29

เล่ม 6 การใช้สารเคมีอย่างถูกต้องปลอดภัย

Embed Size (px)

Citation preview

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ค าน า

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม จดท าขนเพอใชประกอบการเรยนรส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนส คว “สวสด ผดง วทยา” ซ ง เอกสารประกอบการจดการ เรยนรน มจ านวน 6 เลม

เลมท 1 เรอง การเกดปฏกรยาเคม เลมท 2 เรอง สมการเคม เลมท 3 เรอง มวล พลงงานกบการเกดปฏกรยาเคม เลมท 4 เรอง ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม เลมท 5 เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน เลมท 6 เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรนจดท าขนเพออ านวยความสะดวกใหครและนกเรยนสามารถน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม ในระดบ ชนมธยมศกษาปท 2 ซงประกอบไปดวยแบบทดสอบกอน - หลงเรยน บนทกกจกรรมการทดลอง ใบงานและใบความร ผจดท าหวงเปนอยางยงวาจะเปนประโยชนแกครผสอน นกเรยนหรอบคคลทสนใจทวไป

ปรชญภทร เลงระบ า

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

สารบญ

หนา

ค าน า ก สารบญ ข แบบทดสอบกอนเรยน เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 1 กจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 3 ใบความรท 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 9 ใบงานท 2.6 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 11 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 12 ภาคผนวก 14

ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 15 เฉลยใบงานท 2.6 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 21 เฉลยขอสอบกอนเรยน เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 22 เฉลยขอสอบหลงเรยน เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 23

บรรณานกรม 24

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบบทดสอบกอนเรยนเรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ ************************************************************************************************** 1. ถาน ายาขดพนในหองน าหรอเครองสขภณฑหกรดรางกายหรอเสอผาจะมผลตอรางกายในลกษณะใด

ก. หายใจไมออก อาเจยน ข. ผวหนงอกเสบ เกดแผลพพอง ค. เกดความพการหรอเปนอมพาต ง. ถกทง 1 และ 2

2. ขอความใดกลาวถกตอง ก. เครองส าอางตาง ๆ ทมราคาแพง จะไมมสารทเปนอนตรายตอสขภาพ ข. อาหารและยามการใชสารทปรงแตงสกลน รส ซงอาจมพษเมอบรโภคเขาไป ค. สารพษบางชนด เชน ปย สารซกลางและสารก าจดแมลงเขาสรางกายทางผวหนงไดงาย ง. สารทใชถนอมอาหารถอวาเปนสารจ าเปนในการเกบรกษาอาหารซงไมมพษตอการบรโภค

3. หากมผกนยาฆาแมลงเขาไปจะแกไขดวยวธใด ก. ดมน าตามมาก ๆ ข. ใหดมน านมสด ค. ใหกนไขไกดบ ง. ถกตองทงขอ 2 และ 3

4. ถารางกายถกกรดควรท าอยางไรเปนอนดบแรก ก. ใสยา ข. ลางน า ค. ใชผาเชด ง. เทเบสลงไป

5. ในการฉดพนสารเคมก าจดศตรพชควรปฏบตตนในลกษณะใด จงจะมความปลอดภยมากทสด ก. พนสารเคมทวนลม ข. สบฉดขณะฉดพนสารเคม ค. แตงกายใหมดชดขณะฉดพนสารเคม ง. น าภาชนะใสสารเคมทลางแลว กลบมาใชงานใหม

6. สญลกษณไวไฟสวนใหญจะพบในฉลากของสารขอใด ก. อาหารกระปอง ข. สารก าจดมดและแมลง ค. ผลตภณฑทใชปรงแตงอาหาร ง. ผลตภณฑท าความสะอาดรางกาย

7. กระปองสารก าจดแมลงทใชหมดแลว ควรก าจดอยางไร ก. ฝงดน ข. เผาไฟ ค. ทงลงน า ง. ทบใหแบนแลวทงปนกบขยะอนๆ

1

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

8. สญลกษณนหมายถงอะไร

ก. ระวงอนตรายจากสารกมมนตรงส ข. ระวงวตถมพษ ค. ระวงวตถไวไฟ ง. ระวงอนตรายจากเชอโรค

9. เศษขยะจากโรงพยาบาลเมอบรรจภาชนะไปท าลายควรตดสญลกษณใด ก. ข. ค. ง.

10. สญลกษณแสดงอนตราย ขอใดหมายถงสารกดกรอน ก. ข. ค. ง.

***********************************************************************

2

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

กจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

สมาชกในกลม 1. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 2. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 3. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 4. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 5. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 6. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.....................

จดประสงคของกจกรรม

1. สบคนขอมลและอธบายการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 2. บอกวธปองกนและแกไขอนตรายทเกดขนจากการใชสารเคม

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนเรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย โดยระดมความคด

และอภปราย รวมกนภายในกลมของตนเอง - ซงประกอบไปดวยหวขอยอยดงน

o ประเภทของสารเคม o ฉลาก/สญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย o การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

2. น าผลการคนควาและอภปราย ไปสรปเพอน าเสนอลงในกระดาษโปสเตอร 3. แตละกลม น าเสนอผลการคนควาและอภปรายหนาชนเรยน

3

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ใบความรท 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

สารเคมในชวตประจ าวน

• ในชวตประจ าวน เราจะตองเกยวของกบสารหลายชนด ซงมสารเคมเปนองคประกอบ • เราสามารถจ าแนกเปนสารสงเคราะหและสารธรรมชาต เชน สารปรงรสอาหาร สารแตงสอาหาร

สารท าความสะอาด สารก าจดแมลงและสารก าจดศตรพช เปนตน • ในการจ าแนกสารเคมนน ใชเกณฑตาง ๆ ดงตอไปน

เกณฑการจ าแนกสารเคม

1. สารปรงแตงอาหาร 2. เครองดม 3. สารท าความสะอาด 4. สารก าจดแมลง และสารก าจดศตรพช 5. เครองส าอาง

1. สารปรงแตงอาหาร สารปรงแตงอาหาร หมายถง สารปรงรสอาหารใชใสในอาหารเพอท าใหอาหารมรสดขน หรอเพม

รสชาตตางๆ เชน - น าตาล ใหรสหวาน - เกลอ น าปลา ใหรสเคม - น าสมสายช น ามะนาว ซอสมะเขอเทศ ใหรสเปรยว ประเภทของสารปรงแตงอาหาร แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. ไดจากการสงเคราะห เชน น าสมสายช น าปลา ซอว ซอสมะเขอเทศ 2. ไดจากธรรมชาต เชน เกลอ น ามะนาว น ามะขามเปยก อญชน เปนตน

2. เครองดม เครองดม หมายถง สงทมนษยจดเตรยมส าหรบดม และมกจะม “น า”เปนองคประกอบหลกบาง

ประเภทไดคณคาทางโภชนาการ บางประเภทดมแลวไปกระตนระบบประสาท และบางประเภทดมเพอดบกระหาย

แบงออกเปน 7 ประเภท ไดแก น าดมสะอาด น าผลไม นม น าอดลม เครองดมบ ารงก าลง ชาและกาแฟ และเครองดมแอลกอฮอล

ประเภทของเครองดม 1. น าดมสะอาด เปนเครองดมทไมสงอนเจอปน เปนประโยชนตอกระบวนการตางๆ ใน

รางกาย 2. น าผลไม เปนเครองดมทมประโยชนมากอยางหนง ควรเปนน าผลไมสด โดยผผลตจะน า

ผลไมทมมากในฤดกาลมาคนเอาเฉพาะน า 3. นม เปนแหลงส าคญของแคลเซยมและโปรตน ชวยใหกระดกเจรญเตบโตและแขงแรง

4

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

4. น าอดลม เปนเครองดมทไมมสวนผสมของแอลกอฮอล ประกอบดวย น า, น าตาล, สารปรงแตงทเรยกวา หวน าเชอ ซงเปนสวนผสมของสารทใหกลนและส, และกรดคารบอนกซงถกอดเขาในภาชนะบรรจ บางชนดอาจมสวนผสมของน าผลไมเลกนอย

5. เครองดมชก าลงคอเครองดมทใหพลงงาน มสวนผสมของคาเฟอน (Caffeine) เทารน (Taurine)อนโนซทอล (Inositol) และซโครสหรอน าตาลทราย (Sucrose) เปนตนเหมาะกบกลมคนทมความตองการท างานอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน

6. ชาและกาแฟเปนเครองดมทมคาเฟอน มผบรโภคเปนจ านวนมาก และมการท าไรผลตชาและเมลดกาแฟหลายแหงดวยกน เปนอตสาหกรรมชนน าประเภทหนง

7. เครองดมแอลกอฮอล มเอทลแอลกอฮอลผสมอย ไดแก สรา แอลกอฮอลมฤทธกดระบบประสาทสวนกลาง ผทกนเหลาในปรมาณไมมาก จะรสกผอนคลาย เนองจากแอลกอฮอลไปกดจตใตส านกทคอยควบคมตนเองอย แตหากดมปรมาณมากขนจะท าใหอาการเสยการทรงตว พดไมชดหรอ หมดสตในทสด

3. สารท าความสะอาด สารท าความสะอาด หมายถง สารทมคณสมบตในการก าจดความสกปรกตางๆ ตลอดจนฆาเชอโรค ประเภทของสารท าความสะอาด แบงตามการเกด ได 2 ประเภท คอ

1. ไดจากการสงเคราะห เชน น ายาลางจาน สบกอน สบเหลว แชมพสระผมผงซกฟอก สารท าความสะอาดพนเปนตน

2. ไดจากธรรมชาต เชน น ามะกรด มะขามเปยก เกลอ เปนตนแบงตามวตถประสงคในการใชงานเปนเกณฑ แบงออกไดเปน 4 ประเภท คอ

2.1 สารประเภทท าความสะอาดรางกาย ไดแก สบ แชมพสระผม เปนตน 2.2 สารประเภทท าความสะอาดเสอผา ไดแก สารซกฟอกชนดตางๆ 2.3 สารประเภทท าความสะอาดภาชนะ ไดแก น ายาลางจาน เปนตน 2.4 สารประเภทท าความสะอาดหองน า ไดแก สารท าความสะอาด หองน าทงชนดผงและ

ชนดเหลวสมบตของสารท าความสะอาด สารท าความสะอาด เชน สบ แชมพสระผม สารลางจาน สารท าความสะอาดหองน า สารซกฟอก บางชนดมสมบตเปนกรด บางชนดมสมบตเปนเบสซงทดสอบไดดวยกระดาษลตมส

สารท าความสะอาด หองน าและเครองสขภณฑบางชนดมสมบตเปนกรดสามารถกดกรอนหนปนทยาไวระหวางกระเบองปพนหรอฝาหองน าบรเวณ เครองสขภณฑ ท าใหคราบสกปรกทเกาะอยหลดลอกออกมาดวย ถาใชสาร ชนดนไปนานๆ พนและฝาหองน าจะสกกรอนไปดวย และยงท าใหผใชเกดความระคายเคองของระบบทางเดนหายใจและผวหนงอกดวย

4. สารก าจดแมลง และสารก าจดศตรพช สารก าจดแมลงและสารก าจดศตรพช หมายถง สารเคมทผลตขนเพอใชปองกนการก าจด และควบคม

แมลงตางๆ ไมใหมารบกวน มทงชนดผง ชนดเมด และชนดน า ประเภทของสารก าจดแมลงและสารก าจดศตรพช แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. ไดจากการสงเคราะห เชน สารฆายง สารก าจดแมลง เปนตน 2. ไดจากธรรมชาต เชน เปลอกมะนาว เปลอกมะกรด เปลอกสม เปนตน

5

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

5. เครองส าอาง เครองส าอาง หมายถง ผลตภณฑทใชทา ถ นวด โรย พน หยอด ใส อบรางกาย เพอใชท าความ

สะอาดเพอใหเกดความสดชน ความสวยงาม และเพมความมนใจ ประเภทของเครองส าอาง แบงเปน 5 ประเภท คอ

1. ส าหรบผม เชน แชมพ ครมนวด เจลแตงผม ฯลฯ 2. ส าหรบรางกาย เชน สบ ครม และโลชนทาผว ยาทาเลบ น ายาดบ กลนตว แปงโรยตว ฯลฯ 3. ส าหรบใบหนา เชน ครม โฟมลางหนา แปงผดหนา ลปสตก ดนสอเขยนควและดนสอเขยนขอบตา 4. น าหอม 5. เบดเตลด เชน ครมโกนหนวด ผาอนามย ยาสฟน ฯลฯ

ทมา : https://sites.google.com/site/nopparat04032536/khaa-xthibay-raywicha/bth-thi-2-sar-ni-chiwit-praca-wan

6

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

การใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

ในชวตประจ าวนจะตองเกยวของกบสารตาง ๆ มากมาย เนองจากสงตาง ๆ ทอยรอบตวเราจดเปนสารประกอบทงสน เมอน ามาใชประโยชนอาจจะท าใหเกดผลกระทบ ซงเปนอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอมไดถาใชไมถกตอง ใชในปรมาณมากเกนไป ใชแลวไมจดเกบใหเหมาะสม หรอไมมความรเกยวกบสารนน เพอใหการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภยควรปฏบตดงน 1. ผใชควรมความรเกยวกบสมบตของสารทจะใช วธใชและจดเกบรกษา เชน สารทเปนยาฆาแมลงหรอสารประเภทสเปรยควรเกบไวในทหางไกลจากความรอน เนองจากอาจระเบดได และควรเกบไวในททเดกหยบไมถง 2. กอนใชสารเคมทกชนดตองอานฉลากเพอท าความเขาใจเกยวกบวธใชสาร 3. ไมควรใชสารเคมมากเกนไปและไมทงสารเคมในทสารธารณะหรอกองขยะ ควรแยกทง โดยใสถงสน าเงน ซงเจาหนาทจะเกบไปท าลายไดถกตอง และถามปรมาณมากตองแจงเจาหนาทเทศบาลหรอสขาภบาลใหน าไปท าลาย 4. ควรรจกสญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย เพอหลกเลยงจากอนตราย 5. ถามการกลนสารพษประเภทยาฆาแมลงใหดมนมสดหรอกนไขดบ เพอท าใหเกดการตกตะกอนของสารพษและอาเจยน หลงจากนนจงน าสงโรงพยาบาล 6. ถาถกสารเคมใหรบลางน าสะอาดทนท 7. ไมควรก าจดขยะประเภทพลาสตกโดยการเผา เนองจากเกดไอเปนพษ 8. สารประเภทโลหะเมอใชแลวควรเชดใหแหง เพอปองกนการเกดสนม ทมา : https://sites.google.com/site/krunarm2/bth-thi-3-kar-chi-sar-khemi-xyang-thuk-khx-ng-laea-plxd-ph/kar-chi-sar-khemi-xyang-thuk-txng-laea-plxdphay

7

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

สารเคมอนตราย...คออะไร

สารเคมอนตราย วตถอนตราย สารอนตราย หมายถง ธาต หรอสาร ประกอบ ทมคณสมบตเปนพษหรอเปนอนตรายตอมนษย สตว พช และท าใหทรพยสนและสงแวดลอมเสอมโทรม สามารถจ าแนกได 9 ประเภท ดงน ประเภทท 1 วตถระเบด ประเภทท 2 กาซ ประเภทท 3 ของเหลวไวไฟ ประเภทท 4 ของแขงไวไฟ ประเภทท 5 วตถออกซไดสและออรแกนกเปอรออกไซค

ประเภทท 6 วตถมพษและวตถตดเชอ ประเภทท 7 วตถกมมนตรงส ประเภทท 8 วตถกดกรอน ประเภทท 9 วตถอนๆ ทเปนอนตราย

ทราบวาเปนสารอนตรายไดอยางไร?

เราสามารถทราบวาสารเคมทพบเปนสารอนตรายหรอไม และกอใหเกดอนตรายไดอยางไร? โดยการสงเกตฉลากหรอเครองหมาย ซงเปนเครองหมายสากล ทตดบนภาชนะบรรจ ถงเหลก แทงก หรอปายทตดบนรถยนตหรอรถบรรทก ดงน

วตถระเบด: ระเบดไดเมอถกกระแทกเสยดส หรอความรอน เชน ทเอนท ดนปน พลไฟ ดอกไมไฟ

กาซไวไฟ : ตดไฟงายเมอถกประกายไฟ เชน กาซหงตม กาซไฮโดรเจน กาซมเทน กาซอะเซทลน

กาซไมไวไฟ, ไมเปนพษ : อาจเกดระเบดได เมอถกกระแทกอยางแรก หรอไดรบความรอนสงจากภายนอก เชน กาซออกซเจน กาซไนโตรเจนเหลว กาซคารบอนไดออกไซด

กาซพษ : อาจตายไปเมอสดดม เชน กาซคลอรน กาซแอมโมเนย กาซไฮโดรเจนคลอไรด

ของเหลวไวไฟ : ตดไฟงายเมอถกประกายไฟ เชน น ามนเชอเพลง ทนเนอร อะซโตน ไซลน

ของแขงไวไฟ : ลกตดไฟงาย เมอถกเสยดส หรอความรอนสงภายใน 45 นาท เชน ผงก ามะถน ฟอสฟอรสแดง ไมขดไฟ

วตถทถกน าแลวใหกาซไวไฟ : เชน แคลเซยมคารไบด โซเดยม

วตถทเกดการลกไหมไดเอง : ลกตดไฟไดเมอสมผสกบอากาศภายใน 5 นาท เชน ฟอสฟอรสขาว ฟอสฟอรสเหลอง โซเดยมซลไฟต

8

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

วตถออกซไดส : ไมตดไฟแตชวยใหสารอนเกดการลกไหมไดดขน เชน ไฮโดรเจนเปอรออกไซด โปแตสเซยมคลอเรต แอมโมเนยม ไนเตรท

ออรแกนคเปอรออกไซด: อาจเกดระเบดไดเมอถกความรอนไวตอการกระทบและเสยดสท าปฏกรยารนแรงกบสารอน ๆ เชน อะซโตนเปอรออกไซด

วตถตดเชอ : ;วตถทมเชอโรคปนเปอนและท าใหเกดโรคได เชน ของเสยอนตรายจากโรงพยาบาล เขมฉดยาทใชแลว เชอโรคตางๆ

วตถมพษ : อาจท าใหเสยชวตหรอบาดเจบอยางรนแรงจากการกน การสดดม หรอจาการสมผสทางผวหนง เชน อารซนค ไซนาไนด ปรอท สารฆาแมลง สารปรอทศตรพช โลหะหนกเปนพษ

วตถกมมนตรงส : วตถทสามารถใหรงสทเปนอนตรายตอสงมชวต เชน โคบอลต เรเดยม

วตถกดกรอน :สามารถกดกรอนผวหนงและเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ เชน กรดเกลอ กรดก ามะถน โซเดยม โฮดรอกไซด แคลเซยมไฮโปคลอไรต

วตถอนๆ ทเปนอนตราย : เชน ของเสย อนตราย แอสเบสทอสขาว เบนซลดไฮดของเสยปนเปอน ไดออกซน

9

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

สามารถเขาสรางกายไดอยางไร?

1. การหายใจ :การหายใจเปนการเขาสรางกายทส าคญของสารเคมทอยในรปของไอระเหย กาซ ละออง หรอ อนภาค เมอสารเคมเขาสระบบทางเดนหายใจ อาจท าลายระบบทางเดนหายใจ หรอเขาสปอด กระแสเลอดแลวท าลายอวยวะภายใน

2. ดดซมผานผวหนง (หรอตา) :โดยการสมผสหรอจบกนสารพษ อาจมผลกระทบทคอนขางนอย เชน เปนผนแดง หรอรนแรงมากขน เชน ท าลายโครงสรางของผว หรอท าใหออนเพลยหรออาจซมเขาสกระแสเลอด ท าลายอวยวะหรอระบบตาง ๆ ภายในรางกายขนรนแรง และอาจตายได

3. การกนเขาไป : หาสารทกนเขาไปมฤทธกดกรอน จะท าใหเกดการระคายเคองตอระบบทางเดนอาหารสารทไมละลายในของเหลวในทางเดนอาหารจะถกขบออกทางอจจาระ สวนสารทละลายไดจากถกดดซมผานผนงของทางเดนอาหารเขาสกระแสเลอดไปยงอวยวะภายใน ความเปนพษขนอยกบชนดและปรมาณของสารเคมทกนเขาไป

4. การฉดเขาไป: สารอาจเขาสรางการไดถาผวหนงถกแทงหรอท าใหฉกขาดดวยวตถทปนเปอน ผลกระทบเกดขนเมอสารนนเขาสกระแสเลอดและสะสมในอวยวะเปาหมาย

มผลตอรางกายอยางไร? โดยธรรมชาตของรางกายมนษย เมอไดรบสารพษเขาสรางกายจะมขบวนการท าลายพษใหนอยลงและพยายามขบสารนนออก ทางเหงอ น านม ปสสาวะ อจจาระ น าลาย ลมหายใจ แตหากไดรบสารพษมากเกนไปจะเกดการสะสมและเกดผลเสยหายตอระบบตาง ๆ ของรางกายทงในลกษณะเฉยบพลนหรอเรอรง ดงน 1. ผลตอระบบทางเดนหาย ระบบทางเดนหายใจซงเปนทางผานของกาซไอระเหย ฝนละอองของสารพษ ท าใหเกดความระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจในสวนตน ท าลายเนอเยอปอด ท าลายความยดหยนปอด เกดการแพสาร หรอเกดมะเรงหากสมผสสารอยางตอเนองซ า ๆ เปนเวลานาน เชน มะเรงปอด มะเรงโพรงจมก เปนตน 2. ผลตอผวหนง เกดการระคายเคองขนตน เกดการแพแสง ท าลายผวหนงอยางถาวร เกดมะเรงผวหนง 3. ผลตอตา เกดอาการระคายเคอง แสบตา เยอยตาอกเสบ ตาพรามว น าตาไหลและอาจตาบอดไดถารบสารในปรมาณมาก เชน เมธานอล

10

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

4. ผลตอระบบประสาทสวนกลาง ท าใหขาดออกซเจนในเลอด มผลกระทบโดยตรงตอระบบประสาท เชน ตาพรามว กระสบกระสาย กลามเนอสน ชก ขาดความจ ากลามเนอท างานไมประสานกน และการรบความรสกไมปรกต 5. ผลตออวยวะภายใน

ตบ : แบบเฉยบพลน (เซลลตาย) แบบเรอรง (ตบแขง มะเรง) สารทเปนพษตอตบ เชน คารบอนเตตระคลอไรด คลอโรฟอรม ไต :สารทเปนพษตอไต เชน โลหะหนก คารบอนไดซลไฟด เลอด : กระทบตอระบบการการสรางเมดเลอด (ไขกระดก) องคประกอบของเลอด (เกลดเลอด เมดเลอดแดง เมดเลอดขาว) หรอความสามารถในการขนสงออกซเจนของเซลลเมดเลอด สารทเปนพษตอเลอด เชน เบนซน กมมนตรงส มาม : สารทเปนพษตอมาม เชน คลอโรฟน ไนโตรเบนซน ระบบสบพนธ : เปนหมน อสจผดปกต มอสจนอย ระบบฮอรโมนท างานผดปกต สารทเปนพษตอระบบสบพนธ เชน โลหะหนกไดออกซน

เกดอาการอยางไร?..เมอไดรบสารอนตราย แบบเฉยบพลน : เปนการสมผสทเกดขนครงเดยวในระยะเวลาทคอนขางสน เชน หนงนาทถงสองสามวน อาการทเกดขน ไดแก เกดผลผนคนระคายเคอง ผวหนงไหม อกเสบ ขาดอากาศ หนามด วงเวยน

เกดผดผนคน ระคายเคอง ผวหนงไหม อกเสบ

ขาดอากาศ หนามด วงเวยน

11

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบบเรอรง : เปนการสมผสสารทระดบคอนขางต าในระยะเวลานานตงแตเปนเดอนถงเปนป อาการทเกดขน ไดแก การเกดความพการในทารก (Teratogenic) การเกดความผดปกตทางสายพนธในตวออน หรอการผาเหลา (Uutagenic) การผดปกตทางพนธกรรม เชน การเปลยนแปลงของ DNA การเกดมะเรง (Carcinogenic)

มะเรง อมพาต

ผลตอทารกในครรภ ตาย ปองกนตนเองจากสารเคมอนตราย..ไดอยางไร

ไมสมผสภาชนะบรรจทช ารดหรอสารทรวไหล

อยาเขาใกลแนวกนเขตอนตราย สงเกตจากแถบเหลอง-ด า หรอแถบขาว-แดง

อยเหนอลม หรอทสง หรอออกจากบรเวณทเกดเหตทนท หากเหนวาไมปลอดภย

12

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ประสบอบตภยสารเคม..ตองท าอยางไร?

1. พยายามจ าแนกวาสารเคมดงกลาวเปนสารเคมชนดไหน โดยพจารณาจากฉลากหรอแผนปายทตดอยขางฝาภาชนะ เพอจะสามารถระมดระวงตวเองจากสารเคมอนตรายไดอยางเหมาะสม

2. อยาพยายามกระท าในสงทไมรจรง เพราะอาจกอใหเกดผลเสยหายอยางรนแรงโดยมไดคาดคด เชน การลางภาชนะบรรจหรอบรเวณทมกรดหกรดอาจท าใหเกดปฏกรยารนแรงได

3. โทรศพทขอความชวยเหลอจากหนวยงานทรบผดชอบ

เกดเหตในกรงเทพมหานคร โทร. 199 หรอศนยกรงเทพมหานคร โทร. 1555 หรอกรมควบคมมลพษ โทร. 1650

เกดเหตในตางจงหวด โทร. 1999 หรอกรมควบคมมลพษ โทร. 1650

เกดเหตบนทางหลวง โทร. 1193

เกดเหตบนทางดวน โทร. 1543 เกดเหตบนทองถนน แจงศนยปลอดภยคมนาคม โทร. 0 2280 8000 เกดเหตเกยวกบวตถกมมนตรงส แจงส านกงานปรมาณเพอสนตในเวลาราชการ โทร. 0 2579 5230-4 ตอ

552, 553, 139 นอกเวลาราชการ โทร. 0 2579 5230 -4 หรอ 0 2562 0123 แจงศนยรบแจงเหตและประสานงานดานการบรรเทาสาธารณภย โทร. 0 2241 7450-9 ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย โทร. 1784 ศนยนเรนทร โทร. 1669

13

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

4. ขอมลททานควรแจง เมอพบเหนเหตการณ สถานทเกดเหต ลกษณะเหตการณทเกดขน ชนด/ประเภทของสารเคม(ถาทราบ) จ านวน/ปรมาณของสารเคมทหกหรอรวไหล (ถาทราบ) มแหลงน าหรอชมชนอยใกลเคยงบรเวณทเกดเหตหรอไม

จะชวยเหลอผปวย..ไดอยางไร

เคลอนยายผปวยไปอยในทอากาศบรสทธ

ถอดเสอทเปอนสารเคมออก และแยกใสถงหรอภาชนะตางหาก

หากสมผสสารใหลางดวยน ามากๆ อยางนอย 15 นาท

ไปพบแพทย ทมา : http://www.pcd.go.th/info_serv/haz_manual.htm

14

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

สารเคมทมอนตราย เมอถกน าเขาสรางกายจะโดยการกน การสมผส หรอการสดดม กสามารถท าใหเกดอนตรายตออวยวะตาง ๆ ของรางกาย ได ดงนนเมอมผไดรบอนตรายจากสารเคม ควรตดตอแพทยและโรงพยาบาลทนท แตในระหวางการเตรยมตวและเดนทางไปพบแพทยนน ควรไดรบการปฐมพยาบาลเบองตนเสยกอนเพอชวยลดความเจบปวยลดโอกาสพการและเสยชวตได หลกการปฐมพยาบาลเบองตนผไดรบสารเคมมดงตอไปน 1. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมโดยการรบประทาน - ลดอตราการดดซมและท าใหสารเคมเจอจางลง โดยใหผปวยรบดมนม หรอไขดบ หรอดมน าเปลาทนท แตในกรณทผไดรบสารเคมก าลงชกหรอสลบ อยาใหดมอะไรทงสน - หากเปนสารเคมทมฤทธเปนกรด ดาง หรอสารกดกรอน (มกลน) หามท าใหอาเจยน เดดขาด 2. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมทผวหนง ใหลางผวหนงในบรเวณทถกสารเคม โดยใชน าสะอาดลางใหมากทสด เพอท าใหเจอจางและ ขบออก ถาสารเคมหกรดเสอผาใหรบถอดเสอผาออกกอน หามใชสารแกพษใด ๆ เทลงไปบนผวหนง เพราะอาจเกดความรอนจากปฏกรยาเคมท าใหแผลกวางและเจบมากขน 3. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมทตา ใหลางตาดวยน าสะอาดใหมากทสดทนท โดยเปดเปลอกตาขนใหน าไหลผานตาอยางนอย15 นาท ปายขผงปายตา แลวรบน าสงแพทยโดยเรวหามใชสารเคมแกพษใด ๆ ทงสน 4. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมในการสดดม ใหยายผไดรบสารเคมนนออกจากบรรยากาศของสารเคม ไปททมอากาศบรสทธชวยผายปอด หรอกระตนการหายใจดวยยาดมฉน ๆ ทมา : http://www.thaiemsinfo.com/autopagev4/show_page.php?topic_id=327&auto_id=7&TopicPk

15

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ใบงานท 2.6 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

จากสญลกษณทก าหนดใหตอไปน ใชตอบค าถามขอ 1-5

1. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากสารกดกรอน ตอบ…………………….. 2. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากเชอโรค ตอบ…………………….. 3. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากการระเบด ตอบ…………………….. 4. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากสารกมมนตรงส ตอบ…………………….. 5. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากชองเหลวไวไฟ ตอบ…………………….. 6. สารเคมสามารถเขาสรางกายทางใดไดบาง...................................................................................... .......

.......................................................................................................... ......................................................

............................................................................................................................. ................................... 7. เรามวธการปฐมพยาบาลเบองตนส าหรบผทไดรบสารพษจากการรบประทานไดอยางไร

............................................................................................................................. ..................................

............................................................................................................................................................... 8. ถาสารเคมเขาตาควรปฐมพยาบาลเบองตนอยางไร

.......................................................................................................... .....................................................

............................................................................................................................. .................................. 9. ผทไดรบสารอนตรายแบบเฉยบพลน มอาการอยางไร

............................................................................................................................. ..................................

........................................................................................ ....................................................................... 10. ผทไดรบสารอนตรายแบบเรอรง อาจเกดอาการผดปกตใดไดบาง

......................................................................................................................... ......................................

............................................................................................................................. ..................................

...............................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ..................................

***************************************************************************

1 2 3 4 5

16

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบบทดสอบหลงเรยนเรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ ************************************************************************************************** 1. สญลกษณแสดงอนตราย ขอใดหมายถงสารกดกรอน ก. ข. ค. ง. 2. สญลกษณนหมายถงอะไร

ก. ระวงอนตรายจากสารกมมนตรงส ข. ระวงวตถมพษ ค. ระวงวตถไวไฟ ง. ระวงอนตรายจากเชอโรค

3. ถาน ายาขดพนในหองน าหรอเครองสขภณฑหกรดรางกายหรอเสอผาจะมผลตอรางกายในลกษณะใด ก. หายใจไมออก อาเจยน ข. ผวหนงอกเสบ เกดแผลพพอง ค. เกดความพการหรอเปนอมพาต ง. ถกทง 1 และ 2

4. หากมผกนยาฆาแมลงเขาไปจะแกไขดวยวธใด ก. ดมน าตามมาก ๆ ข. ใหดมน านมสด ค. ใหกนไขไกดบ ง. ถกตองทงขอ 2 และ 3

17

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

5. กระปองสารก าจดแมลงทใชหมดแลว ควรก าจดอยางไร ก. ฝงดน ข. เผาไฟ ค. ทงลงน า ง. ทบใหแบนแลวทงปนกบขยะอนๆ

6. ในการฉดพนสารเคมก าจดศตรพชควรปฏบตตนในลกษณะใด จงจะมความปลอดภยมากทสด ก. พนสารเคมทวนลม ข. สบฉดขณะฉดพนสารเคม ค. แตงกายใหมดชดขณะฉดพนสารเคม ง. น าภาชนะใสสารเคมทลางแลว กลบมาใชงานใหม

7. เศษขยะจากโรงพยาบาลเมอบรรจภาชนะไปท าลายควรตดสญลกษณใด ก. ข. ค. ง.

8. ขอความใดกลาวถกตอง

ก. เครองส าอางตาง ๆ ทมราคาแพง จะไมมสารทเปนอนตรายตอสขภาพ ข. อาหารและยามการใชสารทปรงแตงสกลน รส ซงอาจมพษเมอบรโภคเขาไป ค. สารพษบางชนด เชน ปย สารซกลางและสารก าจดแมลงเขาสรางกายทางผวหนงไดงาย ง. สารทใชถนอมอาหารถอวาเปนสารจ าเปนในการเกบรกษาอาหารซงไมมพษตอการบรโภค

9. ถารางกายถกกรดควรท าอยางไรเปนอนดบแรก ก. ใสยา ข. ลางน า ค. ใชผาเชด ง. เทเบสลงไป

10. สญลกษณไวไฟสวนใหญจะพบในฉลากของสารขอใด ก. อาหารกระปอง ข. สารก าจดมดและแมลง ค. ผลตภณฑทใชปรงแตงอาหาร ง. ผลตภณฑท าความสะอาดรางกาย

***********************************************************************

18

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

19

ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

เฉลยใบงานท 2.6 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย เฉลยขอสอบกอนเรยน เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย เฉลยขอสอบหลงเรยน เรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

กจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

สมาชกในกลม 1. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 2. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 3. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 4. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 5. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 6. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.....................

จดประสงคของกจกรรม

1. สบคนขอมลและอธบายการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 2. บอกวธปองกนและแกไขอนตรายทเกดขนจากการใชสารเคม

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนเรอง หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย โดยระดมความคด

และอภปราย รวมกนภายในกลมของตนเอง - ซงประกอบไปดวยหวขอยอยดงน

o ประเภทของสารเคม o ฉลาก/สญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย o การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

2. น าผลการคนควาและอภปราย ไปสรปเพอน าเสนอลงในกระดาษโปสเตอร 3. แตละกลม น าเสนอผลการคนควาและอภปรายหนาชนเรยน

20

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ตวอยางบนทกกจกรรม 2.8 หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

หลกการใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย 1. ผใชควรมความรเกยวกบสมบตของสารทจะใช วธใชและจดเกบรกษา เชน สารทเปนยาฆาแมลงหรอสารประเภทสเปรยควรเกบไวในทหางไกลจากความรอน เนองจากอาจระเบดได และควรเกบไวในททเดกหยบไมถง 2. กอนใชสารเคมทกชนดตองอานฉลากเพอท าความเขาใจเกยวกบวธใชสาร 3. ไมควรใชสารเคมมากเกนไปและไมทงสารเคมในทสารธารณะหรอกองขยะ ควรแยกทง โดยใสถงสน าเงน ซงเจาหนาทจะเกบไปท าลายไดถกตอง และถามปรมาณมากตองแจงเจาหนาทเทศบาลหรอสขาภบาลใหน าไปท าลาย 4. ควรรจกสญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย เพอหลกเลยงจากอนตราย 5. ถามการกลนสารพษประเภทยาฆาแมลงใหดมนมสดหรอกนไขดบ เพอท าใหเกดการตกตะกอนของสารพษและอาเจยน หลงจากนนจงน าสงโรงพยาบาล 6. ถาถกสารเคมใหรบลางน าสะอาดทนท 7. ไมควรก าจดขยะประเภทพลาสตกโดยการเผา เนองจากเกดไอเปนพษ 8. สารประเภทโลหะเมอใชแลวควรเชดใหแหง เพอปองกนการเกดสนม o ประเภทของสารเคม

1. สารปรงแตงอาหาร ไดแก น าสมสายช น าปลา ซอสมะเขอเทศ เกลอ น ามะนาว เปนตน 2. เครองดม ไดแก น าสะอาด น าผลไม น านม เครองดมชก าลง เปนตน

3. สารท าความสะอาด ไดแก สบ ยาสระผม ผงซกฟอก น ายาขดหองน า เปนตน 4. สารก าจดแมลง และสารก าจดศตรพช ไดแก สารฆายง สารก าจดแมลง เปลอกมะนาว เปลอกมะกรด เปลอกสม เปนตน 5. เครองส าอาง ไดแก ครม โฟมลางหนา แปงผดหนา ลปสตก ดนสอเขยนคว เปนตน

o ฉลาก/สญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย

วตถออกซไดส : ไมตดไฟแตชวยใหสารอนเกดการลกไหมไดดขน เชน ไฮโดรเจนเปอรออกไซด โปแตสเซยมคลอเรต แอมโมเนยม ไนเตรท

ออรแกนคเปอรออกไซด : อาจเกดระเบดไดเมอถกความรอนไวตอการกระทบและเสยดสท าปฏกรยารนแรงกบสารอน ๆ เชน อะซโตนเปอรออกไซด

วตถตดเชอ : ;วตถทมเชอโรคปนเปอนและท าใหเกดโรคได เชน ของเสยอนตรายจากโรงพยาบาล เขมฉดยาทใชแลว เชอโรคตางๆ

วตถมพษ : อาจท าใหเสยชวตหรอบาดเจบอยางรนแรงจากการกน การสดดม หรอจาการสมผสทางผวหนง เชน อารซนค ไซนาไนด ปรอท สารฆาแมลง สารปรอทศตรพช โลหะหนกเปนพษ

21

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

วตถกมมนตรงส : วตถทสามารถใหรงสทเปนอนตรายตอสงมชวต เชน โคบอลต เรเดยม

วตถกดกรอน :สามารถกดกรอนผวหนงและเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ เชน กรดเกลอ กรดก ามะถน โซเดยม โฮดรอกไซด แคลเซยมไฮโปคลอไรต

วตถอนๆ ทเปนอนตราย : เชน ของเสย อนตราย แอสเบสทอสขาว เบนซลดไฮดของเสยปนเปอน ไดออกซน

o การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

1. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมโดยการรบประทาน - ลดอตราการดดซมและท าใหสารเคมเจอจางลง โดยใหผปวยรบดมนม หรอไขดบ หรอดมน าเปลาทนท แตในกรณทผไดรบสารเคมก าลงชกหรอสลบ อยาใหดมอะไรทงสน - หากเปนสารเคมทมฤทธเปนกรด ดาง หรอสารกดกรอน (มกลน) หามท าใหอาเจยน เดดขาด 2. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมทผวหนง ใหลางผวหนงในบรเวณทถกสารเคม โดยใชน าสะอาดลางใหมากทสด เพอท าใหเจอจางและ ขบออก ถาสารเคมหกรดเสอผาใหรบถอดเสอผาออกกอน หามใชสารแกพษใด ๆ เทลงไปบนผวหนง เพราะอาจเกดความรอนจากปฏกรยาเคมท าใหแผลกวางและเจบมากขน

3. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมทตา ใหลางตาดวยน าสะอาดใหมากทสดทนท โดยเปดเปลอกตาขนใหน าไหลผานตาอยางนอย15 นาท ปายขผงปายตา แลวรบน าสงแพทยโดยเรวหามใชสารเคมแกพษใด ๆ ทงสน 4. ถาไดรบอนตรายจากสารเคมในการสดดม ใหยายผไดรบสารเคมนนออกจากบรรยากาศของสารเคม ไปททมอากาศบรสทธชวยผายปอด หรอกระตนการหายใจดวยยาดมฉน ๆ

22

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยใบงานท 2.6 หลกการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

จากสญลกษณทก าหนดใหตอไปน ใชตอบค าถามขอ 1-5

1. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากสารกดกรอน ตอบ……4………….. 2. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากเชอโรค ตอบ………2…………….. 3. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากการระเบด ตอบ………5…………….. 4. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากสารกมมนตรงส ตอบ………3…………….. 5. สญลกษณขอใดหมายถง ใหระวงอนตรายจากของเหลวไวไฟ ตอบ………1…………….. 6. สารเคมสามารถเขาสรางกายทางใดไดบาง การรบประทาน การสมผสทางผวหนง การ

สดดม การเขาตา การฉดเขาเสน 7. เรามวธการปฐมพยาบาลเบองตนส าหรบผทไดรบสารพษจากการรบประทานไดอยางไร

- ลดอตราการดดซมและท าใหสารเคมเจอจางลง โดยใหผปวยรบดมนม หรอไขดบ หรอดมน าเปลาทนท แตในกรณทผไดรบสารเคมก าลงชกหรอสลบ อยาใหดมอะไรทงสน - หากเปนสารเคมทมฤทธเปนกรด ดาง หรอสารกดกรอน (มกลน) หามท าใหอาเจยน เดดขาด

8. ถาสารเคมเขาตาควรปฐมพยาบาลเบองตนอยางไร ใหลางตาดวยน าสะอาดใหมากทสดทนท โดยเปดเปลอกตาขนใหน าไหลผานตาอยางนอย15 นาท ปายขผงปายตา แลวรบน าสงแพทยโดยเรวหามใชสารเคมแกพษใด ๆ ทงสน

9. ผทไดรบสารอนตรายแบบเฉยบพลน มอาการอยางไร เกดผลผนคนระคายเคอง ผวหนงไหม อกเสบ ขาดอากาศ หนามด วงเวยน

10. ผทไดรบสารอนตรายแบบเรอรง อาจเกดอาการผดปกตใดไดบาง การเกดความพการในทารก (Teratogenic) การเกดความผดปกตทางสายพนธในตวออน หรอการผาเหลา (Uutagenic) การผดปกตทางพนธกรรม เชน การเปลยนแปลงของ DNA การเกดมะเรง (Carcinogenic)

***************************************************************************

23

1 2 3 4 5

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรองหลกการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7

8

9 10

24

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง หลกการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4

5 6 7

8

9

10

25

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. _____.(2552). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). หนงสอเรยน รายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. _____. เทคโนโลย. (2554). คมอคร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. เสยง เชษฐศรพงศ. (2556). MINI วทยาศาสตร ม.2. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. _____. (ม.ป.ป.). วทยาศาสตร ม.2 เลม 1. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. ฝายวชาการส านกพมพภมบณฑต. (ม.ป.ป.). คมอ-เตรยมสอบ วทยาศาสตร ม.2 หลกสตร 51. กรงเทพมหานคร: บรษท ภมบณฑตการพมพ จ ากด. ประดบ นาคแกว และดาวลย เสรมสขบญ. (2555). วทยาศาสตร ม.2. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพแมค จ ากด. รศ. ดร. ยพา วรยศ และคนอน ๆ. (ม.ป.ป.). วทยาศาสตร ม.2 เลม 2 . พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จ ากด.

26