LOGO

Бүлэг 3.Бараа материалын

бүртгэл

LOGO

Агуулга:

Бараа материалын тухай үндсэн ойлголт1

Бараа материалын төрөл, ангилал2

Бараа материалын үнэлгээний аргууд3

Бараа материалын бүртгэл4

LOGOÁàðàà ìàòåðèàëûí òóõàé åðºíõèé îéëãîëò

Ï¿¿ñèéí ýðãýëòèéí õºðºíãèéí òîìîîõîí ç¿éë àíãè íü áàðàà ìàòåðèàë þì.Áàðàà ìàòåðèàë ãýäýã íü õóäàëäàõ çîðèëãîîð îëæ ýçýìøèæ áàéãàà áàðàà ýñâýë áîðëóóëàõ çîðèëãî á¿õèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä õýðýãëýæ áàéãàà õºðºíãèéí ç¿éëñ þì. Áàðàà ìàòåðèàë õºðâºõ ÷àäâàðààðàà áàëàíñàä àâëàãûí äàíñíû äàðàà òóñãàãäàíà. ÀÍÓ-í ìýðãýøñýí ÍÁÁ-í èíñòèòóòààñ “Áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýëèéí ãîë çîðèëãî íü çàðäàë îðëîãûã õàðüöóóëàõ çàìààð àøãàà òîîöîõ ÿâäàë þì” ãýæ òîäîðõîéëñîí áàéäàã. Õóäàëäàõ çîðèëãî á¿õèé áàðàà ìàòåðèàëûã Áàðàà ìàòåðèàë ãýäýã äàíñàíä á¿ðòãýõ áà áàëàíñàä ýðãýëòèéí õºðºí㺠òàëä òàéëàíãèéí ýõýí áóþó ýöýñò áàéãàà ¿ëäýãäëýýð íü òóñãàäàã.

Òàéëàíãèéí õóãàöààíû ýöýñ äýõü áàðàà ìàòåðèàëûí ºðòºã íü äîîðõ 2 ç¿éëýýñ õàìààðäàã.

Òîî øèðõýãÍýãæèéí ¿íý

LOGO

Ï¿¿ñ¿¿ä íü äîð õàÿàä æèëä íýã óäàà áàðàà ìàòåðèàëûí òîîëëîãî ÿâóóëàõ øààðäëàãàòàé. Õýäèé ï¿¿ñ¿¿ä äóðòàé ¿åäýý òîîëëîãî ÿâóóëæ áîëîõ áîëîâ÷ ¿¿íèéã èõýâ÷ëýí æèëèéí ýöýñò õèéäýã.

Òîîëëîãî íü 3 ¿å øàòààñ á¿ðääýã. ¯¿íä:1.Áýëýí áàéãàà áàðàà ìàòåðèàëûã òîîëîõ2.Áàðàà ìàòåðèàë á¿ðèéí íýãæèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ3.Òîî õýìæýýã íýãæèéí ¿íýýð ¿ðæ¿¿ëæ íèéò ºðòãèéã òîäîðõîéëîõ ãýæ

áàéäàã. Áàðàà ìàòåðèàëûí ¿íäñýí àíãèëàë

Áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ëýãò äàðààõ ç¿éëñèéã õàìðóóëíà.Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëÄóóñààã¿é ¿éëäâýðëýëÁýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íÕàíãàìæèéí ç¿éëñ¯éëäâýðëýë ýðõëýã÷ íü ¿íäñýíäýý ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, äóóñààã¿é

¿éëäâýðëýë, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ãýñýí áàðàà ìàòåðèàëûí 3 äàíñ õýðýãëýíý.

LOGO

¯éëäâýðëýõ, õóäàëäàõ, õóäàëäàæ àâàõ ãýñýí òàñðàëòã¿é öèêëä îðîëöäîã.

Áàðàà ìàòåðèàë íü ¿íäñýí 2 øèíæ ÷àíàðòàé

1 æèëèéí äîòîð àøèãëàõ øèíæ ÷àíàðòàé õºðºí㺠áàéíà.

LOGO

¯éëäâýðëýë ýðõëýã÷ íü ¿íäñýíäýý ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýë, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ãýñýí áàðàà ìàòåðèàëûí 3 äàíñ õýðýãëýíý. Õàðèí õóäàëäàà ýðõýëäýã áàéãóóëëàãóóä áîðëóóëàõ çîðèëãîîð áàðàà õóäàëäàí àâäàã. Áîðëîãäîîã¿é ãàð äýýð ¿ëäñýí áàðààíä íîãäîõ ºðòãèéã õóäàëäàõ áàðàà ãýæ òàéëàãíàíà. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä áàðàà ìàòåðèàëûí ãàíö äàíñ òóñãàãäàõ áà Áàðàà”ãýæ íýðëýäýã.

¯éëäâýðëýëä òàâüæ îëãîîã¿é á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä çàðöóóëàãäàõ ìàòåðèàëûã ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë ãýíý.

Òàñðàëòã¿é ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññûí àëü ÷ öýãò çàðèì á¿òýýãäýõ¿¿í ã¿éöýä áîëîâñðîãäîîã¿é áàéäàã. Ýõýëñýí áîëîâ÷ äóóñãàâàð áîëîîã¿é ¿éëäâýðëýëä çàðöóóëñàí ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëûí ºðòºã, ò¿¿í÷ëýí óã ìàòåðèàëûã áîëîâñðóóëàõàä çàðöóóëàãäñàí øóóä õºäºëìºðèéí çàðäàë áîëîí òóõàéí ¿éëäâýðëýëä íîãäîõ ¿éëäâýðëýëèéí áóñàä çàðäàë çýðãýýñ äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýë á¿ðäýíý.

Òàéëàíãèéí õóãàöààíû ýöýñò èæ á¿ðäýë áîëñîí áîëîâ÷ áîðëóóëààã¿é ¿ëäñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºãèéã áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ãýíý.

LOGOÕóäàëäààíû áàéãóóëëàãûí áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýë

Õóäàëäàà ýðõýëäýã áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë àæèëëàãàà íü ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýý ýðõýëäýã áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíààñ íèëýýä ÿëãààòàé áàéäàã. Õóäàëäààíû áàéãóóëëàãûí çîðèëãî íü áàðàà ìàòåðèàëûã áóñäààñ õóäàëäàí àâ÷ æèæèãëýíãèéí áîëîí Ẻíèé ¿éë àæèëëàãààãààð äàìæóóëàí õýðýãëýã÷äýä õ¿ðãýõýä îðøèíî. Èéìýýñ õóäàëäààíû ¿íäñýí ¿éë àæèëëàãààíû îð÷èë íü áàðàà ìàòåðèàëûã õóäàëäàæ àâàõ, áîðëóóëàõ, àæèë÷äàä õºëñ òºëºõ, õóäàëäàí àâàã÷äààñ àâëàãàà öóãëóóëàõ ãýñýí òàñðàëòã¿é äàâòàãäàõ õ¿ðýýíä ÿâàãääàã. Õóäàëäààíû áàéãóóëëàãà íü áóñàä áàéãóóëëàãóóäòàé àäèë ÍÁÁ-ã õºòºëäºã áà ¿éë àæèëëàãààíû îíöëîãîîñ õàìààð÷ õýä õýäýí íýìýëò àñóóäëóóäûã îéëãîõ øààðäëàãàòàé áàéäàã. ¯¿íä:

1.Áàðàà ìàòåðèàë 2.Õóäàëäàí àâàëò 3.Áîðëóóëàëò4.Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã5.¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë çýðýã áîëíî.

LOGO

Òýýâýð, áýëòãýë àæèëëàãààíû çàðäàë Áàðàà ìàòåðèàëûã õóäàëäàí àâàõ,õóäàëäàõ ÿâöàä òýýâýðëýõ

áýëòãýõòýé õîëáîãäñîí çàðäàë çîõèõ õýìæýýíä ãàðäàã. Çàðèì òîõèîëäîëä òýýâðèéí çàðäëûã áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ íü áàðàà ìàòåðèàëûí ºðòºã øèíãýýõ çàìààð òºëäºã áºãººä çàðèìäàà õóäàëäàí àâàã÷ íü ººðñ人 òºëäºã. Áàðàà ìàòåðèàëûã áýëòãýí íèéë¿¿ëýõäýý áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷, õóäàëäàí àâàã÷èéí õýí íü òýýâðèéí çàðäëûã õýðõýí ÿàæ òºëºõºº ãýðýý áàéãóóëñàíû ¿íäñýí äýýð øèéäâýðëýäýã.

✤ÔÎÁ-à÷ààëàõ öýã Ýíý íºõöºëèéí ¿åä áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ íü òàâààðûã ¿éëäâýðèéí öýã

äîòîðõ òýýâðèéí çàðäëûã õàðèóöàõ áºãººä õóäàëäàí àâàã÷ íü ¿¿íýýñ áóñàä òýýâðèéí çàðäëûã òºëºõ áîëíî.Ýíý ¿åýñ ýõëýí òàâààð íü õóäàëäàí àâàã÷èéí ýðõ ìýäýëä î÷íî.

✤ÔÎÁ-õ¿ðýõ öýã Ýíý íºõöºëèéí ¿åä áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ íü õ¿ðýõ ãàçàð õ¿ðòýëõ

òýýâðèéí çàðäëûã òºëºõ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä òàâààð íü õ¿ðýõ ãàçðàà õ¿ðãýãäýýã¿é ¿åä òàâààðûã ýçýìøèã÷ íü áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ áàéõ áîëíî. Èõýâ÷ëýí òýýâðèéí çàðäëûã áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ òºëäºã.

LOGO Áàðàà ìàòåðèàëûí áàéíãûí áà öàã ¿åèéí ñèñòåì

Áàéíãûí ñèñòåì.Ýíý ñèñòåìä á¿òýýãäýõ¿¿íèé õóäàëäàí àâàëò áà áîðëóóëàëòûã õýðýãæñýí òóõàé á¿ðä íü “Áàðàà ìàòåðèàëûí” äàíñàíä øóóä á¿ðòãýäýã.Õóäàëäàí àâàëòóóä íü “Áàðàà ìàòåðèàë”äàíñàíä øóóä äåáèòëýãääýã ó÷ðààñ “Õóäàëäàí àâàëò” äàíñûã àøèãëàäàãã¿é.Áàðàà ìàòåðèàëûí çàðëàãûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõèéí òóëä “Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã”äàíñûã àøèãëàäàã.

Öàã ¿åèéí ñèñòåì.Ýíý ñèñòåì íü áàðàà ìàòåðèàëûí õºäºë㺺íèé òàëààðõ ñèñòåì÷èëñýí äýëãýðýíã¿é á¿ðòãýëèéã

õýðýãëýäýãã¿é. Ýíý ñèñòåìèéí ¿åä áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã òàéëàíãèéí õóãàöààíû ýöýñò òîäîðõîéëäîã. Õóäàëäàí àâñàí òîõèîëäîëä “Õóäàëäàí àâàëò” äàíñíû äåáèòýä, áîðëóóëñàí òîõèîëäîëä “Áîðëóóëàëòûí îðëîãî”äàíñíû êðåäèòýä á¿ðòãýíý. Òàéëàíãèéí õóãàöààíû ýöýñò áàðàà ìàòåðèàëûí òîîëëîãûã çàéëøã¿é õèéõ øààðäëàãàòàé. Ýíý òîîëëîãîîð òàéëàíãèéí ýöýñò ¿ëäñýí áàðàà ìàòåðèàëûí ¿ëäýãäëèéã òîäîðõîéëîõ áà ¿¿íèéãýý ¿íäýñëýí áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã òîäîðõîéëíî.

LOGOÁàðàà ìàòåðèàëûí өртөг

Áîðëóóëàõ ýñâýë õýðýãëýõýä áýëýí áàéñàí áàðààíû ºðòºã íü:1.Òàéëàíò õóãàöààíû ýõýíä ãàð äýýð áàéñàí áàðààíû ºðòºã2.Òàéëàíò õóãàöààíä ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýñâýë õóäàëäàí

àâñàí áàðààíû ºðòºã õî¸ðûí íèéëáýðýýñ á¿ðäýíý.Áàðàà ìàòåðèàëûí ¿íýëãýý íü íàðèéí ò¿âýãòýé àñóóäàë áºãººä ¿¿íèéãøèéäâýðëýõèéí òóëä äàðààõ ç¿éëñèéã òîäîðõîéëîõ øààðäëàãàòàé

áàéäàã. ¯¿íä:1.Áàðàà ìàòåðèàëä îðóóëàõ áèåò áàðàà: Çàìä ÿâàà áàðàà Àãåíòûí áàðàà Áîðëóóëàëòûí òóñãàé ãýðýýíèé áàðàà2.Áàðàà ìàòåðèàë õàìðóóëàõ ºðòºã: Á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàðäàë Öàã ¿åèéí çàðäàë ¯éëäâýðëýëèéí çàðäàë Õóâüñàõ çàðäëààð áîëîí øèíãýëòýýð òîîöñîí ºðòºã òîîöîëò

LOGOÁàðàà ìàòåðèàëûí ºðòãèéã ¿íýëýõ 4 àðãà áàéäàã.

1. Òóñãàéëàí òýìäýãëýõ àðãàÝíý àðãûí ¿åä áàðàà ìàòåðèàë òºðºë òóñ á¿ð äýýð äýëãýðýíã¿é

á¿ðòãýëõºòºëæ àâñàí ¿íýýð íü çàðëàãûã òóñ á¿ðä íü á¿ðòãýíý.2. Äóíäàæ ºðòãèéí àðãàÝíý àðãà íü òóõàéí õóãàöààíä áýëýí áàéñàí àäèë òºñòýé áàðààíû

äóíäàæºðòºãò ¿íäýñëýí áàðàà ìàòåðèàë äàõ ç¿éëñèéã ¿íýëäýã. Êîìïàíè áàðààìàòåðèàëûí ýõíèé ¿ëäýãäýëòýé áîë íýãæèéí äóíäàæ ºðòãèéã òîîöîõäîîò¿¿íèéã íèéò áýëýí áàðàà ìàòåðèàëûí õýìæýý áà ºðòºãò õî¸óëàíä íüîðóóëäàã. 3.Ýõýíä àâñíûã ýõýëæ çàðëàãà áîëãîõ àðãà (ÝÀÝÇ) буюу FIFO

аргаÝÀÝÇ àðãà íü áàðàà ìàòåðèàëûã õóäàëäàí àâñàí äàðààëëûíõ íü äàãóóçàðëàãà áîëãîõ ãýñýí òºñººëºë äýýð ¿íäýñëýäýã. ªºðººð

õýëáýë,ýõýëæõóäàëäàí àâñàí áàðàà ìàòåðèàëûã ýõýëæ àøèãëàõ áóþó áîðëóóëàõ

þì.4. Ñ¿¿ëä àâñàíûã ýõýëæ çàðëàãà áîëãîõ àðãà буюу LIFO аргаÑÀÝÇ àðãà íü ñ¿¿ëä õóäàëäàí àâñàí áàðààíû ºðòãèéã îðëîãîòîé ýõëýýäóÿëäóóëäàã.

LOGOБМ-ын бүртгэл

Түүхий эд, үндсэн материал (ТЭҮМ), бусад хангамжийн зүйлсийг орлого болгосон өртгөөр :Дт ТЭҮМ Бусад хангамжийн зүйлс

(Материалын холбогдох дансны дебетэд) Кт Дансны өглөг/ Мөнгөн хөрөнгө

Зарлагын бүртгэл. БМ-ыг зарлага болгож буй хэмжээгээр :/Дт/ Үйлдвэрлэл Үйлчилгээний зардал

(Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний нэгж тус бүрийн дансны дебетэд)

/ Кт/ ТЭҮМ Бусад хангамжийн зүйлс(Материалын холбогдох дансдын кредитээс)

LOGOБМ-ын бүртгэл

Үйлдвэрлэл үйлчилгээний бус зориулалтаар зарлага болгож буй БМ-ийн хэмжээгээр :Дт Ерөнхий ба удирдлагын зардал

(Зардлын холбогдох данс тус бүрийн дебетэд) Кт ТЭҮМ Бусад хангамжийн зүйлс

Материалын холбогдох дансдын кредитээс)Хэрэв БМ-ийг худалдах болон бусад зориулалтаар зарцуулбал :

Дт Мөнгөн хөрөнгө/ АвлагаКт ТЭҮМ/ Хангамжийн зүйлКт Бараа материал худалдан борлуулсны ашиг

Мөн Дт Бусад алдагдал Кт ТЭҮМ/ Хангамжийн зүйлс гэх мэтээр бичнэ.

LOGO

www.themegallery.com

www.themegallery.com