2 удаа үсрээд,

баруун хөл дээр арагш 2 удаа үсрэх- Зүүн гар тийш зүүн хөл дээр 2 удаа

үсрээд, баруун гар тийш баруун хөл дээр 2 удаа үсрэх

- Дээрх нэг хөл дээр үсрэх дасгалуудыг нэгтгэн хийлгэх

- Зүүн хөл дээр урагш 2 удаа үсрээд,

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.34, 35-р хуудасШохой Сурагчдын үсэрч хүрэх хэмжээг тэмдэглэх янз бүрийн тэмдэгтүүд

баруун хөл дээр арагш 2 удаа үсрэх- Баруун гар тийш зүүн хөл дээр 2 удаа

үсрээд, зүүн гар тийш баруун хөл дээр 2 удаа үсрэх

6.8 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхэн хол харайх

- 3-4 алхаж нэг хөлөөр түлхэн уртад харайх

- Алхамын тоог нэмэгдүүлж уртад харайх- 6 м зайнаас гүйж нэг хөлөөр түлхэн уртад

харайх- 8 м зайнаас гүйж нэг хөлөөр түлхэн уртад

харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.36, 37-р хуудасШохой, уртын харайлтын талбай, матрас

Резин давж үсрэх дасгалаар хөлийн түлхэлт, савалтыг сайжруулах

- 40 см өндөрт татсан резин дээгүүр хөлөө урагш-дээш шулуун савж гарах

- Резиний өндрийг нэмэгдүүлэн хөлөө шулуун савж дээгүүр нь алхаж давах

- 50 см өндөрт татсан резин дээгүүр нэг алхамаас нэг хөлөөр түлхэн алхаж харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.39, 40-р хуудас3-4 м урт резин, метр,

Түлхэлт савалт хосолсон дасгалыг ашиглан хөлийн хүч, ба уян чанарыг үзүүлэх

- Өвдгөөр нугалан урагш- дээш татаж нэг хөл дээр үсрэх. 8х2 удаа

- Зүүн хөлөө шулуун урагш-дээш савж баруун хөл дээр үсрэх. 4-6 удаа

- Хагас суултаас гарын савалтыг далайцтай хийж хотойж үсрэх

- Хөлөө хажуу тийш саван үсрэх- Гимнастикийн хананаас барьж

хажуугаараа зогсон нэг хөлөө урагш-хойш савах

- Гүн суултаас үсрэх

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.35-р хуудас Дасгалын зурагууд

Байрнаас уртад 90-100 см-ээс хол харайдаг болох

- Байрнаас хоёр хөлөөр зэрэг түлхэн урагш-дээш үсрэх нь байрнаас уртад харайх аргын гол үндэс болохыг тайлбарлах

- Бэлтгэх байдлаа хэрхэн авах тухай үзүүлж тайлбарлах

- Гарын савалтын чиглэл хэрхэн савах тухай ярьж үзүүлэх

- Хоёр хөлөөс зэрэг түлхэхдээ гарын савалтыг хамт хийх тухай үзүүлж тайлбарлах

- Өсгийнөөс өлмий рүү шилжүүлэн өвдөгөөр намалзах байдлаар зөөлөн буухыг биеэр үзүүлэн, тайлбарлах

- Үсрэх үед хөлийн түлхэх, гарын савах хөдөлгөөнийг хослуулах тухай тайлбарлах

- Гараа савахгүйгээр үсрэх, саваад үсрэхийн ялгааг ойлгох, туршин хийх

- Гарын савалтын чиглэл, далайцын хэмжээг тохируулахыг тайлбарлах, туршиж үзэн ярилцах

- Байрнаас уртад 6-8 удаа давтан харайх- Байрнаас уртад харайх үед гарч буй

алдааг засах дасгалууд өгөх- Байрнаас уртад харайхдаа амжилтаа

ахиулан 100-120 см хүртэл харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.35-р хуудас

Шохой, Наалддаг тууз, Тэмдэгтүүд,Хулдаасан метрХарайгаад буухад хэрэглэх матрас

- Хүүхэд бүр өөрийн амжилтаа багшид хэлж тэмдэглүүлэх

30-40 см өндөр тавцан дээр хоёр хөлөөр үсэрч гараад, үсэрч буух чадвараа харуулах

- 1-2 алхамаас хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч 30-40 см өндөр тавцан дээр гараад, урагш үсэрч буух

- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч 30-40 см өндөр тавцан дээр гараад, эргэж зогсон урагш үсэрч буух

- Мөн хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч тавцан дээр гараад, баруун ба зүүн тийш үсэрч буух

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.35-р хуудас30-40 см өндөртэй 60х60 см хэмжээтэй тавцан 6-8 ш,Шохой, наалддаг тууз, Тэмдэгтүүд, урт метр

Дээстэй дасгал тоглоомоор хөдөлгөөний эвслийг харуулах

- Ганцаар дээсдэж үзүүлэх, бруу за хийж буй талаар ярилцах

- Дээсдэх дасгал бүхий хөдөлгөөнт тоглоом тоглох

- Хамгийн сайн дээсддэг ангийн сурагчдыг шалгаруулахо

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.32, 33-р хуудасУрт, богино дээс

Резин дээгүүр үсрэх тоглоомоор хөлийн түлхэлт, савалтыг сайжруулах

- Багаар резин дээгүүр үсэрч тоглох- Резиний өндрийн хэмжээг нэмж хөлөө

савж үсрэн тоглох- Савалт түлхэлтээ хэн сайн хийж байгааг

үнэлж ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.39-р хуудасРезин, метр,

30 см өндөр тавцан дээр хоёр хөлөөр үсэрч гараад, үсэрч буух чадвараа харуулах

- Хоёр хөлөөр 1-2 алхамаас түлхэн урагш үсэрч 30-40 см өндөр тавцан дээр гараад, урагш үсэрч буух

- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч 30-40 см өндөр тавцан дээр гараад, эргэж зогсон урагш үсэрч буух

- Мөн хоёр хөлөөр түлхэн урагш үсэрч тавцан дээр гараад, баруун ба зүүн тийш үсэрч буух

- 30-40 см зайнаас урагш үсэрч намхан (20 см) тавцан дээр гараад цааш мөн адил зайд үсэрч буух

- Намхан тавцан дээр урагш үсэрч гараад арагш үсэрч буух

- Намхан тавцан дээр урагш үсэрч гараад баруун гар тийш үсэрч буух

- Мөн адил үсэрч гараад зүүн гар тийш үсэрч буух

- Баруун гар тийш хажуу талаар үсэрч намхан тавцан дээр гараад урагш, арагш, зүүн тийш дурын зүгт үсэрч буух

- Зүүн гар тийш хажуу талаар үсэрч намхан тавцан дээр гараад дээрхийн адил буух

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.40-р хуудас30-40 см өндөртэй 60х60 см хэмжээтэй тавцан 6-8 ш,Шохой, Наалддаг тууз, Тэмдэгтүүд,Хулдаасан метр

20 см өндөртэй 30х40 см хэмжээтэй тавцан,Шохой, Тэмдэгтүүд

Гүйлтээс уртад 1.5-2 м-ээс хол харайдаг болох

- Хурдтай алхалтаас нэг хөлөөс түлхэж хажуулдаж харайх

- Хурдтай алхалтаас нэг хөлөөс түлхэж хөндлөн тавьсан матрас дээгүүр давж харайх

- Зөөлөн гүйлтээс нэг хөлөөс түлхэж 1.5 - ээс дээш харайх

- 5-6 м зайнаас хурдтай гүйж, нэг хөлөөс түлхэн 1.5-2м-ээс дээш харайх

- Хурдтай гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэлтийн

“Биеийн тамирын багшийн ном–II”, 2014.37-р хуудасШохой, Наалддаг тууз, Тэмдэгтүүд,Хулдаасан метрЗурвас болгож ашиглах 60 см өргөн матрасууд

вандангаас түлхэн харайх- Хурдтай гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн

харайх- Харайхад гарч буй өөрийн алдаагаа

бусдаас асуух, харилцан ярилцах, өөрийн болон бусдын харайсан амжилтыг хэмжих


Хоёрдугаар ангийн суралцахуйн зорилтуудыг улирал бүрд хуваарилах жишээг багш та бүхэнд толилуулж байна. Өөрийн сургуулийн жилийн төлөвлөлт, сургалтын хөтөлбөрөө боловсруулахад энэхүү жишээг сайжруулан ашиглаарай.


1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улиралДээсдэх тоглоомын дүрмийг мэдэх

Резинтэй тоглоомын дүрмийг мэдэх

Байрнаас уртад харайх аргыг ойлгох

Гүйлтээс хол харайх аргыг ойлгох

- Байрандаа дээсэнд нэг хөл дээр үсрэх- Ганцаараа дээсдэж чаддаг болох

Хөлийн түлхэлт, савалтын дасгалыг резин ашиглан гүйцэтгэх

- Үсэрч 150-180 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд нэг гараар хүрэх- Нэг ба хоёр хөл дээрээ урагш, хажуу тийш, арагш үсэрч явах

6-8 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхэн хол харайх

Дээстэй дасгал, тоглоомоор хөдөлгөөний эвслийг харуулах

30 см өндөр тавцан дээр 2 хөлөөс түлхэн үсэрч гараад, үсэрч буух

- Түлхэлт, савалт хосолсон дасгалаар хөлийн хүч ба уян чанарыг хөгжүүлэх- Байрнаас уртад 90-100 см харайх

Гүйлтээс уртад 1.5 -2 м-ээс хол харайдаг болох

Дараах арга зүйн чиглэл, санамжийг хичээлдээ хэрэглээрэй.Сурагчдыг биеийн хэлбэрээ зөв хадгалан өлмий дээрээ үсэрдэг хэвшилтэй

болгоход анхаарах хэрэгтэй. Хичээлийн явцад багшийн заавраар дээсээ авах, дасгал болон хичээл дуусахад дээсээ эвхэж сургах нь аливаад цэгцтэй, нямбай, зааврыг баримтлах хандлагыг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэгтэй болно. Харилцан бие биенээ дэмжин, хүндэтгэн, хамтран тоглож сургахад анхаарна.

Алхалтаас болон гүйлтээс түлхэх дасгалыг багш дагуулж, удаавтар хөдөлгөөнөөр хийнэ. Алхамын тоог тоолж, түлхэх үед нь “дээшээ” гэх зэрэг үгээр сануулна. Сурагчдыг өөрийн боломжит өндөрт үсэрч буйг ажиглаж, тэмдэглэнэ. Түлхэлт савалтыг зөв хослуулахад анхаарна. Гарыг савах ба эргүүлэх үед мөрний үений уян чанарыг сайжруулахад анхаарна. Дасгалыг аажим хэмнэлээс хурдан хийх байдлаар гүйцэтгэхэд анхаарна. Түлхэлт гүйцэтгэхдээ хөл шулуун савах үед арагш унахаас сэргийлнэ.

“Гүйлтээс хол харайх аргыг ойлгох” суралцахуйн зорилтын хүрээнд уртад харайх аргаас “хөл нугалж харайх” аргын зургийг үзүүлж ярилцахад болно. Ярилцахдаа зураг дээр багшийн тайлбар голлох бөгөөд эцэст нь сурагчдын хэрхэн ойлгосныг тодотгон асуулт тавьж, саналыг сонсох байдлаар хичээлийг зохион байгуулж болох юм.

“Резинтэй тоглоомын дүрмийг мэдэх” суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ тодорхой тоглоом буюу ихэвчлэн охид тоглодог байсан “Резиндэх” тоглоомыг судалж дүрмээс нь

авч хэрэглэх боломжтой. Хөвгүүд ч энэ тоглоомоор тоглодог учир ялгаа гарахгүй. Тоглоомын дүрмийг багш та өөрөө судлан мэдэж, бэлтгэн танилцуулах, туршин тоглох замаар үр дүнд хүрнэ.

“6-8 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхэн хол харайх” суралцахуйн зорилтын хувьд харайхдаа хөл нугалж харайвал ашигтайг тайлбарлаж өгөөрөй. Хүүхэд бүрийн харайх чадварын ялгаатай байдлыг тооцон, гүйх зайг өөр өөрөөр тохируулж өгнө.

“Резин давж үсрэх дасгалаар хөлийн түлхэлт, савалтыг сайжруулах” ” суралцахуйн зорилт нь үсрэх үйлдлийн савалт-түлхэлтийг хослуулж сургахад чиглэнэ. Дасгалыг олон хувилбартай бэлтгэж, 3 болон 4 хүнтэй баг болгож хичээлээ зохин байгуулна.

Резинийг татах өндрийг хүүхэд бүрийн чадварт тохируулан өсгөж, бууруулна. Шилбэний арын булчингийн хэсэг, тахим, гуя, бүсэлхий гэх мэтээр резиний татах өндрийг өсгөж болно. Байрандаа хөлөө савж үсрэн алхаж давах, хоёр хөлөөс түлхэн шилбээр арагш савж үсрэн резин дээр гишгэх гэх мэтээр дасгалыг хувиргана. Хөлийг урагш, арагш, хажуу тийш савах боломжуудыг тооцно.

“Байрнаас уртад 90-100 см-ээс хол харайдаг болох” гэсэн суралцахуйн зорилтын хүрээнд сурагчдын байрнаас уртад харайх тухай мэдлэгийг өргөжүүлэхэд анхаарч ажиллана. Байрнаас уртад харайх аргыг багш та үзүүлж, тайлбарлах, мөн зурагт үзүүлэн ашиглаж ойлгуулна. Байрнаас уртад харайх бэлтгэх байдал гарын савалт, өвдөгний үеэр нугалах, тэнийх үйлдлээс эхэлж тайлбарлаарай. Түлхэх агшинд хоёр хөлөөс зэрэг түлхэнэ гэдгийг сайтар ойлгуулах нь чухал. Нисэлтийн үед өвдөг нугалж харайх талаар л зөвлөөрөй. Хамгийн гол зүйл бол буултыг зөв хийх. Энд бүтэн улаар биш өсгийнөөс өлмий рүү хурдан шилжүүлэхэд анхаарч сайн тайлбарлан хийж үзүүлээрэй.

Байрнаас уртад харайх аргын талаар зөв төсөөлөл өгч чадвал цаашдын амжилт, ахицын чанар шууд хамаарна. Тодорхой хугацааг энд зарцуулж хичээл бүр дээр давтан тайлбарлах боломжийг гаргаарай.

“Нэг ба хоёр хөл дээрээ урагш, хажуу тийш, арагш үсэрч явах” суралцахуйн зорилтыг хичээл бүрийн эхний хэсэгт бие халаалтын хэсэгт давтан хийж шийдвэрлэх боломжтой. Сурагчдын үсрэх чигийг багш үгээр хэлэхээс гадна гараараа заана. Заримдаа тийм өнгөтэй тэмдэгт рүү үсэрч хүрээрэй гэж хэлнэ.

Зөв үсрэх, тэнцвэрээ хадгалах зэрэгт анхаарч хүүхэд бүрийн алдааг засаж сайжруулахад анхаарна. Нэг хөл дээр үсрэх чиглэлээс хамаарч дасгалуудыг цогц болгон хийлгэнэ. Жишээ нь: зүүн хөлөөс урагш үсэрсэн бол баруун хөлөөс арагш үсрэх, зүүн хөлөөс зүүн гар тийш шилжиж үсрэх, баруун хөлөөр баруун тийш шилжиж үсрэх зэрэг хөлөө сольж үсрэхэд гол утга оршино. Энэ нь нэг хөл дээр хэт их ачаалал өгөхөөс сэргийлж, баруун зүүн хөлийг тэнцүү хөгжүүлэх, дасгалыг дэс дараатай, эв дүйтэй хийх чадварыг сайжруулах давхар зорилго агуулна.

Олон удаа байрнаас уртад харайж үзсэнээр харайх чадвар сайжрах магадлал өндөр болно. Хичээлийн үед байрнаас уртад харайлгахдаа харайх үйлдэл бүр дээр гарч буй алдааг засаж, сайжруулан, улам хол харайх эрмэлзлийг төрүүлж, ахиц амжилтыг хүүхэд бүрээр тэмдэглэж явна. Энэ ахиц амжилтын тэмдэглэлээс явцын үнэлгээ, улмаар эцсийн үнэлгээнд оруулах боломж гарна. Энд хүүхэд бүр байрнаас уртад харайх өөрийн амжилтаа ахиулах зорилготой учир ахицын үр дүнгээс ялгаатай байдал харагдана.

Нийтээр, хэсгээр, цуваагаар хийх аргуудыг ашиглана. Хүүхэд бүрийн чадвар, биеийн хөгжлийн ялгаатай байдлыг харгалзан дасгалыг хувилбартай боловсруулах шаардлагатай.

“30 см өндөр тавцан дээр хоёр хөлөөр үсэрч гараад, үсэрч буух чадвараа харуулах” суралцахуйн зорилтын хүрээнд намхан буюу 20 см орчим өндөр тавцан ашиглана.

Тавцанг гарын доорх материалаар хийх боломжтой. Намхан тавцан дээр үсэрч гараад арагш үсэрч буухаас бусад чиглэлд үсэрч буухаар тооцож дасгалын хувилбараа

сонгоно. Буухдаа хоёр хөл дээр буух шаардлагатай. Цуваагаар алхан нэг тавцан агшиглах боломжтой. Тавцан хангалттай бол хэсгээр багаар зэрэг хийх аргуудыг хэрэглэнэ. Тавцан хөдөлгөөнгүй байх ба буух газарт матрас ашиглаарай.

Суралцахуйн энэ зорилтын хүрээнд гүйлтээс нэг хөлөөр урагш-дээш түлхэх чадварыг сайжруулна. Ойролцоогоор 5-6 м зайнаас хурдтай алхалт, зөөлөн гүйлт, хурдтай гүйх гэсэн хувилбаруудаар 60-80 см өргөн зурвасыг давж харайлгана. Зурвасыг шохой, наалддаг туузаар тэмдэглэх ба тодотгох байдлаар зураасны эхлэл төгсгөлд тэмдэгт хэрэглэнэ. Түүнчлэн матрасыг хөндлөн байрлуулаад түүнийг давж харайх байдлаар хичээлээ зохион байгуулж болно. Зурвасын өргөнийг хүүхэд бүрийн ялгаатай байдлыг харгалзан өөрчилнө. Наад захын босго хэмжээг 60 см өргөнөөс эхлэхээр тооцон хүүхэд бүрийн харайх чадварт тохируулан өргөн болгоно. Шаардлагатай бол 60 см-ээс бага өргөнтэй ч зурвас байгуулж болох юм.

“30-40 см өндөр тавцан дээр хоёр хөлөөр үсэрч гараад, үсэрч буух чадвараа харуулах” зорилтын хүрээнд намхан тавцан дээр үсэрч гарч, үсэрч буусан чадвараа бататган, улмаар биеийн чанарын хөгжлөө илэрхийлэх, хөгжүүлэх чиглэл рүү анхаарна. Хэд хэдэн хичээлээр дамжуулан хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Үсэрч буух газарт матрас заавал ашиглана. Байрнаас болон алхалтаас түлхэх хувилбаруудыг ашиглаарай.

Охид 30 см, хөвгүүд 40 см өндөр тавцан дээр үсэрч гарах зорилго тавьж харайна. Зорилгодоо хүрэхийн тулд багш сурагчтайгаа хамтран хөлийн түлхэлтийн хүчийг хөгжүүлэх, харайх арга, эв дүйг сайжруулах дасгалуудыг нэмэлтээр хичээлдээ давтан ашиглах хэрэгтэй болно. Тухайлбал: тоглоом ашиглан суралцагчдын харайх чадварыг хөгжүүлэх суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатай шууд холбон тоглоомын аргаар хөлийн түлхэх чадварыг сайжруулах залгамж холбоо гарч ирж байна.

Аюулгүй байдлыг хангаж, нимгэн матрасаар тавцанг нөмөргөх ба зөөлөвчөөр бүрэх хэрэгтэй. Үнэхээр энэ хэмжээний өндөр тавцан дээр хоёр хөлөөс түлхэн гарч чадахгүй бол хэмжээг багасгах эрхийг багш танд нээлттэй үлдээж байна. Энэ нь сурагчдын чадварын түвшин, биеийн чанарын хөгжлийн ялгаатай байдлыг харгалзан шийднэ гэсэн үг юм.

“Дээстэй дасгал, тоглоомоор хөдөлгөөний эвслийг харуулах” гэсэн энэхүү суралцахуйн зорилтын хүрээнд тоглоомын аргыг ашиглан сурагчдын хөлийн түлхэх хүчийг сайжруулах, тоглох явцдаа хөгжих бололцоог нэмэгдүүлнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт өмнөх суралцахуйн зорилтуудын үйл ажиллагаанд тусгасан дасгалаас сэдэвлэн төрөл бүрийн тоглоом зохиож тоглуулах хэрэгтэй юм.

Тоглоомын агуулгад орсон дасгалууд нь олон байх хэрэгтэй. Энэ нь багаар өрсөлдөж тоглох явцад багийн гишүүд өөрийн сайн чаддаг буюу өөрт тохирсон дасгал даалгаврыг сонгох нөхцлийг бүрдүүлэхэд чиглэнэ. Өөрөөр хэлбэл, хүүхэд бүрийн чадварт тохирсон дасгал даалгаврыг боловсруулна. Учир нь багш та тухайн ангийнхаа хүүхэд бүрийг сайн мэдэх учир энэ нөхцлийг тооцох боломжтой. Энд тоглоомын болон багаар ажиллах аргуудыг түлхүү хэрэглээрэй. Тоглоомын явцаас ажиглан хүүхэд бүрийн идэвх, оролцоог тэмдэглэн үнэлэх боломжтойг анхаараарай.

“Резин дээгүүр үсрэх тоглоомоор хөлийн түлхэлт, савалтыг сайжруулах” суралцахуйн зорилт нь энэ улирлын резинтэй холбоотой суралцахуйн бүх зорилтуудтай шууд холбогдоно. Тоглох явцдаа үсрэх, савах үйлдлийг хослуулах чадвараа сайжруулахад үр дүн чиглэнэ. Хүүхдүүдийн саналаар тоглоомын хувилбарыг гаргаж тоглож болох юм. Багш тоглоомыг зохиож тоглуулах ба өөрчлөн хувиргах боломжийг тооцоорой.

“Гүйлтээс уртад 2 м-ээс хол харайдаг болох” суралцахуйн зорилт нь “6-8 м зайнаас гүйж, нэг хөлөөр түлхэн хол харайх” суралцахуйн зорилттой шууд холбогдох учир эдгээрийг нэгтгэн хичээл зохион байгуулах хэрэгтэй. Хол харайж сурахад л энэ зорилтын үр дүн чиглэнэ. Гүйлтээс уртад хөл нугалж харайх техникийн эхний суурийг энд тавина.

Түлхэлтийн вандан, түлхэлтийн цэг зэргийг хүүхдийн чадвараас хамаарч сонгон ашиглаж болно.

II анги


Хүрэх үр дүн: Янз бүрийн бөмбөгийг хол шидэх, бөмбөгөөр бай онох, дамжуулан тоглох чадвартай болох



Бөмбөгөөр тоглох тоглоомын дүрмийг мэдэх

- Агаарт болон хана руу жижиг бөмбөг шидэж тоглох тоглоомын дүрмийг тайлбарлаж, бөмбөгийг шидэх, барьж авах аргыг багш өөрөө болон сурагчаар хийлгэж үзүүлэн, харилцан ярилцаж ойлгуулна. Мөн тухайн тоглоомоор тоглох нь сурагчдын эрүүл мэнд болон бие бялдарт хэрхэн сайнаар нөлөөлөх зэрэг ашиг тусыг тайлбарлаж өгнө.- Байг онож шидэх хичээлийн гол зорилго нь зөвхөн байг онох чадвартай болгоход оршиж байгаа тул:

1. хүчээ хэрхэн тохируулахыг2. бай руу шидэх зүйлээ хэрхэн зөв

чиглүүлэхийг яаралгүй оновчтой шидэж сурах хэрэгтэйг тайлбарлан багш биеэр үзүүлээд, дараа нь сурагчдаар шидүүлж, ямар алдаа гаргаж байгааг харилцан ярилцана.

Жижиг бөмбөг сурагч бүрийн тоогоор

Биеийн тамирын заалны хана

Бөмбөгийг нэг, хоёр гараар шидээд барьж авах чадвараа сайжруулах

“Хананд бөмбөг тоглох” тоглоомоор хүүхдийн шидэх, барьж авах чадварыг хөгжүүлэхдээ бөмбөгийг хана руу:- хоёр гараар шидээд хоёр гараар барьж авах- нэг гараар шидээд хоёр гараар барьж авах - нэг гараар шидээд газарт ойлгон хоёр гараар барьж авах- нэг гараар шидээд газарт ойлгон нэг гараар барьж авах- Бөмбөгийг нэг гараар шидэж шал ба хананд ойлгон хоёр гараар барьж авах- Нэг хөлөө өргөөд, өргөсөн хөлийнхээ доогуур шидэж шал, хананд ойлгож барьж авах - Хоёр хөлийн хоорондуур шидэн шал хананд ойлгоод хоёр гараар барьж авах - Хөлөө зэрэгцүүлж зогсоод баруун гараа нурууны араар оруулан бөмбөгийг зүүн хөлийн хажууд шал, хананд ойлгон барьж авах - Нурууны араар нэг гараас нөгөө гар руугаа дамжуулаад бөмбөг авсан гараараа ханаруу шидээд хоёр гараар барьж авах - Нурууны араар гараа тойруулан ханаруу

Дөрвөн сурагч тутамд нэг бөмбөг

Бөмбөг шидэхэд саад болохооргүй чөлөөтэй талбайтай хана

Сурагчдын гүйцэтгэх дасгал, тэдгээрийг давтах тоо, амрах хугацааг бичсэн даалгаврын хуудас

шидээд хоёр гараар барьж авах дасгалуудыг доод тал нь 2-4 удаа алдалгүй хийх чадвартай болгоно. “Агаарт бөмбөг тоглох” тоглоомд дараах дасгалыг хийлгэнэ. Үүнд:- Нэг хөлөө өргөөд, өргөсөн хөлийнхөө тахиман доогуур бөмбөгийг дээш шидээд, барьж авах- бөмбөгийг нэг гараар өлмийн тус газарт цохиж ойлгоод, нөгөө гараар барьж авах - бөмбөгийг нэг гараар өргөсөн хөлийнхээ доор газарт цохиж ойлгоод, барьж авах - бөмбөгийг дээш 1.5 м орчим хөөргөж шидээд газарт ойлгон барьж авах- бөмбөгийг нэг гараар газарт ойлгон шидээд, нөгөө гараар барьж авах - бөмбөгийг дээш нэг гараар шидээд, нөгөө гараар барьж авах. Хананд болон агаарт бөмбөг тоглуулж, бөмбөгийг шидээд барьж авах чадварыг хөгжүүлэхдээ карт ашиглан, явцын үнэлгээг сурагчидтай хамтран хийнэ.

Жижиг бөмбөгөөр 2-3 м зайд буй байг шидэж онох чадвартай болох

Жижиг бөмбөгөөр бай онох чадварыг эзэмшүүлэх дасгал, тоглоомын өмнө бай онож шидэх болон хол шидэх хоёр нь ямар ялгаатайг асууж, сурагчдаар тайлбар-луулна. - Жижиг бөмбөгийг доороос, толгой, мөрний орчмоос болон хажуугаас буюу бүсэлхий орчмоос нэг гараар шидүүлнэ. Мөн шууд бай руу шидүүлж онуулахаас гадна газарт ойлгон шидүүлж онуулах хувилбар ашиглана. - Эдгээрийг багш өөрөө үзүүлээд, ямар зайнаас юуг онох гэж байгаагаас хамааран ямар аргаар шидэх нь тохиромжтой болохыг сурагчдаас асууж, тайлбарлан, хамтран ярилцаж, шидэх аргыг сонгуулна. - Байг онох чадвар эзэмшүүлэхдээ:

• Хананд 1.5-2.5 м өндөрт тэмдэглэсэн янз бүрийн дүрс бүхий байг 1-3 м зайнаас нэрлэж, онох

• 1.5-2 м өндөрт дүүжилсэн том цагариг дундуур бөмбөгийг шидэж гаргах, мөн өндөрт байрлуулсан бөмбөлөгийг онох

• газарт байрлуулсан хайрцаг болон сагсанд бөмбөгийг шидэж оруулах,

• газарт тэмдэглэсэн дүрс бүхий бай болон өрж байрлуулсан бортогыг онох

• 20-80 см орчим өндөр тавцан дээр (гимнастикийн сандал, ямаан морь) байрлуулсан байг онуулах зэрэг байж болно.

Дасгалыг хийлгэхдээ хүүхэд бүр оновчтой

- Жижиг бөмбөг сурагчийн тоогоор

- Сагс 5-6 ш /цаасан хайрцаг, сагс, матрас/

- Гимнастикийн сандал, модон морь, дамжуурга,

- 2-р ангийн сурагч-дын нэрлэж чадах геометрийн дүрс бүхий байг хана болон шалан дээр тэмдэглэх

- 60-120 см диаметр бүхий цагариг 5-6 ш

- Хэрхэн шидэж байгааг харуулсан үзүүлэнгүүд

шидэх арга барил эзэмшиж байгаад анхаарах хэрэгтэй.

Дунд зэргийн бөмбөгийг өнхрүүлэн 2-3 м зайд байрлуулсан байг онож чаддаг болох

Өөр өөр цэгээс янз бүрийн байг онож өнхрүүлэх чадвар эзэмшүүлэхдээ: - Нэг цэгээс хоорондоо 1 м зайд байрлуулсан гурван өөр байг онох - Гурван өөр цэгээс хоёр бортогоны хоорондуур, эсвэл сандлын хөл доогуур өнхрүүлж оруулах- Боулинг тоглох – ямар нэг зүйлийг онож унагах - 5 тэмдэгтийн дундуур өнхрүүлэхдээ яг голд нь байрлуулсан 1-р тэмдэгтийг оновол 5 оноо, голын тэмдэгтийн хажуугийн 2 тэмдэгтийн дундуур орвол 3 оноо, гадна захын 2 тэмдэгтийн дундуур гарвал 1 оноо өгч, оноог өөрсдөөр нь нэмүүлэн тоглуулах- Гурван давхар тойрог байх ба жижиг чихмэл бөмбөгийг өнхрүүлэн голын тойрогт тогтоовол 5 шагай, хоёрдахь тойрогт тогтоовол 3 шагай, гуравдахь буюу хамгийн гаднах тойрогт тогтоовол 1 шагай өгнө. Бөмбөгийг тойрогт тогтоож чадаагүй бол хоосон байхаар тооцож цуглуулсан шагааг өөрсдөөр нь тоолуулан нэмүүлж ялагчийг тодруулна. - Тоглож буй талбайн гадаргуу, сурагчдын чадвараас хамааран бөмбөг өнхрүүлж бай онох зайг тохируулна. Мөн карт ашиглан явцын үнэлгээ хийж болно.

15-20 ширхэг бортого, Жижиг болон дунд зэргийн хэмжээтэй резинэн болон чихмэл бөмбөг тус бүр 8-12 ширхэг

Том цагариг 8-12 ширхэг

Шагай 100 ширхэг

Дунд зэргийн бөмбөгийг байрандаа, нэг гараар 6-10 удаа залах чадвартай болох

- Залах гэдэг нь ямар утгатай үг болохыг, сагсан бөмбөг тоглоход яагаад залах хэрэгтэй байдгийг асууж, харилцан ярилцаж, хэрхэн залахыг багш биеэр үзүүлэн, тайлбарлана. - Бөмбөгийг залах дасгалыг хийлгэхийн өмнө гар ба сарвууны эвслийг сайжруулах зорилгоор бөмбөгийг алган дээрээ тавин гарыг бугуйн үеэр дээш-доош болгох, дээш шидээд барьж авах, дээш шидээд газарт ойлгон барьж авах, хоёр гарын алганд өнхрүүлэх, хоёр гарын хооронд бөмбөгийг намхан шидэж дамжуулах дасгалыг хийлгэж болно. - Бөмбөг залах чадвар эзэмшүүлэхийн тулд дараах дасгалыг аль болох олон удаа давтана. Үүний тулд эхлээд 2-3 удаа алдалгүй хийхийг хичээх хэрэгтэйг тайлбарлаж, багш өөрөө үзүүлэн, дуурайлгаж хийлгэнэ. - Бөмбөгийг газарт ойлгон барьж авах - Газарт ойлгоод, алга ташин барьж авах- Бөмбөгийг байрандаа хоёр гарын алгаар

цохиж, газарт ойлгон барьж авах- Бөмбөгийг байрандаа хоёр гараар

ээлжлэн алгаар цохиж газарт ойлгох

Дунд зэргийн бөмбөг 8-10 ширхэг

- Бөмбөгийг байрандаа нэг гараар цохиж, газарт ойлгон барьж авах дасгалуудыг сурагчид алдахгүйгээр 6-8 удаа зална.

Мөн 5-6 сурагчтай баг болгоод хэний баг олон залах вэ? Уралдаант тоглоом тоглуулна.

Дунд зэргийн бөмбөгийг 2 м зайнаас бие бие рүүгээ дамжуулах чадвар эзэмших

Хоорондоо 2-3 м зайтай зогссон байдлаас:- Доороос хоёр гараар - Чээжний өмнөөс хоёр гараар - Толгой ба мөрний орчмоос хоёр гараар бөмбөгийг бие би рүүгээ дамжуулна. - Хэрэв сурагчид дээрх дасгалыг 10 удаа алдалгүй хийгээд сурчихвал хоорондоо 2-4 м зайтай зогссон байдлаас дунд зэргийн бөмбөгийг бие бие рүүгээ шаланд ойлгож дажуулан барьж авах дасгалыг хийлгэж болно. Үүний тулд багш бөмбөг ойлгох талбай болон хүлээн авах, дамжуулах шугамыг тэмдэглэж өгнө.

Хоорондоо 2-3 м зай бүхий шидэх зайг тэмдэглэсэн шугам татна.

Дунд зэргийн бөмбөг 20 ширхэг

Дунд зэргийн бөмбөгийг 2-3 м зайд буй хайрцаг, сагсанд шидэж оруулах

Сагсанд бөмбөгийг шидэж оруулахдаа:- газарт тавьсан сагсанд дунд зэргийн

бөмбөгийг хоёр гараар шидэж оруулах

- гимнастикийн сандал дээр тавьсан сагсанд бөмбөгийг газарт ойлгон шидэж оруулах

Хананд 2-2.5 м өндөрт зурсан бай руу бөмбөгийг хоёр гараар шидэж оноод, газарт ойлгон барьж авах дасгалыг хийлгэнэ.

Сагс 5-6 ш (цаасан хайрцаг, хувин)

- Цагариг 5-10 шХананд 2-2,5 м өндөрт зурсан 1,5 м диаметртэй бай – 8-10 шДунд зэргийн бөмбөг ангийн сурагчийн тоогоор

100-150 г жинтэй жижиг бөмбөгийг байрнаасаа нэг гараар хол шидэх чадвараа хөгжүүлэх

- Бөмбөгөө барьж, шидэх талбай руу харж зогссон байдлаас гарын савалтын дуураймал дасгал давтуулна. - Шидсэн бөмбөгний нисэлтийн өндөр болон гарах хязгаар нь хол шидэхэд хэрхэн нөлөөлөхийг тайлбарлана.- 1-2 м өндөрт татсан уяаг давуулж жижиг бөмбөгийг шидэх- 2-2.5 м өндөртэй, 5-6 м өргөн татсан уяаг давуулж жижиг бөмбөгийг шидэх - 2-2.5 м өндөрт татсан уяа, хөл бөмбөгийн хаалга зэргийг давуулан шидэх дасгалыг хийлгэхдээ 3-5 м зайнаас зөөлөн шидүүлэх ба аажмаар сурагч нэг бүрийн онцлогт тохируулан зайг холтгож өгнө.- Багш жижг бөмбөгийг хэрхэн хол шидэх болон бөмбөгөө шидээд, байрандаа хэрхэн тогтож үлдэх хэрэгтэйг тайлбарлан, үзүүлнэ. - 80-100 г жинтэй бөмбөгийг байрнаасаа аль болох хол шидэх оролдлого хийнэ. Нэг сурагч 3-6 х 10 удаа шиднэ. 100-150 г жижиг бөмбөгийг нэг гараар хол шиддэг болохын тулд:

- Бөмбөгийг 3 м зайнаас 2 м орчим өндөрт татсан уяан дээгүүр давуулж шидэх

- Бөмбөгийг 5-10 м зайнаас хөл

Хөл бөмбөгийн хаалга, Дунджаар 2 м орчим өндөрт татсан хэц

Жижиг резинэн бөмбөг 80-100 г жинтэй жижиг чихмэл бөмбөг аль болох олон байх

100-150 г жижиг бөмбөг аль болох олон байх

бөмбөгийн хаалга, татсан уяан дээгүүр давуулж шидэх

- Шидэх шугамын араас бөмбөгийг нэг гараар дунд зэргийн хүчээр шидэх

- Бөмбөгийг байрнаасаа нэг гараар хүчтэй хол шидэх

Хэн нь хол шидэх вэ? тэмцээн зохион явуулж, хамгийн хол шидэгчийг шалгаруулна.

Янз бүрийн байдлаас бөмбөгийг шидэж хөдөлгөөний эвсэл, гарын хүч, шидэх чадвараа хөгжүүлэх

- Өвдөглөж зогссон байдлаас бөмбөгийг толгой дээрээс хоёр гараар шидэж 5 м зайд тавьсан матрас дээр унагах

- Хөлөө жийж суусан байдлаас нэг гараар бөмбөгийг шидэж 3 м зайд байрлуулсан цагариг дотор унагах

- Хажуугаараа харж зогссон байдлаас эргэж урагш харан бөмбөгийг нэг гараар шидэж хананд байрлуулсан байг онох

- Сагсан бөмбөг сурагч бүрийн тоогоор - Хананд байр-луулсан байнууд- Цагаригнууд- Матрасууд

Бай онох тоглоомоор орон зайн баримжаа, хөдөлгөөний эвслээ харуулах

Заалны төвийн шугамын хоёр талд 2-3 м зайд багууд өөд өөдөөсөө харан эгнэн жагссан байна. Төвийн шугам дээр волейболын торыг сөхөн, түүний хэцэнд нь хэд хэдэн цагариг бэхэлсэн байна. Багшийн дохиогоор багууд жижиг бөмбөгийг шидэж цагариг дундуур гаргахыг эрмэлзэнэ. Нэг багийн шидсэн бөмбөгийг нөгөө багийнхан авч цагариг дундуур буцааж шиднэ. Аль багаас хэдэн удаа цагаригны хоорондуур бөмбөг гарч байгааг сурагчид багштай хамтран тоолно. Багийн бүх сурагч шидэлтийг гүйцэтгэх ёстой. Эсвэл 3 м зайнаас шидсэн бөмбөг цагаригны хоорондуур гарвал 2 оноо, 2 м зайнаас шидсэн бөмбөг цагаригны хоорондуур гарвал 1 оноо өгөх дүрмээр тоглож болно.

Волейболын торТом цагариг

Жижиг бөмбөг

Байрнаас жижиг бөмбөг шидэх аргыг ойлгох

Бөмбөгийг хол шидэхэд тухайн шидэж буй хүнээс маш их хурд, хүч шаарддаг. Иймээс аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах хэрэгтэйг тайлбарлана. Жижиг бөмбөгийг хол шидэхийн тулд бөмбөг шидэх талбайд хэрхэн, хаашаа харж зогсох, бөмбөгийг яаж барих, бөмбөг шидэх үед гарыг хэрхэн савах зэргийг тайлбарлан, дуураймал дасгалыг давтана. Шидсэн бөмбөгний нисэлтийн өндөр нь хэт намхан байх, эсвэл хэт хөөрөх нь хол шидэхэд сөргөөр нөлөөлөхийг багш үзүүлэн, тайлбарлаж, ярилцана. Багш бөмбөгийг урагш шулуун ба урагш-дээш чиглэлээр шидэж харуулна. Энэ хоёр шидэлтийн аль нь бөмбөгийг хол явуулж байгааг асууна. Эндээс бөмбөгийг хол шидэхийн тулд урагш-дээш чиглэлээр шидэх хэрэгтэйг бүгдээрээ давтаж хэлнэ. Сурагч бүр ингэж бөмбөгөө урагш-дээш чиглэлээр шидэж туршина.

Шидэлт эхлэх шугам, бөмбөг буух талбай, бусад сурагчийн байрлах газар бүхий шидэлтийн талбайг урьдчилан байгуулна.

80-100 г жинтэй жижиг чихмэл бөмбөгийг сурагч бүрийн тоогоор бэлтгэнэ.

Шидсэн бөмбөг заавал шидэх талбайд унах ёстой ба хоёр хажуугийн (хягаар) шугамнаас гадагш шидэж болохгүйг анхааруулна. Мөн шидсэн бөмбөгөнд оногдвол гэмтэж болзошгүй тул нэг сурагч бөмбөг шидэж байхад бусад сурагч бэлтгэх шугамын ард байрлах ба багшийн дохиогоор талбайд орж бөмбөгийг цуглуулж хэвшүүүлэх хэрэгтэй.

Шидэлт бүхий тоглоомоор хамтран тоглох

Дунд зэргийн бөмбөгтэй “Хэн мэргэн бэ?” тоглоомоор хөдөлгөөний эвсэл баримжаагаа сайжруулна. - 4-5 сурагчийг нэг баг болгоно. Сурагчид ээлжлэн бөмбөгийг өнхрүүлж 2-3 м зайд байрлуулсан 3 ширхэг бортогыг онож тоглох ба хэн олон бай оносныг шалгаруулж, хувийн болон багийн амжилтаар байр эзлүүлнэ. Баг тус бүрийн тоглогчдын дарааллыг сугалаагаар тогтооно. Мөн сурагчдын чадварт тулгуурлан бөмбөгөөр тоглох үйлдлийг хөнгөвчилж, хүндрүүлж зохиох хэрэгтэй. Ойролцоо чадвартай сурагчдыг нэг бүлэг болгож, ижил даалгавар өгч тоглуулна.

.

Зөөлөн бөмбөгтэй шидэлт бүхий тоглоомоор хөдөлгөөний эв дүйг сайжруулах

Бөмбөгийг нэг гар дээр шидээд хоёр гараар барьж авахБөмбөгийг нэг гараар дээш шидээд алга ташин хоёр гараар барьж авахБөмбөгийг нэг гараар дээш шидээд, шидсэн гараараа барьж авахБөмбөгийг нэг гараар дээш шидээд, нөгөө гараараа барьж авах Гимнастикийн сандал дээр тавьсан бортогыг 2-3 м зайнаас шидэж онохСагсан бөмбөгийн самбарыг 2-3 м зайнаас жижиг бөмбөгөөр шидэж онох Хоёр сурагч хоорондоо 4 м зайтай зогсоод, голдоо зурсан цагаригийг жижиг бөмбөгөөр онож дамжуулах2-3 м зайнаас газарт байрлуулсан бортого, эсвэл өрж тавьсан байг жижиг бөмбөгөөр нэг гараар шидэж онох зэрэг дасгалыг оролцуулсан тоглоом тоглоно.

Жижиг чихмэл бөмбөг 30-35 ширхэг, үнэлгээний карт сурагч бүрийн тоогоор

Гимнастикийн сандал

Сагсан бөмбөг

Цагариг

Шохой

Бортого


Хоёрдугаар ангийн сурагчдын шидэх, дамжуулах чадварыг хөгжүүлэхдээ “Шидэлт, дамжуулалт” бүлгийн суралцахуйн зорилтуудыг дараах байдлаар улиралд хуваарилан хэрэгжүүлж болно.

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал

- Бөмбөгөөр тоглох дүрмийг мэдэх- Байрнаас жижиг бөмбөг шидэх аргыг ойлгох- Бөмбөгийг нэг, хоёр гараар шидээд барьж авах чадвараа сайжруулах - Дунд зэргийн бөмбө-гийг өнхрүүлэн 2-3 м зайд буй байг онох- Шидэлт бүхий тоглоомоор хамтран тоглох

- Бөмбөгөөр тоглох дүрмийг мэдэх- Янз бүрийн байд-лаас бөмбөг шидэх- Дунд зэргийн бөмбөгийг 2-3 м зайд буй хайрцаг, сагсанд шидэж оруулах - Бай онох тоглоомоор орон зайн баримжаа, хөдөлгөөний эвсэлээ харуулах

- Бөмбөгөөр тоглох тоглоомын дүрмийг мэдэх- Дунд зэргийн бөмбөгийг байрандаа, нэг гараар 6-10 удаа залах- Дунд зэргийн бөмбөгийг 2 м зайнаас бие бие рүүгээ дамжуулах

- Бөмбөгөөр тоглох тоглоомын дүрмийг мэдэх- Жижиг бөмбөгөөр 2-3 м зайд буй байг нэг гараар шидэж онох- 100-150 г жинтэй жижиг бөмбөгийг байрнаасаа нэг гараар хол шидэх- Дунд зэргийн бөмбөгийг толгой дээрээс хоёр гараар аль болох хол шидэх

- 2 м өндөрт татсан уяаг давуулж жижиг бөмбөгийг шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ эхлээд бөмбөгийг өөртөө эвтэйхэн байдлаар барьж, чөлөөтэй далайж шидэх эвсэлтэй болгоход анхааран, бөмбөг барьж шидэх талбай руу харж зогссон байдлаас гарын савалт бүхий дуураймал дасгалыг давтуулна. Дараа нь 2,5 м өндөртэй, 5-6 м өргөн татсан уяаг давуулж жижиг бөмбөгийг шидэх дасгал хийлгэхдээ сурагч бүрийг өөрийнхөө онцлогт тохирсон шидэх чадвартай болгоход анхаарна. 6 настай хүүхдүүд хол шидэхдээ заримдаа хэт хөөргөөд, эсвэл хэт намхан шидсэнээс бөмбөг нь ойрхон унадаг ба мөн ихэнх сурагч бөмбөгийг шидэхдээ гарын далайлт, савалтын хөдөлгөөнийг холбож хийх хөдөлгөөний эв дүй муутай байдаг тул энэ дасгалыг олон дахин давтан хийлгэх хэрэгтэй. Бөмбөгийг хүчтэй хол шидэхгүй, зөвхөн чөлөөтэй, төвөггүйгээр, тохиромжтой өндрөөр, зөв чиглүүлэн шидэх чадвартай болгоход анхаарах хэрэгтэй.

- Шидэлтийн үед аюулгүй байдлыг хангахын тулд сурагчдад хаанаас бөмбөгийг шидэх, шидээд хаашаа гарах, хэзээ очиж бөмбөгийг авч болох зэрэг аюулгүй байдлыг тодорхой тайбарлан, хийж үзүүлж, хэвшүүлэхээс гадна багш өөрөө шидэлтийн талбайг урьдчилан бэлтгэсэн байх хэрэгтэй. Шидэлтийн талбай нь шороо болон зүлгэн гадаргуутай байх нь тохиромжтой. Хоорондоо 2-3 м зайтай, 4-6 м өргөнтэй, 4-5 ширхэг шидэлтийн талбай байна. Энэ нь 4-5 сурагч нэг зэрэг шидэх боломжтой болгоно. Мөн талбайд 10 м-ээс эхлэн 2 м тутамд хэмжээсүүдийг татсан байна. Ингэснээр сурагч бүр өөрийхээ болон бусдынхаа шидсэн хэмжээг баримжаалах боломжтой болно. Талбайд 5 см өргөнтэй цагаан өнгийн шохойг асгаж, шдэлтийн талбайг байгуулна.

- Чээжний өмнөөс хоёр гараар хол шидэх дасгалыг хийлгэхдээ сурагчийг шугамны ард хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай зогссон байдлаас, харин доороос ба толгой дээрээс, толгойн араас хол шидүүлэхдээ сурагчийг шугамны ард аль нэг хөлийг нь урдаа тавьж зогссон байдлаас шидүүлнэ.

- Бөмбөгийг хажуугаас хоёр гараар шидэх дасгалыг хийлгэхдээ: баруун талаас шидэх гэж байгаа бол зүүн хөлөө урдаа тавьж, зүүн талаас шидэх гэж байгаа бол баруун хөлөө урдаа авсан байдлаас шидүүлнэ.

- Хэн нь хол шидэх вэ? тэмцээнийг зохион явуулахын тулд сурагчдыг тэнцүү хүчтэй, мөн тэнцүү хүнтэй баг болгож хуваана. Эхлээд тэмцээнийг баг дотор нь зохион явуулж, багийн хол шидэгчийг шалгаруулна. Нэг сурагч нэг удаад 3 бөмбөг шидэх ба багш хамгийн хол шидсэнийг нь хэмжинэ. Дараа нь баг тус бүрээс 1-рт шалгарсан сурагчид бөмбөгийг шидэж, хэн хол шидэхээ шалгаруулах ба мөн 2,3,4-р байр эзэлсэн сурагчид багийнхаа

өмнөөс нөгөө багийн ижил байр эзэлсэн сурагчидтай өрсөлдөх замаар тэмцээнийг зохион явуулна. Энэ нь сурагч бүрийг идэвхижүүлэхээс гадна багийн гишүүд бие биедээ зааж туслах, бүгдээрээ сайн шидэж сурахын төлөө тэмцэх зэрэг нөхцлийг бүрдүүлж өгнө.

- Зөөлөн бөмбөгтэй шидэлт бүхий тоглоомоор хөдөлгөөний эв дүйг сайжруулахын тулд дээрх дасгалуудыг тоглоомын хэлбэрээр зохион байгуулж хийлгэхээс гадна “Бөмбөгдөх”, “Хэн мэргэн бэ?”, “Тэсрэх бөмбөг” зэрэг тоглоомыг тоглуулна. Зөөлөн чихмэл бөмбөгнөөс гадна жижиг, дунд зэргийн хийтэй бөмбөгийг хэрэглэнэ.

Багшийн карт ашиглан бөмбөгийг шидэх, барьж авах чадварыг үнэлэхдээ “Хананд бөмбөг тоглох” болон “Агаарт бөмбөг тоглох” тоглоомоор тоглох явцад нь өөртэй нь хамтран үнэлэхийг санал болгож байна. Тоглоом тус бүрийг тоглоход хэрэгтэй дээрх чадвар (10)-ууд бүхий дасгалыг багш картан дээр сурагчдад ойлгогдохоор бичиж тэмдэглэсэн байна.

Сурагчид өөрийгөө үнэлэхдээ дасгалыг ямар түвшинд хийж байгаагаа картан дээр тэмдэглэнэ. Тухайлбал хоёр гараар шидээд хоёр гараар барьж авах дасгалыг маш сайн хийж байвал харалдаа орших хүснэгтэд нэмэх тэмдэг зурна. Хүүхдийн эзэмших ёстой чадварыг картан дээр бичиж өгч өөрсдөөр нь үнэлүүлсэн тохиолдолд сурагчид өөрийгөө болон найзыгаа үнэлэх боломж бүрдэхээс гадна тухайн картнаас багш суралцагчийн ахицыг харж болно. Ингэснээр зөвхөн сурагчийг үнэлээд зогсохгүй, багш өөрийн заах арга зүйдээ үнэлгээ өгч, сайжруулах, сурагч нэг бүрийг хөгжүүлэхийн тулд хэрхэн ямар дасгалыг яаж хийлгэх арга замыг олоход тусална. Мөн багш картыг сурагчдаар хийлгэх нь хичээл хоорондын уялдааг сайжруулахаас гадна, өөрийн үнэлгээний картыг бүтээж, өөрийгөө үнэлэх мэдлэг, чадварыг зэрэг эзэмшүүлэх ач холбогдолтой. Үнэлгээг хийх явцад хүүхэд хэрхэн хөгжиж байгаа нь өөрт нь тодорхой харагдах ба одоо аль дасгалыг яаж хийж сурах хэрэгтэйгээ хүүхэд өөрөө төлөвлөж хэрэглэх боломжийг бүрдүүлж өгнө.

Сурагчдын үнэлгээний карт

Үнэлгээ Гүйцэтгэл

Маш сайн

Сайн байна

№

Эзэмших чадварууд

Бөмбөгийг биедээ хамжихгүй барьж

Бөмбөгийг биедээ хамжихгүй барьж

авах ба дасгал тус бүрийг 4 удаа тас-ралтгүй, гүйцэтгэх

авах ба дасгал тус бүрийг 4 удаа түр зогсолттой гүйцэтгэх

1. хоёр гараар шидээд хоёр гараар барьж авах2. нэг гараар шидээд хоёр гараар барьж авах 3. нэг гараар шидээд газарт ойлгон хоёр гараар барьж авах4. нэг гараар шидээд газарт ойлгон нэг гараар барьж авах5. Бөмбөгийг нэг гараар шидэж шал, хананд ойлгон хоёр

гараар барьж авах6. Нэг хөлөө өргөөд, өргөсөн хөлийнхээ доогуур шидэж шал,

хананд ойлгож барьж авах 7. Хоёр хөлийн хоорондуур шидэн шал хананд ойлгоод хоёр

гараар барьж авах 8. Хөлөө зэрэгцүүлж зогсоод баруун гараа нурууны араар оруу-

лан бөмбөгийг зүүн хөлийн хажууд шал, хананд ойлгон барьж авах

9. Нурууны араар нэг гараас нөгөө гар руугаа дамжуулаад бөмбөг авсан гараа-раа ханаруу шидээд хоёр гараар барьж авах

10. Нурууны араар гараа тойруулан ханаруу шидээд хоёр гараар барьж авах

II ангийн нэгж хичээлийн үлгэрчилсэн хөтөлбөр

Багш та бүхэн санаа авах үүднээс дараах нэгж хичээлийн үлгэрчилсэн хөтөлбөрийг орууллаа. Ээлжит хичээлийн эхний ба төгсгөл хэсгийн агуулга, арга зүйг багш та боловсруулах нь нээлттэй болно.

Сэдэв: Дээсдэх дасгал, тоглоом

Судлах цаг: 4 цагХэрэгцээ: Сурагчид дээсдэж тоглох, дээсээ хурдан эргүүлэх, олон удаа үсэрч чадддаг болох хүсэл сонирхол их байна. Хамрах хүрээ: Дээсийг бугуй, тохойн үеэр эргүүлэхийг мэддэг, богино дээс ашиглан харилцан дээсдэж тоглох чадвартай 2-р ангийн хүүхдүүдЗорилго: Богино дээсийг зөв эргүүлж, хоёр хөл дээр олон удаа үсэрч дээсддэг болохЗорилт:

- Дээсдэх тоглоомын дүрмийг мэдэх- Байрандаа дээсэнд нэг хөл дээр үсрэх чадвараа ахиулах- Дээстэй дасгал, тоглоомоор хөдөлгөөний эвслээ харуулах

Хэрэглэгдэхүүн: Хүүхэд бүрт богино дээс, дээсдэж буй зурагт үзүүлэн, шүгэл, тэмдэгтүүд, секундомер

Ээлжит хичээлийн сэдэв, судлах цаг

Хичээлийн үндсэн хэсгийн агуулга Үйл ажиллагаа, арга зүй

Дээсдэх тоглоомын дүрэм, тоглоом - 1 цаг

Сурагчид хичээл дээр дээстэй дасгал хийх, тоглох үед баримтлах зааврыг боловсруулж, хамтран хэрэгжүүлэх алхамуудыг хийнэ. Үүнд:- Багшийн зөвшөөрлөөр дээсийг авах- Багшийн тайлбарыг анхааралтай сонсох- Багшийн дохио, командаар дасгалаа эхлэх, дуусгах- Дээсээ ганцаар ба хамтран ашиглах, нөхөртөө туслах- Урт, богино дээснээс багшийн үзүүлсний дагуу өөрт тохируулан

сонгох- Багшийн зааснаар дээсээ эвхэж, хураах Заавраа хэрэгжүүлэхийн тулд багш дараах зүйлийг сайтар ойлгуулж, хамтран хийж хэвшүүлэх хэрэгтэй болно.- Заавар бол бидний дүрэм, ёс журмаа биелүүлж байгаа сайн үйл, багш, хамт олон найзаа хүндлэх нь сайн хүүхэд гэдэг талаас ёс

Дээстэй дасгалын үед мөрдөх заавар, анхаарах зүйлийг хичээлийн эхэнд сайтар тайлбарлан ойлгуулна.

Дээсээ ашиглах зааврыг ойлгуулж хэвшүүлэхдээ:- Зааврыг бичиж анги, танхим, заал, талбайн харагдахуйц хэсэгт байрлуулах- Хувилж тараах- Хамтран нийтээр унших, ярилцах, чээжлэхСурагчидтай хамтран ярилцаж дуусаад тоглоом тоглоно.

суртахууны хичээлийн агуулгатай уялдуулан ойлгуулах Хориглох зүйлс: а. Заавар зөрчих буюу дээсийг зөвшөөрөлгүй авах, багшийн шаардлагыг сонсохгүй байх, дээсээ сул орхих гэх мэт. б. Өөр зүйл хийх (дээсээр бусдыгаа ороолгох, татаж чангаах гэх мэт) Дээсдэж тоглох тоглоомын дүрмийг судалж ашиглах, шинээр боловсруулахдаа дараах чиглэлээр сурагчидтай ярилцана. Үүнд: а. Дээс тоглоход тодорхой ямар дүрмийг баримталдаг тухай б. Хоёр өөр тоглоомын дүрмийг харьцуулан ярилцах

Тоглоом: Чадах уу? Хоёр сурагч бие биенээсээ “Чадах уу?” хэмээн асуугаад, ээлжлэн зүүн хөл дээр 2 удаа, шууд үргэлжлүүлэн баруун хөл дээр 2 удаа үсэрч дээсдэнэ. Нэг нь дээсдэж байхад нөгөө нь алдааг ажиглан, амарч байна. Хэн эхэлж алдсан нь үлдэж, алдаа гаргаагүй сурагч дараагийн шатанд шилжинэ. Дүрэм: Сурагч бүр тоглоомын агуулгын дагуу баруун, зүүн хөл дээр 2 удаа үсрэх ёстой.

- Дээсээ бусдадаа гарт нь өгнө- Алдаагаа хүлээн зөвшөөрнө- Бусдын алдааг зөв харж хэлнэ- Маргаан гарвал багшид хандана.

Тоглоомыг хасагдах байдлаар тоглуулж, ангийн хамгийн сайн дээсддэг сурагчийг шалгаруулна. Өмнөх заавар, дүрмээ баримтална.Охид, хөвгүүдийг тусад нь ба боломжтой гэж үзвэл хамт тоглуулж болно.Тоглоомын дүрмээ ярилцаж, сайжруулна.

Нэг хөл дээр үсэрч дээсдэх хувилбарууд – 1 цаг

Ганцаараа дээсдэх дасгалууд:- Дээсээ урагш ба арагш эргүүлж, байрандаа хоёр хөл дээр үсрэх- Дээсээ эргүүлэн хоёр хөл дээр үсэрч явах- Дээсээ эргүүлэн нэг хөл дээр байрандаа үсрэх ба урагш явах- Дээсээ эргүүлэн хөлөөс хөл рүү үсрэх- Дээсээ эргүүлэн баруун, зүүн хөл дээр ээлжлэн үсрэх- Дээсээ эргүүлэн урагш гүйх.

Хичээл дээр хүүхэд бүрт дээс өгч, бие даан өөрөө нэг ба хоёр хөл дээр үсэрч дээсдэх нөхцлийг хангана.Багш дээсдэх явцыг ажиглаж, тодорхой зөвлөгөө, тайлбар өгч, биеэр хийж үзүүлэх зэргээр алдааг засна.Хэн, ямар алдаа гаргаж буй, хэн сайн дээсдэж байгаа зэргийг ажиглан сурагчидтай хамтран ярилцана.

Дээстэй дасгал, тоглоом – 2 цаг

Дараах дасгалыг толоомын хэлбэрт оруулан тоглоно. Үүнд:- Нэг хөл дээр урагш үсэрч дээсдэн 2 м зайг туулах- Хоёр хөл дээр арагш үсэрч дээсдэн мөн зайг туулах- Байрандаа хоёр хөл дээр үсрэхдээ хөлөө салгах, өвдөгөө

нугалах зэрэг үйлдэл хийх

Өмнөх 3 дасгалыг хэн алдаагүй үргэлжлүүлэн хийх вэ? гэсэн асуултаар сурагчдыг идэвхжүүлэн сурагч бүр хийж үзнэ.Багш хүүхэд бүрийг ажиглан эв дүй, үсрэх чадварыг тодорхойлж, бүлэг болгоно.

Тоглоом: “Дээстэй уралдаан”8-10 сурагч нэг баг болно. Баг дотроо 2 хэсэг цуваа болон 6 м зайтай зогсоно. Нэг хэсгийн сурагч дээсдэж гүйн, өөдөөс харсан хэсгийн эхний сурагчид дээсээ өгч тухайн хэсгийн цувааны ард орно. Дээс авсан сурагч мөн адил дээсдэх байдлаар тоглоно. Хамгийн бага алдаа гаргаж, богино хугацаанд дээсдэж гүйсэн баг ялна. Анхаарах зүйл: Хурдан гүйх нь гол биш, алдахгүй дээсдэж гүйх нь чухал. Дээсэндээ орооцолдож унахаас сэргийлнэ. Дүрэм: - 2 м зайг заавал туулах

- Дээсээ бусдадаа гарт нь өгнө- Алдаагаа хүлээн зөвшөөрнө- Бусдын алдааг зөв харж, хэлнэ- Маргаан гарвал багшид хандана- Тоглоомын дүрмээ ярилцаж, сайжруулна.

Тухайн бүлэгт тохирсон зай хэмжээ, үсрэх давтамжийг тааруулж өгнө. Урагш, арагш дээсдэж явах зайг хэмжиж, зураас ба тэмдэгтээр тэмдэглэнэ.Сурагч бүрт чөлөөтөй дээсдэх, боломж олгоно. “Дээстэй уралдаан” толоомыг багаар ээлжлэн хийлгэнэ. Багшийн дохиогоор эхэлнэ. Секундомер ажиллуулж хугацааг тэмдэглэнэ. Бусад сурагчид алдааг тоолох ба багш давхар хянана. Энд хугацаа нэг их чухал бус, алдаа гаргахгүй байх нь хэрэгтэй.

Нэгж хичээлийн үнэлгээ

Үнэлгээний зорилго Шалгуур Ахиц Үгэн үнэлгээ Тайлбар

Дээсэнд үсрэх чадварын ахицыг үнэлэх

Алдалгүй 6-8 удаа хоёр хөл дээр үсэрч дээсдэх

Дээд Маш сайнДээсээ зөв эргүүлж буй эсэхийг ажиглаж, үгэн үнэлгээг хэрэглэж дэмжинэ. Шалгуурт заасан тоонд хүрч, зөв цэвэр үсэрч дээсдэж байвал харгалцах ахицын болон үгэн үнэлгээг хэрэглэнэ. Тухайн сургууль, ангийн сурагчдын чадварт тохируулан багш та үсрэх тоог нэмж хасаж болно.


Дунджаас дээгүүр



Дундаж Сайжирч байгаа

2-оос доош үсэрч дээсдэхДунджаас доогуур

Анхаарах шаардлагатай

ГУРАВДУГААР АНГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙНАРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

Энэхүү арга зүйн зөвлөмж нь гуравдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөч болох баримт бичиг мөн. Сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга нь ахуйн хэрэгцээт дасгал; алхалт ба гүйлт; үсрэлт-харайлт; шидэлт-дамжуулалт гэсэн 4 бүлгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүлэг сэдэв бүрээр суралцахуйн зорилтыг дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжийг толилуулья.

III анги


Хүрэх үр дүн: Алжаал тайлах дасгалыг ашигладаг болох, хосоороо дасгал гүйцэтгэх, дүүжигнэх, тэнцвэрээ хадгалах, шагай няслаж тоглох арга барил эзэмших



Дасгал, хөдөлгөөн бие эрхтэнд хэрхэн нөлөөлөх талаар ойлгох

- Биеийн тамирын дасгалыг хийхэд бие халуууцах, хөлс гарах, амьсгалын тоо нэмэгдэх, судасны лугшилтын тоо олширдог зэрэг өөрчлөлт гарах тухай ярина. - Уян хатны дасгалыг тогтмол хийснээр булчин сунаж, аливаа хөдөлгөөнийг чөлөөтөй гүйцэтгэх боломжтой болох талаар тайлбарлаж, үзүүүлнэ.- Хөдөлгөөний эвслийн дасгал нь хурдтай, авхаалжтай болгодог тухай жишээ гарган ярина.- Дасгал нь хүн эрүүл байх, хөдөлгөөн дутагдахаас сэргийлэх гол арга болох талаар ярилцана.- Дасгалыг зөв сурч, зөв хийснээр биеийн галбир гоё сайхан болох талаар жишээ гаргах, буруу хийвэл сөрөг нөлөөтөй болохыг тайлбарлана.-Хөдөлгөөнт тоглоом нь хүний хурд, хүч, эвсэл зэрэг чанруудыг хөгжүүлдэг болохыг ярилцана.

Янз бүрийн дасгалын зурагт үзүүлэн

Биеийн тамирын дасгалын ач холбогдлын талаар өгүүлсэн ном, сурах бичиг, гарын авлага, зөвлөмжийн цуглуулга

Нэг цуваанаас хоёр цуваанд жагсах чадвар эзэмших

- Эгнээ жагсаалаас баруун, зүүн тал руу эргүүлж, цуваа жагсаал үүсгэнэ.- Цуваа жагсаалд хоёроор тоолно.- Нэг цуваанаас хоёр цуваанд шилжих үйлдлийг удаавтар хөдөлгөөнөөр давтана.- Нэг цуваанаас хоёр цуваанд шилжих ба буцаж нэг цуваа болох үйлдлийг багшийн командаар давтана.

Цуваа жагсаалын зурагт үзүүлэн

Тоолсон тоогоо-роо нэг эгнээнээс гурван эгнээнд

- Нэг эгнээ жагсаалд гурваар тоолно.- Тоолсон тоогоороо алхаад марш! Команд өгч, нэг, хоёр, гурав, дөрөв гэж тоолон

“Биеийн тамирын багшийн ном-I” 2014. 5-6 дугаар хуудас.

шилжих чадвар эзэмших

гурван эгнээ жагсаал үүсгэнэ. - Эргэж алхан байрандаа очиж нэг эгнээ жагсаал болно. Зөв, буруу хийж байгаагаа бусадтай харьцуулж, ярилцана.- Энэ чадварыг дараагийн хичээлүүд дээр бататгана.

Заал талбайн төв рүү хоёроор орох дадалтай болох

- Нэг цуваа алхалтаас заалны төв рүү хоёроор орох үйлдлийг багш, нэг сурагчийн хамт үзүүлж, тайлбарлана. - Сурагчид дөрөв дөрвөөрөө баг болон заалны төв рүү хоёроор орох дасгалыг давтана.- Багшийн командаар заал, талбайн төв рүү хоёроор орох дасгалыг ангиараа хийнэ.

Дороо алхалтаас баруун, зүүн тийш эргэх чадвар эзэмших

- Эгнээ жагсаалыг аль нэг зүг рүү эргүүлэн цуваа жагсаал болгоод “дороо алхаад марш!” команд өгнө. Сурагчдын алхаж буй байдлыг ажиглан, алдаа гарвал алхалтыг зогсоон ярилцана. - Дороо алхалтаас баруун ба зүүн тийш эргэж сурах нь жагсаалын аливаа хувиралтыг гүйцэтгэх үндэс болохыг тайлбарлана. - Дороо алхалтаас баруун ба зүүн тийш эргэж буй видео бичлэг үзүүлнэ. Дороо алхаж байх үед “баруун тийш эргэ!” командыг зүүн хөл газарт гишгэх үед өгөх ба “зүүн тийш эргэ!” командыг баруун хөл газарт гишгэх үед өгөхийг анхааруулж тайлбарлана.- Сурагчид цуваа жагсаал дотор дороо алхалтаас өөрөө өөртөө команд өгч баруун, зүүн тийш ээлжлэн эргэнэ. - Дараа нь ангиараа багшийн командаар дороо алхаж, “баруун тийш эргэ!”, “зүүн тийш эргэ!” командыг 8-10 удаа давтан биелүүлнэ.- Хэрвээ сурагчид энэ командыг сайн биелүүлж байвал багш “Охид – баруун тийш!, хөвгүүд – зүүн тйиш эргэ!” гэсэн өөр өөр зүгт эргэх командыг ангиараа нэг зүгт харан дороо алхаж байх үед нь өгнө. Мөн буцаж эргэх командыг өгч ангийг нэг зүг рүү алхуулна.- Энэ чадварыг хичээл бүрийн үндсэн хэсэгт сурагчдыг тодорхой байр уу явуулах, хэрэглэл рүү харуулж зогсоох, багт хуваах зэрэг үед тогтмол хэрэглэж хэвшүүлнэ.

Дороо алхалтаас баруун ба зүүн тийш эргэж буй видео бичлэг

LCD дэлгэц, проектор, зөөврийн компьютер

“Биеийн тамирын багшийн ном-I” 2014. 6 дугаар хуудас.

Ангиараа цуваа жагсаалаар алхах чадвараа сайжруулах

- Сурагчдын нэг эгнээнд зогсоосон байдлаас баруун, зүүн тийш эргүүлж цуваа жагсаалыг үүсгэнэ. - Биеийн тамирын заалны янз бүрийн байрлалд тодорхой тооны сурагчид нэг ба хоёр цуваа болж жагсах даалгавар өгнө.- Ангийг нэг цуваа болгон жагсааж, дороо

Биеийн тамирын заалны шугамуудыг сурагчид цуваагаар жагсахдаа барим-жаалах хэрэглэг-дэхүүн болгож ашиглана.

алхах команд өгнө. Дороо алхахдаа бие цэх байлгаж, нэгэн зэрэг алхахыг сануулж тоолно.- Дороо алхалтаас урагш алхаанд шилжинэ. 1 тойрог алхсаны дараа зогсоож, цуваагаар алхах үед гарч буй алдааг хэлнэ. - Сурагчид дөрвөөр тоолж, тоолсон тооны дугаар бүхий тэмдэгтийн ард очиж нэг цуваа үүсгэн зогсоно. Дөрвөн цуваа жагсаалын алхаагаар алхана.

1, 2, 3, 4 гэсэн тоо бичиж наасан бортого 4 ширхэгийг ашиг-лана.

Алжаал тайлах цогц дасгалыг сурч, ашигладаг болох

- Алжаал гэж юу болохыг асууж ярилцана.- Алжаал тайлах хамгийн үр дүнтэй арга бол биеийн тамирын дасгал болохыг тайлбарлана.- Алжаал тайлах цогц дасгалыг нийтээрээ нэгэн зэрэг багшийг дуурайн гүйцэтгэнэ.- Алжаал тайлах цогц дасгалыг бүрдүүлж буй дасгал бүрийг эгнээ тус бүр давтана. Дараа нь бүх дасгалыг нэгтгэж давтана.- Алжаал тайлах энгийн өөр дасгал үзүүлэх сурагч байгаа эсэхийг асууж, түүний хийсэн дасгалыг сурагчид хийж үзэж туршина. Багш алдааг засаж өгнө.


Гар, хөл, их биеийн хөдөлгөөн хосолсон шинэ дасгалыг сурах

- Гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн орсон цогц дасгалыг зохиомжлон 16-аас доошгүй тоот дасгал болгоно.- Сурагч бүр нэг дасгал санал болгох замаар нэгтгэнэ. - Багш сурагчид хамтран хэмнэлтэй тоолж дасгалаа давтана.- Сайн гүйцэтгэж байгаа сурагчдаар үзүүлэх, идэвх, хөдөлгөөний эв дүй, мэдрэмжийг ажиглаж урамшуулна.

Эгнээ хоорондын зайг тогтооход заалны шугамууд ба урт туузыг ашиглана.

Хосоороо сун-галтын дасгал гүйцэтгэх арга барил эзэмшиж, нөхөртөө туслах, аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох

- Сурагчдын уян чанарын хөгжлийн түвшинг харгалзан хосыг хуваарилна.- Хосууд зургаар үзүүлсэн уян хатны дасгалыг хамтран гүйцэтгэнэ.- Багш сурагчдын дундуур явж, алдааг засах ба дасгалаа зөв хийхэд нь туслана.- Хамтрагч сурагчийнхаа бие дээр дарах, гараас татах үед хүчээ тохируулах талаар ярилцаж, туршиж үзнэ.


Богино дээстэй, зөөлөн бөмбөгтэй, саваа модтой, цацагтай цогц дасгалаар бие бялдраа хөгжүүлэх

- Янз бүрийн хэрэгсэлтэй /богино дээстэй, зөөлөн бөмбөгтэй, саваа модтой, цацагтай/ биеийн ерөнхий хөгжлийн цогц дасгал зохиож, тус бүрд нь нэгж хичээл болгон төлөвлөж хэрэгжүүлнэ.- Эсвэл эдгээр хэрэгслийн алийг нь ч ашиглан хийж болохуйц цогц дасгал зохиож, түүнийгээ хичээл бүр дээр өөр өөр хэрэгсэл ашиглан гүйцэтгэж болно.- Эдгээр дасгалыг байрандаа болон урагш

150-200 см урттай дээс 30-35 ширхэг,

20-30 см диаметртэй хаймран бөмбөг 20-35 ширхэг,

100-110 см урттай, 5-6 см диаметртэй саваа мод 30-35 ширхэг,

хойш шилжилттэйгээр, босоо, суугаа, хэвтээ байдлаас гүйцэтгэнэ.- Хэрэгсэл тус бүрийн онцлогийг тайлбарлаж, тэдгээрийг хэрхэн барихыг үзүүлж, аюулгүй байдлыг хангах анхааруулга өгнө.- Янз бүрийн хэрэгсэлтэй биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгалыг хосоороо гүйцэтгэж болно.

Гялгар уутаар хийсэн цацаг 30-35 хос,


Дүүжигнэлтээс хөлөө нугалан өргөж өнцөг барих чадвар-тай болох

Сурагчид гимнастикийн хананд дүүжигнэж дөхүүлэх дасгалыг хийнэ. Үүнд:- хананаас дүүжигнэн, баруун ба зүүн хөлөө ээлжлэн өргөж буулгах- хананаас дүүжигнэн хоёр хөлөө өргөж, буулгах г.м.Үүний дараа сурагчид хананаас дүүжигнэн хөлөө шулуун өргөж өнцөг барина. Үүнд:- хөлөө хананаас бага зэрэг (20 см орчим) хөндийрүүлэн 5-10 тоонд өнцөг барих- хөлөө урагш-доош өргөн 6-8 тоонд өнцөг барих- баруун, зүүн ээлжлэн хөлөө өвдгөөр нь нугалан 90° өргөж өнцөг барих- хоёр хөлөө нугалан 90° өргөж аль болох удаан хугацаанд өнцөг барих г.мСурагчид гимнастикийн хананы тоогоор цуваа болж, дасгалыг цуварч гүйцэтгэнэ.

Гимнастикийн хана 4-6 ширхэг,

Шүгэл


“Биеийн тамирын багшийн ном-I” 2014. 13-14 дүгээр хуудас.

Гараа нугалан дүүжигнэх чадвар эзэмших

Эхлээд дөхүүлэх дасгалыг хийнэ. Үүнд:- гимнастикийн хананаас хоёр гараар дүүжигнэх- гимнастикийн хананаас баруун, зүүн гараар ээлжлэн дүүжигнэх г.м Дараа нь гимнастикийн хананд дүүжигнэсэн байдлаас багшийн тусламж-тайгаар биеэ өргөн, гараа нугалж 2-5 тоолоод бууна. Ингэж дүүжигнэн гараар өнцөг барих хугацааг аажмаар нэмж 10 сек хүргэнэ.

Гимнастикийн хана 4-6 ширхэг,

Шүгэл


Зөөврийн турник 2-4 ш

Дүүжигнэлтээс савах чадвараа хөгжүүлэх

Дүүжигнэлтээс хөлөө нугалан өнцөг барих, гараа нугалж дүүжигнэх чадварт тулгуурлан, сурагчид гимнастикийн хананд дүүжигнэн их биеэ эргүүлэх, хөлөө баруун, зүүн тал руу савах дасгалыг гүйцэтгэнэ. Сурагчид гимнастикийн хананы тоогоор цуваа болж, дасгалыг цуварч давтана.Дүүжигнэлтийн бүх дасгалыг нэг хичээл дээр сонговол хэрэглэгдэхүүн дутагдах учраас өөр сэдэвтэй нэгтгэж заах нь зүйтэй байна.

Гимнастикийн хана 4-6 ширхэг,ШүгэлМатрас 4-6 ширхэгЗөөврийн турник 2-4 ш

Саваатай болон дээстэй дасгалыг хосоор гүйцэтгэх чадвартай болох

- Энэ зорилтыг шийдвэрлэх эхний хичээл дээр өмнө нь эзэмшсэн саваа модтой ба богино дээстэй хийх биеийн ерөнхий хөжлийн дасгалаа сэргээн санаж, тус бүрд нь 3-4 удаа давтана.- Дараагийн хичээл дээр зөвхөн саваа модтой дасгалыг хосоороо хийхээр зохиомжлон өгнө. Хоёр сурагч дундаа нэг

Сурагч бүрийн тоогоор 150-200 см урттай дээс; 100-110 см урттай, 5-6 см диаметртэй саваа мод бэлтгэнэ. Хэрэв ийм тоогоор бэлтгэх боломжгүй бол хоёр сурагчийн дунд 1

саваа модыг барьж амьсгалын дасгал хийх, бөхийх, гэдийх, савааг гараас гарт дамжуулах, хөлөө саваан дээгүүр давуулж савах зэргээр гар, хөл, их биеийн үндсэн хөдөлгөөн оролцсон дасгалыг гүйцэтгэнэ. - Гурав ба дөрөвдүгээр хичээл дээр богино дээстэй дасгалыг хосоороо гүйцэтгэхээр зохиомжлон өгнө.

ширхэг байхаар тооцно.

700 - 800 г жинтэй хүндрүүлэгчтэй дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх

- Хүч гэж юу болох, хүчийг хөгжүүлэхийн тулд ямар дасгал хийвэл зохих вэ? зэрэг асуулт тавьж ярилцана. Сурагчдын нэрийг дуудаж хариулт авна. - Эндээс хүч бол ямар нэг ачааг өргөх, зөөхөд илүү хэрэгтэй учраас хүндрүүлэгчтэй дасгалыг хэрхэн гүйцэтгэхийг мэдэж авцгаая.- Охидод 700 г, хөвгүүдэд 800 г жинтэй хүндрүүлэгчийг тарааж өгнө. Энэ хэрэглэгдэхүүнийг тараах, хурааж тавих үйл ажилагааг эмх цэгцтэй зохион байгуулна.- Хүндрүүлэгчийн голоос атгаж барин дасгалыг гүйцэтгэхийг үзүүлнэ. Энэ цогц дасгалыг багш зохиож, сурагчид 1-2 удаа багшийг дуурайн гүйцэтгээд дараа нь бие дааж давтана.

Бат бөх даавуун материалаар 20х4 см хэмжээтэй уут оёж дотор нь элс хийгээд амыг битүүлж оён, 700-800 г жинтэй, урт нарийхан хүндрүүлэгч бэлтгэнэ. Нэг сурагчид ийм хүндрүүлэгч хоёр ширхэг байх хэрэгтэй.Хэрэв боломжтой бол 700-800 г жинтэй зориулалтын гантель ашиглана.

Үсэрч 180° эргэн, тэнцвэрээ хадгалж буух чадвартай болох

Хичээлийн эхний хэсэгт өвдөг, шагайн үеийг халаах дасгал заавал хийнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт:- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн урагш, хойш, баруун, зүүн тийш хөнгөн үсрэх – зүг бүрт 8 удаа- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч баруун, зүүн тал руу ээлжлэн (90°) эргэж тэнцвэрээ хадгалан зогсох- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч баруун тал руу эргэж (180°), эсрэг тал руу харан тэнцвэрээ хадгалан зогсох- Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч зүүн тал руу эргэж, эсрэг тал руу харан тэнцвэрээ хадгалан зогсох зэрэг дасгалыг нийтээрээ нэгэн зэрэг гүйцэтгэнэ. - Тэнцвэрээ хадгалан зогсож буйг мэдрүүлэхийн тулд сурагч бүр өөрийн хөлөө тойруулан жижиг тойргийг шохойгоор зурна. Үсэрч эргээд уг тойрог дотор буух ёстой.

Тэнцвэрээ хадгалан буух газраа тэмдэг-лэхэд зориулан 5 сурагчийн дунд 1 шохой өгнө.

Зарим үед багшийн нэрлэсэн дүрс, амьтны зураг, өнгийн хуудас, бөмбөг, спортын хэрэгсэл зэрэг рүү чиглэж үсрэх тул эдгээрийг тооцон бэлтгэнэ.

Жижиг тавцан дээр нэг хөлөөрөө зогсох чадвартай болох

Эхлээд шалан дээр нэг хөлөөр зогссон байдлаас доорх дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд :- гараа алдлан буулгах - 6х3 удаа- гараа ташаанд авч, үсрэхгүйгээр баруун

ба зүүн тийш эргэх – 4х2 удаа- баруун хөл дээрээс урагш ойрхон үсэрч

зүүн хөл дээр тэнцвэрээ хадгалан буух – 10 удаа.

Дараа нь 30-40 см өндөр гимнастикийн сандал дээр нэг хөлөөрөө аль болох удаан зогсох даалгавар өгнө. 4-5 сурагч нэг

30-40 см өндөртэй гимнастикийн урт сандал 3-4 ширхэг хэрэгтэй. Эсвэл 30-50 см өндөртэй, 30х30 см тавцан аль болох олныг бэлтгэж ашиглана.

“Биеийн тамирын багшийн ном-I” 2014.

сандал дээр гарч зогсоход дараагийн ээлжийн сурагчид хугацааг тоолж хэмжинэ. Нэг секундэд 1 тоо хэлнэ. Бүх дасгалыг баруун, зүүн хөл дээр ээлжлэн гүйцэтгэнэ.Хэрэв бололцоотой бол 30х30х30 см хэмжээтэй тавцан дээр нэг хөлөөр зогсох, нэг хөлөөс үсэрч нөгөө хөл дээрээ буух дасгалыг гүйцэтгэнэ.

15 дугаар хуудас.

Бие биенийхээ тэнцвэрийг алдагдуулах хөдөлгөөнт тоглоомоор тэнцвэрээ сайжруулах

- Гимнастикийн сандал дээр хоёр сурагч өөд өөдөөсөө харж алгаа нийлүүлэн зогссон байдлаас нэгнийхээ тэнцвэрийг алдагдуулан түлхэж сандлаас буулгах тоглоом зохиож тоглоно. - Жижиг тавцан болон гимнастикийн сандал дээр нэг хөлөө урагш өргөн хэр удаан зогсож байгааг шалгаруулах тоглоом тоглоно. - Урагш харж зогссон байдлаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч, бүтэн эргээд хоёр хөл дээр тэнцвэрээ хадгалан буух тоглоом тоглоно.

Эдгээр тоглоомд ашиглах гимнастикийн сандал, жижиг тавцан, шохой, өнгийн скоч, сурагчдын амжилтыг тэмдэглэх хуудас зэргийг бэлтгэнэ.

Шагайн тоглоомын талаар мэдээлэл солилцох мэдлэг эзэмших

- Сурагчид хос хосоороо болж, шагай няслах, морь уралдуулах, шагай шүүрэх тоглоомыг тоглоход юу анхаарах болон яаж тогловол хожих боломж их гарахыг бие биедээ ярьж өгнө. - Монголчуудын шагайгаар ìîðü óðàëäóóëàõ, øàãàй òààëöàõ тоглоомын дүрмийг бичсэн тараах материалыг сурагчдад өгч, бие даан уншуулна. - Шагайгаар ìîðü óðàëäóóëж буй болон шагай таалцаж, няслан тоглож буй зурж ирэх даалгавар өгнө. Зурсан зургийг үзэж ярилцана. - Нутаг орны онцлогтой шагайн тоглоомын талаар олж мэдсэн мэдээллээ бусаддаа ярина.

“Биеийн тамирын багшийн ном-I” 2014. 16 дугаар хуудас.

Нэг хөл дээр зогсож, гараар тулан шагай няслах, шүүрэхдасгалаар тэнцвэр ба хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлэх

- Шагай шүүрч тоглох тоглоомын дүрмийг багш танилцуулна. Сурагчид асууж ярилцаад, 4-6 хэсэгт хуваагдаж шагайг няслаж ба шүүрч тоглоно.Шагайгаар тоглох тоглоомд сурагчдыг идэвхжүүлэх, биеийн чанаруудыг хөгжүүлэх үүднээс:- баруун хөл дээр зогсож, зүүн гараар тулж тонгойсон байдлаас шагайг няслах- ийм байдлаас шагайг баруун гараар шүүрч хожилцох зэргээр тоглоно. Шагайг няслахдаа эхлээд шагайгаа тарааж шидчихээд, хаанаас няслахаа тооцоолоод тэр байрандаа очиж, бэлтгэх байдлаа аваад тоглоомын үйлдлийг гүйцэтгэнэ. Шагайг няслах ээлжээ хүлээж буй сурагчид хөлөө суллан амарч сууж болно.

Богийн шагай 100-аас цөөнгүй ширхэгШагай хаяхад зориулсан 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 4-6 ширхэг,

Шагай шүүрэх тоглоомын дүрмийг бичсэн тараах материал,

Шагай шүүрэхэд зориулсан сум буюу гинж 10-аас цөөнгүй ширхэг

Хагас сууж ба хөлөө солибож зогссон байдлаас

- Хагас болон явган суусан байдлаас тонгойж шагайг няслах, шүүрэх зэргээр тоглоно. Тоглох зохион байгуулалт нь

Дээрхийн адил хэрэглэгдэхүүн ашиглана.

бөхийж шагай няслах, шүүрэх дасгалаар уян чанар, хөдөлгөө-ний эвслийг хөгжүүлэх

дээрхтэй ижил байж болно. Үүнийг тоглохдоо шагайнуудыг хооронд нь 15-20 см зайтай цувруулан өрөөд хажууд нь явган суусан байдлаар урагш явж няслах байдлаар ч зохион байгуулж болно. Охид, хөвгүүд тусдаа тоглоно. - Уян чанар ба хөдөлгөөний эвслийг сайжруулах үүднээс хөлдөө зайтай зогссон байдлаас урагш тулж бөхийн шагайг няслана. Дараа нь хөлөө солибож зогссон байдлаас шагай няслаж тоглоно. Ингэж тоглож чадаж буй сурагчид энэ бэлтгэх байдлаас шагай шүүрч тоглоно.

Нясалсан шагайг хол явуулахгүйн тулд янз бүрийн хэмжээний хашлага бэлтгэж хэрэглэнэ.

Хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлаас дурын аргаар шагай няслах чадвараа сайжруулах

- Бие халаалтын үед гарын хуруунуудыг атгаж, тэнийлгэх, хооронд нь нийлүүлэн шахах, хурууг арагш дарж тэнийлгэх зэргээр шагай няслахад бэлтгэсэн дасгалыг хийнэ. - Хичээлийн үндсэн хэсэгт сурагчдыг 4-5 тоглогчтой хэсгүүдэд хуваана. Хэсэг бүр өөрийн шагай, дэвсгэртэй байна. - Сурагч бүр “нэг төө” зайд хоёр шагай өрж тавиад, доош харж хэвтсэн байдлаас тэдгээрийг онож 8-10 удаа няслана.- Хоёр хөлөө гадагш нугалан суусан байдлаас “хоёр төө” зайд өрж тавьсан шагайг 8-10 удаа няслана.- Тулж тонгойсон байдлаас “1-2 төө” зайд өрж тавьсан шагайг 8-10 удаа няслана.- Хэвтээ байдлаас шагайг эрхий хуруугаар өөр рүүгээ татаж няслана.- Хоёр хөлөө гадагш нугалан суусан байдлаас шагайг долоовор хуруугаар няслана.- Тулж тонгойсон байдлаас шагайг дунд хуруугаар няслана.Эдгээр даалгаврыг сурагч бүр заавал биелүүлнэ. Багш тэдний шагай няслахыг ажиглан, ямар байрлалаас болон аль хуруугаараа няслах чадвар нь доогуур байгааг илрүүлж, зөвлөгөө өгнө. - Түүнчлэн зарим сурагчийг ялган, хоцрогдож буй чадварыг сайжруулах дасгалыг өөр дэвсгэр дээр хийлгэнэ.


Шагайг орхиж шидэхэд зориулсан 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-8 ширхэг


Хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлаас янз бүрийн хөдөл-гөөн хийж, шагай няслан тоглож бие бялдраа хөгжүүлэх

Энэ зорилтыг хэд хэдэн хичээлээр шийдвэрлэнэ. Эхний хичээл дээр сурагчид шагай няслах талаар өмнөх мэдлэг, чадвараа сэргээсэн бол дараагийн хичээлээс эхлэн шагай няслаж тоглоно.- Багш өмнөх хичээл дээр хийсэн явцын үнэлгээнд тулгуурлан шагай няслах ойролцоо түвшинтэй сурагчдыг нэг хэсэгт хуваарилан, хэсэг бүрт өөр өөр аргаар шагай няслах даалгавар өгнө. Үүнд:- Зөвхөн хэвтээ ба суугаа байдлаас шагай няслан тоглоно.- Хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлыг хослуулан


1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-8 ширхэг

шагай няслаж тоглоно.- Шагайг няслахын өмнө алгаа хоёр удаа таших болон няслах үедээ толгойг бөхийлгөн эрүүг эгэмдээ хүргэх, шагай няслахгүй гараа алдлах гэх мэт нэмэлт хөдөлгөөн хийж тоглоно.- Эдгээр чадвар нилээд сайжирсан үед буюу энэ бүлэг сэдвийн сүүлчийн хичээл дээр “Ангийн аварга шалгаруулах шагайн тэмцээн” зохион байгуулна. Тэмцээнийг явуулахдаа 5-6 дэвсгэр (хэсэг) дээр сурагчдыг тэнцүү тоогоор хуваарилан тоглуулна. Нэг хэсэгт 100 шагай өгнө. Нэгдүгээр тойрогт хэсэг тус бүр аваргаа тодруулна. Тэдгээр шагайг дуустал няслахад сурагчид цуглуулсан шагайны тоогоор байр эзэлнэ. Хоёрдугаар тойрогт хэсгүүдээс 1-6 байр эзэлсэн сурагчид тус тусдаа нэг дэвсгэр дээр цугларан тоглоно. Өөрөөр хэлбэл, хэсэг бүрээс 1-р байр эзэлсэн сурагчид нэг дэвсгэр дээр, 2-р байр эзэлсэн нь мөн өөр дэвсгэр дээр г.м тоглож аваргаа шалгаруулна.

Хэсэг бүрээс шалгарсан сурагчид очиж байрлах дэвсгэрийн дугаарын бичсэн хаяг

Тэмцээний дүнгийн хуудас


Гуравдугаар ангид судлах “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүллээ.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Дасгал хөдөлгөөн бие эрхтэнд ямар ач холбогдолтой болохыг ойлгох- Нэг цуваанаас хоёр цуваанд жагсах чадвар эзэмших- Алжаал тайлах цогц дасгалыг сурч, ашигладаг болох- Гар, хөл, их биеийн хөдөлгөөн хосолсон шинэ дасгалыг сурах - Хосоороо сун-галтын дасгал гүйцэтгэх арга барил эзэмшиж, нөхөртөө туслах, аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох

- Тоолсон тоогоороо нэг эгнээнээс гурван эгнээнд шилжих чадвар эзэмших- Богино дээстэй, зөөлөн бөмбөгтэй цогц дасгалаар бие бялдраа хөгжүүлэх - Дүүжигнэлтээс хөлөө нугалан өргөж өнцөг барих чадвартай болох- Гараа нугалан дүүжигнэх чадвар эзэмших- Дүүжигнэлтээс савах чадвараа хөгжүүлэх- Шагайн тоглоо-мын талаар мэдээлэл солилцох чадвартай болох- Нэг хөл дээр зогсож, гараар тулан шагай няслах, шүүрэх

- Заал талбайн төв рүү хоёроор орох дадалтай болох - Саваа модтой, цацагтай цогц дасгалаар бие бялдраа хөгжүүлэх - Хагас сууж ба хөлөө солибож зогссон байдлаас бөхийж шагай няслах, шүүрэх дасгалаар уян чанар, хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлэх- Хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлаас дурын аргаар шагай няслах чадвараа сайжруулах- Хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлаас янз бүрийн хөдөлгөөн хийж, шагай няслан тоглож бие бялдраа

- Ангиараа цуваа жагсаалаар алхах чадвараа сайжруулах- 700 - 800 г жинтэй хүндрүүлэгчтэй дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх- Саваатай болон дээстэй дасгалыг хосоор гүйцэтгэх чадвартай болох- Үсэрч 180° эргэн, тэнцвэрээ хадгалж буух чадвартай болох- Жижиг тавцан дээр нэг хөлөөрөө зогсох чадвартай болох - Бие биенийхээ тэнцвэрийг алдаг-дуулах хөдөлгөөнт тоглоомоор тэнц-вэрээ сайжруулах

дасгалаар тэнцвэр ба хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлэх

хөгжүүлэх

Биеийн тамирын дасгал нь хүний бие эрхтэнд ямар нөлөө үзүүлэхийг ойлгуулахдаа дасгал хийх, тоглох үед хөлс гарах, амьсгаадах зэрэг өөрчлөлт гардаг талаар асуулт тавьж хүүхдээр яриулаарай. Багш нэг дасгалаар жишээ авч туршин хийлгэж болно. Энэ дасгал нь халууцах, амьсгалын тоог нэмэгдүүлэхүйц ачаалалтай байна.

Эрүүл мэндээ бэхжүүлэх, дасгалыг тогтмол хийж сурах, биеийн тамир спортод дуртай, зөв хандлагатай болгох талаас түлхүү анхаарч хичээлийн үйл ажиллагааг хөтлөн явуулна. Биед гарах өөрчлөлтийг гоо зүйн талаас болон хөдөлгөөний чанар хөгжих талаас нь энгийн үг хэллэгээр тайлбарлах, сурагчдаар харилцан яриулах, асуулт гаргах, хариулах зэргээр идвэхтэй аргуудыг ашиглана.

Алжаал тайлах жишээ дасгалыг багш урьдчилан зохиож бэлтгэнэ. Эдгээр дасгалыг ямар үед хийх, биеийн тодорхой нэг хэсгийг, эсвэл бие махбодыг бүхэлд нь сэргээх чиглэлтэй байх зэргийг анхаарч оновчтой сонгоорой. Сурагчдын өмнөх мэдлэг буюу хийж сурсан алжаал тайлах дасгалыг асууж, хамтран хийж, гүйцэтгэлийг ажиглан, алдааг засна. Алжаал тайлах дасгалын үр дүн, ач холбогдлыг хамтран, сурагчдын санал дээр тулгуурлан тодорхойлж болно.

Сурагчдад жагсаалын хувилбарыг эзэмшүүлэхдээ багш эхлээд командыг тайлбарлана. Жагсаалын хувилбарыг хөдөлгөөнийг хэсэгчлэн гүйцэтгүүлэхийн тулд завсарлагатай тоолох ба дараа нь тоог шууд хурдан тоолж хийлгэнэ. Нэг эгнээнээс гурван эгнээ жагсахад алхамын хэмжээг хэлж өгнө. Тоолсон тоогооороо урагш алхаж 3 эгнээ үүсгэхдээ зарим сурагч хэт том, зарим нь жижиг алхвал нэг шугамд эгнэж зогсох боломжгүйг бодитоор харуулаад, янз бүрийн тэмдэгт ашиглан дунд зэргийн алхамын хэмжээг тогтооно. Жагсаалын алхалтын техникийг сургахдаа гарын хөдөлгөөнийг тусад нь хийлгэж болно. Зөв гүйцэтгэлийг сайн, маш сайн гэх мэтээр урамшуулж, ахицыг үнэлэхэд анхаараарай.

“Дороо алхалтаас баруун, зүүн тийш эргэх” нь жагсаалын төрөл бүрийн хувилбарыг гүйцэтгэх үндэс болох учраас сурагч бүр нилээд нягт нямбай эзэмших шаардлагатай. Дороо алхалтаас баруун, зүүн тийш эргэхэд өгөх командыг эхлээд тайлбарлаж, үзүүлнэ. Биеэр эргэх талын эсрэг хөл газарт гишгэхэд “эргэ!” командыг өгнө. Жишээ нь: багш командлахдаа сурагчид дороо алхаж байх үед “баруун тийш” гэж уртаар дуудан анхааруулаад, түр зогсолт хийсний дараа “эргэ!” гэж тод огцом командлана. Уг командаар сурагч зүүн хөлөө газарт тавингуут баруун хөлөө баруун тийш 90° эргүүлэн тавьж, биеэрээ мөн адил эргээд зүүн хөлөө татан авчирч хавсран, дороо алхалтыг үргэлжлүүлнэ. Багш тоолж удирдана. Эхний удаад сурагч бүр өөртөө команд өгч, 1-2 гэж тоолон байрандаа баруун, зүүн тийш эргэж туршина. Хэд хэдэн удаа ингэж туршсны дараа багш ангиар нь цуваагаар жагсааж, дор нь алхуулан, баруун ба зүүн тийш эргүүлнэ. Аль нэг зүг рүү дараалан 3-4 эргэсний дараа өөр зүг рүү мөн 3-4 удаа эргэх командыг өгвөл зүгээр байдаг. Дороо алхалтаас баруун, зүүн тийш эргэх чадварыг бататгах шатанд сурагчдын чадварын түвшингээс хамааран доорх дасгалаас сонгон гүйцэтгүүлнэ. Үүнд:

- Сурагч өөрөө өөртөө команд өгч, дороо алхалтаас баруун ба зүүн тийш эргэх

- Сурагч бүр ганц ганцаараа дороо алхалтаас багшийн командаар зөвхөн баруун ба зөвхөн зүүн тийш эргэх

- Сурагч бүр ганц ганцаараа дороо алхалтаас багшийн командаар баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэх

- 8-10 сурагч дороо алхалтаас багшийн командаар баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэх

- 8-10 сурагч урагш алхалтаас дороо алхалтад шилжээд, багшийн командаар баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэх

- 10-20 сурагч дороо алхалтаас багшийн командаар баруун тийш эргээд, үргэлжлүүлэн урагш алхах

- Ангиараа дороо алхалтаас багшийн командаар баруун ба зүүн тийш ээлжлэн эргэх зэрэг болно.

Ангиараа цуваагаар алхах чадвар эзэмшүүлэхийн өмнө цуваа жагсаалын талаарх мэдлэгийг сэргээн сануулаарай. Үүний тулд биеийн тамирын заалны янз бүрийн байрлалд сурагчид цуваагаар жагсах даалгавар өгнө. Тухайлбал: багш заалны нэг талын нүүрийн шугам дээр очиж зогсоод “Эхний 8 сурагч энэ шугам дээр нэг цуваа болж зогсоорой” гэж хэлнэ. Заалны төвийн шугам дээр очингуут шугамыг зааж “ Үлдсэн охид энэ шугамын хоёр талд хоёр цуваа болж зогсоорой” гэх зэргээр тодорхой тооны сурагчдыг нэг ба хоёр цуваа болгож жагсаана. Дараа нь тэдгээр цуваа тус тусдаа жагсаалын алхаагаар алхана. Эцэст нь ангиараа цуваагаар алхана. Багш тоолж, командалж удирдана.

Гар, хөл, их биеийн үндсэн ба завсрын хөдөлгөөн орсон жишээ дасгалыг багш үзүүлж, тайлбарлаад сурагчдын саналаар дасгал нэмж цогц болгон хийлгэнэ. Багш хөгжмийн хэмнэл, дасгалын үйлдэл бүрийн мэдрэмжийг сурагчдад эзэмшүүлэхэд анхаарна. Ийм цогц дасгалыг саваатай, бөмбөгтэй, цацагтай, дээстэй гүйцэтгвэл илүү үр дүнтэй байх тул үүнийг ашиглаарай. Гар, хөл, их биеийн хөдөлгөөн зонхилсон биеийн ерөнхий хөгжлийн цогц дасгалыг зохиохдоо хөдөлгөөний зохицолдоог сайн анхаарна. Тухайлбал: үндсэн зогсолтоос саваа болон дээсээ урагш өргөн, хөлөө жийж суух нь тохиромж муутай байна. Тиймээс саваа болон дээсийг урагш өргөсөн зогсолтоос тулж суугаад, дараа нь хөлөө жийж суух нь арай хялбар байхыг тооцоорой.

Саваатай ба дээстэй дасгалыг нэг хичээл дээр ашиглавал хэрэглэгдэхүүний хүрэлцээг дээшлүүлэх сайн талтай. Өөрөөр хэлбэл, охид саваатай дасгалыг гүйцэтгэж байхад хөвгүүд дээстэй дасгалыг хийх байдлаар хичээлээ хэсгийн аргаар зохион байгуулаарай. Саваа болон дээсийг хураах, тарааж өгөхдөө сурагчдыг эмх замбараатай байлгах, эдгээр хэрэглэгдэхүүнийг цэгцтэй хураах дадал хэвшилтэй болгоход анхаарна. Хичээлд хэрэглэх саваа нь 100 см-ээс багагүй урт байх тул тэдгээрийг тусгай зориулалтын саванд босоогооор нь хийсэн байна. Сурагчид цуваа жагсаалаар очиж савнаас нэг нэг саваа авч, савааг босоогоор нь мөрлөн барих аргыг үзүүлж, хэвшүүлнэ. Савааг хураахдаа мөн адил аргаар авчирч саванд нь хийнэ. Дээсийг хэрхэн эвхэх, хураах аргыг мөн багш үзүүлж, сурагчид дуурайн дээсээ эвхэнэ. Эвхсэн дээсийг 2-4 сурагч буюу цувааны чиглүүлэгч сурагчид цуглуулан авч тавиур дээр хураана.

Саваатай болон дээстэй хийх биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгалыг зөв, цэвэрхэн гүйцэтгэж буй байдлыг ажиглан үнэлнэ.

Хосоороо сунгалтын дасгалыг гүйцэтгэхэд уян чанарын хөгжлийн түвшинг сурагч бүр дээр оношлох нь чухал юм. Учир нь: хосын нэг нь маш уян, нөгөө нь уян биш бол сунгалтын дасгалыг дээд далайцаар гүйцэтгэх боломж хязгаарлагдах болно. Иймээс уян хатны хувьд ойролцоо түвшинтэй сурагчдыг хос болгоно. Хосын нэг нь хөлөө жийж суусан байдалд нөгөө нь нуруун дээр нь дарах, өөд өөдөөс харж хөлөө жийж суусан байдлаас

өвдөг нугалахгүйгээр бие биенээ татах гэх мэтээр идэвхгүй дасгалыг гүйцэтгэх үед огцом бус хөдөлгөөнөөр, намалзах байдлаар хүчээ тохируулахыг анхааруулж, зөвлөөрэй.

Өндөр хөндлөвчөөс дүүжигнэн төрөл бүрийн дасгал хийх нь бага ангийн хүүхдийн гарын атгалтын хүчийг хөгжүүлж, эр зоригийн чанар төлөвшүүлэн, саад бэрхшээлийг даван туулах тэвчээртэй болоход нь сайнаар нөлөөлнө. Хөлөө шулуун өргөж дүүжигнэн өнцөг барих нь нилээд хэцүү учраас сурагчдыг чадварын түвшингээр нь 3 хэсэг болгож, өөр өөр дасгал гүйцэтгэхээр зохион байгуулаарай. Үүнд:- А хэсэгт тааруухан чадвартай сурагчид

- Б хэсэгт дунд зэргийн чадвартай сурагчид

- В хэсэгт өндөр чадвартай сурагчид хамрагдах бөгөөд тэд дүүжигнэлтээс барих өнцгийн хэмжээ, өнцөг барих хугацаа, хөдөлгөөний хүндрэл зэргээрээ ялгаатай дасгалыг гүйцэтгэхээр тооцоорой.

Гараа нугалан дүүжигнэх үед багшийн туслалцаа маш чухал. Гимнастикийн хананд дүүжигнэж буй сурагчийн хажууд багш зогсож, хоёр хөлийг нь тэвэрч, сурагч тохойгоо нугалан 90° орчим өнцөг үүсгэтэл өргөж өгнө. Гараа сайн чангалахыг сануулаад хөлийг тавих боловч холдож болохгүй. Хүүхэд гараа тавин, унаж болзошгүй тул хамгаалахад бэлэн байх хэрэгтэй. Дүүжигнэлтээс савалтын үед сурагчид бие биенээ хамгаалахаар хажууд нь зогсоогоорой.

Байрнаасаа хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч 180° эргэн тэнцвэрээ хадгалан зогсох чадвар эзэмшүүлэхдээ градус гэсэн ойлголтыг гуравдугаар ангийн сурагчид мэдэхгүй бол зүг чигийг ашиглан уг дасгалыг хийлгээрэй. Жишээ нь: “Бид одоо урагшаа харж зогсож байна, үсрээд хойшоо харж зогсоорой”. “Цонх руу харж зогсон байдлаас үсэрч эргэн хаалга руу харж зогсоно” гэх мэт. Түүнчлэн тоглоомын аргаар энэ дасгалыг гүйцэтгэж болно. Жишээ нь: талбайд 1х1 м хэмжээтэй дөрвөлжин зурж, төвд нь 1 сурагч зогсоно. Дөрвөлжин дүрсийн 4 талд тус бүр нэг сурагч зогсоно. Дүрсийн гадна зогсож буй сурагч төвд зогсож буй сурагчийн нэрийг дуудахад тэрээр үсэрч, нэрийг нь дуудсан сурагчийн зүг харж зогсох ёстой. Даалгаврыг богино хугацаанд гүйцэтгэж, дөрвөн зүг рүү зөв эргэсэн бөгөөд тэнцвэрээ алдалгүй зогссон сурагч хожино. Дөрвөлжин дүрсийн голд буй сурагч 4 удаа үсэрч эргээд өөр сурагчаар солигдоно.

Нэг хөл дээр зогсох болон үсрэлтээс нэг ба хоёр хөл дээр тэнцвэрээ хадгалан зогсох чадварын хувьд сурагчдад ялгаатай байдал ажиглагдана. Тиймээс хэн нь хэр тэнцвэртэй байгааг хэмжих аргуудыг хэрэглээрэй. Үүнд:

- Сурагчид багшийгаа даган 1 сек-д 1 тоо тоолж, тэнцвэрээ хадгалан зогсох хугацааг хэрхэн хэмжих баримжаа олж авна. Дараа нь сурагчид ээлжлэн нэг хөл дээрээ зогсох үед бусад нь ингэж тоолон, хэдэн сек тэнцвэрээ хадгалсаныг нь багшид хэлж тэмдэглүүлнэ.

- Гараа алдлан нэг хөл дээрээ зогссон байдлаас гараа нугалж, тэнийлгэнэ. Өргөсөн хөлөө буулгахгүйгээр гараа хэдэн удаа нугалж тэнийлгэснийг нь тоолно.

- Байрнаасаа үсэрч эргэн хоёр хөл дээр буухдаа яг зурсан тойрог дотор гишгэж буй эсэхийг харгалзана.

Эдгээр дасгалыг гүйцэтгэх үед сурагчдын тэнцвэрийн чадварын ялгаа харагдах тул багш та тэдний чадварт тохируулан ажиллахад хялбар болно. Нэг хөл дээр зогсох, үсэрч эргээд тэнцвэрээ хадгалан зогсох чадварыг нэгтгэж тэнцвэр хөгжүүлэх тоглоом зохиож

тоглуулаарай. Тоглоом тоглоход бага насны хүүхэд дасгалыг алдаатай гүйцэтгэх тохиолдол олон гардаг тул биеийн тэнцвэрээ хадгалахад гол анхаарлаа хандуулахын зэрэгцээ “яг ингэж гүйцэтгэ!” гэсэн даалгавар өгч хатуу мөрдүүлэх нь ашигтай.

Гуравдугаар ангийн сурагчдын тэнцвэрийн чадварыг “Нэг хөлөө шулуунаар урагш-доош өргөн, гараа алдалж, нөгөө хөл дээр зогсох” хугацаагаар үнэлж болно. Тэд энэ дасгалыг гүйцэтгэхдээ биеэр бага зэрэг ганхан хөдөлж болох боловч тулгуур хөлөө байрнаас нь хөдөлгөхгүй. Хэрэв тулгуур хөл байрнаасаа хөдөлбөл цаг зогсоно.

Хүндрүүлэгчтэй дасгалаар хүчийг хөгжүүлэхдээ багшийн номоо ашиглан дасгалаа сонгож болно. Тухайн улирлын төгсгөл сурагчдын гарын хүч хэр хөгжсөнийг үнэлнэ. Охид 700 г, хөвгүүд 800 г жинтэй хүндрүүлэгчийг хоёр гартаа барьж гараа алдлан зогссон байдлаас гараа мөрний түвшнээс доошлуулахгүйгээр нугалж тэнийлгэнэ. Үүнд:

10 удаа гараа нугалж тэнийлгэвэл – дээд түвшин буюу маш сайн8-9 удаа гараа нугалж тэнийлгэвэл – дунджаас дээгүүр түвшин буюу хангалттай6-7 удаа гараа нугалж тэнийлгэвэл – дундаж түвшин буюу сайжирч байгаа4-5 удаа гараа нугалж тэнийлгэвэл – дунджаас доогуур түвшин буюу анхаарах

шаардлагатай гэж үнэлнэ. Сурагч бүрийн энэ үнэлгээг эцэг эхэд нь мэдэгдвэл зохино.

Энэ ангийн өөр нэг суралцахуйн зорилт нь сурагчдын шагайгаар тоглох чадварыг хөгжүүлэхэд чиглэнэ. Шагайн тоглоом нь монгол айл бүр эртнээс нааш тоглож ирсэн үндэсний тоглоом боловч сүүлийн үед тоглох нь эрс цөөрч байгаа билээ. Иймээс биеийн тамирын хичээлээр энэ тоглоомыг сургах нь олон талын ач холбогдолтой. Шагай няслахдаа ихэвчлэн сууж нясалдаг нь бага насны хүүхдийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах учраас шагай няслах дасгалыг тусгайлан хийлгэж, янз бүрийн аргаар шагайг няслах эв дүйтэй болмогц хэвтээ, суугаа, зогсоо байдлаас шагай няслах дасгал өгнө. Ингэснээр идэвхтэй хөдөлгөөнийг ашиглан хүүхдийн бие бялдрыг хөгжүүлэх нөхцөл бүрдэх юм. Цөөн сурагч буюу 5-6 сурагч нэг дэвсгэр дээр шагай няслахаар хичээлээ зохион байгуулбал хүүхэд бүр шагай няслах боломж нэмэгдэнэ. Ганц том дэвсгэр дээр олон хүүхэд шагай нясалвал хүлээлт их үүсч, хичээлийн хөдөлгөөний нягтрал багасна.

Шагай няслах дасгал болон тоглоомын үед сурагч бүрийн чадварын ялгааг харгалзан өөр өөр даалгавар гүйцэтгүүлнэ. Үүнд:

- Ойрхон зай буюу “нэг төө” зайд өрж тавьсан шагайг няслах

- Дунд зэргийн зайд буюу “2-3 төө” зайд өрж тавьсан шагайг няслах

- Хол зайд буюу “5-6 төө” зайд өрж тавьсан шагайг няслах зэргээс сонгож няслахаар тооцож, сурагчдыг хуваарилна.

Түүнчлэн хичээл бүр дээр сурагчдын шагай няслах чадварыг хөгжүүлэх зорилгоор тоглуулна. Ингэж шагай няслаж тоглох явцад нь тэдний чадварын ялгаатай байдалд тохируулан:

- Тоглох шагайны тоог тогтоож өгөх

- Сурагч бүр 3 удаа няслах байдлаар ээлжлэн шагайг няслаж тоглох дүрэм хэрэглэх

- Шагай няслаж тоглох монгол наадгайн дүрмээр бус, өрж тавьсан шагайг ээлжлэн няслаж онох тоглоом тоглох

Суугаа, хэвтээ, босоо байдлаас болон нэмэлт хөдөлгөөн хийж шагайг няслах зэргээр тоглох агуулгыг баяжуулаарай. Гуравдугаар ангийн сурагчдын шагай няслах чадварыг үнэлэхдээ “Ангийн аварга шалгаруулах шагайн тэмцээн” зохион байгуулж, дээрх үйл ажиллагааг явуулж болно.

III анги


Хүрэх үр дүн: Янз бүрээр алхах чадвараа сайжруулан, 30 м зайд дээд хурдаар гүйх, 500 м зайг гүйж туулах чадвартай болох



Баг, бүлгээрээ өвдөг өндөр өргөж, том, жижиг алхаж ба гүйж тодорхой зайг туулах чадвартай болох

- Байрандаа өвдөг өндөр өргөж алхах- Өвдөг өндөр өргөн цуваагаар 15-20 м алхах- Өвдөг өндөр өргөн цуваагаар 20 м гүйх - Биеийн байрлал, гарын савалт зөв байхыг анхааруулж, алдааг засах- Алхамын хэмжээг том, жижиг болгон зохиомжлон алхаж, гүйх- Хол, ойр байрлуулсан тэмдэгт дээр гишгэн өвдөг өндөр өргөж гүйх.

Гүйлтийн зам бүхий биеийн тамирын гадаа талбай

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 22 дугаар хуудас

Нарийн зурвас дундуур хурдан алхдаг болох

- 5, 10, 15 см өргөнтэй хэд хэдэн зурвас байгуулна. - Талбайн нэг талаас 15 см өргөн зурвасаар алхаад, буцаж 10 см өргөн зурвасаар алхана. Дараа нь 5 см өргөн зурвасаар хурдтай алхана.- Сурагчид 2-3 цуваа болж 10 см өргөн зурвасаар уралдаж алхана.

Нарийн зурвас бай-гуулах урт тууз, шохой

Зураас дээгүүр гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхах чадвар эзэмших

- Гараа шулуун ба тохойгоор нугалан урагш-хойш савж зураас дээгүүр алхах- Багшийн нэрлэсэн гарын үндсэн ба завсрын хөдөлгөөнийг хийж өлмий дээр алхах- Гарын үндсэн хөдөлгөөнөөс өөрөө сонгон хийж, 9-15 м зайд өлмий, өсгий дээрээ алхах- Сурагчдын нэрлэсэн гарын янз бүрийн хөдөлгөөнийг хийж, том, жижиг алхах


Зураас дээгүүр вальс алхаагаар гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхаж чаддаг болох

“Вальс” гэж юу вэ? хэмээн асууж ярилцана. Энэ нь бүжгийн нэгэн төрөл болохыг хэлсэн сурагчийг урамшуулна. Вальс бүжиглэдэг болохын тулд эхлээд алхааг нь зөв сурах хэрэгцээтэйг тайлбарлана. Сурагчид дараах дасгалыг нийтээрээ нэгэн зэрэг багшийг дагаж гүйцэтгэнэ. Үүнд:- Гараа ташаанд авч, баруун хөлөө урдаа ялимгүй өргөсөн байдлаас 1 гэхэд баруун хөл дээр гишгэж, зүүн хөлөө бага зэрэг нугалан арагш өргөнө. 2 гэхэд бэлтгэх байдалд орно. 3 гэхэд баруун хөл дээр гишгэж, зүүн хөлөө бага зэрэг нугалан арагш өргөнө. Үүнийг байрандаа 8-10 удаа давтана. - Дараа нь зүүн хөлөө урдаа тавьж зогссон

Вальс алхааны хөдөлгөөнийг удаашруулж болон ердийн байдлаар харуулсан видео бичлэг бүхий CD, DVD

Компьютер, дэлгэц, LCD проектор, лазерын заагуур

Заал талбайн шугамнууд


байдлаас дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнийг байрандаа 8-10 удаа давтана. - Дасгалыг зөвхөн баруун юмуу зүүн хөлөөс эхлэн, урагш явж гүйцэтгэнэ. - Дасгалыг баруун, зүүн хөлөөр ээлжлэн урагш явж гүйцэтгэнэ. - Вальс алхаагаар байрандаа болон урагш явж чаддаг болсны дараа гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхуулна. Тухайлбал: - Гараа алдалж вальс алхаагаар алхах- Гараа нуруундаа үүрч вальс алхаагаар алхах - Нэг гараа урагш өргөн, нөгөө гараа алдлан вальс алхаагар алхах г.м- Гарын янз бүрийн хөдөлгөөн хийж вальс алхаж чаддаг болох үед нь зураас шугам дээгүүр алхуулна. Яг зураас дээр гишгэж алхахаас гадна зураасны хоёр талд гишгэж вальс алхаагаар алхуулна.

багшийн ном-III”, 2014. 24-25 дугаар хуудас

Чиглэлээ өөрчлөн хурдан алхах чадварыг хөгжүүлэх

- Тодорхой хурдаар алхана.- Тэмдэгт рүү болон багшийн заасан чиглэл рүү чиглэлээ өөрчлөн алхана.- Чиглэлээ өөрчлөн алхаж буй сурагчийг ажиглан, багшийн үзүүлэлт, тайлбартай харьцуулна.

Гарын доорх мате-риалаар хийсэн жижиг тэмдэгтүүд,“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 23 дугаар хуудас

Янз бүрийн чиглэлд хурдтай гүйх чадвар эзэмших

- Сагсан бөмбөгийн талбайн төвийн ба торгуулийн тойргийг тойрч гүйх- Хооронд нь 10 м зайтай байрлуулсан хоёр тэмдэгтийн хооронд нааш-цааш гүйх- Гурвалжин, дөрвөлжин дүрс үүсгэж гүйх- Гүйх чиглэлээ өөрчлөхдөө гүйлтийн хурдаа сааруулахгүй байхыг хичээх- Чиглэл өөрчлөгдөхөд хурдаа хадгалахыг анхааруулах- Тэмдэгт болон багшийн заасан чиглэлд чиглэлээ өөрчлөн хурдтай гүйх- Бусдынхаа гүйлтийг ажиглан чиглэл өөрчлөгдөхөд тэнцвэр ба хурдаа хадгалаж буй эсэхийг ярилцах- Ажиглалтаас үүссэн төсөөллөө биеэр туршиж үзэх.

Дарцаг, бортого, шон зэрэг тэмдэгтүүд


Санамсаргүй дохиог ойлгож, уг дохиогоор ойрхон зайд хурдтай гүйх чадвартай болох

- Санамсаргүй дохио гэдэг нь ямар дохио болох, юунд хэрэглэх зэргийг тайл-барлана. Дараа нь санамсаргүй дохиогоор гүйх дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд: - Багш алгаа ташихад урагш 10 м гүйнэ. Шүгэл дуугарвал дороо хурдтай гүйнэ. Энэ хоёр дохиог багш сонгож өгнө. - “Өдөр, шөнө” тоглоом тоглоно.- Багшийн гараараа заасан чиглэл рүү хурдтай гүйж шилжинэ.

Гүйх зайг тэмдэглэх жижиг хэрэгслүүд

Шүгэл


Гимнастикийн сандал дээр тавьсан саадыг давж алхан, гүйж тэнцвэрээ

- Гимнастикийн нэг сандал (3-4 м урт) дээр тавьсан 3 ширхэг жижиг бөмбөгийг давж алхах- Гимнастикийн нэг сандал дээгүүр дунд зэргийн хурдаар гүйх

Гимнастикийн сандал 5-6 ширхэг

Сул хийтэй том бөмбөг 10 ширхэг

хөгжүүлэх - Цувруулан байрлуулсан гимнастикийн хоёр сандал дээгүүр дунд зэргийн хурдаар гүйх- Цувруулан байрлуулсан гимнастикийн хоёр сандал дээр, хооронд нь 50-60 см зайтай байрлуулсан жижиг шоог давж дунд зэргийн хурдтай гүйх- Гимнастикийн нэг сандал дээр, хооронд нь 100 см зайтай байрлуулсан том бөмбөгийг давж дунд зэргийн хурдаар гүйх

Жижиг шоо, жижиг бөмбөг 20 ширхэг

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 26-27 дугаар хуудас

10 см өргөн зураас дээгүүр хурдтай гүйх чадвар эзэмших

- Нэг шугам дээр гишгэж гүйх нь хурдан гүйхэд чухал нөлөөтэй болохыг тайлбарлах- Заалны нүүрийн ба хажуугийн шугам дээр гишгэж дунд зэргийн хурдтай гүйх- Зэрэгцүүлэн байрлуулсан 10 см өргөн зураас дээгүүр хурдтай гүйж уралдах- 10 см өргөн зураас дээгүүр хурдтай гүйх тоглоом тоглох

Биеийн тамирын заалны шугамууд

Нарийн зурвас байгуулах урт тууз, шохой

Тус тусын замаар 30 м зайд хурдтай гүйж чаддаг болох

- Гүйх зайг 20 м, 25 м, 30 м болгох байдлаар уртасгаж, сурагчид өөртөө дохио өгөн, аль болох хурдтай гүйх- Багшийн шүглийн дохиогоор 30 м зайд уралдаж гүйх- 30 м зайд 3-4 удаа давтан гүйх

Гүйлтийн 3-4 зам бүхий биеийн тами-рын талбайШүгэлГараа, барианы шугам

Уралдаж гүйх тоглоомоор хурд, тэсвэрийг хөгжүүлж, өөрийгөө дайчлах, багаар ажиллах чадвар төлөвшүүлэх

- Тоглоом бүрийн дүрмийг эхлээд танилцуулна. Тоглоход шаардагдах талбайг багш сурагчид хамтран байгуулна. - 3х30 м буухиа гүйлтийг тоглоом хэлбэрээр зохион байгуулах- 1 минутын турш хөөцөлдөн гүйж тоглох- Сурагчдын мэддэг тоглоомын дүрмийг тэднээр яриулан, тэдгээр тоглоомоос сонгож тоглох- Тавьсан тэмдэгтийг тойрч ба сүлжин гүйж тоглох- Тоглоом бүрийг дүгнэж ярилцана. Тэргүүн байранд шалгарсан баг, сурагчийг үнэлгээ өгнө.

Гүйлт бүхий тоглоо-мын цуглуулга

Бортого, шон, бөмбөг, шоо гэх мэт тэмдэгтүүд

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 28-29 дүгээр хуудас

Үнэлгээний хуудас

Алхаа, гүйлтийг хослуулан 500 м зайг туулах чадвартай болох

Суралцахуйн энэ зорилтыг 3-4 хичээлээр хэрэгжүүлбэл зохино. Хичээлийн эхний хэсэгт бие халаахдаа алхаа ба гүйлтийг хослуулан 200-300 м гүйнэ. Дараа нь тойргоор зогсож амьсгалын ба сунгалтын дасгал, төрөл бүрийн савалт гүйцэтгэнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт доорх дасгалаас сонгож ашиглаарай. Үүнд:- Биеийн тамирын талбайн шулуун замд зөөлөн буюу дунд зэргийн хурдтай гүйгээд, тойрог замд нь алхах байдлаар 2-3 тойрно.- 50 м зайд нэлээд өндөр хурдтай гүйгээд, 50 м зөөлөн гүйж, 400-500 м зайг туулна.- 100 м дунд зэргийн хурдтай гүйгээд, 50 м алхах юмуу зөөлөн гүйлтийг 3-4 удаа давтана.

Гүйлтийн тойрог зам бүхий биеийн тамирын талбай

Гараанаас гаргах шүгэл

Гүйх ба алхах зайг тэмдэглэх тэмдэгтүүд

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 29 дүгээр хуудас


Гуравдугаар ангид судлах “Алхалт, гүйлт” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад туслах үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн доор үзүүллээ.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Баг, бүлгээрээ өвдөг өндөр өргөж, том, жижиг алхаж ба гүйж тодорхой зайг туулах чадвартай болох- Нарийн зурвас дундуур хурдан алхдаг болох - Зураас дээгүүр гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхах чадвар эзэмших- Чиглэлээ өөрчлөн алхах чадвараа хөгжүүлэх- 30 м зайд 3-4 удаа давтан гүйж чаддаг болох

- Зураас дээгүүр вальс алхаагаар гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхаж чаддаг болох- Янз бүрийн чиглэлд хурдтай гүйх чадвар эзэмших- 10 см өргөн зураас дээгүүр хурдтай гүйх чадвар эзэмших

- Янз бүрийн чиглэлд хурдтай гүйх чадвараа хөгжүүлэх- Гимнастикийн сандал дээр тавь-сан саадыг давж алхан, гүйж тэнц-вэрээ хөгжүүлэх - Гүйлт бүхий тоглоом тоглох

- Тус тусын замаар 30 м зайд хурдтай гүйх чадвараа хөгжүүлэх- Уралдаж гүйх тоглоомоор хурд, тэсвэрийг хөгжүүлж, өөрийгөө дайчлах, хамтран ажиллах чадвар төлөвшүүлэх- Алхаа, гүйлтийг хослуулан 500 м зайг туулах чадвар-тай болох

Хурдтай алхах ба гүйх явцад чиглэлээ өөрчлөхдөө хурдаа сааруулахгүй хадгалж гүйх талаар анхаарч, тайлбарлана. Хүүхэд бүрийн төсөөлөл, чадварыг харгалзан дасгалыг ялгаатай өгөөрэй.

Өмнөх ангид эзэмшсэн өвдөг өндөр өргөж байрандаа алхах, гүйх чадвар дээр тулгуурлан шилжилт нэмж орно. Өвдөг өндөр өргөж, урагш, хажуу тийш шилжих зэргээр чиглэлээ өөрчлөн гүйнэ. Биеийн байрлал гар, хөлийн хосолсон хөдөлгөөнд анхаарч үнэлгээ боловсруулж болох юм.

Сурагчид гараа алдалж алхах, гараараа тэнцвэрээ олж алхах, гүйх маягаар гараа урагш-хойш савж дороо алхах зэрэг дасгалыг гүйцэтгэх нь спорт алхаа, гүйлтийн үед хөлөө нэг шугаманд гишгэж, гарын идэвхтэй хөдөлгөөнөөр хурдан гүйх чадварт сургана.

Саад давж гүйлгэснээр хүүхэд өвдгөө нугалж, өргөн гүйх нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Иймээс хэд хэдэн жижиг саадыг давж гүйх дасгалыг хичээл бүр дээр ашигаласан ч болно. Жижиг саад нь 20-25 см өндөртэй байвал тохиромжтой. Хэтэрхий намхан саад байвал хүүхэд өвдгөө өндөр өргөх шаардлага гарахгүй байж болох талтай. Гүйхдээ сааданд хүрэхгүй байхыг анхааруулаарай.

Өлмий, өсгий дээр алхахдаа тэнцвэрээ хадгалан, тогтоосон зайг заавал туулах шаардлага тавина. Энэ дасгалыг хичээл бүр дээр хийлгэж болно. Зөвхөн өсгий дээр юмуу өлмий дээр алхаж уралдах үед дүрмийг зөрчиж өсгий дээр алхвал, өлмий газар хүрвэл тогтоосон зайг туулсан хугацаан дээр нэг секунд нэмнэ гэх мэтээр дүрэм зохиож тоглуулна.

Санамсаргүй дохио нь гүйлт ба алхаанд бараг хэрэглэгддэггүй. Учир нь багшийн өгсөн дохиогоор хийх хөдөлгөөн нь мэдэгдэж байдаг буюу дохио өгмөгц гүйж эхлэх нь ойлгомжтой байдаг. Гэхдээ гуравдугаар ангийн сурагчдын хариу үйлдлийн хурдыг сайжруулахдаа санамсаргүй 2-3 дохионоос аль нэгийг нь сонгоод гүйж эхлэх дасгал, тоглоомыг ашиглах хэрэгтэй. Багш тоон, үгэн, төрөл бүрийн дохионы хувилбарыг өмнөх агуулгатай холбон өгнө.

Багшийн дохиогоор болон өөртөө дохио өгч 30 м зайд давтан гүйхдээ давталт бүрийн хооронд 3 минутаас багагүй хугацаанд идэвхтэй амарна. Ачаалал тохирч байгаа эсэхийг багш байнга хянаж, давтан гүйлт хийлгэнэ.

30 м зайд гүйсэн амжилтыг хэмжээсжүүлэн, үнэлгээ боловсруулж сурагчдыг үнэлбэл тэд өөртөө хяналт тавих арга барил эзэмшиж, өөрийгөө дайчлах, өөрийгөө үнэлэх чадвартай болно.

Гүйж тоглох тоглоомын дүрмийг багш сурагчид хамтран боловсруулж тоглоно. Чөлөөт цагаараа хамтран тоглох боломжтой тоглоом сонгоорой. Сурагчдын саналаар дүрэм болон тоглоомын зарим үйлдлийг өөрчилж болно. Вальс алхааг сургахдаа:

- Багшийн бие цэх, нүүрэндээ инээмсэглэл тодруулж, яг л бүжиглэж буй мэтээр үзүүлбэл сурагчдад сонирхолтой байх болно. Хэрэв та ингэж үзүүлэх боломжгүй бол вальс алхааны видео бичлэг ашиглаарай.

- Вальс алхааг тааруухан үзүүлбэл сурагчдад буруу төсөөлөл тогтоно.- Вальс алхааг сурч буй эхний үед “нэг, хоёр, гурав” гэж тод тоолоод түр зогсоц

хийгээд дахин “нэг, хоёр, гурав” гэж тод тоолох байдлаар бүжгийн хөдөлгөөний темп оруулж тоолоорой.

- Дараа нь сурагчид алхааг шууд үргэлжлүүлэх чадвартай болсон тохиолдолд түр зогсоцгүйгээр тоолно. Тоолохгүйгээр алгаа таших, тоотой зэрэгцүүлэн алгаа таших зэргээр темпийг удирдаарай.

- Гарын хөдөлгөөнтэй вальс алхахдаа баруун хөл урд байх үед зүүн гар урагш өргөхийг сануулж, дагуулж хийлгэнэ.

Алхаа ба гүйлтийг хослуулан 500 м зайг туулах чадвар эзэмших нь бага насны хүүхдийн сэтгэл зүйд тийм ч таатай биш учраас багш тэднийг зоригжуулах, урамшуулах аргыг өргөн хэрэглэх шаардлагатай. Тогтоосон зайд хүчээ зөв хуваарилж гүйхийг зөвлөөрэй.

“Алхаа, гүйлт” бүлэг сэдвийн үнэлгээ

Суралцахуйн зорилт Үнэлгээний даалгавар ба шалгуур

15 см өргөнтэй зурвас дундуур хурдан алхаж чаддаг болох

- Зураас дээгүүр тэнцвэрээ хадгалан, гараа нугалан савж, хурдан алхаж богино хугацаанд зайг туулах - Зураасны гадна гишгэвэл – хангалтгүй- Гараа нугалан савж, зураасны гадна гишгэлгүй зайг туулбал - хангалттай

30 м зайд чигээрээ хурдтай гүйж чаддаг болох

- Багшийн дохиогоор гүйнэ- Зайг аль болох богино хугацаанд туулах- Зөвхөн чигээрээ гүйх- Чиглэлээ өөрчлөн, бусдад саад болохоор гүйвэл гүйлтийг

тооцохгүй байхАлхаа, гүйлтийг хослуулан 500 м зайг туулах чадвартай болох

- Алхахгүйгээр гүйж 500 м зайг туулбал – маш сайн- Бага зэрэг алхаж, ихэнх зайг гүйж туулбал – хангалттай- Ихэнх зайг алхаж туулбал – анхаарах шаардлагатай

III анги


Хүрэх үр дүн: Хол ба өндөр үсрэх, үсрэлтэн дунд эргэх чадварыг хөгжүүлж, үсэрч харайх хөдөлгөөнт тоглоомоор хамтран тоглодог болох



Үсрэлтийн дасгалын ач холбогдлыг ойлгох

- Багш үсрэлт, харайлтын дасгалыг биeчлэн хийж үзүүлнэ.

- Сурагчдыг дагуулж хийлгэнэ.- Биeийн ямар булчинд ачаалал өгч

байгаа эсэхийг харилцан ярилцаж, дүн шинжилгээ хийнэ.

- Үсрэлтийн дасгалын ач холбогдлыг тайлбарлана.

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 30, 31-р хуудасХүний биeийн булчин-гийн бүтцийг харуул-сан үзүүлэн Видeо бичлэг

Үсрэлт, харайлт бүхий хөдөлгөөнт тоглоомыг ялгаж мэдэх

- Ихэвчлэн үсрэх дасгал орсон тоглоомын жишээг үзүүлэх

- Үсрэх, харайх үйлдэл орсон мэддэг тоглоомоо хоорондоо ярилцах

- Гүйх, шидэх тоглоомын ялгааг хэлэлцэх

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 30, 31-р хуудасТоглоомын жишээ үзүүлэн

Дээш ба урагш үсрэх дасгалыг ойлгох

- Урагш, дээш, доош чиглэлд үсэрч, харайж буй зураг, үзүүлэн бэлтгэн ирж тайлбарлах

- Ямар ялгаа байгааг асууж ярилцах- Үсрэх чиглэлийн аль нь өндөр ба хол

үсрэх тохиромжтойг батлах

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 32-р хуудас

Байрнаас нэг ба хоёр хөлөөр түлхэн уртад харайх чадвартай болох

- Байрнаас уртын харайлтыг давтах- Нэг хөл дээр тулж зогсон савалт хийх,

тэнцвэрээ хадгалах- Байрнаас нэг хөлөөр түлхэн харайж,

хоёр хөл дээр буух- Байрнаас баруун, зүүн хөл дээрээ

ээлжлэн түлхэж харайх- Хоёр ба нэг хөлөөс байрнаас уртад

харайхын ялгааг ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 30, 31-р хуудасШохой, метр, матрас,

Уртад 8-10 м зайнаас гүйж харайх чадвартай болох

- 8 м зайнаас зөөлөн гүйлтээс уртад хөл нугалж ба дурын аргаар харайх

- Зөөлөн гүйлтийн зайг 10 м хүртэл нэмэгдүүлж харайх

- 8 м зайнаас хурдтай гүйлтээс уртад хөл нугалж ба дурын харайх

- Хурдтай гүйлтийн зайг 10 м хүртэл нэмэгдүүлж харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 33, 34-р хуудасУртын харайлтын талбай, матрас, түлхэлтийн вандан, метр, шохой

Олс дээс, резин, бөмбөг ашиглан үсрэх цогц дасгал гүйцэтгэх чадвартай болох

- Олстой хийх дасгалууд- Бөмбөгтөй хийх дасгалууд- Резинтэй хийх дасгалууд- Олс дээс, резин, бөмбөг

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 35-37-р хуудасОлс дээс, резин, бөмбөг

Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж, 50-60 см өндөр саадыг давах арга эзэмших

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн 20 см өндөр саадыг давж харайх

- Нэг алхамаас нэг хөлөөр түлхэн 30 см өндөр саадыг давж харайх

- 2-3 алхамаас нэг хөлөөр түлхэн 30-40 см өндөр саадыг давж харайх

- 3-4 алхамаас зөөлөн ба хурдтай гүйж 50-60 см өндөр саадыг давж харайх

- Дээрх аргуудын аль нь хэнд амархан, эсвэл хүндрэлтэй буйг ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 32, 33-р хуудасШохой, наалддаг өнгийн тууз, метр, тэмдэгт

Өндөр тавцан дээр зогсоод үсэрч эргэх чадвартай болох

- 40 см өндөр тавцангаас үсэрч 900 эргэж буух

- Дээрх дасгалыг баруун, зүүн гар тийшээ


ээлжлэн хийх- 30 см өндөр тавцангаас үсэрч 1800 эргэж

буух- 20 см өндөр тавцангаас үсэрч эргэж буух

20-40 см хүртэл өндөртэй тавцангууд, матрас

Ойрхон зайнаас гүйж аль болох уртад хол харайж үзүүлэх

- 4-5 м зайнаас зөөлөн гүйлтээс уртад хөл нугалж ба дурын аргаар харайх

- Зөөлөн гүйлтийн зайг 8 м хүртэл нэмэгдүүлж харайх

- 6 м зайнаас хурдтай гүйлтээс уртад хөл нугалж ба дурын харайх

- Хурдтай гүйлтийн зайг 8 м хүртэл нэмэгдүүлж харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 34,35-р хуудасУртын харайлтын талбай, матрас, түлхэлтийн вандан, метр, шохой

160-190 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд үсэрч хүрэх чадвартай болох

- 3-4 алхамаас гүйж, хоёр хөлөөр түлхэн, өндөрт дүүжилсэн зүйлд хоёр гараар хүрэх

- Гүйлтийн алхамыг 8 хүртэл нэмэгдүүлэх- Гүйлтээс баруун, зүүн хөлөөр ээлжлэн

түлхэж үсрэх- 3-4 алхмаас гүйж нэг хөлөөр түлхэн,

өндөрт дүүжилсэн зүйлд нэг гараар хүрэх- Гүйлтийн алхамыг 8 хүртэл нэмэгдүүлэх

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 33,34-р хуудасБогино олс, дээс, цагрираг, волейболын шон, урт дээс, олс, жижиг бөмбөг, тэмдэгт

Олс дээс, резин, бөмбөг ашиглан багаараа үсэрч тоглох

- Хүүхэд бүр өөрийн хүссэн хэрэгсэлээ сонгох

- Ямар өндөрт олс, дээс, резинээ татахаа ярилцан тохирох

- Бөмбөг хоорондын зайг тохируулахаа ярилцах

- Багшийн тусламжтай үсрэх аргаа сонгох- Хэрэгсэлээ солилцон үсэрч, харайж

тоглох

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 35-37-р хуудасОлс дээс, резин, бөмбөг, метр, шохой, тэмдэгт

Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж 50-60 см өндөр саадыг давж харайх чадвартай болох

- Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн, 40-50 см өндөр саад дээгүүр хажуугаараа хөлөө нугалан харайх

- Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн “хөл нугалж” урагш харан 60 см хүртэл саадыг давж харайх

- Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн 50-60 см өндөр 5 см нарийнтай саад дээгүүр хөл нугалж харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 38-р хуудас. 40-50 см өндөр сандал, 5 см өргөнтэй 20-30 см өндөрт татсан дээс, саваа модоор бэлт-гэсэн саад, матрас



1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улиралҮсрэлт, харайлт бүхий хөдөлгөөнт тоглоомыг ялгаж мэдэх

Үсрэлтийн дасгалын ач холбогдлыг ойлгох

Дээш ба урагш үсрэх дасгалыг ойлгох

Олс дээс, резин, бөмбөг ашиглан үсрэх цогц дасгал гүйцэтгэх

Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж 50-60 см өндөр саадыг давах арга эзэмших

- Байрнаас нэг ба хоёр хөлөөр түлхэн уртад харайх- Өндөр тавцан дээр зогсоод үсэрч эргэх

8-10 м зайнаас гүйж уртад харайх

Багаараа олс дээс, резин, бөмбөг

- Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж 50-60 см өндөр саадыг давж

160-190 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд

- Ойрхон зайнаас гүйж аль болох уртад харайж

ашиглан үсэрч тоглох

харайх- Үсрэлт, харайлт бүхий хөдөлгөөнт тоглоом тоглох

үсэрч хүрэх үзүүлэх- Багаараа олс дээс, резин, бөмбөг ашиглан үсэрч тоглох

Гуравдугаар ангид үсрэлт, харайлтын дасгалууд ямар ач хобогдолтойг ойлгох, мэдлэгээ хэрэглэх чадварыг эзэмшүүлэхэд анхаарна. Үсрэлт, харайлтын дасгалыг хөдөлгөөний (биеийн) чанарыг хөгжүүлэх талаас, эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлөх талаас, ахуй амьдралд хэрэглэх талаас ач холбогдлыг тодотгон ярилцах боломжтой.

“Байрнаас нэг ба хоёр хөлөөр түлхэн уртад харайх чадвар эзэмших” суралцахуйн зорилтыг өмнөх ангийн байрнаас уртад харайх мэдлэг, чадвар дээр тулгуурлан хэрэгжүүлэх боломжтой. Харин нэг хөлөөс түлхэн байрнаас уртад харайх нь харьцангуй шинээр эзэмших чадвар гэж үзэн нэг хөл дээр тулж зогсоод, гарын савалт хийх үйлдлээс эхлэн эв дүйг хөгжүүлэх боломжтой. Нэг хөлөөс түлхэн үсрээд, хоёр хөл дээр буух ба матрас ашиглана. Баруун, зүүн хөл дээр ээлжлэн хийлгэнэ.

“8-10 м зайнаас гүйж уртад харайх чадвартай болох” суралцахуйн зорилтын хүрээнд хөл нугалж харайх чадварыг сайжруулахад анхаарах бөгөөд тухайн хүүхэд өөрийн саналаар нисэлтийн үед хөлөө солбих, хотойх, хажуулдаж харайх зэрэг үйлдэл хийхийг үгүйсгэх хэрэггүй юм. Хамгийн гол нь суралцахуйн зорилтод дурьдсан зайнаас гүйж уртад харайх чадварыг сайжруулахад чиглэнэ. Гүйх зайг хүүхэд бүрийн чадварт тохируулан 8, 9, 10 м гэх мэтээр ялгаатай тогтоож, гүйх хурдаа тохируулахыг зөвлөөрэй. Түлхэлтийн цэгийг нарийн тогтоох шаардлагагүй. “80 см өргөн зурвасыг давж харайх чадвартай болох” гэсэн зорилтыг шийдвэрлэж болно. Хүүхэд бүрээр дасгал хийлгэж үзвэл сайн хэрэг. Эндээс 80 см өргөнтэй зурвасыг ямар аргаар давж харайх нь хэнд илүү амар байгааг олж харах боломжтой. Багш та өөр хувилбарыг боловсруулж хичээлдээ ашиглаарай. Үсрээд буух үйлдлээ зөв хийх, аюул осолгүй байдлыг сайн хангаж ажиллахыг анхаарна.

“Гүйлтээс үсэрч өндөрт дүүжилсэн зүйлд хүрэх эв дүйтэй болох” зорилтын хүрээнд хоёр ба нэг хөлөөс түлхэн үсрэх, гүйлтийн алхамаа тохируулах, эгц дээш үсэрч сурахад анхаарч, эдгээр хөдөлгөөнийг хослуулан хийх эв дүйг сайжруулах хэрэгтэй болно.

Өндөрт дүүжлэх зүйлийн өндрийн хэмжээг хүүхдийн чадварт тохируулан багш та тохируулаарай. Үсрээд, хоёр гараар ба нэг гараар дүүжилсэн зүйлд хүрэх нь эв дүй шаардана гэж үзэж дасгалуудыг сонгосон. Хэт хөнгөн болон хүнд бол хувирган өөрчлөх боломжтой. Сагсан бөмбөгийн цагариг, волейболын тор зэргээс богино олс, дээсээр жижиг цагариг, бөмбөг уяж дүүжлэх зүйлээ бэлтгэж болно.

“Олс дээс, резин, бөмбөг ашиглан үсэрч тоглох” суралцахуйн зорилт нь олон төрлийн хэрэгсэл ашиглах учир өндрийн хэмжээг тохируулах, бөмбөг давж үсрэхдээ хоорондын зайг өөрчлөх талаар сурагчдын санал дээр үндэслэн хамтран ажиллана. Хүүхэд бүр өөр өөрийн чадварт тохирсон болон ахадсан саналыг хэлж болох юм. Иймээс багш та гол чиглүүлэгч учраас хүүхэд бүрийн чадварт тохируулан туслалцаа, дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй. Бөмбөгөн дээр гишгэх тохиолдол гарч болзошгүй тул аюулгүй байдалд анхаарна. Волейболын бөмбөг байх ба бөмбөгийг өнхрүүлэхгүй тогтоох жижиг суурь тэмдэг ашиглана. Хүүхэд бүр хэрэгсэл тус бүр дээр үсэрч тоглох боломжийг хангах хэрэгтэй юм.

“Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж өндөр саадыг давах аргаас сурах” зорилтын хүрээнд өндөрт харайх бэлтгэлийг хангах үр дүн гарч ирнэ. Саадыг гарын доорх материалаар хийж

аюулгүй байдлыг сайн хангана. Саадыг давж үсрээд буух хэсэгт матрас заавал ашиглана. Олс дээс ашиглах бол хүүхэд тээглэж унахааргүй байхаар, саваа модыг өндрийн харайлтын хөндлөвч шиг унахаар тогтоосон байх гэх мэт. Саадны өндрийн хэмжээг багш та өөрчлөн тохируулж болно.

“Өндөр тавцан дээр зогсоод үсэрч эргэх чадвар эзэмших” зорилтын хүрээнд тавцангаас үсэрч буух чиглэл чухал юм. Урагш харсан чигтээ үсэрч буугаад 900 эргэх бол тавцан руу хажуу талаар харж бууна гэсэн үг. Үсрээд баруун болон зүүн гар тал руугаа эргэхийг багш хэлж өгөх ба сурагчид өөрсдөө сонгож болно. Эргэлтийн өнцөг нэмэгдэх тусам тавцанг багасгаж байгааг багш та анзаараарай. Энэ нь нам өндрөөс үсэрч буугаад, олон эргэлт хийхэд амар байх гэж тооцоолсон болно. Тавцангийн өндрийг багш та өөрчлөн тухайн ангийнхаа сурагчдын чадварт тохируулан хийж болно.

III анги


Хүрэх үр дүн: Янз бүрийн хэрэгслийг хол ба оновчтой шидэх чадвараа хөгжүүлэх



Янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй шидэх хэрэгслийг таних

Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар зэрэг шидэх хэрэгслүүдийг тараан өгч хэрхэн нэрлэх, ямар хэмжээтэй болохыг асууж ярилцана.

Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар “Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 40-р хуудас

Янз бүрийн хэрэгслийг барих

ба шидэх аргуудаас мэдэх

Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар зэрэг шидэх хэрэгслийг тараан өгч, хэрэглэл тус бүрийг яаж барьж, хэрхэн шидэж болохыг тайлбарлан, харилцан ярилцаж, таниулна. Мөн эдгээр шидэх хэрэгслүүд нь хөнгөн учраас бага зэрэг салхитай үед ч гадаа шидэхэд хийсэж нисэлтийн чиглэл нь өөрчлөгддөг. Иймээс салхитай үед хэрхэн шидэж болохыг асууж, харилцан ярилцаж, гэртээ туршиж ирэх даалгавар өгнө.

Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар “Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 40-р хуудас

Алхаж бөмбөг залах аргыг ойлгох

Бөмбөг залах чадварыг эзэмшүү-лэхийн өмнө багш бөмбөг залах гэдэг үгийн утгыг ярилцах ба яагаад бөмбөгийг залах хэрэгтэйг тайлбарлан өгч, ярилцаад

Бөмбөгийг бие бие рүүгээ шидэж дамжуулах дүрс бүхий бичлэг, үзүүлэн

бөмбөгийг байрандаа болон алхаж залахдаа хэрхэн яаж залж болохыг өөрөө хийж үзүүлнэ. Мөн янз бүрийн дүрст үзүүлэн, бичлэг ашиглан ярилцана.

Том болон дунд зэргийн бөмбөг ангийн сурагчийн тоогоор

Янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй

хэрэгслийг 3-4 аргаар шидэх


Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар зэргийг янз бүрийн байдлаас янз бүрийн хэлбэрээр шидүүлж, сурагчдын шидэх чадварыг хөгжүүлнэ. Үүнд дараах хэрэгслийг таниулж, хэрхэн ямар аргаар шидэхийг тайлбарлан үзүүлж, шидүүлнэ. Цагариг - хол шидэх болон шидүүлж, өнхрүүлж, гулсуулж бай онуулах зорилгоор хэрэглэнэ. Цагариг шидэж бай онох чадварыг эзэмшүүлэхдээ :

1. Нэг цэгээс 3-5 өөр зайд байрлуулсан байг онох

2. Өөр өөр цэгт очиж цагаригийг авч нэг бай руу оновчтой шидэж байрлуулах

3. Ямар нэг босоо тэмдэгт бортого зэрэгт цагариг шидэж тогтоох дасгалуудыг тус тус хийлгэнэ.

Кёрлинг тоглох - цагаригийг шалан дээр гулсуулан өнхрүүлж ямар нэг тойрогт байрлуулах зэрэг дасгал, тоглоом ашиглана. Жад - шидэхдээ жадны дунд хэсгээс бариад, гарыг тохойгоор нугалан, толгой - мөрний орчмоос шиднэ. Мөн хол болон оновчтой шидүүлнэ.Оновчтой шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ :

3-5 м зайнаас шидэж хэвтээ чиглэлийн бай болон тойрог зэрэгт оруулах

1,5-2 м орчим өндөрт татсан байг онох, том цагариг дундуур гаргах зэрэг зорилгоор шидүүлнэ. Мөн жадыг оновчтой шидүүлэхдээ волейболын татсан торон дээр янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй дүрсийг уяагаар уяж тогтоогоод тухайн дүрс дундуур шидүүлж болно.

Харин хол шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ байрнаас болон алхалт гүйлтээс шидүүлнэ. Цаасан саваа - Цаасан савааг шидүүлэхдээ нэг, хоёр гараар хол болон оновчтой шидэх хөл дээрээ тогтоогоод хөлөөр шидэх зэргээр шидүүлнэ. Тухайлбал : Цаасан савааг савааны хоёр үзүүрээс

хоёр гараар барьсан байдлаас доороос, толгой дээрээс хажуугаас, цээжний орчмоос

Нэг гараар савааны нэг үзүүрээс нь атгаж бариад хажуугаас, мөр толгойн

15-20 см - ээс илүүгүй диаметртэй цагариг 15-20 ширхэг Хавтгай болон босоо бортого 15-20 ширхэг

“Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 39-41-р хуудас

2 см диаметртэй 20 см - 1м урттай цаасан болон хуванцар жад 15-20 ширхэг

2 см диаметртэй 20 см урттай цаасан саваа 15-20 ширхэг “Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 39-41-р хуудас

10-20 см орчим диаметртэй цаасан болон хуванцар тавганцар 15-20 ширхэг

орчмоос Хөлөөр шидүүүлэхдээ нэг хөл дээрээ

тэнцвэрээ олж зогсоод, нөгөө хөл дээрээ савааг тогтоосон байдлаас шидэх, гимнастикийн сандал дээр суусан байдлаас хоёр хөл дээрээ тогтоосон байдлаас тус тус шидүүлнэ.

Тавганцар – хөөргөж шидэх, өнхрүүлэх, хол шидэх, шидэж бай онох, гулсуулж бай онох зэргээр хэрэглэж болно.

Том бөмбөгөөр 3-5 м зайд буй байг

онож шидэх чадвартай болох

Тодорхой нэг цэгээс, янз бүрийн байдлаас 2-4 м хүртэл зайд цувруулж болон зэрэгцүүлэн байрлуулсан хэвтээ болон босоо чиглэлийн байг том бөмбөгөөр шидүүлж онуулах чадвар эзэмшүүлнэ. Том бөмбөгийг доороос, толгойн араас, цээжний өмнөөс, мөр болон толгойн орчмоос, хажуугаас шидэх дасгалыг хийлгэхдээ хэрхэн бөмбөгөө барьж ямар зогсолтоос хааш нь яаж савж шидэхийг нь багш өөрөө хийж үзүүлэн тайлбарлаад сурагчдаар хийлгэнэ. Байг урьдчилан зурж байрлуулсан байх хэрэгтэй. Эсвэл гимнастикийн матрас зэрэг том бөмбөгөөр оноход ойж, цохигдож унахааргүй байг сонгож болно.

Сул хийтэй волейбол, хөл бөмбөг, сагсан бөмбөгийн бөмбөг 15-20 ширхэг “Биеийн тамирын багшийн ном-III”, 2014. 42-43-р хуудасХэвтээ болон босоо хэлбэрийн байг багшийн номонд зөвлөмжилсний дагуу бэлтгэхМатрас 6-8 ширхэг

Жижиг бөмбөгөөр 3-5 м зайд буй байг онож шидэх чадвар

эзэмших

Энэ чадварыг эзэмшүүлэхийн тулд аль болох олон янзын сонирхолтой хэлбэр бүхий байг бэлтгэж, дасгалыг тоглоомын аргаар зохион байгуулан хийлгэх нь тохиромжтой. Жижиг бөмбөгийг нэг гараар шидэж бай онох чадварыг хөгжүүлэхдээ :

Мөр болон толгойн орчмоос шидэх Хажуугаас /долоолгож/ шидэх Газарт ойлгож шидэх хэлбэрээр тус

тус оновчтой шидүүлнэ. Шидэлт бүрийн өмнө багш бөмбөгийг хэрхэн барих болон оновчтой шидэхийг харилцан ярилцаж тайлбарлан ойлгуулна.

Жижиг резинэн бөмбөг 15-20 ширхэгЖижиг чихмэл бөмбөг 15-20 ширхэгХэвтээ болон босоо хэлбэрийн байг багшийн номонд зөвлөмжилсний дагуу бэлтгэх

Том бөмбөгийг хоёр гараар хана руу шидээд 360 градус эргээд барьж авах

Тухайн сурагчийн бие бялдрын онцлог, бөмбөгтэй дасгал хийх эв дүй, сонирхол зэрэгт тохируулан дунд зэргийн бөмбөг болон том бөмбөг хоёрын алийг нь ч хэрэглэж болно. Мөн эхлээд дунд зэргийн бөмбөгөөр хана руу шидээд 360° эргээд барьж авах дасгалыг хийлгэж байгаад сайн чаддаг болохоор нь том бөмбөгөөр хийлгэж болно. Энэ чадварыг эзэмшүүлэхийн тулд дараах дасгалыг дарааллын дагуу (хөнгөнөөс нь хүндрүүлэх) хийлгэж болно. Багшийн дохиогоор хана руу харж

зогссон байдлаас 360° эргэх Өөрөө байрандаа алгаа ташингуутаа

360° эргээд дахин алга таших Бөмбөгийг хана руу шидээд барьж авах


Дунд зэргийн бөмбөг 15-20 ширхэг

Том бөмбөг 15-20 ширхэг

Бөмбөгийг хана руу шидээд алга ташин барьж авах

Бөмбөгийг хана руу шидээд өвдгөндөө гараа хүргээд барьж авах

Бөмбөгийг хана руу шидээд газарт ойлгон барьж авах

Бөмбөгийг хана руу шидээд биеэр бүтэн эргэж барьж авах зэрэг дасгалыг хийнэ.

Том бөмбөгийг 3 м орчим дээш

шидээд барьж авах

Том бөмбөгийг 3 м орчим дээш шидээд барьж авах чадвартай болгохын тулд эгц дээш нь хэрхэн шидэхийг болон эгц дээш нь шидэж чадвал шидсэн бөмбөг нь тухайн шидсэн газартаа буцаж унадаг болохыг тайлбарлан ярилцана. Том бөмбөгийг шидээд барьж авах чадварыг хөгжүүлэхдээ : Том бөмбөгийг эхний удаад 1м орчим өндөр шидээд барьж авах дасгал хийлгэж байгаад аажмаар хэмжээг нэмэгдүүлэн 3 м орчим өндөр шидээд барьж авах чадвартай болгож болно. Мөн бөмбөгийг эгц дээш нь тэгшхэн шидүүлж сургаад, даргаар нь шидсэн бөмбөгөө барьж авах чадвартай болгон хөгжүүлж болно. багш өөрөө тухайн сурагчийн онцлогоос шалтгаалан сургах аргаа сонгоно.

Том бөмбөг (волейболын бөмбөг) 16-20Шалан дээр зурсан тойрог /d=2-3м/ 8-10 ширхэг

Том бөмбөгийг байрандаа ба

алхаж залах эв дүйтэй болох

Өмнөх ангид дунд зэргийн бөмбөгийг тойрог дотор зогсож байгаад бөмбөгөө дагаад эсвэл байрандаа доод тал нь 4-6 удаа алдалгүй ойлгоод цохих хэлбэрээр залах баримжаа эзэмшүүлэхийг зорьсон. Энэ ангид ямар ч тохиолдолд хүүхдийг байрандаа 10 удаа залах чадвартай болгоно. Энэ чадварыг эзэмшсэн сурагчийг урагшаа чигээрээ алхаж, эсвэл хажуу тийшээ хавсралттай алхалт хийж залах чадвар эзэмшүүлнэ. Багш залалтыг зөвхөн залалтын хичээл дээр хийлгээд зогсохгүй бусад үед ч бие халаалтын үед болон үндсэн хэсэгт залалт бүхий дасгал тоглоомыг хийлгэж энэ чадварыг хөгжүүлнэ.



Алхалтан дундаа том бөмбөгийг бие бие рүүгээ шидэж

дамжуулах чадвартай болох

Энэ чадварыг эзэмшүүлэхдээ багш бөмбөгийг хэрхэн барих болон, дээрээс, доороос, цээжний өмнөөс хоёр гараар дамжуулах аргыг тус тусад нь тайлбарлаж өгнө. Ялангуяа бөмбөгийг хэрхэн хуруу гараа тулгалахгүй зөв хүлээн авах чадвар эзэмшүүлэхэд анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй. Алхалтан дундаа том бөмбөгийг бие бие рүүгээ шидэж дамжуулах чадвар эзэмшүүлэхдээ эхлээд дуураймал дасгал давтуулах, багшийн зөөлөн оновчтой шидэж өгсөн бөмбөгийг дамжуулуулах, ханатай

Бөмбөгийг бие бие рүүгээ шидэж дамжуулах дүрс бүхий бичлэг, үзүүлэн



дамжуулалт хийлгэж байгаад дараагаар нь алхаад том бөмбөгийг дамжуулах чадвар эзэмшүүлнэ. Сургалтын эхэн үед заавал том бөмбөг бариулах шаардлагагүй ба дунд зэргийн хэмжээтэй арай зузаандуу гадаргуутай резинэн бөмбөг хэрэглэж байгаад аажмаар хэт чага биш хийтэй том бөмбөгийг хэрэглэнэ.

Алхалтаас 150 г жинтэй бөмбөгийг

нэг гараар хол шидэх чадвартай

болох

Бөмбөгийг хол шидэх нь тухайн шидэгчээс шидэх эв дүйгээс гадна нэлээд их хүч, хурд шаарддаг бөгөөд гар тохой мөрний үеэр сугсрагддаг тул бөмбөгийг хол шидэхийн өмнө бугуй тохой мөр, нурууг сайн халаах хэрэгтэйг тайлбарлан өгч тухайн хэсгийг халаах дасгалыг зааж өгч бие даан хийлгэж хэвшүүлнэ. Бөмбөгийг алхалтаас нэг гараар хол шидэх чадварыг эзэмшүүлэхдээ : Байрнаас болон нэг алхалтаас бөмбөг шидэх дуураймал дасгал болон бөмбөгтэй дасгалыг давтахБөмбөгийг 2 алхалтаас нэг гараар дунд зэргийн хурд, хүчээр зураасны араас шидэх Бөмбөгийг 2-3 алхалтаас нэг гараар хурд, хүчтэйгээр шидэх дасгалыг хийлгэнэ.

100-150 г жинтэй чихмэл бөмбөг 30 ширхэг

Шидэх ба дамжуулах

тоглоом тоглох

Янз бүрийн хэрэгсэл болон том, жижиг, дунд зэргийн бөмбөгийг шидэх дамжуулах тоглоомуудыг тухайн сэдэвтэй уялдуулан багш зохиож хийлгэнэ. Мөн багшийн номонд орсон шидэх, дамжуулах тоглоомыг сурагчдад эзэмшүүлнэ.

Тухайн тоглоомонд шаардагдах хэрэглэл материалыг багшийн номонд зөвлөмжилс-ний дагуу бэлтгэх


Гуравдугаар ангийн сурагчдын шидэх дамжуулах чадварыг хөгжүүлэхдээ “Шидэлт, дамжуулалт” бүлгийн суралцахуйн зорилтуудыг дараах байдлаар улиралд хуваарилан хэрэгжүүлж болно. Үүнд :

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал- Янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй шидэх хэрэгслийг таних- Янз бүрийн хэрэгслийг барих ба шидэх аргаас мэдэх- Янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй хэрэгс-лийг 3-4 аргаар шидэх- Янз бүрийн хэлбэр хэмжээтэй хэрэгслийг шидэх ба дамжуулах тоглоом тоглох

- Алхаж бөмбөг залах, бай оновчтой онох ашигтай үйлдлийг ойлгох- Том, жижиг бөмбөгөөр 3-5 м зайд буй байг онож шидэх- Том бөмбөгийг хоёр гараар хана руу шидээд 360° эргээд барьж авах- Том, жижиг бөмбөгөөр бай онож шидэх ба дамжуулах тоглоом тоглох

- Алхаж бөмбөг залах, бай онох ашигтай үйлдлийг ойлгох - Том бөмбөгийг 3 м орчим дээш шидээд барьж авах- Том бөмбөгийг байрандаа ба алхаж залах-“ Алхалтан дундаа том бөмбөгийг бие биерүүгээ шидэж дамжуулах- Том бөмбөгийг 3 м зайнаас хоёр гараар

- Алхалтаас 150 г жинтэй бөмбөгийг нэг гараар хол шидэх аргыг ойлгох - Алхалтаас 150 г жинтэй бөмбөгийг нэг гараар хол шидэх- Шидэх ба дамжуулах тоглоом тоглох

оновчтой дамжуулах

Жижиг цагариг, урт богино жад, цаасан саваа, тавганцар зэрэг шидэх хэрэгсэл байхгүй тохиолдолд сурагчидтай хамтран, гарын доорх материал ашиглан багшийн номонд тусгасны дагуу хийлгэж болно. Бай онуулах дасгалыг хийлгэхдээ аль болох олон төрлийн байг хүүхдийн сонирхол татахуйцаар урьдчилан бэлтгэнэ.

Гуравдугаар ангийн сурагчдын сурах үйл явцыг нь дэмжих, идэвхжүүлэх нэг арга бол тэднийг үнэлэх явдал юм. Хичээлийн явцад явцын үнэлгээг сурагчидтай хамтран хийх нь суралцагчийг үнэлгээнд татан оролцуулж, өөрсдөөр нь үнэлүүлж байгаа нь үнэлгээний шалгуур үзүүлэлт буюу ямар чадварт суралцаж байгаагаа ойлгох, ахиц дэвшил гарч буйг ажиглан, урам идэвхжих сайн талтайгаас гадна багш заах аргаа сайжруулах, үнэлгээний сангаа баяжуулах, боловсронгуй болгох боломжийг бүрдүүлж өгдөг. Янз бүрийн хэрэглэлийг оновчтой шидэх гэсэн тодорхой нэг чадварын хүрээнд Рубрик буюу үнэлгээний хүснэгтийг ашиглан, хэрхэн үнэлж болох нэгэн аргачлалыг энд оруулав.

Үнэлгээний хүснэгт


Маш

сайн

(5)

Дунджаас

дээгүүр

(4)

Хэр

эгсэ

л Оновчтой шидсэн тоо

Даалгав-рууд

8 6-7

Цаа

сан

сава

а

10 ширхэг цаасан савааг 2 м зайнаас доороос хоёр гараар шидэж, 40х60 см хэмжээтэй 20 см өндөр сагсанд оруулах

Жи

жи

г ц

ага

ри

г 10 ширхэг жижиг цагаригийг 2 м зай-наас шидэж, 30-40 см өндөр босоо байнд (гадсанд) углах (шидэж оруулах)

Тав

ганц

ар

10 ширхэг тавган-царыг 2 м зайнаас түлхэн, шалан дээ- гүүр гулсуулж 60-80 см диаметртэй тойрогт байрлуулах

Рубрик буюу үнэлгээний хүснэгтийг ерөнхий болон нарийвчилсан байдлаар хийж болно. Үнэлгээний хүснэгтэд чадварын шалгуурыг тодорхой бичсэн байх ба үр дүнг янз бүрийн тэмдэглэгээ ашиглан эсвэл тоогоор тэмдэглэх боломжтой. Сайн болж байгаад нэмэх тэмдэг, сайжруулах шаардлагатай гэвэл цэг тавих гэх мэтээр тэмдэглэж болно.

Багш суралцагчийг үнэлэх явцад үнэлгээнээс үнэлгээнд шилжин, бүтээлчээр хандах нь зүйтэй. Рубрикийн аргаар хүүхдүүд өөрсдийгөө үнэлсний дараа оношлох үнэлгээг багш хийх боломжтой. Энэ нь өмнөх үнэлгээн дээрээ тулгуурлан суралцагчдын сурах үйл ажиллагаанд гарч буй бэрхшээлийн шалтгааныг олоход чиглэнэ. Тухайлбал, ангийн ихэнх сурагч гүйцэтгэж чадахгүй байгаа болон алдаатай гүйцэтгэж буй дасгалыг (аль чадварыг эзэмшээгүй байгааг) мэдсэнээр багш тухайн дасгалыг эзэмшүүлэх арга барилаа өөрчилж болно. Юунаас шалтгаалж байгааг оношилсноор алдааг засах аргыг олдог.

ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙНАРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

Энэхүү арга зүйн зөвлөмж нь дөрөвдүгээр ангийн биеийн тамирын сургалтын цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөч болох баримт бичиг мөн. Сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга нь ахуйн хэрэгцээт дасгал; алхалт ба гүйлт; үсрэлт-харайлт; шидэлт-дамжуулалт гэсэн 4 бүлгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүлэг сэдэв бүрээр суралцахуйн зорилтыг дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжийг толилуулья.

IV анги


Хүрэх үр дүн: Хэрэгсэлгүй ба хэрэгсэлтэй дасгалыг гүйцэтгэх, зохиох арга барил эзэмшиж, бие бялдраа хөгжүүлэх



Биеийн тамирын хичээлийн үед мөрдөх аюулгүй байдлын дүрмийг ойлгон, хэрэгжүүлж хэвших

Биеийн тамирын хичээлийн үед дараах дүрмийг заавал мөрдөх ёстойг тайлбарлана. Үүнд:- Хичээл дээр маш өндөр сахилга баттай байж, зөвхөн багшийн команд, заавраар ажиллана.- Заавал биеийн тамирын зориулалтын хувцас, гутал өмсөх бөгөөд гадаа талбайд болон биеийн тамирын заалны хичээлийн үед хувцасаа тохируулан өмсөнө.- Сурагч бүрийн бие бялдрын хөгжил болон бэлтгэлжилтийн түвшинд тохируулан өгсөн дасгалыг л гүйцэтгэнэ. Төрөл бүрийн хүндрэлтэй дасгалыг өөрийн дураар хийж болохгүй.- Хүндрэлтэй дасгалын үед бие биенээ хамгаалах арга барилыг эзэмшиж, нөхөддөө туслах хэрэгтэй.- Хичээлийн гол зорилгыг шийдвэрлэхэд оролцох булчин, үе холбоосыг ажилд бэлтгэж, бие халаалтыг сайн хийнэ. Эдгээр шаардлагыг томоор бичин, биеийн тамирын заалны ойролцоо байрлуулсан байж болно. Үүнийг биелүүлэхгүй бол ямар хохирол учирч болохыг жишээгээр ярилцана. Хичээлийн төгсгөлд сурагчдаас юу ойлгосоныг асууж дүгнэнэ.

“Биеийн тамирын хичээлийн үед аюулгүй байдлыг сахиж, гэмтэж бэртэхээс сэргийлэх дүрэм”-ийг бичсэн самбар гаргана.

Биеийн жин, өндрийг хэмжих аргыг мэдэх

Хүний биеийн өндөр болон жин хэмжигч багажийг үзүүлж, эдгээр багажаар юу хийж болохыг асууна. Янз бүрийн хариултад тодруулга хийж, хүний биеийн хөгжлийг энэ багажийн тусламжтайгаар хэмжиж болохыг ярилцана. Өөрийн биеийн өндөр ба жингээ мэдэх хүүхэд байгаа эсэхийг асууж, хэрэв байвал тэр хэмжээг нь хэмжиж нотлох туршилтыг хүүхдүүдээр хийлгэнэ. Ингэхдээ биеийн өндрийг яаж хэмжих, биеийн жинг яаж хэмжих аргыг үзүүлж, тайлбарлана. Сурагчид бие биенийхээ өндөр ба жинг хэмжиж өөрт нь хэлж өгнө. Багш тэдэнд хяналт тавьж тусална.

Биеийн өндөр хэмжигч багаж. Хэрвээ ийм багаж байхгүй бол биеийн тамирын заалны болон ангийн хананд өндөр хэмжигчийг 1 см нарийвчлалтай зурж бэлтгэнэ. Мөн 20-30 см урт шугам байна.

Биеийн жин хэмжигч жинлүүр бэлтгэнэ.

Командаар нэг эгнээнээс гурван эгнээнд жагсах чадвартай болох

- Эгнээ жагсаалд бүх сурагч гурваар тоолно. Эгнээ жагсаалаас тоолсон тоогоор байрлалаа эзэлж гурван эгнээнд шилжинэ. - “Гурван эгнээ жагс” гэсэн командаар тоог шилжүүлэн тоолж, 1-ийн тоо хойноо, 2-ын тоо голд нь, 3-ын тоо урдаа зогсон 3 эгнээнд жагсана. - Сурагчид гурав гурваараа баг болждасгалыг бие даан давтана. Өөрсдөө командаа хэлнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014, 6 дугаар хуудас

Заал талбайн төв рүү гурваар орох чадвартай болох

- Багшийн командаар заал, талбайн төв рүү 3-аар орох жагсаалын хувиралтыг ангиараа хийх - 3 цуваанаас 1 цуваанд буцаж орох зэргээр бататгах


Алхалтан дундаа баруун, зүүн тийш эргэж сурах

- Ангийг нэг эгнээ жагсааж, баруун ба зүүн тийш эргэх командыг багш өгч, сурагчид биелүүлнэ. - Эгнээ жагсаалыг аль нэг зүг рүү эргүүлэн цуваа жагсаал болгоод “алхаад марш!” команд өгнө. Сурагчдын алхаж буй байдлыг ажиглан, алдаа гарвал алхалтыг зогсоон ярилцана. - Чигээрээ алхалтаас баруун ба зүүн тийш хэрхэн эргэхийг тайлбарлаж, багш үзүүлнэ. Урагш алхаж байх үед “баруун тийш эргэ!” командыг зүүн хөл газарт гишгэх үед өгөх ба “зүүн тийш эргэ!” командыг баруун хөл газарт гишгэх үед өгөхийг анхааруулж тайлбарлана.- Сурагчид ганц ганцаараа урагш алхаж байгаад өөрөө өөртөө команд өгч баруун, зүүн тийш ээлжлэн эргэнэ. - Дараа нь ангиараа цуваа жагсаалд багшийн командаар урагш алхаж, “баруун тийш эргэ!”, “зүүн тийш эргэ!” командыг 8-10 удаа давтан биелүүлнэ.- Сурагчдыг 4-5 эгнээ болгож заалын төв рүү алхуулаад, “баруун тийш эргэ!”, “зүүн тийш эргэ!” командыг өгч эргүүлнэ.

Доорх тайлбарыг бичсэн үзүүлэнг ашиглана.

Алхаж байх үед “Баруун тийш эргэ!” командыг зүүн хөл дээр өгөхөд сурагч зүүн хөлөөр гишгэнгүүт, баруун мөрөө даган 90° эргэж, баруун хөлөө мөн баруун тал руу 90° эргүүлэн тавьж алхааг үргэлжлүүлнэ.


Цуваа жагсаалд баруун, зүүн мөр түрүүлж алхах

Байрандаа баруун, зүүн тийш эргэх; чигээрээ ба заал тойрч цуваагаар алхах чадварыг сэргээн сануулж хичээлийн эхний

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014,

чадвар эзэмших хэсэгт давтана. Хичээлийн үндсэн хэсэгт:- Цуваагаар алхах үед баруун, зүүн мөр түрүүлж алхах аргыг үзүүлж, өгөх командыг тайлбарлана. - Сурагчид хоорондоо 2-3 м зайтай эгнэж зогссон байдлаас урагш 10 м алхаад, өөртөө команд өгч баруун мөр түрүүлж алхан байрандаа ирнэ. Дараа нь уг дасгалыг зүүн мөр түрүүлж алхах байдлаар давтана. - Ангийн сурагчид бүгдээрээ цуваа жагсаалаар алхах үед “баруун мөр түрүүлж алхаад марш!” командыг багш өгнө. Сурагчид командыг гүйцэтгэхэд гарч буй алдааг хэлж, дахин алхуулна.- Баруун ба зүүн мөр түрүүлж алхах командыг ээлжлэн өгнө.

8-9-р хуудас

Янз бүрийн өнгө, дүрс, өөр өөр хэмжээтэй тэмдэгтүүд.

Хосоор хийх дасгалаар биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлж, хамтарч ажиллах чадварт суралцах

- Өндөр намаараа ойролцоо сурагчдыг нэг хос болгох - Хосоор гүйцэтгэх дасгалын зурагт үзүүлэнг тарааж өгөх- Үзүүлэн дээрх цогц дасгалыг хосоороо гүйцэтгэх - Амрах үедээ дасгалын нөлөө болон зөв гүйцэтгэх талаар ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, УБ, 2014, 11,12,14-р хуудас

Хосоор гүйцэтгэх дасгалын зурагт үзүүлэн

Гимнастикийн саваатай цогц дасгалыг зохиох, гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Өмнөх ангид сурсан саваатай цогц дасгалаа сэргээн санаж давтана.- Шинээр саваа модтой цогц дасгалыг багаараа хамтран зохионо. Баг бүр 8 тоот 3 дасгал зохиох даалгавар өгнө. Багийн бүх гишүүн ярилцаж дасгалаа зохиогоод, хийж туршин, дахин сайжруулна. - Саваа модтой хийх 3 дасгал нь өөр өөр бэлтгэх байдлаас хийхээр байж болно. Багш эдгээр дасгалд холбоос хийж, зарим хөдөлгөөнийг өөрчлөн 24 тоот дасгал болгоход нь тусална. - Багууд зохиосон дасгалаа давтаж, өөрийн болгоод бусад багуудад үзүүлнэ. Дасгалыг үзүүлэхдээ бүгдээрээ болон ахлагч нь тоолно. - Дараа нь баг бүрийн 1-2 гишүүн өөрийн багийн зохиосон дасгалаа бусад багт очин зааж, тэднийг дагуулж хийлгэнэ. Ийм байдлаар нэг хичээл дээр 1-2 багийн зохиосон дасгалыг сурна. Дараагийн хичээл дээр бусад багуудын дасгалыг сурна. Хичээлийн бус цагаар багууд дасгалаа сайжруулах даалгавар өгнө.

Гимнастикийн саваа мод 30-35 ширхэг

Өмнөх ангид сурсан саваатай цогц дас-галын зураг бүхий үзүүлэн

Биеийн тамирын багшийн ном. IV анги. УБ. 2014. 12 дугаар хуудас

Өөрсдийн зохиосон саваатай дасгалаа бусдад үзүүлж, өөрийгөө илэрхийлэх чадвар эзэмших

- Сурагчид багаар ажиллаж, өөрсдөө зохиосон саваа модтой цогц дасгалаа 3-4 ээлжит хичээл дээр давтан сайжруулаад, нэгж хичээлийн төгсгөлд үзүүлэх тоглолт хийнэ. Үзүүлэх тоглолтонд:- багууд ижил хувцастай байх- саваатай дасгалаа өөрсдөө зохиож,

Хүүхдүүдэд баяр хүргэсэн анонс,

Хөгжим, ая бүхий CD,

Шүгэл,

жагсаалын хувиралттай нэгтгэн зохиомжилсон байх- дасгалаа хөгжмийн аянд жигд гүйцэтгэхшаардлагатай. Эдгээр шаардлагыг урьдчилан танилцуулж, бэлтгэлийг хангуулна. Багууд сугалаа сугалан үзүүлэх дарааллаа тогтооно. Багш аль баг дасгалаа үзүүлэхийг зарлана. Бусад багууд зааланд сууж тоглолтыг үзнэ. Тоглолтыг биеийн тамирын 2-3 багш шүүж, багаар нь үнэлгээ өгнө. Энэ үнэлгээг нэгж сэдвийн үнэлгээнд тооцно.

Микрофон

Багуудын дарааллын сугалааны цаас

Шүүгчдийн өргөх оноо бүхий тэмдэг

Зэрэгцүүлж тавьсан дамжуурга буюу нам савлуурт тулалтаас гараа зөөн, урагш ба арагш явах чадвартай болох

Энэ чадварыг эзэмшүүлэхийн тулд эхлээд гарын бугуй, тохой, хурууны үеийг халаах, газарт тулах дасгалыг заавал гүйцэтгэнэ. Жишээлбэл:- цээжний өмнө хоёр гарын алгыг нийлүүлэн өөд өөдөөс нь түлхэж шахах- газарт алгаар тулж суусан байдлаас цээжээ урагшлуулан бугуйн үеэр шахах- тулж хэвтсэн байдлаас гараа урагш, арагш, хажуу тийш зөөж тавих- тулж хэвтэн биеэ чирч явах г.м дасгал хийж болно.Ингэж дөхүүлэх дасгал хийсний дараа:- зэрэгцүүлэн тавьсан гимнастикийн сандлын хооронд орж, хоёр сандал дээр тулж хэвтэн, биеэ чирч урагш явах- ардаа тулж хэвтэн арагш явах- зэрэгцүүлэн тавьсан дамжуурганы хооронд орж урдаа ба ардаа тулж хэвтэн урагш ба арагш явах- суга савлуур дээр тулж зогссон байдлаас баруун, зүүн гарыг ээлжлэн 3-4 удаа урагш ба арагш зөөж шилжүүлэх дасгалыг хийнэ.

Гимнастикийн урт сандал 6-8 ширхэг,

80-100 см өндөр дамжуурга 2 ширхэг,

Эсвэл 80 см өндөртэй урт ширээ 4-5 ширхэг

Суга савлуур 1 ширхэг


“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014, 15-16-р хуудас

Алчууртай дасгалыг сурч, хөдөлгөөний эвсэл ба гарын хүчээ хөгжүүлэх

- Алчуурыг хэрхэн авах, хурах, яаж барихыг танилцуулж сурагч бүрд алчуур тарааж өгнө. - Алчуурыг дэлгэж барин гараа дээш ба хажуу тийш өргөх, буулгах хөдөлгөөнийг багш дагуулж хийсний дараа алчуууртай цогц дасгалыг 4 тоот хөдөлгөөнөөр хэсэгчлэн давтана. Багшийн тоолсон тоонд тохируулан нийтээрээ нэгэн зэрэг багшийг дуурайж гүйцэтгэнэ. - Алчуураа толгой дээрээ дэлгэж барин алхах, гүйх, сууж босох зэргээр сурагчдын өмнөх чадвартай уялдуулан дасгалыг баяжуулна.

60х60 см болон 80х60 см хэмжээтэй янз бүрийн өнгийн даавууг алчуур болгон хүүхдийн тоогоор бэлтгэнэ.


Янз бүрийн хэмжээний алчуур-тай дасгалыг багаараа гүйцэтгэж, бие биенээ хүндэтгэх, хамтран ажиллах

- Ангийн сурагчдыг 4 багт хуваана. Баг бүр тус тусдаа байрлан, заавал гүйцэтгэх алчууртай цогц дасгалыг давтана. Багийн ахлагч удирдан, тоолж дасгалаа хийхийн зэрэгцээ багийн гишүүд бие биенийхээ алдааг засаж, зөвлөн ярилцана. Хөдөлгөөнөө сайн цээжлээгүй болон буруу

Сурагчдын тооноос нэгээр илүү тооны 60х60 см, 80х60 см хэмжээтэй алчуур

Хөгжим, ая бүхий CD,

чадварт суралцах гүйцэтгэж буй хүүхдэд бусад нь зааж өгнө.- Дараа нь багууд заалын дөрвөн булангаас алчуураа толгой дээрээ дэлгэн хоёр гараар барьж намируулан орж ирээд, ямар нэг жагсаалын хувилбар үзүүлнэ. Ингэж алчууртай дасгалыг ангиараа гүйцэтгэхэд бэлтгэх байдлаа авна. - Хөгжмийн аянд алчууртай дасгалаа уран гоё хийж үзүүлнэ. - Алчууртай цогц дасгалыг баг багаараа хийж, бусаддаа үзүүлж болно.

Бие биедээ туслан босоогоос нуман тулгуурт орж чаддаг болох

Хичээлийн эхний хэсэгт их биеийн том бүлэг булчингийн сунгалтын 3-4 дасгалыг тус бүр 6-8 удаа давтана. Хичээлийн үндсэн хэсэгт сурагчид доорх дасгалыг хосоороо гүйцэтгэнэ. Үүнд:Нэгдүгээр сурагч өвдөглөн тулж хэвтэхэд хоёрдугаар сурагч түүний хажуу талаас нуруун дээр нь хөндлөн хэвтэнэ. Нэгдүгээр сурагч дээш өндийж хоёрдугаар сурагчийг “нуман тулгуур”-т оруулна.Нэгдүгээр сурагч хэвтээ байдлаас гар, хөлөөр түлхэн биеэ газраас хөндийрүүлж “нуман тулгуур” хийхэд хоёрдугаар сурагч бүсэлхийнээс нь өргөж дэмжинэ. Газраас нилээд хөндийрүүлээд өргөж дэмжихээ больж гараа холдуулахад нэгдүгээр сурагч 5-6 с “нуман тулгуур”-ын байдлаа хадгална.Нэгдүгээр сурагч зогсоо байдлаас нуман тулгуурт ороход хоёрдугаар сурагч дэргэд нь зогсон бүсэлхийнээс нь барьж, биеийг нь өргөж тусална. Нэгдүгээр сурагчийн гар газарт хүрч, алгаар бүрэн тулсан үед хоёрдугаар сурагч өөрт нь хэлээд бүсэлхийнээс нь гараа холдуулна. Нуман тулгуур хийсэн байдлаа 5-6 с хадгалахыг багш анхааруулна. Сурагчид 5-6 тоо тоолж баримжаална.

Дасгал бүрийн үед хэрхэн хамгаалж, туслахыг үзүүлж, тайлбарлана. Хосууд харилцан үүргээ сольж ажиллана. Хэрвээ хоёр сурагчийн дунд нэг матрас оногдохооргүй байвал 2-4 хос ээлжлэн дасгалаа гүйцэтгэхээр зохион байгуулна.

Энэ тохиолдолд амралтын хугацаандаа хосууд доорх дасгалыг шалан дээр хийнэ. Үүнд:- нэг нь хөлөө жийж суусан байдлаас бөхийж, нөгөө нь түүний нуруун дээр хоёр гараар дарж сунгалтад нь тусална.- нэг нь доош харж хэвтсэн байдлаас гараа өргөн хотойж хөлнөөсөө барихыг эрмэлзэхэд нөгөө нь хажууд нь зогсон гар, хөлийг нь ойртуулж тусална.

Дөрвөн сурагчийн дунд нэг матрас байвал зохино.


Гурван цэгийн зогсолтыг хийж

Гурван цэгийн зогсолтод сургахад дараах дөхүүлэх дасгалыг эхлээд гүйцэтгэнэ. Үүнд:

Дөрвөн сурагчийн дунд нэг матрас байна.

сурах - тулж суусан байдлаас их биеэр урагш-хойш шилжиж бугуйн үеийг тулалтад бэлтгэх- тулж суусан байдлаас матрас дээр толгойг тавин их биеэр урагш-хойш шилжиж хүзүүний үеийг тулалтад бэлтгэх- тулж суусан байдлаас матрас дээр толгойг тавин хөлөө нугалсан хэвээр хоёр гар ба толгой дээр 2-3 с зогсоод хөлөө буулгах

Эдгээр дөхүүлэх дасгалыг хийхдээ хөндлөн тавьсан нэг матрасны хажууд 3 сурагч зэрэгцэн зогссон байдлаас гүйцэтгэнэ.

Дөхүүлэх дасгалын дараа:- Сурагчид бие биенээ хамгаалан, тусалж гурван цэгийн зогсолт хийнэ. Ингэхдээ нэг нь гурван цэгийн зогсолт хийхэд нөгөө нь хажууд нь зогсоод гуянаас нь хоёр гараар барьж тусална.- Хананы дэргэд матрасаа байрлуулаад хананд налж гурван цэгийн зогсолт хийнэ. - Биеэ дааж гурван цэгийн зогсолт хийнэ. Багш сурагч бүрийг ажиглан алдааг засаж хэлэх ба зарим сурагчийг өөрөө биечлэн хамгаалж, тусална.

Гурван цэгийн зогсолтыг харуулсан зурагт үзүүлэн бэлтгэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014, 18-р хуудас

Далан дээр зогсолтыг тодорхой хугацаанд гүйцэтгэдэг болох

Эхлээд сурагчид матрас дээр дээшээ харж хэвтсэн байдлаас хөлөө нугалан, их биеэ өргөж далан дээрээ зогсоно. Хоёр гараар нуруун доороос тулна. Энэ дасгалыг нэг матрас дээр хоёр сурагч нэгэн зэрэг гүйцэтгэхээр зохион байгуулна. Хэрвээ олон сурагч, цөөн матрастай бол сурагчид ээлжлэн гүйцэтгэнэ. Ингэж хэвтээ байдлаас эвхэрч далан дээрээ 6-8 с зогсож чаддаг болсон үед нь матрас дээр дээшээ харж хэвтсэн байдлаас хөлөө нугалан, их биеэ өргөж далан дээрээ зогсоод хөлөө тэнийлгэх дасгал өгнө. Үүнийг сурагч бүр 10-аас цөөнгүй удаа давтана. Хэрвээ сурагч далан дээрээ бүрэн зогсож чадахгүй байвал сурагчид бие биедээ туслан, хажууд нь зогсоод гуянаас нь барин өргөж дэмжинэ. Сурагчид матрас дээр ээлжлэн дасгалаа хийхэд амралтын хугацаанд нь матрас хэрэглэхгүй хэвлий, нурууны хүчний дасгалыг өгнө. Далан дээр зогсолтыг сургах 2-3 дахь хичээл дээр сурагчид матрасны нэг үзүүрт арагш харж тулж суусан байдлаас арагш хөрвөөн далан дээрээ зогсоно. Энэ дасгалыг сурагч бүр 10-аас цөөнгүй удаа давтана. Төгсгөлд нь хэн далан дээрээ зөв зогссон байдлаа 10-15 с хадгалж чадаж байгааг харуулах тэмцээн зохионо.

Далан дээр зогсолтын техникийг харуулсан зурагт үзүүлэн бэлтгэнэ.

Багшид секундомер байх хэрэгтэй.


Урагш ба арагш өнхрөлт, далан

Урагш хойш өнхрөлт, далан дээр зогсолт, гурван цэгийн зогсолт тус бүрийг 3-4 удаа

Нийт 10 матрасыг хоёр хоёроор нь нийлүүлэн

дээр зогсолт, гурван цэгийн зогсолтыг эвлүүлэг болгон гүйцэтгэх чадвар эзэмших

давтаж, чадвараа сэргээнэ.Урагш өнхрөлтөөс үргэлжлүүлэн арагш өнхрөх – 3 удааАрагш өнхрөлтөөс үргэлжлүүлэн далан дээр зогсолт–3 удааАрагш өнхрөөд үргэлжлүүлэн гурван цэгийн зогсолт – 3 удааУртааш нь байрлуулсан 2 матрас дээр “Үндсэн зогсолт → урагш өнхрөлт → далан дээр зогсолт → арагш өнхрөлт → гурван цэгийн зогсолт → үндсэн зосолт” гэсэн акробатикийн эвлүүлгийг гүйцэтгэнэ. Багш эвлүүлгийг тайлбарлан, сайн чадвартай нэг сурагч хийж үзүүлэх үед хажууд нь өвдөг дээрээ зогсоод хамгаална. Дараа нь сурагчид бие биенээ хамгаалан уг эвлүүлгийг хийж туршина. Хяналтын хичээл дээр энэхүү эвлүүлгээр сурагчдыг үнэлнэ.

уртааш нь байрлуулсан байна.

Акробатикийн дасгалын эвлүүлгийг харуулсан зурагт үзүүлэн 2-3 хувил-бараар бэлтгэнэ.


Дүүжигнэлтээс хөлөө шулуун өргөж чаддаг болох

Эхлээд доорх дөхүүлэх дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд:

1. Дээш харж хэвтсэн байдлаас хөлөө шулуунаар өргөж өвдгийг цээжиндээ хүргээд аажим буулгах

2. Зогсоо байдлаас өвдөг нугалахгүй бөхийж алгаа шаланд хүргэх

3. Хөндлөвчөөс дүүжигнэсэн байдлаас хоёр хөлөө ээлжлэн шулуунаар өргөж буулгах

4. Хөндлөвчөөс дүүжигнэсэн байдлаас багш ба нөхдийнхөө дэмжлэгээр хоёр хөлөө шулуун өргөж буулгах

Дараа нь өндөр хөндлөвч буюу гимнастикийн хананы дээд хөндлөвчөөс хоёр гараар атгаж барин дүүжигнэсэн байдлаас хөлөө шулуун өргөж шалтай зэрэгцээ түвшинд хүргэж үзүүлнэ. Үүнийг багш үзүүлэхээс гадна багш сурагчийг дэмжин дасгалыг хийлгэн үзүүлж болно.

- Сурагчид хөндлөвчийн өмнө цуварч зогсон, ээлжлэн дүүжигнэж хөлөө шулуунаар 45° орчим өндөрт өргөж буулгах – 5-6 удаа

- Дүүжигнэсэн байдлаас хөлөө шулуунаар 90° орчим өндөрт өргөж буулгах – 5-6 удаа

Дүүжигнэсэн байдлаас хөлөө шулуунаар 90° орчим өндөрт өргөж 3-5 с өнцөг барина.

Гимнастикийн хана, эсвэл өндөр турник хэрэгтэй.

Дөрөвдүгээр улирлын сүүлийн хагаст биеийн тамирын хичээлийг гадаа талбайд орох бөгөөд уг талбайд дүүжин шат хэлбэрийн турник олныг байрлуулсан байна.

Эсвэл зөөврийн турникийг гимнас-тикийн хананаас зүүж ашиглана.


Хосоороо ба хэд хэдээрээ сунгалтын дасгал гүйцэтгэж уян хатнаа хөгжүүлэх

Энэ зорилтыг хэд хэдэн хичээл дээр шийдвэрлэнэ. - Нэг хичээл нь хосоороо сунгалтын дасгал гүйцэтгэх чадвар эзэмшүүлж, сурагчдын уян чанарыг хөгжүүлэх зорилготой байна.- Дараагийн хичээлээр олуулаа сунгалтын дасгал хийж уян хатнаа хөгжүүлэх зорилтыг хэрэгжүүлэхээр зохион байгуулна. - Сурагчид өндөр намаараа ойролцоо хос

Гимнастикийн сандал, матрас, дээс зэрэг жижиг хэрэгсэл


болох бөгөөд нэг нь нөгөөдөө туслан, уян хатны идэвхгүй дасгалыг ээлжлэн гүйцэтгэнэ.- Олуулаа хөтлөлцөн хөлөө жийн, тойрч суусан байдлаас баруун ба зүүн тийш таталцах, бөхийж хөтөлсөн гараа хөлийн өлмийд хүргэх гэх мэт дасгалыг зохиож хийлгэнэ. - Мөн уян хатан чанар шаардсан тоглоомыг олуулаа тоглоно.

Хөлөөрөө бүтэн төөлж (шпагат) суух хэмжээнд уян хатнаа хөгжүүлэх

- Эхлээд хөлөөр хагас төөлж суух дасгал өгнө. - Дараа нь хөлөөр бүтэн төөлж суух оролдлогыг сурагч бүр бие даан гүйцэтгэнэ. - Сурагч бүрийн уян чанарын хөгжилд тохируулан багш хөлийн булчингийн сунгалтын дасгалаас сонгож өгнө.

Хөлөөрөө бүтэн төөлж сууж буй зурагт үзүүлэнг хананд байрлуулсан байна.

800-1000 г жинтэй гантельтай дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх

- Охид, хөвгүүдэд 800-1000 г жинтэй гантелийг зохион байгуулалттайгаар тарааж өгнө. - Гантелийн голоос атгаж барин дасгалыг гүйцэтгэхийг үзүүлнэ. - Энэ цогц дасгалыг багш зохиож, сурагчид 1-2 удаа багшийг дуурайн гүйцэтгэнэ.- Дараа нь сурагчид дасгалыг бие дааж давтана.

800-1000 г жинтэй хос гантелийг сурагч бүрт өгнө. Хэрэв гантель хүрэлцэхгүй бол түүнийг орлуулах хүндрүүлэгчийг бэлтгэнэ.

Хөдөлгөөний эвсэл, уян хатан чанарыг хөгжүүлж, хөгжмийн сонсголыг сайжруулах

- Уян чанар ба хөдөлгөөний эвсэл гэж юу болохыг тайлбарлана. Тэдгээрийг хөгжүүлэхэд ямар дасгал хийж болохыг ярилцана. - Хөгжмийн аяыг сонсоод түүнд тохируулан хөдөлгөөний эвсэл, уян хатныг хөгжүүлэхэд чиглэсэн 8-16 тоот цогц дасгалыг 6-8 гишүүнтэй багаараа зохионо.- Баг бүр зохиосон дасгалаа хөгжимгүй давтах ба бусад багт заана.- Дараа нь дасгалаа хөгжмийн аянд давтана. - Бүх багийн дасгалыг нэгтгэж, хөгжмийн аянд ангиараа гүйцэтгэнэ.- Хөдөлгөөний эвслийн ба уян хатны дасгалыг сурагчид бие даан гүйцэтгэнэ.- Багш сурагч бүрийн алдааг засаж, тусална.

- Ая бүхий DVD, CD - Хөгжим - Биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгалын зурагт цуглуулга



Дөрөвдүгээр ангид судлах “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Биеийн жин, өндрийг хэмжих аргыг мэдэх- Заал талбайн төв рүү гурваар орох чадвартай болох- Хосоор хийх дасгалаар биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлж, хамтарч ажиллах чадварт суралцах- Хөдөлгөөний эвсэл, уян хатан чанарыг хөгжүүлж, хөгжмийн сонсголыг сайжруулах

- Цуваа жагсаалд баруун, зүүн мөр түрүүлж алхах чадвар эзэмших- Зэрэгцүүлж тавьсан дамжуурга буюу нам савлуурт тулалтаас гараа зөөн, урагш ба арагш явах чадвартай болох- Алчууртай дасга-лаар хөдөлгөөний эвсэл ба гарын хүчээ хөгжүүлэх - Янз бүрийн хэмжээний алчуур-тай дасгалыг багаараа гүйцэтгэж, бие биенээ хүндэтгэх, хамтран ажиллах чадварт суралцах

- Алхалтан дундаа баруун, зүүн тийш эргэж сурах- Гимнастикийн саваатай цогц дасгалыг зохиох, гүйцэтгэх чадвар эзэмших- Өөрсдийн зохиосон саваатай дасгалаа бусдад үзүүлж, өөрийгөө илэрхийлэх чадвар эзэмших- Бие биедээ туслан босоогоос нуман тулгуурт орж чаддаг болох- Гурван цэгийн зогсолтыг хийж сурах- Далан дээр зогсолтыг тодорхой хугацаанд гүйцэтгэдэг болох

- Урагш ба арагш өнхрөлт, далан дээр зогсолт, гурван цэгийн зогсолтыг эвлүүлэг болгон гүйцэтгэх чадвар эзэмших- Дүүжигнэлтээс хөлөө шулуун өргөж чаддаг болох- Хосоороо ба хэд хэдээрээ сунгалтын дасгал гүйцэтгэж уян хатнаа хөгжүүлэх- Хөлөөрөө бүтэн төөлж (шпагат) суух хэмжээнд уян хатнаа хөгжүүлэх- 800-1000 гр жинтэй гантельтай дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх

Биеийн тамирын хичээл дээр байнгын хөдөлгөөн хийж, төрөл бүрийн хэрэгсэлтэй дасгалыг гүйцэтгэдэг учраас гэмтэж бэртэх тохиолдол гарч болзошгүй байдаг. Иймээс хичээл бүр нь сурагчид гэмтэж бэртэхээс сэргийлсэн, аюулгүй ажиллагааг хангасан байх шаардлагатай. Гэхдээ гэмтэл бэртлээс сэргийлэх ойлголттой болох зорилтыг тусгайлсан хичээлээр шийдвэрлэхгүй, биеийн тамирын бүх хичээл нь энэ нөхцлийг хангаж, суралцагчдад гэмтэж бэртэхгүй байх арга барил эзэмшүүлнэ.

Хичээлийн үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрмийг удиртгал хичээлээр тайлбарлана. Хүндрэлтэй дасгалыг гүйцэтгэх үед хэрхэн хамгаалах, хурдтай гүйх болон шилжихдээ хоорондоо мөргөлдөхгүй байх гэх зэрэг энгийн дүрмийг ягштал биелүүлдэг болгоно. Үүнээс гадна биеийн тамирын талбай ба заал нь бүрэн бүтэн, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан байх ёстой.

Дөрөвдүгээр ангид эзэмших жагсаалын чадварууд нь байнга хөдөлгөөн дунд хийгдэх учраас хөл болон гарын хөдөлгөөнийг хослуулж буй байдлыг анхаараарай. Алхалтан дундаа баруун, зүүн тийш эргэж сургахдаа дороо алхалтаас баруун, зүүн тийш эргэх чадварт тулгуурлана. Иймээс энэ нь дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын хувьд тийм ч төвөгтэй биш байх болно. Жагсаалын янз бүрээр хувиргахдаа багш эхлээд завсарлагатай тоолоод, дараа нь тоог шууд ба хурдан тоолж хийлгэнэ. Алхамын хэмжээг хэлж, алдааг засна. Багш цуваа жагсаалыг ажиглан, командаа тохируулж өгөөрэй.

Хүүхдийн биеийн өндрийг хэмжихдээ өсгийн, өгзөг, дал, дагзыг хананд шүргүүлэн зогсоож хэмжинэ. Харин жинг хэмжихийн тулд сурагчид гутлаа тайлж, аль болох хөнгөн

хувцастай байхыг сануулаарай. Хүүхэд бүрийн бие бялдрын хөгжлийн хэмжээ нь өнгөрсөн жилийнхээс хэр өөрчлөгдсөнийг асууж ярилцаарай.

Гимнастикийн саваатай цогц дасгалыг зохиохдоо урьд өмнө сурсан хөдөлгөөнөө ашиглаж болохыг багуудад сануулна. Баг бүрийн ажлын явцыг багш очиж ажиглан, зарим санааг өгч туслах хэрэгтэй. Багаар дасгалаа зохиох хугацаа нь 5 минутаас хэтрэх хэрэгггүй. Үүнээс хойшх хугацаанд багийн гишүүд дасгалаа хийж турших явцдаа сайжруулах ёстойг анхааруулж, дэмжиж туслана.

Хүүхдийг бага наснаас нь спортын тоглолтод оролцож, өөрийгөө илэрхийлж сургах үүднээс тэдний өөрсдөө зохиосон “Саваатай дасгал”-аар анги дотор нь үзүүлэх тоглолт явуулна. Тоглолтын бэлтгэлийг энэхүү нэгж сэдвийн эхний хичээлээс эхлэн хангуулах нь зүйтэй. Үзүүлэх тоглолттой хичээлд ангийн багш, эцэг эхийн төлөөлөл, сургалтын менежерийг урьж оролцуулбал илүү ач холбогдолтой байна.

Өндөр тавцан болон савлуур дээр тулж явах чадварыг эзэмшүүлэхдээ сурагчдын” ялгаатай байдал”-ыг сайтар анхаарч дасгалыг сонгоно. Гарын хүч муу хөгжсөн сурагчид гимнастикийн сандал дээр тулж явах бол, дунд түвшний чадвартай сурагчдыг дамжуурга дээр, сайн чадвартайг нь суга савлуур дээр тулж явахаар зохион байгуулаарай. Суга савлуурын дор заавал матрас тавина. Тулалтаас явах үед бие ба тохой шулуун байхыг анхааруулна.

Энэ ангиас эхлэн алчууртай дасгал анх удаа гүйцэтгэж буй учраас алчууртайгаа хэрхэн харьцахыг ойлгуулна. Алчуурыг өргөх, буулгах болон өөр зүг рүү шилжүүлэхдээ огцом бус уян налархай, долгиолсон хөдөлгөөнөөр хийж үзүүлээрэй. Тухайн ангид бүжгийн эвсэл сайтай сурагчид байвал тэднээр дасгалыг үзүүлж болно. Багш бие даан алчууртай дасгалаа давтаж буй сурагчдыг ажиглан, хэн нь хэндээ зааж болохыг сонгоно. Мөн хэнээр дасгалыг үзүүлбэл тохиромжтой байгааг харж, тэр сурагчийг бусаддаа дасгалаа үзүүлэхийг санал болгоно. Багууд нэгдэж алчууртай дасгалыг гүйцэтгэх үед жагсаалын ямар хувирал хийвэл сонирхолтой байхыг Та сонгож, боловсруулаарай.

Акробатикийн дасгалыг гүйцэтгэх чадвар эзэмшүүлэх явцад сурагч бүрийн оролцоог дэмжихдээ багш та аль болох олон тооны матрас бэлтгэх хэрэгтэй. Матрас хүрэлцээтэй байвал сурагч бүр дасгалаа олон удаа давтана. Хэрвээ ийм боломж байхгүй бол сурагчид ээлжлэн акробатикийн дасгалыг хийх амралтын хугацааг үр ашигтай ашиглаарай. Үүний тулд тухайн дасгалыг зөв гүйцэтгэхэд зайлшгүй оролцох булчингийн хүч, уян хатан чанарыг хөгжүүлэх дасгалыг сонгож, матрас дээр дасгал хийх ээлжээ хүлээх хугацаанд нь өгнө. Эдгээр дасгалыг урьдчилан боловсруулж тараах материал дээр зургийг нь зурсан байвал дасгалыг тайлбарлаж хугацаа алдахгүй сайн талтай. Мэдээж, уг дасгал нь хүүхдийн урьд нь хийж чаддаг болсон дасгал байна.

Үүнээс гадна сурагчид бие биенээ хамгаалж, туслах нь тэдний оролцоог нэмэгдүүлэх нэг үйл ажиллагаа болно. Иймээс ямар дасгалын үед хэрхэн хамгаалахыг үзүүлж, тайлбарлаад өөрсдөөр нь хийлгэж алдааг нь засаж өгөөрэй. Хэн нэгэн хамгаалж байх үед хүүхэд айхгүйгээр дасгалаа хийдэг.

Хөл ба гар дээрээ тулж нуруугаар тойрог үүсгэсэн байдлыг “нуман тулгуур” гэж нэрлэхийг тайлбарлаарай. Үүнийг өмнө нь “мост” гэж нэрлэдэг байсныг ч хэлэх нь зүйтэй. Нуман тулгуурт орох дасгалыг сурагчид хамтран, бие биедээ тусалж хийх нь хөдөлгөөний далайцыг нэмэгдүүлж, идэвхгүй аргаар уян чанарыг хөгжүүлж буй хэрэг юм.

Сурагчдын ялгаатай байдлыг харгалзан, тэдний чадварын түвшинд тохирсон дасгалыг өгнө. Дээр хүснэгтэд бичигдсэн дасгалаас багш та сурагчиддаа тохируулан сонгоорой. Эсвэл багшийн номоо судалж ашиглаарай. Ялангуяа акробатикийн дасгалын эвлүүлгийг сурагч бүр адил түвшинд гүйцэтгэж чадахгүй байж болно. Иймээс түвшин бүрд нь тохирсон “акробатикийн эвлүүлэг” зохиож хэрэглэнэ. Тухайлбал:

- зөвхөн урагш ба арагш өнхрөлтийг хараацай зогсолт, үндсэн зогсолт, гараа алдалж зогсох зэрэгтэй хослуулсан эвлүүлэг

- урагш ба арагш өнхрөлт, гурван цэгийн зогсолт хосолсон эвлүүлэг

- урагш ба арагш өнхрөлт, нуман тулгуур, далан дээр зогсолт хосолсон эвлүүлэг г.м өөр өөр хувилбар боловсруулна. Эндээс гурван цэгийн зогсолт хийхдээ тааруу сурагч бол гурван цэгийн зогсолт хийхээргүй эвлүүлгийг сонгох боломж олгоно.

Акробатикийн дасгалын явцын үнэлгээг хичээл бүрийн явцад болон тусгайлсан хяналтын хичээлээр хийж болно. Жишээ нь:

- “Нуман тулгуур” хийх чадварыг ажиглаад, сурагч нуруугаараа хэр сайн хотойж байгааг “гайхалтай байна”, “сайн байна”, “гайгүй болж байна”, “арай болоогүй байна, дахиад сайн хичээгээрэй” гэх зэрэг үгээр үнэлнэ.

- Эсвэл “Нуман тулгуур” хийх чадварыг хэмжилт хийж үнэлнэ. Үүний тулд сурагч найзынхаа дэмжлэгтэйгээр нуман тулгуурт ороод гар хөл хоёроо хооронд нь ойртуулж эцсийн боломжиндоо хүрсэн үед нь хөлийн өсгий ба гарын хурууны үзүүр хоёрын хоорондох зайг туузан метрээр хэмжинэ. Үзүүлэлтийг тэмдэглэж аваад сурагчид өөрт нь хэлээрэй. Энэ үзүүлэлтийг улирлын төгсгөлд ахицын үнэлгээнд ч ашиглах боломжтой.

- Акробатикийн дасгалын эвлүүлгээр сурагчдыг үнэлэх нь хамгийн тохиромжтой үнэлгээний даалгавар болно. Акробатикийн дасгалын 2-4 хувилбар бүхий эвлүүлгээс сурагч өөрийн чадварт тохируулан өөрөө сонгоод хийж үзүүлнэ.

Хүчний болон сунгалтын дасгалыг ангийн сурагчид нийтээрээ гүйцэтгэх бүрэн боломжтой тул эдгээр дасгалыг хийгэхдээ: нийтээрээ нэгэн зэрэг, нийтээрээ цуврах, нийтээрээ ээлжлэх аргуудаар хичээлийг зохион байгуулна. Хосоороо болон бүлгээрээ сунгалтын дасгал гүйцэтгэхэд уян чанарын хөгжлөөр ойролцоо сурагчдыг нэг бүлэг болгох хэрэгтэй. Хэрэв өөр өөр түвшинтэй сурагчид нэг бүлэгт орвол хөдөлгөөнийг ижил далайцтай гүйцэтгэх боломжгүй болно.

Дүүжигнэлтээс хөлөө шулуун өргөх чадвар эзэмшүүлэх зорилтыг хэрэгжүүлэхэд 3 түвшний хүндрэлтэй дасгалыг ашиглана. Үүнд: 1. Хөнгөн – хөндлөвчөөс дүүжигнэн хөлөө урагш-доош өргөж, буулгах. 2. Дунд зэрэг – хөндлөвчөөс дүүжигнэн хөлөө шалтай зэрэгцээ түвшинд хүртэл (90°) өргөж, буулгах. 3. Хүнд – хөндлөвчөөс дүүжигнэн хөлөө шулуун өргөж өвдгийг биедээ ойртуулан, буулгах. Хөнгөн дасгалыг чадмаг гүйцэтгэж байвал дунд түвшний дасгалыг өгнө. Түүнийг сайн гүйцэтгэвэл хүнд дасгалыг хийлгэнэ.

“Хэрэглээний гимнастик” бүлгийн бусад сэдвийн хүрээнд дөрөвдүгээр ангийн сурагчдыг үнэлэхдээ дараах сургалтын нормоор үнэлэх аргыг хэрэглэж болно.

№ Хяналтын дасгал Үнэлгээ

Хүй

с

ОнцСайн

Хангалт-тай

1

Гимнастикийн хананы дээд хөндлөвчөөс дүүжигнэсэн байдлаас хөлөө шулуун 45° өргөж, буулгах (удаа)

О 11-129-10

8

Х 21-2516-20

15

2

Хөлөө жийж суусан байдлаас бөхийж гараа өлмийнөөс урагш гаргах (см)

О 13-1411-12

10

Х 11-129-10

8

31 кг жинтэй гантелийг алдалж, буулгах (удаа)

О 26-3021-25

15-20

Х 36-4031-35

25-30

IV анги


Хүрэх үр дүн: Гүйлтийн техникээ сайжруулан, 40 м зайд дээд хурдаар гүйх, 500-600 м зайг жигд гүйж туулах чадвартай болох



10 см өргөнтэй зурвас дундуур хурдан алхах чад-вараа сайжруулах

Биеийн тамирын заал болон гадаа талбайд 10 см өргөн, 30 м урт зурвасыг сурагчид өөрсдөө байгуулна. Зурвасын дундуур янз бүрийн хэлбэрээр алхана. Үүнд: - Гараа тохойгоор нугалан эрчимтэй

савж, урагш хурдтай алхах – 30 м-т 1 удаа

- Гараа алдлан, өлмий дээрээ алхах – 15 м-т 1 удаа

- Гараа ташаанд авч өлмий дээрээ алхах – 15 м-т 1 удаа

- Гараа тохойгоор нугалан эрчимтэй савж, урагш 15 м хурдтай алхаад, биеэр бүтэн эргэж арагш ухран 15 м алхах

- Хагас сууж алхах 10 м→энгийн алхаа 10 м→хурдтай алхаа 10 м

- Цуваа бүрээс нэг нэг сурагч хоорондоо уралдаж 30 м зайд алхана.

Талбайд 3-4 зурвас байгуулна. Сурагчид 3-4 хэсэгт хуваагдаж, хэсэг дотроо цувран алхана. Зурвасыг дуустал багшийн хэлсэн

Зурвас байгуулахад зориулж: шохой, урт тууз, дээс, үзүүртэй төмөр, төрөл бүрийн бортого г.м жижиг хэрэгслийг олон тоогоор бэлтгэнэ.

Алдааг болон даалгаврыг хэлэхдээ шүглээр дохио өгч сурагчдыг зогсооно.

хэлбэрээр алхаад буцаж ирэхдээ хөлөө суллан энгийн алхаагаар алхаж ирнэ.

Янз бүрээр алхах чадвараа сайжруу-лан, 300-400 м алхах чадвартай болох

Эхлээд биеийн тамирын заалны нүүрийн болон хажуугийн шугам дээгүүр сурагчид нэг цуваагаар, энгийн алхаагаар цэх алхана. Багш тэднийг ажиглан биеийн байрлал болон гар, хөдөлгөөнд гарч буй алдааг хэлж, дахин цэх алхахыг хүснэ. Зааланд хичээллэх үед доорх дасгалаас сонгож гүйцэтгэнэ. Үүнд:- Гараа тохойгоор нугалан урагш-хойш савж, өвдгөө өндөр өргөн урагш 15 м-т 2 удаа алхах- Хооронд нь 30-40 см зайтай цувруулан байрлуулсан савааны дээгүүр өвдгөө өндөр өргөж 15 м-т 2 удаа алхах- Савааг 20-30 см өндөртэй бортого дээр тавьж, сурагчид түүнийг даван өвдгөө өндөр өргөж 30 м-т 2 удаа алхах - Шалан дээр байрлуулсан саваа модны хоорондын зайг 70-90 см хүртэл холдуулан тавьж, сурагчид савааны дээгүүр өвдгөө өндөр өргөж 50 м-т 2 удаа алхах Сурагчид 4 цуваа болж, хоорондоо 1 м орчим зайтай цуварч алхана. Гарааны шугамаас 15 м зайд татсан шугам хүрээд буцаж ирэхдээ талбайн захаар энгийн алхаагаар алхаж ирнэ. Гадаа талбайд хичээллэх үед доорх дасгалаас сонгож гүйцэтгэнэ. Үүнд:- Аль болох том алхаж 200 м зайг туулах – 2 удаа- Том, жижиг алхаагаар 400 м зайг туулах- 100 м том алхах → 100 м жижиг алхах → 50 м ухарч алхах → 50 м өлмий дээрээ алхах →50 м өвдгөө өндөр өргөж алхах → 50 м том алхаж, нийт 400 м алхана. Сурагчид янз бүрээр алхах үед багш тэдний биеийн галбирыг ажиглан, алдааг засаж, зөв алхахад нь тусална. - Өвдгөө өндөр өргөж, том алхдаг болоход хэвлий, нуруу, гуяны булчингийн хүч чухал нөлөөтэйг тайлбарлаж, эдгээр булчинг хөгжүүлэх дасгал хийнэ.

Волейболын талбайн нүүрийн шугамаас 15 м зайд барианы шугамыг тод өнгийн 9 м урт туузаар татсан байна.

Гимнастикийн саваа мод 35-40 ширхэгийг 4 эгнээнд хөндлөн-гөөр нь цувруулан тавина.

Савааг дээр нь тавихад зориулсан 70-80 ширхэг бортого бэлтгэнэ. Эсвэл гимнастикийн урт сандал 8-12 ширхэг байна.


Гүйлтийн сонгомол дасгалаас сурах

- Зөв гүйж сурахад эдгээр дасгал хэрэгтэйг тайлбарлана. Дасгал бүрийг багш үзүүлнэ.- Байрандаа өвдөг өндөр өргөж, дунд зэргийн хурдтай гүйнэ. - Өвдөг өндөр өргөж урагш 10-12 м гүйнэ. - Өвдөг өндөр өргөж гүйлтээс урагш хурдтай гүйлтэнд шилжиж гүйнэ. - Байрандаа шилбээ арагш савж, дунд зэргийн хурдтай гүйнэ. - Шилбээ арагш савж урагш 10-12 м гүйнэ. - Шилбээ арагш савж гүйж байгаад урагш хурдтай гүйлтэнд шилжиж гүйнэ.

Өвдөг өндөр өргөж гүйх, шилбээр арагш савж гүйх, хөлөөс хөлд үсрэх зэрэг гүйлтийн сонгомол дасгалын зурагт үзүүлэн, DVD, CD бичлэг

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014,

- Зүүн хөлөөр урагш түлхэн, баруун хөлөө нугалж өргөн хол тавих байдлаар 10-15 м зайг туулна.- Энэ дасгалыг нөгөө хөлөөр давтана. - Баруун, зүүн хөлөөр ээлжлэн түлхэж, хөлөөс хөлд үсрэх дасгалыг 15-20 м зайд, дунд зэргийн хурдтайгаар давтана.- Хөлөөс хөлд үсрэлтээс урагш гүйлтэнд шилжиж гүйнэ.

21-р хуудас

Чиглэлээ огцом өөрчлөн хурдтай гүйх чадвараа хөгжүүлэх

Хичээлийн эхний хэсэгт чиглэлээ өөрчлөн алхах, зөөлөн гүйх дасгалаар бие халаалт хийлгэнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт чиглэлээ өөрчлөн гүйх чадварыг сайжруулахдаа: - Эхлээд шулуун чиглэлд хурдтай гүйх – 15 м-т 1 удаа. Үүний дараа гүйлтийн техник ямар байх ёстойг ярилцаж, нийтлэг алдааг үзүүлж, алдаагаа засахыг анхааруулна. - - Гүйлтийн хурдаа бууруулахгүйгээр тэмдэгтийг сүлжихийн тулд алхамаа богиносгож, биеэр тэмдэгт рүү бага зэрэг налж эргэхийг тайлбарлана. Сайн чадах сурагчаар үзүүлнэ. Тэмдэгтийг янз бүрээр байрлуулж, тэдгээрийг сүлжин гүйнэ. Үүнд:- 20 м зайд нэг шулуун дээр, хооронд нь 2

м зайтай байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжиж гүйх

- Нэг шулуун дээр, хооронд нь 2 м зайтай байрлуулсан 2 тэмдэгтийг сүлжээд, уг шулуунаас баруун гар тийш 10 м зайд байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжин буцаж гүйн, төвийн шулуунаас зүүн гар тийш 10 м зайд байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжинэ. Тэндээсээ төвийн шулуун дээр хооронд нь 2 м зайтай байрлуулсан 2 тэмдэгтийг сүлжин барианд орно.

Охид, хөвгүүд 2 хэсэг болж, тус тусдаа цувран даалгаврыг гүйцэтгэнэ. Багш гүйсэн хугацааг хэмжиж болно.

- Багшийн заасан зүг рүү чиглэлээ өөрчлөн гүйх дасгалыг нийтээрээ гүйцэтгэнэ.- Хамтрагчийнхаа аль нэг зүг рүү хөөргөн шидсэн бөмбөг рүү гүйж, газарт унахаас нь өмнө бариж авна. - Бие биенээсээ бултан гүйж тоглоно.- “Сүүлээ хамгаалья” тоглоом тоглоно.- “Ангаахайгаа хооллоё!” тоглоом тоглоно. Гүйх чиглэл өөрчлөгдөхөд биеийн тэнцвэр, хурдаа хэрхэн хадгалах талаар бусдыг ажиглаж, өөрийн гүйцэтгэлдээ дүгнэлт хийнэ. Хичээлийн төгсгөл хэсэгт суллалтын дасгал хийхийн зэрэгцээ гүйж буй чиглэлээ маш хурдан өөрчлөх чадвар хэзээ, юунд хэрэгтэйг дүгнэж ярилцаад, тухайн ангиас

Гарын доорх мате-риалаар хийсэн (ундааны болон гоо сайхны бүтээгдэхүү-ний сав, гурвалжин, пирамид г.м дүрс) жижиг тэмдэгтүүдийг ашиглана.

Гарааны ба барианы шугам, 10 ш бортого хэрэглэнэ.

Секундомер, шүгэл байвал сурагчдыг улам идэвхжүүлнэ.


хэн хэнд энэ чадвар сайн ба тааруухан байгааг өөрсдөөр нь дүгнүүлнэ.

Хурдтай гүйж тоглох чадвар эзэмших

Бие халаалтын явцад сурагчдын шагаа, өвдөг, түнхний үеийг ажилд нилээд сайн бэлтгэсэн дасгалуудыг өгнө. Хичээлийн үндсэн хэсгийн эхэнд:- Сурагч бүр өөртөө дохио өгч, босоо гараанаас 12 м-т 2 удаа хурдтай гүйж үзнэ. Дараа нь сурагчдыг 2 баг болгон тоглуулна. - Тоглоомын дүрмийг багш тайлбарлаж, эгнээ жагсаалд нь хоёроор тоолуулан, тоолсон тоогоор нь 2 баг болгоно.- Хөөж гүйцэх тоглоом. Зугтах баг нь гарааны шугамын ард босоо гараанд зогсоно. Хөөх баг нь тэднээс 2 алхмын хойно зогсоно. Эхний эгнээнд зогсож, зугтахаар бэлтгэж буй сурагчид бүснээсээ 50 см орчим урттай дээс юмуу тууз унжуулна. Багшийн шүглийн дохиогоор бүгдээрээ нэгэн зэрэг гүйж эхлэх ба барианы шугамаас өмнө хөөж буй сурагчид зугтаж буй сурагчдын туузыг татаж авахыг эрмэлзэнэ. Туузыг авч чадсан сурагч багтаа оноо авна. 5-6 удаа тоглоход илүү оноо авсан баг хожино. - Бөмбөгний төлөө гүйх тоглоом. Дээрх 2 багаараа тоглоно. Гарааны шугамын ард баг бүрээс нэг сурагч зогсоно. Багш гартаа волейболын бөмбөг барьж тэдний ард зогсоно. “Марш” командыг хэлэнгүүт бөмбөгөө хүүхдүүдийн толгой дээгүүр давуулан урагш-дээш хөөргөж шиднэ. Хэрвээ сурагч бөмбөгийг агаарт нисэж байх үед нь газарт уналгалгүй барьж авбал хожсонд тооцож 3 оноо өгнө. Бөмбөгийг газарт ойлгоод барьж авбал 1 оноо өгнө. Бөмбөгийг барьж авч чадаагүй сурагч багтаа оноо авахгүй. Бүх тоглогч гүйсний эцэст аль олон оноотой баг хожино.- Сурагчид өөрсдөө багийн оноогоо тоолж, самбарт тэмдэглнэ. Хэн хэнтэй уралдаж гүйхээ баг дотроо ярилцаж, өөрсдөө шийднэ.

Заалны нүүрийн шугамаас 12 м зайд барианы шугамыг тод харагдахуйц туузаар татсан байна.

Зугтах ба хөөж гүйх багуудын гарааны шугамыг тод хараг-дахуйц туузаар тат-сан байна. Дээрх барианы шугамыг ашиглана.Зугтах багийн сурагч бүрт 50 см орчим урттай дээс юмуу тууз өгнө.

Волейболын бөмбөг 1 ширхэгийг багш барьсан байна. Бас 2-3 бөмбөгийг хажуу-даа сагсанд хийж тавина.

Багуудын оноог бичиж харуулах самбар бэлтгэнэ.


Хурдаа өөрчлөн гүйх чадвараа хөгжүүлэх

- Дороо гүйхдээ багшийн алга ташилтын хэмнэлд тохируулан хурдаа өөрчилнө. 30 сек – 3 удаа- Гүйх үеийн гарын хөдөлгөөнийг байрандаа давтана. Удаан темпээр эхлэх ба аажмаар хурдыг нэмэн дээд хэмжээнд хүргэнэ. 40 сек – 2 удаа - Босоо гараанаас 50 м зайд гүйхдээ гараанаас дунд зэргийн хурдтай гарч, аажмаар хурдаа нэмэн дээд хурдаар барианд орно. 1-2 удаа- Дээд хурдаар 15 м гүйх → 25 м зөөлөн гүйх → 15 м дээд хурдаар гүйх → 25 м зөөлөн

Гарааны ба барианы шугам татна.

Хурдтай ба зөөлөн гүйлтийн зай эхлэх газарт сурагчдад харагдахуйц тэмдэг тавина (дарцаг, шон, том бортого г.м).

гүйнэ. 1-2 удаа Сурагчид хурдаа өөрчлөх цэгт ирмэгц багш шүгэлдэж дохио өгнө, эсвэл үгээр ба алга ташилтаар гүйлтийн хурдыг өөрчлөх хэмжээг тогтоож удирдана.

Шүгэл ашиглана.


Давтан гүйлтээр хурдаа хөгжүүлэх

- Давтан гүйлт гэж юу болох, тухайн хичээл дээр ямар зайд хэдэн удаа давтан гүйхийг хэлж, тайлбарлана. Доорх давтан гүйлтээс сонгож ашиглана. Үүнд:- Сурагч бүр өөртөө дохио өгч гараанаас гаран, 30-40 м-т 4-5 удаа гүйнэ. Чигээрээ хурдан гүйх зайг 40-60 м хүртэл нэмэгдүүлнэ. - Багшийн шүглийн дохиогоор 20 м-т 6 удаа хурдтай гүйнэ. - 60 м-т 3-4 удаа хоорондоо уралдаж гүйнэ.- 30-60 м зайд 3-4 удаа хугацаатай гүйнэ. Давталт бүрийн хугацааг хэлэлцэнэ. Гарааг хуваарилахдаа багш болж өгвөл ойролцоо түвшингийн сурагчдыг нэг гараанд гаргана.

- Туг, дарцаг, шон гэх зэрэг тэмдэгтээр гараа, бариаг тэм-дэглэнэ.- Шүгэл, секундомер ашиглана.


40 м зайд дээд хурдаар гүйх чадвараа харуулах

40 м зайн гүйлтийн төрлөөр ангийн аварга шалгаруулах тэмцээн зохионо. Ингэхдээ:Өмнөх хичээлүүдийн явцад хийсэн ажиглалт, судалгаанд тулгуурлан гүйх чадварын ойролцоо түвшинтэй сурагчдыг нэг гараанд гаргана.40 м зайд сурагч бүрийн гүйсэн хугацааг хэмжиж, өөрт нь хэлнэ. Охид, хөвгүүд тус бүрийн эхний 3 байрт шалгарсан сурагчдыг сургуулийн тэмцээнд оролцуулна.

Сурагчдыг гараанаас гаргахад дохионы дарцаг хэрэглэнэ.

Уг зайд гүйсэн хугацааг багш секун-домерээр хэмжинэ.

Сурагч бүрийн амжилтыг багшийн журналд тэмдэглэнэ.

Алхалт гүйлтийг хослуулан охид 500 м, хөвгүүд 600 м зайг туулах чадвартай болох

Энэ зорилтыг 2-3 хичээлээр шийдвэрлэнэ. Хичээлийн эхний хэсэгт зөөлөн гүйлт өгөхөөс гадна хамраараа амьсгал авч амаараа гаргах дасгалаар амьсгалын эрхтний үйл ажиллагааг ажилд бэлтгэнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт сурагчдын чадвар, онцлогоос хамаарч доорх дасгалаас сонгоно. Үүнд:Охид: дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх = 500 мХөвгүүд: дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх = 600 мӨөрийн боломжоор гүйлт ба алхааг хослуулан охид 600 м, хөвгүүд 800 м зайг туулах300 м дунд зэргийн хурдтай гүйлт + 100 м зөөлөн гүйлт + 200 м хурдтай гүйлтОхид 500-600 м, хөвгүүд 600-800 м зайд алхахгүй гүйх

Биеийн тамирын талбайн гүйлтийн замыг цэвэрлэж, зассан байна.

Сурагчдыг гараанас гаргахад шүгэл ашиглана.

Гүйх ба алхах зайг тэмдэглэсэн тэмдэгт байна.

Сурагчдын гүйсэн хугацааг секундо-мерээр хэмжинэ.


Охид 500-600 м, хөвгүүд 600-800 м зайд хугацаатай гүйхОхид 500-600 м, хөвгүүд 600-800 м зайд уралдаж гүйх. Тэсвэр муутай сурагчдын гүйх зай нь дээрх зайнаас 100-150 м-ээр богино байж болно.

Багшид өгөх санамж Дөрөвдүгээр ангид судлах “Алхалт, гүйлт” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог

зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Янз бүрээр алхах чадвараа сайжруу-лан, 300-400 м алхах чадвартай болох - Гүйлтийн сонгомол дасгалаас сурах- Давтан гүйлтээр хурдаа хөгжүүлэх

- Чиглэлээ өөрчлөн хурдтай гүйх чадва-рыг хөгжүүлэх- Хурдтай гүйж тоглох чадвар эзэмших- Хурдаа өөрчлөн гүйх чадвараа хөгжүүлэх

- 10 см өргөнтэй зурвас дундуур хурдан алхах чад-вараа сайжруулах- Хурдтай гүйж тоглох чадвараа хөгжүүлэх- Чиглэлээ огцом өөрчлөн хурдтай гүйх чадвараа хөгжүүлэх

- Давтан гүйлтээр хурдаа хөгжүүлэх- 40 м зайд дээд хурдаар гүйх чадва-раа харуулах- Алхалт гүйлтийг хослуулан охид 500 м, хөвгүүд 600 м зайг туулах чадвар-тай болох

Дөрөвдүгээр ангийн сурагчид 10 см өргөн зурвасаар урагш хурдтай алхах чадварыг өмнө нь эзэмшсэн байх тул гарын янз бүрийн хөдөлгөөнтэй алхах, ухарч алхах, өлмий ба өсгий дээрээ алхах зэргээр алхааг хүндрүүлэн уг зурвасаар алхах даалгавар өгөх нь зүйтэй.

Өвдгөө өндөр өргөж том алхах чадвар эзэмшүүлэхдээ сурагчдыг нийтээр нь болон хэсгээр зохион байгуулж болно. Бүх сурагч тойргоор зогссон байдлаас нийтээрээ нэгэн зэрэг байрандаа өвдөг өндөр өргөж гүйнэ. Эсвэл тэд 3-4 цуваагаар өвдгөө өндөр өргөж урагш гүйнэ. Зохион байгуулалтын эдгээр хувилбарын аль нь ч сурагч бүрийг хичээлд жигд оролцуулах боломжтой. Харин жижиг саадыг давж өвдгөө өргөн алхах дасгалыг гүйцэтгэхэд нилээд олон тооны саад хэрэгцээтэй. Тиймээс 20-30 см өндөр саадыг (хөнгөн атлетикийн халхалттай гүйлтийнхтэй төстэй саадыг мод болон төмрөөр хийж болно) хийж бэлтгэх шаардлагатай. Хэрвээ ийм саад бэлтгэж амжаагүй бол бидний өдөр тутам хэрэглэдэг бортогоноосоо 2 ширхэгийг хооронд нь зайтай байрлуулаад, дээр нь саваа модыг хөндлөн тавьж саад болгон ашиглаарай. Нийтдээ 10-12 м зайд алхах тул нэг цуваанд бараг 20-иод ширхэг саад хэрэг болно. Үүнийг бэлтгэж чадвал сурагч бүрийг бүрэн оролцуулах боломж бүрдэнэ.

Саадыг давж өвдгөө өндөр өргөн алхахад сурагчдыг 3-4 цуваа болгон зохион байгуулбал илүү үр дүнтэй байна. Саад хүрэлцээгүй тохиолдолд сурагчид 1-2 цуваагаар саад давж алхах дасгалыг гүйцэтгээд, заалны нөгөө хэсэгт зассан матрас дээр хэвтэн хэвлий, нуруу, гуяны булчингийн хүч хөгжүүлэх дасгалыг сурагч бүр 10 с хийгээд босч саадыг даван алхах байдлаар хичээлээ зохион байгуулаарай.

Өвдгөө өндөр өргөж том алхах хэмжээг сурагчдын нурууны өндөрт тохируулан өөр өөрөөр тогтооно. Үүний тулд шалан дээр 3 цуваа зурвасыг байгуулна. Нэгдүгээр цуваанд саваа модыг 70 см зайтай байрлуулна. Хоёрдугаар цуваанд саваа модыг 80 см, гуравдугаар цуваанд 90 см зайтай байрлуулна. Намхан нуруутай сурагчид нэгдүгээр зурвасаар, дунд зэргийн нуруутай нь хоёрдугаар зурвасаар, өндөр сурагчид гуравдугаар зурвасаар алхахаар зохион байгуулна. Үүнд хүйс хамаарахгүй, зөвхөн нурууны өндрийг харгалзана.

Янз бүрийн хэлбэрээр алхах зайг аажмаар холдуулан 300-400 м-т хүргэнэ. Энэ нь цаашид спорт алхаагаар хол зайд алхаж сурахын үндэс болно.

Гүйлтийн сонгомол дасгал нь хурдтай бөгөөд зөв гүйх сурахад дөхүүлэх дасгал юм. Иймээс энэ ангиас эхлэн гүйлтийн сонгомол 3 дасгалыг (хамгийн энгийн) сурч эзэмших зорилт дэвшүүлсэн. Өвдөг өндөр өргөж гүйх ба шилбээр арагш савж гүйх дасгалыг гүйцэтгэхэд их биеэр ялимгүй урагш тэмүүлж, гараа тохойгоор нугалан, урагш-хойш эрчимтэй савж гүйнэ. Тулалтын хөл шулуун байхад анхаарна. Харин хөлөөс хөлд үсрэхэд түлхэлтийн хөлөөр гүйцэт тэнийтэл түлхэхийг сурагчдад сануулж, үзүүлэх хэрэгтэй.

Эдгээр дасгал нь зөв гүйхэд зориулагдах учраас дасгалын төгсгөлд жирийн хурдтай гүйлтэнд шилжиж гүйх дасгалыг заавал өгөөрэй. Ингэснээр гүйхдээ өвдгөө хэр өргөх, шилбээр хэрхэн савах, түлхэлтийн хөлөөр яаж түлхвэл зөв бэ? гэдгийг мэдэрч ойлгох болно.

Чиглэлээ өөрчлөх үед хурдаа сааруулахгүй, хадгалж гүйх талаар тайлбарлаарай. Хүүхэд бүрийн төсөөлөл, гүйх чадварыг харгалзан дасгалыг ялгаатай өгөхөд анхаарна. Гүйх чиглэлийг өөрчлөх дохиог шүглээр болон гараар заах, үгээр чанга хэлэх, алга таших

зэргээр янз бүрээр өгнө. Ингэснээр хүүхдийн хариу үйлдлийн хурд сайжрах болно.

Сурагчид цуварч зогссон байдлаас хоорондоо 5 м орчим зайтай гараанаас гарч, 20 м зайд нэг шугам дээр, хооронд нь 3 м зайтай байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжиж гүйн барианд ороод тэндээ амарна. Бүх сурагч уг даалгаврыг гүйцэтгэсний дараа буцаж цувран гүйх байдлаар зохион байгуулаарай.

Гадаа талбайд орж буй хичээл дээр давтан гүйлт хийх нь тохиромжтой. Хүүхдийн бие бялдрын онцлогийг харгалзан давталтын тоог тохируулаарай. Давтан гүйлтийн ачааллыг аажмаар нэмэгдүүлэх бөгөөд дасан зохицох, зөв техникт сургахын тулд 20 м, 30 м, 40 м зайд 3-6 удаа давталтаар гүйлгэнэ.

Гүйж тоглох тоглоомд сурагч бүр заавал гүйх ёстой. Зарим сурагчид хоцрохоос эмээгээд гүйхгүй үлдчих гээд байдаг. Үүнийг багш сайн анхаарч цуваанд зогсож буй дарааллаараа гүйж буй эсэхэд хяналт тавих хэрэгтэй. “Бөмбөгний төлөө” тоглоомыг тоглоход хүүхдийн гүйх хурданд тохируулж багш бөмбөгийг шидэх нь зүйтэй боловч энэ тохиолдолд хүлээлт их гарна. Иймээс багш дэргэдээ олон бөмбөгийг сагсанд хийж тавиад, цуварч зогссон сурагчдыг хос хосоор нь дуудан “гараандаа” команд өгөөд аль болох хурдан бөмбөгийг шидвэл зохино. Урагш гүйж бөмбөгийг барьж авсан сурагч заалны захаар алхаж, бөмбөгөө авчиран сагсанд хийнэ.

Бие биенээ хөөж гүйцэх тоглоомын үед хурдны түвшин ойролцоо сурагчдыг нэг хос болгохыг хичээгээрэй. Тоглоомын явцад сурагчдыг ажиглан зарим сурагчийг өөр байранд аваачиж болно. Ялангуяа зугтаж гүйхдээ арын сурагчдаа гүйцэгдээд, өөрөө хөөж гүйхдээ гүйцээгүй бол тэр сурагчийг арай хурд муутай хүүхэдтэй нэг хос болгон солиорой.

Бөмбөгний төлөө гүйх тоглоомд багш бөмбөгийг шидэх учраас сурагчдын хурдны чадварт тохируулан хүчтэй ба хүч багатайгаар шидэх бүрэн боломжтой.

Хувиралттай гүйлтийн арга нь сурагчдын дундын зайд гүйх чадварын ялгаатай байдлыг харгалзан хэрэглэхэд маш тохиромжтой арга болно. Жишээ нь: 600 м зайд энэ аргаар гүйлгэхдээ:

А. Гүйх чадвар сайтай сурагчид: дунд зэргийн хурдаар 250 м гүйх + 50 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 250 м гүйх + 50 м зөөлөн гүйх байдлаар ихэнх зайг дунд зэргийн хурдтай гүйж туулна.

Б. Гүйх чадвараар дунд түвшний сурагчид: дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх + дунд зэргийн хурдаар 100 м гүйх + 100 м зөөлөн гүйх байдлаар 600 м зайг туулна.

В. Гүйх чадвар тааруу сурагчид: 100 м гүйгээд 30 м хурдтай алхах + 150 м гүйгээд 50 м алхах + 100 м гүйгээд 70 м хурдтай алхах + 50 м гүйж, нийт 600 м зайг гүйлт ба алхааг хослуулан туулна.

Дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын гүйх техникийг хичээлийн явцад ажиглан үнэлэх бол ойрын зайд хурдтай гүйх, дундын зайд жигд гүйх чадварыг тэмцээний ба тоглоомын аргаар үнэлж болохыг зөвлөж байна. Жишээ нь:

“Сүүлээ хамгаалья” гэдэг тоглоомыг 10-12 сурагч тоглоно. Тоглоом эхлэхийн өмнө сурагчид жижиг уяагаар бүс бүслэн, түүнээсээ 50 см орчим урттай дээс юмуу тууз унжуулна. Энэ нь тэдний сүүл юм. Багшийн дохиогоор сурагчид талбайд тарж гүйн, бие биенийхээ сүүлийг татаж авах ба өөрийн сүүлийг алдахгүй хамгаалахын төлөө бусдыгаа хөөж ба зугтаж гүйнэ. Хэрэв хэн нэгний сүүлийн авч чадсан бол өөрийн бүсэнд нэмж зүүнэ. Сүүлгүй хоцорсон сурагч өөр сурагчаас сүүл олж авахын төлөө хөөцөлдөж гүйнэ. Нийт 3-4 мин тоглоход хэн хэдэн сүүлтэй болсныг тооцон багш бичиж тэмдэглэнэ. Дараагийн ээлжийн 10-12 сурагч мөн адил тоглоход бусад нь идэвхтэй амарна. Хичээлийн туршид энэ тоглоомыг 2-3 удаа тоглож, сурагч бүр нийт хэдэн сүүл цуглуулсныг харгалзан явцын үнэлгээ өгнө.

Түүнчлэн дөрөвдүгээр улирлын сүүлчийн 2-3 хичээл дээр 40 м болон охид 500 м, хөвгүүд 600 м зайд ангийн аварга шалгаруулах гүйлтийн тэмцээн зохион байгуулж болно. Тэмцээнд ангийн бүх сурагч оролцох бөгөөд сурагч бүрийн гүйсэн хугацааг хэмжиж байр эзлүүлэн үнэлнэ. Тэмцээнд сурагчдыг гараанаас гаргах, амжилтыг бичиж тэмдэглэх зэрэг үйл ажиллагаанд бүх сурагч бүтээлчээр оролцох нөхцлийг бүрдүүлж, тодорхой үүрэг хуваарилаарай. Багш өөрөө секундомерээр гүйлтийн амжилтыг хэмжинэ.

IV анги


Хүрэх үр дүн: Хоёр хөлөөр түлхэн модон морь, тавцан дээр гарах аргыг ойлгож, гүйцэтгэж сурах, нэг ба хоёр хөлөөр үргэлжлүүлэн үсрэх, дээстэй болон үсэрч харайх дасгал, тоглоомоор хүч, хөдөлгөөний эвслээ харуулах



Үсрэлт харайлтын дасгал хийх үед

- Багшийн хэлсэн санамж, зөвөлгөө, зааварчилгааг дагаж мөрдөх талаар

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014.

аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох

ойлгох- Бусдадаа туслах, буруу буюу аюултай

байх үйлдлүүдийг хэлж өгөх- Үсрэх, харайх дасгал хийх явцдаа

аюулгүй орчин бүрдүүлэх талаар харж, санал бодлоо илэрхийлэх

- Багшийн заасан хамгаалах аргаас жишээ гарган үзүүлж чрилцах

29,30-р хуудас

Хоёр хөлөөр түлхэн модон морь, тавцан дээр гарах аргыг ойлгох

- Нэг алхамаас түлхэлтийн вандангаас хоёр хөлөөр түлхэж үсрэх

- Гүйлтийн хоёр алхамаас түлхэлтийн вандангаас хоёр хөлөөр түлхэж үсрэх

- Гүйлтийн алхамын тоог сурагч бүрийн хүссэн алхамаас гүйлгэж түлхэлтийн вандангаас хоёр хөлөөр түлхэж үсрэх

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 37-р хуудасТүлхэлтийн вандангаас, матрас, зурагт үзүүлэн

Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн хөвгүүд, модон морь охид 60 см өндөр тавцан дээр гарч, гараа ардаа тулан суух чадвартай болох

- Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн модон морин дээр гарч, гараа ардаа тулан суух дасгалыг багш үзүүлж, тайлбарлах

- Модон морины хажууд зогсон морин дээр нэг гараар тулан хөлөө урагш-дээш савах

- Модон морин дээр нэг гараар тулан нэг хөлөөр түлхэн хөлөө урагш-дээш савах

- Ташуу чиглэлээр 3-4 хурдтай алхалтаас модон морин дээр нэг гараар тулж хөлөө урагш-дээш саван үсрээд, хоёр хөл дээр буух

- Ташуу чиглэлээр зөөлөн гүйлтээс модон морин дээр нэг гараар тулж хөлөө урагш-дээш саван үсрээд, хоёр хөл дээр буух

- Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн модон морин дээр гарч, гараа ардаа тулан суух.

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 37, 38-р хуудасМодон морь, харайлтын ямаа, түлхэлтийн вандан, гимнастикийн хана, зурагт үзүүлэн, багшийн ном

Байрнаас түлхэн үсэрч сандал дээр тулж явган суух, суултаас хотойлттой үсэрч буух чадвар эзэмших

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч сандал дээр зогсох, хотойж үсрэн буух

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч сандал дээр хагас суух, хотойж үсрэн буух

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч сандал дээр тулж явган суух

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 37, 38-р хуудасГимнастикийн сандал, матрас, зурагт үзүүлэн

10-12 м зайнаас гүйж 150-200 см уртад харайх

- Зөөлөн гүйлтээс уртад харайх дасгалыг давтах

- 10-12 м зайнаас гүйж уртад харайх- Харайсан зайгаа багштай хамтран

хэмжиж, тэмдэглэх

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 35, 36-р хуудасЭлстэй талбай, матрас

Гүйлтээс нэг хөлөөр дээш хүчтэй түлхэн, үргэлжлүүлэн үсрэх чадвартай болох

- Савалт, түлхэлтийн хөлөө ялган, сэргээн санаж ярилцах

- 2-3 алхамаас эгц дээш нэг хөлөөр түлхэх

- Зөөлөн гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэж эгц дээш үсрэх

- Эхний 4 алхамыг удаан, дараагийн 2-3 алхамыг хурдан хийж нэг хөлөөр эгц дээш түлхэж үсрэх

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 33, 34-р хуудасЗурагт үзүүлэн, матрас

Үсэрч, харайх дасгал бүхий тоглоомоор хурд, хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлэх

- Сурагчид багт хуваагдаж туузан шат, янз бүрийн тэмдэгтүүдийг ашиглан алхалт, гүйлт, үсрэлт, харайлтын дасгалуудыг багтаасан буухиа тоглоомоор тоглоно. Багш чиглүүлж өгнө.

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 36-р хуудас-Туузан шат-Янз бүрийн хэлбэр-тэй тэмдэгтүүд-Секундомер, шүгэл

90-100 см өргөн зурвасыг давж харайх чадвартай болох

- Сурагчид нь 80-100 см өргөнтэй зурвасаас сонгож давж харайх дасгалыг бие дааж давтана.

- Алхамтаас (4-5 алхамаас) нэг хөлөөс түлхэн хоёр хөл дээр буух

- Тухайн зурвасаас цааш хэдэ см хол харайж буйгаа тэмдэглэн түлхэсэн цэгээс хэмжиж үзэх

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 34, 35-р хуудас-Өнгөтэй шохой, -нарийн дээс - мeтр

Гүйлтээс 50-70 см өндөр саадыг давж харайдаг болох

- Сурагчид нь цуваагаар хичээллэх аргаар дасгалыг гүйцэтгэх

- 2-3 мeтр зайнаас гүйж харайх. - Түлхэлтийн хөлөө сонгоход нь багш

туслана. - Гарын савалтыг зөв буруу хийж буйг

бусдыгаа харан ажиглаж хамтран ярилцах.

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 37, 38-р хуудас-Матрасууд -Богино, урт сандал, -Дээс, барьeр

Байрнаас уртад 140-160 см харайдаг болох

- Хөлөө бага зэрэг нугалж үсрэхийг тайлбарлах. Харайх зайгаа ойртуулах, холдуулах байдлаар өөрчлөн хийлгэнэ. Цуваагаар харайна.

- Байрнаас уртад харайсан амжилтаа хэмжиж, тэмдэглэх

- Амжилтаа ахиулах давтан харайлтууд хийх

- Байрнаас уртад 140-160 см-аас хэр зөрөөтөй харайж байгаа харьцуулан хэмжих

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 31-р хуудас-Матрас-Цагариг -Туг,дарцаг - Метр -Тэмдэгтүүд - Шохой- Тэмдэглэл хөтлөх хүснэгт

Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах чадвартай болох

- Баруун хөл дээр дэгдэн үсэрч 3-4 м зайг туулах

- Зүүн хөл дээр дэгдэн үсэрч 3-4 м зайг туулах

- Баруун хөл дээр дэгдэн үсэрч 3 м зайг туулах, үргэлжлүүлэн зүүн хөл дээр дэгдэн үсэрч 3 м зайг туулах

- Зүүн хөл дээр 2 удаа дэгдэж үсрээд баруун хөл дээр 2 удаа дэгдэж үсрэх байдлаар хөлөө сольж дэгдэн 10 м зайг туулах

Метр, шохой, шүгэл

60-80 см өндрөөс үсэрч зөөлөн буух чадвар эзэмших

- 60 см өндөр тавцангаас урагш ба арагш үсэрч буух

- 60 см өндөр тавцангаас баруун ба зүүн тийш үсэрч буух

- 60 см өндөр тавцангаас үсэрч 900, 1800

эргэж буух- Тавцангийн өндрийн хэмжээг 80 см

хүртэл нэмэгдүүлж дээрх дасгалуудыг давтах

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014. 34, 35-р хуудас, 22-р зураг

60, 70, 80 см өндөр тавцангууд, матрас

Гүйлтээс түлхэж үсрэн 170-200 см

- Гүйлтээс хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч 170-200 см өндөрт өлгөсөн зүйлд нэг гараар

“Биеийн тамирын багшийн ном - IV”, 2014.

өндөрт өлгөсөн зүйлд нэг гараар хүрэх чадвартай болох

хүрэх- Алхалтаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч 150-

170 см өндөрт өлгөсөн зүйлд хоёр гараар хүрэх

- Дээрх хоёр дасгалын аль нь өндөр үсрэх боломжтойг ярилцах

33-р хуудасӨндөрт өлгөх бөмбөг, жижиг цагариг, тэмдэгт, олс дээс, волеиболын шон, хэц


Улирал бүрт суралцахуйн зорилтуудыг хэрхэн хувиарлах, эндээс үүдэн нэгж хичээл болгон төлөвлөж болох жишээг дараах хүснэгтээр харууллаа. Багш та бүхэн энэхүү жишээг хувирган баяжуулж улирлын төлөвлөлтөө хийхдээ бусад бүлэг сэдвийн суралцахуйн зорилтуудтай уялдуулан боловсруулаарай.

“Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн агуулгын үлгэрчилсэн хувиарлалт 1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал

Үсрэлт харайлтын дасгал хийх үед аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох

- Хоёр хөлөөр түлхэн модон морь тавцан дээр гарах аргыг ойлгох- Гимнастикийн морь ба тавцанд харайх үед бие биедээ туслах арга барилыг ойлгох

- Үсрэлт харайлтын дасгал хийх үед аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох- Гимнастикийн морь ба тавцанд харайх үед бие биедээ туслах арга барилыг ойлгох

Үсрэлт харайлтын дасгал хийх үед аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох

Гүйлтээс нэг хөлөөр хүчтэй түлхэн үргэлжлүүлэн үсрэх

- Байрнаас хоёр хөлөөр түлхэн үсэрч 40-50 см тавцан дээр тулж явган суух, суултаас хотойж үсрэн буух- Гүйлтээс гимнас-тикийн түлхэлтийн вандангаас хоёр хөлөөр түлхэх

- Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн хөвгүүд гимнас-тикийн морин дээр, охид 60 см өндөр тавцан дээр гарч гараа ардаа тулан суух- 60-80 см өндрөөс үсэрч буух

- Хоёр хөл дээр үргэлжлүүлэн хол хол дэгдэж үсрэх- 90-100 см өргөнтэй зурвасыг давж харайх

- Гүйлтээс 50-70 см өндөр саадыг давж харайх- Дээстэй болон үсэрч харайх дасгал, тоглоомоор хүч хөдөлгөөний эвслээ харуулах

170-200 см өндөрт дүүжилсэн зүйлд үсэрч гараар хүрэх- Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах

- Байрнаас уртад 140-160 см харайх- Үсэрч харайх дасгал бүхий тоглоомоор хурд, хөдөлгөөний эвсэл хөгжүүлэх

- 10-12 м зайнаас гүйж 150-200 см уртад харайх- Үсэрч харайх дасгал бүхий тоглоомоор хурд, хөдөлгөөний эвсэл хөгжүүлэх

Дөрөвдүгээр ангийн “Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн хүрээнд багшид санамж, арга зүйн чиглэл болохуйц зарим санааг суралцахуйн зорилтуудаар төлөөлүүлэн толилуулж байна. Суралцахуйн зорилт бүрийг нэг хичээл дээр дагнан төлөвлөх бус, нэгж хичээлийн хүрээнд давтан бататгах байплаар оруулах шаардлагатайг анхаарч, өөрийн сургуулийн хөтөлбөрөө боловсруулахдаа тусгана. Тухайлбал:

“Үсрэлт харайлтын дасгал хийх үед аюулгүй байдлыг хангах аргыг ойлгох” суралцахуйн зорилтыг бусад зорилтуудтай холбон хичээл бүр дээр бага багаар тусган тодорхой хугацаанд тайлбарлах ярилцах боломжтой. Нэг цагийн хичээл дээр ганц удаа яриснаас тухайн хичээлийн үсрэх, харайх дасгал, тоглоомтой уялдуулан зөв ойлголт, хэрэглээ төлөвшүүлэх нь чухал юм.

Багш үсрэлт, харайлтын дасгалыг хүний биeийн булчин, үe холбоосны бүтэцтэй холбон тайлбарлаж ойлгуулна. Биe халаалтын дасгалаар илүү ачаалал авах үe, холбоосыг халаана. Түлхэлтийн тавцанг гулгахгүй байхаар байрлуулах. Өндөр ба хол харайх дасгалуудыг хийхэд матрас заавал хэрэглэнэ.

Түлхэх үеийн биеийн байрлалыг анхаарч, гарын савалтыг зөв хийхийг зөвлөгөөг байнга өгч байх хэрэгтэй. Уртад харайх урьдчилсан гүйлтийн зайг метрээр хэмжиж, тэмдэглэнэ. Хамгийн бага нь 10 м, хол нь 12 м байхаар тооцно. Хүүхэд бүрийн харайсан зайг хэмжиж хэлж, тэмдэглэнэ.

Өндөрт харайхад хамгийн чухал нь эгц дээш түлхэхэд гол агуулга чиглэнэ. Хичээл бүр дээр суллалтын дасгалыг хийлгэх, ачаалал, амралтыг тохируулах шаардлагатай.

Багш зөв гүйцэтгэж байгааг хянах, алдааг засах, аюулгүй ажиллагааг хангах талаар Биеийн тамирын багшийн номын 29,30-р хуудас дээр бичсэн хэсгээс санаа авч, сайтар тайлбарлаж, хичээл бүр дээр мөрдөх хэрэгтэй.

“Хоёр хөлөөр түлхэн модон морь, тавцан дээр гарах аргыг ойлгох”, суралцахуйн зорилтын хүрээнд гүйж ирээд, нэг ба хоёр хөлөөс түлхэж сурах тухай зөв ойлголттой болоход анхаарна. Энд түлхэлтийн хөл, савалтын хөл гэсэн ойлголтыг тайлбарлаж өгөх хэрэгтэй.

Гүйж ирээд дурын хөлөөс түлхэж болно гэсэн ташаа ойлголттой болж магадгүй учир үүнийг тайлбарлах шаардлага гарна. Гүйхдээ алхамын хэмжээг ижил, жигд хурдтай гүйх, хоёр хөлөөс түлхэн хөлөө зэрэгцүүлэн, өвдгөөр нугалан суух гэсэн үйлдлүүдийг задалж ба нэгтгэж тайлбарлана.

“Ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн хөвгүүд, модон морь охид 60 см өндөр тавцан дээр гарч, гараа ардаа тулан суух чадвартай болох” гэсэн суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэхэд модон морь, ямаа зайлшгүй хэрэгтэй болно. Өөр зүйлээр орлуулахдаа 70-80 см өндөртөй нарийн ширээг матрасаар бүтээн ашиглах боломжтой.

Хамгийн гол нь тогтвортой, унахгүй ширээ сонгоорой. Эхлээд ташуу гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн модон морин дээр гарч, гараа ардаа тулан суух дасгалыг багш үзүүлж тайлбарлах хэрэгтэй болно. Дараа нь суралцахуйн удирдамжийн “Үйл ажиллагаа” хэсэгт байгаа дасгалуудыг сурагчдаар хийлгэн алдааг засах, тайлбарлах аргуудыг ашиглана.

Хөлийн савалтыг гүйцэтгэхдээ модон морин дээр хажуу талаараа харан баруун гараар тулж зогссон бол баруун хөлөө савах байдлаар савалтын дуураймал дасгалыг хийнэ. Нэг хөлөөс түлхэн хөлөө саван агаарт нийлүүлэн өнцөг барих үйлдэл хийлгэнэ. Дараа нь алхалтаас, зөөлөн гүйлтээс модон морин дээрээ гарч суух хүртэл хийлгэж сургах боломжтой. Нилээд хэдэн цагийн хичээлээр энэ дасгалыг сурах учир та нэгж хичээлийн хэмжээнд төлөвлөөрэй.

Сурагчдын ялгаатай байдлыг тооцон дасгалыг бүлэг болгон хичээллэнэ. Хичээлийн явцад тус дасгалыг гүйцэтгэх чадварын түвшингээс нь хамаарч бүлэг болгохдоо сайн, хангалттай, анхаарах шаардлагатай гэсэн жишгээр бүлэг үүсгэж чадварт тохирсон дасгалуудыг сонгоорой. Энэ нь явцын үнэлгээний нэг хэлбэр болно. Дасгалыг хийхэд аюул осолгүйн байдлыг хангаж зөөлөн матрас хэрэглэхээс гадна багш та өөрөө хамгаалах аргуудыг сайн эзэмшсэн байх шаардлагатай.

“Байрнаас түлхэн үсэрч сандал дээр тулж явган суух, суултаас хотойлттой үсэрч буух” чадвар эзэмших суралцахуйн зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ цуваагаар болон хэсгээр гүйцэтгэх аргыг өргөн ашиглана. Хичээлийн явцад сурагчдын зөв гүйцэтгэлд анхаарч ажиллана.

Сандал дээр үсэрч гараад зогсох, хагас суугаад (өвдөгний үеээр 900 нугалах) түр зогсолт хийн хотойж үсрэнэ. Энэ байдлаар дасгалыг хуваарьтай буюу түр зогсолттой, удаанаас хурдан хийж сургаарай. Эцэст нь суралцахуйн зорилтод хүрэх үндсэн дасгалыг хийж сургана.

Буух газарт зөөлөн матрас заавал хэрэглэнэ. Эдгээр дасгалууд нь бэлтгэх байдлаа зөв авах, хоёр хөлөөс зэрэг түлхэх, сандал дээр зогсох, хагас суух, тулж явган суух зэргийг зөв хийх шаардлага, шалгуур болгон хүүхэд бүрийг аливаа зүйлд эмх цэгцтэй хандах хандлагыг зөв төлөвшүүлэхэд чиглэнэ.

“Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах” гэсэн суралцахуйн зорилтын хүрээнд нэг хөл дээр дэгдэн үсэрч тодорхой зайг туулах чадвар, биеийн чанаруудын хөгжлөө илэрхийлэх түвшинг тодорхойлоход чиглэнэ. Өөрөөр хэлбэл энэ дасгалаар хүүхэд бүрийн чадварын түвшинг оношлох, баруун зүүн хөлийн хүчийг тэнцүү хөгжүүлэх боломжтой болно.

Аль нэг хөлийн хүч сул байвал тухайн хүүхдэд энэ хөлийн хүчээ сайжруулах хэрэгтэй гэсэн зөвөлгөөг өгнө. Баруун, зүүн хөл дээр тус бүр 10 м, нийтдээ 20 м зайг туулах, 10 м зайд хэн хамгийн цөөн удаа дэгдэж дуусгасан бэ? гэсэн тэмцээн хэлбэрээр идэвхтэй оролцоог хөгжүүлж болох юм.

“60-80 см өндрөөс үсэрч буух чадвар эзэмших” зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ өмнөх ангид үзсэн мэдлэг чадвар дээр тулгуурлана. Хүүхэд бүрийн чадварын ялгааг тооцож тавцангийн өндөр ба дасгалын гүйцэтгэлийг тохируулна.

Тэнцвэр сул хөгжсөн хүүхдэд эргэлт хийж буух дасгалыг хийлгэх шаардлагагүй. Арагш үсэрч буух дасгалыг олон давтаж сайн хийж сурсны дараа 900 эргэж буух дасгалыг өгөх гэх мэт арга зүйг ашиглана. Матрас заавал хэрэглэх ба тавцанг мөргөж унаж болзошгүй тул нимгэн матрасаар бүтээж болох юм.

“Гүйлтээс түлхэж үсрэн 170-200 см өндөрт өлгөсөн зүйлд гараар хүрэх” зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ хоёр ба нэг хөлөөр түлхэх, хоёр ба нэг гараар хүрэх гэсэн хувилбаруудыг хослуулан хэрэглээрэй.

Тухайлбал, хоёр хөлөөс түлхээд нэг гараар өндөр өлгөсөн зүйлд хүрэх, нэг хөлөөр түлхээд хоёр гараар хүрэх гэх мэт. Энэ нь сурагчдад сонирхолтой байх ба хөдөлгөөний эв дүйг хөгжүүлэхэд нөлөөтөй болно.

Хүүхэд бүрийн чадвараас хамаарч өндөрт өлгөх зүйлийг багасгах, өндөрсгөх боломжтой. Гэхдээ тус суралцахуйн зорилтын гол утга нь үсрэч 170-200 см өндөрт өлгөсөн зүйлд гараар хүрэх гэж буйг мартахгүй байх нь чухал.

“Байрнаас уртад 140-160 см харайх” зорилтын хүрээнд хүүхэд бүр байрнаас уртад харайх өөрийн амжилтаа мэдэж, түүнийгээ ахиулах, энэ дурьдсан хэмжээнээс бага эсвэл илүү харайж байгаагаа мэдэхэд чиглүүлж олон дахин давтан хайралт хийлгэн, байрнаас уртад харайх чадварыг сайжруулах нь чухал.

Хүүхэд бүр зорилго тавьж, багш та туслан дэмжиж ажиллах байдлаар хичээлээ зохион байгуулаарай.

“Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн хүрээнд жишээ болгон дараах хоёр суралцахуйн зорилтын хувьд үнэлгээний шалгуурыг тогтоох хувилбарыг санал болгож байна. Багш та өөрчлөн хувиргах, нэж байжуулах бүрэн боломжтой.

“Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн үнэлгээний жишээ

Суралцахуйн зорилт Үнэлгээний шалгуур

Гүйлтээс 60-80 см өндөр саадыг давж харайх

-Алхамтаас нэг хөлөөс түлхэн хоёр хөл дээрээ буух-60 см, 70 см, 80 см өндөр саадаас сонгож харайх-Зөв гүйцэтгэлийг үзүүлэх

90-100 см өргөн зурвасыг давж харайх

Гүйлтээс нэг хөлөөр түлхэн дээш харайгаад хоёр хөл дээрээ буухдаа: -Алхалтын зай ойролцоо хэмжээтэй байна -Гүйлтээс зогсохгүйгээр түлхэнэ -Түлхэлтийн хөлөө тааруулна. -Гарын савалтыг зөв хийнэ -Хоёр хөлөө зэрэгцүүлэн буулгах ёстой -Сурагч 80, 90, 100 см өргөн зурвасаас сонгож харайна.

IV анги


Хүрэх үр дүн: Сагсан бөмбөг болон волейболын, хөл бөмбөгийн бөмбөгтэй хаьцах чадвартай болж, тэдгээр бөмбөгтэй дасгалаар бие бялдраа хөгжүүлэх



Сагсан бөмбөг, волейбол, хөл бөмбөгийн бөмбөгний хэмжээг мэдэх

Бөмбөг тус бүрийг ямар жинтэй, тойргийн хэмжээ нь хэдэн см болон радиус нь хэдэн см болохыг өөрсдөөр нь хэмжүүлэх баг хэмжсэн баг хэмжээгээ бусдадаа хэлнэ. Бөмбөгний яг төвөөр дайруулж хэмжилт хийлгэхийн тулд бөмбөгний төв дээгүүр тод зураас татаж өгнө. Бүгдээрээ тэр хэмжээг нэгэн дуугаар давтан хэлнэ. Багш сурагчдын нэрийг дуудаж уг хэмжээг дахин хэлүүлнэ. Мөн бөмбөгнүүдийг жинлэж үзнэ. Дээрх аргаар бөмбөгний жинг цээжилнэ. Сурагчдаар өөрсдөөр нь хэмжилтийг хийлгэнэ. Жинлүүр дээр бөмбөг өнхрөхгүй тогтоогч тавьж өгнө. Сурагчид бөмбөг тус бүрийн бөмбөгний жин, тойргийн хэмжээг хэмжиж харьцуулан ярилцана. Сагсан бөмбөг, хөл бөмбөг, волeйболын бөмбөгийн төстэй ба ялгаатай зүйлийн жагсаалт гаргана.

Сагсан бөмбөг, волейболын бөмбөг, хөл бөмбөгийн бөмбөг

Волейболын бөмбөгийг шидэж дамжуулах чадвартай болох

Волейболын бөмбөгөөр дамжуулалт хийж чаддаг болгохын тулд үндсэн зогсолтыг биеэр хийж үзүүлэн зааж өгөөд үндсэн зогсолтоос шилжилт хийлгэн, үндсэн зогсолт шилжилт нь волейбол тоглоход ямар хэрэгтэйг асууж ярилцана. Волейболын бөмбөгийг шидэж дамжуулах чадвар эзэмшүүлэхийн тулд :- Хосоороо волейболын бөмбөг дамжуулах- Хана руу дээрээс болон доороос хоёр гараар волейболын бөмбөгийг шидээд барьж авч дамжуулах

Волейболын бөмбөг 10-15 ширхэг

- Бөмбөг дамжуулах чадварыг сайжруулах дасгалуудыг тус тус хийлгэнэ.

Шилжилтээс волейболын бөмбөгийг дамжуулах чадвар эзэмших

Волейболын бөмбөгийг шилжилтээс дамжуулах чадвар эзэмшүүлэхийн тулд эхлээд янз бүрийн хувилбар бүхий шилжилтүүдийг хийлгэнэ. Үүнд: Дунд зэргийн хурдтай гүйж шилжих, хавсралттай болон солбилттой гүйж шилжих, алхалт гүйлт хосолсон шилжилт хийх, дохиогоор янз бүрийн шилжилт хийх, ойрхон зайд хэрж гүйнгээ бөмбөг зөөх, ямар нэг хэрэглэлийг янз бүрийн чиглэлд зөөн уралдах дасгалууд орно. Мөн шилжилтийг янз бүрийн чиглэлд багшийн дохиогоор болон дохиогүйгээр давтуулна. Шилжилтээс волейболын бөмбөгийг дамжуулах чадвар эзэмшүүлэхдээ дараах дасгалуудыг хийлгэнэ.

- Бөмбөгийг дээрээс болон доороос хоёр гараар хана руу шидэн бай оноод, доороос хоёр гараар барьж авч дамжуулах

- Сурагч өөрөө бөмбөгөө урагш-дээш шидээд урагш шилжин үсэрч бөмбөгийг барьж авах

- Хоорондоо 2-3 м зайтай зогссон байдлаас волейболын бөмбөгийг доороос хоёр гараар барьж аваад, буцаагаад бие бие рүүгээ доороос хоёр гараар шидэж дамжуулах

Багшийн өөр өөр цэгт хөөргөж шидэж өгсөн дунд зэргийн бөмбөгийг хоёр гараар хүлээж аваад буцаагаад дамжуулах /багш бөмбөгийг сурагчийн хоёр талд нь болон урд, хойно нь ээлжлэн бага зэрэг хөөргөж шидэж өгнө/. Бөмбөгийг шидэж өгөхдөө одоо хоёр талдаа ээлжилж бөмбөгийг хүлээж аваарай, одоо урагшаа-хойшоо шилжиж бөмбөгөө аваарай! гэх зэргээр шилжих зүгийг хэлж чиглүүлж өгнө. Волейболын торны хоёр талд сурагчид цуварч зогссон байдлаас волейболын бөмбөгийг доороос (дээрээс) хоёр гараар торон дээгүүр дамжуулна. 6х4 м орчим хэмжээтэй талбайд 4 сурагч нэг баг болон бөмбөгийг барьж авч шидэж дамжуулах тоглоом тоглох зэргээр тоглоно.

Волейболын бөмбөг10-12 ширхэг

Сагсан бөмбөгийг шидээд барьж авах

Сурагчид сагсан бөмбөгийн жин, тойргийн хэмжээг хэмжиж ярилцана.Энэ чадварыг эзэмшүүлэхэд дөхүүлсэн дасгалыг хийлгэнэ. Үүнд :- Сагсны бөмбөгийн урдаа барьж зогссон байдлаас бөмбөгийг хөөргөж шидэлгүйгээр гараа бугуйн үеэр дээш-доош хөдөлгөх- Сагсны бөмбөгийг урдаа барин баруун

Сагсан бөмбөг 10-12 ширхэг

чадвартай болох гараас зүүн гарт, зүүнээс баруун гарт шилжүүлэх г.м Сагсны бөмбөгийг дээш шидэх чадварыг бөмбөг барьж авах чадвартай нэгэн зэрэг эзэмшүүлнэ. Ингэхдээ доорх дасгалыг гүйцэтгэж болно. Үүнд :- Бөмбөгийг хоёр гараар 50-60 см өндөрт шидээд биедээ хүргэлгүйгээр хоёр гараар барьж авах- Бөмбөгийг 80-100 см өндөрт дээш шидээд хүчийг нь дагуулан гараа доошлуулан барьж авах- Бөмбөгийг хоёр гараар 120-150 см өндөрт шидээд хагас суун барьж авах- Хөлөө жийж суусан байдлаас өөрийн дурын өндөрт бөмбөгийг дээш шидээд барьж авах г.м.

Сагсан бөмбөгийг янз бүрийн бай руу дамжуулах чадвартай болох

Багш янз бүрийн байг зааж эдгээр байг онохын тулд ямар байдлаас бөмбөгийг яаж шидэх нь ашигтай болохыг асууж хэлэлцэнэ. Мөн онож шидэх, дамжуулах хоёр юугаараа төстэй, юугаараа ялгаатай болохыг асууж ярилцана. Сагсан бөмбөгийг янз бүрийн бай руу шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ: - Янз бүрийн бай руу оновчтой шидэх

чадварыг хөгжүүлэх- Бай руу оновчтой дамжуулалт хийнэ.


Янз бүрийн бай

Сагсан бөмбөгийг дамжуулах тоглоом тоглох

Сагсан бөмбөгийг янз бүрээр дамжуулах тоглоомуудыг ашиглах, тоглуулж сургах - Хэний баг хамгийн хурдан дамжуулах вэ? - “Бөмбөг таслагч” тоглоом- Цуваагаар дамжуулах тоглоом г.м.


600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгтэй дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх

600-800 г жинтэй чихмэл болон хийтэй бөмбөгийг ашиглан хүчийг хэрхэн хөгжүүлж болохыг ярилцана. - 600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгтэй

БЕХД-ыг хийж биеэ хөгжүүлнэ.- Бөмбөгийг толгой дээгүүр дамжуулах- Бөмбөгийг хажуу талаараа дамжуулах - Толгой дээгүүр болон хөлийн хоорондуур

дамжуулах - Суугаа байдлаас бөмбөгийг дамжуулах


600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгийг шидэх дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх

600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгийг шидэх дасгалаар хүчийг хөгжүүлэх дараах дасгалуудыг хийлгэнэ.- Бөмбөгийг дээш шидэж хоёр гараар

барьж авах - Бөмбөгийг давтан шидэх (тоог зааж

өгөх), эсвэл хол шидэх - Урагш харж зогссон байдлаас бөмбөгийг

баруун, зүүн гараар ээлжлэн хол түлхэх- Байрнаас арагш хол шидэх - Тойргоор зогссон байдлаас хажуугийнхаа

сурагч руу бөмбөгийг дээш хөөргөн шидэж дамжуулах


- Бөмбөгийг хол өнхрүүлэх - Хөлөө жийн суусан байдлаас том

бөмбөгийг толгой дээрээс хоёр гараар ба толгойн араас хоёр гараар шидэх

- Бөмбөгийг доороос, цээжний өмнөөс хоёр гараар хана руу шидэж бай онох, мөн хол шидэх г.м.

Мөн бөмбөгийг шидээд шидсэн бөмбөгөө хэдэн метр шидсэнийг хүүхэд өөрөө алхаж баримжаалах аргыг туршиж болно.

Жижиг бөмбөгийг гүйлтээс хол шидэх чадварыг хөгжүүлэх

Гүйлтээс бөмбөг шидэх чадварыг хөгжүүлэх дараах дасгалыг гүйцэтгэнэ.- Байрнаас бөмбөг шидэлтийг давтах - Алхалтаас бөмбөг шидэлтийг давтах- Зөөлөн гүйлтээс бөмбөг шидэлтийг

гүйлтийг давтах зэрэг болно.

150 г жинтэй жижиг бөмбөг 20-иос цөөнгүй ширхэг

Хөл бөмбөгийн тухай ойлголттой болох

Хөл бөмбөгийн тоглолтын мөн чанар, хөл бөмбөгийн талбай, талбайн цэгүүд багийн бүрэлдэхүүн, багийн гишүүдийн үүрэг зэргийг тайлбарлан хэрхэн нэрлэдэг болон хэрхэн ашиглахыг тайлбарлан таниулна.

Хөл бөмбөг аль болох олон ширхэг

Бөмбөгийг хөлөөр өнхрүүлэх, тогтоох аргаас эзэмших

Хичээлийн эхний хэсэгт гүйх болон тоглох үедээ түргэн шийдвэр гаргах чадваруудыг хөгжүүлэх дасгал тоглоомуудыг хийлгэж болно. Мөн бөмбөгний чиглэлийг ажиглаж байгаад бөмбөг хүлээн авах тохиромжтой байрлал эзэмшүүлэх ойлголт чадварыг хөгжүүлэх зэрэг хэрэгтэй. Бөмбөг хүлээн авах болон тогтоох аргыг эзэмшүүлэх дараах дасгалуудыг хийлгэнэ. - Бөмбөгөн дээр хөлийн өлмий хэсгээр

гишгээд урагш хойш болон хажуу тийш өнхрүүлэх

- Бөмбөгийг хөлийн өлмийн дотор талаар өшиглөх

- Бөмбөгийг хөлийн өлмийн дотор талаар залж, тэмдэгтүүдийг чигээрээ болон могойчилж тойрох

- Чигээр нь өнхрүүлж өгсөн бөмбөгийг тогтоох

- Тодорхой зайд өнхрүүлж өгсөн бөмбөгийг тогтоох

- Хосоороо бөмбөг дамжуулах зэрэг болно.

Хөл бөмбөг аль болох олон ширхэг


Дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын шидэх дамжуулах чадварыг хөгжүүлэхдээ “Шидэлт, дамжуулалт” бүлгийн суралцахуйн зорилтуудыг дараах байдлаар улиралд хуваарилан хэрэгжүүлж болно.

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал- Сагсан бөмбөг, волейбол, хөл

Волейболын бөмбөгийг дамжуулах

Сагсны бөмбөгийг дамжуулах барих,

бөмбөгийн бөмбөгний хэмжээг мэдэх- Хөл бөмбөгийг дамжуулах барих, өшиглөх аргыг мэдэх

барих, өшиглөх аргыг мэдэх

өшиглөх аргыг мэдэх

- Бөмбөгийг хөлөөр өнхрүүлэх, хөлийн хооронд шилжүүлэх - Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг байрнаасаа өшиглөх - Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг байрнаасаа өшиглөж, дамжуулах

- Волейболын бөмбөгийг байрнаасаа бие биерүүгээ шидэж дамжуулах- Волейболын бөмбөгийг янз бүрээр шидэх, барьж авах /толгойн араас/

- Сагсан бөмбөгийг шидээд барьж авах - Сагсан бөмбөгийг янз бүрийн байруу шидэх - Сагсан бөмбөгийг янз бүрээр дамжуулах

- 150 г жинтэй бөмбөгийг гүйлтээс хол шидэх- 600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгийг дамжуулах, шидэх дасгалаар хүчээ хөгжүүлэх, чадвартай болох

Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг байрнаасаа 10 удаа оновчтой өшиглөх

- Волeйболын бөмбөгийг 2-3 м дээш шидээд хагас сууж барьж авах- Шилжилтээс бөмбөгийг барьж авах дасгал, тоглоомоор хурд, хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлж өөртөө итгэлтэй болгох

- Сагсан бөмбөгийг дээд цэгтээ хүртэл дээшээ шидэх

- Сагсан бөмбөгийн дамжуулалт, шидэлт оролцсон тоглоом тоглох

- 600-800 г жинтэй чихмэл бөмбөгийг дамжуулах, шидэх тоглоом тоглох

Бага ангийн сурагчдыг “Ахицын карт” - аар үнэлж болно. Энэ нь сурагчийн өөрийнх нь чадварыг сайжруулахад зориулсан үнэлгээний арга хэлбэрийн нэг юм. Ахицын картыг ангийн сурагчдын тоогоор багш бэлтгэхээс гадна сурагч өөрөө бэлтгэж болно, багш зөвлөн тусална. Энэхүү картыг ашиглан ахицыг үнэлэхдээ өнгийн харандаа, фламастр хэрэглэнэ. Үнэлгээг зөвхөн хичээл дээр хийх бус гэртээ үргэлжлүүлэн хийх боломжтой. 600-800 гр жинтэй чихмэл бөмбөгийг шидэх дасгалаар хүчийг хөгжүүлж, орон зайг баримжаалах чадварын хүрээнд “Ахицын карт” –ыг хэрхэн хэрэглэж болох жишээг энд оруулав. Ахицын картад тусгагдсан чадвар тус бүрээр хүрэх түвшинг хэмжигдэхүйц байдлаар тодорхойлохдоо сурагчдын нас, сэтгэхүйн онцлогт тохирохуйц шалгуурыг багш өөрөө гаргаж өгөх нь зүйтэй.

Сурагчдын ахицын карт

№ Чадвар

Хүрэх түвшин

Анхаарах шаардлагатай

Сайжирч

байгаа


1. Бөмбөгийг дээш шидэж хоёр гараар барьж авах чадвар

2. Бөмбөгтэй хүч хөгжүүлэх дасгал хийх чадвар

3. Байруу оновчтой шидэх чадвар4. Хана руу волейболын бөмбөг

дамжуулах чадвар 5. Том хол шидэх чадвар

Мөн биеийн тамирын хичээлд “Зорилго, түүний биелэлтийн үнэлгээ”-г хэрэглэж болно. Энэ нь хүүхэд өөрөө ямар нэг зорилгоо тодорхойлоод, түүнийгээ биелүүлэхийн тулд хэр хичээж байгаа вэ? гэдгийг мэдэхэд зориулсан үнэлгээний аргын нэг юм.

IV ангийн нэгж хичээлийн үлгэрчилсэн хөтөлбөр

Сэдэв: Хөл бөмбөгСудлах цаг: 6 цагХэрэгцээ: Сурагчдын хувьд хөл бөмбөгийг хамтран тоглох, тодорхой хэмжээнд ур чадвараа ахиулах хүсэл эрмэлзэлтэй байдаг. Тэдний энэхүү хэрэгцээг хангахад тус нэгж хичээл тодорхой хувь нэмэр оруулна.Хамрах хүрээ: Хөл бөмбөгийг өөрийн ойлгосон хэмжээнд өшиглөх, дамжуулах, тогтоох чадварттай IV ангийн хүүхдүүдЗорилго: Хөл бөмбөг дамжуулах, тогтоох, тоглох чадвараа ахиулахЗорилт:

- Хөл бөмбөгийн жин ба хэмжээг мэдэх- Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг өнхрүүлэх, дамжуулах, хөлийн улаар тогтоох чадвараа харуулах- Харилцан бие биенээ хүндэтгэн, хамтран хөл бөмбөг тоглох, заавар дүрмийг мөрдөх

Хэрэглэгдэхүүн: Хөл бөмбөг 10 ш, хий султай бөмбөг 5 ш, зурагт үзүүлэн, шүгэл, тэмдэгтүүд,

Ээлжит хичээлийн сэдэв, судлах цаг

Үндсэн хэсгийн агуулга

Үйл ажиллагаа, арга зүй

Хөл бөмбөгийн жин, өмнөх төсөөлөл – 1 цаг

- Хөл бөмбөгийн жин, хэмжээний талаар ярилцах- Хамтран мэдээлэл хайх аргаас сурах- Гарын доорх материал ашиглан бөмбөг хийх аргыг мэдэх

Хөл бөмбөг нь 68-70 см тойргийн урттай, 410-450 г жинтэй байна. Бөмбөгний хий нь далайн түвшинд 0.6-1.1 атмосфер даралттай тэнцүү байдаг. Төрөл бүрийн жин, хэмжээтэй бөмбөгийг ашиглан хүүхдийн хурд, хүч, хөдөлгөөний эвслийг хөгжүүлэх зорилгоор хөдөлгөөнт болон буухиа тоглоом тоглуулах нь сургуулийн бага насны хүүхдийн хөгжилд чухал нөлөөтэй.

- Тулгуур хөлийн байрлал- Шагайн дотор талаар цохих хэсэг- Хөл бөмбөг ба зориулалтын гутал

Бөмбөг нь бөөрөнхий хэлбэртэй шир болон бусад тохиромжтой материалаар хийгдс

эн байдаг тухай тайлбарлана. Бодитоор үзүүлж, харилцан ярилцана. Анх хөл бөмбөгийг яаж хийж байсан тухай сонирхолтой баримтаас багш жишээ татан ярих, мэдээллийн янз бүрий

н сувгийг ашиглан хичээлээ сонирхолтой болговол сурагчдад ойлгомжтой байх болов уу. Зурагт үзүүлэн, бичлэгүүдийг интернэтээс татаж авч бэлтгэсэн байна. Сурагчдаар өөрсдөөр нь бөмбө

гний жин, хэмжээг нь хэмжүүлж, харьцуулан ярилцаж, тэмдэглэл хийлгэх нь хичээлийг бодитой болгоно. Мөн хичээлийн бус цагаар сурагчид бие дааж цаас, даавуу, хөөсөнцөр, үртэс болон бусад

материалыг ашиглан бөмбөг хийж багшдаа үзүүлэх даалгавар өгөөрэй. Энэ нь тухайн сурагчийн бүтээлч хандлага болж байгаа юм. Түүнчлэн заалны хөл бөмбөгийн хэмжээ, жинг мэдэж ирэх

даалгаврыг өгч болох юм.Хичээл сургалтад эхний ээлжинд заавал стандарт хангасан бөмбөг ашиглах шаардлагагүй байж болно. Учир нь хичээллэгчдийн нас бие, хувь хүүхдийн бие

бялдрын онцлог, сургуулийн нөхцөл бололцооноос хамааран бөмбөг харилцан адилгүй байдаг. Энэ тохиолдолд багш аль болох зөөлөн, жин багатай хөнгөн бөмбөгөөс сонгож хичээл

дээ ашиглана. Аюулгүй ажиллагаа, гэмтэл бэртэлээс урьдчилан сэргийлэх талаар байнга анхаараарай.Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг хананд 5-10 м зайнаас шагайн дотор хэсгээр өшигл

өхөд илүү тохиромжтой. Тулгуур болон өшиглөх хөлний тухай ойлголтыг сурагчдад өгнө. Ялангуяа бөмбөгний хажууд тулгуур хөлийг өшиглөх чиг рүүгээ харуулан зөв тавихын ач холбогдлыг

сурагчдад маш сайн ойлгуулсан байх хэрэгтэй. Дараа нь шагайн дотор хэсгээр бөмбөгний төв рүү цохих дэс дарааллыг сурагчдаар олон дахин давтуулна. Бөмбөгийг хөлийн улаар

тогтоохдоо өлмийг ээтийлгэн, өсгийг газар шүргүүлэн хөлийн улаар дарж тогтооно. Дамжуулалт гэдэг нь өшиглөх тогтоох гэсэн 2 үйлдлээс бүрдэнэ. Дөрөвдүгээр ангид зөвхөн шагайн

дотор талаар өшиглөн, өнхөрч ирсэн бөмбөгийг тогтооно гэдгийг багш мэдэж байвал зохино. Ярианы арга, үзүүлэн таниулах арга, хувьчлан ажиллах аргуудыг багш ашигл

ахаас гадна дөхүүлэх, дуураймал дасгалыг өгч, дасгалын дэс дарааллыг хөнгөнөөс нь хүнд рүү шилжүүлэхээр тооцох хэрэгтэй.

Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх арга – 1 цаг

- Хий султай бөмбөгийг 1 м зайнаас өөрийн сурсан арга барилаар өшиглөх- Тулгуур хөлийг тулах, шагайн дотор талаар өшиглөх хөдөлгөөнийг бөмбөггүйгээр байрандаа дуураймалаар давтах- Хөл бөмбөгөөр байрнаас 3 м зайнаас хана руу өшиглөх- Өнхрүүлж өгсөн бөмбөгийг өшиглөж хананд зурсан тэмдэгтийг онох

Дасгалыг сул хийтэй бөмбөг болон хөл бөмбөгийн бөмбөг ашигл

ан эгнээгээр болон хайрцаглаж зогсон, хэсэг бүлгээрээ хийнэ. Хоёр хүүхдийн дунд нэг бөмбөг байхаар тооцож бэлтгэнэ. Бөмбөгийг шагайн дотор талаар өнхрүүлж өшиглөхөд л

түлхүү анхаараарай. -Өнхрүүлж өгсөн бөмбөгийг өшиглөж хананд зурсан тэмдэгтийг хүүхэд бүр 2 удаа өшиглөж онох байдлаар хэр онвчтой дамжуулах чадварын түвшинг тогтоож,

гарааны үнэлгээ хийнэ. 2 оновол маш сайн,1 оноход хангалттай, онохгүй бол анхаарах шаардлагатай гэж тэмдэглэнэ.

Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар дамжуулах, хөлийн улаар тогтоох арга – 1цаг

- Нэгдүгээр сурагч 1 м зайнаас хоёр гараар бөмбөгийг өнхрүүлж өгнө. Хоёрдугаар сурагч хөлийн улаар бөмбөгийг тогтооно.- 2 м зайнаас хоорондоо зөөлөн өшиглөж бөмбөгийг дамжуулна. Нэгдүгээр сурагч 2 м зайнаас шагайн дотор талаар бөмбөгийг өшиглөж өнхрүүлнэ. Хоёрдугаар сурагч хөлийн улаар тогтооно. Дараа нь буцаагаад өшиглөж дамжуулна.- Зайг 4-6 м хүртэл холдуулж бөмбөг дамжуулалтыг хийнэ. - Гурвалжин болон дөрвөлжин байрлалаар зогсож хажуу тийш бөмбөгийг өшиглөж дамжуулна. Ингэхдээ сурагч бөмбөгийг өшиглөх чиглэл рүү бүтэн биеэр эргэж зөв байрлалаа эзэлсний дараа өшиглөнө.

Хичээлийн эхний хэсэгт хөл бөмбөгийн сонгомол дасгалаас хийлгэвэл

бэртэл гэмтлээс сэргийлэх ач холбогдолтой байдаг. Ялангуяа үе холбоосыг бэхжүүлдэг хөнгөн үсрэлтийн дасгалыг тэмдэгтүүд ашиглан хийлгэх, өвдөг шулуун савалтууд, түнх, өвдөгний

үеэр гадагш-дотогш эргүүлэх дасгалууд , статик барилт бүхий сунгалтын дасгалыг хийлгэж болно. Бөмбөгийг заавал өнхрүүлж өгөхийг хатуу анхаараарай. Дамжуулалт гэдэг нь

хоёр болон түүнээс олон хүний хоорондын үйл ажиллагаа юм. Хичээлийг хосоор болон хэсэгчлэн, цуваагаар зохион байгуулаарай. Өөр бүтээлч аргуудаас санаа аван ашиглаж болно.

Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг өнхрүүлж

- 2 м зайнаас хоорондоо зөөлөн өшиглөж бөмбөгийг дамжуулна. Нэгдүгээр сурагч 2 м зайнаас шагайн дотор талаар бөмбөгийг өшиглөж өнхрүүлнэ. Хоёрдугаар сурагч хөлийн улаар тогтооно. Дараа нь буцаагаад өшиглөж дамжуулна.- Зайг 4-6 м хүртэл холдуулж бөмбөг дамжуулалтыг хийнэ.

Өмнөх хичээлийн

дамжуулах, өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох арга – 1 цаг

- Цуваагаар дамжуулалт- Гурвалжин болон дөрвөлжин байрлалаар зогсож, хажуу тийш бөмбөгийг өшиглөж дамжуулна. Ингэхдээ сурагч бөмбөгийг өшиглөх чиглэл рүү бүтэн биеэр эргэж зөв байрлалаа эзэлсний дараа өшиглөнө.

агуулгад суурилан бататгах зорилготой хичээл байна.Багш зурагт үзүүлэн, дүрс бичлэг ашиглан сурагчдад тайлбарлах ба алдааг биеэр үзүүлэн, зөв болгож засна.Сурагчдыг өөрсдөө хамтр

ан бие биендээ зөвлөх, туслах бололцоог бүрдүүлэх хэрэгтэй.Гадаа талбайг ашиглаж зайтай байрлуулах ба өвдөгнөөс дээш бөмбөгийг хөөргөж өшиглөхийг хориглоно.Сурагчид энэ шаард

лагыг бие биедээ тавьж биелүүлэхийг зөвлөнө.

Хөл бөмбөгтэй тоглоом – 1 цагТоглоом 1. Хөл бөмбөг уралдуулахТоглоомын агуулга:1 м өргөн, 4 м урт зурвас дундуур хөлийн шагайн дотор талаар өнхрүүлж өшиглөнө.Зохион байгуулалт:4-6 хүнтэй баг болгоно. Баг тус бүрт зурвас дээс болон зураасаар зурж бэлтгэнэ. Багшийн дохиогоор багууд зэрэг бөмбөгөө өшиглөнө. Зурвасаас гаргахгүй өнхрүүлж өшиглөсөн ба бөмбөг түрүүлж өнхрөн 4 м,с зайг дууссан байдлаар хүүхэд бүрийг байр эзлүүлж багийн гишүүдийн байраар нэгтгэн багийн дүнг гаргана.Тоглоом 2. Торгуулийн цохилт3 м өргөн хаалганд 5 м зайнаас шагайн дотор талаар бөмбөгийг өшиглөнө.Зохион байгуулалт:11 метрийн торгуулийн цохилт хийх дүрмийн дагуу баг бүрээс нэг, нэг гишүүн гарч бөмбөгийг өшиглөх байдлаар багийн гишүүд бүгд өшиглөнө.

Дүнг гаргахдаа дараах хүснэгтийг ашиглана.№

12

3456

Зурааснаас гаргалгүй өнхрүүлж өшиглөвөл - 3 онооӨшиглөсөн бөмбөг өнхрөх яв

цдаа нэг удаа ойж, зурааснаас гаралгүй өнхөрвөл – 2 оноо, 2 ба түүнээс дээш удаа ойж, зураа

снаас гаралгүй өнхөрвөл – 1 оноо өгнө.Зурааснаас гарвал – 0 оноо авна. Сурагч бүрийн авс

ан оноог бичиж, хооронд нь нэмэн багийн дүнг гаргана. Оноо тэнцвэл тухайн бауудгаас нэг

, нэг сурагч дахин өшиглөнө. Тоглоомыг доод тал нь 3 удаа тоглуулна. Багийн сурагчид 2 хэс

эг болон өшиглөсөн бөмбөгийг тогтоон, авчирч өгөх байдлаар ээлжлэн байраа сольж тог

лоно. Сурагчид өөрсдөө хүснэгтийн дагуу тэмдэглэж, хүснэгийг бөглөнө. Багш туслалцаа үзүүлнэ.

Хаалганд бөмбөг оруулсан тоогоор багийг байр эзэлүүлнэ. Дээрх хүснэгтийг ашиглаж болно, Хү

үхэд бүр нэг удаа өшиглөнө.

Сургалтын тоглолт- 1 цаг

Гадаа талбайд 5 гишүүнтэй багаар “Мини хөл бөмбөг” тоглоно. Ангийн сурагчдыг тэнцүү хүчтэй баг болгон зохион байгуулж, тоглуулна. Багш шүүгч ба чиглүүлэгчийн үүрэг гүйцэтгэнэ.

Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг өнхрүүлэх, дамжуулах, хөлийн улаар тогтоох Үнэлгээний даалгавар 1. Хөдөлгөөнгүй бөм-бөгийг шагайн дотор хэсгээр 10-15 м зайд буй хана руу өшиглөх.

Хөдө

чадварын үнэлгээ Үнэлгээний шалгуур: Шагайн дотор хэсгээр:- 7-8 удаа алдахгүй, чигээр нь өшиглөж хананд хүргэвэл – маш сайн- 5-6 удаа алдахгүй, чигээр нь өшиглөж хананд хүргэвэл - сайн- 3-4 удаа алдахгүй, чигээр нь өшиглөж хананд хүргэвэл - дунд зэрэг- 1-2 удаа алдахгүй, чигээр нь өшиглөж хананд хүргэвэл – анхаарах шаардлагатай гэж үнэлэнэ. Үнэлгээний даалгавар 2. Хөдөлгөөнгүй бөм-бөгийг байрнаасаа бие биe рүүгээ 3-4 м зайд өшиглөж, оновчтой дамжуулах ба тогтоох.Үнэлгээний шалгуур: - Тулгуур хөлийг бөмбөгний хажууд тавих байдал- Шагайн дотор хэсгээр өшиглөх байдал, дамжуулах чиглэл нь зөв эсэх- Өнхрүүлж өшиглөх- Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоож буй байдал зэргийг харгалзана.

лгөөнгүй тавьсан хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар 3-4 удаа дамжуулах чадвараар үнэлгээ

боловсруулна. Тухайн ангийн сурагчдын чадвараас хамаарч дамжуулах тоо, хоорондыг

зайг багш өөрчлөн тогтоож болно. Бөмбөгийг өшиглөн өнхрүүлж дамжуулахдаа хамтран

хийж байгаа сурагч руу оновчтой өгч, хөлийн улаар тогтоох боломжтойгоор дамжуулж сурах

ыг гэрийн даалгаварт өгч дахин ахицаа харуулах боломж олгоно.

Хоёрдугаар даалгавры

н 4 шалгуурыг хангасан гэж үзвэл 4 оноо, 3-ыг зөв гэж үзвэл 3 оноо, 2-ыг зөв гэж үзвэл 2 оноо, 1 үй

лдэл зөв бол 1 оноо, бүгд алдаатай бол 0 оноо авна. Доорх хүснэгтэд оноог тэмдэглэнэ.№

1

2

3

4

ТАВДУГААР АНГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРИЙНАРГА ЗҮЙН ЗӨВЛӨМЖ

Энэхүү арга зүйн зөвлөмж нь тавдугаар ангийн биеийн тамирын сургалтын цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөч болох баримт бичиг мөн. Сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга нь ахуйн хэрэгцээт дасгал; алхалт ба гүйлт; үсрэлт-харайлт; шидэлт-дамжуулалт гэсэн 4 бүлгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүлэг сэдэв бүрээр суралцахуйн зорилтыг дэвшүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, хэрэглэгдэхүүн, багшид өгөх санамжийг толилуулья.

V анги


Хүрэх үр дүн: Хосоор болон олуулаа биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал гүйцэтгэх чадвараа хөгжүүлж, хүч,хөдөлгөөний эвслээ сайжруулах



Заал, талбайн төв рүү дөрвөөр орох чадвар эзэмших

- Сурагчид цуваа жагсаалаар алхах үед заалын төв рүү дөрвөөр орох командыг хэрхэн өгөхийг багш тайлбарлана. - 4 сурагчийг жагсаалын өмнө гаргаж хийж үзүүлнэ. - Эхлээд заалын нүүрийн шугам дээр дороо алхалтаас заалын төв рүү дөрвөөр оруулна.- Дараа нь урагш алхалтаас заалын төв рүү дөрвөөр оруулна.

Заал, талбайн төв рүү дөрвөөр орохыг үзүүлсэн видео бичлэг бэлтгэвэл зохино. “Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014. 6-р хуудас.

Жагсаалын алхалтан дунд эргэх чадвар эзэмших

- Эгнээ жагсаалын үед байрандаа эргэхэд болон урагш алхахад ямар команд өгөхийг асууж ярилцана. - 1-2 сурагчаар командлуулан бусад нь эгнээгээрээ урагш алхана. - Бүгдээрээ командаар байрандаа баруун, зүүн тийш эргэнэ.- Ингэж өмнөх мэдлэгийг сэргээн сануулсны дараа алхалтан дунд эргэх командыг хэрхэн өгөх болон түүнийг яаж биелүүлэхийг тайлбарлаж, видео бичлэг үзүүлнэ.- Урагш алхалтаас зөвхөн зүүн тийш эргүүлж алхуулна. Заалны нүүрийн шугам дээр цуваагаар алхаж буй үед “зүүн тийш эргэ!” команд өгөхөд сурагчид заалын төв рүү эргэж эгнээгээр алхана. Заалын төвд орж ирэх үед дахин “зүүн тийш эргэ!” команд өгч алхуулна. Энэ чадварыг сэргээн бататгаснаар жагсаалын алхалтан дунд эргэхэд дөхөм болно. Улмаар:- Алхалтан дунд эргэх хөлийн үйлдлийг хэсэгчлэн давтана. - Эргэх команд өгөнгүүт нэг алхаад эргэх

Жагсаалын алхалтан дунд эргэж буй видео бичлэг, компьютер, LCD проектор

Биеийн тамирын заалны шугамнууд

Жижиг тэмдэгтүүд

үйлдлийг давтана.- 5-6 сурагч нэг хэсэг болж, цуваагаар алхалтаас өөрсдөө команд өгч бүтэн эргэж алхана.- Ангиараа цуваа жагсаалаар алхах үед багшийн командаар эргэж алхана. Эдгээр дасгалыг аль болох олон удаа давтахаас гадна хичээл бүрийн зохион байгуулалтад ашиглана.

800 г жинтэй гантельтай дасга-лаар хүчээ хөгжүүлэх

- Янз бүрийн жинтэй гантелийг үзүүлнэ. - Гантельтай дасгалыг гүйцэтгэх үед тухайн дасгал биеийн аль бүлэг булчинд нөлөөлж буйг сурагчдаас асууж, хүний биеийн булчингийн үзүүлэн дээр зааж ярилцана.- Гантельтай гар, хөлөө нугалж, тэнийлгэх хөдөлгөөнийг огцом бус бага зэрэг “барих” маягаар гүйцэтгэхийг багш тайлбарлана.- Сурагч бүрд ижил жинтэй хос гантелийг тарааж өгнө. Хэрэв гантель хүрэлцэхгүй бол хичээлийг хэсгийн аргаар зохион байгуулна. - Сурагчдын түвшинд тохируулан гантельтай 2-3 цогц дасгалын зургийг үзүүлэхэд, сурагчид өөрсдөө тэдгээрээс сонгож гүйцэтгэх боломж олгоно. - Сурагчид дасгалаа гүйцэтгэх явцад багш дундуур нь явж алдааг засаж, тусална.

- Хүний биеийн том бүлэг булчингийн зурагт үзүүлэнг бэлтгэнэ.- 500-800 г жинтэй гантель 10-аас цөөнгүй хос байна. Эсвэл 25х8 см хэмжээтэй даавуун уутанд элс хийж оёсон чихмэл гантелийг техноло-гийн хичээл дээр хийлгэж бэлтгэсэн байна.- “Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014. 7-8-р хуудас.

Хөтлөлцөн зогссон байдлаас тулж урагш өнхрөх чадвартай болох

- Эвхрэлт, хөрвөөлт, ганцаараа урагш ба арагш өнхрөх зэрэг дасгалаар өмнөх мэдлэгийг сэргээн сануулна. Шинэ мэдлэг, чадвар эзэмшүүлэхдээ:- хосоороо хөтлөлцөн дээш харж хэвтсэн байдлаас урагш-хойш хөрвөөх- хуйлж тавьсан матрасны өмнө хосоороо хөтлөлцөж зогссон байдлаас матрасыг давуулан гараар тулж урагш өнхрөх

Матрас 10-аас олон ширхэг

Хосоор хөтлөлцөн зогссон байдлаас тулж урагш өнхрөх техникийг харуулсан видео бичлэг, компьютер, LCD проектор, дэлгэц

- хосоороо хөтлөлцөн тулж зогссон байдлаас хамгаалалттайгаар урагш нэг удаа өнхрөх- хосоороо хөтлөлцөн тулж зогссон байдлаас хамгаалалтгүйгээр урагш нэг удаа өнхрөх- хосоороо хөтлөлцөн тулж зогссон урагш хоёр удаа өнхрөх- хосоороо хөтлөлцөн тулж зогссон байдлаас урагш 3-4 удаа өнхрөх дасгалыг давтана. Сурагчид хосоороо хөтлөлцөн зогссон байдлаас гадна талын гараар тулж урагш өнхрөхөд багш өөрөө хамгаалж туслахын зэрэгцээ яаж хамгаалахыг зааж өгнө. Ингэснээр сурагчид бие биенээ хамгаалж, өнхөрнө. - Хосоороо хөтлөлцөн тулж зогссон байдлаас урагш өнхрөх чадварыг сайн эзэмшсэн бол гурвуулаа, дөрвүүлээ хөтлөлцөн өнхрөх дасгал өгч болно.

хэрэглэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014. 12-р хуудас.

Хосоороо урагш өнхрөх чадвар эзэмших

- Хосоор урагш өнхрөх техникийг видео бичлэгээр үзүүлж, анхаарах зүйлийг тайлбарлана. - Сурагчид ганц ганцаараа хөлдөө мөрний хэмжээний зайтай, гараар матрас дээр тулж зогссон байдлаас хөлийн хооронд толгойг тавьж урагш өнхрөх дөхүүлэх дасгалыг 6-8 удаа давтана. - Хосын нэг нь дээш харж хэвтэн, хөлөө хооронд нь зайтай тавьж, өвдгөөр нугалан, гараа урагш өргөсөн байна. Нөгөө нь түүний шилбэнээс барьж, алган дээр нь хоёр хөлөө тавин доош харж хэвтэнэ. Энэ байдлаа 10 с хадгалаад босох дасгалыг 3 удаа давтана. - Дээрх бэлтгэх байдлаас багшийн туслалцаатай урагш өнхөрнө. - Хосууд бие биенээ хамгаалж, туслан


Хосоор урагш өнхрөх техникийг харуулсан видео бичлэг, компьютер, LCD проектор, дэлгэц хэрэглэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014. 12-13-р хуудас.

хосоороо урагш нэг удаа өнхөрнө. - Хамгаалалтгүйгээр хосоороо урагш нэг удаа өнхөрнө.- Сайн өнхөрч буй сурагчид хосоороо урагш 2-3 удаа өнхөрнө.

- Акробатикийн дасгалыг эвлүүлэг болгон гүйцэтгэх чадвар эзэмших

- Өмнө нь эзэмшсэн акробатикийн дасгал бүрийг нэг нэгээр нь давтана.- Урагш ба арагш өнхрөх, далан дээр зогсох, хараацай зогсох, гурван цэгийн зогсолт, ардаа тулж суусан байдлаас хөлөө өргөх, гар дээр сунайх зэрэг чадварыг нэгтгэсэн акробатикийн эвлүүлгийг гүйцэтгэнэ. - Акробатикийн эвлүүлгийн 3-4 өөр хувилбараас сурагч өөрөө сонгож гүйцэтгэж болно. Багш аль нэг хувилбарыг санал болгож болно.- Сурагчдын эзэмшсэн акробатикийн чадварыг эвлүүлэг болгон үзүүлэх тоглолт хийнэ. Үзүүлэх тоглолтын үед сурагчид өөр өөр хувилбарыг үзүүлнэ.


Акробатикийн эвлүүлгийн 3-4 хувилбар бүхий зурагт үзүүлэн


- Гимнастикийн сандалтай дасгалаар биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлэх

- Гимнастикийн сандлыг хэрхэн зөөх, байрлуулах аргыг багш тайлбарлан, сурагчдаар сандлыг зөөлгөж зөв байрлуулна. Нэг сандал дээр нэг удаагийн оролтоор дасгал хийх сурагчдын тоо нь 4-өөс олонгүй байхыг анхааруулж, 4 сурагч сандлын хоёр талд сөөлжин байрлахыг ойлгуулна.- Гимнастикийн сандал дээр нэг хөлөө тавьж зогссон болон сандал дээр мордож суусан, хөлөө тавьж хэвтсэн, гараар тулж хэвтсэн байдлуудаас гүйцэтгэх дасгалыг нэг сурагчаар үзүүлж, багш дэргэд нь зогсон тайлбарлана. - Гимнастикийн сандлын тоонд тохируулан


Гимнастикийн сандал дээр хийх дасгалын зурагт үзүүлэн бэлтгэнэ.

Зарим дасгалын үед сандлыг матрасаар хучиж зөөллөнө. Иймээс 10-15 ширхэг матрас шаардлага-тай.

сурагчдыг тэнцүү тоогоор хуваарилна. Сурагчид гимнастикийн сандлын хоёр талд сөөлжиж зогссон байдлаас: - амьсгалын дасгал хийх - гар дээр сунайх - үсэрч сандал дээр гарах, буух - дөрвүүлээ гимнастикийн сандлын нэг талд зогсон сандлыг өргөж, буулгах - гимнастикийн сандалын хоёр талаас гараар татан, сандал дээгүүр урагш гулсах - гимнастикийн сандал дээр хэвлийн болон нурууны булчингийн хүчийг хөгжүүлэх дасгалыг хийнэ. Багш сурагч бүрийг ажиглан, дасгалаа зөв гүйцэтгэхэд нь биечлэн тусална. Дасгалаа дуусгаад дөрвүүлээ хамтран гимнастикийн сандлаа зөөж байранд нь хураана.

- Гурвуулаа, дөр-вүүлээ хамтран гүйцэтгэх дасга-лаар биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлэх

А. 3-4 сурагч хамтран дараах хүчний дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд: Дасгал 1. Б.Б- Дөрвөн сурагч тойргоор, хөлөө салган сууна. Баруун хөлөө хажуугийн сурагчийн зүүн хөл дээр тавьж, гараар хөтлөлцсөн байна. 1- бүгдээрээ арагш хэвтэнэ. 2- таталцан өндийж сууна. Дасгал 2. Хоёр сурагч хамтран нэг сурагчийг толгой, хөлөөс нь өргөж, газраас хөндийрүүлэн аажмаар буулгана. Дасгал 3. Хос хосоороо эсрэг харж сугадалцан зогссон байдлаас түлхэлцэнэ. Дасгал бүрийг 1 мин хугацаанд 3 удаа гүйцэтгээд 1 мин амарна. Б. 3-4 сурагч нэг баг болж дараах хурд-хөдөлгөөний эвсэл хөгжүүлэх тоглоомыг тоглоно. Үүнд:

Хосууд түлхэлцэн эсрэг багаа хүргэх зайг волейболын талбайн голын ба довтолгооны шугамаар тооцож ашиглана.

Шүгэл болон секундомерийг дасгал эхлүүлэх, дуусгахад хэрэглэнэ.

Буухианы зайг

Баг бүрийн 3 сурагч хоорондоо 1 м зайтай дөрвөн хөллөж цуварсан байна. Багийн 4 дэх сурагч эхний сурагчийн доогуур мөлхөөд, хоёрдахь сурагчийн дээгүүр даваад, гуравдахь сурагчийн доогуур мөлхөж гараад багийнхаа урд гарч мөн адил дөрвөн хөллөнө. Цувааны сүүлийн сурагч буухиаг үргэлжлүүлэн уралдана. Багш тодорхой зай тогтоож өгнө. Шүглийн дуугаар тоглоомыг эхлүүлж, аль баг түрүүлснийг хянана.

тэмдэглэх бортого, дарцаг хэрэгтэй.


- Хөвгүүд-зогсоо, охид-хэвтээ дүүжигнэлтээс зөв сунайдаг болох

- Дүүжигнэлтээс сунайх дасгал ямар ач холбогдолтойг тайлбарлана. - Дүүжигнэлтээс сунайж чадах хүүхэд байгаа эсэхийг асууж, сунайж үзүүлэхийг хүснэ. Уг сурагчийн сунайлтыг бүгдээрээ ажиглан, багш алдааг нь хэлж өгнө. Эндээс хэрхэн сунайх аргыг ойлгоно.- Дараа нь хөвгүүд ээлжлэн дүүжигнэлтээс сунайна. Багш алдааг нь засаж, зөв сунайхад нь биечлэн тусална. - Охид ингэж сунайх оролдлого хийнэ. Зогсоогоос дүүжигнэн сунайж чадахгүй учраас өөр хялбар сунайлт хийцгээе гэдгийг хэлж, зөөврийн турникийг гимнастикийн хананы дороосоо 5-7 дахь хөндлөвчөөс зүүнэ. Түүнээс охид хэвтээ байдлаар дүүжигнэн сунайна. - Охид, хөвгүүд адилхан олон сунайхад бус зөв сунайхад анхаарах хэрэгтэйг хэлж, 1 сурагч 3-4 удаа сунайгаад амрах байдлаар зохион байгуулна.

Гимнастикийн хана, зөөврийн турник, тэдгээрийн дор тавих матрас зэргийг аль болох олон тоогоор бэлтгэнэ.

Биеийн тамирын гадаа талбайд буй турникийг ашиглаж болно.


Хөвгүүд-зогсоо, охид-хэвтээ дүүжигнэлтээс

Хяналтын хичээл зохион байгуулж, дүүжигнэлтээс хэн хэдэн удаа сунайсныг тооцож, үнэлнэ.

Гимнастикийн хана, зөөврийн турник, зориулалтын турник,

сунайх үзүүлэлтээ ахиулах

- Бие халаалтыг сайн хийх ба охид, хөвгүүд тус тусдаа дүүжигнэлтээс сунайх оролдлого хийж үзнэ. - Дүүжигнэх хэрэгслийн тоотой тэнцүү тооны сурагч нэгэн зэрэг сунайна. Бусад сурагч тэдгээрийн амжилттай сунайлтыг тоолж, багшид тэмдэглүүлнэ. Дүүжиг-нэхдээ тохойгоо бүрэн тэнийлгэхгүй байх, гараа нугалж татаад хөндлөвчийн дээгүүр эрүүг гаргаагүй зэрэг тохиолдолд сунайлтыг тооцохгүй. - Сурагч бүрийн сунайсан тоо нь өмнөхөөсөө хэдээр ахисныг үнэлнэ.

матрас хэрэглэнэ.

Сурагчдын үзүүлэлт болон үнэлгээг тэмдэглэх үнэлгээний хуудас бэлтгэнэ.

- Шагай шүүрч тоглох дүрмийг ойлгон, янз бүрийн байдлаас шагай шүүрч тоглох чадвартай болох

- Шагай шүүрэх тоглоомын дүрмийг мэдэх хүүхэд байгаа эсэхийг асууна. - Шагай шүүрч тоглож үзсэн сурагчид шагайг хэрхэн шүүрдэгийг үзүүлнэ. - Багш нэмэлт тайлбар хийнэ. Хэрэв шагай шүүрэх тоглоомыг мэдэхгүй байвал багш “Шагай шүүрэх тоглоомын дүрэм” бичсэн тараах материалыг өгч уншуулна. - Үүний дараа сурагчид дэвсгэрийн тоотой тэнцүү хэсэгт хуваагдаж, дэвсгэрээ тойрч суугаад шагайг хэрхэн шүүрэх талаар хоорондоо ярилцан, шагайг хэд хэдэн удаа шүүрч үзнэ. - Шагай шүүрэхэд зориулсан хөө хуягийг дээш шидэн, алгаар тосож авах дасгалыг сурагч бүр 20 удаа давтана.- Хоёр ширхэг шагайг бэлтгэж тавиад хөө хуягаа дээш шидэн, хоёр шагайг шүүрч аваад хөө хуягаа тосож авна. Дэвсгэрийг тойрон сурагч бүр өөрийн өмнө шагайг тавьж, өөртөө эвтэйхэн байрлалаас шагайг шүүрнэ.

“Шагай шүүрэх тоглоомын дүрэм”-ийг бичсэн тараах материал – 20-иос цөөнгүйг бэлтгэнэ.

Бог малын шагай сурагч бүрд 10-аас цөөнгүй ширхэг байна.

Шагайг орхиж шидэхэд зориулсан 1х1 м хэмжээтэй дэвсгэр 6-8 ширхэг бэлтгэнэ.

Шагай шүүрэхэд ашиглах хөө хуяг буюу хөнгөвтөр жинтэй гинжийг сурагч бүрийн тоогооор бэлтгэнэ.


- Дөрвөн ширхэг шагайг бэлтгэж тавиад хөө хуягаа дээш шидэн, дөрвөн шагайг шүүрч аваад хөө хуягаа тосож авна.- 10-15 ширхэг шагайг бөөгнүүлж тавиад хөө хуягаа дээш шидэн, цөөн шагайг тасалж тавиад алгаа дээш харуулан хөө хуягаа тосож авна. Дараагийн шидэлтээр тасалж тавьсан шагайгаа шүүрч, шагайтай гараараа хөө хуягаа тосож авна. - Шагайг сайн шүүрч буй сурагчдыг нэг дэвсгэр дээр цуглуулан “шагай шүүрэх тоглоом” тоглуулна. Тухайн дэвсгэр дээрх шагайнаас хамгийн олныг шүүрч чадсан сурагчийг урамшуулан үнэлнэ.- Сурагч өөрт эвтэйхэн суултаас 5-6 шагайг шүүрч чаддаг болсны дараа завилж суусан, өвдөглөж зогссон, хөлөө гадагш нугалан суусан, өсгий дээр суусан байдлаас шагайг шүүрнэ.

багшийн ном – V” 2014.14-15-р хуудас.


Тавдугаар ангид судлах “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Заал талбайн төв рүү дөрвөөр орох

- Жагсаалын алхалтан дунд эргэх чадвар

- Гимнастикийн сандалтай дасгалаар

- Гурвуулаа, дөрвүүлээ хамтран гүйцэтгэх

чадвар эзэмших

- 800 г гантельтай дасгалаар хүчээ хөгжүүлэх

- Хөтлөлцөн зогссон байдлаас тулж урагш өнхрөх чадвартай болох

эзэмших- Хосоороо урагш өнхрөх чадвар эзэмших- Хөтлөлцөн зогссон байдлаас урагш өнхрөх чадвараа сайжруулах- Жагсаалын болон акробатикийн чадвараа эвлүүлэг болгон гүйцэтгэх чадвар эзэмших

биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлэх

- Шагай шүүрч тоглох дүрмийг ойлгон, янз бүрийн байдлаас шагай шүүрч тоглох чадвартай болох

дасгалаар биеийн ерөнхий хөгжлөө дээшлүүлэх- Хосоороо урагш өнхрөх чадвараа сайжруулах- Хөвгүүд-зогсоо, охид-хэвтээ дүүжигнэлтээс зөв сунайдаг болох ба сунайх үзүүлэлтээ ахиулах

Тавдугаар ангийн сурагчид заал, талбайн төв рүү дөрвөөр орох жагсаалын чадварыг эзэмших бөгөөд үүнийг хичээл бүрийн зохион байгуулалтад ашиглаж бататгана. Алхалтан дунд эргэх нь нилээд хүндэвтэр жагсаалын хувиралт учраас баруун, зүүн хөлийн хөдөлгөөнийг удаашруулан үзүүлж, тайлбарлаарай. Дороо алхалтаас зүүн тийш эргэх командыг 2 удаа дараалуулан өгнө. Энэ нь алхалтан дундаа бүтэн эргэх урьдчилсан нөхцөл болно.

Алхалтан дунд эргэх командыг зүүн хөл дээр өгөх бөгөөд энэ командын дараа хийх хөдөлгөөнийг удаанаар ддагуулж хийлгэнэ. Цөөн сурагч цуваагаар алхаж, алхалтан дундаа эргэж сурах боломж олгон, сурагчдыг зааланд тараан байрлуулаарай.

Гантельтай буюу хүндрүүлэгчтэй дасгалыг гүйцэтгэхдээ хүндрүүлэгчийг огцом буулгахгүй, бага зэрэг “барих” маягийн хөдөлгөөнөөр буулгахыг анхааруулаарай. Ингэснээр булчингийн хүч нэмэгдэхэд илүү нөлөөтэйг тайлбарлана.

Хосоороо хөтлөлцөн, гараар тулж зогссон байдлаас тонгойг дагзаар матрас дээр тавин өнхрөхийг хоёр сурагч хамтран үзүүлэхэд багш, нэг сурагчийн хамт өнхөрч буй хосын хоёр талд өвдөглөн сууж, өнхрөлтийг дэмжиж, хамгаална. Сурагчдын чадварын түвшинг харгалзан дасгалыг хөнгөрүүлж ба хүндрүүлнэ. Заавал матрас дээр дасгалыг гүйцэтгүүлнэ.

Сурагчид хосоор өнхрөх оролдлого хийх үед нь: Гараа яаж тулах вэ?, Толгойн аль хэсгээр газардах вэ?, Яавал хоёулаа нэгэн зэрэг өнхрөх вэ? , Нэг нь яагаад хажуу тийш өнхөрчихсөн бэ? гэх мэт асуулт тавьж, өөрсдөөр нь шийдвэрлүүлэхийг бодоорой.

Хосоороо урагш өнхрөх нь нилээд хүндэвтэр чадвар учраас дөхүүлэх дасгал хийлгэсний дараа бэлтгэх байдлыг зөв авахуулна. Ингэснээр багшийн дэмжлэгээр хоёр сурагч хоёулаа бие биенийхээ хөдөлгөөнийг дэмжин урагш өнхрөх боломж бүрдэнэ. Хосоороо өнхрөх сурагчдын дэргэд багш өвдөглөн зогсоод өнхөрч буй сурагчийн дагзан дээр нэг гараа тавьж, нөгөө гараар гуянаас нь барин өнхрөлтийг нь дэмжинэ. Эхний сурагч өнхөрмөгц гараа шилжүүлэн дараагийн сурагчийг дэмжинэ.

Хосоор урагш өнхрөлтийг хоёр сурагч хамтран үзүүлэхэд багш, нэг сурагчийн хамт өнхөрч буй хосын хоёр талд дээрхийн адил өвдөглөн сууж, өнхрөлтийг дэмжиж, хамгаална. Бие биенээ хэрхэн хамгаалж, туслахыг тайлбарлан, үзүүлнэ. Ингэснээр хосууд ээлжлэн хамгаалж, дасгалаа гүйцэтгэнэ. Хосоор өнхрөлтийг бусдын дэмжлэгтэй ба дэмжлэггүй гүйцэтгэх, нэг ба олон өнхрөх зэргээр сурагчдын чадварын түвшинд тохирсон дасгалын хүндрэлийг сонгоно.

Сурагчид акробатикийн хэд хэдэн дасгалыг нэлээд сайн гүйцэтгэдэг болсон үед нь акробатикийн эвлүүлгийг хүүхдийн чадварын түвшин, “ялгаатай байдал”-д тохируулан сонирхолтой хэлбэрээр зохиож, ашиглаарай. Хөдөлгөөний зарим холбоосыг гүйцэтгэхэд нь багш сурагчийн хажууд очиж дэмжинэ.

Акробатикийн хялбар эвлүүлгийг зохимжлон үзүүлэх тоглолт явуулбал биеийн тамирын хичээлийн үр дүнг илтгэн харуулах сайхан ажил болно. Гагцхүү үзүүлэх тоглолтын бэлтгэлийг сайн хангаарай. Үзүүлэх тоглолтод анги удирдсан багш, нийгмийн ажилтан, сургалтын менежер зэрэг сургуулийн удирдлагаас гадна эцэг, эх, асран хамгаалагчдыг урьж оролцуулах хэрэгтэй.

Биеийн тамирын хичээлийн үр дүн нь хэрэглэгдэхүүний хангамжаас нилээд хэмжээгээр шалтгаалдаг. Иймээс “Гимнастикийн сандалтай дасгалаар сурагчдын биеийн ерөнхий хөгжлийг дээшлүүлэх” зорилтыг хэрэгжүүлэхдээ тавдугаар ангийн сурагчдад зориулсан 30 см орчим өндөр, 3-4 м урт гимнастикийн сандлыг аль болох олон тоогоор бэлтгэх шаардлагатай. Эдгээр сандал дээр 4-өөс олонгүй сурагчийг хуваариласнаар сурагч бүрийн оролцоог хангана. Хэрвээ сандал хүрэлцээгүй байвал сандал дээр хосоороо хийх дасгал сонговол сурагчид бие биедээ туслан, ээлжлэн тасралтгүй ажиллах болно. Гимнастикийн сандал бүрэн бүтэн байхын зэрэгцээ шалан дээр хөдөлгөөнгүй байрлах ёстой. Сандлын аль нэг хөл нь доголдолтой бол дасгал хийх үед сандал хөдлөх учраас хүүхэд айх, гэмтэх бэртэх тохиолдол гарч болзошгүйг анхаараарай.

Гимнастикийн сандалтай дасгалаар хүүхдийн хүч, хурд, тэсвэр, хөдөлгөөний эвсэл, уян хатан зэрг бие бялдрын чанарыг хөгжүүлэх боломжтой. Гагцхүү дасгалаа хүүхдийн онцлогт тохируулан зөв сонгох хэрэгтэй. Тухайлбал, хүч нь тааруу хөгжсөн хүүхдэд гимнастикийн сандал дээр хүчний дасгал өгөх, уян биш байдал ажиглагдвал гимнастикийн сандалыг ашигласан уян хатны дасгал өгөх зэргээр тэдний биеийн чанарын хөгжлийн ялгаатай байдлыг харгалзан дасгалаа сонгож болно. Түүнчлэн ижил дасгалыг давтах тоо, амрах хугацаа, бэлтгэх байдал, хөдөлгөөний хэлбэр зэрэг нь өөр байхаар тооцож, тухайн сурагчийн ачааллыг тохируулаарай.

Хэд хэдээрээ хамтарч биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгалыг гүйцэтгэх нь хүүхдэд сонирхолтой байдаг боловч сурагч бүрийн хөдөлгөөний чадварт тохирсон дасгал сонгох нь чухал. Ялангуяа “Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлэг сэдвийн хүрээнд сурагчдын хүч, хурд, уян хатан, хөдөлгөөний эвсэл, тэсвэрийн чанарыг хөгжүүлэх гимнастикийн дасгалыг сонгоно.

3-4 сурагч нэг баг болон дасгалыг гүйцэтгэх учраас сурагч бүр бүтээлч оролцох боломжтой. Багуудын хийх дасгалыг зургаар үзүүлсэн тараах материалыг өгвөл багш баг бүрт очиж дасгалыг үзүүлж, тайлбарлах шаардлагагүй болохын зэрэгцээ сурагчид зургийг ашиглан дасгалаа гүйцэтгэх чадвар эзэмшинэ.

Хүүхэд бүр бие бялдрын хөгжил, бэлтгэлжилтийн хувьд өөр өөр байдаг. Иймээс биеийн тамирын дасгалын ачааллыг тогтоохдоо энэ онцлогийг заавал харгалзах ёстой. Гэхдээ биеийн тамирын хичээлийн явцад сурагч бүрт тохирсон ачаалал өгөх боломж хомс байдгийг тооцож, ерөнхийдөө 3 түвшинд ялгаатай ачаалал өгөөрэй. Бие бялдрын бэлтгэлжилтийн хувьд сайн, дунд, тааруу гэсэн 3 хэсэгт сурагчдыг хувааж, хэсэг бүрт тохируулан ачааллыг өгнө.

Дүүжигнэлтээс сунайх дасгалыг сурагчид цуварч гүйцэтгэнэ. Хүүхэд бүрийг ажиллуулахын тулд дүүжигнэх хэрэгсэл хүрэлцээтэй байхад анхаараарай. Дүүжигнэлтээс сунайх дасгалын давтах тоог сурагч бүрт ялгаатай тогтооно. Түүнчлэн зогсоо дүүжигнэлтээс ганц ч сунайж чадахгүй сурагч байвал түүнд газраас хөлөөр түлхэж үсрэнгүүт хөндлөвчөөс барьж татан сунайх дасгалыг өгнө.

Шагай шүүрч тоглох чадвар эзэмшүүлэхдээ сурагч бүрт шагай болон хөө хуяг хүрэлцээтэй бол тэд биеэ даагаад шагайг шүүрэх оролдлогыг хийгээд байх тул эдгээр хэрэглэгдэхүүнийг бэлтгэхэд багш анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй. Сургуулийн бүх сурагч хэдэн шагайг цэвэрлэн, боломжтой бол будаад авчрах даалгаврыг хичээлийн жилийн эхэнд өгч, шагайг цуглуулна. Харин шагай шүүрэхэд зориулсан хөө хуяг болон шагайг орхиж хаях зориулалт бүхий дэвсгэрийг технологийн багш нартай хамтран бэлтгэвэл зохино.

Хэрвээ сурагч олон шагайнаас цөөнийг тасалж тавиад, шүүрч чадахгүй байвал зориуд тасалж тавьсан цөөн шагайг шүүрэх дүрмээр тоглуулна. Эхлээд шагайг хоёр хоёроор нь тавьж шүүрнэ. Дараа нь шагайны тоог аажмаар нэмж шүүрэх байдлаар олон болгоорой. Шагайг сайн шүүрч буй сурагчдыг нэг хэсэг болгон тоглуулна. Өгөгдсөн хугацаанд болон бүх шагайг дуустал тоглоход хэн олон шагай шүүрч, цуглуулсан нь тоглоомд хожиж, чадвараа багшаар үнэлүүлнэ.

“Ахуйн хэрэгцээт дасгал” бүлгийн үнэлгээ

Үнэлгээний даалгавар Шалгуур Сурагчид цуваа жагсаалаар алхаж байгаад заал, талбайн төв рүү дөрвөөр орж үзүүлэх

- Цувааны 4 дэх сурагч зүүн хөл гишгэх агшинд “марш” командыг өгөх

- Эргэхдээ баруун хөлөө урдаа тавингуут, хоёр хөлийн

өлмий дээр зүүн мөрөө дагаж эргэх- 4 сурагч нэгэн зэрэг гүйцэтгэх- Заалын төв рүү эргээд жагсаалын алхаагаа жигд

үргэлжлүүлэх зэргийг харгалзана.Гар, хөл, цээж, нурууны том бүлэг булчинг хөгжүүлэхэд зориулсан гантельтай дасгал тус бүр 2-ыг хийж үзүүлэх

- Дасгалын сонголт зөв байх- Дасгалын гүйцэтгэл зөв байх- Нэг дасгалыг 800 г жингээр 6-8 удаа давтаж харуулах

Шагай шүүрч тоглох

- Хүүхэд тус бүр хэдэн шагай шүүрснээр нь байр эзлүүлэн үнэлнэ.

- Тоглох түвшинд хүрээгүй сурагчдыг 2-4 шагайг зориуд таслан авч тавиад, шүүрч буй чадварыг харгалзан үнэлнэ.

Хосоороо урагш өнхрөх

Өнхрөлтийн техникийг ажиглан онц, сайн, хангалттай, дунджаас доогуур, анхаарах шаардлагатай, хангалтгүй гэсэн үнэлгээг өгнө. Ингэж үнэлэхдээ:- Бэлтгэх байдлаа зөв авсан эсэх- Өнхөрч буй сурагч дагзаар газардаж буй байдал- Өнхөрч буй сурагч хөлөө нугалан татаж, эвхэрсэн

байдлаа хадгалан өнхөрч буй эсэх- Хэвтэж буй сурагч өнхөрч буй сурагчийн шилбэнээс бага

зэрэг түлхэн дэмжиж буй байдал- Хоёр сурагч өнхрөлтийн дунд зогсолт гаргахгүйгээр

өнхөрч буй эсэх зэргийг харгалзан оноо өгч болно.

Охид хэвтээгээс, хөвгүүд зогсоогоос хөндлөвчид дүүжигнэн сунайх

Сунайх тоо нь өнгөрсөн жилийнхээс болон хичээлийн эхний үеийнхээс хэдэн удаагаар нэмэгдсэнийг харгалзан үнэлнэ. Энэ тоо 1-ээр нэмэгдсэн бол– дунджаас доогуур, 2-оор нэмэгдсэн бол– хангалттай, 3-аар нэмэгдсэн бол–сайн, 4-өөс дээш нэмэгдсэн бол– онц гэсэн үнэлгээ өгч болно.

V анги


Хүрэх үр дүн: Шулуун ба тойрог замд гүйх техникээ сайжруулж, 50 м зайд дээд хурдаар, 1000 м зайд жигд хурдаар гүйх чадвартай болох



Шулуун замд спорт алхаагаар алхах техникийн эв дүйтэй болох

- Спорт алхааны техникийг харуулсан видео бичлэг үзүүлж, биеийн байрлал, хөлийн тавилт, гарын ба түнхний хөдөлгөөн зэргийг багш тайлбарлана.- Спорт алхааны техник нь гүйлтийн техникээс юугаараа ялгаатай байгааг асууна. Сурагчдын хариултад тулгуурлан ярилцана.- Спорт алхааны дуураймал дасгалыг байрандаа гүйцэтгэнэ.- Зөвхөн гарын хөдөлгөөнийг байрандаа давтана. - Нэг шугам дээр гишгэж спорт алхаагаар алхана.

Гадаа биеийн тами-рын талбайд 20 м урт, 5 см өргөн шугамыг шохойгоор татсан байна.

Алхах зайг тэмдэглэх урт тууз, том жижиг дарцаг, метр бэлт-гэнэ.

Спорт алхаагаар 100-200 м хурдтай алхдаг болох

- Спорт алхаагаар 15-20 м зайд хурд багатай алхана. - Алхамын уртыг нэмэгдүүлж, 80-100 м алхана.- Алхах хурдыг аажмаар нэмэгдүүлж, 150 м-т 2-3 удаа, 200 м-т 2 удаа алхана.- Охид, хөвгүүд тус тусдаа 4 эгнээ болон алхаж болно. Мөн 2 цуваагаар алхана.

“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014.16-17-р хуудас.

Хариу үйлдлийн хурд юунд хэрэгтэйг ойлгох

Ямар нэг дохиогоор огцом хөдлөх чадварыг хариу үйлдлийн хурд гэдэг болохыг багш тайлбарлана. Ийм хурд юунд хэрэг болохыг асууна. Дохиогоор огцом хөдлөх дасгалын жишээ үзүүлэхийг сурагчдаас хүснэ. Эндээс ямар төрлийн дохио байж болохыг ярилцана.

Шүгэл, өнгө өнгийн дарцаг г.м дохионы хэрэглэгдэхүүн,Гарааны буу болон гүйгчдийг гараанаас гаргаж буй шүүгчийн зураг

Босоо гарааны техникийг эзэмшихБосоо гараанаас 50 м зайд дээд хурдаар гүйдэг болох

- Гүйлтийн тэмцээнд ямар зайнд босоо гараанаас гарч гүйдгийг асууна. Сурагчдын хариултын зөв, бурууг ярилцана.- Сурагчдыг нэг эгнээ жагсааж, босоо гарааны команд болон гарааны техникийг багш үзүүлж, тайлбарлана.- Эхлээд босоо гараанд зогсох байрлалыг дохиогоор давтана. - Дараа нь дохиогоор босоо гараанаас гарч шулуун замд 20 м зайд гүйнэ.- Үүнийг сайн сурсны дараа тойрогт босоо гараанаас гарч гүйнэ. - Янз бүрийн зайд босоо гараанаас гүйж уралдана. - Дохиог эхлээд багш, дараа нь сурагчид ээлжлэн өгч гүйлтийг өөрсдөө удирдана.

Биеийн тамирын гадаа талбайд нунтаг шохой ашиглан гарааны шугам татсан байна. 3-4 зам бүхий гүйлтийн талбай байгуулна. Гүйх зайг тэмдэглэх урт тууз, метр, том, жижиг дарцаг бэлтгэнэ.“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014.17-18-р хуудас.

Тулж тонгойсон байдлаас гараанаас гарч сурах

- Сурагчид “Гараандаа!” гэсэн дохиогоор гарааны шугамын ард очиж нэг хөлөө урдаа тавьж зогсоно. “Анхаар!” гэсэн дохиогоор бөхийнө. “Марш!” дохиогоор гараанаас гарч гүйнэ. - 10-20 м зайд 3-4 удаа гүйнэ. Дохиог эхлээд багш, дараа нь сурагчид өөрсдөө өгнө.

-4 зам бүхий гүйлтийн талбай, шүгэл, гараа ба барианы шугам, урт метр.

Дохиогоор гараанаас гарч гүйх чадвараа хөгжүүлэх

- Янз бүрийн (жишээ нь: хагас суусан, хажуу тийш харж зогссон, буруу харж зогссон г.м) байрлалаас дохиогоор гарч 10 м хүртэл зайд уралдаж гүйнэ. - Дохиог шүглээр, амаар, дарцгаар, буугаар, гэрлээр, тусгай хэрэгслээр гэх мэт янз бүрийн хэрэгслээр өгч гараанаас гаргана. - “Анхаар!” дохиог өгснөөс хойш янз бүрийн хугацааны (2-5 с) дараа “Марш!” дохиог өгч гараанаас гаргана.- “Марш!” дохиог чанга, сул хүчээр өгөх зэргээр янз бүрээр өөрчилнө.

Гараанаас гаргах дохионы тусгай хэрэгсэл, гарааны буу, шүгэл, дарцаг, гэрлэн дохио г.м.

Гараа ба барианы шугам

“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014.18-р хуудас.

Гүйх тоглоомоор хурдыг хөгжүүлэх

Хурд хөгжүүлэх гүйлт бүхий тоглоомыг зааланд тоглуулна. - Тоглоом бүрийг тоглохын өмнө дүрмийг танилцуулна. - Уралдаж гүйх тоглоомын дүрмийг ойлгоод, багууд хэрхэн тоглох тактикаа боловсруулна. Дараах тоглоомыг тоглож болно. Үүнд:- 10-15 м зайд уралдаж гүйх шулуун буухиа- Дохиогоор хурдан гүйж байраа солих- Янз бүрийн бэлтгэх байдлаас гараанаас гарч 10 м хүртэл зайд уралдах- Бөмбөг, дарцаг, саваа, цагаригийг дамжуулан гүйж тоглох г.м- Тоглох явцдаа бие биедээ зөвлөгөө өгч, эсрэг багаа хэрхэн ялах талаар ярилцана. - Тоглоом бүрийн хооронд 2-4 мин амарна. Амралтын хугацаанд сууж хөлөө сэгсрэх, сунгалтын дасгал хийх зэргээр идэвхтэй амарна.

- Шохой- Шүгэл- Туг, дарцаг- Том, жижиг бөмбөгүүд- Цагариг- Дээс


Сагсан бөмбөгийг залж алхдаг болох

Сурагчид тойргоор зогсоно. Багш тэдний голд зогсож, сагсан бөмбөгийг хэрхэн барих болон байрандаа яаж залахыг үзүүлж, тайлбарлана. Дөрвөн сурагчийн дунд нэг бөмбөг тарааж өгнө. Тэд тойрч зогсоод багшийг дуурайн байрандаа бөмбөгөө зална. Нэг сурагч 10-12 удаа залаад хажуугийн сурагчид бөмбөгөө өгнө. Дараа нь багш бөмбөгийг зөв залж алхах ба гүйж үзүүлнэ. Бөмбөг залахад гарах алдааг бичсэн үзүүлэнг харуулж, тайлбарлан, алдааг

Дөрвөн сурагчийн дунд нэг сагсан бөмбөг өгнө. Дээсээр 7-8 том тойрог байгуулсан байна.Доорх үзүүлэнг ашиглана.

Сагсан бөмбөгийг залахад гарах

алдаанууд:

-Бөмбөгийг залахдаа үсрэх

үзүүлнэ.Сурагчид дөрөв дөрвөөрөө цуварч зогсоно. Цуваа бүрийн эхний сурагч бөмбөгийг залан урагш алхаж 10 м зайд цувран зогсож буй эсрэг талын цувааны эхний сурагч хүрээд бөмбөгөө барьж гарт нь дамжуулна. Энэ байдлаар сагсан бөмбөгийг шулуун чиглэлд алхаж залах дасгалыг 5-6 удаа давтана. Дараа нь бөмбөгөө өөрт аль эвтэйхэн гараар залан том тойргийг тойрч алхана. Дасгалыг сурагчид ээлжлэн 6-8 удаа давтана.

-Бөмбөгийг сарвуугаар цохих, алгадах-Бөмбөгийг урагш хэт өндөр залах, хутгах

Сагсан бөмбөгийг залж гүйх чадвартай болох

- Бие халаалтын үед сурагчид нэг тойрог ар араасаа цуварч гүйнэ. Хоёрдахь тойрогт заалны хажуугийн шугамаар урагш гүйгээд, нүүрийн шугам дээгүүр ухарч гүйнэ. Гуравдахь тойрогт нүүрийн шугамаар урагш гүйгээд, хажуугийн шугам дээгүүр гараа алгыг гадагш харуулан урагш өргөөд хагас сууж, хажуу тийш хавсралттай гүйнэ. Хичээлийн үндсэн хэсэгт:- Бөмбөгийг байрандаа баруун ба зүүн гараар ээлжлэн залах- Бөмбөгийг баруун гараар залж, зөөлөн гүйн, 10 м зайд буй тэмдэгтийг тойроод зүүн гараар бөмбөгөө залж ирэх- Бөмбөгийг өөрт аль эвтэйхэн гараар залж зөөлөн гүйх- Бөмбөгийг баруун гараар залж заалыг цагийн зүүний эсрэг тойрч дунд зэргийн хурдтай гүйх

Дөрвөн сурагчийн дунд нэг сагсан бөмбөг өгнө.

Шүгэл хэрэглэж сурагчдыг зохион байгуулна.

10 м зайг тэмдэглэх жижиг дарцаг, шон, бортого гэх мэт жижиг хэрэгсэл 6-8 ширхэгийг бэлтгэнэ.


- Бөмбөгийг зүүн гараар залж заалыг цагийн зүүний дагуу тойрч дунд зэргийн хурдтай гүйх- Бөмбөгийг баруун ба зүүн гараар ээлжлэн залж аль болох хурдан гүйх зэрэг дасгалыг гүйцэтгэнэ.

Сагсан бөмбөгийг залж, чиглэлээ өөрчлөн гүйх чадвар эзэмших

- Сурагчид 3-4 цуваа болж зогсоно. Цуваа бүрийн эхний хоёр эгнээний сурагчид бөмбөг барьсан байна. Багшийн шүглийн дуугаар тэд бөмбөгөө залан урагш гүйнэ. Багш дахин шүгэлдэхэд тэд баруун гар тийш эргэж бөмбөгөө залан урагш гүйнэ. Дараагийн шүглийн дуугаар зүүн гар тийш эргэж үргэлжлүүлнэ. Ийм байдлаар заалны нөгөө талын нүүрийн шугам хүртэл гүйгээд бөмбөгөө барьж эсрэг талын нүүрийн шугам дээр буй сурагчид руу өнхрүүлэн дамжуулна. Тэд бөмбөгийг хүлээн аваад мөн дээрхийн адил 2 эгнээгээр дасгалыг гүйцэтгэнэ. - Дээсээр байгуулсан тахир замыг дагаж бөмбөгөө залж гүйнэ. - Цувруулан тавьсан бортогыг сүлжин бөмбөгөө залж хурдтай гүйнэ.- Чиглэлээ өөрчлөн бөмбөг залж уралдах тоглоом тоглоно.

Сагсан бөмбөг 8 ш хэрэгтэй.Багш шүгэл ашиг-лана.Бөмбөгөө залж гүйх зам байгуулах дээс 20 ширхэгийг бэлт-гэнэ.6-8 ширхэг бортогыг хооронд нь 2 м зайтай цувруулан байрлуулна.“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014. 23-24-р хуудас.

Холын зайд жигд гүйх аргыг мэдэх

Холын зайд гадаа гүйх учраас ялангуяа сэрүүн цаг агаартай улиралд бол эхлээд амьсгалын дасгал хийх ёстойг тайлбарлаж, гараа өргөн хамраараа амьсгал аваад амаараа гаргах дасгалыг 8-10 гүйцэтгэнэ. Хол зайд жигд гүйхийн тулд гүйлтийн хурдаа хэрхэн тохируулахыг багш тайлбарлана. Үүнд:- Сурагч бүр дээд хурдаараа биш, дунд

зэргийн хурдаар гүйнэ.

Гүйхийн өмнө хамраараа амьсгал авч, амаараа гаргах дасгалын ач холбогдлыг бичсэн үзүүлэн бэлтгэнэ.

Холын зайн гүйлтийн видео бичлэг бүхий

- Дунд зэргийн хурдаа мэдрэхийн тулд 2-3 сурагч зэрэгцэн гүйх үедээ хоорондоо ярьж гүйнэ. Хэрэв хоорондоо ярихад бэрхшээлгүй байвал зөөлөн гүйлт буюу удаан темпээр гүйж байна. Хоорондоо ярихдаа 4-5 үг хэлсний дараа амьсгал авч, үгээ таслан ярьж байвал дунд зэргийн хурдтай гүйж байна гэж ойлгож болно.

- “Гүйлтийн темп тогтоох” тусгай арга байдгийг холын зайд гүйхдээ бүгдээрээ туршиж үзэхийг хэлнэ.

Холын зайд гүйж буй тамирчдын видео бичлэгийг үзүүлж, ярилцаж болно.

VCD, компьютер, проектор байвал зохино.

Тойрогт хурдан гүйх техникийг эзэмших

- Сурагчид биеийн тамирын талбайн аль нэг талын тойрог замын эхэнд 2 цуваагаар зогсоно. Тэд хоорондоо 5 м орчим зайтайгаар гараанаас гарч тойргийг дуустал хурдтай гүйнэ. - Багш сурагчдын тойрогт гүйж буй техникийг ажиглан, тойрогт хэрхэн гүйх талаар тайлбарлана. Зөв гүйсэн сурагчийг тойрогт гүйлгэж бусдад нь үзүүлнэ.- Сурагчид цуваа гараагаар, шулуун замын төгсгөлийн 20 м-ээс гарч, тойрог замын дунд хүртэл хурдтай гүйнэ.- Мөн адил зохион байгуулалтаар, тойргийн дундаас гарч, шулуун замын дунд хүртэл хурдтай гүйнэ.- Шулуун замын төгсгөлийн 20 м-ээс гарч, тойргийг дуусгаад шулуун замд орон 20 м хурдтай гүйнэ.

Хоёр талдаа тойрог зам бүхий биеийн тамирын талбайд хичээлийг явуулна. Талбайн чулуу, шороог цэвэрлэн аюулгүй байдлыг хангасан байна.

Гүйх тоглоом ба давтан гүйлтээр хурд, тэсвэрийг

Ойрын, дундын, холын зайн гүйлтийн хичээл дээр гүйх тоглоомыг өргөн ашиглана. Өмнө нь тоглож сурсан тоглоомоо тоглохоос гадна

Гарааны ба барианы шугам татна.

хөгжүүлэх гүйх зайг уртасгасан буухиа тоглоом, багаар гүйж тоглох тоглоомыг зохиож ашиглана. Жишээ нь: “Уурын тэрэг” тоглоом. Баг бүр 5-6 гишүүнтэй байх ба багууд гарааны шугамын ард цуваагаар зогсоно. Гараанаас 10 м зайд баг бүрийн харалдаа тэмдэг тавьсан байна. Шүглийн дохиогоор багийн эхний сурагчид гүйж, тэмдэгтийг тойрон ирээд нэг сурагчийг хөтлөн гүйнэ. Тэд хөтлөлцөн гүйж, тэмдгийг тойрч ирээд дахин нэг гишүүнээ авч явна. Ийм байдлаар бүх гишүүнээ авч тэмдэгтийг тойрч ирсэн дарааллаараа багууд байр эзэлнэ. “Буухиалан гүйх” тоглоом. Баг бүр 5-6 гишүүнтэй байна. Тэд буухиалан 1000 м + 800 м + 600 м + 400 м + 200 м + 100 м зайд гүйж уралдан тоглоно. Хэн нь ямар зайд гүйхээ багаараа ярьж шийднэ. Давтан гүйлт. 15 м – 2 удаа, 30 м - 2 удаа, 60 м – 2 удаа.Эсвэл 300 м – 2 удаа, 150 м – 2 удаа гүйж болно.

Тойрч гүйх тэмдэгийг баг бүрийн харалдаа байрлууна. Үүнд том дарцаг, шон, том бортого зэргийг ашиглана.

Буухиа гүйлтийн гараа ба өртөө бүрийн гарааг сурагчдад тод харагдахуйцаар бичиж, байрлуулна.


Өнхөрч буй хөл бөмбөгийг хөөж гүйцэх чадвараа хөгжүүлэх

Хөл бөмбөгийн хичээлийн үед хөл бөмбөгийг өнхрүүлээд хөөж гүйцэх дасгалаар хурдыг хөгжүүлнэ. Үүнд:- Бөмбөгөө өөрөө урагш өшиглөөд аль

болох богино зайд түүнийг гүйцэхийг эрмэлзэж гүйнэ.

- Хамтрагч нь бөмбөгийг өшиглөхөд 15 м зайд татсан шугам хүрэхээс өмнө бөмбөгийг гүйцнэ.

- Багш бөмбөгийг аль нэг зүг рүү өшиглөхөд сурагч түүнийг хөөн гүйж гүйцнэ.

5-6 сурагчийн дунд 1 ширхэг хөл бөмбөг байхаар тооцож бэлтгэнэ.

Бөмбөгийг өшиглөж эхлэх болон хөөж гүйцэх шугамыг тод харагдахаар татна.

Гурвалжин талбайг дүрсэлж бортого

- 3 цуваа сурагчид хоорондоо 15 м орчим зайтай гурвалжин үүсгэж зогсоно. Гурвалжны нэг өнцгөөс нөгөө өнцөг рүү бөмбөгийг өшиглөхөд сурагч бөмбөгийг даган гүйнэ.

Өшиглөсөн бөмбөгийг гүйцэхээс гадна урагш-дээш шидсэн хөл бөмбөгийг газарт унагалгүй барьж авах дасгалыг хийнэ.

тавьсан байна.


1000 м зайд жигд хурдаар гүйх чад-вартай болох

Энэ зорилтыг 2-3 хичээлээр шийдвэрлэнэ. Зорилтдоо хүрэхийн тулд доорх дасгалыг гүйцэтгэнэ. Үүнд:- 4-6 минутын гүйлт. Эхний хичээл дээр 4 мин жигд гүйнэ. 10 мин амарч, суллалтын дасгал хийгээд дахин 5 мин гүйнэ. Гүйлт эхэлснээс хойш хэдэн минут өнгөрч байгааг багш тогтмол мэдээлнэ. Сүүлийн нэг минутад сурагчид чадвал хурдаа нэмэгдүүлэхийг хичээнэ. Дараагийн хичээл дээр сурагчид 6 минутын турш зогсолтгүй гүйнэ.- 1000 м гүйлт. Сурагчид 2 цуваа болж бөөн гараагаар гараанаас гарч энэ зайд гүйнэ. Аль болох жигд хурдаар гүйхийг анхааруулж, хоёр хоёроороо зэрэгцэн, хоорондоо ярьж гүйхийг сануулна. Биеийн тамирын талбайг хэд тойрохыг гараанаас өмнө хэлсэн байхаас гадна жигд гүйж чадахгүй байгаа сурагчдыг 1-2 тойрог дутуу тойруулна.- 1000 м зайг хэсэгчлэн гүйх. 500 м гүйгээд 1 мин амраад, дахин 500 м гүйнэ. Эсвэл 300 м гүйлт + 50 м алхаа + 300 м гүйлт + 50 м алхаа + 300 м гүйж болно. Сүүлийн 100 м-т аль болох хурдтай гүйхээр хичээхийг шаардана. Сурагчдыг 2-4 гараа болгож, ээлжлэн

Биеийн тамирын талбайг 50 м урттай хэрчмээр хувааж, сурагчдад хараг-дахуйц тэмдэг тавьсан байна. Тодорхой хугацаанд сурагч бүр хэдэн м зай туулсныг тооцох-доо үүнийг ашиг-лана.Секундомерээр гүйлтийн хугацааг хэмжинэ.

Зай тус бүрийн гараа бариаг бичин, гүйж буй хүүхдэд харагда-хуйцаар байрлуулна.

“Биеийн тамирын багшийн ном – V” 2014.23-р хуудас.

гүйлгэнэ.


Тавдугаар ангид судлах “Алхалт, гүйлт” бүлэг сэдвийн агуулгын залгамж холбоог зөв хангахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг улирлаар хэрхэн хуваарилж болохыг үлгэрчлэн үзүүлж байна. Багш та үүнээс санаа авч, улирлын төлөвлөгөөгөө боловсруулаарай.

I улирал II улирал III улирал IV улирал- Шулуун замд спортын алхаагаар алхах техникийн эв дүйтэй болох- Спорт алхаагаар 100-200 м хурдтай алхдаг болох- Хариу үйлдлийн хурд юунд хэрэгтэйг ойлгох- Босоо гарааны техникийг эзэмших- Босоо гараанаас 50 м зайд дээд хурдаар гүйдэг болох

- Гүйх тоглоомоор хурдаа хөгжүүлэх

- Дохиогоор гараа-наас гарч гүйх чадвараа хөгжүүлэх

- Тулж тонгойсон байдлаас гараанаас гарч сурах

- Сагсан бөмбөгийг залж алхдаг болох

- Сагсан бөмбөгийг залж гүйх чадвартай болох

- Чиглэлээ өөрчлөн гүйж сагсан бөмбөгийг залах чадвар эзэмших

- Холын зайд жигд гүйх аргыг мэдэх- Тойрогт хурдан гүйх техник эзэмших- Гүйх тоглоом ба давтан гүйлтээр хурд, тэсвэрийг хөгжүүлэх- Өнхөрч буй хөл бөмбөгийг хөөж гүйцэх чадвараа хөгжүүлэх- 800 м зайд жигд гүйх чадвартай болох

Спорт алхааны техникт нисэлтийн үе байхгүй, гүйлт нь нисэлтийн үетэй байдгаараа ялгаатай болохыг харуулахын тулд харьцуулсан зураг юмуу бичлэг бэлтгэвэл сайн байна. Спорт алхааны техник нь бага ангийн сурагчдад нилээд хүндрэлтэй учраас олон төрлийн дөхүүлэх дасгал ашиглах хэрэгтэй. Гэхдээ энэ ангид спорт алхааны техникийн талаар зөв төсөөлөл олгож, нэг хөлөө заавал газарт тулсан байдлаар хурдтай алхах чадвар эзэмшүүлэхэд л хангалттай гэж үзэж болно. Тодорхой зайд буюу 100 м, 200 м зайд спорт алхаагаар алхах хугацааг хэмжин, сурагч бүрийн амжилтыг хэлж өгвөл зохино. Дахиж алхахдаа хугацаагаа бууруулахгүй байхыг анхааруулж, сурагчдыг урамшуулан дэмжээрэй.

Спорт алхаагаар зөв алхах эв дүйтэй болсон эсэхийг үнэлэхдээ доорх даалгавр, шалгуурыг ашиглах болох юм.

Үнэлгээний даалгавар Шалгуур

Шулуун замд спорт алхаагаар 150-200 м зайд алхах

Шулуун замд спорт алхаагаар алхахдаа:- Хөлөө нэг шугамд тавьж алхах- Тулалтын хөл заавал газарт гишгэсэн байх- Хөл, гарын хөдөлгөөн зохицсон байх- Түнхний үеэр сайн хөдөлж алхах- Гараа тохойгоор нугалан, урагш-хойш эрчимтэй

савах ёстой.

Ойрын зайн гүйлтэнд гараанаас гарахад хариу үйлдлийн хурд зайлшгүй шаардлагатай учраас ямар нэгэн дохиогоор огцом хурдтай гүйж эхлэх чадварыг бага наснаас нь хөгжүүлнэ. Ингэхдээ:

- Янз бүрийн хэрэгслээр дохио өгөх

- Урьдчилсан дохионы дараа гүйцэтгэх дохиог өгөх хугацааг өөрчлөх

- Дохиог чанга, сул дуугаар өгөх зэрэг олон аргыг хэрэглээрэй.

Эдгээр арга нь тавдугаар ангийн сурагчдын дохиотой харьцах чадварыг дээшлүүлж, хариу үйлдлийн хурдыг хөгжүүлнэ. Дохиогоор гараанаас гарах чадварыг хөгжүүлэхдээ маш ойрхон зайд гүйлгэвэл дохиогоор огцом хөдөлгөөнөө эхлэхэд сурагч голлон анхаарах учраас гүйх зай нь 10 м-ээс хол байх шаардлагагүй. Хэрвээ 40-60 м-т гүйлгэвэл хүүхэд дохиогоор хурдан хөдлөхөд бус зайн гүйлтэндээ илүү анхаараад байдгийг санаарай.

Босоо гараанаас гарч сургахдаа зөвхөн “Гараандаа!, Марш!” командаар гаргана. “Анхаар!” командыг заавал хэрэглэх албагүй. “Гараандаа!” гэсэн командаар сурагч гарааны шугамын ард очиж, аль нэг хөлөө урдаа тавин, бага зэрэг бөхийж зогсоно. “Марш!” гэсэн командаар гүйж эхэлнэ.

Гүйлтийн замын тооноос хамаарч хэд хэдэн сурагчийг нэг гараа болгоно. Ингэхдээ хурдны түвшин ойролцоо сурагчдыг нэг гараанд гаргах хэрэгтэй. Тулж тонгойсон байдлаас гараанаас гарах нь нам гарааны техникийг зөв эзэмшихэд сурагчдыг бэлтгэж буй чадвар учраас дохиогоор гүйцэтгэх хөдөлгөөнд голлон анхаарна. Өвдгөө нугалах болон их биеэр бөхийх хэмжээг мэдрүүлэхдээ сурагч бүрийн алдааг биечлэн засаж, туслаарай.

Давтан гүйлт болон 50 м зайд дээд хурдаар гүйх чадварыг хөгжүүлэхдээ багш гүйлтийн хугацааг хэмжиж, сурагч бүрд хэлж өгнө. Давтан гүйхдээ амжилтаа бууруулахгүй байхыг анхааруулна. Хурдны түвшин ойролцоо сурагчдыг нэг гараанд гаргана.

Үнэлгээний даалгвар Шалгуур

Босоо гараанаас 50 м зайд дээд хурдаар гүйх

Босоо гараанаас 50 м зайд дээд хурдаар гүйхдээ: Хөвгүүд: -10.0 c-ээс бага хугацаанд гүйвэл гайхалтай хурдан байна

- 10.1 – 10.5 с гүйвэл – хурдан байна- 10.6 – 11.0 с гүйвэл – дунд зэрэг байна- 11.1 – 11.5 с гүйвэл – удаавтар байна

Охид: -11.0 c-ээс бага хугацаанд гүйвэл гайхалтай хурдан байна

- 11.1 – 11.5 с гүйвэл – хурдан байна- 11.6 – 12.0 с гүйвэл – дунд зэрэг байна- 12.1 – 12.5 с гүйвэл – удаавтар байна гэж үнэлнэ.

Гүйж тоглох тоглоом нь зөвхөн сурагчдын гүйх чадварыг сайжруулаад зогсохгүй шударгаар өрсөлдөх, багаараа хамтран нэг зорилгын төлөө зүтгэх тэмүүллийг бий болгоно. Хөдөлгөөний идэвх сайтай сурагч их ачаалал авч, идэвх муутай нь бараг гүйхгүй байх тохиолдол ажиглагддаг учраас гүйж тоглох явцад сурагчдын авч буй ачааллыг байнга ажиглан, хяналтандаа байлгах хэрэгтэй. Нэг хичээл дээр 2-3 тоглоом тоглуулбал тохиромжтой.

Сагсан бөмбөгийг залж алхах, гүйх чадвар эзэмшүүлэх зорилгыг хэрэгжүүлэхдээ сурагч бүрийн оролцоог дэмжиж аль болох олон бөмбөг бэлтгэх нь чухал юм. Доод тал нь дөрвөн сурагчийн дунд нэг бөмбөг байвал зохино. Дөрвөн сурагч бөмбөгийг байрандаа болон алхаж залахдаа:

- Дөрвүүлээ тойрч зогссон байдлаас нэг сурагч бөмбөгөө 10 удаа байрандаа залаад, бөмбөгийг барилгүйгээр хажуугийн сурагч руу ойлгож дамжуулна. Хоёрдахь сурагч бөмбөгийг алдалгүй үргэлжлүүлэн залахын тулд анхааралтай зогсон, залалтыг тоолох шаардлагатай болно. Ингэснээр бөмбөггүй сурагч зүгээр зогсохгүй, үйл ажиллагаанд бүтээлч оролцох болно.

- Дөрвүүлээ цуварч зогссон байдлаас эхний сурагч бөмбөгөө залан урагш алхах үед хоёрдахь сурагч хажууд нь дагаж алхана. Заалны төвийн шугам хүрээд тэд үүргээ солин, буцаж бөмбөгөө залж алхан, гарааны шугам дээр ирж, дараагийн хосод бөмбөгөө дамжуулна.

- Бөмбөгийг залж гүйх дасгалыг ч гэсэн энэ аргаар зохион байгуулж болно. Үүний тулд: заалны нэг талын нүүрийн шугамаас төвийн шугам хүртэл эхний сурагч бөмбөгийг залж гүйх ба хоёрдахь сурагч хажууд нь дагаж гүйнэ. Төвийн шугам хүрээд тэд үүргээ солин,

цааш гүйж заалны нөгөө талын нүүрийн шугам хүрнэ. Тэнд очоод дахин үүргээ сольж, төвийн шугам хүртэл нэгдүгээр сурагч, төвийн шугамаас цааш хоёрдугаар сурагч бөмбөгөө залж гүйнэ. Буцаж гарааны шугам дээр ирэхэд дараагийн хос үйлдлийг үргэлжлүүлнэ.

Хичээлийг зохион байгуулах арга зүйн энэ хувилбар нь сурагч бүрт бөмбөг хүрэлцэхгүй тохиолдолд илүү тохиромжтой байх болно.Сагсан бөмбөгийг залж гүйх чадварын хувьд сурагчдад ялгаатай байдал нилээд ажиглагдана. Иймээс: - Бөмбөгийг залж шулуун чиглэлд гүйх- Бөмбөгийг тахир замаар залж гүйх- Бөмбөгийг залан заалны хажуугийн шугамуудын хооронд хэрж гүйх- Бөмбөгийг залан уралдаж гүйх- Цуварч зогссон сурагчид болон цувруулан байрлуулсан тэмдэгтийг сүлжиж бөмбөгөө залан гүйх гэх мэт дасгалаас тэдний чадварт

тохируулан сонгож өгөх хэрэгтэй.Сагсан бөмбөгийг залж гүйх чадварыг ажиглан явцын үнэлгээ хийж болохоос гадна бөмбөгийг залан тодорхой зайг туулах хугацаа

тогтоосон сургалтын норм боловсруулж сурагчдыг үнэлээрэй. “Сагсан бөмбөгийг залж чиглэлээ өөрчлөн гүйх чадвартай болсон” эсэхийг доорх жишиг даалгавраар хэмжээсжүүлэн үнэлж болно.

№Сурагчдын

нэр

Шулуун чиглэлд бөмбөгийг залж 10 м гүйх

Хооронд нь 3 м зайтай байрлуулсан тэмдэгтийг

сүлжиж, бөмбөг залан 15 м гүйх

Бөмбөгийг

залах техник

Ерөнхий

үнэлгээ

гүйсэн хугацаа (c) оноогүйсэн

хугацаа (c)оноо

оноо

1 А2 Б3 Д4 Ц5 Х6 Э

Хөл бөмбөгийг өшиглөөд хөөж гүйх дасгалыг тоглоом хэлбэрээр зохион байгуулж болно. Нэг багийн сурагчид бөмбөгийг өшиглөх ба нөгөө багийнхан өнхөрч буй бөмбөгийг хөөж гүйцэх байдлаар тоглоно. Бөмбөгний өнхрөх хурд аажмаар буурах тул бөмбөгийг хөөж гүйцэх зайг ялгаатай тогтооно. Хэрэв хурд муутай сурагч гүйх бол хөөж гүйх зай нь урт байх, хурдтай сурагч аль болох богино зайд бөмбөгийг гүйцэх даалгавартай байна.

Дулааны улиралд буюу хичээлийн жилийн I, IV улиралд биеийн тамирын гадаа талбайд нилээд хол зайд гүйх агуулгыг төлөвлөх нь зүйтэй. Хол зайд гүйхдээ бага насны хүүхэд ихэвчлэн гараанаас өндөр хурдтай гараад, хэсэгхэн хугацааны дараа тэр эрчимээрээ гүйж чадахаа больж алхах байдал олонтаа ажиглагддаг.

Йимээс хол зайд гүйхийн тулд дунд зэргийн буюу бага хурдаар жигд гүйх шаардлагатайг ойлгуулах хэрэгтэй. Үүний тулд сурагчид хоорондоо ярьж гүйх аргыг хэрэглэх нь илүү хялбар болно. Зөвхөн гүйх хөдөлгөөнийг удаан хугацааны турш хийх нь хүүхдийн сэтгэл зүйд нилээд дарамт болдгоос хүүхэд амархан ядарна. Хоорондоо ярьж гүйх үед хүүхэд ярианы сэдэвт анхаарлаа хандуулснаар сэтгэл зүйн хувьд ядрах нь бага байдаг.

Дундын зайд гүйхэд тойрогт гүйж сурсан байх шаардлагатай. Тойрогт гүйхдээ тойргийн дотор тал руу бүх биеэр бага зэрэг налж гүйдэг гэдгийг тайлбарлаад, ийм оролдлого хийлгээрэй. Гэхдээ хүүхэд бүсэлхий хэсгээрээ нугарч, зүүн тийш хазайж гүйвэл буруу шүү. Тойрог замын өргөнөөс шалтгаалан 2-4 сурагчийг нэг гараанд гарган, 50-60 м тойрогт уралдуулан гүйлгэвэл тойрогт яаж гүйх аргаа сурагч өөрөө мэдрэх болно. Хэрэв тойрог замд хурд багатай гүйвэл шулуун замд гүйхээс ялгаагүй техник хэрэглэдэг учир тойрогт гүйх техникийг ойлгуулахдаа хурдтай гүйлгэх шаардлагатай. Гүйлт бүхий тоглоомыг хурд ба тэсвэрийг хөгжүүлэх зорилгоор зохиож хэрэглээрэй.

“Уурын тэрэг” тоглоомыг тоглоход сурагчдын гүйх чадварын ялгааг харгалзах бүрэн боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, тухайн багаас хамгийн сайн гүйдэг сурагч нь эхлээд гараанаас гарна. Учир нь тэр өөрийн багийн гишүүдийн тоогоор уг зайд давтан гүйх болно. Багийн хоёрдахь сурагч түүнээс 1 тойрог дутуу гүйх бол гүйхдээ тааруу сурагчийг хамгийн сүүлд тэд ирж авна. Ингэснээр тэр сурагч бусдаасаа богино зайд гүйнэ.

Янз бүрийн зайд давтан гүйлт хийхэд сурагч бүрийн онцлогт тохируулан гүйх зай ба давтах тоог тогтооно. Энэ насны сурагчид 1000 м зайг гүйж туулах чадвартай болох зорилт дэвшүүлсэн учраас сурагч бүрийн гүйх хурд нь ялгаатай байна. Хэн, ямар хурдаар энэ зайг туулахыг хичээлийн явцад судлан, норм тогтоож үнэлээрэй.

Явцын үнэлгээний үр дүнд алхахгүйгээр энэ зайд гүйж чадахгүй сурагч гарвал, түүнийг алхаа ба гүйлтийг хослуулан зайгаа дуусгах чадвартай болгож, алхах зайг хэдий хэмжээгээр багасгаснаар нь үнэлж болно.

V анги


Хүрэх үр дүн: Гүйлтээс урт, өндөрт харайх эв дүйтэй болох, тодорхой зай хэмжээнд үсэрч харайх чадвараа харуулах



Гүйлтээс уртын харайлтын техник задлалыг мэдэх

- Уртад харайж буй видео бичлэг үзүүлээд, хол харайхын тулд ямар ямар хөдөлгөөний үйлдлийг гүйцэтгэж буйг асууна. Сурагчдын хариултыг сонсоод багш уртын харайлтын техник задлалыг бичсэн үзүүлэнг харуулна. Уртын харайлтын техник ямар хэсгүүлээс бүрдэж буйг нийтээрээ уншина. - Гүйхгүйгээр байрнаасаа нэг хөлөөр түлхэж уртад харайвал хол харайж чадах болов уу? Гүйж ирээд хоёр хөлөөр түлхэж боломж байна уу? зэргийг сурагчид туршиж үзнэ. Үүний дараа урьдчилсан гүйлтийн ач холбогдол, нэг хөлөөр түлхэх шаардлага, нисэлт ба буултын хөдөлгөөн зэргийг сурагчдаар хэлүүлнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 34, 35-р хуудас, 45-р зурагУртын харайлтын тусгай талбай,

Уртын харайлтын техник задлалыг харуулсан видео бичлэг,

Уртад хөл нугалж болон хотойж харайх техникийг харуулсан зурагт үзүүлэн

Гүйлтээс өндөрт алхаж харайх техникийг мэдэх

- 50, 60,70,80 см хэмжээтэй резин татаж өөр өөр газарт харайлтын 4 талбай байгуулна.

- Сурагчид өөрийн давж чадах өндөр дээгүүр дурын аргаар харайж давна. Эндээс илүү өндөрт харайхын тулд урьдчилан гүйх, нэг хөлөөр түлхэн нөгөө хөлөө савах, зөв буух шаардлагатай

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 32-34-р хуудас

Өндөрт алхаж харайх техникийг харуулсан зурагт үзүүлэн

байгааг багш сурагчид хамтран ярилцана.

- Өндөрт алхаж харайх техникийн зургийг үзүүлнэ.

Урт резин 4 ш, өндрийн харайлтын шон 5-8 ш, матрас

Багаараа дээсдэж тоглох тоглоомын дүрмийг мэдэх

- Дээсийг хэрхэн эргүүлэх тухай ярилцаж, хийж үзэх

- Цуваагаар дээсэнд ээжлэн орж тоглох дүрмийг тайлбарлаж, өөрчлөн баяжуулж болох тухай ярилцах

- Багаар дээсдэж тоглох тоглоомын хувилбар гаргах, дүрмийг хамтран ярилцах

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 28, 29-р хуудасУрт дээс, Дүрэм бүхий тарааж өгөх материал,

Гүйлтээс уртад харайх эв дүйтэй болох

- Сурагчид түлхэлтийн ба савалтын хөлөө мэддэг эсэхийг асууж, мэдэхгүй байгаа сурагчдад түлхэлтийн хөлөө сонгоход нь багш тусална. Дараа нь:- Уртын харайлтын талбайд 10-15 м зайд хурдтай гүйх- Сурагчдын хөлийн уртад тохируулан 80-120 см урттай олон хэрчим зурж тэдгээр дээр гишгэн хурдтай гүйх- Гүйлтийн 3-5 алхамаас түлхэж уртад харайх- Уртын харайлтын түлхэлт, савалт, нисэлт, буултын дөхүүлэх дасгал хийнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 35,36-р хуудас

Чийгтэй элс бүхий уртын харайлтын талбай,

Хэрчим зурах нунтаг шохой, эсвэл гишгэх газрыг тэмдэглэх жижиг тэмдэгтүүд олон ширхэг байна.

Гүйлтээс өндөрт алхаж харайх техникийг эзэмших

- Өндөрт алхаж харайх техникийг үзүүлэх. - Дөхүүлэх ба дуураймал дасгалыг гүйцэтгэх - Нам өндөрт татсан резин дээгүүр алхаж харайх

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 35,36-р хуудасУрт резин , өндрийн харайлтын шон, матрас

Гүйлтээс уртад 200-250 см харайдаг болох

- Өмнөх мэдлэгийг сэргээн сануулж цөөн тооны дөхүүлэх дасгал хийнэ. Гүйлтийн 5, 7, 9 алхамаас түлхэлтийн ванданд хөлөө тааруулан гүйх. - Гүйлтийн 5,7, 9 алхамаас уртад аль болох

Уртын харайлтын элстэй талбай,

20х20 см орчим хэмжээтэй тод өнгийн

хол харайхыг эрмэлзэж харайх. Энэ үед сурагч бүрийн харайж буух хэмжээг тодорхой болгох үүднээс тод өнгийн цаасыг элстэй талбайд тавина. Түүн дээр буухыг сурагч эрмэлзэх ёстой. - 12-14 м зайнаас гүйж уртад харайхдаа сурагч урьдчилсан гүйлт эхлэх цэгээ өөрөө тогтоож харайна. Харайлтын амжилтыг хэмжих сурагчдыг багш томилох ба тэд амжилтыг нь чанга дуугаар хэлнэ. Охид харайх үед хөвгүүд хэмжилт хийнэ. Хөвгүүд харайхад охид хэмжиж, багшид тусална. Сурагчид цувран харайна.

хатуу цаас, туузан метр, сурагчдын амжилтыг тэмдэглэх дэвтэр,

2 м урттай өнгийн тууз 2 ш,

50-60 см өндөртэй шон 2 ш, урт резин.

Гүйлтээс 60-80 см өндөрт алхаж харайдаг болох

Өмнөх мэдлэгийг сэргээн сануулах асуултыг багш тавих. 2-3 дөхүүлэх дасгал хийх.Охид 60 см, хөвгүүд 70 см өндөрт тавьсан хөндлөвч дээгүүр гүйлтээс алхаж харайх. Өндрийн хэмжээг 5 см-ээр нэмэгдүүлж харайх.

- Үсрэлтийн дасгалыг ашиглан хөлийн хүчийг хэрхэн сайжруулах талаар ярилцах

- Жишээ дасгалуудыг хамтран хийж, турших

- Нэг дасгалыг давтах тоо, амрах хугацааг тохируулах талаар багш тайлбарлах, жишээгээр харуулах

- Үсрэх дасгалын хооронд сунгалтын дасгал хийх

- Гүн суултаас үсрэх, баруун ба зүүн хөл дээр завсарлагагүй байрандаа дэгдэж үсрэх гэх мэт дасгалаас сонгож ашиглаж болно.


Өндрийн харайлтын шон 4 ш, хөндлөвч 2 ш, матрас 5-6 ш

Өндөр хэмжигч багаж

Хөлийн хүч хөгжүүлэх дасгалын зургууд

Гүйлтээс саад дээр хоёр гараар тулж,

- Гимнастикийн морь ба ямаан дээр хоёр гараар тулж зогсоод хөл салгаж

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014.

хөл салгаж харайн саадыг давах чадвартай болох

үсрэх- Нэг алхамаас саад дээр гараар тулан

хөлөө салгаж үсрэх- Зөөлөн гүйлтээс саад дээр гараар

тулан хөлөө салгаж үсрэх- Гүйлтээс саад дээр хоёр гараар тулж,

үсрэн морь ба ямаан дээр гарч явган суух

- Гүйлтээс саад дээр хоёр гараар тулж, хөл салгаж харайн саадыг давах зэрэг дасгалыг гүйцэтгэнэ.

Сурагчид 2 хэсэг болж, цуваагаар дасгалыг давтана. Өмнөх сурагч харайж, хэрэглэлээс холдсоны хойно дараагийн сурагч дасгалаа эхэлнэ.

37,38-р хуудас

Харайлтын ямаа,1 м өндөр модон морь,

Гимнастикийн түлхэлтийн тавцан,


Эргүүлж буй дээсэнд орж үсрэх чадвартай болох

- Дээсийг хэрхэн эргүүлэхийг багш асууж, сурагчид үзүүлнэ. Алдаа гарвал ярилцаж, засна.- Сурагч бүр богино дээсийг хоёр гартаа барьж эргүүлэн дороо үсрэх- Богино дээсийг хоёр сурагч эргүүлэхэд нэг сурагч дээсэнд гүйн орж 3-4 удаа үсрэх. Гурван сурагч ээлжлэн үүргээ солих.- Эргүүлж буй урт дээсэнд цуваагаар орж, сурагч бүр нэг удаа үсрээд гүйж гарах- Эргүүлж буй дээсэнд орж, сурагч бүр хоёр удаа үсрээд гүйж гарах- Дээсэнд орж үсрэх тоог нэмэгдүүлэх, баруун ба зүүн талаас ээлжлэн орж дээсдэх


Богино дээс сурагч бүрт 1 ш

Урт дээс 2 ш

Өндрөөс үсэрч буунгуут 20-30 см өндөр тавцанд үсэрч гарах чадвартай болох

- Гимнастикийн сандлаас үсэрч буунгуут 20-30 см өндөр тавцанд үсэрч гарах- Гимнастикийн ямаан дээр хөлөө унжуулж суусан байдлаас үсэрч шалан дээр буугаад, 20-30 см өндөр тавцанд үсэрч гарах- 40 см өндөр тавцангаас үсэрч буунгуут 20

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 37-р хуудас

20 см, 30 см, 40 см, 50 см өндөртөй тавцан тус

см тавцан дээр үсэрч гарах- 50 см өндөр тавцангаас үсэрч буунгуут 30 см тавцан дээр үсэрч гарах

бүр 3-4 ш,

Гимнастикийн урт сандал 5-6 ш

Эргүүлж буй дээсэнд багаараа үсрэх чадвар эзэмших

- Эргүүлж буй дээсэнд ээлжлэн орж нэг удаа үсрэх

- Цуваагаар тасралтгүй орж нэг удаа үсрэх

- Үсрэх тоог нэмэгдүүлэх


Урт дээс 2 ширхэгХөлөөс хөлд үсрэн 20 м зайг туулах чадвартай болох

- Хөлөөс хөлд үсрэн 10 м зайг туулах- Туулах зайг 20 м хүртэл нэмэгдүлэх- 20 м зайд давтан хийх

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 30-32-р хуудасМетр, шохой

Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах чадвараа харуулах

- Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 6 м зайг туулах

- Туулах зайг 10 м хүртэл нэмэгдүүлэх- 10 м зайд давтан хийх

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 30-32-р хуудасМетр, шохой


Сургалтын үйл ажиллагаанд тухайн хичээлийн жилийн улирал бүр суралцахуйн зорилтуудыг оновчтой хувиарлах нь чухал билээ. Багш танд санаа авах үүднээс дараах хүснэгтэд “Үсрэлт, харайлт” бүлэг сэдвийн улирлаар хувиарласан суралцахуйн зорилтуудыг жишээ болгон орууллаа. Та бүхэн баяжуулан ашиглах боломжтой.


1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улиралБагаараа дээсдэж тоглох тоглоомын дүрмийг мэдэх


Гүйлтээс уртын харайлтын техник задлалыг мэдэх

Эргүүлж буй дээсэнд Гүйлтээс өндөрт алхаж Гүйлтээс саад дээр Гүйлтээс уртад

багаараа үсрэх чадвартай болох

харайх техникийг эзэмших

хоёр гараар тулж, хөл салгаж харайх саадыг давах

харайх эв дүйтэй болох

Хөлөөс хөлд үсрэн 20 м зайг туулах

- Гүйлтээс 60-80 см өндөрт алхаж харайдаг болох- Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах

Өндрөөс үсэрч буунгуут 20-30 см өндөр тавцанд үсэрч гарах


Уртын харайлтын хичээл гадаа биеийн тамирын талбайд явагдах учраас элстэй талбайг бэлтгэж, элсээ чийглэсэн байх хэрэгтэй. Үзүүлэнгээ байрлуулах шон бэлтгэнэ. Сурагчдыг үзүүлэнд ойртуулан 3-4 эгнээ болгон хагас тойргоор зогсоож, харайлтыг тайлбарлавал илүү тохиромжтой.

Өндрийн харайлтын хичээлийг гадаа болон биеийн тамирын зааланд орж болно.Хүүхэд унаж гэмтэхээс болгоомжлон хөндлөвчийн оронд резин татах нь зүйтэй.

Урт, өндөрт харайхдаа агаарт удаан нисэхийн тулд хүчтэй түлхэж, савалтын хөлөө далайцтай савахыг сурагчдад зөвлөнө. Дөхүүлэх дасгалыг олон удаа давтуулсны дараа гүйлтээс урт, өндөрт харайлгаарай.

Бага насны хүүхэд тус тусдаа эзэмшсэн олон хөдөлгөөнийг нэгтгэх чадвар тааруу тул гүйлтийг түлхэлттэй хослуулах, түлхэлтээс шууд нисэлт ба буултыг давтах зэргээр нэгтгэсэн дасгал өгнө.

Өндөр ба уртад харайхад, харайсан сурагч матрас болон элстэй талбайгаас гарсны дараа удаах сурагчийн нэрийг дуудна. Тэр харайж, тэр бэлтгээрэй! гэж хэлэн дараагийн сурагчийг бэлтгүүлнэ.

Хэрвээ тухайн сурагчийн түлхэлт тааруу байвал түлхэлтийн вандангийн дагуу, түүнээс 20 см зайд 30-40 см өндөрт резин татаж, түүнийг давахын тулд урагш-дээш түлхэ-хийг анхааруулна. Сурагчид уртын харайлтад 1 м өргөн зурвас дотроос түлхэж харайхад, багш түлхсэн цэгийг сайн ажиглаж тэмдэглээд, тэр цэгээс харайлтын амжилтыг хэмжихийг сурагчдад зааж өгөөрэй.

Хэрвээ зарим сурагч 70 см өндрийг давах боломжгүй байвал хөндлөвчийг 50 см болгоорой. Сурагчдын чадварт тохируулан 2-3 түвшний харайлтын талбай байгуулах боломжтой.

“Эргүүлж буй дээсэнд тоглох дүрмийг мэдэх” суралцахуйн зорилтын хүрээнд урт дээсийг эргүүлж байхад орж үсэрч тоглох тоглоомын хувилбараас сонгон, дүрмийг багш танилцуулж тайлбарлан, дүрмийг өөрчлөн баяжуулах зорилт тавьж хичээлээ өрнүүлэх нь сонирхолтой юм.

Тухайлбал: баг тус бүрээр цуваагаар дээсдэхэд багийн нэг гишүүн цувааг таслан, дээсэнд орж үсэрч амжихгүй тохиолдолд алгаа хоёр ташаад, байрандаа 2 удаа өвдөг өндөр үсэрч болно гэх мэтээр өөрчилж болох юм. Харин энд хожих хувилбар нь дээсэнд ороод үсэрч

амжилгүй дээсэнд орооцолдсон гишүүн хасагдах байдлаар тоглоно. Ийм байдлаар ярилцлага өрнүүлж мэдлэг мэдээллээ солилцох боломжтой.

“Эргүүлж буй дээсэнд орж үсрэх чадвар эзэмших” зорилтын хүрээнд цуваагаар дээсэнд ээлжлэн орж үсрэх, үсрэх тоог нэмэгдүүлэх зэргээр дасгалын хувилбаруудыг багш та нэмж боловсруулаарай. Хүүхэд бүрийн чадварын ялгаатай байдлыг тооцох хэрэгтэй тул дээсний эргэх хурд, дээсэнд үсрэх тоог тогтоож өгнө.

Дээс эргүүлэх хүүхдүүд солигдож байх ёстой. Урт дээсийг багш-сурагч, сурагч-сурагчтайгаа хамтран хосоор эргүүлэх шаардлага гарна. Дээсээ удаанаас жигд хурдтай эргүүлэх хэрэгтэй. Ихэвчлэн цуваагаар алхах ба гүйж дээсэнд үсрэх бөгөөд нэг хүүхэд дээсэнд хэдэн удаа үсрэх тоог багш та тохируулна. Мөн хүүхдийн чадварын түвшингээс хамаарч дээсэнд үсрэх үйлдлийг өөр өөрөөр хувирган хийлгэж болох хувилбаруудыг боловсруулаарай.

Дээсдэх чадварын түвшингээр нь сурагчдыг баг болгон хувааж ажиллах хэрэгтэй. Үүнийг ихэвчлэн бататгах, давтах хичээлүүд дээр төлөвлөх нь илүү тохиромжтой. Зөвхөн дээсэнд үсрэх бус тоглох, тэмцээний хэлбэрээр хичээлээ зохион байгуулах нөхцлийг сонгож ашиглах нь илүү сонирхолтой болно.

“Өндрөөс үсэрч буунгуут 20-30 см өндөр тавцанд үсэрч гарах” суралцахуйн зорилт нь биеийн чанарын хөгжлөө илэрхийлэхэд чиглэнэ. Тодорхой өндрөөс үсэрч буухад хөл дээр ачааллах биеийн жин 2-3 дахин нэмэгддэг. Ийм учраас үсэрч буух өндрийн хэмжээг сайн тохируулах хэрэгтэй болно. Энд хүүхэд бүрийн үсрэх чадвар өөр учир ялгаатай байдал үүсэх магадлал их. Хичээл дээр аль болох өндөр, нам тавцан олныг ашиглахаар бэлтгэх хэрэгтэй.

Аюулгүй байдлыг хангаж матрас хэрэглэх, өндрөөс үсрээд буухдаа хоёр хөл дээр буух, хоёр хөлөөс зэрэг зөв түлхэхэд анхаарч ажиллана. Өндрөөс үсэрч буух, өндөр дээр үсэрч гарахад шагай, өвдөг, түнх, нурууны үе, холбоос, булчингуудыг бэлтгэх бие халаалтын дасгалуудыг сайн хийлгэсэн байх шаардлагатай. Үсэрч гарах тавцанг 30 см өндрөөс хэтрүүлэхгүй, үсэрч буух тавцанг 50 см-ээс өндөргүй байхаар тооцооорой.

“Хөлөөс хөлд үсрэн 20 м зайг туулах чадвартай болох”, “Нэг хөл дээр дэгдэж үсрэн 10 м зайг туулах чадвараа харауулах” суралцахуйн зорилтууд нь биеийн чанарын хөгжлөө илэрхийлэх түвшний зорилт учир олон дахин давтах, дасгалыг зөв гүйцэтгэх, ачаалал амралтаа зохиоцуулах талаас нь багш та зөвлөн тусалж ажиллаарай. Мөн хүүхэд бүрийн бие бялдрын хөгжлийн ялгааг харгалзан давтах тоо, туулах зайг өөрчилж болно.

Нэмэлт байдлаар үсрэлтийн дасгалын өөр жишээг сурагчдаар гаргуулах чиглэлээр оновчтой асуулт тавьж, хүүхэд бүрийг оролцуулахыг хичээгээрэй. Цаг хэмнэх үүднээс оновчтой жишээ гаргасан сурагчийн дасгал дээр давтах тоо, ачааллыг тохируулах, ямар хэрэгсэл ашиглаж болохыг тайлбарлана. Баг болгон, баг бүрээс нэг жишээ гаргаж болох юм.

Биеийн жингээр байрандаа болон шилжих, сандал, гантель, дээс зэрэг хэрэгсэлтэй үсрэлтийн дасгалыг ашиглана. Хамгийн гол анхаарах зүйл бол ярилцах, асуулт гаргах аргуудаар зөв ойлголт өгөхөд чиглэнэ.

Хөлийн түлхэлтийн хүчийг хөгжүүлэх зорилтод хичээлийн тодорхой цагийг зарцуулахын зэрэгцээ хэд хэдэн хичээл дээр давтан орж болох юм. Дараагийн суралцахуйн зорилтуудтай холбон хичээлээ төлөвлөж, нэгж хичээл болгон зохион байгуулах боломжтой.

5 дугаар ангийн “Үсрэх, харайх” бүлэг сэдвийн үнэлгээ

Суралцахуйн зорилт Үнэлгээний шалгуурГүйлтээс уртад харайх техник задлалыг мэдэх

“Уртад харайх техникийг сайн эзэмшихийн ач холбогдлыг бичих” жишиг даалгаврыг гүйцэтгэхдээ:

- Ерөнхийдөө дасгалын техникийг зөв эзэмших нь юунд хэрэгтэй болохыг тодруулсан байх

- Уртын харайлтын урьдчилсан гүйлт, түлхэлт, нисэлт, буулт гэсэн хэсэг тус бүрийн ач холбогдлыг тайлбарлах

- Зохих нэр томьёог ашиглан өөрийн үгээр бичсэн байхГүйлтээс уртад харайх эв дүйтэй болох

Өөртөө тохиромжтой гэж үзсэн зайнаас гүйж уртад харайхдаа:- урьдчилсан гүйлтэд жигд алхамаар, хурдтай гүйх- гүйлтээс зогсохгүйгээр, нэг хөлөөр урагш-дээш түлхэх- савалтын хөлөө нугалан аль болох удаан нисэх- хоёр хөлөө зэрэгцүүлэн буух зэрэг шаардлагыг хангасан байх ёстой.


Өөртөө тохиромжтой гэж үзсэн зайнаас гүйж өндөрт алхаж харайхдаа:- жигд хурдтай гүйлтээс нэг хөлөөр хүчтэй түлхэх, - нөгөө хөлөө шулуунаар дээш савах- савалтын хөлийг хөндлөвч давуулан буулгахтай нэгэн зэрэг түлхэлтийн хөлөө татан авч хөндлөвчийг давуулан буулгана.


12.15 зайн урьдчилсан гүйлтээс уртад харайхдаа: Охид: 220 см харайвал -хангалттай, 210 см – дунд зэрэг, 200 см – тааруу, Хөвгүүд: 250 см – хангалттай, 240 см – дунд зэрэг,

230 см – тааруу гэж үнэлнэ.Гүйлтээс 60-80 см өндөрт алхаж харайдаг болох

Гүйлтээс өндөрт алхаж харайхдаа:Охид: 80 см харайвал -хангалттай, 75 см – дунд зэрэг, 70 см – тааруу,Хөвгүүд: 90 см – хангалттай, 85 см – дунд зэрэг, 80 см – тааруу гэж үнэлнэ.

V анги


Хүрэх үр дүн: Хөл бөмбөгийг өшиглөх, тогтоох, сагсны бөмбөгийг цээжний өмнөөс хоёр гараар дамжуулах, янз бүрийн бай руу оновчтой шидэх, волейболын бөмбөгийг шидэж, волейболын тор давуулах, гүйлтээс бөмбөг шидэх чадвартай болно.



Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг мэдэх

Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг багш үзүүлэн, тайлбарлахаас гадна CD, DVD зэргийг ашиглан хэрхэн яаж хаана нь өшиглөж байгааг тайлбарлана.

Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг харуулсан CD, DVD, компьютер, проектор, дэлгэц

Хичээлийн эхний хэсэгт хөл бөмбөгийн тусгай дасгалыг түлхүү хийлгэнэ. Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг эзэмшүүлэхдээ

Хөл бөмбөг 10-аас цөөнгүй ширхэг

Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг эзэмших

өшиглөх болон тулгуур хөлийн байрлал ямар байхыг болон шагайн дотор талын хэсгээр бөмбөгний яг ар талын төв хэсэгт хөлийг хэрхэн далайж, оновчтой өшиглөх зэргийг үзүүлэн, тайлбарлаж, дуураймал дасгал хийлгэнэ. Мөн бөмбөгийг өшиглөж сурахдаа тухайн сурагч аль өөртөө эвтэйхэн хөлөөрөө эхэлж өшиглөж сураад, нөгөө хөлөөрөө давтаж, хоёр хөлөөр хоёулангаар нь өшиглөх чадвар эзэмшинэ. 2-4 м зайд байрлуулсан бай руу чигээр

нь өшиглөх. Хооронд нь 1 м зайтай цувруулан байрлуулсан 4-6 бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөн, хөл бөмбөгийн хаалганд оруулах.

Хооронд нь 1-1,5 м зайтай зэрэгцүүлэн тавьсан бай руу чиглүүлэн өшиглөх.

Хооронд нь 1 м зайтай зэрэгцүүлэн байрлуулсан 4-6 бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөн хөл бөмбөгийн хаалганд оруулах зэрэг дасгалыг хийлгэнэ.

Янз бүрийн бай

Хөл бөмбөгийн хаалга

Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар хэрхэн тогтоохыг мэдэх

Бөмбөгийг хэрхэн аюулгүй зөв тогтоож сурах хэрэгтэйг багш биеэр хийж үзүүлэн, тайлбарлан, ярилцана. Сурагчдад бөмбөг өшиглөж, тогтоож буй дүрсүүд өгч аль нь өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох техникийг зөв гүйцэтгэж байгааг ялгуулна.

Хөл бөмбөг өшиглөж, тогтоож буй дүрсүүд

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014.

Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох чадвар эзэмшүүлэхийн тулд хөлийн улаар тогтоох үедээ биеийн хүндийн төвөө

Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох техник бүхий видео

Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох техникийг эзэмших

тулгуур хөл рүүгээ шилжүүлж, ирж буй бөмбөгний хүчийг хөлийн хүрэлтээр хэрхэн зөв сааруулан тогтоохыг багш өөрөө хийж үзүүлэн, тайлбарлахаас гадна CD, DVD зэргийг ашиглан тайлбарлана. Дуураймал болон дөхүүлэх дасгалыг хийлгэхээс гадна дараах дасгалыг хөнгөнөөс нь аажмаар хүндрүүлэх зарчмаар хийлгэж, өнхөрч ирсэн бөмбөгийг тогтоох чадвар эзэмшүүлнэ. Үүнд:

Нэг хөлийн өлмий хэсгээр бөмбөг дээр гишгэж урагш-хойш өнхрүүлэх

Нэг хөлийн өлмий хэсгээр бөмбөг дээр гишгэж баруун-зүүн тал руу өнхрүүлэх

Нэг хөлөөрөө гишгэн бөмбөгийг байранд нь эргүүлж, тойрог хөдөлгөөн хийх

Байрандаа нэг хөлийнхөө өлмийн хэсгээр бөмбгөн дээр гишгэж, нөгөө хөл дээрээ ухарч дэгдэн, тойрог хөдөлгөөн хийх

Бие бие рүүгээ өнхрүүлж өгсөн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох (Хосоороо гүйцэтгэнэ)

Бие бие рүүгээ шагайн дотор талаар өшиглөж өгсөн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоогоод буцааж өшиглөх (хосоороо гүйцэтгэх) зэрэг болно.

бичлэг

CD, DVD, компьютер, проектор, дэлгэц

Хөл бөмбөг 10-аас цөөнгүй ширхэг

Волейболын бөмбөгийг шидэж, волейболын тор давуулах чадвартай болох

Сурагчдад эхлээд үндсэн зогсолт болон шилжилтийг зөв гүйцэтгэх чадвартай болгох хэрэгтэйг, волейбол үүссэн түүхийг болон бөмбөг, талбайн хэмжээ тоглолтын мөн чанар зэргийг тайлбарлан өгч харилцан

Волейболын тор

Волейболын бөмбөг 10-15 ширхэг

ярилцана. Волейболын бөмбөгийг шидэж, волейболын тор давуулах чадвар эзэмшүүлэхдээ: Үндсэн зогсолт, үндсэн зогсолтоос

шилжилт хийх, шилжилтээс үсрэх чадварыг хөгжүүлэх дасгал, тоглоом

Волейболын бөмбөгийг ганцаараа болон багаараа шидэх, шидээд барьж авах дасгал, тоглоом

Волейболын бөмбөгийг волейболын тор давуулан шидэх, барьж авах янз бүрийн дасгал тоглоомыг хийлгэнэ.

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 43-45-р хуудас

Сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дамжуулах техникийг ойлгох

- Сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дамжуулах техникийг хэрэглэх тохиолдлуудыг багш тайлбарлан, ярилцаж, хийж үзүүлэх

- Зураг, бичлэг, кино үзүүлэх

Сагсны бөмбөг Зурагт үзүүлэн, бичлэг

Сагсан бөмбөгийг 2-2.5 м өндөр бай руу оновчтой шидэх чадвартай болох

Сагсан бөмбөгөөр хананд байрлуулсан, тодорхой хэмжээний зайд тавьсан бай болон тэмдэгтийг онох дасгал, тоглоомыг хийлгэж болно. Байны өндөр нь дунджаар 2.5 м байх ба бай болон шидэгч хоёрын хоорондын зай нь 3 м-ээс холгүй байна.

Толгой дээрээс, доороос, мөрний орчмоос нэг болон хоёр гараар шидэж, байг онох дасгал, тоглоомыг хийлгэхдээ хүүхэд бүрийн ялгаатай байдлыг харгалзан дасгалуудыг дараах нөхцөлд хийлгэхийг санал болгож байна. Үүнд :

- Тодорхой зайд зогсож байгаад байг онуулах

Байг оновчтой шидэж онох чадварыг хөгжүүлэхийн тулд сагсан бөмбөгөөс гадна волейбол, гандболын бөмбөг болон том резинэн бөмбөг, чихмэл бөмбөг зэргийг хэрэглэж болно. Тус бөмбөгнүүд нь 15-20 ширхэг байна.

- Бөмбөгийг газарт ойлгож барьж аваад бай онох

- Бөмбөгийг дээш шидээд барьж авангуутаа шидэж бай онох

- Байрандаа залж байгаад шидэж бай онох

- Залалтаас нэг алхаад шидэж бай онох

- Нэгнийхээ шидэж өгсөн бөмбөгийг барьж аваад шидэж бай онох г.м

- Байнаас 1.5-2 м зайтай зогссон байдлаас 2 м өндөр татсан олсон дээгүүр бөмбөгийг давуулж, хоёр гараар дээш хөөргөн шидэх ба шидсэн бөмбөг нь хөөрөөд буухдаа шалан дээр зурсан 1х1 м хэмжээтэй байг онох ёстой . Нийт 10 удаа шидээд хэдэн удаа онож байгааг өөрөөр нь тоолуулна.

- Хананд 2–2.5 м өндөрт зурсан 1х1 м хэмжээтэй байг сагсны бөмбөгөөр нэг болон хоёр гараар дамжуулж онох дасгалыг хийлгэхдээ багш нэг болон хоёр гараар хэрхэн шидэж онож болохыг хийж үзүүлэх ба сурагчид өөртөө эвтэйхэн байрлалаас бөмбөгийг шиднэ.

- Хананд 3 м өндөрт зурсан 1.5х1 м хэмжээтэй байг доороос хоёр гараар дамжуулж ононо.

- Хананд 3 м өндөрт зурсан 1.5х1 м хэмжээтэй байг дээрээс хоёр гараар үсэрч дамжуулж онох зэрэг дасгалыг хийлгэнэ.

Шалан дээр зурсан 1х1м хэмжээтэй бай - 6-8 ширхэг

Хананд зурсан 1х1м хэмжээтэй бай - 6-8 ширхэг

Хананд 2-3 м орчим өндөр 1.5х1м хэмжээ-ний бай

Хананаас 2-3 м зайнаас сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хана руу дамжуулан шаланд ойлгон 8-10 удаа барьж авах чад-вартай болох

Хананаас 2-3 м зайтай зогссон байдлаас сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хана руу дамжуулан, шаланд ойлгон, 8-10 удаа барьж авах чадварыг үнэлэхдээ үнэлгээний карт ашиглаж болно.

Сагсан бөмбөг 10-аас цөөнгүй ширхэг

Сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дамжуулах техникийг сурах

Бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дамжуулалтад сургахдаа юуны өмнө бөмбөгийг хэрхэн зөв барих, өөр дээрээ ирсэн бөмбөгийг хэрхэн барьж авах болон буцаагаад хэрхэн дамжуулах аргыг нэг бүрчлэн дүрс бичлэг ашиглан тайлбарлаж, дуураймал дасгал хийлгэнэ.

Чээжний орчим хоёр гараар бөмбөгийг барин, үндсэн зогсолтоор зогсох үед бөмбөгийг барих гарын байрлал зөв байх ёстойг тайлбарлан, хүүхэд бүрийн барилтыг харж, алдааг нь засаж өгнө.

Багш бөмбөгийг 1 м орчим зайнаас зөөлөн шидэж өгөхдөө зөв барьж чадаж байгаа эсэхийг шалгаж, сарвууны байрлал, гарын хөдөлгөөнийг анхаарна.

Энэ дасгалыг давтахдаа бөмбөгийг гарт хүрмэгц хүчийг нь дагуулан тохойгоор нугалан чээжний орчим бөмбөгийг барьж байгааг анхаарах хэрэгтэй. Мөн дараах дасгалыг хийлгэнэ. - Бөмбөгийг хана руу дамжуулаад, шаланд

ойлгон барьж авах- Хоорондоо 2-3 м зайтай өөд өөдөөсөө

харж зогссон байдлаас чээжний орчмоос хоёр гараар бие бие рүүгээ бөмбөгийг дамжуулаад ойлгож барьж авах

Хоёр сурагчийн дунд нэг сагсан бөмбөг байна.

- Чээжний орчмоос хоёр гараар бие бие рүүгээ бөмбөгийг дамжуулаад барьж авах

Гүйлтээс жижиг бөмбөг шидэлтийн тэмцээний дүрмийг ойлгох

- Багш тэмцээний дүрмийг тайлбарлан, харилцан ярилцана.

- Бөмбөг шидэлтийн тэмцээний дүрмийн дагуу ангийн сурагчдын дунд зохиох тэмцээнийг тайлбарлана.

“Биеийн тамирын багшийн ном-V”, 2014. 47-48-р хуудасШидэлтийн тэмцээний бичлэг, шидэлтийн талбай, жижиг чихмэл бөмбөг

Хурдтай гүйлтээс жижиг бөмбөгийг шидэлтийн зориулалтын талбайд хол шиддэг болох

- Алхалтаас бөмбөг шидэлтийг давтах- Гүйлтийн 2-3 алхмаас жижиг

бөмбөгийг хол шидэх - Гүйлтээс жижиг бөмбөгийг шидэх- Гүйлтээс жижиг бөмбөгийг хол шидэх

Шидэлтийн талбай, жижиг бөмбөг, урт метр, дарцаг

Жижиг бөмбөг шидэлтийн тэмцээнд оролцож, өөрийгөө дайчлах, өөртөө хяналт тавих, өөрийн чадвараа бусадтай харьцуулах, бие даах чадвараа харуулах

Жижиг бөмбөг шидэлтийн ангийн аварга шалгаруулах тэмцээн зохион явуулах

Шидэлтийн талбай, жижиг бөмбөг, амжилтыг тэмдэглэх хуудас, урт метр, дарцаг

Шидэх хэрэгслийг ашиглан хүчээ хөгжүүлж болохыг

Янз бүрийн жинтэй, янз бүрийн хэмжээтэй чихмэл болон хийтэй бөмбөгийг хэрхэн ашиглан хүч хөгжүүлж болохыг ярилцана. Мөн тодорхой хэмжээний жинтэй чихмэл бөмбөгтэй биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал хийхээс гадна янз бүрийн байдлаас тодорхой хэмжээний жинтэй шидэх хэрэглэлийг шидэх нь хүч хөгжүүлэх нэг гол

1 кг чихмэл бөмбөг

Том бөмбөг – аль болох олон тоогоор

Ууттай элс

мэдэх хэрэглүүр болохыг тайлбарлан, зарим дасгалыг өөрсдөөр нь хийлгэж, харилцан ярилцана. Том бөмбөгийг урдаас, доороос хажуугаас хоёр гараар хол шиднэ. Мөн бөмбөгийг янз бүрийн байрлалаар барин, сууж босох, шилжилт хийх зэргээр өөрийн хүчээ хэрхэн хөгжүүлж болох талаар ярилцан, дасгал зохиож хийнэ. Гарын доорх материалаар хийсэн ачаатай дасгалыг гүйцэтгэнэ. Хүчний дасгал хийхдээ ачааллыг тохируулаагүй, биеийн зөв байрлал авахуулаагүй зэргээс болж хүүхдийн биеийн галбирт буруу нөлөө үзүүлэх магадлалтай тул анхаарах хэрэгтэй. Дасгалыг олон давтахдаа гол нь биш, зөв чанартай хийж сурахад анхаарах хэрэгтэйг тайлбарлаж өгнө.

Хуванцар савтай ус


Тавдугаар ангийн сурагчдын шидэх чадварыг хөгжүүлэхдээ “Шидэлт, дамжуулалт” бүлгийн суралцахуйн зорилтуудыг дараах байдлаар улиралд хуваарилан хэрэгжүүлж болно.

1-р улирал 2-р улирал 3-р улирал 4-р улирал- Хөл бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх техникийг мэдэх- Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар хэрхэн тогтоохыг мэдэх

Шидэх хэрэгслийг ашиглан хүчээ хөгжүүлж болохыг мэдэх

- Сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дам-жуулах техникийг ойлгох

Гүйлтээс жижиг бөмбөг шидэлтийн тэмцээний дүрмийг ойлгох

- Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөх - Өнхөрч ирсэн бөмбөгийг хөлийн улаар тогтоох

Волейболын бөмбөгийг шидэж волейболын тор давуулах

- Сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хоёр гараар дамжуулах техникийг сурах- Сагсан бөмбөгийг 2-2.5 м өндөр байруу оновчтой шидэх

Хурдтай гүйлтээс жижиг бөмбөгийг шидэлтийн зориулалтын талбайд хол шидэх

Янз бүрийн бөмбөгөөр байг онох, шидэх тоглоомоор хөдөлгөөний эвслээ хөгжүүлэх

Хананаас 2-3 м зайнаас сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хана руу дамжуулан, шаланд ойлгон, 8-10 удаа барьж авах

Жижиг бөмбөг шидэлтийн тэмцээнд оролцож, өөрийгөө дайчлах, өөртөө хяналт тавих, өөрийн чадвараа бусадтай харьцуулах, бие даах чадвараа харуулах

Тавдугаар ангийн сурагчдын шидэх хэрэгслийн жин нь өмнөх ангиудынхаас бага зэрэг нэмэгдэх ёстой. Тиймээс энэ ангид жинхэнэ сагсан бөмбөг, волейболын бөмбөг, хөл бөмбөгийг шидэх, дамжуулах, өшиглөх дасгалыг өргөн ашиглана.

Хөдөлгөөнгүй бөмбөгийг шагайн дотор талаар өшиглөхдөө тулгуур хөлийг бөмбөгний хажууд, бөмбөг явах зүг рүү өлмийг чиглүүлэн тавьж, нөгөө хөлөө бага зэрэг арагш далайсан байдлаас шагайн дотор талын хэсгээр бөмбөгний яг ар талын төв хэсэгт оновчтой цохиж өшиглөхийг анхааруулна.

Хөл бөмбөгийг өшиглөх техинкийг ойлгуулсны дараа, өнхөрч ирж буй бөмбөгийг улаар тогтоох техниктэй хамт нэг хичээл дээр судалбал илүү тохиромжтой байна. Учир нь сурагчид бөмбөгийг өшиглөх ба тогтоох чадвараа зэрэг хөгжүүлэх болно.

Сагсан бөмбөгийг дамжуулахдаа тохойг гүйцэт тэнийтэл түлхэх хөдөлгөөнийг хийх бол бөмбөгийг хүлээж авахдаа бөмбөгний хүчийг дагуулан өөр рүүгээ ялимгүй татах хөдөлгөөнөөр бөмбөгний хүчийг зөөллөнө гэдгийг үзүүлж, тайлбарлаарай. Сагсан бөмбөгийг хүлээж авахдаа шууд хоёр талаас нь барьж авах гэж оролдсоноос хуруугаа тулгаж бэртэх тохиолдол цөөн биш гардаг. Иймээс эхлэн суралцах үеэс нь зөв сургах хэрэгтэй.

Тодорхой чиглэлийн дагуу хэлэлцүүлэг хийх замаар аль нэг чадварт хэр зэрэг суралцсан болоход үнэлэлт хийж болно. Хэлэлцүүлгийг хийхдээ сурагчдаа багт хуваан, өгөгдсөн чиглэл болон асуултыг танилцуулан, түүний дагуу хэлэлцэнэ. Үүний тулд багш урьдчилан хэлэлцүүлгийн чиглэл болон холбогдох асуултыг бэлтгэсэн байх шаардлагатай. Тухайлбал, тавдугаар ангийн сурагчдын дунд жижиг бөмбөг шидэлтийн тэмцээнийг зохиосон тохиолдолд үнэлгээт хэлэлцүүлгийг өрнүүлж болно.

Гүйлтээс жижиг бөмбөг

шидэлтийн тэмцээн

Хэлэлцэх чиглэл Хэлэлцүүлгийн үр дүнТэмцээний дүрэм, түүнийг хэрхэн мөрдөв?

Тэмцээнд оролцогч бүр 3 шидэлтийг гүйцэтгэнэ. Тэмцээний ахлах шүүгч шидэлтийг амжилттай гэж тооцсон тохиолдолд цагаан туг өргөнө. Энэ тохиолдолд талбайн шүүгч шидэлтийн амжилтыг хэмжиж, нарийн бичиг шүүгч амжилтын хуудас дээр тэмдэглэнэ. Бөмбөгийг хэр хол шидсэнээрээ байр эзэлнэ.

Шидэлтийг ямар тохиолдолд тооцсонгүй вэ? Яагаад?

Ахлах шүүгч улаан туг өргөсөн тохиолдолд шидэлтийг тооцохгүй.

Бөмбөг шидсэний дараа хязгаарлагч шугам дээр гишгэх, түүнээс давж гишгэсэн.

Шидсэн бөмбөг нь унахдаа талбайн хажуугийн хязгаарын шугам дээр ба түүний гадна талд унасан.

Шидсэн сурагч бөмбөгөө газарт унаагүй байхад талбайгаас гарсан г.м.

Алдаа гаргасан тохиолдолд яах вэ?

Дараагийн шидэлтийг гүйцэтгэхээс өмнө дүрмээ сайн санах

Багийн гишүүдтэйгээ зөвлөх Багшаас асуух

Ямар чадвараа хөгжүүлсэн бэ?

Хурдтай гүйлтээс жижиг бөмбөгийг шидэлтийн зориулалтын талбайд хол шидэх чадвараа хөгжүүлэх

Танай баг ямар амжилт үзүүлэв? Амжилт үзүүлэхэд юу нөлөөлөв? Юуг анхаармаар байсан бэ?

Хангалттай амжилт үзүүлсэн баг бол амжилт гаргахад нөлөөлсөн хүчин зүйлүүдээ хамт олонтойгоо хуваалцана. Харин амжилт муутай оролцсон баг ярилцаж дараах зүйлийг анхаарна.

Тоглоомын дүрмээ сайн мэдэх

Сахилга баттай, хүлээцтэй байх Гүйлтээс хол шидэх чадвараа сайн хөгжүүлэх Орон зайн баримжааллын чадвараа хөгжүүлэх

Хананаас 2-3 м зайнаас сагсан бөмбөгийг чээжний орчмоос хана руу дамжуулан, шаланд ойлгон, 8-10 удаа барьж авах чадварыг үнэлэхдээ үнэлгээний карт ашиглаж болно.

Үнэлгээний карт


Маш сайн

Сайн байна


Дахин

давтах

хэрэгтэй

№

Эзэмших чадвар

Дасгалыг

бүрийг 8

-10 удаа тасралтг

Дасгалыг 6-7 удаа, тасралтгүй, алдаагү

Дасгалыг

4-5 удаа тасралтгүй, алда

Дасгалыг

1-3 удаа, гүйцэтгэх

үй, алдаагүй, зөв

гүйцэтгэх

й, зөв

гүйцэтгэх

агүй, зөв

гүйцэтгэх

11. 1-2 м өндөр бай руу чиглүүлэн бөмбөгийг шидээд барьж авах дасгалыг нэг удаад доод тал нь тасралтгүйгээр 8-10 удаа хийх

Бага ангийн биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөрийн баг:

Багийн ахлагч: Л.Уртнасан

Гишүүд: Г.Одбаатар

Ц.Тамир

Д.Батбаяр

Ч.Зоригтбаатар

Education

БАГА БОЛОВСРОЛ - БИЕИЙН ТАМИР