Ходоодны хорт хавдар

Агуулга

• Ходоодны хорт хавдрын тухай ойлголт• Шалтгаан• Эмнэлзүйн шинж тэмдэг• Оношлогоо • Эмчилгээ• Өвчлөл нас баралт• Урьдчилан сэргийлэлт• Эрт үеийн илрүүлэлт

Ходоодны хорт хавдар

• Ходоодны эд ба эсийн гаралтай эсийн зохицуулалтгүй хэт ургалтыг ходоодны өмөн гэнэ.

Шалтгаан1. Гадаад:• Хоол хүнс• Давс хэт их хэрэглэх• Хүнсний бүтээгдэхүүнийг хадгалах• Архи, дарс, пиво, виски2. Дотоод:• Хатингаршилт архаг үрэвсэл(73.5-85%)• Ходоодны аденоматоз(30-40%)• Ходоодны шарх(3-15%)• Менетрийн өвчин(6-8%)• Пернициоз цус багадалт(16%)• Ходоод тайруусны дараах архаг үрэвсэл

Хооллолт

• Хоол хүнсний нитрат нитритүүд удаан хугацаагаар ходоодны салстад нөлөөлж хорт хавдар үүсгэдэг бодис болж улмаар пестицитээр бохирлогдсон байцаа, лууван, өргөси хэмх, сонгинд их байдаг. Хүнсний ногоон дахь нитрат, нитритийн концентраци нь яаж бордсон, ямар аргаар ургуулж хадгалсан зэргээс шалтгаална.

• Давс хэт их хэрэглэх: их давстай хоол нь ходоодны салс бүрхэвчийн эсийн хэт ургалтыг бий болгох, ходоодны салст бүрхэвчийн хоригийг эвдэлснээр канцероген бодисуудыг ходоодны салстад нөлөөлөх нөлөөллийг ихэсгэж улмаар гэдэсний төст хувирал үүсгэдэг.

• Хүнсний бүтээгдэхүүнийг даршлах, борцлох, утах аргаар хадгалахад нян болон мөөгөнцөр нитразамид, нитрозамид зэрэг канцероген бодисын хуримтлалыг ихэсгэдэг.

• Архи дарс пиво виски бусад согтууруулах ундаанд нитрозамин бүхий ходоодны канцероген агуулагддаг. 7 хоногт 550мл дарс уудаг хүн өвчлөх магадлал 5-7 дахин их байдаг байна.

Эмнэлзүйн шинж тэмдэг• Ходоодны бага шинж(ходоодны хавдрын эрт үед илрэх

шинж)1. Бие сулрах, идэвхгүй болох, амархан ядрах2. Шалтгаангүй турах, эцэх3. Сэтгэл гутрал, ганцаардмал, орчиндоо сонирхолгүй болох4. Хоолны дуршил буурах5. Ходоодны дискомфорт (Ходоод зайгүй мэт санагдах,

цанхайх, хоолны шингэц муудах)6. Арьс салст цонхийх, цус багадахЭдгээр нь өмөнгийн хэсэг газрын шинжүүд илрэхээс өмнө

гардаг онцлогтой.

Хавдар ходоодны аль хэсэгт байрласан, хэмжээ зэргээс шалтгаалан эмнэлзүйн шинж янз бүр байна.

• Ходоодны их биеийн өмөн

• Ходоодны амсрын өмөн

• Ходоодны ёроолын өмөн

• Нугалуурын өмөн

Онцгой шинжүүд

• КРУКЕНБЕРГИЙН үсэрхийлэл- өндгөвчинд үсэрхийлэл өгсөн

• ВИРХОВИЙН үсэрхийлэл- зүүн талын эгэмний дээд булчирхайд тархсан

• ЭГЧ ДҮҮС ЖОЗЕФИЙН үсэрхийлэл- тунгалагийн эсрэг урсгалаар хүйсэнд үсэрхийлсэн

• ШНИЦЛЕРИЙН МЕТАСТАЗ- хэвлийн гялтанд үсэрхийлсэн

Ангилал, хэлбэр• Эрт үеийн өмөнг Японы дурангын

ангиллаар 3 тип болгодог.1. Салстаас төвийсөн2. Хавтгай тав маягийнa) Бага зэрэг товойсонb) Хавтгай хэлбэрийнc) Бага зэрэг хонхойсон3. Шарх шиг хонхойсон хэлбэр

Ходоодны өмөнг ургалтын хэлбэрээр нь 3 ангилна

1. Экзофитa. Тав хэлбэрийнb. Ургацаг буюу мөөг хэлбэрийнc. Таваг хэлбэрийнd. Хавтгай хэлбэрийн2. Эндофит e. Шархлаат-нэвчдэст хэлбэрf. Тархмал-нэвчдэст хэлбэр3. Холимог хэлбэр

Боррманы ангилал1-р тип – Мөөг төст буюу

ургацаг төст хэлбэр2-р тип – тодорхой

хүрээтэй шархалсан хэлбэр

3-р тип – нэвчиж шархалсан хэлбэр

4-р тип – түгэж шархалсан хэлбэр

5-р тип – ангилагдаагүй хавдар

P. Lauren-ы ангилал

1. Гэдэсний төст хэлбэр• Ходоодны хатингаршсан үрэвслийн суурийн

дээр үүснэ• Хоол тэжээлийн онцлог, гадаад орчны

хүчин зүйлээс хамаарна• Өвчлөл ихтэй газрын настай хүмүүст элбэг

тохиолдоно• Өмөн голчлон ходоодны амсар, нугалуур

хэсэгт байрлана

2. Нэвчмэл хэлбэрийн ходоодны өмөн: Булчирхайлаг бүтэцээ алдсан байна.

• Нэвчиж ургасан, шархалж задарсан өмөн

• Ихэвчлэн залуу насны хүмүүст тохиолдоно

• Эрэгтэйчүүд эмэгтэйчүүдэд адил тохиолдоно.

• Удамшина

Оношлогоо

1. Асуумж2. Бодит үзлэг3. Фиброгастроскопи

4. Рентгенографи, рентгеноскопи• Хавдрын сүүдэр• Ходоодны салстын зураглал, тэгш бүрэн

бүтэн байдал хавдартай хэсэгт алдагдсан• Ходоодны хэлбэр алдагдах-Дэгээ буюу

элсэн цаг хэлбэртэй болох, ходоод жижгэрэх, нүх нь нарийсах

• Хавдартай хэсэгт ходоодны хөдөлгөөн алдагдаж- хавдар ходоодноос булчинт давхаргад нэвчсэнээс ходоодны хана хөшинг болох

Ходоодны гарах хэсгийн хожуу үеийн хорт хавдар

5. Тооцоолуурт томографи

• PET скан дахь ходоодны хожуу хорт хавдар

6. Цусны ерөнхий шинжилгээ (СОЭ ихсэх)

7. Биохимийн шинжилгээ 8. Чанд авиа 9. Цээжний рентген шинжилгээ

Ялган оношлогоо

1. Ходоодны шархлаа2. Ходоодны хоргүй хавдар3. Ходоодны архаг үрэвсэл4. Архаг хорт цус багадалт5. Улаан хоолойн өмөн6. Ходоодны сүрьеэ

Эмчилгээ

• Туяа эмчилгээ• Хими эмчилгээ• Хөнгөвчлөх эмчилгээ• Төгс эмчилгээнд мэс засал

Мэс засал эмчилгээ

1. Төгс эмчилгээ • Гастроэктомий- Ходоодыг бүтнээр нь авах• Амсрын 2/3-ыг тайрах буюу proximal subtotal

gastroectomy• Гарах хэсгийн 2/3-г тайрах буюу distal subtotal

gastroectomy• Дотрын дурангаар ходоодны салст бүрхүүлийг

тайрах мэс засал, дурангаар ходоод тайрах мэс засал, хэвлийн хөндийд зүсэлт хийж ходоод тайрч авах мэс засал гэх мэт.

ходоодны хорт хавдрын эмчилгээнүүд

мэс засал /эрт үеийн хорт хавдар/

ходоодны доод ½-г хамарсан захын байрлалтай хавдар /субтотал гастроэктомия /

ходоодны ёроол, нугалуур болон эх бие хэсгийг хамарсан төвийн байрлалтай хавдар /тотал гастроэктомия/

мэс заслын эмчилгээ

Эмчилгээ:Мэс засал :субтотал гастроэктомия

• ходоодны хавдрын стандарт мэс засал

эрхтэн тайрах1. ходоодны 75%2. 12 хуруу гэдэснээс 2 см3. их болон бага сэмж4. ходоодны баруун зүүн

артерийн залгах5. ходоод нарийн гэдэсийг

холбох- бильрот 2

Эмчилгээ:Мэс засал :мэс заслын стандарт нээлт Ру-гийн аргаар хагалгааг хийнэ

ходоодны хавдрыг дурангийн хагалгаагаар тайрах

шалгуур 1. Хавдар < 2см 2. Тунгалгийн зангилаанд үсэрхийлээгүй3. Хавдар нь салст давхрага хамарсан

Nodes metastasis is < 1%: тунгалгийн үсэрхийлэл <1% бол

4. No mucosal ulceration салст шархлаагүй5. No lymphatic invasions лимфийг хамраагүй6. <3cm tumor хавдар < 3 см

Ходоодны хавдын эмчилгээ

• дурангийн эмчилгээ– салстыг дурангаар авах– тайрч авах

• мэс засал • олон төрлийн эмчилгээ

– нео-адивант– адивант

• хөнгөвчлөх эмчилгээ

Дурангаар салстад хийх мэс засал

• салстын өвчин– үсэхрийлэл бага - зэргийн эрсдэлтэй

• олон төрлийн аргачлалтай

• эд авах

2. Төгс бус эмчилгээ• Хөнгөвчлөх хагалгаа• Хими эмчилгээ(5-фторурацил,

Паклитаксол, Доксорубицин, Цисплатин, Доцетаксол, Эпирубицин, Оксалиплатин, Этопизид)

- Неоадъювант - Адъювант• Туяа эмчилгээ(30-40 Грей)

Туяа эмчилгээ

• Мэс заслын дараа дахин сэдрэхээс сэргийлж туяа эмчилгээ хийдэг бөгөөд үүнээс гадна хавдрын улмаас цус алдах юм уу яс хугарах мөн өвдөлт илрэх үед зовиурыг намдаах зорилгоор хийдэг.

• Хамгийн өргөн хэрэглэдэг аргад 5FU, doxorubicin, mitomycin-с орно.

Хими эмчилгээ

• Дахин сэдрэх магадлалыг бууруулахын тулд хамгаалах эмчилгээг хийдэг бөгөөд, мэс засал хийх боломжгүй тохиолдолд зовиурыг багасгаж, амьдрах хугацааг уртасгах зорилгоор энэхүү эмчилгээг хийдэг.

• Мэс засал эмчилгээтэй хавсран хийх нь илүү үр дүнтэй юм.

Тавилан

• Төгс мэс заслын дараах 5 жилийн эмчилгээний үр дүн:

2-р үе шатанд 30-50% 3-р үе шатанд 10-25%

Өвчлөл нас баралт

• Дэлхий дахинд ходоодны хавдрын өвчлөл 3-р байранд ордог ба жил тутам 1 сая хүн шинээр өвдөж байна.

• 50-60 насны хүмүүс өвддөг бөгөөд эрэгтэйчүүд эмэгтэйчүүдээс 2 дахин илүү өвчилдөг.

Урьдчилан сэргийлэлт• Эрсдэлийг бууруулах замаар ходоодны хавдраас

сэргийлж болно.• Хоололт: хоол хүнсэндээ аль болох жимс, хүнсний

ногоо түлхүү хэрэглэж давсалж, даршилсан, лаазалсан бүтээгдэхүүнээс аль болох татгалзах

• Хорт зуршил: архи тамхийг огт хэрэглэхгүй байх, хэрэв та тамхи татдаг бол нэн даруй тамхинаас гарах

• Эрүүл мэнд: хэрэв та хеликобактерийн халдвар авсан эсвэл удаан хугацаанд ходоод гэдэсний сөргөөт өвчтэй бол тогтмол эмчийн хяналтанд байх хэрэгтэй.

Эрт илрүүлэлт• Эрт илрүүлэлт гэдэг нь: эрт илрүүлсэн өмөнг

лабораторийн болон багаж , нарийн шинжилгээний аргуудаар улам нарийсган шинжилж эс эдийн шинжилгээгээр батлахыг хэлнэ.Эрдэмтэн судлаачид хавдар өвчнийг эрт илрүүлэхэд чиглэгдсэн янз бүрийн арга боловсруулан , практикт нэвтрүүлсээр байна.Ялангуяа үр дүнтэй илрүүлэх үзлэг шинжилгээ Screening-нд ихээхэн ач холбогдол өгсөөр байна.

• Скринингийн арга:Хорт хавдраар өвчилж болзошгүй өртөмтгий бүлэг хүмүүсийн дунд хамгийн олон хүнийг хамарч болох, хямд өртөгтэй, хүнд дарамт учруулдаггүй сорил багаж аппаратын тусламжтайгаар шинжилгээ үзлэгийг зохион байгуулалтайгаар тогтмол хийж өмөнг эрт илрүүлж оношлож эмчлэх аргыг хэлнэ.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа