Эрээн хотод байгаа 200 иргэнээ өнөөдөр авчирна

Зөвхөн хөрөнгөтэй байх нь шууд үр өгөөжөө өгөхгүй. Хэрэглэгчдийн сэтгэлд нийцсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд анхаарах нь хамгийн чухал.

#20 $42.3 тэрбумМа Хуатэн, Tencent-ийн захирал, Хятадын бизнес магнат

7

Энэ дугаарт

2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) ^1000, 24 НҮҮР

УЛС ТӨР ZGM DAILY

Н.Номтойбаяр: Тодорхой хугацаанд улс төрөөс завсарлага авах шаардлага үүсэж байна

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

2

20-21

ЗГМ: СЭДЭВ

Цонхны гадна орхигдсон бодлого ба хүүхдийн хавдар

4

ЗГМ: ЗОЧИН

14

Дэлхийн чансааг тэргүүлж буй шилдэг арван тамирчны дөрөв нь Монголынх

~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

9

Угаар мэдрэгчийн зайг салгаснаас угаартжээ

Б.Батчимэг: Дэлхийд алдартай уран бүтээлч болохыг хүсдэг

Зэсийн ханш мөддөө сэргэхгүй нь

6

0 1 3 0 0

Өнөөдөр Маргааш

-15°C -15°C

-23°C -26°C

Дэлхийн хоёр дахь том эдийн засаг хүндхэн сорилттой тулгарсан нь түүхий эдийн ойрын эерэг төлөвийг үгүйсгэж, хөрөнгө оруулалт хумигдах, зэсийн шинэ төслүүд царцах төвөгтэй байдал үүсгэлээ.

Угаар мэдрэгч тарааж өгсөн ч хэрхэн яаж ажиллуулахыг тайлбарлаж өгөөгүй гэв.

© occupy.com

17

2752.61 396.68 43.69 2.31

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

640.001.54%

АЛТ

1,585.50 0.60%

ЮАНЬ ВОНЗЭС

5,641.001.09%

НЕФТЬ

62.860.65%

ХУРАЛДАЙ БОНД

114.74

САМУРАЙ БОНД

103.19

ЧИНГИС БОНД

104.92

ГЭРЭГЭ БОНД

102.38

Төв банкны ёроолдоо хүрээд байсан гадаад валютын албан нөөц 2016 оноос хойш дөр вөн

тэрбум ам.долларт хүрсэн. Гэвч үндэсний мөнгөн тэмдэгт болох манай улсын төгрөгийн ханш тэртээгээс өдий хүртэл эрчтэй суларсаар. Мөнгөний бодлого тодорхойлогчид он гарснаас хойш дотоодын

валютын зах зээлд валютын дуудлага худалдаагаар 249.4 сая ам.доллар нийлүүлсэн ч төгрөг сэхэл авахгүй байна. Зах зээл дээрх ам.доллар болгоныг төв банк хамж авсны үр дүнд дээрх нөөц бүрдсэн. Мөн алтны тушаалт нэмэгдсэнээр одоогийн онцлох үзүүлэлт бий болсон билээ. ОУВС-гийн үүрэг даалгаврын нэг нь албан нөөцөө нэмэгдүүлэх байсан. Үүнийг төв банк ягштал биелүүлсэн. Гэвч ам.долларын ханш өсөх

тусам импортын хэрэглээтэй, үйлдвэрлэгч бус орны зовлонг иргэд илүүтэй мэдэрч байна. Өрхийн мөнгөн орлогыг ам.долларт шилжүүлэхэд хоёр дахин багасаж, төгрөгийн ханшийн уналтыг биеэр амсах болов. Тодруулбал, нэг сая төгрөгийн цалин өнөөдөр 363.6 ам.доллартай тэнцэж, иргэдийн худалдах авах чадвар тэр хэрээр доройтжээ.

ОУВС-гийн Өргөтгөсөн сан-хүүжилтийн хөтөлбөр ирэх тав-

дугаар сард дуусгавар болно. Үндсэндээ хоёр сар гаруй хугацаа үлдсэн байна. 2017 оны тавдугаар сард эхлүүлсэн энэхүү хөтөлбөрийн үр дүнг өнөөдөр хэмжих цаг. Хөтөлбөр хэрэгжсэн энэ хугацаанд гадаад өр төлбөр дорвитой буур сан-гүй, ам.долларын ханш өсөж, төгрөгийн ханш сулрах тусам инфляцын эрсдэл нэмэгдсэн байна.

8

Ядарсан иргэдийг торгож, ялзарсан улстөрчдийг

тэтгэсэн ОУВС

Б.Мөнх-Эрдэнэ, ЗГМ сонин

1980-аад он Латин Америкийн орнуудад “алдагдсан 10 жил” хэмээн нэрлэгдэж, Африкийн орнуудын хувьд нөхцөл байдал бүр дор байсан тул ОУВС-гийн хэрэгцээ шаардлага өндөр байлаа. Гэвч ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдсан ихэнх орны иргэдийнх нь амьжиргаа улам дордож, үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханш нь суларч байв.

зогсоосон байна. Мөн Delta airlines компани ирэх сарын 6-наас тавдугаар сар хүртэл тус улсын чиглэлийн нислэгээ хоёр дахин бууруулахаар боллоо. ОХУ, Казахстан зэрэг БНХАУ-тай хиллэдэг орнууд газрын хилээ хаасан байна. Тэр ч байтугай ОХУ-ын Тува улсын тэргүүн Шолбан Кара-Оол Монголд суралцаж байгаа тува оюутнуудыг эх оронд нь яаралтай эргүүлэн авчрах тушаал гаргасан байна.

Харин манайх нэг ч тохиолдол бүртгэгдээгүй гэсэн шалтгаанаар холбогдох албаныхан зөвхөн өөрсдийгөө өмгөөлж, хамгаалсан мэдэгдэл хийхэд хамаг цагаа зарцуулж байна.

Монгол Улс БНХАУ-тай 4000 гаруй км газраар хиллэдэг. Энэ нь манай улыг уг вирусийн халдвар тархах эрсдэлд оруулж буй. Харин манай энэ эрсдэлээс ОХУ зэрэг улс орнууд хүртэл

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)

УЛС ТӨР

Т.Дөлгөөн, ЗГМ сонин

Ийм эрсдэлтэй нөхцөлд, ийм дүлэгнэсэн аргаар цар тахлыг сөрж байгаа учраас монголчууд бид айж байна

Онцгой дэглэмээ дорвитой тогтоож чадаагүй Ө.Энхтүвшин сайд хариуцлага хүлээж чадах уу

Коронавирус зөвхөн БНХАУ-ын дотоод хямрал биш боллоо. Өчигдрийн байдлаар халдвар авсан хүний

тоо 7711 болсон бол 170 хүн нас баржээ. Ердөө нэг өдрийн дотор БНХАУ-ын Хубэй мужид 37 хүн нас барсан нь айдас төрүүлж байна. Хятадын хэмжээнд 57 сая хүн хөл хорионд оров. Хамгийн ноцтой нь уг вирусийн нууц үе дуусч байгаа бөгөөд халдвар авснаа мэдэхгүй маш олон хүн бусдадаа уг вирусийн халдварыг тараасаар явааг Хятадын эрх баригчид сэрэмжлүүлсэн.

Тиймээс улс орнууд өөр өөрийн аргаар коронавирустэй тэмцэж байна. Тухайлбал Их Британийн агаарын тээврийн British airways компани Лондоноос Бээжин, Шанхай чиглэлийн нислэгээ

болгоомжлон оюутнуудаа яаралтай татаж байхад бид юу хийж сууна вэ. Онцгой комиссын тэргүүн Ө.Энхтүвшин “0-5 хүртэл насны хүүхэдтэй хүмүүстээ тав хоногийн цалинтай чөлөө өгөөрэй” гэж гуйж л сууна. Мэдээж төрийн байгууллагуудад үүнийгээ үүрэг б о л г о с о н . Коронавирустэй т э м ц э ж б у й Монгол арга ийм л байна. Цар тахлын дэгдэлт Монголын онцгой асуудал эрхэлсэн агентлаг, түүний тэргүүн Ө . Э н х т ү в ш и н д дүн тавилаа. Өчигдөр Онцгой комисс хуралдаж, цагаан сарын барилдааныг цуцлах шийдвэр гаргасан. Гэхдээ энэ хуралд

Орон нутгийн сонгуулийн ирцэд босго тогтоохгүй

УИХ-ын чуулганаар Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ-ын сонгуулийн тухай хуулийг батлав. Эцсийн хэлэлцүүлгийн үеэр санал хураалт дуусах цаг, ирцтэй холбоотой асуудал, нэр дэвшигчийн ажил албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөх хугацаатай холбоотой заалтуудыг тодорхой болгосон юм.

Тодруулбал, орон нутгийн сонгуульд нэр дэвших төрийн албан хаагч нь санал хураалтаас хоёр сарын өмнө ажлаа өгөх ёстой болж байна. Мөн санал хураалт дуусах цагийг оройн 20.00 цаг болгож, ирцэнд 50 хувиас дээш байх гэсэн босго тавихгүй байхаар зохицуулж байна. Ийнхүү сонгуулийн ирцэд босго тавиагүй нь сүүлийн дөрвөн удаагийн орон нутгийн сонгууль ирцэндээ хүрээгүйтэй холбон тайлбарлав.

Хуулийн төслийн Ажлын хэсгийн ахлагч Х.Нямбаатар “2008 онд нийслэлд явагдсан орон нутгийн сонгууль ирцэндээ хүрээгүйгээс санал хураалт дахин явуулахад хүрч, энэ арга хэмжээнд гурван тэрбум төгрөг зарцуулсан” гэдгийг тодотгон хэлэв.

Н.Номтойбаяр: Тодорхой хугацаанд улс төрөөс завсарлага авах шаардлага үүсэж байна

УИХ-ын гишүүд хоёр нүүртэй гэдгээ өчигдөр баталлаа. Н.Номтойбаяр гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эсэх асуудлаар нууцаар санал авахад олонх нь түүнийг явуулахыг дэмжсэн. Харин дэмжсэн саналыг нь баталгаажуулах тогтоолыг илээр батлах болоход эсрэг кноп дарж “нохойтов”. УИХ-ын чуулганы тухай хуулиар санал хураалтын дүнг тогтоолоор баталдаг. Харин тогтоол нь бүдэрчихсэн түдгэлзүүлэх санал хүчинтэй юу, үгүй юу гэдэг дээр УИХ-ын удирдлага ч тайлбар өгч чадсангүй. Улмаар МАН энэ асуудлыг бүлгээрээ дахин авч хэлэлцэхээр болсон юм.

Энэ процессын дараа Н.Номтойбаяр чуулганы танхимаас гарч ирэн, өөрийн хүсэлтээр УИХ-ын гишүүнээс

Б.Энхжаргал, ЗГМ сонин“Би ямарваа нэгэн шахалтад ороогүй. Одоо надад шахалт ирэх үндэслэл ч байхгүй. Намын хамгаалалтгүй, сул гишүүн болсон. Тиймээс би өөрөө өргөдлөө өгч байж олон нийтийн бухимдал, миний эсрэг зохион байгуулалттай явуулж буй олон асуудлын учрыг тайлна” гэж тэрбээр мэдэгдэхдээ улс төрөөс бүр мөсөн яваагүй, түр хугацаагаар чөлөө авч байна гэдгээ тодотгосон юм.

эрхэм сайд Ө.Энхтүвшин өөрөө ч оролцсонгүй. Сураг сонсох нь ээ гадагшаа явсан бололтой. Дэлхий нийтээрээ коронавирусээс сэрэмжилж, онцгой дэглэмээр

ажиллаж байхад Ш а д а р с а й д Ө . Э н х т ү в ш и н д үүнээс чухал ямар ажил гарсан нь одоохондоо тодорхойгүй.

“ Х э в л э л ү ү д с е н с а а ц л а х хэрэггүй. Тайван бай" гэж ЭМЯ-ны удирдлагууд загнаж суух зуур манай эмнэлгүүд өвчтөнөө дийлэхээ болив. Улирлын томуу юу,

өнөөх айхтар вирус нь уу гэдгээ хэлж мэдэхгүй дүлэгнэж, эмийн сангуудад 90-ээд оны үеийн талх, махных шиг дугаар үүсэх нь. Амны

хаалт дамладаг сүлжээ хүртэл бий болов.

Сургууль, цэцэрлэгийг карантилсан, хөл хорио тогтоосон, цагаан сарын бөхийн барилдааныг цуцалсан авч энэ нь урьдчилан сэргийлэх хангалттай арга хэмжээ биш. Засгийн газрын иймэрхүү зөөлөн менежмент харин одоо айдсаар солигдчихоод байна. Коронавирусээс сэрэмжлэх бодлого алга, дэс дараатай алхам алга. Ийм эрсдэлтэй нөхцөлд, ийм дүлэгнэсэн аргаар цар тахлыг сөрж байгаа учраас монголчууд бид айж байна. Мэдээж вирусийг Шадар сайд Ө.Энхтүвшин тараагаагүй. Гэхдээ онцгой дэглэмээ дорвитой тогтоож, коронавирусийн халдвараас сэргийлж чадахгүй бол хожмоо гарах ноцтой үр дагаврын хариуцлагыг түүнээс л нэхэх болно.

ПАРЛАМЕНТ

Улирлын томуу юу, өнөөх айхтар вирус нь уу гэдгээ хэлж мэдэхгүй дүлэгнэж, эмийн сангуудад 90-ээд оны үеийн талх, махных шиг дугаар үүсэх нь.

чөлөөлөгдөх өргөдлөө өгөхөө зарлав.

Тэрбээр “Намайг УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээрээ түрий барьж, хууль, хяналтын байгууллагын үйл ажиллагаанд саад болж байна гэсэн ойлголтыг нийгэмд зохион байгуулалтайгаар хүргэж байна. Тэгэхээр би өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдөх өргөдлөө өгье гэдгээ мэдэгдсэн. Мөн үүнийгээ хэвлэлийнхэнд мэдэгдэж байна. УИХ-ын тухай хуулийн 6.6.3-ын дагуу би УИХ-ын гишүүнээс өөрийнхөө хүсэлтээр чөлөөлөгдөх хүсэлтээ УИХ-ын даргад өгнө” гэсэн юм.

Ийнхүү мэдэгдсэний дараа тэрбээр чөлөөлөгдөх өргөдлөө УИХ-ын даргад хүргүүлсэн байна. Улмаар УИХ-ын чуулган оролцсон гишүүдийн 83.3 хувь нь түүнийг гишүүнээс түдгэлзүүлэх тогтоолыг дэмжсэнээр Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүллээ. Энэ тохиолдолд УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр хуулийн байгууллагаар шалгагдаад гэм буруугүй нь тогтоогдвол эргэн УИХ-ын гишүүнээр ажиллах боломжтой юм. Гэрэл зургийг С.Батсайхан

УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаярын өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдөх өргөдлийг Байнгын хороо хүлээн авлаа

тосны ач тусын талаар “Шар тос нь арьсанд тэжээл ѳгч, чийгшүүлэх үйлчилгээтэй. Мөн байгалийн антиоксидант болон CLA, омега 3.9 болон витамин A, D, E, K- гаар баялаг учир хүний биед маш сайн шингэдгээрээ давуу талтай. Дээр нь эфирийн тос нэмснээр байгалийн ургамлын үнэр оруулахаас гадна бүтээгдэхүүний хадгалалтыг уртас-гах, бактерийн эсрэг давхар үйлчилгээ-тэй болгодог. Хүний арьсанд ямар нэгэн харшил өгөхгүй” гэж тайлбарлалаа.

Дээрх хүрээ лэн-гээс гаргасан олон төрлийн саванд өнгө хувиргагч будаг ороогүй, химийн бодисоор хийсэн үнэр б а й х г ү й . А н х и л а м үнэрийг нь мод, ур гам-

лын эфирийн тос ашиглан гаргас-наараа онцлогтой юм байна. Саванг 3500 төгрөгийн үнэтэй худалдаалж байгаа бөгөөд хүргэлт хийж эхэлсэн байна. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 03 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)НИЙГМИЙН СОНИН

Шар тостой саванг ₮3500-гаар худалдана

Коронавирусийн улмаас улс даяар өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлаад буй. Ингэхдээ иргэдийг хувийн ариун цэв-рээ сайтар сахиж, өрөө тасал гааны ариутгалд спирт ашиглах хэрэгтэй хэмээн зөвлөсөн. Тиймээс цэнхэр спирт олдохоо больсон. Эмийн сангуудаар явбал үүдэндээ “маск, гар ариутгагч, цэнхэр спирт дууссан” гэж бичиг хардаг болоод хэд хоног өнгөрөв. Гэтэл ХӨСҮТ-

ийн эмч өрөө тасалгаанд спиртээр ариутгал хийх-гүй байхыг сануулахын зэрэгцээ спирттэй даа-вуугаар хаалганы бариу л ороохгүй байхыг сануулах болсон. Харин иргэд үүнд төөрөлдөж “Тоглоомтой юм бэ, сэтгэхүйгээр наадчих юм. Яг алинд нь итгэх ёстой вэ” хэмээн сошиал орчинд бухимдлаа илэрхийлж байна. Ингэхэд яг аль мэдээлэлд нь итгэх ёстой юм бол. █

ШУА-ийн Биологийн хүрээлэнгийн Микробын нийлэгжлийн лаборатори сүүлний тостой, шар тостой гэх мэт таван төрлийн саван үйлдвэрлэсэн тухай мэдээ олны анхаарлыг татаж байна.

Энэ талаар тус хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан П.Сайнбилэг ярихдаа “Химийн бодисын агууламж өндөртэй савангаас харшилдаг хүн олон. Харин органик саван хэрэглэснээр химийн найрлагатай савангаас үүдэлтэй арьсыг цочроох, хуурайшуулах асуудлыг шийдэх боломжтой. Органик бус савангийн найрлагад парабен, фталат, нефьтээс гаралтай химийн бүтээгдэхүүн, нийлэг ѳнгѳ, үнэр оруулагч бодис ордог. Эдгээр нь хүний биед харшил үүсгэх, батгаших, хуурайших, загатнах зэрэг таагүй нѳхцөлийг бүрдүүлж байна” гэв. Харин шар

Б.Чинбат, Ц.Сарнай нарт зориулсан хандивын

тоглолтын шинэ тов гарлаа

Эмч нар иргэдийн сэтгэхүйгээр “наадав”

Коронавирусийн улмаас орон даяар олон нийтийг хамар сан арга хэмжээг цуцлах шийдвэр гарсан. Тиймээс уг шийд вэрийн дагуу хөгжмийн зохиолч Б.Чинбат, Ц.Сарнай нарт зориулсан хандивын тоглолт ч мөн хойшилжээ. Тодруулбал “Никитон ба түүний нөхөд” тоглолт гурав-

дугаар сарын 14-нд “Улаан-баатар палас”-т, харин мэр гэжлийн урлагийн бай-гуул лагуу дын “Арав”-т тог-лолт гурав дугаар сарын 21-нд болох тов гарлаа. Тог лол тын тасалбар шинээр гар гахгүй бөгөөд одоогийнх нь хүчин төгөлдөр үйлчлэхийг зохион байгуулагчид онцлов. █

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) ЗГМ: СЭДЭВ

Уг нь хүүхдийн хавдрыг эрт оношлуулж чадвал бүрэн эдгэрдэг сайн талтай аж. Гэхдээ хүүхдийн хавдрын шалтгаан тодорхойгүй байдаг учраас урьдчилан сэргийлэх боломж хязгаарлагдмал гэдгийг эмч нар хэлж байна.

“Ээж ээ, би удахгүй эдгэрээд эмнэлгээс гарна, тийм ээ” хэмээн жижигхэн гараараа халзан толгойгоо илж буй хүү бол хавдартай тэмцэгч Э. Тэрбээр цусны хорт хавдрын улмаас байсхийгээд л эмнэлэгт хэвтдэг болоод уджээ. Э хамраасаа цус гоожихоос хамгийн их айдаг. Эмчилгээ хийлгэсний дараа хэсэгтээ өвчнөө мартах нь бий. Түүнийг айлгадаг цус хэсэгтээ үзэгдэхгүй болохоор сэтгэл санаа ч тайван байдаг гэж асран халамжлагч нь нэгэнтээ хэлж байсан. Түүн шиг цөөнгүй хүүхэд энэ өвчинтэй нүүр тулж буй. Жирийн нэг хатгаа өвчнийг бодвол хавдар удаан хугацааны эмчилгээ шаарддаг өвчин. Бас сэтгэл санааны байдал, тэсвэр тэвчээр, өрх гэрийн эдийн засгийн боломж гээд хавдрыг давж гарахад олон хүчин зүйл нөлөөлнө. Хүүхэд багаар бодоход гурван сар эмнэлэгт хэвтэх тохиолдол гарна. Энэ хугацаанд ээж ажлаа орхихоос өөр аргагүйд хүрдэг. Заримдаа найман сар ажил хийж чадахгүй байх тохиолдол ч гарах нь бий. Гэтэл өвчтэй зовлонтой үед ганц хүний цалингаар амьдарна гэдэг амаргүй. Хүүхэд л эдгэрч байвал болоо доо гэсэн ууч сэтгэлээр ханддаг ч заримдаа өөрийн эрхгүй бухимдах үе гардаг тухай нэгэн ээж ярьж суусансан. Удаан

Цонхны гадна орхигдсон бодлого ба хүүхдийн хавдар

Манай улсын хэмжээнд жилд хүүхдийн хорт хавдрын өвчлөлийн 100 орчим тохиолдол бүртгэгддэг байна

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

ЦУСНЫ ХАВДАРТАЙ НЭГ ХҮҮХДЭД ТӨРӨӨС САРД ХАЛАМЖИЙН МӨНГӨ ГЭЖ 240 МЯНГАН ТӨГРӨГ ӨГДӨГ Ч ЭНЭ НЬ ЮУНД Ч ХҮРЭЛЦДЭГГҮЙ.

хугацаанд эмчилгээ хийлгээд эмнэлгийн хараат амьдардаг болсноор гэр бүл салах үзэгдэл ч гардаг байна. Зарим эрчүүд шантрахдаа хүүхдээ ээжид нь даатган хаяад явах ч тохиолдол гардаг тухай эмч нар хэлж байв. Хавдар хэмээх аюулт өвчин зарим хэсгийг нь ийн сөхрүүлж буй.

Манай улсын хэмжээнд жилд хүүхдийн хорт хавдрын

өвчлөлийн 100 орчим тохиолдол бүртгэгддэг байна. Статистик сөхвөл улсын хэмжээнд 2014 онд 556 хүүхэд хавдартай байсан бол 2018 онд 702 болж нэмэгджээ. Хүүхдийн хавдрын тохиолдол жил ирэх тусам нэмэгдэх хандлагатай байгаа учраас одооноос анхаарал хандуулах хэрэгтэй гэдгийг эмч нар онцлов.

Уг нь хүүхдийн хавдрыг эрт оношлуулж чадвал бүрэн эдгэрдэг сайн талтай. Гэхдээ хүүхдийн хавдрын шалтгаан тодорхойгүй байдаг учраас урьдчилан сэргийлэх боломж хязгаарлагдмал гэдгийг эмч нар хэлж байна. Монгол

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Г.Баярсайхан

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Хэдийгээр хүүхдүүдийн хавдрын шалтгаан тодорхойгүй байдаг ч химийн эмчилгээний бодисууд, йонжуулагч цацраг зэргээс болж өвчлөх магадлалтай аж.

шалтгаан тодорхойгүй байдаг ч химийн эмчилгээний бодис, ионжуулагч цацраг зэргээс болж өвчлөх магадлалтай аж. Тиймээс пестицид зэрэг химийн бодистой харьдаг хүмүүс жирэмсэн үедээ ургийн байдлаа сайн хянуулах шаардлагатай юм байна.

Нүдний хавдар цэвэр удамшдаг гэдгийг мэргэжлийн эмч хэллээ. Ээж, аавынх нь хэн нэг нь нүдний хавдраар өвчилж байсан бол хүүхдэд удамшдаг аж. Энэ бол хүүхдүүдэд тохиолддог хавдрын хамгийн хүнд хэлбэр.

Монголд эмчлэх боломжтой гэж үздэг дийлэнх хүмүүс хүүхдийн нүдний хавдрыг гадагшаа явж эмчлүүлэх сонирхолтой байдаг байна. Энэ нь манай эмчилгээний арга барил хүмүүст гологддог учраас хөгжингүй орны эмч нараар эмчлүүлэх хүсэлтэй байдгийг эх сурвалж өгүүлсэн.

Насанд хүрсэн хүмүүст зориулсан төсөл хөтөлбөр цөөнгүй байдаг бол хавдартай хүүхэд рүү чиглэсэн хөтөлбөр, бодлогын баримт бичиг харамсалтай нь байдаггүй гэж төрийн бус байгууллагын мэргэжилтнүүд хэлж байв. Олон улсад хүүхдийн хавдартай тэмцэх бодлого чиглэл нь маш тодорхой байдаг байна.

хүүхдүүдийн дунд мэдрэлийн эс, тархи, нүд, булчирхай, зөөлөн эд, ясны хавдар цөөнгүй тохиолдож буйг эмч нар хэллээ. Хэдийгээр хүүхдийн хавдрын

МОНГОЛ ХҮҮХДҮҮДИЙН ДУНД ЗОНХИЛОН ТОХИОЛДОХ ХАВДРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ

51%Цусны

13.5%Мезотел, зөөлөн эдийн

10.4% Тархины

4.2%Нүдний

3.1%Ясны

3.1%Бөөрний

Эх сурвалж: Хавдрын үндэсний зөвлөл

“Хавдрын үндэсний зөвлөл” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал, анагаах ухааны доктор Б.Цэцэгсайхантай хүүхдийн хавдрын асуудлаар ярилцлаа.

-Хүүхдийн хавдрын эмчилгээ хэр үр дүнтэй байдаг вэ. Эм тарианы хүрэлцээ хангамж ямар байдаг бол?

-Насанд хүрсэн хүнийг бодвол хүүхдийн хавдрын эмчилгээ үр дүн сайтай байдаг. Эрт илрүүлээд эмчилж чадвал сайн эдгэрдэг. Томчууд бол хавдраас сэргийлэх боломжтой. Харин хүүхдийн хавдрын шалтгаан тодорхой биш учраас урьдчилан сэргийлэхэд түвэгтэй байдаг. Хүүхдийг эхийн хэвлийд байхад гаднын ямар нэгэн зүйл нөлөөлснөөс хавдраар өвчилдөг гэж үздэг. Сүүлийн үед

их тохиолдож буй нүдний хавдар удамшиж байна. Хавдрын генүүд идэвхжвэл хүүхэд хавдраар өвчлөх эрсдэлтэй.

-Олон улсад хүүхдийн хавдартай тэмцэхэд ямар арга хэмжээ авдаг вэ. Эмчилгээ, оношилгоонд хэр дэвшил гарч байна?

-Дэлхийн түвшинд 2018 оноос л хүүхдийн хавдрын талаар идэвхтэй ярьж байна. Хүүхдийн хавдрын эмчилгээний чанар хүртээмж хөгжиж буй болон хөгжсөн оронд маш ялгаатай байна гэж ДЭМБ үзсэн. Тус байгууллагаас Хүүхдийн хавдартай тэмцэх олон улсын үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлж байна. Үүний хүрээнд 2030 он гэхэд хавдартай хүүхдийн амьдрах чадварыг 60 хувиас дээш болгож, эмчилгээний чанар хүртээмжийг хоёр дахин нэмэгдүүлэх зорилт тавьсан. Ядуу буурай оронд хүүхдийн хавдрын тохиолдлын 20 хувийг эмчилж байхад хөгжсөн оронд 80-90 хувийг нь эмчилж байна. Манай орны хувьд хүүхдийн хавдрын өвчлөлийн бүртгэлийг сайжруулах хэрэгтэй

байгаа. Олон улсын стандартын дагуу бүртгэл мэдээллээ бэлтгэж, нэгтгэж байж манай мэдээлэл үнэн зөв болно. Олон улсын мэдээллээс харахаар Монголынх Африкийн орнуудтай ижил түвшинд байгаад байдаг. Гэтэл харьцуулаад үзэхээр хамаагүй сайн байгаа шүү дээ. Бид өнөөдрөөс хүүхдийн хавдрын асуудалд анхаарлаа хандуулахгүй бол оройтно.

-Хорт хавдар эдийн засагт маш хохирол учруулдаг өвчин. Олон өрх ү ү н э э с б о л ж ядууралд өртөж байна. Энэ талаар та юу хэлэх вэ?

-Бид хорт хавдраас болж нэг ч гэр бүл ядууралд өртөх ёсгүй гэж үздэг. Өмнө нь өвчлөл байсан ч гэсэн сошиалаар хандив гуйдаг үзэгдэл байгаагүй. Гэтэл сүүлийн үед хорт хавдраар өвдсөн хүүхдүүдэд зориулсан хандивын аян өрнөх боллоо.

Энэ нь Монголд зарим төрлийн хавдрыг эмчилж чадахгүй байгаатай бас холбоотой байх. Тиймээс төр засаг гэж байдаг юм бол нэг ч гэсэн гэр бүлийг санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалах

ёстой. Ингэхийн тулд тодорхой бодлого байх шаардлагатай. Хавдартай тэмцэх хөтөлбөр хэрэгждэг ч хүүхдийн өвч лөлийн тухай дурдагдаагүй байдаг . Эрүүл мэндийн салбарын бодлого нь халдварт бус өвчин рүү чиглэдэг.

Харин хүүхдийн хавдрын эмчилгээ, о н о ш и л г о о н ы асуудалд анхаарал

хандуулдаггүй. Хүүхдийн хавдрын эмчилгээ маш урт хугацаа шаарддаг. Үүнийг дагаад гэр бүлийн амьдрал хэцүүдэж байна. Нэг нь хөдөө мал маллах, ээж нь хотод удаан байж хүүхдээ эмчлүүлэх, мөн хүүхдийн хичээл сургууль орхигддог гээд цогцоор нь бодлогод тусгах асуудал гарч ирсээр байна. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 05ЗГМ: СЭДЭВ

2030 он гэхэд хавдартай хүүхдүүдийн амьдрах чадварыг 60 хувиас дээш болгож, эмчилгээний чанар хүртээмжийг хоёр дахин нэмэгдүүлнэ.

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Хавдартай тэмцэх хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг ч хүүхдийн өвчлөлийг тусгаагүй байдаг

Хүүхэд багаар бодоход гурван сар эмнэлэгт хэвтэх тохиолдол гарна. Энэ хугацаанд ээж ажлаа орхихоос өөр аргагүйд хүрдэг. Заримдаа найман сар ажил хийж чадахгүй байх тохиолдол ч гарах нь бий. Гэтэл өвчтэй зовлонтой үед ганц хүний цалингаар амьдарна гэдэг амаргүй. Хүүхэд л эдгэрч байвал болоо доо гэсэн ууч сэтгэлээр ханддаг ч заримдаа өөрийн эрхгүй бухимдах үе гардаг тухай нэгэн ээж ярьж суусансан. Удаан хугацаанд эмчилгээ хийлгээд эмнэлгийн хараат амьдардаг болсноор гэр бүл салах үзэгдэл ч гардаг байна.

Тиймээс хүүхдийн хавдартай тэмцэх бодлого үгүйлэгдэж буйг Хавдартай тэмцэх зөвлөлийнхөн хэллээ.

Манай улсын хэмжээнд хавдрын өвчлөл элбэгшиж байна. Тиймээс хавдартай тэмцэхэд хүн бүрийн үүрэг оролцоо чухал байгаа юм. Бараг л хүн бүрийн гэр бүл, хамаатан садны нэг нь хавдар хэмээх аюулт өвчнөөр шаналж байна.

Тухайн өрхийг хамгийн их хохироодог, эдийн засгийн ядууралд өртүүлдэг, сэтгэл зүйн уналт, стресст оруулдаг өвчин бол хорт хавдар. Хорт хавдрын эмчилгээнд дэлхий нийтээрээ жил бүр 1.16 их наяд ам.доллар зарцуулдаг гэсэн тооцоолол гаргажээ. Манай улсын дундаж амьдралтай айлын хувьд хүүхэд нь хавдраар өвчиллөө гэхэд дор хаяж сард хоёр сая гаруй төгрөг зарцуулдаг юм байна. Цаашлаад гаднын оронд очиж эмчлүүлсэн тохиолдолд багаар бодоход 100 орчим сая төгрөг шаардагддаг аж.

Цусны хавдартай нэг хүүхдэд төрөөс сард халамжийн мөнгө гэж 240 мянган төгрөг өгдөг ч энэ нь юунд ч хүрэлцдэггүй байна. Иймээс хүүхдийн хавдрын эмчилгээ, нийгмийн асуудлыг төрийн бодлогод тусгаж өгөх ёстой гэсэн байр суурийг эмч нар илэрхийлсэн юм.

Гүйцэтгэх үндсэн үүрэг:» Гадаад зах зээл дэх Говь брэндийн борлуулалтыг нэмэгдүүлэх,» Гадаад худалдааны менежерүүдийг удирдан чиглүүлж ажиллах.

Ажлын байранд тавигдах шаардлага:» Олон улсын худалдаа, маркетинг, бизнесийн удирдлага чиглэлээр

/бусад холбогдох чиглэл байж болно/их, дээд сургууль төгссөн байх,

» Удирдах албан тушаалд 1-ээс дээш жил ажиллаж байсан туршлагатай байх,

» Англи хэлний бичгийн болон ярианы өндөр чадвартай /Солонгос, Япон хэлний аль нэг хэлний хос мэдлэгтэй бол даваа тал болно/,

» Зөв хандлагатай, манлайлагч, шинийг санаачлагч байх.

ГОВЬ ХКХолбоо барих:

Мэйл хаяг: hr@gobi.mnУтасны дугаар: 99907513

АЖИЛД УРЬЖ БАЙНА

“ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ХЭЛТСИЙН ДАРГА”

П.Батбөх, ЗГМ сонин

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) НИЙГЭМ

НОБГ, НМХГ-аас шахмал түлшний талаар болон угаарын хий мэдрэгчийг суурилуулсан талаар ээлжит мэдээллээ хийв. Шахмал түлшнээс угаартаж, эмнэлэгт хандах тохиолдол тасрахгүй байна. Лхагва гарагт угаартсан хоёр өрхийн найман хүн эмнэлэгт хандаж, тусламж үйлчилгээ авчээ. Мөн насанд хүрсэн хоёр хүн Хордлогын яаралтай түргэн тусламжийн төвд хэвтэн эмчлүүлж буй юм.

Энэ тухай НОБГ-ын Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга, хурандаа Г.Нэргүй хэлэх-дээ “Эхний ээлжинд нийлүүлсэн 70 мянган угаарын хий мэдрэгчийн 98.3 хувийг гэр хорооллын айл өрхөд тараан суурилуулсан. Үлдсэн 100 гаруй мянган өрхөд ирэх сард багтаан угаарын хий мэдрэгч суурилуулахаар төлөв-лөсөн. Ер нь угаартсан дуудлага эрс багассан. Өнгөрсөн оны 10 дугаар сард хоногт дээд тал нь 20 удаа угаартсан гэх дуудлага ирдэг байсан бол он гарснаас хойш 10 болж буурсан” гэсэн юм.

Харин МХЕГ-ын дэд дарга С.Даваасүрэн иргэд угаарын хий мэдрэгчтэй буруу харьцаж байгаа талаар ярив. Тэрбээр “Угаартсан, толгой эргэж, дотор муухайрсан шалтгаанаар Хордлогын яаралтай тусламжийн төвд хандсан эмэгтэйд эмчилгээ хийхэд угаарын хий мэдрэгч тасралтгүй дуугарахад нь төхөөрөмжийн зай хураагуурыг салгаснаас бага насны хүүхдийн хамт угаартсан байсан. Зуух, яндангаас угаарын хий алдагдаж байгааг анхааруулсаар байхад төвөгшөөж, зай хураагуурыг салгана гэдэг

Угаар мэдрэгч тарааж өгсөн ч хэрхэн яаж ажиллуулахыг тайлбарлаж өгөөгүй гэв

Гэртээ мансууруулах бодис хадгалж байгаад

баригджээ

Ачаа тээвэрлэлт хэвийн байгаа гэв

МЭДЭЭ МЭДЭЭЛЭЛ

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Угаар мэдрэгчийн зайг салгаснаас угаартжээ

улам эрсдэлтэй байдалд орно. Төрийн албан хаагчид 70 мянган угаар мэдрэгчийг айл бүрт суурилуулж, асааж өгсөн. Мөн угаар мэдрэгчийг хэрэглэх, дуугарсан үед авах арга хэмжээний талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг тараасан. Мэдрэгч дуугарахад унтраах болон гар хүрч болохгүй. Түргэн дуудахаасаа өмнө агаар сэлгэлт хийх ёстой. Мэдрэгч дохио өгөхөд худлаа дугарлаа гэдэг байдлаар хандаж болохгүй. Иргэд мэдрэгчийнхээ зааврыг сайтар уншиж судлаад хүүхэд, хөгшдөд сайн тайлбарлаж өгөх хэрэгтэй байна.

НМХГ-аас угаар мэдрэгчийг энэ талаар айлуудад нэг бүрчлэн суурилуулсан гэсэн боловч зарим өрхөд мэдрэгчийг оруулж өгөөд гарсан явдал цөөнгүй байгаа юм. Баянзүрх дүүргийн 15 дугаар хорооны иргэн Д.Одонтуяагаас тодруулахад “Манайд угаарын хий мэдрэх төхөөрөмжийг 20 гаруй хоногийн өмнө өгсөн.

Иргэд хүнсний бү-тээгдэ хүүнийг их хэм жээгээр нөө цөлж байгаа болон корона-вирусийн хорио цээ-рээс шалтгаалж хүнс-ний хомсдол үүсэх вий гэсэн эргэлзээ олны дунд тархаад байна. Харин үүнд хариулт өгөх үүднээс ЗТЯ мэдээлэл хийж, төмөр замын бо лон автозамын транзит

ачаа тээвэрлэлт хэвийн байгааг мэдэгдэв. Тус мэдээлэлд “Авто тээв рээр сүүлийн гу-рав хоногт БНХАУ-ын Эрээн хотоос Замын-Үүд чиглэсэн хө-дөлгөөн хэвийн үргэл-жилж байна. Мөн ху га цаанд өдөрт 6-10 ав тобус гаргаж ху дал-даа, наймаа эрхэлж буй Эрээний зорчигчдыг тээвэрлэсэн” гэжээ. █

Хо рооны ажилтан ирээд зөв-лө гөөний хуудас тарааж, ун-шиж танилцаарай гэсэн. Хаа-на байршуулах, дуугарсан то хиолдолд яах ёстойгоо бид сайн мэдэхгүй л байна. Одоогоор угаар мэдэрч дуугараагүй. Гадаа дулаан байгаа болохоор нэг их гал түлэхгүй байгаатай холбоотой байж магадгүй. Бид ажиллаж байгаа эсэхийг нь шалгахаар зуухныхаа амыг нээн ойр барьж үзэхэд улаан гэрэл асаж, чанга дуугарч байсан. Түүний дараа л ажиллаж байгаа гэж итгэсэн” гэв.

Коронавирусийн халдвараас сэргийлэх дуулианы цаана иргэд энэ мэтээр угаартаж хохирох тохиолдол буурахгүй байна. Тиймээс иргэд угаар мэдрэгчийг хамт тараасан зааврын дагуу суурилуулж, дуугарах нөхцөл, авах арга хэмжээг сайтар суд-лан, болзошгүй аюулаас амь нас, эрүүл мэндээ хамгаалахад анхаарах шаардлагатайг дээрх жишээ харууллаа. █

Эрүүгийн цагдаагийн албаныхан өнгөрсөн лхагва гарагт өмнө нь удаа дараа ял эдэлж байсан Б-гийн гэрт гэнэтийн үзлэг хийж, метамфетамины агууламжтай мансууруулах бодис хадгалж байсныг илрүүлжээ. Шал гал тын явцад иргэн Б нь мансууруулах бо дисыг иргэн О, Т нараас худалдан авсан нь тогтоогдсон бөгөөд О, Т нарын гэрт явуул сан нэгжлэгээр цагаан өнгийн нунтаг бодис, мансууруулах эм, бодис хэрэглэхэд ашигладаг багаж, хэрэгслүүдийг илрүүлэн, эд мөрийн баримтаар хураан авч, Хар тамхитай тэмцэх газартай хамтран шалгалтын ажиллагааг үргэлжлүүлж байгаа аж. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 07 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)

САР ШИНИЙН БАРИЛДААНЫГ ЦУЦАЛЛАА

Өчигдөр Улсын онцгой комисс хуралдаж, шийдвэрээ танилцууллаа. Тус комиссын орлогч дарга Н.Энхболд “Цагаан сараар хөл хөдөлгөөн ихтэй байдаг. Энэ нь халдвар дамжуулах нөхцөл үүсгэж магадгүй гэж үзэж байна. Гэхдээ цагаан сарын баярыг тэмдэглэхгүй гэж шууд хориглох нь учир дутагдалтай. Учир нь Монголд коронавирусийн халдвар бүртгэгдээгүй. Тиймээс аль болох гэр бүлийнхээ хүрээнд золголт хийж, хамт олон, албан байгууллагын хүрээнд тэмдэглэхгүй байхыг зөвлөж байна. Ирэх гуравдугаар сарын 2-ныг хүртэл олон нийтийг хамарсан бүх үйл ажиллагааг хориглосон учир цагаан сарын бөхийн барилдаан зохион байгуулахгүй байх нь зүйтэй гэсэн шийдвэр гаргалаа” гэв. Ингэснээр 1963 оноос хойш тасралтгүй зохиогдож ирсэн сар шинийн барилдаан өнөө жил анх удаа цуцлагдах нь.

М ө н т у с хуралдааны үеэр ГХЯ-ны Консулын газрын дарга Л . М ө н х т ү ш и г “Коронавирусийн голомтод байгаа 31 оюутнаа авчрах чиглэлээр ажиллаж байна. Уханьд байгаа оюутнуудтай тогтмол холбоотой байгаа. Одоогоор нэгд нь ч коронавирусийн шинж тэмдэг илрээгүй. Бид БНХАУ-ын нислэгийн зөвшөөрлийг хүлээж байгаа. Зөвшөөрөл олгосон тохиолдолд Хятадын болон Монголын хил дээр оюутнуудыг эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулна. Үүнээс гадна өөрсдийн хүсэлтээр эх орондоо ирэхийг хүссэн 200 орчим иргэн

Иргэдээ авах хүсэлтээ илэрхийлсний үндсэн дээр зорчигч тээврийн дөрвөн автобус явуулахаар болжээ

Эрээн хотод байгаа. Хүмүүсээ авах хүсэлтээ илэрхийлсний

үндсэн дээр зорчигч тээврийн дөрвөн автобус явуулж иргэдээ авчрахаар болсон. Автобусанд сууж амжаагүй нь төмөр зам болон агаарын замаар дамжин эх орондоо ирж болно” хэмээн ярилаа.

КОРОНАВИРУСИЙН ХАЛДВАР SARS-ААС ДАВАЖ ГАРАХ НЬ

ТОДОРХОЙ БОЛСОН ГЭВ Пүрэв гарагийн 10:00 цагийн

байдлаар коронавирусээр 7900 хүн халдварлаж, 170 хүн нас бараад байна. Мөн тохиолдол бүртгэгдсэн улсын тоо нэгээр нэмэгдэж, Арабын Нэгдсэн Эмират улсад дөрвөн хүн халдвар авсан нь тодорхой болов. Энэхүү вирус

- Ц а а ш и д х я н а л т а а сайжруулахгүй бол БНХАУ-ын коронавирусийн халдвар авсан хүний тоо SARS-аар өвдсөн хүний тооноос давна гэх мэдээлэл байна. Энэ үнэн үү?

-Шинэ коронавирусийн дэгдэлт маш хурдтай явагдаж, тохиолдлын тоо өдрөөр биш цагаар нэмэгдэж байна. SARS, MERS-тэй харьцуулахад нас баралтын хувь бага байна. Гэхдээ шинж тэмдэг илрээгүй хэрнээ өвчлөх тохиолдол гарах боллоо. Тиймээс цаг тухайд нь оношлогдохгүй, мэдээлэгдэхгүй байх магадлалтай. Тохиолдлын тоо нэмэгдсээр байгаа тул SARS-аас даваж гарах нь тодорхой болоод байна.

-ХБНГУ-д нэгэн зэрэг олон хүнд коронавирусийн шинж тэмдэг илэрчээ. Шинж тэмдэг илрээгүй вирус тээгчид бүртгэгдэх болсон нь ямар учиртай вэ?

-Ихэнх халдварт өвчний үед шинж тэмдэг илэрсэн үедээ халдвар дамжуулдаг ч тархвар зүйн мэдээллээс харахад нууц үеийнхээ хугацаанд халдвар тараасан байж болно. Германд одоогоор дөрвөн тохиолдол бүртгэгдээд байна хэмээн тайлбарлалаа.

ХӨСҮТ-д бүртгэгдсэн сэжигтэй тохиолдлуудын хариу ямар гарсан талаар тус төвийн ерөнхий захирал Д.Нямхүүгээс тодруулахад “Энэ сарын 28-нд ХӨСҮТ-ийн клиникт 14 сэжигтэй тохиолдол бүртгэгдсэн. Үүнд Ухань хотоос ирсэн дөрвөн оюутан, Бээжин-Улаанбаатар чиглэлийн онгоцоор ирсэн нэг оюутан, Хонконг-Улаанбаатар чиглэлийн онгоцоор ирсэн дөрвөн оюутан, дөрвөн хавьтал багтсан. Шинжилгээний хариу сөрөг буюу хэвийн гарсан тул зөвлөгөө өгөөд явуулсан. Мөн энэ сарын 29-ний өдөр дөрвөн сэжигтэй иргэн ирэхэд нь тусгаарлаж, шинжилгээ авахад хариу нь сөрөг гарсан” гэв.█

Нэгдсэн үндэстний байгууллагын Хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэх олон улсын сангийн зээлийн хөрөнгөөр Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яаманд хэрэгжиж буй “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлагын хөгжил” нэмэлт санхүүжилт төсөл нь худалдан авалтын туслах ажилтан сонгон шалгаруулна. Гэрээний хугацаа 12 сар байна.

ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА●Эдийн засаг, санхүү, хуульч, эрх зүй, бусад чиглэлээр дээд боловсролын бакалавр буюу түүнээс доошгүй зэрэгтэй байх;●Таваас доошгүй жил ажилласан туршлагатай байх;●Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн хүрээнд худалдан авах ажиллагааг 3-аас доошгүй жил зохион байгуулж байсан туршлагатай байх;●Ажилд идэвх зүтгэлтэй, хариуцлагатай, ажлаас суралцан өсч дэвших хүсэл эрмэлзэлтэй;●Асуудалд дүгнэлт хийх, бүтээлчээр шийдвэрлэх чадвартай байх;●Багаар ажиллах, тогтвор суурьшилтай ажиллах, ажлын ачаалал даах чадвартай;●Харилцааны чадвартай, хамт олны дотор зөв боловсон, ажил хэрэгч харилцааг эрхэмлэдэг байх;

●Мэдлэг хуваалцах ба өөрийгээ тасралтгүй сайжруулах чадвартай байх;●Компьютерийн өргөн хэрэглээний програм дээр ажиллах чадвартай;●Албан баримт бичгийг стандартын дагуу боловсруулах чадвартай;

Сонирхсон хүмүүс дараах баримт бичгийг бүрдүүлнэ:

●Ажилд орох хүсэлт /ямар ажлын байранд ажиллахаар хүсэлт гаргаж байгаа тухай тодорхой бичих/●Төрийн албан хаагчийн дэлгэрэнгүй анкет; ●Иргэний үнэмлэхийн хуулбар /2 тал, нотариатаар баталгаажуулсан/;●Боловсролын түвшинг тодорхойлсон баримт бичиг/диплом/-ийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар; ●Худалдан авах ажиллагааны А3 сертификатын хуулбар;●Ажилласан жилийг тодорхойлох баримт бичгийн хуулбар.

Материал хүлээн авах:Сүхбаатар дүүрэг, 1-р хороо, Жамъяан гүний гудамж 18/1,

“The DownTown” барилга, 6 давхар, 604 тоот өрөөнд 2020 оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12 цаг 00 минутаас өмнө өөрийн

биеэр авчирч өгнө үү.

Нэгдсэн үндэстний байгууллагын Хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэх олон улсын сангийн зээлийн хөрөнгөөр Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яаманд хэрэгжиж буй “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлагын хөгжил” нэмэлт санхүүжилт төсөл нь “Бэлчээрийн удирдлага, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох нь” бүрэлдэхүүн хэсгийн хүрээнд ажиллах туслах ажилтан сонгон шалгаруулна. Гэрээний хугацаа 12 сар байна.

ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА●Хөдөө аж ахуй, хөдөө аж ахуйн салбар, мал аж ахуйн үйлдвэрлэл, бэлчээр, эдийн засаг, гадаад хэлний болон холбогдох бусад салбарын бакалавр болон магистрын зэрэгтэй байх;●Таваас доошгүй жил ажилласан туршлагатай байх;●Төсөл хөтөлбөрт ажиллаж байсан тодорхой туршлагатай;●Англи хэлний ахисан түвшний мэдлэгтэй, аман болон бичгийн орчуулга хийх бүрэн чадвартай байх. Англи хэлний мэдлэг чадвар нь давуу тал болно;●Ажилд идэвх зүтгэлтэй, хариуцлагатай, ажлаас суралцан өсч дэвших хүсэл эрмэлзэлтэй;●Асуудалд дүгнэлт хийх, бүтээлчээр шийдвэрлэх чадвартай байх; ●Багаар ажиллах, тогтвор суурьшилтай ажиллах, ажлын ачаалал даах чадвартай;●Харилцааны чадвартай, хамт олны дотор зөв

боловсон, ажил хэрэгч харилцааг эрхэмлэдэг байх;●Мэдлэг хуваалцах ба өөрийгээ тасралтгүй сайжруулах чадвартай байх;●Microsoft хэрэглээний программууд дээр ажиллах чадвартай;●Албан баримт бичгийг стандартын дагуу боловсруулах чадвартай

Сонирхсон хүмүүс дараах баримт бичгийг бүрдүүлнэ:●Ажилд орох хүсэлт /ямар ажлын байранд ажиллахаар хүсэлт гаргаж байгаа тухай тодорхой бичих/;●Төрийн албан хаагчийн дэлгэрэнгүй анкет; ●Иргэний үнэмлэхийн хуулбар /2 тал, нотариатаар баталгаажуулсан/;●Боловсролын түвшинг тодорхойлсон баримт бичиг/диплом/-ийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар;●Мэргэшүүлэх сургалтад хамрагдсан болон гадаад хэлний түвшинг гэрчлэх баримт бичиг /үнэмлэх, гэрчилгээ, сертификат, г.м/-ийн хуулбар;●Ажилласан жилийг тодорхойлох баримт бичгийн хуулбар

Материал хүлээн авах:Сүхбаатар дүүрэг, 1-р хороо, Жамъяан гүний гудамж 18/1,

“The DownTown” барилга, 6 давхар, 604 тоот өрөөнд 2020 оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12 цаг 00 минутаас өмнө өөрийн

биеэр авчирч өгнө үү.

БНХАУ-аас нислэгийн зөвшөөрөл ирсэн тохиолдолд Уханьд байгаа оюутнуудаа авчрах гээд хүлээж байна.

ТУСЛАХ АЖИЛТАН СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ТУХАЙ ЗАР ХУДАЛДАН АВАЛТЫН ТУСЛАХ АЖИЛТАН СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ТУХАЙ ЗАР 2020 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр

2020 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр

ЦАГ ҮЕ

Вирусийн тархалтын харьцуулалт

900080007000600050004000300020001000

0Эх сурвалж: BBM

Уханийн вирус SARS

14 хоног46 хоног

Г.Санжааханд , ЗГМ сонин

идэвхтэй бүртгэгдэж эхэлснээс хойш хоёр долоо хоног өнгөрөхөд 2003 онд гарч байсан SARS өвчний 46 хоногийн тархалтын хэмжээнд хэдийн хүрчээ. Хамгийн сүүлд Хятадын Төвөд мужид коронавирус бүртгэгдсэнээр тус улс бүхэлдээ халдварт өвчний эрсдэлтэй бүс боллоо гэдгийг CNN болон BBC мэдээлж байна. Хүнээс хүнд халдварлах тохиолдол

нэмэгдэж байгаа тул Олон улсын эрүүл мэндийн дүрмийн дэргэдэх онцгой комисс өчигдөр дахин хуралдахаар болсон. Уг хурлаар дэлхийн хэмжээнд онц байдал зарлах эсэхийг шийдэх юм.

Коронавирустэй холбоотой зарим зүйлийг ДЭМБ-ын суурин төлөөлөгч Сергей Диордицагаас тодрууллаа.

Эрээн хотод байгаа 200 иргэнээ өнөөдөр авчирна

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)

ЗГМ: ТОВЧХОН АРИЛЖАА

Монголын хөрөнгийн бирж пүрэв гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 27 компанийн 64,917 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр 8 компанийн хувьцааны ханш өсөж, 11 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

0.29 Хувь. ТОП 20 индекс 0.29 хувиар өсөж, зах зээлийн үнэлгээ 2.6 их наяд төгрөг боллоо.

ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

10.8 Иргэн. Улаанбаатар хотод 2019 онд нийт 33.4 мянган иргэн нийслэл, дүүргийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад шинээр бүртгүүлснээс 10.8 мянган иргэн нь ажилд зуучлагдан оржээ.

МӨНГӨНИЙ БОДЛОГОАНУ-ын Холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүгээ 1.5-1.75 хувьд хэвээр үлдээлээ. Мөн цаашид мөнгөний бодлогын чиглэлээ хэвээр үргэлжлүүлнэ гэсэн дохиог зах зээлд дахин өгсөн байна. Холбооны төв банкны нээлттэй зах зээлийн хороо энэ сарын 28-29-нд хоёр өдөр хуралдсаны дараа дээрх шийдвэр хүрчээ.

ҮЛ ХӨДЛӨХ ХӨРӨНГӨ

39 Хувь. 2019 оны 11 дүгээр сарын байдлаар гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн найман төслийн 1910 айлын орон сууцанд захиалга авч байгаа талаар “Тэнхлэг зууч” компани мэдээллээ. Захиалга авч байгаа найман төслийн 39 хувь нь буюу 742 айлын орон сууц ашиглалтад орсон, 61 хувь нь ашиглалтад ороогүй, барилгын ажил явагдаж байна.

АГААРЫН ТЭЭВЭР

636 Сая ам.доллар. 103 жилийн түүхтэй Boeing компани сүүлийн 20 гаруй жилд анх удаа алдагдалтай ажилласан байна. Тоон үзүүлэлтийг харвал 2019 онд тус компани 636 сая.ам долларын алдагдал хүлээжээ.

Ядарсан иргэдийг торгож, ялзарсан улстөрчдийг тэтгэсэн ОУВС

Өөрөөр хэлбэл, хан шийн уналтаас үүдэлтэй өргөн хэрэглээний бараа, бүтээг дэхүү-ний үнийн өсөлт өрхийн эдийн засгийг туйлдуулж гүйцлээ. Засгийн газрын ам.доллараар авсан гадаад өрийг төгрөгөөр тооцвол өр улам нэмэгдэнэ.

Манай улс дээрх хөтөлбөрт олон удаагийн хэлцэл, хэлэл-цээр хийж байсан тэр үед ам.доллар 2423 төгрөгийн ханштай байв. Харин өнөөдөр ам.доллар худалдаж авах үнэ 320 гаруй төгрөгөөр нэмэгдэж, 2751 төгрөг болоод байна. Энэ хугацаанд есөн төрлийн татвар нэмэгдэж, өрхийн бодит орлогыг танав. Өөрөөр хэлбэл, иргэдэд илүү ачаа үүрүүлсэн гэсэн үг. Эрх баригчид татвар нэмэх болсноо ОУВС-гийн өгсөн үүрэг, даалгавар хэмээн өөрсдөөсөө холдуулсан. Гэтэл улстөрчид хөлөглөх унаагаа шинэчилж, Засгийн газрын нэг яам нь гэхэд 600 гаруй сая төгрөгөөр тавилга авсан нь олныг бухимдуулсан. Өвдсөн хүүхдүүд эмнэлгийн шалан дээр гудаснаас өөр юмгүй хонож байхад албан өрөөгөө тохижуулахын тулд дарга нар 50 сая төгрөг зарцуулсан гэхээр ОУВС ялзарсан улстөрчдийн толгойг илсэн нь харагдана.

Сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд валютын албан нөөц түүхэн дээд хэмжээнд хүрсэн хэдий ч төгрөгийн ханшийн уналт эдийн засгийн эмзэг сэдэв хэвээр. Ирэх гурван жилийн хугацаанд Засгийн газар 2.9

ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжсэн гурван жилийн хугацаанд иргэдийн амьдралд ямар ахиц дэвшил гарсан бэ

үндэсний хөтөлбөрийг бие даан хэрэгжүүлэх ёстой гэж тэд үзсэн ч манайхан хойшлуулж явсаар өнөөдрийг хүрлээ. Төв банк төсвийн шинжтэй үйл ажиллагаа явуулсан хэвээр. Тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэх тухай УИХ, Засгийн газрын гаргасан шийдвэрийг эцсийн мөчид төв банк л төгрөг хэвлэх замаар тэглэж болзошгүй байна. Ийм нөхцөл байдал үүсвэл өнгөрсөн хугацаанд хэрэгжсэн хөтөлбөрийн үр нөлөө улам бүдгэрнэ гэсэн үг. 2017, 2018 онд төсвийн алдагдал хумигдаж, цэгцэрсэн боловч 2020 оны төсвийн алдагдал талийж өглөө. Гэвч үүнийг ОУВС мэдээгүй мэт чимээгүйхэн өнгөрөөв.

Монголын эдийн засаг 2017 оноос хойш ялимгүй дээрдсэн ч хөтөлбөрөөс хүлээж байсан үр дүнг манай улсын урдаа барих эдийн засагчид чамлаж байна. 2019 оны ДНБ-ий үзүүлэлт ирэх сард тодорхой болно. Урьдчилсан тооцооллоор, зургаа орчим хувиар өсөх болов уу гэсэн хүлээлт бий. Энэ нь 2018 онтой ойролцоо гэсэн үг. Төсөв, мөнгөний бодлогын жолоо цулбуураа бусдад атгуулсан гурван жилд таны амьдрал хэр өөрч лөгдсөн бэ. Аж ахуйн нэг-жүүд цалингаа нэмсэн үү, шинэ төслүүд эхлүүлсэн үү, гадаа дын шууд хөрөнгө оруулалт нэмэгд-сэн үү. Эдгээр асуултын хэд нь тийм гэсэн хариулт авах бол... █

Топ 20 индекс(нэгжээр)

18,897.5910,000

15,000

20,000

25,000

30,000

тэрбум ам.долларын гадаад өр төлбөр барагдуулахаар байгаа. Гэвч эрх баригчид сэтгэл амар сууна. Өрийн тоолуур харин үл зогсоно. Төв банк хангалттай валютын нөөцтэй гэх боловч төгрөг эзэнгүйджээ. Засгийн газар өрийн тухай бус өөрсдөө дахин сонгогдох гэж хамаг ухаанаа зарж буй бололтой. ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжсэн Грек, Аргентины нөхцөл байдлыг бид давтаж, валютын ханшийн эрсдэл нэмэгдсээр. Хариуд нь үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн үнэ цэн дордсоор. Ингэснээр эдийн засаг хумигдаж байна.

Эдийн засгаа тогтворжуулж, уналтыг өсөлтөөр солих хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн ч үр дүн нь иргэдийн амьдралд хүрэхгүй байгаа нь гачлантай. Сүр дуулиантай хөтөлбөрийн хүрээнд төсвийн тэнцэл ашигтай гарсан ч хөрөнгө оруулалтын үр ашиг ажлын байр нэмэгдүүлж, аж ахуйн нэгжийн орлогыг жинтэй дэмжсэнгүй. Төсөв ашигтай гарахад зэс, нүүрс тэргүүтэй голлох таваарын үнэ нэмэгдсэн нь үлэмж үүрэг гүйцэтгэлээ. Харин давсан орлогыг даруйхан зарцуулах ёстой гэсэн зарчмаар Засгийн газар ажиллаж байна. Үүнийг 2020 оны өндөр зарлагатай төсвөөс тод харж болох юм.

ОУВС бидэнд хэд хэдэн чиглэлээр үүрэг даалгавар өгсөн. Гэтэл өнөөдүүл нь ажил хэрэг болох талдаа тун тааруу байв. Тухайлбал, Засгийн газар иргэдээ орон сууцжуулах

ЭДИЙН ЗАСАГ 9 11

11

Зэсийн ханш мөддөө сэргэхгүй нь

Монголын үйлдвэрлэл 5-10 жилийн дараа дэлхийд өрсөлдөхүйц болно

Өвчний шинж тэмдэггүй вирус тээгч анх удаа бүртгэгдлээ

Жэк Ма коронавирустэй тэмцэхэд 14.5 сая ам.доллар хандивлана 10

1

Улсын инфляц(Сараар)

Ам.долларын ханш(Сүүлийн нэг жил, төгрөгөөр)

Эх сурвалж: ҮСХ

Эх сурвалж: Монголбанк

10

2700

2650

8

6

4

012

8.17.3 6.9 6.7 7.0

7.9 8.1 7.78.9 9.0

7.6

5.2 5.2

03 06 0901 04 07 1002 05 08 11 12

2019/II III VIIIV VIIIV IXVI X XI XII 2020/I

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 09 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)

Зэсийн ханш(Пүрэв гарагийн байдлаар, ам.доллар)

5733.40

5698.75

5664.10

8 11 8 5 8 11 2 5

элхий нийтийг түгшээх болсон шинэ төрлийн вирусийн дэгдэлт таваарын зах зээлд гэнэтийн эрсдэл дуудлаа.

Зэс гэхэд сүүлийн 14 хоногт тасралтгүй буурч, тонн нь 5641 ам.доллар болоод байна. “Манай улсын экспортын бараг 60 хувийг зэс, нүүрс эзэлдэг. Энэ утгаараа зэсийн үнийн уналт төсөв болон эдийн засагт сөрөг нөлөө үзүүлэхээр байна” хэмээн эдийн засагч Н.Энхбаяр өгүүлсэн юм. Энэ оны улсын төсөвт зэсийн ханшийг ихээхэн өөдрөг буюу 5991 ам.доллар гэж төсөөлсөн. Ингэснээр 1.1 их наяд төгрөг зөвхөн зэсийн б о р л у у л а л т а а с олохоор болсон юм. Гэвч зэсийн ханш цаашид ч үргэлжлэн буурахаар байгаа нь сангийн бодлого тодорхойлогчдын толгойны өвчин болж мэдэхээр байна. Дэлхийн зэс баяжуулах үйлдвэрлэлийн дийлэнх хэсэг өмнөд хөршөөс хамаардаг. Ийм нөхцөлд худалдааны зөрчлөөс гадна шинэ төрлийн вирусийн дэгдэлт улам даамжирвал зэсийн ханшийн түвшин одоогийнхоос ч уруудаж магадгүйг Citigroup анхаа руулсан юм. Bloomberg-ийн мэдээллээр, зэсийн ханш сүүлийн өдрүүдэд хамгийн их өөрчлөлт ажиглагдах болов. Merri l l Lynch-ийн шинжээчдийн таамгаар, зэсийн ханш 2020 оноор зогсохгүй дунд хугацаанд буурах төлөвтэй байна.

Дэлхийн эдийн засгийн өсөлт, уналтыг илтгэдэг үндсэн түүхий эдүүдийн нэг нь зэс. 2020 оны төсвийн орлого 11.7 их наяд төгрөг бөгөөд таваарын зах зээлийн уналтыг харгалзан Засгийн газар өөрсдийн хэрэгжүүлэх төсөвт зайлшгүй тодотгол хийх

Зэсийн ханш мөддөө сэргэхгүй ньДэлхийн хоёр дахь том эдийн засаг хүндхэн сорилттой тулгарсан нь

түүхий эдийн ойрын эерэг төлөвийг үгүйсгэж, хөрөнгө оруулалт хумигдах, зэсийн шинэ төслүүд царцах төвөгтэй байдал үүсгэлээ

Дшаардлагатайг Н.Энхбаяр эдийн засагч анхааруулсан юм. Төсвийн орлого дээрх нөхцөл байдлаас үүдэн нэгэнт бүрдэхгүй нь тодорхой болж байгаа энэ эгзэгтэй үед эх баригчид зардлаа танахаас өөр аргагүй болох нь.

Хэрэв тодотгол хийхгүй, зардлаа 13.8 их наяд төгрөгт хэвээр үлдээвэл төсвийн алдагдал улам тэлэхээр байна.

УИХ 2020 оны төсвийг ДНБ-ий таван хувьтай тэнцэх хэмжээний а л д а г д а л т а й баталсан. Зэсийн ханш суларсаар

байгаа нөхцөлд хоёр их наяд төгрөгийн алдагдал дахин нэмэгдэнэ гэсэн үг. Дэлхийн зэсийн үнэ болон хэрэглээний хэмжээг өсгөж буй гол орон бол БНХАУ. Харамсалтай нь шинэ төрлийн вирусийн тархалтаас болж өмнөд хөршийн эдийн засаг суларч байна. Олон улсын худалдааны эргэлт саарч, эрдэс түүхий эдийн эрэлт буурч, үнэ нь уруудсаар.

Дэлхийн зах зээл дээрх металлын ханшийн уналт биржийн үнэ ханшид хүртэл давхар, давхар нөлөөлж байна. Өдгөө Хятадын биржүүд 2008 оны хямралын түвшинд хүрээд буй. Зах зээлийн ийм таагүй байдал зэсийн олборлолт эрхэлдэг компаниудад хүндээр тусахаар байна. Дэлхийн хоёр дахь том эдийн засаг хүндхэн

сорилттой тулгарсан нь түүхий эдийн ойрын эерэг төлөвийг үгүйсгэж, хөрөнгө оруулалт хумигдах, зэсийн шинэ төслүүд царцах төвөгтэй байдал үүсгэлээ.

Зэсийн үнэгүйдэл “Эрдэнэт” болон “Оюутолгой”-н 2020 оны орлого 2019 оныхоос буурахад нөлөөлөх нь дамжиггүй. Ил уурхайгаасаа олборлолт хийж, гүний уурхайн бүтээн байгуулалтаа эрчимтэй урагшлуулах “Оюутолгой” компанийн хувьд зэсийн ханшийн уналт, ирэх сонгуулийн өмнөх улс төрийн эрсдэл хамгийн том даваа болохоор байна. Тус компани өнгөрсөн оны гуравдугаар улирлын байдлаар 28.4 мянган тонн зэс олборлосон. Энэ нь 2018 оны мөн үетэй харьцуулахад 27.8 хувиар бага үзүүлэлт юм. Харин зах зээлийн үнэ улам суларсаар байвал олборлолт болон борлуулалтын орлого багасна гэсэн үг.

Ил уурхайн баяжмал дахь зэсийн агууламж буурч байгаа энэ үед зэсийн ханш доошилсон нь уг төслийн үйл ажиллагааны зардлыг мөн тэлэхээр байна. Манай улс өнгөрсөн онд 1.4 сая тонн зэсийн баяжмал экспортолж, 1.79 тэрбум ам.долларын орлого олсон. Тэгвэл энэ онд зэсийн орлого буурах магадлал улам нэмэгдсээр. Зэсийн ханш 6000 ам.доллараас доош орсноор баяжмал дахь зэсийн агууламж бага, өндөр өртөг зардлаар түүхий эд олборлож, тээвэрлэдэг уурхайнуудын нөхцөл байдал улам хүндрэх төлөвтэй байна. █

Эх сурвалж: BBM

Б.Мөнх-Эрдэнэ, ЗГМ сонин

Merrill Lynch-ийн шинжээчдийн таамгаар, зэсийн ханш 2020 оноор зогсохгүй дунд хугацаанд буурах төлөвтэй байна.

БАЙР СУУРЬ

ӨРГӨТГӨСӨН САНХҮҮЖИЛТИЙН ХӨТӨЛБӨР ХЭР ҮР ДҮНТЭЙ ХЭРЭГЖИЖ БАЙНА ВЭ?

УЛС ТӨРИЙН ШИЙДВЭР ГАРГАСАН НЬ ХӨТӨЛБӨРИЙН ҮР НӨЛӨӨГ БУУРУУЛАХААР БАЙНА

БИДЭНД ИХ ҮНЭТЭЙ ХИЧЭЭЛ БОЛЛОО

ТӨСВИЙН САХИЛГА БАТ ТАЛ ДЭЭР ДОРВИТОЙ ӨӨРЧЛӨЛТ ХАРАГДСАНГҮЙ

БИД АЛДААГАА ДАХИАД ДАВТЛАА

-ОУВС-гийн тусгай хөтөлбөр хэрэгжсэнээр улсын төсвийн сахилга батыг сайжруулахад тодорхой үр дүн

гарсан. Гэхдээ бий болсон үр дүнг цаашид тогтвортой хадгалах нь бидний хувьд илүү чухал болоод байна. Хөтөлбөрийг илүү сайн хэрэгжүүлэх боломж байсан уу гэвэл тийм. Харамсалтай нь

хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэлт тал дээр бид алдсан зүйл цөөнгүй байгаа. Засгийн газар үүнд илүү ажил хэрэгчээр хандах ёстой байсан болов уу. Бид амлалтаа зөрчсөн, хэрэгжилтийн явцад эдийн засгийн нөхцөл байдлаа харгалзах бус улс төрийн шийдвэр гаргасан нь өнөөдөр хөтөлбөрийн үр нөлөөг бууруулахаар байна.

-Хөтөлбөрийг 100 оноогоор үнэлбэл 45 оноо л өгөхөөр байна. Төсвийн сахилга бат дээр анхаараагүй.

Том төслүүдээ явуулна гэж байсан ч эсрэгээрээ төслүүд царцлаа. Хөрөнгө оруулалтын орчин тэр хэрээр муудсан байна. Төсвийн хараат бус байдлыг бэхжүүлнэ гэж байсан боловч энэ ажил нэр төдий хэрэгжсэн. Бидэнд их үнэтэй хичээл боллоо. Том сургамж үлдэж байна. Төсвийн алдагдал нэмэгдэж, ДНБ-ий таван хувьтай тэнцэж

байна. Өмнө байсан ололт-той зүйлүүдээ ч бид давхар үгүйсгэлээ. Барилгын салбарт хүнд рэл авчирсан. Ажлын байр өсгөх олон боломжоо алдсан байна. Товчхондоо, зорилгоо бие лүүлж чадаагүй. Цаг хугацаа их алдлаа. Улсын төсвийн хяналтаа сайжруулж чадсангүй. Татвар нэмсэн нь аж ахуйн нэгжүүдэд дарамт болсон. Валютын нөөц нэмэгдсэн нь амжилт. Гэх дээ инфляцын эрсдэл улам нэмэгдсэн байна. Тэлж бай сан эдийн засаг хумигдлаа.

-2016, 2017 оны эдийн засгийн нөхцөл байд-лыг эргэн санах хэрэг тэй. Тухайн үед

валютын ханшийн эрсдэл маш өндөр

байсан. Ийм үед хөтөлбөр хэрэгжсэн нь эдийн зас-гийн ээлжит хямралаас сэргийлж чадсан. Хэрэв тэр үед хэлцэл хийгдээгүй бол ханшийн зах зээлд үүсэх эрсдэлийг төсөөлөх боломжгүй. Санхүүгийн систем ам.долларын араас хөөцөлдсөн нөхцөл байдлыг

хөтөлбөр хэрэгжсэнээр өөрчилсөн. Хүмүүсийн үйл хөдлөл, зах зээлийн ханд-лага, хүлээлтийг эргүүлсэн. Санхүүгийн зах зээлийг тогтворжуулсан. Гэхдээ өнөөдөр төсвийн тогт вортой байдал, төсвийн сахилга бат тал дээр дорвитой өөрчлөлт харагдсангүй. Гадаад зах зээл сэргэсэн, уул уурхайн бараа бүтээгдэхүүний үнэ өсөж, “Оюутолгой” төслийн далд уурхайн хөрөнгө оруу-лалт орж ирсэн нь хүнд байдлаас аварсан.

-Тухайн үед хөтөл-бөрөөс өөр сонголт байгаагүй. Гурван жилийн хугацаатай хөтөлбөрт ороод

эдийн засаг тодорхой хэмжээнд сэргэсэн. Зөвхөн хөтөлбөрөөс гадна гадаад зах зээл дэх түүхий эдийн үнэ ханш өссөн нь үүнд нөлөөлсөн. Төсвийн тал дээр дэв шил гарсан. Үүнийг үгүйс гэхгүй. Харамсалтай нь эцсийн мөчид төсвийн алдагдал ДНБ-ий таван хувийг

давлаа. Гадаад өр өндөр байхад төсвийн алдагдал ийм өндөр байж болохгүй. Өөрөөр хэлбэл, бид алдаагаа дахиад давтлаа. Үр дүнд нь өр нэмэгдэхээр байна. Одоо байгаа гадаад өрөө яаж төлөх талаар анхаарах байсан. Хөтөлбөрөөс бид албан ёсоор гарч чадах эсэх нь улам эргэлзээтэй байна. Улс төрийн болчимгүй үйлдлээс болоод хөтөл-бөр цуцлагдах хэмжээнд нөхцөл байдал хүндэрсэн.

Г.Бумчимэг /Эдийн засагч/

Ч.Отгочулуу/Эдийн засагч/

Г.Рагчаасүрэн/Эдийн засагч/

Б.Дөлгөөн /Эдийн засагч/

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ10 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) ЭДИЙН ЗАСАГ

Рremier tailor компанийн захирал Т.Зоригттой ярилцлаа. Тэрбээр Монгол Улс ноос ноо луур, арьс ширэн

бү тээг дэхүүний үйлдвэрлэлд төв-лөрвөл таваас арван жилийн дараа дэлхийд өрсөлдөх боломжтой хэмээн онцлон хэлсэн юм.

-Танай компани сүүлийн жи-лүүдэд олон брэнд оруулж ир-лээ. Монголын тансаг бүтээг-дэхүүний зах зээлд брэндүүд ямар хэлбэрээр оршин тогтнож байна вэ?

-Бид гурван жилийн өмнө тансаг зэрэглэлийн зах зээлд дээр Италийн Isaia брэндийг mono хэлбэрээр оруулж ирсэн. Харин өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 15-нд тансаг зэрэглэлийн таван эмэгтэй брэндийг multi чиглэлээр нээсэн. Монгол Улсын тансаг зэрэглэлийн зах зээл их жижигхэн. Тиймээс таван брэндийг нэгтгэсэн. Гадаадын брэндүүдийн үзэж байгаагаар Монголын зах зээл дэх хамгийн зөв аргачлал нь энэ юм.

-Тансаг зэрэглэлийн хувцас ху далдан авахдаа эрчүүдийн дий лэнх нь танайхыг зорьдог. Бас эмэгтэйчүүдийн брэндийг оруу лаад ирлээ. Борлуулалт нь

Б.Дашням, Шинжээч

Монголын үйлдвэрлэл 5-10 жилийн дараа дэлхийд өрсөлдөхүйц болно

хэр тэнцвэртэй байна вэ. Ямар брэндийн борлуулалт Монголд давамгай байна вэ?

-Аливаа нэгэн брэнд оруулж ирэхэд эхний хоёр жил нь зах зээлд байршуулахад зарцуулагдаг учраас цэвэр ашиг хүлээлтгүй. Бид сүүлийн долоон жилийн турш эрэгтэй хувцасны зах зээлд үйл ажиллагаагаа явуулсан. Ингээд тогтворжлоо гэж үзсэн тул эмэгтэй брэндийн зах зээл рүү орж эхэлж байна. Эмэгтэй зах зээл нь эрэгтэйг бодвол илүү эрэлттэй. Одоогоор эрэгтэй нь, эсвэл эмэгтэй нь илүү гэд гийг хэлэхэд хэцүү. Манай эрэг-тэй тансаг зэрэглэлийн зах зээлийн үйлчлүүлэгчид аль хэдийн тодорхой болсон уч раас борлуулалт сайн байдаг. Эмэг-тэй зах зээлийн хувьд, дөнгөж гурван сар болж байна. Аливаа улс оронд өндөр нэр хүндтэй брэндүүдийн борлуулалт сайтай байдаг. Манай сонгож оруулж ирсэн брэндүүдээс Gucci-гийн борлуулалт бусдаасаа илүү байна.

-Танай компани зах зээлдээ аль хэдийн тогтворжиж танигд-сан учраас түүндээ түшиглэн эмэгтэй хувцасны зах зээл рүү орж ирж байна уу?

-Аливаа компани илүү өргөжиж дэвшихийг боддог. Тэр утгаараа бид дэлхийд хамгийн өндөр үнэлгээтэй байгаа брэндүүдийг судалж, оруулж ирж байна. Манай компани олон улсын загварын чиг хандлагыг Монголд оруулж ирэх алсын хараатай. Тиймээс бид цаг тухайд нь судалгаа явуулж, гадаадын мэргэжлийн байгууллагатай хамтарч ажил-ладаг. Үйлчлүүлэгч нартаа аль болох тансаг зэрэглэлийн бүтээгдэхүүнийг ойроос авах боломж нээж өгнө гэх зорилгоор энэхүү брэндийг оруулж ирсэн.

-Монголын тансаг зэрэглэлийн хувцасны зах зээлийн багтаамж хэр зэрэг вэ?

-Үнийн дүнгээр үүнийг илэр-хий лэх боломжгүй. Нэгдүгээрт, Мон гол Улсад тансаг зэрэглэлийн брэндүүд байгаагүй. Тиймээс гаа лиас авдаг мэдээллүүд нь то дорхой хэмжээнд зөв дүнтэй байдаггүй. Дийлэнхдээ тансаг зэрэглэлийн бүтээгдэхүүн хэрэг-лэ дэг үйлчлүүлэгч нар гадаадад аяллаар эсвэл албан ажлаар явах даа брэнд бүтээгдэхүүн ху-дал дан авдаг. Гурван жилийн өмнө дэлхийн хамгийн үнэлгээ өн дөртэй Louis vuitton, хоёр жи-лийн өмнө Zegna Монголын зах зээ лийг орхиж гарсан. Тиймээс Монголыг үнэлэх үнэлгээ, тансаг зэ рэглэлийн зах зээлийг тооцох тоо цоолол харьцангуй унасан.

-Монголд үйл ажиллагаа явуу-лах нь БНХАУ эсвэл, Хонконгоос Татварын орчны хувьд илүү ашигтай байж чадаж байна уу. Монголд байгаа бүтээгдэхүүн өрсөлдөж чадахуйц байна уу?

- Европын зах зээлд орох хүсэлт илгээж, зөвшөөрөл авсанаар бид

LVMH, Kering гэх хамгийн том хоёр групптэй хамтын ажиллагаагаа эхлүүлсэн. Манайд эдгээр брэн-дийн бүтээгдэхүүн Европын дэл гүү рүүдтэй ижилхэн үнээр ху далдаалдаг. БНХАУ, БНСУ зэрэг оронд, тансаг зэрэглэлийн бүтээгдэхүүнд оноох татвар Монголыг бодвол харьцангуй өндөр байдаг. Гэхдээ тэд тээвэрлэлтээ далайгаар дамжуулж авдаг учраас тодорхой хэмжээний зардал хэмнэдэг байх. Монголын зах зээл, Европын зах зээлд харьяалагдаж, үнийн бодлогыг барьж байгаа нь үйлчлүүлэгчдэд давуу тал бий болгодог. Тиймээс ихэвчлэн Япон, БНСУ-ын жуулчид үйлчлүүлэх хандлага илүү байна.

-Монголд хийж байгаа бүтээг дэхүүн болон та бүхний худалдаалж байгаа олон улсын брэндүүдийн чанар хэр зэрэг

ялгаатай вэ. Чанарын ялгаа, ур чадварын түвшинд бид хаана явж байгаа вэ?

-Аливаа нэг улс үндэстэнд өөрийн гэсэн соёл гэж бий. Олон арван жил тухайн зүйлээ хийгээд дасчихсан учир тэр их хөдөлмөрийг хэдхэн жилийн хугацаанд гүйцэх хэцүү. Гэхдээ манай улс ноолуурын экспортоор дэлхийд тэргүүлэгчдийн нэг.

Манай улсын ерөнхийлөгч Guc-ci брэндийн захиралтай уул зан, манайхаас арьс, арьсан бү тээг-дэ хүүнийг худалдан авах болом-жийн талаар ярилцсан. Gucci багаа явуулж судалж үзэж байгаа юм билээ. Бүхнийг үйлдвэрлэнэ гэхээсээ ноос, ноолуур, арьс ши-рэн бүтээгдэхүүнд илүү төвлөрч ажиллавал 5-10 жилийн дараа дэлхийд өрсөлдөхүйц хэмжээнд очно гэдэгт итгэлтэй байна. █

ГУРВАН ЖИЛИЙН ӨМНӨ ДЭЛХИЙН ХАМГИЙН ҮНЭЛГЭЭ ӨНДӨРТЭЙ LOUIS VUITTON, ХОЁР ЖИЛИЙН ӨМНӨ ZEGNA МОНГОЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙГ ОРХИЖ ГАРСАН.

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Цахилгаан тээврийн хэрэгслийн дараагийн шинэ давалгаа Тайландын авто зам төдийгүй усан замыг ч бүрхэх төлөвтэй.

Зай хураагуурын цахилгаан эрчим хүч удахгүй Бангкокийн Чао Прая голын төрхийг өөрчлөх болно. Олон зууны түүхт Хааны ордон, Ват-Арун сүмийн урдуур утаа татуулан өнгөрдөг, чихэнд чийртэй дуу бүхий урт модон завинуудын халааг цахилгаан моторт катамаран завь авах юм.

Тайландын засгийн газар нийслэл хотын түүхэн дурсгалт барилгуудыг бүрхсэн, эрүүл мэндэд хортой бүдэг саарал утаан мананг багасгахын тулд орлох эрчим хүчинд шилжихийг чармайж эхэллээ.

Зүүн өмнөд Азийн Tesla болох зорилготой Energy Absolute Pcl-ийг үндэслэгч, тэрбумтан Сомфот

Ахунаи хөнгөн цагааны хайлшин хийцтэй 42 ширхэг гатлага онгоц бүтээж байна. Литий-ионы зай хураагуураар тэжээгдэх цахилгаан мотор бүхий гатлага онгоц 200 зорчигчийн багтаамжтай. Эдгээр завь онгоц нь нийт гурван тэрбум ам.долларын өртгөөр байгуулах зай хураагуурын үйлдвэр, цахилгаан хөдөлгүүрт автомашиныг хамарсан аварга төслийн бүрдэл болох юм.

“Байгаль орчин бохир-дуулдаггүй, хорт ялгаралгүй, дуу чимээгүй” онгоц байх болно хэмээн Сомфот тайлбарлав.

Тус бүртээ хоёр мотор, 26 ширхэг зай хураагуур бүхий гатлага онгоцны туршилтыг ирэх хэдэн сард багтаан явуулж, зунаас ашиглалтад оруулна. Цахилгаан моторт гатлага онгоцны төсөлд нэг тэрбум бат буюу 33 сая ам.доллар оруулж буй Energy Absolute нь голын эргийн дагуу шуурхай цэнэглэх станцууд мөн байгуулна. █

Жэк Ма коронавирустэй тэмцэхэд $14.5 сая хандивлана

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 11

Өвчний гадаад илрэл, шинж тэм-дэггүй ч Уханийн коронавирустэй гэсэн оношийг 10

настай жаалхүүд тавьсан нь халдвар тархахаас сэргийлэх тэргүүн шугам дахь тандалтын аргад баригдалгүйгээр вирус тархаж байж болзошгүй гэсэн түгшүүр үүсгэв.

Жаалхүү эцэг эхийнхээ хамтаар билгийн тооллын сар шинийн баяраар төв Хятадын Ухань хотод өвөг эцгийнхээ гэрт зочилжээ. Аав, ээж, эмэг эх, өвөг эцэг нь өвдөж эмчлүүлсэн бол 10 настай жаал шинжилгээгээр

Жэйсэн Гэйл

Лулу Илунь Чэнь

вирустэй гэж гарсныг эс тооцвол гаднаасаа эрүүл. Жаалхүүд эмч “гадаад илрэлгүй вирус тээгч” гэсэн онош тавьжээ.

“Бие муудахгүй болохоор эмнэлэгт очихгүй байгаа вирус тээгч зөөлөн халдвар тараагч болж болзошгүй”-г Умард Каролинагийн их сургуулийн дэргэдэх Нийтийн эрүүл мэндийн Жиллингсийн сургуулийн микробиологи, иммунологийн профессор Ральф Барик тайлбарлав. Коронавирусийг олон арван жил судалж буй тэрбээр 2003 онд SARS дэгдэхээс өмнө энэхүү өвчнийг сэрэмжлүүлж байжээ.

Нэгдүгээр сарын 24-нд анагаах ухааны Lancet сэтгүүлд

нийтлэгдсэн уг тохиолдол нь 2019-nCoV вирус хүнээс хүнд дамжиж буйг анх баталсан хэрэг болов. Жаал-хүү гийн эцэг, эх вирусийн халдвар-тай байхдаа мөн л халуураагүй. Хожим нь халдвар Уханьд очоогүй төрөл саднаас нь ч илэрсэн юм.

Мөн адил то-хиолд лыг БНХАУ-аас гадна ч бүрт-гэжээ. ХБНГУ-д компанийн дадлагажуулах сургалтад оролцсон дөрвөн хүнээс халдвар илэрсэн.

Дадлагажуулах сургалтад оролцогчдын дотор БНХАУ-д

зочлоод ирсэн, гаднаасаа өвчний сэжиггүй ажилтан байсан юм.

Жаалхүү эцэг эхийн хамт 12 угаар сарын 29-нд Шэньжэниэс Уханьд өвөг эцэг, эмэг эхийндээ ирсэн юм. Уханьд ирснээс хойш хоёр хоноод Хубэй мужийн Эрүүлийг хамгаалах комисс

тус хотод нийт 27 хүн шалтгаан нь тодорхойгүй уушгины хатгаа туссаныг зарласан нь тухайн

үедээ олны анхааралд өртөөгүй өнгөрчээ. Уханьд байх эхний 3-5 хоногт уг айлыг дөрвөн ч хүн халуурч, ханиалган, бие суларч, гүйлгэж эхэлсэн юм. Шэньжэньд буцсан хойноо эмнэлгийн шинжилгээ, уушгины зургаар 2019-nCoV вирустэй гэсэн онош гарчээ.

Эцэг эхийн хүсэлтээр хийлгэсэн хүүхдийнхээ уушги, хамар, хоолойн шинжилгээгээр халдвартай болох нь тогтоогдсон байна. Уг тохиолдол нисэх онгоцны буудлуудад ашиглаж буй скрининг шалгалтад илрэлгүйгээр вирус нэвтрэх аюултайг анхааруулсан хэрэг болов. █

Цахилгаан гатлага онгоц Бангкокийн хорт мананг бууруулна

Өвчний гадаад шинж тэмдэггүй хүмүүсээр дамжин вирус халдварлаж болзошгүй

Аав, ээж, эмэг эх, өвөг эцэг нь өвдөж эмчлүүлсэн бол 10 настай жаалхүү шинжилгээгээр вирустэй гэж гарсныг эс тооцвол гаднаасаа эрүүл.

Бээжингийн супермаркет дахь хүнсний тасагт үйлчлүүлж буй маск зүүсэн худалдан авагч нар. Нэгдүгээр сарын 28.

Өвчний шинж

тэмдэггүй вирус тээгч

анх удаа бүртгэгдлээ

туршлагаа судлаачидтай хуваалцаж, нэг тэрбум юанийн сан байгуулахаа мэдэгдсэний дараа тэрбумтан хувийн зүгээс уг хандивыг өргөхөө мэдэгдсэн юм.

“Хүн төрөлхтөн, өвчин эмгэгийн хоорондох тэмцэл урт удаан

үргэлжилж ирснийг бид мэдэж байгаа” хэмээн Albaba-гийн сан Хятадын Twitter болох Weibo аккаунтдаа бичжээ. “Энэ мөнгө анагаах ухааны төрөл бүрийн судалгаа явуулах, өвчин эмгэгээс урьдчилан

сэргийлэхэд т у с

болно”.Олон мянган хүнд халдварлаж,

150 гаруй хүний аминд хүрээд буй халдварыг зогсоохын төлөө БНХАУ-ын технологийн салбар шуурхай хөдөлж байна. Пони Ма-гийн Tencent Holdings Ltd 300 сая юанийн бараа бүтээгдэхүүн хандивлаж, байршил тодорхойлох болон өгөгдлийн үйлчилгээгээр хангахаа мэдэгдэв. Такси үйлчилгээний Didi Chuxing компани нэр бүхий хотуудад эмнэлгийн ажилтнуудыг тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгслээр зөөж үйлчилж байна. Робин Лигийн Baidu Inc, TikTok-ийг эзэмшигч ByteDance Inc санхүүгийн хандив өргөв.

Жэк Магийн компани ажилтнуудаа илүү цагаар ажиллуулдгаараа зартай ч Tencent зэрэг олон компани онцгой нөхцөлд нийцүүлэн билгийн тооллын сар шинийн амралтыг уртасгаад байна. █

ДЭЛХИЙ

Коронавирусийн тархалттай

тэмцэхэд хандив өргөхөө амласан технологийн салбарын аваргуудын жагсаалтад Alibaba-г хамтран үндэслэгч Жэк Магийн нэр шинээр орж ирлээ.

Туслахаар амласан Билл, Мелинда Гэйтс нарын араас Хятадын тэргүүн баян буяны сангаараа дамжуулан 100 сая юань (14.5 сая ам.доллар ) хандивлахаар болов.

Alibaba Group Holding Ltd хиймэл оюун ухааны дадлага

Рэндий Тантон-Найт

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) БАЯЖИХ УХААН

Санасандаа хүрч, сарвайснаа авах нь хүн бүрийн хүсэл учир бид өнгөтэй, мөнгөтэй байхын

тулд цаг наргүй хөдөлмөрлөж, хичээдэг. Өөрөөр хэлбэл, мөнгө хүн төрөлхтний мөнхийн хүсэл, салшгүй хэрэгцээ юм. Тиймдээ ч хэрхэн баяжих тухай бичсэн ном, сэтгүүлийн борлуулалт хамгийн их байдаг. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд санхүүгийн мэргэжилтнүүд болон хөдөлмөрөөрөө хөлжсөн хүмүүс цахим сүлжээгээр мөнгө зарцуулах, ашиглах талаар зөвлөх болсон нь олон хүнд хүрдэг. Гэхдээ тэдний ихэнх нь мөнгө олохдоо бус үрэхдээ ухаан зарцуулах тухай зөвлөж, хуримтлал, хадгаламж бол мөнгөжих гол шалтгаан хэмээн номлодог. Үүнийг үгүйсгэх аргагүй, гэхдээ бэл, бэнчинтэй байхад зөвхөн орлого, зарлагын хэмжээ нөлөөлдөггүй болохыг судлаачид тогтоожээ.

Аризонагийн их сургуулийн 2000 оюутныг хамарч, 10 жилийн турш үргэлжилсэн судалгааны үр дүнд эд баялагт хүрэх гол түлхүүр нь өөртөө итгэх итгэл болох нь тогтоогдсон байна. Хүйс, арьс өнгө, нийгмийн давхаргын аль нь ч хүний санхүүгийн чадамжид өөртөө итгэх итгэлээс илүү нөлөөлж

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

Хаяг: Энхтайваны өргөн чөлөө 19, Улаанбаатар хот 14210, Монгол улс

Утас: 1900-1977 | Факс: 70161988 | И-мэйл: info@tdbm.mn | Вэб хаяг: www.tdbm.mn | Фэйсбүүк: www.tdbm.mn/facebook | Твиттер: www.tdbm.mn/twitter

“Монголбанкны ерөнхийлөгчийн 2015 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн А-200 тоот тушаалын хавсралт”

Балансын зүйлЭцсийн

үлдэгдэл/мян.төг/

ХӨРӨНГӨМөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгө 1,295,249,694 Банк, санхүүгийн байгууллагадбайршуулсан хөрөнгө 701,133,462

Хөрөнгө оруулалт 1,233,715,858 Хараат, хамтын хяналттай, охинкомпанид оруулсан хөрөнгө оруулалт -

Зээл (цэвэр дүнгээр) 3,523,846,941 Хэвийн зээл 3,195,192,719 Чанаргүй зээл 467,237,119 Зээлийн хойшлогдсон төлбөр - Зээлд хуримтлуулж тооцсон хүүгийнавлага 270,709,395

Зээлийн эрсдэлийн сан (409,292,292)Дериватив санхүүгийн хөрөнгө 455,278,018 Бусад санхүүгийн хөрөнгө 20,917,782 Бусад санхүүгийн бус хөрөнгө 61,141,075 Үндсэн хөрөнгө 424,962,581 Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө 80,897,528

Борлуулах зориулалттай хөрөнгө - Биет бус хөрөнгө 5,870,617 Нийт хөрөнгийн дүн 7,803,013,556 ӨР ТӨЛБӨРХарилцах 1,262,387,717 Хадгаламж 2,106,793,490 Банк, санхүүгийн байгууллагаас татсан эх үүсвэр 1,701,489,044

Бусад эх үүсвэр 1,736,961,062 Бусад өр төлбөр 267,347,391 Нийт өр төлбөрийн дүн 7,074,978,704 ӨӨРИЙН ХӨРӨНГӨХувь нийлүүлсэн хөрөнгө 50,000,707 Нэмж төлөгдсөн капитал 19,298,006 Халаасны хувьцаа - Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 129,231,895 Хуримтлагдсан ашиг, алдагдал 486,923,728 Бусад өөрийн хөрөнгө 42,580,517 Өөрийн хөрөнгийн дүн 728,034,852 Өр төлбөр ба өөрийн хөрөнгийн дүн 7,803,013,556

Тэнцлийн гадуурх дансЗээл, зээлтэй адилтгах хөрөнгөд хамаарах үүрэг (цэвэр дүнгээр) 576,476,260

Банкны холбогдох этгээд (нэгдмэл сонирхолтой этгээд) Активын хэлбэр Үлдэгдэл дүн

/мян.төг/Өөрийн хөрөнгөд

эзлэх хувьБанкны холбогдох нэг этгээд (нэгдмэл сонирхолтой этгээд)-д олгосон зээл болон зээлтэй адилтган тооцох бусад актив (Өөрийн хөрөнгийн 5 хувиас хэтрэхгүй)Банкны хувьцаа эзэмшигч Зээл 513,120.7 0.06%Банкны эрх бүхий албан тушаалтан Зээл 447,095.7 0.05%Банкны бусад холбогдох этгээд Зээл 35,946,281.2 4.09%Банкны холбогдох нийт этгээд (нэгдмэл сонирхолтой этгээдүүд)-д олгосон зээл болон зээлтэй адилтган тооцох бусад актив (Өөрийн хөрөнгийн 20 хувиас хэтрэхгүй)Банкны хувьцаа эзэмшигчид Зээл 858,264.2 0.10%Банкны эрх бүхий албан тушаалтанууд Зээл 9,690,769.1 1.10%Банкны бусад холбогдох этгээд Зээл, Баталгаа 73,096,502.3 8.33%

2019 ОНЫ IV УЛИРЛЫН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН/Аудитлагдаагүй/

Банкны холбогдох этгээд (нэгдмэл сонирхолтой этгээд)-д олгосон зээл болон зээлтэй адилтган тооцох бусад актив хөрөнгийн тайлан

2019/12/31 2019/12/31Зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлт Байвал зохих 2019/12/31Нэгдүгээр зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгө болон эрсдэлээр жигнэсэн активын зохистой харьцаа >9% 11.35%

Өөрийн хөрөнгө эрсдэлээр жигнэсэн активын харьцаа >12% 17.03%Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын үзүүлэлт >25% 32.06%Гадаад валютын нээлттэй позици болон өөрийн хөрөнгийн харьцаа (нэгж валютаар) <+/-15% -7.41%

Гадаад валютын нээлттэй позици болон өөрийн хөрөнгийн харьцаа (нийт) <+/-30% -7.57%

Орлого, зардлын зүйлТайлант

үеийн дүн/мян.төг/

Хүүгийн орлого 700,119,602 Монголбанкинд байршуулсан хөрөнгийн 13,467,842 Банк, санхүүгийн байгууллагад байршуулсан хөрөнгийн 13,333,947

Үнэт цаасны 236,316,801 Зээлийн 437,001,012 Бусад хүүгийн орлого - Хүүгийн зардал 519,563,340 Харилцахад төлсөн хүү 36,961,434 Хадгаламжинд төлсөн хүү 232,851,623 Зээлийн хүүгийн зардал 86,835,019 Үнэт цаасны хүүгийн зардал 162,146,169 Бусад хүүгийн зардал 769,095 Хүүгийн цэвэр орлого 180,556,262 Эрсдэлийн сангийн зардал 26,481,990 Эрсдэлийн сангийн дараах цэвэр орлого 154,074,272 Бусад орлого 291,500,571 Хүүгийн бус орлого 285,713,339

Арилжааны орлого 70,508,120 Ханш, үнэлгээний тэгшитгэлийн орлого 147,862,473

Банкны бүтээгдэхүүнтэй холбоотой үйлчилгээний хураамж, шимтгэлийн орлого

57,902,378

Бусад хүүгийн бус орлого 9,440,367 Бусад орлого, олз 5,787,232 Бусад зардал 376,708,586 Хүүгийн бус зардал 370,524,019

Бусад эрсдэлийн сангийн зардал 18,338,089 Арилжааны зардал 61,960,165 Ханш, үнэлгээний тэгшитгэлийнзардал 147,483,489

Хураамж, шимтгэлийн зардал 20,886,986 Үйл ажиллагааны бусад зардал 121,855,292

Бусад зардал, гарз 6,184,567 Татварын өмнөх ашиг, алдагдал 68,866,256 Орлогын татварын зардал 206 Татварын дараах ашиг, алдагдал 68,866,051 Бусад дэлгэрэнгүй орлого 1,949,636 Тайлант хугацааны нийт дэлгэрэнгүй орлогын дүн 70,815,686

чаддаггүй болохыг баталжээ. Эрдэмтэд судалгаанд хамрагдсан хүмүүсийн зан суртахуун, хүмүүжил, амбиц дээр тулгуурлан ажиглалт, асуулгын аргаар судалгаагаа хийсэн байна. Ийнхүү судалгааны дүгнэлтэд, бусдаас хараат бус, өөрийгөө илэрхийлэх чадвартай, хөдөлгөөнтэй хүмүүс их мөнгө олдог нь батлагдсан төдийгүй мөнгөө өөртөө итгэлтэй үрж, худалдан авалт их хийдэг хүмүүсийн орлого бусдынхаас хэд дахин их байжээ. Үүнээс зарлага өндөртэй хүн орлого олох хүсэл, тэмүүлэл ихтэй байдаг нь

анзаарагдаж байна.Түүнчлэн судлаачид мөнгө

олох болон зарцуулах чадварт суурь хүмүүжил чухал нөлөөтэй болохыг онцолжээ. Тодруулбал, эцэг эхийн олгосон хүмүүжил, хүүхэдтэйгээ хандах хандлага тэдний насан туршийн санхүүгээ зохицуулах чадварт нь нөлөө үзүүлдэг аж. Орлого, зарлагаа гэр бүлээрээ ярилцаж, сарын санхүүгээ төлөвлөж, хүүхдэдээ хэрхэн мөнгө олж зарцуулдаг болохыг ойлгуулж, тайлбарладаг хүний хүүхэд мөнгөө зөв зарцуулах чадвартай болдог нь

Эд баялагт хүрэх түлхүүр нь өөртөө итгэх итгэл

Бэнчинтэй байхад зөвхөн орлого, зарлагын хэмжээ нөлөөлдөггүй болохыг судлаачид тогтоожээ

МӨНГӨӨ ӨӨРТӨӨ ИТГЭЛТЭЙ ҮРЖ, ХУДАЛДАН АВАЛТ ИХ ХИЙДЭГ ХҮМҮҮСИЙН ОРЛОГО БУСДЫНХААСАА ХЭД ДАХИН ИХ БАЙЖЭЭ. ҮҮНЭЭС ЗАРЛАГА ӨНДӨРТЭЙ ХҮН ОРЛОГО ОЛОХ ХҮСЭЛ, ТЭМҮҮЛЭЛ ИХТЭЙ БАЙДАГ НЬ АНЗААРАГДАЖ БАЙНА.

анзаарагджээ.Хамгийн сонирхолтой нь

судалгаанд хамрагдсан хүмүүс дунд ямар нэг санхүүгийн мэргэжил, мэдлэгтэй хүн байгаагүй. Тэд өөрсдийн зөн, мэдрэмжээрээ мөнгөө зохицуулж байсан аж. Гэсэн хэдий ч өөртөө итгэлтэй хүмүүс санхүүгийн хямралын үед ч хүнд нөхцөл байдлаас биеэ авч гаран, асуудлыг зохицуулсаар байсан байна. Тиймээс хэтэвчээ хүссэн хэмжээндээ хүртэл түнтийлгэхийн тулд өөртөө итгэлтэй байх нь чухал юм. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | АМЬДРАЛЫН ХЭМНЭЛ 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 13

Жи ж и г х э н , х ө в с г ө р н о х о й т э в р э э д алсыг ширтэн

суудаг настай эрхэм өнөөдөр ч мөн урьдын адил салхилж суугаа харагдана. Тэрбээр төө хүрэхгүй бяцхан нохойгоо үргэлж элдвээр гоёж, үс, толгойг нь чамин зүүсгэлээр чимдэг бөгөөд хөлд нь гутал өмсгөөд, хүзүүвчнээс нь хөтлөөд алхах нь өхөөрдөм.

Өвөө, нохой хоёрын өглөө миний ажилд гарахтай зэрэгцэнэ. Ажилдаа яарч, санд мэнд гэрээс гарахад өнөөх настан нэг гартаа хүзүүвчтэй нохойгоо, нөгөө гартаа тортой хогоо барьсаар надтай өглөө бүр таардаг юм.

Харин амралтын өдөр байрны хүүхдүүд өвөө, нохой хоёрыг тойрчихсон “ямар хөөрхөн гөлөг вэ, үс, арьсыг нь хараад байгаарай, эгдүүтэй юм, би тэвэрч үзье, би хөтөлье” гэж шуугилдана. Хүүхдийн шаагих чимээ настанд төвөг болдоггүй бололтой. Харин ч тун таатай м и ш э э г э э д , тэжээвэр амьтантай нь тоглохыг хүссэн хэн бүхэнд эелдэг хандана.

Г а н ь х а р с а н харцтай буурал өвөө, ганган, өхөөрдөм нохой хоёрыг би анх хоёр жилийн өмнө харж байсан юм. Түүнээс хойш бараг өдөр бүр настантай

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

үнэнч нөхрөөрөө муур, нохойг сонгох тохиолдол ч цөөнгүй.

Барууны орнуудад өндөр настай хүмүүс амьтан тэжээх хандлага түгээмэл байдаг. Учир нь нохой хүний эрүүл мэндэд эерэг нөлөө үзүүлж, наслалтад нөлөөлдөг байна. Энэ талаар Ливерпулийн их сургуулийн эрдэмтэд судалгаа хийжээ. Тэд судалгаандаа Их Британийн 385 гэр бүлийг хамруулсан бөгөөд тэднээс 191 нь гэртээ нохой тэжээдэг байсан юм. Тус судалгаанаас нохойны эзэд бусдаасаа илүү идэвхтэй амьдралын хэв маягтай байсан нь тогтоогджээ. Учир нь тэд долоо хоногт д у н д ж а а р д ө р в ө н цаг

тааралддаг ч нохойноосоо өөр нэгэнтэй хамт байхыг ер

хараагүй. Алсыг ширтэн, санааш-рах энэ эрхмийн г а н ц а а р д с а н сэтгэл, гунигт амьд ралд гараасаа салгадаггүй жижиг-хэн амьтан нь өнгө нэмдэг байх хэмээх бодол эрхгүй төрдөг юм.

Амьтан хүн хоёр эрт дээр үеэс харилцан ш ү т э л ц э э т э й амьдарч ирсэн. Харин сүүлийн үед тэжээвэр амьтныг н э р х ү н д и й н илэрхийлэл, имиж гэж үзэх хүмүүс

бий болжээ. Үүнээс гадна дээрх жишээнд гарч буй шиг ганцаардал, гунигаа хуваалцах

Нохойтой хүмүүс тэжээвэр амьтангүй

хүмүүсээс дөрөв дахин илүү хөдөлгөөнтэй

амьдардаг болох нь тогтоогджээ

Нохой тэжээдэг хүн бусдаас урт насалдаг

Амьтан тэжээхийг хүсдэг ч яг ямар амьтан сонгохоо мэддэггүй хүн олон. Түүнчлэн муур, нохойны аль нь ухаалаг болохыг олон зууны турш хүмүүс ярьсаар ирсэн. Тэгвэл АНУ дахь Вандербильтийн их сургуулийн эрдэмтэд нохой муурнаас илүү ухаантай гэдгийг баталлаа. Эрдэмтдийн хийсэн судалгаанаас үзэхэд мууртай харьцуулахад нохойны тархинд хоёр дахин их нейрон агуулагддаг нь тогтоогдсон байна. Тодруулбал, нохойны тархинд 530 сая нейрон байдаг бол мууранд 250 сая нейрон байдаг аж. Тархин дахь нейроны хэмжээ нь амьтдын мэдээлэл боловсруулах ба дүн шинжилгээ хийх чадварыг тодорхойлдог байна. █

Нохой муурнаас ухаалаг

нохойгоо салхилуулан алхдаг байна. Харин тэжээвэр амьтангүй хүмүүс шаардлагатай үед л хөдөлгөөн хийдэг бөгөөд өдөрт хамгийн ихдээ нэг цаг л явган алхсан аж. Ийнхүү нохойтой хүмүүс тэжээвэр амьтангүй хүмүүсээс дөрөв дахин илүү хөдөлгөөнтэй амьдардаг болох нь тогтоогджээ. Тиймээс нохойтой хүмүүс зүрх судасны өвчлөлд өртөх нь бага байдаг бөгөөд урт удаан наслах боломж бүрддэг болохыг эрдэмтэд онцолжээ.

Нохой тэжээх нь зөвхөн настай хүнд эерэг нөлөө үзүүлээд зогсохгүй хүүхдийн дархлааг ч мөн сайжруулдаг байна. Тодруулбал, нохой тэжээдэг айлд руминококкус /ruminococcus/, осциллоспира /oscillospira/ нянгийн хэмжээ бусад тэжээвэр амьтантай болон амьтан тэжээдэггүй өрхүүдийнхээс өндөр байдаг аж. Энэ нь хүүхдийн дархлааны тогтолцоо бүрэлдэхэд онцгой хувь нэмэртэй учир хүүхэд харшил, таргалалтад өртөх эрсдлийг нь бууруулдаг аж. █

Судал гаанд Их Британийн 385 гэр бүлийг хамруулсан бөгөөд тэднээс 191 нь гэртээ нохой тэжээдэг байсан юм.Тус судалгаанаас нохойны эзэд бусдаасаа илүү идэвхтэй амьдралын хэв маягтай байсан нь тогтоогджээ.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ14 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) ЗГМ: ЗОЧИН

Монголын оюун ухааны ака-демийн тамир-чид дэлхийд ам жилтаараа

тэргүүлж, Гиннесийн рекордыг ч эзэмших болсон. Өдгөө ма-най улсын өсвөрийн шигшээ багийн тамирчид дэлхийн 18 дээд амжилтыг эзэмшиж байна. Шавийн эрдэм багшаас гэдэг. Манай улсын баг тамирчдын амжилтын үндсийг тавьж буй Монголын оюун ухааны академийн ахлах багш, дасгалжуулагч Ө.Сэнгэсамдантай ярилцлаа.

-Та өмнө нь тамирчин байсан. Яагаад тамирчны карьераа өндөрлөж, багшлахаар шийдсэн юм бэ?

-Би эмч мэргэжилтэй. Анагаа-хын сургуулийн оюутан маш их зүйл цээжлэх шаардлагатай бол дог. Тиймээс 2009 оноос ой тогтоолтын спортоор хичээллэж, зургаан жилийн турш тамирчны карьераа үргэлжлүүлсэн. Тухайн үед дэлхийн чансааны тавдугаарт бичигдэж байлаа. Сургуулиа төгс-сөнөөс хойш ажлаас шалтгаалаад бэлтгэл хийх цаг зав хомс болсон. Өөрөө энэ спортын үр шимийг хүр тэж, амжилтад хүрсэн учраас хүүхдүүдэд сурч мэдсэн зүйлээ хуваалцъя, спортоо орхихгүй үр-гэлжлүүлье гэж шийдээд мэргэж-лээ орхиж, дуртай спортоороо багшлахаар шийдсэн.

-Манай тамирчид маш богино хугацаанд өсөн дэвжиж, дэл-хийн хэмжээний амжилт гаргаж буй нь юутай холбоотой вэ?

-Манай хүүхдүүд төрөлхийн сод ухаантай биш. Ой тогтоол-тын спортоор тууштай, зөв аргач-лалаар хичээллэсний үр дүнд өндөр амжилт үзүүлж байна. Бид олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн ой тогтоолтын тусгай техникийг монгол хүний онцлогт нийцүүлэн боловсруулсан. Дараагийн хүчин зүйл багшаас шалтгаална. Багш хичээлээ маш сонирхолтой байдлаар орж, хийж буй зүйлд нь дурлуулах хэрэгтэй. Мөн суралцагчийн сахилга бат, хөдөлмөрч байдал, ёс зүй, хариуцлага зэргээс хамаарна. Нөгөөтэйгүүр монгол хүний онцлог гэж бий. Аливаа шинэ зүйлд маш хурдан дасан зохицож, хурдан хүлээж авдаг энэ чадвар амжилтад нөлөөлдөг.

-Богино хугацаанд амжилт үзүүлж, дэлхийн рекордуудыг эвдээд ирэхээр гаднын орны

Дэлхийн чансааг тэргүүлж буй шилдэг арван тамирчны дөрөв нь Монголынх

Т.Намуунболор, ЗГМ сонин

Хүмүүс төрөлхийн сод ухаантай хүүхдүүд ой тогтоолтын спортоор амжилт үзүүлдэг гэж боддог. Энэ бол зөв аргачлал бүхий, тууштай хөдөлмөрийн үр дүн

тамирчид, шүүгчид гайхширсан байх. Ер нь хэрхэн хүлээж авдаг вэ?

-Анх зохион байгуулагчид бидний амжилтад итгэдэггүй байсан. Тэмцээний дараа тусдаа уулзаж, бичсэн материалаа шалгуулах, дахиж даалгавар гүйцэтгэх тохиолдлууд байсан. Жил ирэх бүр энэ амжилтаа баталж харуулсаар одоо Монголын баг дэлхийд аль хэдийн хүлээн зөвшөөрөгдөж, хамгийн хүчтэй өрсөлдөгчөөр зүй ёсоор нэрлэгдэж байна. Мөн бусад орны тамирчид “Та нар өдөрт хэчнээн цаг бэлтгэл хийдэг вэ, ямар аргачлал ашиглаж байна” гэж байнга асуудаг. Зарим орны тамирчин ой

тогтоолтын спортыг мэргэжлээ болгож, бүх л цагаа бэлтгэлдээ зориулдаг. Харин бидний хувьд ажил, хичээлийнхээ хажуугаар бэлтгэл сургуулилтаа зохицуулж, хобби болгон хөгжүүлдэг учраас тэднээс илүү амжилт үзүүлж байгааг гайхахаас аргагүй. Манай улс гуравхан сая хүн амтай. Тамирчдын ихэнх нь Улаанбаатар хотын хүүхдүүд. Ой тогтоолтын спорт орон нутаг руу одоо л тархаж эхэлж байна. Өөрийгөө нээж амжаагүй, илүү их нөөц бололцоотой олон хүүхэд орон нутагт амьдарч байгаа. Тооноос илүү чанар гэдэг шиг бид цөөхүүлээ боловч монгол хүний үнэлэмж, оюун ухаан өндрөөр үнэлэгдэж байна.

-Олон улсын тэмцээний үеэр уур амьсгал ямар байдаг бол?

-Сая хэлсэнчлэн анх бидний ам-жил тад итгэдэггүй байсан. Дараа да-раагийн жилүүдэд амжилттай орол-цоод, өөрсдийгөө батлаад ирэхээр манай багийг маш халуун дот-ноор хүлээж ав даг болсон. Тэмцээний эхний өдөр өмсгөлөө өмсөөд заал руу ороход бүгд гайхсан харцаар

хардаг. Энэ их гоё мэдрэмж.

-Манай улс дэл хийн ямар ямар дээд ам-ж и л т у у д ы г эзэмш дэг вэ?

-Оюун ухааны академи байгуу-лагдаад арван жил болж байна. Энэ хугацаанд манай шигшээ багийн тамирчид олон улсын болон дэлхийн чанартай 57 тэмцээнээс 1077 медаль, 53 цом хүртсэн.

Мөн Гиннесийн гурван рекорд,

давхардсан тоогоор дэлхийн 18 рекордын 13-ыг нь өсвөрийн тамирчид маань эзэмшдэг.

-Тамирчдын чансааны хувьд ямар үзүүлэлттэй байгаа вэ?

-Одоогоор дэлхийн чансааг тэргүүлж буй шилдэг арван тамирчны дөрөв нь Монголын тамирчин байна.

-Ой тогтоолтын спортоор насанд хүрсэн хойноо хичээллээд амжилт үзүүлэх боломжтой юу?

-Ой тогтоолтын спорт бага нас, өсвөр нас, 18-аас дээш

буюу насанд хүрэгчид,

60 буюу ахмад нас гэсэн дөрвөн ангилалтай. Зарим хүн асуудаг юм. “Багшаа, би одоо 30 настай, энэ спортоор хичээллэхэд оройтсон уу. Үр дүнд хүрэх болов уу” гэх мэт. Энэ хамгийн буруу. Хэн ч байсан зөв системийн дагуу, тогтмол бэлтгэл хийвэл өөрийнхөө үзүүлэлтийг ахиулах боломжтой. Би нэгдүгээр курст байхдаа буюу 18 настайгаасаа хичээллэж эхэлсэн. Тийм ч эрт биш. Шууд л насанд хүрэгчдийн ангиллын ширүүн өрсөлдөөн дунд хөл тавьсан. Гэхдээ өөрөө өөртэйгөө өрсөлдөж, бага багаар амжилтаа ахиулсаар үр дүнд хүрсэн. Та хэдэн настай ч байсан энэ спортоор хичээллэж болно. Эхлэхэд хэзээ ч оройтохгүй

Дийлэнх хүмүүс тархиныхаа нэг хагас бөмбөлгийн цөөн хэдэн чадварыг ашиглаж байна. Ой тогтоолтын арга техник баруун, зүүн тархины чадварыг хослуулж ашигладаг учраас богино хугацаанд их мэдээлэл цээжлэх боломж олгодог.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЗГМ: ЗОЧИН 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 15

Аутизм бол өвчин биш харил-цааны эмгэг бөгөөд манай улсад өнөөдрийн байдлаар аутизмтай гэж бүртгэгдсэн 800 орчим хүн байна. Тэгвэл JCI Улаанбаатар салбар байгууллага 2020 онд эерэг өөрчлөлт бүтээх хөгжлийн боломжыг залуучуудад олгох зорилгоор AS ONE – Аутизм(-ийг олон нийтэд зөвөөр ойлгуулах) төслийг хэрэгжүүлэх гэж байна.

Энэхүү төслийн хүрээнд ний-гэмд бидний адил ажиллаж, амь дарч байгаа аутизмын хүрээний эм гэгтэй хүмүүс, тэдний гаргаж буй үйлдэл, хандлагыг эерэгээр хүлээн авч сурах, тусалж дэмжих, ялгаварлан гадуурхахгүй байх, олон нийтэд зөвөөр ойлгуулах, бие биенээ гэсэн хүнлэг ханд-лагыг төлөвшүүлэх чухал ач

Аутизм бол өвчин биш харилцааны эмгэг юмхолбогдолтой аж.

Манай улсад аутизмтай гэж бүрт гэгдсэн нийт хүний 90 орчим хувь нь 2-15 нас ны хүүх дүүд байна. Дэлхий ний тэд хур дацтай өсөж буй энэ хүү эм гэг Монгол улсын хэмжээнд 19,000 иргэн байх магадлалтай гэсэн статис тик судалгаа байдаг. Эд гээр иргэдэд чиглэсэн төрийн бодлого, анхаарал халамж сул байдгаас тэд нийгмийн харилцаанд оролцож чадахгүй, үйлчилгээ тусламж авч чадахгүй байх төдийгүй тусгайлсан эмч мэр-гэжилтэнүүд байдаггүй улмаас цөөн тооны сэтгэцийн эмч, сэтгэл зүйч нар үзлэг оношлогоо хийдэг байна. Сургуульд суралцах, ажил хөдөлмөр эрхлэх орчин нөхцөл дутмаг байдлаас болж нийгмээс тусгаарлагдмал байсаар байна.

Төслийн хүрээнд дараах ажлууд хийгд эхээр төлөв лөөд

байна.-Аутизмын талаар

ойлголт мэдээл лийг түгээх, та ниулах,-Ерөнхий бо ловс-

ролын сур гууль, цэцэрлэг аутизмтай хүүхэдтэй хэрхэн харилцах талаар гарын авлага, тараах материал өгөх,

-Боловсролын тэгш байдлыг хангах асуудал өнөөдөр ямар түвшинд байгааг нийгэм таниулах, ойлгуулах,

-Олон нийтийг хамарсан спорт, урлагын арга хэмжээ зохион байгуулах,

JCI олон улсын хамтын ажиллагаатай салбарууд болох

Солонгос, Японоос мэргэжилтэнүүдийг авчирч, үзлэг оношлогоо, зөвлөгөө, сургалт зохион байгуулах зэрэг ажлууд хийгдэнэ.

Энэхүү төсөл нь Нэгдсэн үндэсний байгууллагын тогтвортой

хөгжлийн Сайн сайхан

амьдрал, боловсролын тэгш хүртээмж, ялгаварлан гадуурхахгүй байх зорилгууд руу чиглэсэн бөгөөд урт хугацаанд хэрэгжүүлэхээр төлөвлөн ажиллаж байна.

JCI Улаанбаатар салбар

гэдэг. Мэдээж хэрэг эрт эхлэх тусмаа үр дүнтэй.

- Х ү м ү ү с “ Х ө г ш р ө ө д мартамхай боллоо. Ой муудаад байна” гэж ярьдаг. Ой тогтоолтын спортоор хичээллэснээр энэ асуудлаа шийдвэрлэх боломжтой юу?

-Тийм ээ, боломжтой. Тархины дасгал ашиглан ой тогтоолтоо сайжруулж, мартах өвчнөөс сэргийлж болно. Хүний тархи баруун, зүүн гэсэн хоёр хагас бөмбөлөгтэй. Энэ бөмбөлгүүд нь өөрийн гэсэн чадвар болон тусгай үүрэгтэй байдаг. Хүмүүс баруун, зүүн тархиа хослуулж ашиглаж чаддаггүйгээс ой тогтоолт нь муудаж, мартаж, санах нь ихэсдэг. Ерөнхийдөө дийлэнх хүмүүс тархиныхаа нэг хагас бөмбөлгийн цөөн хэдэн чадварыг ашиглаж байна. Ой тогтоолтын арга техник баруун, зүүн тархины чадварыг хослуулж ашигладаг учраас богино хугацаанд их мэдээлэл цээжлэх боломж олгодог.

-Улс орнуудыг амжилтын үзүүлэлтээр нь эрэмбэлдэг үү?

-Монголын баг 2019 онд Ой тогтоолтын дэлхийн

холбооны тэмцээнд н и й л б э р д ү н г э э р хоёрдугаар байр, Олон ул-сын холбооны тэмцээнд тэргүүн байр эзэлсэн.

Энэ спортоор хамгийн хүчтэй өрсөлдөж

буй гурван улс бий. БНХАУ, Хойд Солонгос, Монгол.

-Бэлтгэлийн с и с т е м и й н

талаар со нир-хож болох уу. Гадаад орч ноос тусгаарлаж, ва-куумжуулсан бэлт-гэл хийдэг гэж

сонссон?-Тамирчид

юм цээжилж, т о г т о о ж байгаа учраас дуу чимээ ба-

гатай, гэрэл-түүлэг тэй орчин хэ рэг тэй. Бид анх наасаа хүүх-дийн бие даах чад варыг хөг-жүү лэхийг зорь-

дог учраас ихэнх хүүхэд бэлтгэлээ бие дааж, гэрийн нөх цөлд хийдэг.

Харин олон улсын тэмцээн ойртсон үеэр 14-30 хоногийн хуга-

цаатай вакуум жуулсан бэлтгэлд гарна.

-Хичээл заах арга барилаасаа сонирхуулахгүй юу?-Хичээл маань тө-

сөөллийн аргачлалд суурилдаг. Тиймээс маш сонирхолтой, хөгжилтэй байд-лаар үргэлжилдэг. Хүүх дүүд хичээ-лийн турш хөг-

жил дөж, эцэст

ОЮУН УХААНЫ АКАДЕМИ БАЙГУУЛАГДААД АРВАН ЖИЛ БОЛЖ БАЙНА. ЭНЭ АРВАН ЖИЛИЙН ХУГАЦААНД МАНАЙ ШИГШЭЭ БАГИЙН ТАМИРЧИД ОЛОН УЛСЫН БОЛОН ДЭЛХИЙН ЧАНАРТАЙ 57 ТЭМЦЭЭНЭЭС 1077 МЕДАЛЬ, 53 ЦОМ ХҮРТСЭН. МӨН ГИННЕСИЙН ГУРВАН РЕКОРД, ДАВХАРДСАН ТООГООР ДЭЛХИЙН 18 РЕКОРДЫН 13-ЫГ НЬ ӨСВӨРИЙН ТАМИРЧИД МААНЬ ЭЗЭМШДЭГ.

нь заасан зүйлсээ асуухад бүх мэдээллийг нэг бүрчлэн хэлж чаддаг нь үнэхээр гайхалтай. Мөн хүүхдүүдийг хооронд нь өрсөлдүүлэхгүйгээр зөвхөн өөрийгөө ялан дийлэхэд сургадаг.

-Манай сонин Гиннесийн рекорд эзэмшдэг тамирчин Э.Мөнхшүр, Э.Энхшүр нар-тай ярилцах үеэр тэд “Ой тог-тоолтын тэмцээний турш та-мир чид яг л мөс шиг байдаг” гэж хэлж байсан. Та та мирч-дынхаа сэтгэл зүйг хэрхэн бэлддэг вэ?

-Тэмцээний үеэр тамирчдаасаа илүү сандардаг. Амжилт үзүүлбэл бас л тэднээсээ илүү баярлаж, бахархана. Ер нь бүх л спортын тамирчин сэтгэл зүйгээ удирдаж, өөрийгөө хянаж сурах ёстой. Сэтгэл зүйн тогтворгүй байдлаас болж бэлтгэл дээр сайн байсан хэдий ч тэмцээний үзүүлэлт сул, амжилт үзүүлэхгүй байх то хиолдол бий. Хамгийн их ашиг ладаг арга маань бодлын хүч. Тамирчин бүртэй тулж ажиллаж, бэлтгэлийн өмнө маш эерэг, сайхан зүйлсийн талаар бодуулдаг. Онгоцонд суухаас эхлээд ямар амжилт үзүүлж байгаагаа нэг бүрчлэн төсөөлөн боддог. Нэг ёсондоо тархи толгойг нь эерэг бодлоор цэнэглэж байна гэсэн үг. Үүний дараа бэлтгэл хийхэд маш өндөр үр дүн гардаг.

-Оюуны зураглалын төр-лөөр хичээллэж, олон улсын тэмцээнүүдэд орохоор төлөв-лөсөн гэсэн. Энэ төрлийн тухай дэлгэрэнгүй тайлбарлахгүй юу?

-Өмнө нь бид оюуны зураг-лалын төрлөөр олон улсын тэмцээнд оролцож байгаагүй. Энэ бол ой тогтоолтын спортын бие даасан төрөл. 300 хуудастай ном байлаа гэхэд тухайн номын бүх агуулгыг ганцхан бичгийн цаасан дээр зураг болон түлхүүр үг ашиглаж илэрхийлнэ гэсэн үг. Энэ зураглалаа хараад тухайн номын бүх үйл явдлыг санах боломжтой. █

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ16 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) СУРТАЛЧИЛГАА

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ГОО САЙХАН 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 17

Энхрий төрх, эелдэг аашаар өөрийгөө чимсэн Б.Батчимэгийг энэ удаагийн “Гоо сайхан” буландаа онцолж байна. Уян хөдөлгөөн, уран чадвар шаарддаг балетын урлагаар хичээллэдэг тэрбээр дотоодын болон олон улсын тэмцээн уралдаанд амжилт үзүүлж, авьяасаараа салбартаа түүчээлж буй нэгэн. Тухайлбал, “Кимбоза”, “Бачата” зэрэг бүжгийн улсын аварга шалгаруулах уралдаанд тэргүүн байр эзэлж байжээ. Ээж болохоор зэхэж буй түүний алсын зорилго нь дэлхийд нэрээ цуурайтуулсан алдартай уран бүтээлч болох гэнэ.

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин Биеийн жин: 50 кг Биеийн өндөр: 167 см Биеийн харьцаа: 87:61:88

(жирэмслэхээс өмнөх хэмжээ) Биеийн дуртай хэсэг:

Бэлхүүс, хөл Төрсөн он, сар, өдөр: 1997.11.27 Үсний өнгө: Хар Нүдний өнгө: Бор Төгссөн сургууль:

Хөгжим бүжгийн коллеж Ажил: Дуурь бүжгийн эрдмийн

театрт бүжигчин Мэргэжил: Балетын жүжигчин Идэх дуртай хоол: Амттай хоол Дуртай өнгө: Ягаан Хобби: Бүжиглэх, зугаалах, шинэ

зүйл сурах Зорилго: Дэлхийд алдартай уран

бүтээлч болох, сайн гэргий, сайн ээж байх

Баримталдаг зарчим: Эелдэг байх Нууц авьяас: Бусдад

инээд бэлэглэх Багын хоч: Батушка Үзэх дуртай кино:

Инээдмийн, аймшгийн Хэлэх дуртай үг: Баярлалаа Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ:

Хэвлийд байгаа үртэйгээ мэндэлдэг

Instagram: Chemka112

Б.БАТЧИМЭГ: ДЭЛХИЙД АЛДАРТАЙ УРАН БҮТЭЭЛЧ БОЛОХЫГ ХҮСДЭГ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) СПОРТ

Английн П р е -м ь е р лигийг итгэл

төгс өнгөлж яваа “Ливерпүүл”-ийн залуус эвдэж бо-лох бүхий л дээд ам жилтыг шинэчилж эхэллээ. Тэд лхагва гарагийн “Вест Хэм”-ийг 2:0-ээр буул гаж авснаар 70 оноо ны босго давлаа. Ингэс-нээр Европын топ дөр вөн лигт анх удаа 24 тойргийн дараа 70 оноо авсан баг болж, нэгэн шинэ амжилт тогтоов. Мөн Премьер лигт нэг улиралд тог лосон бүх багаа хожсон анхны ба гаар тодорлоо. Энэ улиралд Пре-мьер лигт “Манчестер Юнай-тед”-ын талбайд 1:1-ээр тэнц-сэнээс хойш 15 тоглолт да раалан хожоод байна. Энэ нь 2017 оны “Манчестер Сити” клубээс гурваар бага үзүүлэлт юм. Хэрэв тэд дараагийн дөрвөн тоглолтдоо хожвол энэхүү дээд амжилтын эзэд болно. Мөн Пре мьер лигт хо жиг доо гүй цуврал нь 41-д хүрч, “Челси”-гийн ам жил тыг эвдлээ. “Челси” клуб 2004-2005 оны хооронд 40 тоглолт хожиг-доо гүй.

Английн авар га шалгаруулах тэмцээний түүхэнд 40-ээс дээш тоглолт дараалан хожигдоогүй

ШатарМонголын шатрын холбоо

2020 оны Улсын аварга шалгаруулах хагас шигшээ тэм цээнийг хойшлуулж, гурав-ду гаар сарын 4-нд зохион байгуулахаар товлов. Харин хаа на болох нь эцсийн байд-лаар тодорхой болоогүй бай гаа юм. Корона вирусийн улмаас бүх арга хэмжээг хориглосон тул ийм шийдвэрт хүрчээ.

ОлимпизмЯпоны Саппоро хот 2030

оны өвлийн олимпын наадмыг зохион байгуулах эрхийн төлөө өрсөлдөхөө мэдэгджээ. Тус хот 1972 оны өвлийн олимпыг зохион байгуулсан бөгөөд хоёр дахиа зохиох хүсэлтэй байгаа юм. Одоогийн байдлаар Япо-ны Саппоро, Испанийн Бар-се лона, АНУ-ын Солт Лейк хотын удирдлагууд 2030 оны цагаан олимпын өрсөлдөөнд оролцохоо илэрхийлэв.

Үндэсний бөхМҮБХ-ны тэргүүлэгчдийн

олонхын саналаар Цэцдийн зөвлөлийг хуралдуулахаар бол-жээ. Харин яг хэзээ хурал дах нь тодорхой бус байгаа бөгөөд Цэцдийн зөвлөлөөр бөхийн холбооны маргаан бо лон МҮБХ-ны “Их эе”-ийг хуралдуулах асуудлыг хэ лэлцэх юм.

Токио-2020Олон улсын олимпын хороо-

ноос тамирчдын эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын үүднээс БНХАУ-д зохион байгуулах бай сан олимпын эрхийн тэм-цээ нүүдийг цуцалж, өөр улсад шилжүүлж байна. Тодруулбал, Ази, Номхон далайн бүсийн эрхийн төлөөх боксын тэм цээ-нийг гуравдугаар сард Йор даны Амман хотноо зо хион бай-гуулахаар болсон. Мөн эмэгтэй хөлбөмбөгийн эр хийн тэмцээн, чөлөөт бөхийн олимпын эр хийн тэмцээнийг цуцалсан бол таек-вондогийн тэм цээний эцсийн хариу гараагүй байна. █

NBA-ийн супер од, таван удаагийн аварга Коби Брайант, 13 настай охин Жианнагийнхаа хамт нисдэг тэрэгний ослоор

нас барсан. Түүний сууж явсан нисдэг тэрэг хар хайрцаггүй байсан тул шалгахад түвэгтэй байгааг хэвлэлүүд онцолж байгаа юм. Тэгвэл нөхрөө нас барснаас хойш анх удаа гэргий Ванесса Брайант инстраграм хуудсандаа “Хүнд үед бидний уй гашууг хуваалцан, дэмжиж буй олон сая

хүнд өөрийн болон охидынхоо өмнөөс талархаж буйгаа илэрхийлье. Хайрт нөхөр, охин хоёроо зуурдаар алдаж, нөхөж баршгүй гарз тохиолоо. Тэр өдөр амиа алдсан хүмүүсийн гэр бүлд гүн эмгэнэл илэрхийлье” гэжээ. Мөн хайрт хүмүүсээ алдсандаа харамсан, амьдралаа тэдэнгүйгээр төсөөлж чадахгүй байгаагаа илэрхийлэн, эмгэнэлт, золгүй явдал тохиолдсон гэр бүлд туслах зорилгоор Mamba On Three нэртэй сан байгуулснаа зарлажээ. █

“Ливерпүүл”-ийн залуус “Челси”-гийн амжилтыг эвдлээ

NBA

Коби Брайантын зургийг NBA-гийн логонд оруулах уу

Ванесса Брайант Mamba On Three сан байгуулжээ

Домогт сагсан бөмбөгч Коби Брайантын зургийг NBA-гийн шинэ логонд оруу лахыг уриалсан цахим өргөх бичгийг хоёр сая га руй хүн дэмжжээ. NBA-гийн одоогийн логонд “Лос-Ан желес Лейкерс” багийн тог логч асан, өдгөө 81 настай Жер ри Уэстийн сүүдэр зураг байдаг бөгөөд Алан Сигелийн бүтээсэн уг логог 1971 оноос хойш ашиглаж байгаа юм. “Агуу Коби Брайант зуурдаар амиа алдсантай холбогдуулан түүнийг NBA-гийн шинэ ло-

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

гонд үүрд мөнхлөхийг дэм-жиж байвал гарын үсгээ зур на уу” хэмээн Change.org цахим хуудсанд ний-тэл сэн өргөх бичигт тэм-дэглэжээ. Түүнчлэн уг саналыг дэмжигчид К.Брайантын сүү дэр зураг бүхий өөрс дийн бүтээ сэн логоны хувил баруудаа тwitter хууд сан-даа нийтэлсээр байна. █

өөр хоёр баг байгаагийн нэг нь “Ноттингем Форест” бөгөөд 1977-1978 оны хооронд 42 тог-лолтод ялагдал амсаагүй юм. “Ли верпүүл” 25 дугаар тойрогт тал байдаа “Саутхемптон”-тай, 26 дугаар той рогт “Норвич”-ийн тал-байд зочилно. Энэ хоёр тог лолтод хо жигдохгүй байхад “Нот тингем Форест”-ын амжилтыг эвдэнэ. Тэг вэл энэ жагсаалтыг “Ар се-нал” клуб 49 тоглолт ялагдаагүй

амжилтаар тэргүүлдэг. 2003-2004 оны хооронд “Их буучид” ийм амжилт үзүүлж байсан билээ. Энэхүү агуу амжилттай зэрэгцэхэд “Ливерпүүл”-д найман тоглолт хожигдохгүй

байх даалгавар үлдээд байна. “Ливерпүүл”-чүүд хоёрдугаар байрт яваа багаас 19, дөрөв-дүгээр байрт жагссан багаас 30, тавдугаар байрын багаас 36 оноогоор тасарчээ. █

ЗГМ: ТОВЧХОН

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | АВТО 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) 19

Toyota корпорац Европын зах зээлд KINTO нэрээр шинэ мобайл үйлчилгээ нэвтрүүлж эхэллээ.

KINTO санаачилга нь Японы компанийг автомашин үйлдвэр-лэгчээс хүн бүрт тусгайлан зориулсан мобайл үйлчилгээ эрхлэгч болгох глобал стра-тегийн бүрдэл болж байна.

KINTO санаачилгын хүрээнд хувь хүн, том корпорац, хотын хүрээнд каршеринг, захиалгат үйлчилгээ үзүүлэх холболттой автомашины (connected car) технологи хөгжүүлж, их өгөгдлийн сан үүсгэх юм.

Япон үйлдвэрлэгч KINTO брэнд дараах дөрвөн төрлийн үйлчилгээ үзүүлнэ. Үүнд

Шинэ үеийн тээврийн үйлчилгээ

Toyota KINTO

О.Мишээл, ЗГМ сонин » KINTO One үйлчилгээнд хамрагдсан хэрэглэгч сар тутмын төлбөрөө төлөөд авто машин ашиглах, засвар үйл чилгээ хийлгэх, даат-гуулах цогц үйлчилгээ авч болно.

» Каршерингийн KINTO Share нь төрөл бүрийн загварын гибрид автомашинаар хэрэг-лэгчдэд үйлчилнэ.

» KINTO Join нь нэг байгууллага дахь ажилдаа ирж, очих зам нийлдэг олон ажилтан хамтарч автомашин ашиглах драйвшеринг үйл чилгээ.

» KINTO Flex нь сан хүүгийн уян хатан нөхцөлтэй, премиум зэрэглэлийн авто машины лизингийн үйлчилгээ байх юм.

Дээрх дөрвөн үйлчилгээний зэрэгцээ автомашиныг жолооч-той нь түрээслэх, төрөл бүрийн тээврийн хэрэгсэл ашиг лах программ хангамж хөгжүү-лэлтийн ажил одоогоор үнэл-гээний шатандаа явж байна. Энэ бүх үйлчилгээг онлайн төлбөр хийж болдог мобайл аппликэйшний тусламжтай хялбар авч болно.

АВТОМАШИНЫГ ЖОЛООЧ ТОЙ НЬ ТҮРЭЭСЛЭХ, ТӨРӨЛ БҮРИЙН ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ АШИГ ЛАХ ПРОГРАММ ХАНГАМЖ ХӨГЖҮҮ ЛЭЛТИЙН ШАТАНДАА ЯВЖ БАЙНА.

АНУ-ын цахилгаан авто-машин үйлдвэрлэгчийн БНХАУ дахь салбар коронавирусийн гарал-тай хатгаа дэгдсэн онцгой нөхцөлд нийцүүлэн Tesla цахилгаан машиныг үнэгүй цэнэглэхээр болс-ныг худалдан авагчдадаа мэдэгдлээ.

БНХАУ-д үүсээд буй гам-шигт нөхцөлд нийцүүлсэн уг арга хэмжээ нь Tesla-гийн хувьд анх удаагийнх биш. Гамшиг тохиолдсон өөр бусад бүс нутагт ч АНУ-ын үйлдвэрлэгч мөн адил арга

хэмжээ авч байжээ. Жишээ нь 2017 онд Фло-

ридагийн эргийг Ирма хар салхи сүйтгэх үеэр Tesla ком пани Model X, Model S загваруудынхаа зай хураагуурын багтаамжид тавьсан хязгаарлалтыг алсаас программын шинэч-лэл хийх замаар авч хаян, нэг удаагийн цэнэгээр туулах зайг нь уртасгаж байв. Уг арга хэмжээний ачаар Tesla-гийн цахилгаан машинтай хэрэглэгчид хар салхины бүсээр шуурхай зайлах боломж ихэссэн юм.

Коронавирус Хятадын Tesla хэрэглэгчдийг машинаа үнэгүй цэнэглүүлэх боломж олгов

Volkswagen-ы хамгийн гүйлгээтэй эд анги нь зайдас

АНУ автомашины улсын дугаарт эможи ашиглахыг зөвшөөрч магадгүй

Эможи оруулах нь цахим мессеж, бичвэрийг өнгөлөг, хурц тод, цовоо болгож өгдөг. АНУ-ын Вермонт муж улсын Төлөөлөгчдийн танхимаар хэлэлцэх гэж буй шинэ хуулийн т ө с ө л э м о ж и й н хэрэглээнд ш и н э түлхэц өгөх бололтой. Тус муж улсын эрх баригчид а в т о м а ш и н ы улсын дугаарт үсэг, тоо төдий гүй эможи ашиг лахыг зөвшөөрөхөөр төлөвлөж байгаа юм.

Төслөөс үзвэл урьдчилан

зөвшөөрсөн зургаан төрлийн эможигоос жолооч хүссэнээ сонгож улсын дугаартаа оруулна. Эдгээр эможиг

автомашины улсын дугаарт зориулж шинээр бүтээх үү, эсвэл хэрэглэгчид нийтлэг ашиглаж буй эможигоос сонгох уу гэдэг одоогоор тодорхойгүй.

Төслийг хууль тогтоогчид дэмжих аваас Вермонт нь АНУ-

даа тээврийн х э р э г с л и й н улсын дугаарт э м о ж и нэвтрүүлсэн анхны муж улс болно.

Австралийн Квинсленд муж улс 2019 онд мөн

адил хуулийн төсөл баталсан. Өдгөө Австралийн хамгийн том муж

улсын нэг Квинслендийн иргэд машиныхаа дугаарт таван төрлийн эможигоос сонгож оруулах эрхтэй болжээ.

Дэлхийн тэргүүлэх авто үйлдвэрлэгч Volkswagen (VW) компанийн 2019 онд хамгийн их борлуулсан бүтээгдэхүүн нь автомашин, эсвэл авто-машины эд ангийн аль нь ч биш, зайдас боллоо.

Анх 1973 онд ХБНГУ-ын Вольфсбург дахь VW-ы угсрах үйлдвэрийн ажилчдад зориулан үйлдвэрлэж эхэлсэн карривурст зайдсыг хожим нийт Герман даяар борлуулах болсон юм.

Volkswagen 2019 онд дэлхий даяарх 50 үйлдвэртээ 6.2 сая ширхэг автомашин угсарч зах зээлд нийлүүлжээ. Мөн хугацаанд Вольфсбург дахь үйлдвэр 6.8 сая ширхэг

зайдас зах зээлд нийлүүлсэн байна.

Volkswagen-ы карривурст зайдас тус компанийн сэлбэг эд ангийн каталогид 199 398 500 A гэсэн дугаар бүхий бүртгэлтэй. Тус компани карривурст зай-дасны зэрэгцээ Volkswagen кетчуп мөн үйлдвэрлэдэг.

Хүнс үйлдвэрлэж буй авто үйлдвэрлэгч Volkswagen-аар тогтохгүй. Английн Bentley компани 2019 оны долдугаар сард хоёр бүл зөгий үржүүлж, есдүгээр сард 100 шилэн сав зөгийн бал хураасан юм. Германы Porsche компани мөн брэндийн зөгийн бал үйлдвэрлэдэг.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.01.31, FRIDAY~№021 (1300)

Bilguun: Attracting more FDI will spur

exchange rate

Chief Executive of Mongolian Invest-ment Banking (MIGB) Group LLC, Bilgu-un Ankhbayar talked about the current economic situation of Mongolia amid deadly flulike virus, which had been first confirmed in Wuhan, China. It is threat-ening the country’s economy as well as international businesses all around the world.

-How will the coronavirus affect the commodity market?

-The commodity market index is changing drastically changing due to the price rate of consumer goods. The consumer price index is fluctuating due to emerging social and economic problems.

-Will the current situation emerged in China slow down the construction work and the steel industry. How will it affect Mongolia?

-According to a survey presented before the virus, the world economic growth was expected to cool this year. During the Lunar New Year of China, the transport sector declined about 25-45 percent. This will have a negative effect on Mongolia’s export.

-The gold price has been increas-ing in the last year. Is there any risk in trade?

-There is a high risk, since Mongolia imports as much as 90 percent of its

consumer goods from China. Foreign reserves have increased relatively com-pared to 2016 but the country may face the financial crisis in 2020 due to the Government of Mongolia and the central bank’s foreign debt repayment. Also, currencies of China, Thailand, and Korea are devaluing. Uncertainty in the market has been growing as well.

-The partnership between the pri-vate and public sectors is crucial in encouraging economic growth. How is the private sector cooperation in the coal industry?

-Mongolia’s GDP equals USD 11-12 dollars, which was mainly contributed by the imports of coal, and copper to China in the last decade. Foreign direct investment and foreign aids contribute too. Even though we’re making much effort in export, the economy is not growing significantly. Also, the currency rate is lowering year by year. In order to fix this, we need to attract more foreign investments. It is also fundamental to focus on the global explorational trend in mining. The gold industry will be in spot in 2020 and 2021. Mongolia should find a way of luring cobalt, lithium, and zinc-based investment. Electric power is likely to be in trend than the oil-based power sources as the electricity is evolv-ing globally. Therefore, uranium price is expected to increase further in 2020. Mongolia’s economy has the potential to grow as a result of the right policy. █

Mongolia’s economy has the potential to grow as a result of the right policy

Aminaa.U, ZGM Daily

Mongolia to receive extra diagnostics from JapanThe Ministry of Health is cooperating with the World Health Organization in order to get extra diagnostics from Japan.

FRC to adopt T+2 payment system within MarchThe Securities Settlement System will be switched to T+2 mode within March 31, 2020, according to the Financial Regulatory Commission (FRC).

ZGM DAILY

FX MARKET

2745

2740

2735

398

396

394

I/02 I/02 I/02

44.5

44

I/10 I/10 I/10I/18 I/18 I/18I/28 I/28 I/28

MNT/USD rate(one month to date)

MNT/CNY rate(one month to date)

MNT/RUB rate(one month to date)

Jan 29 2751.19 Jan 29 396.62 Jan 29 44.1

Image by Batsaikhan.S

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM DAILY 21 2020.01.31, FRIDAY~№021 (1300)

SOCIETY

FINANCE

FRC to adopt T+2 payment system within March

Mongolia to receive extra diagnostics from JapanRepresentative in Mongolia

from the World Health Organiza-tion, Dr. Sergey Diorditsa stated on Thursday that the outbreak of 2019-nCov cases jumped global-ly. As of 10 am January 30, con-firmed cases stood at 7711, death toll climbs to 170, and 124 people discharged from hospital. Also, the first cases of deadly coro-navirus confirmed in the United Arab Emirates (UAE). In addition, four cases have been recorded in the UAE. It is advisable to check at the exit point on the Chinese border, the center of the outbreak. Outcomes of investigations and methods in the border were in-efficient according to previous experience.

Therefore, it is recommended that passengers arriving on a direct flight from the epicenter be monitored. Emergency Commission of the World Heald Organization will be reconvened because of confirmed cases are still increasing and human to human transmission recorded in another country. As you know, diagnostics were received from Japan. Moreover, the Ministry of Health is cooperating with the World Health Organization in order to get extra diagnostics from Japan. Yesterday, 4 suspicious cases delivered to National Center for Commitable Diseases. Medical examination will be reported after 24 hours. █

The Securities Settlement Sys-tem will be switched to T+2 mode within March 31, 2020, according to the Financial Regulatory Com-mission (FRC). The preparations will be completed in February and March of this year.

By introducing the T+2 settle-

ment and anti-payment supply method in the securities mar-ket, activities of infrastructure organizations will be updated in line with international standard and financial and software ca-pabilities of professional market participants, trading volume and

liquidity level will be increased. It can also help to provide a com-prehensive risk management sys-tem and create conditions for attracting large foreign investors to own markets.

Thus, at the meeting of the FRC, officials discussed issu-

ing special licenses on mana-gerial investment for securities companies as well as extending operation licenses of the Credit Savings Cooperatives and Non-Bank Financial Institutions, sus-pending and revoking licenses. █

ZGM: HIGHLIGHTS POLITICS

During a government session yesterday, Prime Minister Khurelsukh Ukhnaa directed the Special Commissioner of Mongolia on the Lunar New Year direction to avoid greetings and wrestling by state, local, or official bodies.

Nomtoibayar Nyamtaishir, the member of Parliament, submits a resignation request from Parliament. The issue of discharging him was discussed at a closed session of the Parliament.

ECONOMYTop 20 index drops 0.29 percent, to 18,897.59 points. MSE A index falls 0.14 percent, to 9,303 points. MSE B index increases 0.07 percent, to 7,795.77 points. Market cap stands at MNT 2.66 trillion.

SOCIETYCabinet decides to issue a five-day-paid-leave for parents who take care of their children with influenza at home or in the hospital.

The group led by Minister of Environment and Tourism Tserenbat Namsrai attends the 2nd Asia Destination Film Forum, which was held on January 30, 2020, in Bangkok, the capital of Thailand.

Топ 20 индекс(нэгжээр)

18,897.5910k

15k

20k

25k

30k

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) СУРТАЛЧИЛГАА

1. Насаар бага гэр бүлийн гишүүн

3. Зоогийн газрын ажилчин5. Улаан өнгөтэй жимс8. "Соёл", "Урлаг" хэмээх

хоёр танхимтай байсан нийслэлийн кино театр

9. МУ-ын аваргын гэргий , Монголын мисс

13. Германы төв телевиз

(товчилсон нэр)15. Чингис хааны үеийн Монгол

Улсын төрийн дуулал

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300)

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

ЗГМ: СҮДОКҮ

6

2

9

1

5

9

4

549

6

3

69

72

3

7

3

48

8

2

963

582964713

974612385

461387259

158743962

793251846

326895174

215438697

647129538

839576421

Өмнөх дугаарын хариу

Загасны ордынхон магтаал сайшаалд умбах болно

Наран ургах, шингэх: 08:22-17:49 цагБарилдлага: Идэр Шүтэн барилдлага: Хүрэлцэхүй Суудал: Шороо

Аргын тооллын нэгдүгээр сарын 31, сугар гараг. Билгийн тооллын 6, дэлгэрүүлэгч одтой, харагчин тахиа өдөр. Өдрийн наран 08:22 цагт мандаж, 17:49 цагт жаргана. Тухайн өдөр үхэр, могой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, хагалгаа хийлгэх, буг дэрах, газрын ам бооход сайн. Мод суулгах, нарийн чанд зөвлөгөөн хийх, байшингийн суурь тавих, угаал үйлдэхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод баруун зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс сайжирна.

Найр, хурим хийхэд сайн

БОСООГООР:

1. Таван тивийг холбосон их ус2. Тариа цайруулах газар4. Баруун Монголын ястан6. Германы алдарт машин7. Эцэг, эхийн ээж8. Басамжлах, омгорхол

10. Сошиалаар захидал бичих11. Эв12. Хол13. Гаансны өөр нэр14. Санамж, тогтоол

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

ТАШУУГААР:

Өмнөх дугаарын хариу 01.30

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Бүтээлч сэтгэлгээ өсөн нэмэгдэж,

уран бүтээлч хүмүүст таатай байх болно. Залуус ажлыг бага гэж гололгүй хичээж хийвэл энэ нь ирээдүйн амжилтын эхлэл болж ч магадгүй. Ажил зохион байгуулж буй албан тушаалтны анхааралд өртөх бололтой. Ямар нэгэн баярт үйл явдал тохиолдоно. Үүнийг гэр бүл, ойр дотныхонтойгоо хуваалцаарай.

Сарын сүүлийн өдөр эрч хүчээ алдалгүй тайван ажиллахыг од эрхэс зөвлөж байна. Таны хувьд эхлүүлсэн ажлаа эргэн харж, дүгнэлт хийх цаг одоо л ирж байна. Санхүүгийн хувьд тогтовортой ч ирээдүйд хийх гэрээ хэлцлээ сайтар бодож байж шийдсэн нь дээр. Таны эргэн тойронд сайхан сэтгэлтэй, эерэг хүмүүс дүүрэн байна. Та хайртай хүмүүсээсээ сайн сайхныг мэдэрч, өөрийгөө цэнэглэн эрч хүчийг авч байх болно.

Санхүүгийн байдал тогтворгүй байна. Хувийн жижиг сажиг асуудлуудтай тулгарч, санхүүгийн асуудлыг шийдэх хэрэг гарч мэднэ. Өөрийнх хийж буй зүйл болон өөртөө дүгнэлт хийх боломж гарч ирэх бөгөөд ойрын хугацаанд хийх ажлынхаа төлөвлөгөөг ч гаргах таатай боломж бий болно. Та яг одоо л эрүүл мэнддээ анхаарлаа хандуулж эхэл.

Ажил дээрээ амжилт гаргаж, магтан сайшаалгах болно. Сонирхолтой ажил болон дадлага туршлага тань гайхалтай үр дүн авчрах болно. Энэ ордны хүмүүс сонин хачин зүйлд дуртай, болж буй таатай таагүй зүйлд ч өөрийгөө оролцуулан төсөөлөх дуртай. Үдээс хойш зарим нэг хүндрэл гарч ирж магадгүйг анхааруулж байна.

Хамтрагчийн тухай буруу төсөөлөл, нь санхүүгийн алдагдлыг дагуулна. Хувийн амьдралд гэнэтийн өөрчлөлт гарна. Урьдчилан тооцоолоогүй гэнэтийн үйл явдал учирч мэднэ. Энэ нь таны гэр бүлийнхэнтэй хамааралтай тул та гол хүн нь болж, үйл явдал өрнөх болно. Одод таныг өөрийгөө барьж, зоригтой байхыг зөвлөж байна.

Нээлт хийж, ухаан бодлоо ариусгаж бясалгах өдөр. Үдээс хойш арилжаа наймаа хийх, санхүүгийн бичиг баримт үзэглэхэд таатай бус байна. Буруу тооцоолох болон хууртагдах магадлалтай. Уран бүтээлчдийн онгод сэргэж, өөрийн ажилд хамтран зүтгэгч, аль эсвэл нөлөө бүхий хүнийг татан оролцуулах боломж гарч ирнэ.

Өнөөдөр та аливаа шийдвэрт итгэлтэй бус байна. Тэр тусмаа мөнгөтэй холбоотой асуудалд сонголт хийж чадахгүй эргэлзэж байвал орлогоо нягталж, мэргэ-жилтнээс зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Үр хүүхдийн асуудлууд болон гэр орны жижиг сажиг саад бэрхшээл таныг тэвдүүлэх бололтой.

Таны амьдралд гэнэтийн өөрчлөлт гарна. Харин энэ өөрчлөлт таниас дээд зэргийн идэвх чармайлт болон өөрчлөгдөж байгаа үйл явцыг хурдтай мэдэрч амьдрахыг шаардана. Таны төлөвлөсөн ажил хүсч хүлээж байсан үр дүнг авчрахгүй. Өнөөдөр худалдаа наймааны үйл хэрэгт тааламжтай. Гэхдээ бөс даавуу болон үнэт металл худалдаж авахгүй байхыг од эрхэс сануулж байна.

Өнөөдөр таны хувьд аливаа арга хэмжээ зохион байгуулах эсвэл гэр бүлийн зөөлөн дулаан уур амьсгалтай холбоотойгоор олон магтаал сай шаал ирэх өдөр. Энэ өдөр төрсөн хүүхдийн хувь заяа маш сайн байна. Гэр бүлийн асуудлыг бүсгүйчүүд дор дор нь шийдвэрлэж, гэрийн сайн эзэгтэй гэдгээ мэдрүүлэх болно.

Сонирхолтой үйл явдлаар дүүрэн өдөр. Энэ нь ялангуяа эмэгтэй чүү дэд хамаатай. Таны давуу талыг эсрэг хүйсний хүмүүс өндрөөр үнэлнэ. Ганц бие хүмүүсийн хайр сэтгэл, сексийн холбоо өөртөө итгэх итгэлийг нэмж, баяр баясгалан авчрах болно. Эрчүүд мэргэж лийн салбарт хэт их идэвх зүтгэл гаргах хэрэггүй. Тэдний санаачилгыг дэмжихгүй бололтой.

Нам гүм орчинд ганцаараа байхыг та хүсэж магад. Өөртөө боломж бий болгож, бодол санаагаа цэгцэл. Хойш тавьж удаасан ажлаа хэрхэн амжилттай урагшлуулах талаар бодох таатай цаг үеийг овжноор ашиглаарай. Хүсэж байгаа болон хэрэгтэй хүмүүстэй яриа тохиролцоонд хүрэх хэрэгтэй. Уран бүтээлч хүмүүсийн онгод орох шинэ бүтээл туурвих болно.

Санхүүгийн хүндрэл үүсгэхгүйн тулд ихээхэн хүч чармайлт хэрэгтэй болно. Тавьсан зорилгодоо хүрэхийн тулд ухаалаг байх ба биеэ барихыг сайтар хичээ. Энэ өдөр яаж бодит орлогыг бий болгох тухай бодох ёстойгоос биш урт хугацаанд биелэх төлөвлөгөөг бодоод ч хэрэггүй. Сэтгэл санааны хэт мэдрэмтгий байдал нь тогтворгүй байдал ба уур бухимдлын шалтгаан болно.

Ц У ХРИ В ГОА Н ОХУ ОТ ОЯ ДФН О Б МОГ АТ Х НАА СЭ ГЖ ЖНМ А ОЧЛ Г ОНА И ИТ АИ ЛТ РН ДА

1

5

7

9

15

10 11 12 13

14

8

6

32 4

1. Юмыг өлгөж, гогодох хэрэгсэл

2. Юмыг үдэхэд хэрэглэх нарийн зүссэн шир

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.01.31, БААСАН~№021 (1300) ГАЛ ТОГОО

ШОКОЛАДТАЙРулет ОРЦ:

ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ:

Шоколад-100 гр Бяслаган крем-120 гр Гурил-100 гр Сүүн крем-300 мл Элсэн чихэр-160 гр Какао-50 гр Өндөг-6 ширхэг Эрдэнэшишийн цардуул-60 гр Масло-60 гр Сода-1 цайны халбага

ШИМ ТЭЖЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ:

Нийт калори: 320 ккал Уураг: 96 гр Нүүрсус: 225 гр Өөх тос: 30.4 гр

1. Өндөг, элсэн чихрээ хооронд нь холиод 80 хувийн тослогтой хайлсан масло болон хайлсан шоколадаа хийн хутгаарай. Дээр нь гурил, цардуул, хуурай какао, бакинг сода зэргээ шигшиж хийн хооронд нь хутгана.

2. Шарах шүүгээгээ 160 хэмд урдчилан халаагаарай.

3. Листэндээ калькин цаас дэвсээд зуурмагаа хийнэ. Зуурмагаа жигд тараах хэрэгтэй. Үүнийгээ 15 мин жигнэнэ.

4. Гаргаж ирсний дараа даавуунд эсвэл калькин цаасанд ороож хөргөнө.

КРЕМЭЭ БЭЛДЭХ5. Сүүн крем буюу виппинг кремээ миксэрдэж өтгөрүүлэх хэрэгтэй. Өөр саванд бяслаган крем болон сахрын пудрээ хийн миксэрд. Ингээд дээрээс нь өтгөрүүлсэн кремээ хийн хооронд нь сайтар холиод крем бэлэн болно.

6. Кексээ хөрсний дараа кремээ дээр нь жигд түрхэж өгөөрэй. Дээрээс нь өөрийн дуртай жимсээ тавьж өгч болно. Ингээд ороох хэрэгтэй.

7. Ороосон рулетээ хөргөгчиндөө нэг цаг байлгасны дараа зүсэх хэрэгтэй.