2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΧ. ΕΤΟΣ 2011-12

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΥΓΕΙΑ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Η Μεσόγειος είναι «η εντός και καθ ’ημάς λεγόμενη

θάλασσα» (Στράβων), η «mare nostrum»(=η δική μας θάλασσα, Ρωμαίοι),που γύρω της αναπτύχθηκαν πολλοί και σπουδαίοι πολιτισμοί. Το κλίμα της χαρακτηρίζεται από το θερμό καλοκαίρι, τους ήπιους χειμώνες, τη μικρή σχετικά στάθμη βροχόπτωσης και τη μεγάλη διάρκεια της ηλιοφάνειας που παρουσιάζει. Είναι το ευνοϊκότερο για τον άνθρωπο κλίμα, το οποίο παρουσιάζεται μόνο στο 3% της υδρογείου. Η ελιά κυριαρχεί. Οι άνθρωποι συνήθιζαν εδώ να είναι φιλικοί, φιλόξενοι, θερμοί και ευδιάθετοι. Όλες οι γιορτές, οι εκδηλώσεις, οι ιδιαίτερες περιστάσεις συνοδεύονταν από ένα πολύχρωμο, πλούσιο σε ποικιλία, εύθυμο τραπέζι. Η εύφορη γη, τα μακριά καλοκαίρια , οι ήπιες βροχοπτώσεις, το γλυκό κλίμα συνθέτουν το φόντο μέσα στο οποίο συνέβαιναν όλα.

Τι είναι Μεσογειακή διατροφή;

Με τον όρο Μεσογειακή διατροφή εννοούμε τη διατροφή που χαρακτηρίζει τις χώρες τις Μεσογείου. Παρά τις διαφορές που υπάρχουν στα διαιτολόγια των μεσογειακών λαών η Μεσογειακή Διατροφή περιλαμβάνει: πολλά φρούτα και λαχανικά, δημητριακά και όσπρια, ελαιόλαδο αντί άλλων λιπαρών φυτικής ή ζωϊκής προέλευσης, χαμηλή κατανάλωση κρέατος, αλλά μέτρια/αυξημένη κατανάλωση ψαριών, μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, αρτύματα και καρυκεύματα, συνοδευόμενα από λίγο κρασί με διάφορες παραλλαγές από κοινότητα σε κοινότητα. Στις περισσότερες χώρες το διατροφικό μοντέλο παρέμενε σταθερό στο χωροχρόνο και ήταν κάτι παραπάνω από απλό φαγητό

Η Μεσογειακή Διατροφή θεωρήθηκε ότι προωθεί τις κοινωνικές σχέσεις, αφού τα γεύματα που ετοιμάζονται, με τη συμμετοχή πολλών ατόμων συνήθως, αποτελούν το θεμέλιο λίθο εορταστικών εκδηλώσεων και διαφόρων εθίμων και παραδόσεων.

Η Μεσογειακή διατροφή έχει τις ρίζες της στο σεβασμό της βιοποικιλότητας, ενώ ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στο ρόλο της γυναίκας για τη μετάδοση της γνώσης και πρακτικής σε ό,τι αφορά τον τρόπο αυτό διατροφής, από γενιά σε γενιά, σύμφωνα με τον φάκελο που κατατέθηκε για την αναγνώρισή της ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η καταχώρηση της Μεσογειακής διατροφής στον κατάλογο της UNESCO ήταν μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 2007 και είχε στόχο την προβολή της Μεσογειακής διατροφής από την πλευρά του πολιτιστικού φορτίου που μεταφέρει.

Ο φάκελος υποψηφιότητας της Μεσογειακής διατροφής επικεντρωνόταν σε τέσσερις τοπικές κοινότητες ως παραδείγματα διατροφικής κουλτούρας: στην Κορώνη της Μεσσηνίας, στην ισπανική Σόρια, στο ιταλικό Τσιλέντο και στο μαροκινό Σεφσάουεν. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά θεωρήθηκε πολύ εύθραυστη κληρονομιά και η UNESCO διεξάγει πολύχρονη έρευνα σχετικά με τις λειτουργίες και τις αξίες της πολιτιστικής έκφρασης και τις πρακτικές της.

Όλα ξεκίνησαν στην Κρήτη

Η Μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από τις διατροφικές συνήθειες που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης, αλλά και της Νότιας Ιταλίας στις αρχές του 1960. Έκανε διάσημη την Ελλάδα, οδηγώντας τους ειδικούς ανά τον κόσμο να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στο « φαινόμενο της Κρήτης», όπως ονομάστηκε, χάρη στη Μακροζωία του πληθυσμού του νησιού.

Η κύρια μελέτη , όσον αφορά το μεσογειακό τρόπο διατροφής, είναι η περίφημη έρευνα των Επτά χωρών (Ελλάδα, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Φιλανδία, Ολλανδία, ΗΠΑ και Ιαπωνία). Με βάση έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, οι λαοί που κατοικούσαν στο Λεκανοπέδιο της Μεσογείου και κυρίως την Κρήτη, την περίοδο του 1960, παρουσίασαν το μικρότερο ποσοστό θανάτων από καρκίνο και στεφανιαία νόσο, αλλά και υψηλά ποσοστά μακροβιότητας. Αυτό αποδόθηκε στην διατροφή τους, αλλά και στον τρόπο διαβίωσης τους.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

Οι υδατάνθρακες αποτελούνται από σάκχαρα. Χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες : 1)Απλά Σάκχαρα: Στα απλά σάκχαρα ανήκουν οι μονοσακχαρίτες, γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη και οι δισακχαρίτες. 2)Ολιγοσακχαρίτες: Σχηματίζoνται από 3-9 μόρια σακχάρων. 3) Πολυσακχαρίτες : Σχηματίζoνται από 10 και άνω μόρια σακχάρων. Πού βρίσκονται : Η γλυκόζη και η Φρουκτόζη βρίσκονται στα φρούτα, στα λαχανικά και στο μέλι. Η σουκρόζη βρίσκεται στο ζαχαροκάλαμο και σε φρούτα η λακτόζη στο γάλα και τα γαλακτοκομικά, ενώ η μαλτόζη στο κριθάρι. Τροφές πλούσιες σε άμυλο είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι, οι πατάτες και τα όσπρια. Ο ρόλος τους: Οι υδατάνθρακες αποτελούν την κυριότερη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό και φυσικά τη βάση της Μεσογειακής διατροφής.

ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ (ΦΡΟΥΤΑ, ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΟΣΠΡΙΑ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΟΛΙΚΗΣ ΑΛΕΣΗΣ)

Οι φυτικές ίνες δεν ανήκουν στα «θρεπτικά συστατικά». Είναι υδατάνθρακες φυτικής προέλευσης που αδυνατούν να διασπαστούν από τον ανθρώπινο οργανισμό . Συγκεκριμένα, είναι το βρώσιμο τμήμα των φυτικών τροφίμων και διέρχονται από τον οργανισμό μας χωρίς να απορροφώνται στο λεπτό έντερο περνώντας ανέπαφες στο παχύ έντερο . Εκεί, υφίστανται μερική ή ολική ζύμωση από τα βακτήρια του εντέρου και κατά τη διαδικασία αυτή παράγονται διάφορα παραπροϊόντα, λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και αέρια. Οι ευεργετικές συνέπειες των φυτικών ινών στην υγεία οφείλονται στη συνδυασμένη δράση της διαδικασίας ζύμωσης και της παραγωγής των ανωτέρων παραπροϊόντων.

ΛΙΠΗ-ΕΛΑΙΑ

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Ένα από τα βασικά συστατικά της

Μεσογειακής διατροφής. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα είναι γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες και φυσικά αποτελεί το βασικό στοιχείο με το οποίο ξεχώρισε παγκοσμίως η Μεσογειακή διατροφή. Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, δεν επιβαρύνει την λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κορεσμένα λιπαρά οξέα.

Ας μην ξεχνάμε ότι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τρία είναι τα συστατικά που χαρακτήρισαν τη διατροφή των Ελλήνων και βοήθησαν στην πολιτιστική εξέλιξη: ΛΑΔΙ, ΚΡΑΣΙ, ΨΩΜΙ.

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Οι πρωτεΐνες είναι μεγάλα οργανικά μόρια τα οποία αποτελούνται από αμινοξέα.

Τα αμινοξέα αποτελούν τους βασικούς δομικούς λίθους των πρωτεϊνών στη φύση υπάρχουν 20 διαφορετικά αμινοξέα .

Τα αμινοξέα χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: σε απαραίτητα και μη απαραίτητα.

Περιέχονται κυρίως σε προϊόντα ζωϊκής προέλευσης(κρέατα, γαλακτοκομικά, αυγά) καθώς και στα όσπρια(πλούσια και σε φυτικές ίνες).

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι σύμφωνα με την πυραμίδα της Μεσογειακής διατροφής η κατανάλωση κόκκινου κρέατος θα πρέπει να γίνεται 4 φορές το μήνα.

ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Για να πετύχουμε μια ισορροπημένη διατροφή βασιζόμενη πάντα στη Μεσογειακή θα πρέπει να συμβουλευόμαστε την πυραμίδα της Μεσογειακής διατροφής και να τη συνδυάζουμε με φυσική δραστηριότητα και φυσικά με την κατανάλωση 2 λίτρων νερού ημερησίως.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει δύο βασικές αρχές της ισορροπημένης διατροφής : 1) ποικιλία θρεπτικών συστατικών και 2) κατανάλωση με μέτρο.

ΠΩΣ Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Η Μεσογειακή κουζίνα θεωρείται μια από τις πιο υγιεινές κουζίνες του κόσμου και χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων και από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων.

Είναι μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο. Το αποτέλεσμα σύμφωνα με έρευνες, είναι χαμηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρδιοαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Η πιθανότητα καρδιοαγγειακών παθήσεων και της στεφανιαίας νόσου της καρδιάς, μειώνεται αφού το λίπος προέρχεται κυρίως από το ελαιόλαδο και το ψάρι. Έχει επίσης βρεθεί ότι αυτή η διατροφή μειώνει τον κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης, καθότι ελαττώνει τη συγκέντρωση της γλυκόζης, της ινσουλίνης και της κακής χοληστερόλης.

Το ελαιόλαδο ασκεί ευεργετική δράση για ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως του μαστού, του προστάτη καθώς και του παχέος εντέρου. Επιπλέον η Μεσογειακή διατροφή με τα άφθονα λαχανικά, τα ψάρια. Το ελαιόλαδο και το λίγο κρασάκι μπορεί να επιβραδύνει το ρυθμό εκφύλισης των νοητικών λειτουργιών των ηλικιωμένων.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Η εφηβική ηλικία είναι αυτή στην οποία μπαίνουν τα θεμέλια για τη σωστή ανάπτυξη και για την καλή υγεία. Αυτό αναμφισβήτητα ξεκινάει από τη διατροφή μας. Για το λόγο αυτό πρέπει σε αυτή η φάση η διατροφή να είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και ισορροπημένη. Υπάρχουν 6 ομάδες τροφίμων:

1. Γαλακτοκομικά2. Δημητριακά3. Λαχανικά4. Φρούτα5. Κρεατικά6. Λίπη & γλυκά

Πάντα θα πρέπει να καταναλώνουμε πρωινό γιατί μας εξασφαλίζει την ενέργεια που χρειαζόμαστε όλη μέρα, και φυσικά ενεργοποιεί το μεταβολισμό μας.

Τα γεύματά μας θα πρέπει να είναι μικρά και συχνά εκτός από τα δύο βασικά δηλαδή το πρωινό και το μεσημεριανό.

Καταναλώνουμε άφθονα φρούτα και λαχανικά και γενικότερα φυτικές ίνες.

Πίνουμε άφθονο νερό, 2 λίτρα την ημέρα.

Τακτική φυσική δραστηριότητα (άσκηση).

«ΕΙΜΑΣΤΕ O,ΤΙ ΤΡΩΜΕ»

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ ΠΑΠΑΡΙΖΟΥ ΕΛΛΗΣΟΒΑΤΖΙΔΗ ΓΕΩΡΓΙΑΣΙΓΑΛΑ ΛΙΖΑΑΛΕΞΙΟΥ ΕΛΕΝΗΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΚΟΤΣΙΝΟΝΟΥ ΚΩΝ/ΝΑΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΝΑΠΡΟΚΟΠΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΝΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΣΤΡΑΤΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΠΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΣΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣΠΑΝΟΥΣΟΣ ΗΛΙΑΣΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΠΑΛΑΓΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣΠΑΛΑΓΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣΣΙΑΠΑΤΟΡΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣΧΑΛΔΑΙΟΣ ΔΟΥΚΑΣΣΩΖΟΣ ΑΛΕΞΗΣΞΕΝΙΔΗΣ ΣΠΥΡΟΣ