ANALOJİANALOJİ

Yapılandırmacılığı bilmeyen birine bu Yapılandırmacılığı bilmeyen birine bu kavramı nasıl anlatırsınız?kavramı nasıl anlatırsınız?

Günümüzde yapılandırmacılık kuramı ışığı altında yenilenen öğretim programında,

matematiksel bilgi ve beceriler gerektiren konular hafifletilmiş, daha çok kavram öğretimine

önem verilmiştir.

Yapılandırmacı kurama göre öğrenme, bireylerin çevrelerinden bilgi edindikleri ve önceki bilgi ve deneyimlerine dayanarak bireysel yorumlama ve anlamlandırmaları

yapılandırdıkları aktif bir süreçtir.

Konuların öğretiminde öğrencinin bilimsel bir olayı açıklayabilecek bilgi düzeyinin

olmaması sık karşılaşılan bir durumdur.

Bu durumda öğrenciden konu ile ilgili kavramları ezberleyerek bilginin kalıcı

olduğunu kabul etmek gerçekçi değildir.

Bu problemlerin giderilmesinde kullanılabilecek çeşitli yöntem ve teknikler

bulunmaktadır.

Bu tekniklerden bir tanesi de ANALOJİLER’dir.

Analoji Nedir?Analoji Nedir?

Öğretimde kavram yanılgılarını gideren önemli yöntemlerden biridir.

Derslerde analoji kullanmak, öğretmene ve öğrenciye büyük kolaylıklar sağlamakta, aynı zamanda öğrencilerde kavramsal değişimin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Analoji; bilinmeyen, yabancılık çekilen bir olgunun, bilinen, benzer olgularla

açıklanması olarak tanımlanmaktadır.

• Bilinen durum → Kaynak

• Bilinmeyen durum → Hedef

KAYNAK(BİLİNEN/TANINAN OLGU)

HEDEF(BİLİNMEYEN OLGU)

Analoji, çok güçlü bir öğrenme ve öğretme aracı olup, problem çözme, açıklama yapma ve tartışma ortamı oluşturma gibi birçok amaç için de iyi bir araçtır.

Analoji Nasıl Oluşturulur?Analoji Nasıl Oluşturulur?

1. Hedef kavram tanıtılır.

2. Kaynak kavram hedef kavrama göre düzenlenir.

3. Hedef ve kaynak kavramlar arasındaki benzer özellikler tanımlanır.

4. Benzerlik ayrıntılı olarak belirtilir.

5. Analojinin ayrıldığı yerler varsa belirlenir.

6. Sonuç, bir çizelge ile belirtilir.

Bir Analoji Örneği

Fotoğraf makinesi ile insan gözü arasında kurulan analoji:

1. Hedef kavramın tanıtılması 4. (insan gözü)

2. Kaynağın çıkarılması için ip uçları (fotoğraf makinesi)

3. Kaynak ve hedef durumun benzer özelliklerinin tanıtılması (retina ve film)

5. Analojilerin nerede geçersiz olduğunun gösterilmesi

6. Sonuçların belirtilmesi

Fotoğrafmakinesi (kaynak kavram)

İnsan gözü(hedef kavram)

Lens Lens

Diyafram İris

Film Retina

Ters görüntü Ters görüntü

Örnek 2

Örnek 3

Analoji Kullanılırken Dikkat Edilecek Analoji Kullanılırken Dikkat Edilecek Noktalar:Noktalar:

• Hangi konuda, hangi analojinin kullanılacağı tespit edilmeli ve ona göre plan yapılmalıdır.

• Öğrenciler, kendi analojilerini oluşturabilmeleri için yönlendirilmelidir.

• Analojilerin konuyla yakından ilişkili olmasına, kavram yanılgısına yol açmamasına ve ön bilgilerle bağlantılı olmasına dikkat edilmelidir.

• Kullanılan analojiler, öğrencilerin bilişsel seviyelerine uygun olmalıdır.

Analoji ÇeşitleriAnaloji Çeşitleri

• Basit analojiler(kalbin pompaya, sinir sisteminin telefon kablosuna

benzetilmesi…)• Hikaye tarzında analojiler(Konunun bir hikâyeye dayandırılarak

anlatılması…)• Resimli analojiler(diyagramlar, fiziksel deneyler, öğrencilerin yer

aldığı simülasyonlar, bilgisayar destekli aktiviteler…)

Basit AnalojilerBasit Analojiler

Herhangi bir olay-olgunun bire bir benzetilmesidir.

Örneğin; • Kalbimizin (H) - Bir pompaya (K),

• Elektrik-telefon kabloları (K) - Sinir Sistemine (H)

• Bir şehrin şu şebeke sistemini (K) – vücudumuzdaki Dolaşım sistemine (H)

• Akyuvarlar (H) - asker (K)

DNA molekülü iç içe geçmiş iki merdivene

benzetilmektedir. Merdivenin iki yanı şeker ve

fosfat bileşikleri içerir.

Böbrekler bir filtre görevi görür ve vücuttaki su ve tuz miktarını düzenler. Kan böbreğe girer ve temizlemiş olarak çıkar, atık materyaller de

filtrelenir.

Hikâye Tarzındaki AnalojilerHikâye Tarzındaki Analojiler

Bir olayın açıklanmasının hikayeleştirilerek bir başka olayla (bazen de oyunla) açıklanmasıdır.

FOTOSENTEZFOTOSENTEZ

EKMEK PİŞİRME VE FOTOSENTEZEKMEK PİŞİRME VE FOTOSENTEZ

SÜREÇ EKMEK PİŞİRME

FOTOSENTEZ

Materyaller Un, Süt, Su, yağ, yumurta

Karbondioksit, Su

Enerji Kaynağı

Fırının ısısı Güneş ışığı

Son ürün Ekmek Şeker (Glikoz)Oksijen

Resimli AnalojilerResimli Analojiler

Olay / olgunun açıklanmasını resimli olarak ifade etmek ve resim üzerinde gerekli benzetmeler yapmaktır.

Örneğin; bir hücredeki organeller ve görevleri (H) çizilmiş resim üzerinde bir okula (K) benzetilerek

açıklanabilir. Mitokondri (H) bir Enerji Santrali/ kalorifer

dairesine (K); Lizozom (H) çöpçü arabasına (K) ;

Hücre zarı (H) okulun kapısındaki bekçi ya da bahçe duvarlarına (K)

benzetilebilir.

• Yukarıdaki resimli analojide hücre bir fabrikaya benzetilmektedir.

• Hücre içindeki organeller de fabrikanın bölümleridir.

Analojinin FaydalarıAnalojinin Faydaları

• Öğrencilerin eğitim ortamına aktif katılımını sağlar, bilimsel düşünme, problem çözme ve tahmin etme yeteneklerini geliştirir.

• Öğrenenlerin düşünme yeteneklerini ve yaratıcılıklarını geliştirir.

• Bilimsel kavramların öğrenilmesini ve akılda uzun süre tutulmasını kolaylaştırır.

• Anlaşılması zor olan soyut kavramların somut hale getirilmesinde oldukça kullanışlıdır.

• Eğitimde analoji kullanmak, öğrenci merkezli, aktif öğretim ortamının oluşturulmasına katkıda bulunur.

TEŞEKKÜRLER…TEŞEKKÜRLER…