1

ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΖΩΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ – Α

ΕΠΑΛ

3-7-2016

Α. Κονταξής Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ1204

Πίνακας περιεχομένων Σύντομη περίληψη............................................................................................................................................. 1

Προϋποθέσεις επιτυχίας ................................................................................................................................... 2

Θεσμικό πλαίσιο ................................................................................................................................................ 2

Μάθημα Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία............................................................................................... 3

Προτεινόμενη διαδικασία ανάπτυξης μαθήματος Ερευνητική εργασία στην Τεχνολογία ......................... 3

Εναλλακτικές προσεγγίσεις ........................................................................................................................... 4

Συνεργασία με Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων.................................................................................. 5

Συνεργασίες μαθημάτων με επίκεντρο το περιβάλλον και την αειφορία.................................................... 6

Τι ζητάμε από τις ομάδες ειδικότητας του ΙΕΠ (Μητρώα)................................................................................ 6

Ενδεικτικός Προγραμματισμός...................................................................................................................... 7

Ενδεικτικά παραδείγματα και τρόποι παρουσίασης προτάσεων................................................................. 7

Χρήσιμοι σύνδεσμοι .......................................................................................................................................... 8

Ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι ....................................................................................................................... 9

Υλικό για Αειφορία Περιβάλλον και Τουρισµό ............................................................................................ 9

Προτεινόμενες παιδαγωγικές αναφορές .................................................................................................... 10

Διεθνείς παιδαγωγικές αναφορές και προβληματισμοί............................................................................. 10

Σύντομη περίληψη Στα Επαγγελµατικά Λύκεια υπάρχει µεγάλη συγκέντρωση µαθητών µε ιδιαίτερα προβλήµατα, κοινωνικής κυρίως προέλευσης και για αυτό είναι σκόπιµο να τα σχολεία να διαθέτουν ανάλογα χαρακτηριστικά µε αυτά της αποκαλούµενης Ζώνης Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας. Από το σχολικό έτος 2016-17 ξεκινάει µια προσπάθεια για συστηµατική παρέµβαση στους µαθητές της Α΄ τάξης των ΕΠΑΛ, οι οποίοι βρίσκονται στη φάση της µετάβασης, από το Γυµνάσιο στο Επαγγελµατικό Λύκειο, ώστε να τους δοθούν ευκαιρίες να κάνουν ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΡΧΗ ΣΤΑ ΕΠΑΛ. Η λογική ότι οι µαθητές µπορούν να κάνουν µια νέα αρχή στο ΕΠΑΛ υπάρχει από παλιά, άτυπα µε βάση τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών. Όµως, το περιεχόµενο του Προγράµµατος της Α τάξης δεν υποστήριζε αρκετά αυτή τη λογική καθώς περιλάµβανε βασικά θεωρητικά µαθήµατα και εν πολλοίς απογοήτευε και τους µαθητές που το επέλεξαν. Μεταξύ των δράσεων προβλέπονται επιµορφώσεις εκπαιδευτικών, αλλαγές στα προγράµµατα, ώστε να επιτρέπουν πολλαπλές ευκαιρίες διερεύνησης, έκφρασης και προσέγγισης της γνώσης, και διαρκής υποστήριξη εκπαιδευτικών.

2

Οι αναµενόµενες αλλαγές συµπεριλαµβάνουν την εφαρµογή νέου προγράµµατος στην Α τάξη, µε τα µαθήµατα Ερευνητική εργασία στην Τεχνολογία – ΕΕΤ (2 Ε) και Ζώνη ∆ηµιουργικών ∆ραστηριοτήτων - Ζ∆∆ (3 ώρες) τα οποία, µαζί µε το ΣΕΠ (2 ώρες) και τα 3 µαθήµατα επιλογής προσφέρουν πολλαπλές ευκαιρίες στους µαθητές να διερευνήσουν το εκπαιδευτικό και επαγγελµατικό τους µέλλον. Οι δυσκολίες του εγχειρήµατος προέρχονται από το γεγονός ότι τα ευέλικτα µαθήµατα Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία και Ζώνη ∆ηµιουργικών ∆ραστηριοτήτων αποτελούν καινοτοµία για τα δεδοµένα του ΕΠΑΛ. Για το λόγο αυτό, αν δεν προετοιµαστούν σωστά υπάρχει κίνδυνος να εκφυλιστούν την πρώτη χρονιά και ως γνωστόν, αν µια καινοτοµία αποτύχει στην αρχή, στη συνέχεια δεν επαναφέρεται. Για αυτό το λόγο απαιτείται σηµαντική βοήθεια στους εκπαιδευτικούς. Η βοήθεια αυτή δεν µπορεί να περιοριστεί και ούτε υπάρχει χρόνος να γίνει µε επαρκή επιµόρφωση (βιωµατική θα ήταν η κατάλληλη µορφή) των εκπαιδευτικών. Επιπλέον, επειδή τα µαθήµατα αυτά ενδέχεται σε ορισµένα σχολεία να ανατεθούν τελευταία, όπως συνήθως γίνεται, δεν θα γνωρίζουµε στην αρχή της χρονιάς τους εκπαιδευτικούς που θα τα αναλάβουν ώστε να τους επιµορφώσουµε έγκαιρα. Ακόµη, οι εκπαιδευτικοί που θα διδάξουν αυτά τα µαθήµατα δεν θα µπορούν να καθοδηγήσουν µαθητές στο αντικείµενο της δραστηριότητάς τους παρά µόνο όσον αφορά έναν περιορισµένο αριθµό ειδικοτήτων (της δικής τους και κάποιων συναφών). Για αυτόν τον λόγο απαιτείται να υπάρξει πλήρες υλικό προτεινόµενων καθοδηγούµενων δραστηριοτήτων πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς και να είναι διαθέσιµο στο διαδίκτυο από την αρχή του σχολικού έτους.

Προϋποθέσεις επιτυχίας Οι προτεινόµενες αλλαγές δεν µπορούν να υλοποιηθούν µόνο µε αναλυτικές οδηγίες από τα πάνω αλλά προϋποθέτουν υλοποίηση προσαρµοσµένη στις ανάγκες και δυνατότητες του κάθε σχολείου, των εκπαιδευτικών του και του καθενός µαθητή ξεχωριστά. Τα παραπάνω απαιτούν συλλογικές διαδικασίες ανάλυσης της κατάστασης του σχολείου και του δυναµικού του, αναγνώρισης των χαρακτηριστικών του κάθε µαθητή και προσαρµογή δραστηριοτήτων ή ρόλων (στην περίπτωση οµαδικών εργασιών) στις δυνατότητες, τις εµπειρίες, τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα αλλά και την εµπειρία του κάθε µαθητή. ∆είτε ενδεικτικές οδηγίες στο Για την ολοκληρωµένη επιτυχία των προβλεπόµενων και σύµφωνα µε το Στρατηγικό Πλαίσιο για την ΕΕΚ, είναι αναγκαία η υποστήριξη των σχολείων και των εκπαιδευτικών, µε δηµιουργία τοπικών ή περιφερειακών δικτύων από υφιστάµενες δοµές ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και η συνεργασία των εκπαιδευτικών µεταξύ τους.

Θεσμικό πλαίσιο

Σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα της Α΄τάξης ΕΠΑΛ όπως καθορίζεται από Αριθμ. Φ2/88938/Δ4/ΦΕΚ

1567/τα Β΄/2-6-2016 http://goo.gl/xVR1Zh ισχύουν τα παρακάτω.

3

Διαδικασία για τα μαθήματα της Α΄και Β΄ τάξης

Αριθμ. Φ8 105357/Δ4/28-6-2016 Προϋποθέσεις λειτουργίας Α και Β τάξης ΕΠΑΛ για το σχολικό έτος 2016-

17 Σφάλμα! Η αναφορά της υπερ-σύνδεσης δεν είναι

έγκυρη.users.sch.gr/kontaxis/paidagogika/1606mathematicsgap.htm

Μάθημα Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία Σκοπός του µαθήµατος είναι να φέρει τους µαθητές/-τριες σε επαφή τόσο µε την ερευνητική µεθοδολογία όσο και µε τις τεχνολογίες οι οποίες χρησιµοποιούνται σε διάφορα επαγγέλµατα και αντιστοιχούν στους υφιστάµενους τοµείς και ειδικότητες του ΕΠΑΛ καθώς και αυτές που χρησιµοποιούνται στις τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες κάθε σχολείου. ∆ύναται να γίνει η αξιοποίηση του εργαστηριακού εξοπλισµού των Εργαστηριακών Κέντρων και των γνωστικών πεδίων όλων των Ειδικοτήτων των Επαγγελµατικών Λυκείων. Η Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία θέλουµε να αποτελεί έναν από τους 4 τρόπους επιλογής τοµέα (ή και ειδικότητας στην Γ΄ τάξη) µαζί µε Ζ∆∆, ΣΕΠ και µαθήµατα επιλογής). Μια απλή προσέγγιση θα ήταν να διεξαχθεί όπως οι Ερευνητικές Εργασίες ή Ειδική Θεµατική ∆ραστηριότητα (παλαιότερα), αλλά ούτε η εµπειρία αυτή κρίνεται ιδιαιτέρως θετική για τα ΕΠΑΛ ούτε η προσέγγιση αυτή µπορεί να ικανοποιήσει ολοκληρωµένα το σκοπό του µαθήµατος. Έτσι, προτείνονται οι εξής αλλαγές: Α. Ως προς το περιεχόµενο να επικεντρωθεί στην Τεχνολογία που χρησιµοποιείται σε κάθε τοµέα (και ειδικότητα) και µε αυτόν τον τρόπο, ο κάθε µαθητής να έχει τη δυνατότητα διερεύνησης της ειδικότητας που ενδιαφέρεται να ακολουθήσει, µέσω της Τεχνολογίας που χρησιµοποιείται σε αυτήν την ειδικότητα. Β. Ως προς τη διαδικασία, θα ακολουθηθεί ανάλογη διαδικασία µε αυτή των ερευνητικών εργασιών αλλά θα µειωθεί ο χρόνος για κάθε εργασία. Προτείνεται ο κάθε µαθητής να πραγµατοποιεί, 3-4 δραστηριότητες – έργα. Τα πρώτα θα επιλέγονται από τα προτεινόµενα, ενώ το τελευταίο µπορεί να διαµορφώνεται από τους µαθητές και τον διδάσκοντα, λαµβάνοντας υπόψη τις τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες.

Προτεινόμενη διαδικασία ανάπτυξης μαθήματος Ερευνητική εργασία στην Τεχνολογία

Προτείνεται ο σχεδιασµός του µαθήµατος να ξεκινάει από το αρχικό ενδιαφέρον του κάθε µαθητή µε βάση την ειδικότητα που ενδιαφέρεται να ακολουθήσει (ή να διερευνήσει, αν δεν έχει ακόµη αποφασίσει)

4

και η διαδικασία να αποκτήσει περισσότερο καθοδηγούµενα χαρακτηριστικά σε σχέση µε τις ερευνητικές εργασίες. Τα διάφορα θέµατα ευρύτερων αντικειµένων των Ερευνητικών Εργασιών τα οποία επιλέγονταν κατά το παρελθόν (grafity, πολιτιστικά, ιστορικά κλπ) , µπορούν να γίνουν στη Ζώνη ∆ηµιουργικής ∆ραστηριότητας. Έχει αποδειχθεί ότι η από τα πάνω επιβολή του τρόπου διεξαγωγής τέτοιου είδους µαθηµάτων δεν επιτυγχάνει γιατί προσκρούει στην πρότερη εµπειρία των εκπαιδευτικών και στις προσωπικές παιδαγωγικές επιλογές που έχουν διαµορφώσει. Για αυτόν τον λόγο θα δοθεί ευελιξία στον τρόπο διεξαγωγής του µαθήµατος, ιδιαιτέρως στην πρώτη φάση εφαρµογής του το σχολικό έτος 2016-17 µε βάση όµως επιλογή θεµάτων από λίστα καθοδηγούµενων δραστηριοτήτων – έργων µαθητών ανά τοµέα (ειδικότητα) µε τη λογική των Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων 1

τα οποία θα επιλέξουν οι οµάδες µαθητών µε τη βοήθεια του εκπαιδευτικού.

1. Φάση – Εισαγωγή στο µάθηµα – ∆ιερεύνηση ετοιµότητας µαθητών µέσα από σύντοµη επανάληψη των διαδικασιών έρευνας στην Τεχνολογία στο Γυµνάσιο. Αρχικός προβληµατισµός για διερεύνηση ειδικότητας – επαγγέλµατος (Ενδεικτικά 2 εβδοµάδες)

2. Φάση – Επιλογή έργου. Ξεκινάµε από τα κατ’ αρχήν επαγγελµατικά ενδιαφέροντα του κάθε µαθητή – Ο κάθε µαθητής δηλώνει τις πιθανές επιλογές του για τοµέα στη Β τάξη ή και ειδικότητα στη Γ τάξη. Με βάση αυτές τις επιλογές τους οι µαθητές κάθε τµήµατος χωρίζονται σε οµάδες ανά τοµέα και επιλέγουν ένα από τα προτεινόµενα θέµατα (έως 9 οµάδες, αντίστοιχες µε τους τοµείς της Β τάξης, αλλά προτείνεται ο καθηγητής να καθοδηγήσει τους µαθητές να επιλέξουν µέχρι 4 διαφορετικές δραστηριότητες – έργα κάθε φορά. Άρα κατά τη διάρκεια του έτους κάθε µαθητής θα µπορεί να συµµετάσχει σε 3- 4 έργα από τα 12-16 έργα τα οποία θα πραγµατοποιηθούν αντίστοιχα σε κάθε τάξη (Ενδεικτικά 1-2 εβδοµάδες). ∆υνατότητες συνδυασµένων έργων: Αν κάποιοι µαθητές ενδιαφέρονται για έναν τοµέα αλλά είναι λίγοι, τότε προτείνεται να διερευνηθεί η δυνατότητα να ενταχθούν σε έργο ενός άλλου τοµέα µε ειδικό αντικείµενο πχ Ενδιαφερόµενοι για τον τοµέα οικονοµίας – διοίκησης µπορούν να δηµιουργήσουν εικονική επιχείρηση για το αντικείµενο που διερευνά µια οµάδα ηλεκτρολόγων, ενδιαφερόµενοι για τους ηλεκτρολόγους µπορούν να διερευνήσουν βασικές οδηγίες ασφάλειας ηλεκτρικών εγκαταστάσεων που υπάρχουν σε ένα εργαστήριο του τοµέα Υγείας Πρόνοιας, ενδιαφερόµενοι για ειδικότητες διοίκησης τουρισµού µπορούν να συµµετάσχουν στην περιβαλλοντική προσέγγιση τουριστικών επιχειρήσεων σε συνεργασία µε ενδιαφερόµενους για δοµικούς ή µηχανολόγους, ενδιαφερόµενοι για πληροφορική ή εφαρµοσµένες τέχνες µπορούν να υποστηρίξουν ψηφιακά ή καλλιτεχνικά την προβολή ή τις κατασκευές όλων των τοµέων κλπ.

3. Φάση – ∆ιαµόρφωση εκπόνηση δραστηριοτήτων / έργων (5-7 εβδοµάδες το κάθε έργο). Οι µαθητές προετοιµάζονται στο σπίτι τους ατοµικά ή κατά οµάδες και στο σχολείο συνθέτουν – κατασκευάζουν ακολουθώντας την οµαδοσυνεργατική προσέγγιση, όπως προβλεπόταν στην Ερευνητική Εργασία. Με την συνολική παράδοση της εργασίας, ο κάθε µαθητής παραδίδει επίσης ατοµική γραπτή εργασία η οποία περιγράφει τις εργασίες τις οποίες έκανε και τις αρµοδιότητες τις οποίες είχε στο πλαίσιο της οµάδας, µε σχετικό αποδεικτικό υλικό (φωτογραφίες, βίντεο, σχέδια κλπ). Το κάθε έργο καταλήγει σε ένα συγκεκριµένο τέχνηµα.

Εναλλακτικές προσεγγίσεις

Η παραπάνω προσέγγιση είναι αυτή που προτείνεται στους εκπαιδευτικούς. Ωστόσο, για την πρώτη σχολική χρονιά εφαρµογής, αν οι εκπαιδευτικοί δεν είναι εξοικειωµένοι µε τις απαιτήσεις (µέθοδος Project, οµαδοσυνεργατική, διαφοροποιηµένη διδασκαλία στην τάξη), µπορούν να αξιοποιήσουν τις παρακάτω εναλλακτικές λύσεις, εάν θεωρούν βάσιµα ότι µπορούν να τις διαχειριστούν καλύτερα προς όφελος των µαθητών. Προφανώς στην πρώτη εργασία µπορούν να δοκιµάσουν µία προσέγγιση και αν δεν υπάρξει επιτυχία, διαφορετική προσέγγιση στις υπόλοιπες. ∆εν συνίσταται να δοκιµαστούν περισσότερες από δύο σε κάθε τάξη, γιατί δηµιουργείται σύγχυση στους µαθητές.

1 Δείτε σχετικό πλαίσιο συνεργασίας του Υπουργείου με τη ΕΛΛΑΚ για δράσεις «ανοικτότητας»

https://ellak.gr/2016/06/plesio-sinergasias-gia-to-schediasmo-anaptixi-ke-ipostirixi-draseon-anichtotitas-me-to-

ipourgio-pedias-gredu-opensource/

5

Α εναλλακτική προσέγγιση – Ατοµικά έργα για κάθε µαθητή Ο κάθε µαθητής είναι υποχρεωµένος να εκπονεί ατοµικό έργο. ∆υσκολίες αυτής της προσέγγισης είναι η ταυτόχρονη παρακολούθηση πολλών διαφορετικών εργασιών και περιορισµένη έκταση της εργασίας ώστε να είναι δυνατόν να ανταποκριθεί ο µαθητής. Επιπλέον, δεν αναδεικνύεται η έννοια της οµαδικής εργασίας που είναι συµβατή συνήθως µε τις συνήθεις επαγγελµατικές δραστηριότητες. Β εναλλακτική προσέγγιση – Ένα θέµα ανά τάξη Οι µαθητές κάθε τάξης επιλέγουν κατά πλειοψηφία ένα από τα προτεινόµενα έργα. Οι οµάδες µαθητών των 4-5 ατόµων εκπονούν, ξεχωριστά η κάθε οµάδα, το ίδιο θέµα αλλά καταλήγουν σε ξεχωριστό τέχνηµα. Η επιλογή έχει ως βασικό µειονέκτηµα την περιορισµένη δυνατότητα ανταπόκρισης της εργασίας στο ενδιαφέρον του κάθε µαθητή. Για αυτό απαιτεί µεγάλη προσοχή στον καθορισµό των ρόλων των µαθητών ώστε ο κάθε µαθητής να έχει ευκαιρία, µέσα από τον ρόλο του, να συµµετέχει µε βάση τα ενδιαφέροντά του (κυρίως την κατ’ αρχήν επιλογή ειδικότητας) και τις ιδιαίτερες ικανότητές του. Γ Εναλλακτική προσέγγιση – Συνδυασµός Με βάση αυτήν την προσέγγιση, κυρίως εκεί που δεν υπάρχει διασπορά επαγγελµατικών ενδιαφερόντων των µαθητών και διατιθέµενων ειδικοτήτων, , οι οµάδες κάθε τάξης µπορούν να αναλαµβάνουν µία εργασία όπως στη Β προσέγγιση, ενώ οι µαθητές που δεν καλύπτονται από την επιλογή της τάξης, να αναλαµβάνουν ατοµικά ή µε άλλους, διαφορετική εργασία. ∆εν επιτρέπεται όµως να δηµιουργηθούν περισσότερες από 4- 5 οµάδες ανά τάξη.

Συνεργασία με Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων

Σκοπός αυτής της ζώνης είναι η ανάπτυξη της δηµιουργικότητας και η αξιοποίηση των κλίσεων και των δεξιοτήτων των µαθητών, ώστε το σχολείο να µετατραπεί σε χώρο δηµιουργίας. Στο πλαίσιο της Ζ.Ζ.∆. προωθείται η συνεργασία µεταξύ των µελών της σχολικής κοινότητας. Πρόκειται για µια ζώνη «εκπαιδευτικής καινοτοµίας» που για πρώτη φορά εισάγεται εντός ωρολογίου προγράµµατος στη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση και η οποία θα δίνει τη δυνατότητα ευελιξίας στους µαθητές και στη σχολική µονάδα να διαµορφώσουν από κοινού ένα σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σύµφωνα µε τις ανάγκες, τόσο των µαθητών όσο και της τοπικής κοινωνίας. Η ζώνη αυτή θα καλύπτει γενικότερα θεµατικά πεδία που θα αφορούν τον πολιτισµό, το περιβάλλον, την υγεία, την προσωπική ανάπτυξη του µαθητή/-τριας και επιπλέον µέσα από αυτές τις «δηµιουργικές δραστηριότητες» θα δίνεται η δυνατότητα να καλυφθούν και κενά σε διάφορα γνωστικά πεδία µαθηµάτων και επαγγελµατικά ενδιαφέροντα των µαθητών. Τα προγράµµατα της Ζ.∆.∆. θα καθορίζονται µε τη συνεργασία του συλλόγου διδασκόντων/-ουσών, εκπροσώπων των µαθητών/-τριών της Α΄ τάξης και του Συµβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης. Κρίνεται, επίσης, σκόπιµο να υλοποιούνται σε µικρότερες οµάδες µαθητών και όχι από ολόκληρα τµήµατα, ώστε να διασφαλίζεται η ανάπτυξη πολλών και διαφορετικών πυρήνων έκφρασης και δηµιουργίας αλλά και η δυνατότητα επιλογής του µαθητή/-τριας. Η Ζ∆∆ που θα αξιοποιηθεί ως χρόνος έκφρασης και σχολικών δραστηριοτήτων (περιβαλλοντική, αγωγή υγείας, Πολιτιστικά, Erasmus + κλπ) ή άλλων όπως εκδηλώσεις προς την τοπική κοινωνία κλπ είναι δυνατόν να συνεργαστεί µε την Ερευνητική εργασία στην Τεχνολογία και για κάποιους µαθητές µπορεί να αποτελεί πρόσθετη δυνατότητα να διερευνήσουν την ειδικότητα που θα ακολουθήσουν µε έναν πιο ευρύ τρόπο (πχ σύνδεση ειδικότητας µε περιβάλλον, σύνδεση µε καλλιτεχνικές δηµιουργίες, µε παιχνίδι ρόλων κλπ). Για αυτό το σκοπό, οι ενδιαφερόµενες οµάδες µπορούν να προτείνουν σχετικά θέµατα. ∆είτε παρακάτω ένα παράδειγµα µε το οποίο µπορεί να προσεγγιστεί ένα γενικότερο θέµα όπως είναι το θέµα του νερού, µε δράσεις ανάδειξης αναγκών, ενδιαφερόντων, κλίσεων και εµπειριών των µαθητών και µε δραστηριότητες οι οποίες παραπέµπουν στην ανάδειξη της πολλαπλής

6

νοηµοσύνης όπως καλλιτεχνική έκφραση, Λογικο - µαθηµατική ενίσχυση, ανάπτυξη λόγου, Ψυχοσωµατική έκφραση κλπ , Παράδειγµα διεπιστηµονικής / διαθεµατικής προσέγγισης στην εξοικονόµηση νερού από OER (ΑΕΠ - Ανοικτοί εκπαιδευτικοί Πόροι) http://www.oercommons.org/courses/environment-canada-s-let-s-not-take-water-for-granted/view Επίσης µπορείτε να δείτε ενδεικτικά παραδείγµατα για προτάσεις σχολικών δραστηριοτήτων από σχολεία επαγγελµατικής εκπαίδευσης στο άρθρο: Αξιοποιήστε τα προγράµµατα σχολικών δραστηριοτήτων 2015-2016 http://users.sch.gr/kontaxis/eykairies/1009Perivalontiki.htm

Συνεργασίες μαθημάτων με επίκεντρο το περιβάλλον και την αειφορία

Αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό τομέα ο οποίος είναι αναγκαίο να διαπερνά οριζόντια όλα τα θεματικά

αντικείμενα στα ΕΠΑΛ . Ενδεικτικά αντικείμενα ανά τομέα όπου μπορούν να αντληθούν θέματα που θα

γίνουν σε συνεργασία με άλλα μαθήματα (Επιλογής, ΖΔΔ, ΣΕΠ κλπ) στο πλαίσιο των συνθετικών εργασιών.

• Μηχανολογικός, Ηλεκτρολογικός, Κατασκευών – Τεχνολογικές λύσεις στις διαδικασίες

παραγωγής, κατασκευής και συντήρησης, ΑΠΕ, διαχείριση αποβλήτων (πχ καυσαέρια, λάδια,

οικοδομικά υλικά κλπ),

• Κατασκευών και εφαρμοσμένων τεχνών – Αισθητική περιβάλλοντος, κατασκευών και προϊόντων,

προϊόντων, Προστασία και αξιοποίηση ανθρωπογενούς περιβάλλοντος πχ πολιτιστική κληρονομιά.

• Γεωπονικός τομέας: Τεχνικές διαχείρισης, περιοχές Natura, Προστασία βιοποικιλότητας,

εξοικονόμηση νερού, βιολογική παραγωγή φυτών και ζώων, ενεργειακές καλλιέργειες, διαχείριση

βιομάζας κλπ

• Οικονομίας Διοίκησης: Περιβαλλοντική διαχείριση επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων των

τουριστικών επιχειρήσεων), περιβαλλοντική επιχειρηματικότητα (οριζόντια), οικοαγροτουρισμός,

οικοξεναγήσεις κλπ

• Πληροφορικής: Ανακύκλωση συσκευών, εξοικονόμηση ενέργειας, υποστήριξη συστημάτων

περιβαλλοντικής διαχείρισης- εξοικονόμησης ενέργειας πχ BMS, υποστήριξη εφαρμογών των

υπολοίπων

• Υγείας Πρόνοιας κλπ : Διαχείριση αποβλήτων νοσοκομείων, Χρήση κατάλληλων υλικών,

ανακύκλωση υλικών, Υγιεινή επαγγελματικών χώρων Υγεία και Ασφάλεια Εργαζομένων, Υγιεινή

διατροφή, Υγιεινή ζωή, οικολογική συνείδηση κλπ

• Ναυτικός τομέας Προστασία Θαλάσσιου περιβάλλοντος – HELMEPA, νομοθεσία κλπ

Τι ζητάμε από τις ομάδες ειδικότητας του ΙΕΠ (Μητρώα) Για όλους τους τοµείς των ΕΠΑΛ να προετοιµαστούν ενδεικτικές καθοδηγούµενες δραστηριότητες που θα µπορούν να προταθούν στους µαθητές, λαµβάνοντας υπόψη την αρχική τους επιθυµία για ειδικότητα (περίπου το 40-50% των µαθητών εκτιµάται ότι έχει µια τέτοια κατ’ αρχήν επιλογή επιλέγοντας ΕΠΑΛ) και θα αφορούν:

• Το µάθηµα Έρευνας στην Τεχνολογία µε σκοπό τη διερεύνηση του τοµέα ειδικοτήτων στον οποίο αντιστοιχεί η ειδικότητα (τουλάχιστον 3 - 5 δραστηριότητες ανά τοµέα.

• Τη Ζώνη ∆ηµιουργικής ∆ραστηριότητας µε σκοπό εναλλακτικούς τρόπους διερεύνησης του επαγγέλµατος µέσα από γενικότερα θέµατα (πχ περιβάλλον και ψυκτικός, περιβάλλον και υπάλληλος τουρισµού, ασφάλεια και υγεία στο χώρο εργασίας), ή δραστηριότητες οι οποίες θα αφορούν διερεύνηση γενικότερων ενδιαφερόντων (Θέατρο, Φωτογραφία, Βίντεο, Ραδιόφωνο, κλπ),

7

ή ακόµη καλύτερα συνδυασµός των παραπάνω (πχ ραδιοφωνική εκποµπή για την υγιεινή διατροφή, φωτογραφία σε χώρους εργασίας ενός επαγγέλµατος κλπ)

Το υλικό αυτό θα έχει χαρακτηριστικά Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (Open Educational Resources). Οι πιθανές κατασκευές προτείνεται να επικεντρώνονται σε απλές σχετικά κατασκευές οι οποίες θα µπορούν να γίνουν στην τάξη ή µε σύντοµες εργασίας οµάδων µαθητών στα εργαστήρια και η κατασκευή τους δεν θα περιλαµβάνει κινδύνους που θα προέρχονται από την έλλειψη εµπειρίας των µαθητών σε εργαστηριακούς χώρους. Μπορούν να προβλεφθούν και σύνθετες κατασκευές οι οποίες στο µέλλον µπορούν να κατασκευαστούν µε βάση προγράµµατα τύπου ∆ΑΙ∆ΑΛΟΣ τα οποία όµως θα αντιστοιχούν αποκλειστικά σε συγκεκριµένα τµήµατα του Αναλυτικού προγράµµατος. Αυτό το υλικό θα το µελετήσουν επιτροπές γενικών µαθηµάτων ώστε να εντοπίσουν σηµεία τα οποία θα µπορούσαν να αξιοποιήσουν στο πλαίσιο των µαθηµάτων Γενικής Παιδείας. Επίσης, οι οµάδες ειδικοτήτων που θα προτείνουν θέµατα µπορούν να προσδιορίσουν ανάγκες τυχόν υποστήριξης από τους εκπαιδευτικούς γενικής παιδείας. Πχ Κειµενογραφία, περίληψη, µέτρηση όγκου, ελαχιστοποίηση κόστους ή «φύρας» υλικού, απλούς υπολογισµούς µηχανικής κλπ Τα θέµατα που θα προταθούν µπορούν να είναι:

• Έργα ή Αυθεντικές Επαγγελµατικές ∆ραστηριότητες (Projects) • Μελέτες Περίπτωσης – Οι µαθητές διερευνούν µια επιχείρηση ενός γνωστού που έχουν

πρόσβαση, µια δηµόσια υπηρεσία κλπ και προσπαθούν, µε τη βοήθεια του σχολείου να προτείνουν βελτιωτικές λύσεις

• Έρευνες Πεδίου – Ενδεικτικές επισκέψεις και τρόπος αξιοποίησής τους για εργασίες – δραστηριότητες

• Επιµέρους δραστηριότητες που προσεγγίζουν ολοκληρωµένα ένα θέµα της ειδικότητας • Προσοµοίωση ή Εικονική επιχείρηση σε έναν τοµέα ή ειδικότητα • Άλλο …..

Μπορούν να καταλήγουν σε ένα τέχνηµα όπως µια κατασκευή, ένα έντυπο, µια ιστοσελίδα, ένα δρώµενο, µία ραδιοφωνική εκποµπή, ένα βίντεο κλπ ή και να συνδυάζουν την Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία µε τη Ζώνη ∆ηµιουργικών ∆ραστηριοτήτων.

Ενδεικτικός Προγραμματισμός

Έως 11 Ιουλίου Καθορισµός τίτλων προτεινόµενων εργασιών 11 έως 20 Ιουλίου Περιγραφή δραστηριοτήτων και υποβολή τους σε δηµόσιο διάλογο 1-9 Σεπτεµβρίου - ∆ιαµόρφωση τελικών προτάσεων και ανάρτησή τους προς χρήση από τους εκπαιδευτικούς Ενηµέρωση στελεχών (ΣΣ και ∆ιευθυντών Μονάδων) για τις αλλαγές στην Α΄τάξη και την ανάγκη υποστήριξης των εκπαιδευτικών (προβλέπεται από τη γενική ενηµέρωση για τις αλλαγές στην ΕΕΚ) Ενηµέρωση σχολικών συµβούλων µαθηµάτων γενικής παιδείας για την υποστήριξη των παραπάνω 9-30 Σεπτεµβρίου Σεµινάρια σε στελέχη και εκπαιδευτικούς ∆εκέµβριος – Εκπαιδευτική Έρευνα σχετικά µε την υλοποίηση των αλλαγών στην Α΄τάξη Φεβρουάριος – Υποβολή συµπερασµάτων – προτάσεων για αλλαγές Ενδεικτικά παραδείγματα και τρόποι παρουσίασης προτάσεων

8

Μηχανολογικός τοµέας Ηλιακός θερµοσίφωνας ∆είτε αναλυτικά την πρόταση https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_energy2_lesson09_activity2 Τοµέας ∆οµικών Γέφυρες Γ. Τζωρτζάκης Σχ. Σύµβουλος ∆είτε αναλυτικά την πρόταση: https://drive.google.com/file/d/0Bygca0919Ru2RG5ZMWpKY3hzOVk/view?us Τοµέας Ηλεκτρολόγων Ηλεκτρονικών Ύψος υδροστροβίλου και ηλεκτρική ενέργεια Γ. Τούρλος Πρόεδρος ΠΕΚΑΤΕ ∆είτε αναλυτικά την πρόταση: https://drive.google.com/file/d/0Bygca0919Ru2VGVTaDFvWERlZG8/view?usp=sharing

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Φωτόδεντρο (Προσθήκη ειδικής περιοχής) http://photodentro.edu.gr/aggregator/ Μουσείο Βοστώνης – Engineering the future http://legacy.mos.org/etf/materials.html Βίντεο µε πειράµατα της δράσης engineering the future http://link.brightcove.com/services/player/bcpid888056069 Teach engineering https://www.teachengineering.org Πολλαπλά παραδείγµατα έργων – πειραµάτων έρευνας στην τεχνολογία για διάφορα επίπεδα µαθητών µε τη συνεργασία πανεπιστηµίων της Αµερικής. Περιλαµβάνει εκτός από µάθηση, δραστηριότητες, πειράµατα και διασύνδεση µε µαθηµατικές ασκήσεις. Οι κατασκευές βασίζονται σε απλά και ανακυκλώσιµα υλικά. Προσοχή, το υλικό από τις πηγές ανοικτών πόρων, όπως το Teach engineering χρησιµοποιείται µόνο για µη κερδοσκοπικούς σκοπούς και όπου το χρησιµοποιήσετε είναι απαραίτητο να αναγράψετε: "The source of this material is the TeachEngineering digital library collection at www.TeachEngineering.org. All rights reserved." Περισσότερα για τα δικαιώµατα χρήσης στη διεύθυνση: https://www.teachengineering.org/policies/termsofuse Παράδειγµα Τεχνολογίας α: Κατασκευή ηλιακού θερµοσίφωνα µε απλά υλικά και διάφορες µετρήσεις σχετικά µε την ικανότητά του να ζεσταίνει το νερό. https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_energy2_lesson09_activity2 Παράδειγµα δραστηριοτήτων ΖΕΣ: Πόσο νερό χρησιµοποιείς; https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_dams_lesson01_activity1 Παράδειγµα συνδυασµού Τεχνολογίας – ΖΕΣ – Ο κύκλος του νερού στο σπίτι https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_humanwatercycle_lesson01_activity1 Κατασκευή δικτύου νερού και tippy tap εξοικονόµησης νερού https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_service_activity03 Παράδειγµα διαθεµατικών δραστηριοτήτων Μηχανολόγων – Υγείας πρόνοιας:

Τα υδραυλικά της καρδιάς . Προσαρµογή – κατασκευή καρδιάς - αντλίας µε πληροφορίες από τα παρακάτω: Η καρδιά https://www.teachengineering.org/lessons/view/cub_heartvalves_lesson01 Άντληση νερού https://www.teachengineering.org/activities/view/cub_pumpit_activity1

Κατασκευές και εργασίες µε ελάχιστου κόστους ή ανακυκλώσιµα υλικά http://users.sch.gr/kontaxis/SEK/1401anakyklosima.htm

9

Ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι

Το σχολείο των ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων https://mycontent.ellak.gr/drasi-scholia-anichta-stin-kinonia/scholio-anikton-ekpedeftikon-poron/ Το παιχνίδι των ανοικτών πόρων http://mycontent.ellak.gr/wp-content/uploads/sites/18/2015/12/The-OER-GameGR-ELLAAK-071215.pptx Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι OER https://www.oercommons.org/ Butcher, N. (2015). A basic quide to open educatinal resources. Ανάκτηση από Unesco: http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002158/215804e.pdf Οδηγός εκπαιδευτικού πακέτου δραστηριοτήτων http://ifigeneia.cti.gr/repository/images/stories/Repository_manual_1.0.pdf Open Street Map – Παρουσιάζω τους πόρους της περιοχής µου https://mycontent.ellak.gr/logout/scholio-openstreetmap/ Τρισδιάστατη εκτύπωση https://mycontent.ellak.gr/drasi-scholia-anichta-stin-kinonia/scholio-trisdiastatis-ektiposis/ Παράδειγµα διεπιστηµονικής / διαθεµατικής προσέγγισης στην εξοικονόµηση νερού από OER (ΑΕΠ - Ανοικτοί εκπαιδευτικοί Πόροι) http://www.oercommons.org/courses/environment-canada-s-let-s-not-take-water-for-granted/view Υλικό για Αειφορία Περιβάλλον και Τουρισµό Πρόγραµµα Erasmus – Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτοµία – Πανεπιστήµιο Κρήτης – Ευγενίδειο http://irresistible-greece.edc.uoc.gr/ kai http://www.irresistible-project.eu Πολιτισµική ∆ιαχείριση, Τοπική Κοινωνία και Βιώσιµη Ανάπτυξη https://repository.kallipos.gr/handle/11419/2394 Think Green – Πράσινη Πύλη Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων - ΕΒΕΑ http://ermis.acci.gr/green/ Χρήσιµα εργαλεία για υιοθέτηση Πρακτικών Πράσινης και Καινοτόµου Επιχειρηµατικότητας (Επαγγελµατικό Επιµελητήριο Αθηνών) http://www.eea.gr/gr/el/content/xrisima-ergaleia-gia-yiothetisi-praktikon-prasinis-kai-kainotomoy-epixeirimatikotitas Προστασία περιβάλλοντος και Απασχόληση http://chrysogelos.gr/files/Prostasia-perivallontos-kai-apasholisi.pdf Πράσινα επαγγέλµατα και Πράσινες δεξιότητες http://www.eoppep.gr/images/SYEP/GREEN_SKILLS_EOPPEP.pdf Green skills and environmental awareness in vocational education and traininghttp://www.cedefop.europa.eu/EN/Files/5524_en.pdf Skills for Green Jobs http://www.ilo.org/skills/projects/WCMS_115959/lang--en/index.htm Skills for green jobs http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/3057 Boosting green business http://bookshop.europa.eu/en/boosting-green-business-pbEA3210489/;pgid=Iq1Ekni0.1lSR0OOK4MycO9B00006OkKlhPs;sid=eP7se4txfujsa9w6X3ty3OlU2j2QK8YSZow=?CatalogCategoryID=h2YKABstrXcAAAEjXJEY4e5L Circular economy Strategy http://ec.europa.eu/environment/circular-economy/index_en.htm Energy Efficiency and its contribution to energy security and the 2030 Framework for climate and energy policy https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/2014_eec_communication_adopted_0.pdf

10

Energy Efficiency http://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency The Impacts of Climate Change on European Employment and Skills in the Short to Medium-Term: Company Case Studies http://apgreenjobs.ilo.org/resources/the-impacts-of-climate-change-on-european-employment-and-skills-in-the-short-to-medium-term-company-case-studies Εξοικονόµηση νερού: http://www.watersave.gr Το νερό για τα παιδιά http://ec.europa.eu/environment/youth/index_en.html Ερευνα ΕΜΠ – Τεχνολογίες εξοικονόµησης νερού http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/pdf/water_saving_1.pdf Περιβαλλοντική διαχείριση στα Ελληνικά νοσοκοµεία http://www.ekdd.gr/ekdda/files/ergasies_esdd/15/12/696.pdf

Προτεινόμενες παιδαγωγικές αναφορές

Μείζον Πρόγραµµα Επιµόρφωσης Μείζον Πρόγραµµα Επιµόρφωσης – Εκπαιδευτικό Υλικό http://www.epimorfosi.edu.gr/ Μείζον πρόγραµµα επιµόρφωσης – Αξιοποίηση των τεχνών στην εκπαίδευση http://www.epimorfosi.edu.gr/images/stories/ebook-epimorfotes/texnes/9.TEXNES.pdf Μείζον Πρόγραµµα Επιµόρφωσης – Πολιτιστικά Προγράµµατα http://www.epimorfosi.edu.gr/images/stories/ebook-epimorfotes/tomos_e/kefalaia_politistikon_a_b.pdf

Υλικό για Τεχνολογία Γυµνασίου και Ερευνητικές Εργασίες Είναι χρήσιµο να γνωρίζουµε τον τρόπο διδασκαλίας της Τεχνολογίας Γυµνασίου, δηλαδή τις γνώσεις και τις εµπειρίες των µαθητών της Α΄ ΕΠΑΛ αλλά και να πάρουµε ιδέες από τα διάφορα παραδείγµατα και εµπειρίες από τη διεξαγωγή ανάλογου µαθήµατος. Επίσης είναι χρήσιµο να γνωρίζουµε διαθέσιµο υλικό για τις Ερευνητικές Εργασίες Βιβλίο εκπαιδευτικού «Η Καινοτοµία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο» Οδηγός µε παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές, διαδικασία αξιολόγησης, παρουσίαση παραδειγµάτων ερευνητικών έργων και άλλο επιµορφωτικό υλικό από την ιστοσελίδα του ΥΠ∆ΒΜΘ "Ψηφιακό σχολείο". Υλικό για την Τεχνολογία Γυµνασίου http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/texnologia.htm Υλικό για τις Ερευνητικές Εργασίες και ανάλογα µαθήµατα τα οποία διδάχθηκαν στα ΕΠΑΛ http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/ataxi/STOIXEIATEXNOLOGIAS.htm

Διεθνείς παιδαγωγικές αναφορές και προβληματισμοί

Learning without limits – University of Cambridge http://learningwithoutlimits.educ.cam.ac.uk/ New learning http://newlearningonline.com/ European Commision. (2013). Reducing early school leaving: Key messages and policy support

. Ανάκτηση january 27, 2016, από http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-

framework/doc/esl-group-report_en.pdf

Collaboration for inclusive education https://www.liu.se/uv/lararrummet/venue/inkluderande-samarbete-i-och-utanfor-klassrummet?l=en http://www.sd71.bc.ca/resources/plc/10%20RESOURCES%20Tchr%20Collaboration/collaboration.pdf http://www.pedocs.de/volltexte/2013/7995/pdf/cepsj_2013_2_Bouillet_Some_Aspects_of_Collaboration_in_Inclusive_Education.pdf