903301 กฎหมายในชีวิ�ตประจำ�าวิ�น

LAWS ON DAILY LIFE

ควิามหมายของกฎหมายกฎหมาย ค�อ กฎเกณฑ์�ที่�เป นแบบแผนควิามประพฤต�ของมน&ษย�ในสั�งคมซึ่*�งมกระบวินการบ�งค�บที่�เป นก�จำจำะลั�กษณะ

วิ�วิ�ฒนาการของกฎหมาย

ย&คกฎหมายชีาวิบ-าน

ย&คกฎหมายน�กกฎหมาย

ย&คกฎหมายเที่คน�ค

ย&คกฎหมายชีาวิบ-าน* ร.ปแบบของกฎหมาย

กฎหมายประเพณี (จาร ตประเพณี )* เหต&ผลั

เหต�ผลธรรมดาของสาม�ญชน หร�อสาม�ญส�าน ก* หมายเหต&

กฎหมายย�คน "เป#นความร% &ส กผ'ดชอบช�)วด ที่ )เก'ดจากการประพฤต'ปฏิ'บ�ต' กฎหมายก�บศี ลธรรมไม/ได&แยกจากก�น

ย&คกฎหมายน�กกฎหมาย* ร.ปแบบของกฎหมาย

หล�กกฎหมาย (หล�กน'ต'ศีาสตร1)* เหต&ผลั

เหต�ผลปร�งแต/งที่างกฎหมาย* หมายเหต&

ในย�คน "ใช&เหต�ผลช�)งตรองเพ�)อช "ขาดข&อพ'พาที่จ งม หล�กกฎหมายที่ )เก'ดจากการช "ขาดในแต/ละคร�"ง ในที่ )ส�ดว'ชาน'ต'ศีาสตร1ก3ค/อยๆ ก/อต�วข "นเก'ดต�ลาการ และว'ชาช พน�กกฎหมาย

ย&คกฎหมายเที่คน�ค* ร.ปแบบของกฎหมาย

กฎหมายลายล�กษณี1อ�กษร (กฎหมายบ�ญญ�ต'ข "น)* เหต&ผลั

เหต�ผลที่างเที่คน'ค* หมายเหต&

กฎหมายย�คน "เก'ดจากการบ�ญญ�ต'ข "นเพ�)อแก&ป6ญหาเฉพาะในบางเร�)องโดยม'ได&เก'ดจากศี ลธรรมขนบธรรมเน ยมโดยตรงแต/เก'ดจากเหต�ผลที่างเที่คน'ค

สั�าน�กกฎหมาย1 .สั�าน�กประวิ�ต�ศาสัตร�

แนวิค�ด กฎหมายเก'ดจากจ'ตว'ญญาณีของประชาชาต'2. สั�าน�กกฎหมายบ-านเม�อง

แนวิค�ด กฎหมายค�อค�าส�)งของร�ฐาธ'ป6ตย1 เม�)อไม/ที่�าตามย/อมม โที่ษ3. สั�าน�กธรรมน�ยม

แนวิค�ด หล�กการปกครองที่ )ถื�อกฎหมายเป#นใหญ/ เช/น หล�กประชาธ'ปไตย หล�กส'ที่ธ'มน�ษยชน

ระบบกฎหมาย

Civil law (กฎหมายลายล�กษณี1

อ�กษร) เป#นการใช&กฎหมายที่ )ม อย%/มาปร�บก�บคด ที่ )เก'ดข "นเฉพาะ

คด เช/น ฝร�)งเศีส เยอรม�น ญ )ป�<น ไที่ย

Common law (กฎหมายจาร ต

ประเพณี ) ค�าพ'พากษาเป#นบ/อเก'ดของ

กฎหมาย เช/น อ�งกฤษ อเมร'กา มาเลเซี ย

ประเภที่ของกฎหมาย1. กฎหมายเอกชีน ก�บกฎหมายมหาชีน

กฎหมายเอกชีน ค�อ กฎหมายที่ )ก�าหนดความส�มพ�นธ1ระหว/างร�ฐก�บเอกชนในฐานนะที่ )เที่/าเที่ ยมก�น เช/น ประมาลกฎหมายแพ/งและพาณี'ชย1

กฎหมายมหาชีน ค�อ กฎหมายที่ )ก�าหนดความส�มพ�นธ1ระหว/างร�ฐก�บเอกชนในฐานะที่ )ร �ฐม อ�านาจเหน�อกว/า เช/น กฎหมายร�ฐธรรมน%ญ กฎหมายปกครอง

ประเภที่ของกฎหมาย (ต3อ)

2. กฎหมายสัารบ�ญญ�ต� ก�บกฎหมายวิ�ธสับ�ญญ�ต�

กฎหมายสัารบ�ญญ�ต� ค�อ กฎหมายที่ )ก�าหนดเน�"อหาและส'ที่ธ'หน&าที่ ) เช/น ประมวลกฎหมายอาญา

กฎหมายวิ�ธสับ�ญญ�ต� ค�อ กฎหมายว/าด&วยการพ'จารณีาคด เช/น ประมวลกฎหมยว'ธ พ'จารณีาความอาญา

ประเภที่ของกฎหมาย (ต3อ)

3. กฎหมายแพ3ง ก�บกฎหมายอาญากฎหมายแพ3ง ค�อ กฎหมายที่ )ก�าหนดส'ที่ธ'และหน&าที่ )

ความส�มพ�นธ1ระหว/างบ�คคลก�บบ�คคล เช/น ประมวลกฎหมายแพ/ง

กฎหมายอาญา ค�อ กฎหมายที่ )ก�าหนดว/าการกระที่�าใดเป#นความผ'ดและก�าหนดโที่ษไว& เช/น ประมวลกฎหมายอาญา

ประวิ�ต�ศาสัตร�กฎหมายไที่ย

สัม�ยสั&โขที่�ยกฎหมายใช&หล�กธรรมะในส�งคม ม ล�กษณีะ

เป#นกฎหมายชาวบ&านเป#นกฎหมายที่ )เก'ดจากเหต�ผลธรรมดาของสาม�ญชน หร�อ สาม�ญส�าน ก

ม หล�กศี'ลาจาร กพ/อข�นรามค�าแหง เป#นหล�กฐานว/าในสม�ยก/อนประเที่ศีไที่ยม กฎหมาย

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย

สัม�ยอย&ธยา ในสม�ยน "ได&ร�บอ'ที่ธ'พลที่างความค'ดและว�ฒนธรรมของ

อ'นเด ย โดยอย�ธยาได&ร�บมาจากขอม ที่�าให&ความค'ดด&านการปกครองและว�ฒนธรรมของเขมร ซี )งเป#นแบบฮิ'นด%ม อ'ที่ธ'พลในส�งคมไที่ย

แนวความค'ดที่ )ได&ร�บมาอย/างช�ดเจน ค�อ ล�ที่ธ'เที่วราชา ซี )งเช�)อว/า กษ�ตร'ย1ค�อเที่พผ%&ศี�กด'@ส'ที่ธ'ต&องให&ความเคารพ นอกจากน�"นก3ได&ร�บอ'ที่ธ'ของการน�าพระธรรมศีาสตร1มาใช&เป#นกฎหมายด&วย

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

สัม�ยกร&งร�ตนโกสั�นที่ร� (ร.1 – ร.3)กร�งร�ตนโกส'นที่ร1เป#นราชธาน ที่ )ม ความต/อ

เน�)องจากอย�ธยา และธนบ�ร การปฏิ'ร%ปกฎหมายที่�าโดยการที่บที่วนกฎหมายที่ )ม อย%/ในสม�ยอย�ธยา และกร�งธนบ�ร

คด ที่ )ส�าค�ญที่ )ที่�าให&ต&องม การปฏิ'ร%ปกฎหมาย ค�อ คด อ�าแดงปAอม ฟ้Aองหย/านายบ�ญศีร ช/างเหล3กหลวง ภายหล�งจ งม การจ�ดที่�า กฎหมายตราสัามดวิง

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

ควิามสั�าค�ญของกฎหมายตราสัามดวิง

1. เป#นการรวบรวมกฎหมายที่ )ม อย%/ในสม�ยกร�งศีร อย�ธยา2. ไม/ได&เป#นกฎหมายของฝ<ายน'ต'บ�ญญ�ต'โดยแที่&3. กฎหมายเป#นค%/ม�อของผ%&ใช&กฎหมาย ไม/ใช/ต�าราที่ )ใครจะเร ยนก3ได&

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

สัม�ยกร&งร�ตนโกสั�นที่ร� (ร.4 เป นต-นมา)

การปฏิ'ร%ปกฎหมายสม�ยใหม/สาเหต�เก'ดจากการที่�าสนธ'ส�ญญาเบาร')งในสม�ยร.4 ซี )งที่�าให&

ประเที่ศีไที่ยเส ยส'ที่ธ'สภาพนอกอาณีาเขต (extra territorial)คนในบ�งค�บของประเที่ศีอ�งกฤษไม/จ�าเป#นที่ )ต&องข "นศีาลไที่ย

เน�)องจากระบบการพ'จารณีาคด ของศีาลไที่ยป<าเถื�)อนต&องม การปฏิ'ร%ปกฎหมายเพ�)อเอาส'ที่ธ'สภาพนอกอาณีาเขตค�นมา

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

ต�วิอย3างควิามไม3เหมาะสัมของกฎหมายในสัม�ยเด�ม

- การพ'จารณีาคด อาญาสม�ยเด'มใช&จาร ตนครบาลเป#นการที่รมานร/างกาย ข/มข%/ให&ร�บสารภาพ

- ประเภที่ของโที่ษตามกฎหมาย ซี )งม โที่ษร�นแรงมาก เช/น ต�ดต น ต�ดม�อ จ�าโซี/ตรวน

- ระยะเวลาลงโที่ษไม/แน/นอน เพราะต&องให&พระมหากษ�ตร'ย1เป#นผ%& ก�าหนดโที่ษซี )งเป#นเร�)องเหน�อว'ส�ยที่ )คนๆ เด ยวก�าหนดโที่ษผ%&ร&ายที่�)วราชอาณีาจ�กร

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

การปฏิ�ร.ปกฎหมายร. 5 ได&ส/งพระองค1เจ&ารพ พ�ฒนศี�กด'@ กรมหลวงราชบ�ร

ด'เรกฤที่ธ'@ ไปศี กษากฎหมายที่ )ประเที่ศีอ�งกฤษ ก/อให&เก'ดการปฏิ'ร%ปศีาล การต�"งกระที่รวงย�ต'ธรรม และโรงเร ยนกฎหมาย

กฎหมายไที่ยในสม�ยน�"นได&ร�บอ'ที่ธ'พลจากประเที่ศีอ�งกฤษเน�)องจาก พระองค1เจ&ารพ ไปศี กษาที่ )ประเที่ศีอ�งกฤษการต�ดส'นคด ความ และการเร ยนการสอนในสม�ยเด'มเป#นไปตามแนวที่างของระบบ Common Law ได&ม การเร ยนการสอนที่ )โรงเร ยนสอนกฎหมาย และได&ม การน�ากฎหมายอ�งกฤษมาใช&ในการต�ดส'นคด

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

การร�บอ�ที่ธ�พลัของระบบกฎหมายลัายลั�กษณ�อ�กษร (Civil law)

กรมพระยาด�ารงราชาน�ภาพ กรมพระสว�สด'ว�ดนว'ศี'ษฎ1 เห3นว/า ประเที่ศีไที่ยควรที่ )จะใช&กฎหมายในระบบ Civil Law มากกว/า เพราะว/าการน�าระบบประมวลกฎหมายมาใช&จะที่�าให&สามารถื น�าหล�กกฎหมายที่ )อย%/ในประมวลซี )งเที่ ยบเค ยงมาจากต/างประเที่ศีมาใช&เป#นกฎหมายได&อย/างช�ดเจน และไม/จ�าเป#นที่ )จะต&องเส ยเวลาในการพ�ฒนาหล�กกฎหมายมากมายน�ก

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

กฎหมายล�กษณีะอาญา ร.ศี.127 ได&ถื%กประกาศีใช&เป#นฉบ�บแรก ซี )งต/อมาได&ม การประกาศีใช&ประมวลกฎหมายอาญาแที่นเม�)อปD พ.ศี.2550 และได&ร�บการปร�บปร�งเป#นประมวลกฎหมายอาญาในป6จจ�บ�น

ในส/วนของประมวลกฎหมายแพ/งได&ม การจ�ดที่�าที่ ละส/วนจนครบ 6 บรรพ ในปD พ.ศี.2478

ประว�ต'ศีาสตร1กฎหมายไที่ย (ต/อ)

หมายถื งค/าบ�งค�บที่ )ไม/เที่/าก�นของกฎหมายในแต/ละร%ปแบบ เช/น ร�ฐธรรมน%ญ เป#นกฎหมายส%งส�ดเพราะอ�านาจในการก/อต�"งองค1กรที่างกฎหมายที่�"งหลาย กฎหมายที่ )ออกโดยอาศี�ยอ�านาจร�ฐธรรมน%ญจ งเป#นกฎหมายที่ )อย%/ในล�าด�บช�"นที่ )ต�)ากว/า ฉะน�"นกฎหมายที่ )ม ล�าด�บช�"นต�)า ว/าจะบ�ญญ�ต'ให&ม เน�"อหาข�ดหร�อแย&งก�บร�ฐธรรมน%ญไม/ได&

ลั�าด�บชี�8นของกฎหมายของกฎหมายลัายลั�กษณ�อ�กษร

ลั�าด�บชี�8นของกฎหมาย

กฎกระที่รวิง

พระราชีกฤษฎกา

พระราชีก�าหนด

พระราชีบ�ญญ�ต�

พระราชีบ�ญญ�ต�ประกอบร�ฐธรรมน.ญ

กฎหมายร�ฐธรรมน.ญ

ร�ฐธรรมน.ญ เป#นกฎหมายส%งส�ด จ งเป#นแม/บที่ของกฎหมายที่�กฉบ�บ ด�งน�"นกฎหมายที่�กประเภที่จะออกมาข�ดหร�อแย&งก�บร�ฐธรรมน%ญไม/ได&

พระราชีชีบ�ญญ�ต�ประกอบร�ฐธรรมน.ญ หมายถื งกฎหมายที่ )อธ'บายขยายความเพ�)อประกอบเน�"อความในร�ฐธรรมน%ญให&สมบ%รณี1 ละเอ ยดช�ดเจน ตามที่ )ร �ฐธรรมน%ญมอบหมายและก�าหนด ในระบบกฎหมายไที่ยต&องถื�อว/าพระราชบ�ญญ�ต'ประกอบร�ฐธรรมน%ญม'ได&ม สถืานะส%งกว/ากฎหมายธรรมดา

พระราชีบ�ญญ�ต� เป#นกฎหมายที่ )ม ช� "นล�าด�บรองจากร�ฐธรรมน%ญและเที่ ยบเที่/าพระราชบ�ญญ�ต'ประกอบร�ฐธรรมน%ญ เป#นกฎหมายออกมาโดยอาศี�ยอ�านาจของร�ฐธรรมน%ญที่ )ก�าหนดให&พระมหากษ�ตร'ย1ที่รงตราข "นโดยค�าแนะน�าและย'นยอมของร�ฐสภา

พระราชีก�าหนด ค�อกฎหมายที่ )พระมหากษ�ตร'ย1ที่รงตราข "นโดยค�าแนะน�าและย'นยอมของคณีะร�ฐมนตร ที่�"งน "ออกใช&เพราะความจ�าเป#นเร/งด/วน เพ�)อประโยชน1ในการร�กษาความปลอดภ�ยของประเที่ศี ความปลอดภ�ยสาธารณีะ หร�อเก )ยวด&วยภาษ เง'นตรา

กฎกระที่รวิง เป#นกฎหมายที่ )ออกมาโดยอาศี�ยกฎหมายแม/บที่เพ�)อก�าหนดรายละเอ ยดต/างๆ ของกฎหมายแม/บที่ ฉะน�"นกฎกระที่รวงก3จะข�ดต/อกฎหมายแม/บที่ไม/ได&

พระราชีกฤษฎกา เป#นกฎหมายที่ )ออกโดยอาศี�ยอ�านาจตามร�ฐธรรมน%ญ และอาศี�ยอ�านาจตามกฎหมายอ�)น ฉะน�"นพระราชกฤษฎ กาที่ )ออกโดยอาศี�ยอ�านาจร�ฐธรรมน%ญจะม เน�"อหาที่ )ข�ดหร�อแย&งก�บร�ฐธรรมน%ญไม/ได& เช/นเด ยวก�บพระราชกฤษฎ กาที่ )ออกโดยอาศี�ยกฎหมายแม/บที่ ก3จะม เน�"อหาที่ )เก'นขอบเขตของกฎหมายแม/บที่ที่ )ให&อ�านาจไว&ไม/ได&เหม�อน

กฎหมายที่�องค�กรสั3วินที่-องถิ่��นบ�ญญ�ต� เป#นกฎหมายที่ )องค1กรบร'หารส/วนที่&องถื')นออกโดยอาศี�ยอ�านาจในการออกข&อบ�ญญ�ต'ที่&องถื')นได&ต&วยตนเอง ตามพระราชบ�ญญ�ต'จ�ดจ�"งองค1กรส/วนที่&องถื')นต/างๆ เช/นข&อบ�งค�บต�าบล เที่ศีบ�ญญ�ต'