НӨУЁБ-ийн хяналтын чиг үүрэг: эрдэс баялагийн салбарт

(гарын авлага\ чиглүүлэг)

НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн "Нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын чадавхийг бэхжүүлэх нь" төслийн хүрээнд

Хил хязгааргүй алхам ТББ. Н.Баярсайхан утас: 99724869

ЗОРИЛГО: •Орон нутгийн түвшинд хүний эрхэд суурилсан тогтвортой хөгжлийг дэмжих•Салбар: Эрдэс баялгийн салбар •Хил хязгааргүй алхам ТББ юу хийсэн бэ?

ОТХАГ байгуулах талуудад зориулсан гарын авлага 2010; 2013; 2016 БОНБҮ-ний хэлэлцүүлэгт иргэд, ИТХ төлөөлөгч оролцуулах-2016 Эрдэс баялгийн салбарын хариуцлагын Иргэдийн үнэлгээний карт -2012 ОҮИТБС-ын дэд зөвлөлийн үлгэрчилсэн дүрмийг боловсруулж ҮЗ

хурлаар батлуулсан -2012 Сумын түвшинд БОМТ боловсруулах аргачлал, 5 сумын төлөвлөгөө

боловсруулсан -2015-2016 ОҮИТБС-ыг хэрэгжүүлэх Олон талт нээлттэй хэлэлцүүлэг ИТХ-аас зохион

байгуулах гарын авлага, Өм: ХБ, ЦЦ, ДУ:Өлзийт, ДГ:Айраг

ХИЛ ХЯЗГААРГҮЙ АЛХАМ ТББ – 2006 он

• Нэг. • Эрдэс баялгийн лиценз: 21 аймаг, нийслэл, 290 сумдад 1866 компани 3869 – Уул уурхай улс орны, орон

нутгийн тогтвортой хөгжлийн гол салбар,

• НӨУЁБ- орон нутгийнхаа тогтвортой хөгжлийн асуудлыг бие даан шийдвэрлэх эрх, үүрэгтэй. Мэдлэгт

суурилсан судалгаа, судалгаанд үндэслэсэн шийдвэр гаргах, хяналт үнэлгээ хийх, удирдан чиглүүлэх

менежмент хийх мэдлэг, чадавх

• КАС-,2014 МНУХ- 2015 оноос хүсэлт тавьсан.

• Хоёр.• Хэрэгцээг үнэлэх түргэн судалгаа хийсэн: Судалгаанд:

• ИТХ-ын дарга, төлөөлөгч 14 хүн

• Төр: АМГТГ, БОАЖЯ, УУХҮЯ, сумын засаг дарга - 7 хүн

• МУУҮА, компаниудын төлөөлөл- 9 хүн

• Иргэд,ИНБ-ын төлөөлөл 3 хүн, нийт 27 хүн хамагдсан

•

•Яагаад? ИТХ-ын хяналт

a. ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ: ЭНЭ ҮЕ ШАТАНД ИТХ-ын болон БИНХ-ын оролцож шийдвэрт санал өгөх оролцоо

хууль тогтоомжийн заалтууд, Хайгуулын лиценз эзэмшигчдийн хуулийн хэрэгжилтэд хяналт

тавихад хууль тогтоомжоор заасан чиг үүрэг, эрх мэдлээ хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх

Энэ шатанд ИТХ-аас гаргах шийдвэрийн төсөл Сайн туршлага, кейс, сургамж

a. ГЭРЭЭ БАЙГУУЛАХ ҮЕ ШАТ БУЮУ НИЙГМИЙН ЛИЦЕНЗ АВАХ ИТХ-ын болон БИНХ-ын оролцож орон нутаг хөгжүүлэх хамтын

ажиллагааны гэрээний төсөлд санал өгөх чиг үүрэг, эрх мэдлийг баталгаажуулсан хууль тогтоомжийн заалтууд,

Хайгуулын болон ашиглалтын лиценз эзэмшигчид, туслан гүйцэтгэгчидтэй багуулах гэрээг орон нутгийн хөгжлийн бодлоготой хэрхэн нийцүүлж удирдах,

Хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавихад хууль тогтоомжоор заасан чиг үүрэг, эрх мэдлээ хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх

Энэ шатанд ИТХ-аас гаргах шийдвэрийн төсөл Сайн туршлага, сургамж

А. Хувилбар

А. Эрдэс баялгийн Циклд суурилсан хяналт

Б. АМ-ын Төрөл түүний Мөчлөгт суурилсан хяналт Нэг. Ашигт малтмал

I.Эрэл хийж байгаа компаны үйл ажиллагаанд хэрхэн хяналт тавих вэ2.Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч компанид хэрхэн хяналт тавих вэ3. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч компанид хэрхэн хяналт тавих вэ4.Хаалтын үйл ажиллагаанд хэрхэн хяналт тавих вэ5. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн нийтлэг хуульчилсан үүргийн хэрэгжилтэд хяналт тавих: БОНБҮ, орон нутгийн гэрээ, хамтын ажиллагаа

ХОЁР. ГАЗРЫН ТОС  1.Газрын тосны эрэл хийж байгаа үйл ажиллагаанд хэрхэн хяналт тавих вэ2.Хайгуул хийж буй газрын тосны БХГ хийсэн компаны үйл ажиллагаанд хэрхэн хяналт тавих вэ3. Олборлолт хийж буй газрын тосны компаны үйл ажиллагаанд хэрхэн хяналт тавих вэ4.Хаалтын үе шатанд орсон газрын тосны компанид хэрхэн хяналт тавих вэ5. БХГ тэй компаниудын нийтлэг хуулиар хүлээсэн үүргийн хэрэгжилтэнд хэрхэн хяналт тавих вэ

ИТХ төлөөлөл: •Салбарын хууль эрхзүйн мэдлэг, түүний практикт ойлгож хэрэглэх хэрэглээ хангалтгүй •ЗД-д үүрэг өгч тайлан хэлэлцэх замаар мэдээлэл авч хяналт •Гэрээнүүдийг боловсруулах, хэрэгжилтийн тайлан авч хэлэлцэх•Салбарын орлого, шилжүүлэг•Лиценз олгох эрх•БОНБҮ тайланд санал •Хөгжлийн бодлого- УУ салбарын бодлого уялдаа •14-өөс 9 нь Б хувилбар

Төрийн төлөөлөл:

ИТХ хяналт тавих бүрэн эрх мэдэл байгаа, засаг даргаа хянаж үүрэгжүүлэх замаар хяналтын чиг үүргээ хэрэгжүүлэх боломжтой гэж үзэж байна

ИТХ-ын бичиг баримт боловсруулах, тогтоолынхоо хуулийн үндэслэл гаргах мэдлэг чадавх, сайн жишээ илүү оруулахыг санал болгож байсан.

Гарын авлагын хувилбарын Б хувилбар илүү тэдний чадахид тохироно, уг нь уул уурхайн ЦИКЛД тохирлсн хяналт хйихийн хувьд А хувилбар үр дүнтэй гэдгийг хэлсэн

Гарын авлагын сүүлийн хувилбар хэлэлцэх үйл ажиллагаанд идэвитхй оролцохоо амласан ба гарын авлагыг гарахаар авч ашиглахыг хүссэн болно.

• Компаны төлөөлөл: Сумын ч тэр аймгийн ч тэр

ИТХ түүний төлөөгчдийн санаачлага, чадавх

Төлөөлөгчид тойрогтоо тогтвортой ажиллах, •

ИТХ байгууллага зөв, хуулийн хүрээнд хяналтаа тогтоогоод хамтран ажиллах санал хүсэлт гаргахад компаниуд маш дуртай хүлээж аван. Яагаад гэвэл иргэдийн төлөөллийн байгууллага учраас МУ салбараас хамааралтай. Иймд ИТХ маш чадварлагаас гадна уян хатан байр суурьтай ханддаг байх. Уул уурхай сайн ашиглаж, сайн хяналлтай байж чадвал яах аргагүй хөгжлийн эх үүсвэр боломж

Талуудын байр суурь, хандлага...

• 1. Салбарын хууль тогтоомж түүний тогтвортой бус байдал, төлөөлөгчдийн чадавхаас шалтгаалж ИТХ эрхзүйн мэдлэг хангалттай биш, хуулийг практикт үүсэж байгаа асуудалд нийцүүлж ойлгож ашиглах чадавх хангалттай биш байна.

• 2. Ийм учраас ИТХ бие даан хяналтын чиг үүргээ энэ салбарт тогтмол үр дүнтэй хэрэгжүүлэхгүй байна.

• 3. ИТХ орон нутгийнхаа нийгэм\ ЭЗийн буюу тогтвортой хөгжлийн урт хугацааны бодлогыг уул уурхайн үйл ажиллагаатай нийцүүлэх, бодит байдалд үнэн дүгнэлт өгөх, чиглүүлэх, олон жилийн судалгааны бааз үүсгэж, судалгаанд үндэслэсэн шийдвэр гаргах боломжгүй болж, энэ чадавх нөөц хуримтлагдахгүй байна

• 4. Гарын авлагын хэрэгцээ өндөр байна. Зөвхөн ИТХ гэлтгүй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллага ашиглах хүсэлт

• 3. Б хувилбар буюу ашигт малтмалын төрөлд суурилсан хяналт хийх чиглүүлэг гарын авлага,

•ТҮРГЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ

• НӨУБЧХ төслийн тэтгэлгийн хүрээнд 12 сарын 20 гэхэд сургалтын гарын авлага, Суургалтын модуль, 6 сургагч багш бэлтгэгдэнэ. 3-5 жилийн давтамжтай агуулга сайжруулалт хийгдэж явна.

• Цаашид Аймаг, сумын ИТХ ижил аргаар, давхардсан хяналт хийх шаардлага байх хэрэгтэй юу, Б. Хувилбар буюу Циклд суурилсан хяналтыг аймаг хийдэг байх шаардлага байна.

• Эрдэс баялгийн төсөл танай нутагт 30-90 жил явагдана, Түүнд тогтвортой хяналт, судалгаатай бодлого, чадварлаг менежментийг ИТХ хэрэгжүүлэх ёстой учраас бүх аймаг сумдын ИТХ салбарын мэдлэг чадавхаа тасралтгүй сайжруулж, олсон мэдлэг чадавхийн залгамж чанарыг хадгалж дамжуулдаг байх

•

ЦААШИД:

Анхаарал тавьсанд баярлалаа!

Утас 9972-4869