Дзяржаўнасць усходніх славян

Перадумовы дзяржаўнасці

VIII – IX стст. – змены ў жыцці славян:Вылучэнне знаці і правадыроў;Узнікненне маёмаснай няроўнасці;Узрастанне ваеннай небяспекі.

Патрэбна моцная улада

Функцыі вярхоўнай улады:

Арганізацыя барацьбы з ворагамі;

Суд;Кантроль над гандлем;Збор даніны.

Узбагачэнне знаціСтарэйшыны → спадчынная знацьКрыніцы багацця:• Ваенная здабыча;• Праца рабоў.Давалі пазыку бедным → тыя рабіліся залежнымі.

Прычыны ўзнікнення дзяржавыУзрастае роля ваеннай справы

Трэба хутка прымаць рашэнні

Гэта не могуць зрабіць веча і савет старэйшын

Узрастанне ролі князя і яго дружыны

Племянныя княжанні ў крывічоў-палачан і дрыгавічоў

Аб’яднанне племяных княжанняў

Стварэнне дзяржавы

Старажытнаруская

дзяржаваКан. IX ст. – узнікла Старажытнаруская дзяржава (у летапісах – “Русь”, “Руская зямля”).Галоўны горад – Кіеў.Усе беларускія землі ўваходзілі.

Варажскія князіДа стварэння дзяржавы –

варажскі князь Рурык пасадзіў сваіх людзей у Полацку.

Але!Варагі не заваявалі славян, а

прыйшлі па іх запрашэнні.

Князь Алег• Пераемнік Рурыка;• Стваральнік

Старажытнарускай дзяржавы;• Падпарадкаваў радзімічаў.

Ігар Стары (912-945)Радзімічы прызнавалі ўладу Кіева.

Далейшыя заваяванні

Сяр. Х ст. – падпарадкаваны дрыгавічы.

Рагвалод960-я гг. – вараг Рагвалод захапіў уладу ў Полацку.Праводзіў незалежную ад Кіева палітыку.

Але!980 г. – забіты наўгародскім (пасля – і кіеўскім) князем Уладзімірам.Уладзімір падпарадкаваў усе усходнеславянскія саюзы плямён.

Палачане

Уладзімір + Рагнеда (дачка Рагвалода) = дзеці, у т.л. Ізяслаў.988 г. – Уладзімір аддае Ізяславу ўладу ў Полацку → узнікае ўласная княжацкая дынастыя.

Дрыгавічы• Узнікла Тураўскае княства;• Пад уладай кіеўскага князя;• Старэйшы сын кіеўскага князя

атрымліваў Тураў → рабіўся сам кіеўскім князем.

Берасцейшчына – у склад Валынскага княства.

Радзімічы• Падпарадкоўваліся

Кіеву;• Пасля – у складзе

Чарнігаўскага і Смаленскага княстваў.

Старажытная РусьРаспадалася на некалькі княстваў

Але!Мела адноснае адзінства. Праявы:1. Агульная царкоўная арганізацыя (з

988 г.). Глава – мітрапаліт.2. Дынастыя Рурыкавічаў;3. Сумесныя ваенныя паходы супраць

ворагаў;4. Аднолькавая гаспадарка;5. Гандаль;6. Падобны лад жыцця;7. Агульнае паходжанне і лёс.

Старажытнаруская (усходнеславянская) народнасць

Народнасць – устойлівая супольнасць людзей, заснаваная на агульнасці:• Мовы (вядома з пісьмовых крыніц, невялікія адрозненні ў

гутарковай);• Тэрыторыі;• Гаспадаркі;• Культуры.Саманазва – рускія, русічы.З іх – беларусы, украінцы, рускія.