บทท1

นวตกรรมการศกษา

ความหมายของนวตกรรมและนวตกรรมการศกษา นวตกรรม หรอ นวกรรม มาจากค าวา

“นว” หมายถง ใหม “กรรม” หมายถง การกระท า

เมอน าสองค านมารวมกน เปน นวตกรรม หรอนวกรรม จงหมายถงการกระท า ใหม ๆ ซงในทนมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของค านไวดงน

ทอมส ฮวช (Thomasl Hughes, 1971 อางถงใน ไชยยศ เรองสวรรณ. 2521 : 13) ไดใหความหมายของ ค าวา นวกรรมวา “เปนการน าวธการใหม ๆมาปฏบต หลงจากไดผานการทดลองหรอไดรบการพฒนามาเปนขน ๆ แลว โดยเรมมาตงแตการคดคน (Invention) พฒนาการ (Development) ซงอาจจะเปนไปในรปของโครงการทดลองปฏบตกอน (Pilot Project) แลวจงน าไปปฏบตจรง ซงมความแตกตางไปจากการปฏบตเดมทเคยปฏบตมา และเรยกวา นวกรรม (Innovation)”

มอตน (Morton, J.A. อางถงใน ไชยยศ เรองสวรรณ. 2521 : 13) ไดใหนยามของนวกรรมไวในหนงสอ Organising for Innovation ของเขาวานวกรรม หมายถงการท าใหใหมขนอกครง (Renewal) ซงหมายถงการปรบปรงของเกาและการพฒนาศกยภาพของบคลากร ตลอดจนหนวยงานหรอองคการนน ๆ นวกรรมไมใชการขจดหรอลมลางสงเกาใหหมาดไป แตเปนการปรบปรงเสรมแตง และพฒนาเพอความอยรอดของระบบ

ไมล แมทธว (Miles Matthew B. อางถงใน ไชยยศ เรองสวรรณ. 2521 : 14) ไดกลาวถงนวกรรมไวในเรอง Innovation in Education วา “นวกรรม หมายถง การเปลยนแปลงแนวคดอยางถวนถ การเปลยนแปลงใหใหมขน เพอเพมประสทธภาพใหเปาหมายของระบบบรรลผล”

ไชยยศ เรองสวรรณ (2521 : 14) ไดกลาวไววา นวกรรม หมายถงวธการปฏบตใหม ๆ ทแปลกไปจากเดม โดยอาจจะไดมาจากการคดคนพบวธการใหม ๆ ขนมา หรอการปรงแตงของเกาใหใหมเหมาะสมและสงทงหลายเลานไดรบการทดลอง พฒนามาจนเปนทเชอถอไดแลววาไดผลดในทางปฏบต ท าใหระบบกาวไปสจดหมายปลายทางไดอยางมประสทธภาพขน

วสนต อตศพท (2523 : 15) กลาวไววา นวกรรม เปนค าสมาสระหวาง “นว” และ “กรรม” ซงมความหมายวา ความคดและการกระท าใหม ๆ ทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงไปสสงทดกวา เชน นวกรรมทางการแพทย หมายถง ความคดและการกระท าใหม ๆ เพอทจะเปลยนแปลงปรบปรงตลอดจนแกปญหาทางการแพทยทมอยในปจจบน นวกรรมการศกษากหมายถง ความคดและการกระท าใหม ๆ ทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงเพอจะแกปญหาทเกดขนในระบบการศกษากดานนท มลทอง (2540 : 245) ไดกลาวไววา นวตกรรมเปนแนวความคด การปฏบต หรอสงประดษฐใหม ๆ ทยงไมเคยมใชมากอนหรอเปนการพฒนาดดแปลงจากของเดมทมอยแลวใหทนสมยและใชไดผลดยงขน เมอน านวตกรรมมาใชจะชวยใหการท างาน

นนไดผลดมประสทธภาพและประสทธผลสงกวาเดม ทงยงชวยประหยดเวลาและแรงงานไดดวย โดยสรปแลว นวตกรรมหมายถง ความคดและการกระท าใหม ๆ ทไมเคยมมากอนหรอการพฒนาดดแปลงจากของเดมใหดขนและเมอน ามาใชงานกท าใหงานมประสทธภาพมากขน เมอน านวตกรรมมาใชในการศกษาเรากเรยกวานวตกรรมการศกษา

หลกส าคญในการพจารณาวาเปนนวตกรรม จากความหมายของค าวา นวตกรรมจะเหนวานกการศกษาแตละทานไดใหความหมายไวแตกตางกนแตพอจะมเกณฑใหเราพจารณาไดวาสงใดเปนนวตกรรมหรอไม โดยชยยงค พรหมวงศ ไดใหเกณฑในการพจารณาสงทจะถอวาเปน นวตกรรมไวดงน

1. จะตองเปนสงใหมทงหมดหรอบางสวน 2. มการน าวธการจดระบบมาใช โดยพจารณาองคประกอบทงสวนขอมลทใสเขาไป กระบวนการ

และผลลพธ ใหเหมาะสมกอนทจะท าการเปลยนแปลง 3. มการพสจนดวยการวจย หรออยระหวางการวจยวา จะชวยใหการด าเนนงานบางอยางม

ประสทธภาพสงขน 4. ยงไมเปนสวนหนงของระบบงานในปจจบน หากกลายเปนสวนหนงของระบบงานทด าเนนอย

ในขณะน ไมถอวาเปนนวตกรรม

หลกส าคญในการน านวตกรรมเขามาใช การทจะรบนวตกรรมเขามาใชในสถานทใดสถานทหนงนน จ าเปนทจะตองมการพจารณาอยางรอบคอบถงประโยชนทจะไดรบ ความเหมาะสม ความเปนไปได ตลอดจนความคมคาของการน ามาใชโดยค านงถงสงตาง ๆ ดงตอไปน (กดานนท มลทอง. 2541:246)

1. นวตกรรมทจะน ามาใชนนมจดเดนทเหนไดชดกวาวสด อปกรณ หรอวธการทใชอยในปจจบนมากนอยเพยงใด

2. นวตกรรมนนมความเหมาะสมหรอไมกบระบบหรอสภาพทเปนอย 3. มการวจยหรอกรณศกษาทยนยนแนนอนแลววาสามารถน ามาใชไดดในสภาวการณทคลายคลง

กนน 4. นวตกรรมนนมความเกยวของกบความตองการของผใชอยางจรงจง

นวตกรรมการศกษาทนาสนใจ การน านวตกรรมมาใชในวงการศกษา เรยกวา “นวตกรรมการศกษา” (Educational Innovation)

หมายถง นวตกรรมทจะชวยใหการศกษาและการเรยนการสอนมประสทธภาพดยงขน ผเรยนสามารถเกด

การเรยนรไดอยางรวดเรวมประสทธผลสงกวาเดม เกดแรงจงใจในการเรยนดวยนวตกรรมเหลานน และประหยดเวลาในการเรยนไดอกดวย ปจจบนมการใชนวตกรรมการศกษามากมายหลายอยาง ซงมทงนวตกรรมทใชกนแพรหลายแลว และประเภททก าลงเผยแพร เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การใชแผนวดทศนเชงโตตอบ สอหลายมต เปนตน

สอประสม (Multi Media)

สอประสม หมายถง การน าเอาสอหลาย ๆ ประเภทมาใชรวมกนทงวสด อปกรณ และวธการเพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดในการเรยนการสอน โดยการใชสอแตละอยางตามล าดบขนตอนของเนอหา และในปจจบนมการน าคอมพวเตอรมาใชรวมดวยเพอการพลกหรอการควบคมการท างานของอปกรณตาง ๆ ในการเสนอขอมลทงตวอกษร ภาพกราฟก ภาพถาย ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยง จากความหมาย ของค าวาสอประสม นกเทคโนโลยการศกษา ไดแบงสอประสมออกเปน 2 กลม คอ

สอประสม (Multimedia 1) เปนสอประสมทใชโดยการน าสอหลายประเภทมาใชรวมกนใน กนในการเรยนการสอน เชน น าวดทศนมาสอนประกอบการบรรยายของผสอนโดยมสอสงพมพประกอบดวย หรอการใชชดการเรยนหรอชดการสอน การใชสอประสมประเภทนผเรยนและสอจะไมมปฏสมพนธโตตอบกน และจะมลกษณะเปน “สอหลายแบบ”

สอประสม (Multimedia 2) เปนสอประสมทใชคอมพวเตอรเปนฐานในการเสนอสารสนเทศ หรอการผลตเพอเสนอขอมลประเภทตาง ๆ เชนภาพนง ภาพเคลอนไหว ตวอกษรและเสยงในลกษณะของสอหลายมต โดยทผใชมการโตตอบกบสอโดยตรง

การน าสอประสมมาใชในการศกษา สอประสมมประโยชนในดานการศกษาหลาย ๆ ประการ เชน เปนการดงดดความสนใจ ของผเรยน เปนการใหสารสนเทศทหลากหลาย สนบสนนการจดการเรยนการสอนแบบรายบคคลไดเปนอยางด ทส าคญชวยใหผเรยนสามารถตรวจสอบยอนหลงและแกไขจดออนในการเรยนได ซงเราสามารถใชสอประสมเพอการศกษาไดในลกษณะตาง ๆ เชน

1. เปนเกมเพอการศกษา คอ การใชเกมในลกษณะของสอประสม ซงจะเปนสงทดงดดความสน ใจของผเรยนไดเปนอยางดนอกเหนอไปจากความสนกสนานจากการเลนเกมตามปกต เกมตาง ๆ จะมการสอดแทรกความรดานตาง ๆ เชน ค าศพท ความหมายของวตถ แผนททางภมศาสตร การฝกทกษะดานความเรวในการคดค านวณ ฯลฯ เกมเพอการศกษาเกมหนงทไดรบความนยมเปนอยางมากเพอใหความรดานภมศาสตรและฝกทกษะดานการคนหาไดแก เกม ชอ Where in the World is Carmen Sandiago เปนตน

2. การสอนและการทบทวน คอ การใชสอประสมเพอการสอนและทบทวนซงมดวยการหลายรป รปแบบ เชน การฝกสะกดค า การคดค านวณ และการเรยนภาษา ผเรยนจะมโอกาสเรยนรจากการสอนในเนอหา และฝกปฏบตเพอทบทวนไปดวยในตว จนกวาจะเรยนเนอหาในแตละตอนไดเปนอยางดแลวจงเรมในบทใหมตามหลกของการสอนใชคอมพวเตอรชวย เชน การเรยนภาษาตางๆ

3. สารสนเทศอางอง คอ สอประสมทใชส าหรบสารสนเทศอางองเพอการศกษามกจะบรรจอย ในแผนซด – รอม เนองจากสามารถบรรจขอมลไดเปนจ านวนมาก โดยจะเปนลกษณะเนอหานานาประเภทอาทเชน สารนกรม พจนานกรม แผนทโลก ปฏทนประจ าป สารทางการแพทย ประวตศาสตร ฯลฯ

สอหลายมต (HyperMedia)

สอหลายมต คอ การเสนอขอมลเพอใหผรบสามารถรบสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ ทสอเสนอไดโดยการเชอมโยงขอมลจากรปแบบหนงไปยงอกรปแบบหนงไดในทนทดวยความรวดเรว ซง “สอหลายมต” (Hypermedia) นไดพฒนามาจาก “ขอความหลายมต” (Hypertext) ซงเปนการเสนอเพยงขอความตวอกษร ภาพกราฟกและเสยงทมมาแตเดม

ลกษณะของขอความหลายมต (Hypertext)

ขอความหลายมต (Hypertext) เปนระบบยอยของ สอหลายมต(Hypermedia) เปนการน าเสนอสารสนเทศทผอานไมจ าเปนตองอานเนอหาในมตเดยวเรยงล าดบกนในแตละบท ตลอดทงเลม โดยผอานสามารถขามไปอานหรอคนควาขอมลทสนใจในตอนใดกได โดยไมจ าเปนตองเรยงตามล าดบ (น าทพย วภาวน, 2542 : 53 ; วเศษศกด โคตรอาชา และคณะ , 2542 : 53) ลกษณะของ Hypertext ทเหนกนโดยทวไป เชน Help ของ Windows ซงจะมขอความอธบายในเรองหนงอย แตเมอมค าเฉพาะหรอค าทสามารถอธบายในรายละเอยดไดอกค านนจะถกเชอมไปยงขอความหรอไฟลอกไฟลหนงเพอใหผใชเรยก (ธนะพฒน ถงสข และ ชเนนทร สขวาร, ม.ป.ป : 84)

รปแบบของขอความหลายมตมลกษณะของการเสนอเนอหา ทไมเปนเสนตรงในมตเดยว ผอานสามารถอานเนอหาขอมลในมตอน ๆ ไดโดยไมจ าเปนตองเรยงล าดบตามเนอหา ทงนเพราะ ขอความหลายมตมการตดขอมลเปนสวนยอยเปนตอน ๆ เรยกวา “ จดตอ” (nodes) และเมอผอานเรยกจดตอขนมาอานเราเรยกวา “การเลอกอาน” (browse)

จดตอทผอานจะเรยกมาใชอานนนกเมอจดตอนน มความเกยวของกบขอมลหรอเนอหาทก าลงอานอยนน จดตออาจจะประกอบดวยค าเพยง 2 – 3 ค า หรอเปนขอมลเนอหาเกยวกบเรองนนกได

การตดตอกนของจดตอนเกดจากการ “เชอมโยง” (link) ซงผอานสามารถกระโดดขามจากจดตอหนงไปยงอกจดตอหนงไดโดยการคลกเมาสท “ปม” (button) ซงอาจท าไวในลกษณะตวอกษรด าหนา ตวอกษรส ตวขดเสนใต แถบด า จดด า สญลกษณ เชน อาจเปนรปตาถาตองการแสดงจดตอของรปภาพ หรอท าเปนรปล าโพง หรอไมโครโฟนเพอเสนอเสยงพดหรอเสยงดนตรกได

ขอมลทบรรจในขอความหลายมตอาจเปรยบเทยบไดเสมอนกบเปน บตรหรอแผนฟลมใสหลายๆ แผนทวางซอนกนเปนชน ๆ (stacks) ในแตละแผนจะบรรจขอมลแตละอยางลงไว โดยทแผนแรกจะเปนขอมลเรมตนเพอใหอาน และสามารถใชเปนรายการเพอพาดพงหรอคนควาไปถงขอมลในแผนอน ๆ ตอไป ขอมลเพมเตมยอย ๆ หรอจดตอนจะปรากฏในกรอบเลกหรอหนาตางเพออธบายขอมลเรมตนนนใหกระจางแจงยงขน และจะดงออกมาไดมากนอยเทาไรกไดตามความตองการตอจากนนผอานกสามารถขามไปอานเนอหาขอมลทสนใจตอไปได และสามารถดงจดตอออกมาใชไดทกเวลาตามตองการ

จากความหมาย และลกษณะของสอหลาย มตทไดทราบไปแลวนนวา จะเสนอขอมลในลกษณะตวอกษรภาพกราฟกอยางงาย ๆ ตอมาเมอมการพฒนาขอความหลายมตใหสามารถบรรจขอมล ไดหลาก หลายประเภทขนจง ไดชอวาเปน “ไฮเปอรมเดย” (Hypermedia) หรอตามศพทบญญตของราชบญฑตย -ยสถานวา “สอหลายมต”

สอหลายมต (Hypermedia) เปนการขยายแนวความคดของขอความหลายมตในเรองของการเสนอขอมลในลกษณะไมเปนเสนตรง และเพมความสามารถในการบรรจขอมลในลกษณะของภาพเคลอนไหวแบบวดทศน ภาพกรกฟกทเปนภาพนงและภาพเคลอนไหว ภาพสามมต ภาพถาย เสยงพด เสยงดนตร เขาไวในเนอหาดวย เพอใหผใชหรอผเรยนสามารถเขาถงเนอหาเรองราวในลกษณะตาง ๆ ไดหลายรปแบบมากขนกวาเดม (กดานนท มลทอง. 2540: 269) สอหลายมต (Hypermedia) เปนเทคนคทตองการใชสอผสมอนๆ ทคอมพวเตอรสามารถน าเสนอไดในรปแบบตางๆ ไดทง ขอความ เสยง ภาพนง และภาพเคลอนไหว (น าทพย วภาวน, 2542 : 53) Hypermedia เปนการขยายแนวความคดจาก Hypertext อนเปนผลมาจากพฒนาการของเทคโนโลยคอมพวเตอรทสามารถผสมผสานสอและอปกรณหลายอยางใหท างานไปดวยกน (วเศษศกด โคตรอาชา และคณะ , 2542 : 53)

จดประสงคของการใชสอหลายมต ( Hypermedia) 1. ใชเปนเครองมอในการสบคน (Browsing) สบไปในขอมลสารสนเทศหรอบทเรยนตางๆ 2. ใชเพอการการเชอมโยง (Linking) โดยผใชสามารถเชอมโยงแฟมขอมลตางๆ ภายในระบบ

เดยวกน ตลอดจนเชอมตอไปยงเครอขายภายนอก เชน การเชอมตอกบ Intranet Internet เปนตน

3. ใชในการสรางบทเรยน (Authoring) สรางโปรแกรมน าเสนอรายงานสารสนเทศตางๆ ซงถอวาเปนโปรแกรมทมความนาสนใจ เนองจากสามารถน าเสนอไดทงภาพ เสยง และภาพเคลอนไหว

(วเศษศกด โคตรอาชา และคณะ , 2542 : 56)

สอหลายมตกบการเรยนการสอน

จากความสามารถของสอหลายมตทชวยใหผใชสามารถสบคนขอมลทเชอมโยงถงกนไดหลากหลายรปแบบไดอยางรวดเรวนเอง ท าใหมสถาบนการศกษาหลายแหงมการใชสอหลายมตในการเรยนการสอนในระดบชนและวชาเรยนตาง ๆ แลวในปจจบน

ตวอยางการใชสอหลายมตในการเรยนการสอน เชน โรงเรยนฟอเรสตฮลล เมองแกรนด แรพดส มลรฐมชแกน สหรฐอเมรกา ไดใชสอหลายมตตงแตป ค.ศ. 1990 เปนตนมา โดยใชในลกษณะบทเรยนสอหลายมต โดยครและนกเรยนไดรวมกนสรางบทเรยนเกยวกบการถกท าลายของปาฝนในเขตรอน โดยเรมตนดวยการคนควาหาเนอหาขอมลจากหองสมดแลวรวบรวมภาพถาย ภาพเคลอนไหว และเสยงจากแหลงคนควาตาง ๆ มาเปนขอมล แลวท าการสรางบทเรยนโดยการใช Hypercard และอปกรณตาง ๆ ในการบนทกขอมลเชน ใชเครองกราดภาพในการบนทกภาพถาย สวนภาพเคลอนไหวและเสยงใชเครองคอมพวเตอรตอกบเครองเลนแผนวดทศน และเนอหาบางสวนบนทกจากแผนซด – รอมดวย เนอหาถกเชอมโยงโดย “ปม” เพอใหผเรยนสามารถมปฏสมพนธกบบทเรยนโดยการเลอกเรยนและศกษาเนอหาตามล าดบทตนตองการ นอกจากน ยงมการเขยนบทเรยนการสอนใชคอมพวเตอรชวยในลกษณะสอหลายมตโดยการใชโปรแกรมส าเรจรปตาง ๆ เชน ToolBook และ AuthorWare ดวย

ประโยชนของสอหลายมตในการเรยนการสอน ในการเรยนบทเรยนทเขยนในลกษณะสอหลายมตผเรยนสามารถเรยนรขอมลจากบทเรยนได

มากมายหลายประเภทในลกษณะตาง ๆ กนดงน 1. เรยกดความหมายของค าศพท ทผเรยนยงไมเขาใจไดทนท 2. ขยายความเขาใจในเนอหาบทเรยนดวยการ

- ดแผนภาพหรอภาพวาด - ดภาพถาย ภาพนง และภาพเคลอนไหวทบนทกจากเครองเลนแผนวดทศน - ฟงเสยงค าอธบายทเปนเสยงพด หรอฟงเสยงดนตร เสยง special effect

3. ใชสมดบนทกทมอยในโปรแกรมเพอบนทกใจความส าคญของบทเรยน 4. ใชเครองมอส าหรบการวาดภาพในโปรแกรมนนเพอวาด แผนทมโนทศน (concept map) ของ

ตนเพอใหเขาใจบทเรยนไดงายยงขน 5. สามารถเชอมโยงขอมลตาง ๆ ทสนใจขนมาอานหรอดเพมเตมไดโดยสะดวก 6. ใชแผนทระบบ (system map) เพอดวาขณะนก าลงเรยนอยตรงสวนใดของบทเรยนและเพอ

ชวยในการดวาจะเรยนในสวนใดของบทเรยนตอไป

ซด – รอม (Compact Disc – Read Only Memory : CD ROM) ซด –รอม เปนสอบนทกประเภทสอแสง (optical media) ทท าการบนทกและอานขอมลดวยแสงเลเซอรไดหลากหลายรปแบบมลกษณะเปนแผนพลาสตกกลม เสนผาศนยกลาย 4.75 นว ผวหนาดวยโลหะสะทอนแสงเพอปองกนขอมลทบนทกไว สามารถบนทกขอมลไดมากถง 680 เมกะไบต ผใชสามารถอานขอมลจากแผนไดเพยงอยางเดยวโดยไมสามารถเปลยนแปลงหรอลบขอมลเหลานนได ซด – รอมนนกคอ สอบนทกทเราเรยกกนวา “แผนซด” ทมาจากค าภาษาองกฤษวา “Compact Disc” นนเอง คณสมบตของซด-รอม ซดรอมเปนสอทมคณสมบตทเปนขอไดเปรยบสออนมากมายหลายประการ ไดแก 1. ความจขอมลมหาศาล ซด-รอม แผนหนงสามารถบรรจขอมลไดมากถง 680 เมกะไบต เปรยบเทยบไดกบ หนงสอ 250,000 หนา หรอขอความในกระดาษพมพดดจ านวน 300,000 แผน 2. บนทกขอมลนานาประเภท เนองจากการบนทกขอมลลงบนแผนซด – รอมอยในระบบดจทล จงสามารถบนทกขอมลในลกษณะตวอกษร ภาพถายสและขาวด า ภาพเคลอนไหว ภาพ กราฟก เสยงพด และสยงดนตร ไดอยางมคณภาพสง 3. การสบคนฉบไว แมวาซด รอม จะบรรจขอมลจ านวนมหาศาลไวกตาม แตการคนหาขอมลในแผนซด – รอมอยในลกษณะ “เขาถงโดยสม” ซงเปนการเขาถงขอมลโดยใชเวลาในการคนหาไดรวดเรวเทากนหมดไมวาขอมลนนจะอยในทใดของแผน

4. มาตรฐานสากล แผนซด – รอม อยในรปแบบมาตรฐานทมขนาดและลกษณะเดยวกนหมด จงท าใหสามารถใชกบหนวยขบซด-รอมหรอเครองเลนซด-รอม ทวไปไดเหมอน ๆ กน

5. ราคาไมแพง จากความนยมใช ซด – รอม ในปจจบน จงท าใหการผลตแผนและเครองเลน จ านวนมากมตนทนทต าลง แผนและเครองเลนซด-รอมทกวนนจงมราคาลดลงมากจนสามารถซอหามาใชกนไดอยางแพรหลายทวไป

6. อายการใชงานนาน กลาวกนวาแผนซด-รอม จะมอายใชงานทนทานไดนานตลอดไปโดยท แผนไมฉกขาด และไมมรอยขดขดของหวเขมเนองจากใชแสงเลเซอรในการอานขอมล ถงแมจะมคราบสกปรกจากรอยนวมอหรฝ นละออกกสามารถท าความสะอาดได

7. ความคงทนของขอมล ซด-รอม เปนสอทไมกระทบกระเทอนตอสนามแมเหลกจงท าให ขอมลอยคงทตอลดไป และทส าคญคอ ไมตดไวรสเนองจากไมสามารถบนทกทบได

8. ประหยด เมอเทยบขนาดเนอทการบนทกขอมลระหวางแผนซด – รอม กบแผนบนทกแลว จะเหนไดวาซด-รอมแผนหนงสามารถบรรจขอมลไดมากกวาแผนบนทกหลายรอยเทา

9. ความสะดวก เนองจากซด-รอม เปนแผนทมขนากเลก จงท าใหไมเปลองเนอทในการเกบ สามารถพกพาไปใชในสถานทตาง ๆ ไดโดยสะดวก

ประเภทของขอมลบนซด-รอม ซด-รอมในปจจบนมการบนทกขอมลทกประเภทลงบนแผนเพอการใชในลกษณะ “สอประสม” ขอมลอาจมอยเพยงล าพงหรอรวมอยกบขอมลประเภทอน ๆ กได ประเภทตาง ๆ ของขอมลมดงน 1. ตวอกษร ขอมลในลกษณะตวอกษรเปนประเภทของขอมลพนฐานทนยมบนทกลงซด-รอมซงบนทกไดมากสดถง 680 ลานอกขระ

2. เสยง เสยงทบนทกลง ซด-รอม มอยมากมายหลายประเภท โดยสามารถใชบนทกเสยงแบบ ADPCM ไดมากสดถง 18 ชวโมง นบตงแตเสยบบบจนถงเสยงดนตร

3. ภาพกราฟก ภาพกราฟกทบนทกลงบนแผนซด-รอม เปนไดทงภาพถาย และภาพวาดลายเสน ลายเสนทเปนภาพนงและภาพเคลอนไหวท าจากโปรแกรมตาง ๆ ซงบนทกอยในสารบบยอยแยกตางหากจากแฟมขอมลทเปนตวอกษรหรอเสยง

4. วดทศน การบนทกภาพวดทศนทใชเลนในเวลา 1 วนาท ตองใชเนอทบรรจขอมลถง 22 - 27 เมกะไบตเลยทเดยว จงท าใหซด-รอมแผนหนงทมความจ 680 เมกะไบตสามารถบรรจภาพวดทศนไดเพยง 30 วนาทเทานน

ซด-รอม เพอการศกษา เนองจากซด-รอม เปนสอทสามารถบนทกขอมลไดหลากหลายรปแบบ ทงตวอกษร ภาพกราฟก ภาพกราฟกเคลอนไหว ภาพเคลอนไหวแบบวดทศนและเสยง จงท าใหเหมาะในการบนทกสารสนเทศนานาประเภทลงไวในแผนเพอความรและความบนเทง ส าหรบดานการศกษานนไดมการบนทกเนอหาทงทใหความรทว ๆ ไปและเพอการสอนโดยตรงไดในลกษณะของการสอนใชคอมพวเตอรชวย ซงซดรอมทสามารถน ามาใชในการใหความรและการสอนมตวอยางดงน

- ใชเพอสอนอาน - ใชเพอเปนเกมการศกษา - ใหความร/ฐานขอมล - กฤตศลป - ดนตร - ทองเทยว

ความจรงเสมอน (Virtual Reality : VR) ความจรงเสมอน (Virtual Reality) หรอทเรยกกนยอ ๆ วา “ วอาร ” (VR) เปนกลมเทคโนโลยเชงโตตอบทผลกดน ใหผใชเกดความรสกของการเขารวมอยภายในสงแวดลอมทไมไดมอยจรงทสรางขนโดยคอมพวเตอร พฒนาการของความเปนจรงเสมอนไดรบอทธพลมาจากแนวความคดงาย ๆ แตมอ านาจมากเกยวกบการทจะเสนอสารสนเทศอยางไรใหดทสด คอ ถาผออกแบบสามารถใหประสาทสมผสของมนษยม

ความคอยเปนคอยไปในปฏสมพนธกบโลกทางกายภาพ ซงเปนสงทอยลอมรอบตวเราแลวมนษย กจะสามารถรบและเขาใจสารสนเทศไดงายขน ถาสารสนเทศนนกระตนการรบรสมผสของผรบ เทคโนโลยความเปนจรงเสมอนสามารถเลยนการรบรสมผสของโลกทางกายภาพ ไดโดยสรางการรบรหลายทางในสงแวดลอมสามมตขนมา ความเปนจรงเสมอนไดสรางเนอหาสาระของสงทแสดงใหเหนโดยการรบรซงเปนผลลพธของคอมพวเตอร เพอสนองตอการเคลอนไหวทางกายภาพของผใชทสบหาดวยเครองรบรของคอมพวเตอร

อปกรณในการท างานของความเปนจรงเสมอน การท างานของความเปนจรงเสมอนประกอบดวยอปกรณส าคญ 2 อยาง คอ จอภาพสวมศรษะและถงมอรบร โดยการท างานรวมกบซอฟตแวรโปรแกรมคอมพวเตอร 1. จอภาพสวมศรษะ (head-mounted display : HMD) หรอทรจกกนวา “ชดแวนตา” (goggles) ประกอบดวยแวนตาทบรรจจอมอนเตอรขนาดเลกซงท าดวยกระจก 3 มต เรยกวา “stereoscopic glasses” ท ามมกวางประมาณ 140 องศา เพอใหผใชสามารถมองเหนสงทเปนนามธรรมในลกษณะ 3 มต ในโลกของความเปนจรงเสมอนได

2. ถงมอรบร (sensor glove) เปนถงมอขนาดเบาทมเสนใยน าแสงเรยงเปนแนวอยตามนวและ ขอมอเพอเปนเครองรบรการเคลอนทและสงสญญาณไปยงคอมพวเตอร เมอสวมถงมอนแลวจะท าใหผใชเขาถงสงแวดลอม 3 มต ถงมอรบรจะท าใหผใชจบตอง และรสกไดถงวตถสงของซงไมมอยทนนจรง ๆ

3. ซอฟตแวรโปรแกรม การทจะใหไดภาพ 3 มตนนจะตองใชซอฟตแวรโปรแกรมเพอสราง ภาพบนคอมพวเตอรดวยเพอใหผใชสามารถทองส ารวจไปในโลกเสมอนจรงได

การใชความเปนจรงเสมอนในวงการตาง ๆ กายศาสตร เนองจากเทคโนโลยความเปนจรงเสมอนเปนการน ารางกายคนเรา เขาไปอยใน

โลกเสมอนจรงจงสามารถน ามาใชทางดานการศกษาไดเปนอยางด เชน องคการนาซาตองการออกแบบอปกรณทางดานอวกาศ และดวานกบนอวกาศจะใชอปกรณเหลานนไดอยางไรนกวจยตองใชความเปนจรงเสมอนในการท าแบบจ าลอง อปกรณนน และทดสอบวารางกายมนษยจะสามารถเขากนไดและใชอปกรณนนอยางไร

โบราณคด ความเปนจรงเสมอนจะชวยในการส ารวจซากโบราณสถาน และโบราณวตถท คนพบไดวาของเดมเปนอยางไรและอยในชวงสมยใด

สถาปตยกรรม ความเปนจรงเสมอนสามารถน ามาใชในดานการออกแบบอาคาร โดยให สถาปนกและลกคาส ารวจภายในแบบจ าลองและแกไขแบบการกอนสรางใหเปนไปตามตองการ

การแพทย แพทยและศลยแพทย จะใชความเปนจรงเสมอนในการดระบบ 3 มตในรางกาย คนไข

บนเทง มการทดลองสรางสถานบนเทงแบบใหม ทใชเทคโนโลยความเปนจรงเสมอนใน ในรปแบบของโรงภาพยนตรเดม แตจะมอปกรณอ านวยความสะดวกนานาชนดส าหรบการแสดงประเภทตาง ๆ

ความเปนจรงเสมอนเพอการศกษา ในวงการศกษานน เปนททราบกนดวาการสรางจนตนาการเปนวธการเสนอการเสนอขอมล และ

มโนทศนแกผเรยนเพอชวยใหเกดความเขาใจและการปรบตวใหเขาไดในสงคม การน าความเปนจรงเสมอนมาใชในการศกษาสามารถใชไดในดานตาง ๆ ดงน

1. ส ารวจสถานทและสงของทมอยทผเรยนยงไมอาจเขาถงได 2. ส ารวจของจรงซงถาไมมการเปลยนสดสวนขนาด และระยะเวลาแลว จะไมสามารถส ารวจได

อยางมประสทธผล 3. สรางสถานทและวตถดวยคณภาพทดขนกวาเดม 4. มปฏสมพนธกบบคคลอนทอยในทหางไกลออกไปโดยผานทางสมาคมทมความสนใจ

ในเรองเดยวกน 5. มปฏสมพนธกบบคคลจรงในโลกความจรงเสมอน 6. มปฏสมพนธกบสงทเปนความเปนจรงเสมอน

อนเทอรเนต (Internet) อนเทอรเนต คอ ระบบของการเชอมโยงขายงานคอมพวเตอรขนาดใหญมากครอบคลมไปทวโลก เพออ านวยความสะดวกในการใหบรการสอสารขอมล เชนการบนทกเขาระยะไกล การถายดอนแฟม ฯลฯ อนเทอรเนต คอ ขายของขายงาน (network of networks) เนองจากเปนขายงานขนาดใหญทเชอมโยงขายงานทงหมดทวโลกเขาดวยกน โดยทอนเทอรเนตตงอยในไซเบอรสเปซ ซงเปนจกรวาลทสรางขนโดยระบบคอมพวเตอร ผใชคอมพวเตอรสามารถเขาไปอยในไซเบอรสเปซได โดยใชโมเดมและตดตอกบผใชคนอนได การใชงานในอนเทอรเนต เราสามารถใชอนเทอรเนตในการท างานไดมากมายหลากหลายประเภทดงน 1. ไปรษณยอเลกทรอนกส (Electronics Mail : E-Mail) หรอทเรยกกนสน ๆ วา อ-เมล เปนการรบสงขอความผานขายงานคอมพวเตอร ผใชสามารถสงขอความจากขายงานทตนใชอยไปยงผรบอน ๆ ไดทวโลก

2. การถายโอน (File Transfer Protocol : FTP) เปนการถายโอนแฟมขอมลประเภทตาง ๆ จาก คอมพวเตอรเครองอนมาบรรจลงไวในคอมพวเตอรของเรา

3. การขอเขาใชระบบจากระยะไกล โปรแกรมทใชในอนเทอรเนตเพอ การขอเขาไปใชระบบ จากระบบโปรแกรมหนงทรจกกนด คอ เทลเนต (Telnet) เปนการใหผใชสามารถเขาไปใชทรพยากร หรอขอใชบรการจากคอมพวเตอรเครองอน

4. การคนหาแฟม เนองจากอนเทอรเนตเปนระบบขนาดใหญท ครอบคลลมกวางขวางทวโลก โดยมแฟมขอมลตาง ๆ มากมายอยในระบบผใชสามารถสบคนมาใชงานได

5. การคนหาขอมลดวยระบบเมน เปนการใชในระบบยนกซเพอคนหาขอมล และขอใชบรการ ขอมลดวยระบบเมน

6. กลมอภปรายหรอกลมขาว (Newsgroup) เปนการรวมกลมของผใชอนเทอรเนตทสนใจเรอง เดยวกนแลกเปลยนขาวสารหรอแนวคดกน

6. บรการสารสนเทศบรเวณกวาง (เวส) (Wide Area Information Server : WAIS) เปนผลการ ใชเวสเพอเชอมโยงศนยขอมลทอยในขายงานอนเทอรเนตเขาดวยกน

7. การสนทนาในขายงาน (Internet Relay Chat : IRC) เปนการสนทนากนของผใชโดยมการโต ตอบกนทนทโดยการพมพขอความโตตอบกนผานเครอขาย

8. สงพมพอเลกทรอนกส (Electronic Publisher) หนงสอพมพ วารสาร และนตยสาร เชน TIME,ELLE โดยบรรจเนอหาลงไปในเวบไซตของตน

9. เวลดไวดเวบ (World Wide Web : WWW) หรอทเรยกสน ๆ วา “เวบ” เปนการสบคน สารสนเทศทอยในอนเทอรเนตในระบบขอความหลายมตโดยคลกทจดเชอมโยง

อนเทอรเนตในการศกษา เราสามารถใชอนเทอรเนตในการศกษาไดหลายรปแบบ ไดแก

1. การคนควา เนองจากอนเทอรเนตเปนขายงานทรวมขายงานตาง ๆ มากมายไวดวยกนจงท าใหสามารถสบคนขอมลจากแหลงตาง ๆ ทวโลก

2. การเรยนและตดตอสอสาร ผสอนและผเรยนสามารถใชอนเทอรเนตในการเรยนตดตอสอการ กนไดโดยทผสอนจะเสนอเนอหาบทเรยนโดยใชไปรษณยอเลกทรอนกสเพอใหผเรยนเปดอานเรองราวและภาพประกอบทเสนอในแตละบทเรยน

3. การศกษาทางไกล การใชอนเทอรเนตในการศกษาทางไกล อาจจะใชในรปแบบของการสอ สาร โดยการใชบทเรยนทอยในไปรษณยอเลกทรอนกสแทนหนงสอเรยน

4. การเรยนการสอนอนเทอรเนต เปนการฝกอบรมเพอใหผใชคอมพวเตอร สามารถใชโปรแกรม ตาง ๆ เพอท างานในอนเทอรเนตไดอยางมประสทธภาพ

5. การประยกตใชอนเทอรเนต เปนการใชอนเทอรเนต ในกจกรรมการเรยนการสอนในระดบ ระดบโรงเรยน และมหาวทยาลย เชน การจดตงโครงการรวมระหวางสถาบนการศกษา เพอแลกเปลยน

เปลยนขอมลหรอการสอนในวชาตาง ๆ รวมกนโดยเรยกวา โรงเรยนบนเวบ แผนวดทศนเชงโตตอบ (Interactive Video) แผนวดทศนเชงโตตอบ เปนการผสมผสานกนระหวางเทคโนโลยคอมพวเตอรและแผนวดทศนในรปของสอประสมทใหทงภาพเคลอนไหวแบบวดทศนภาพนง เสยง และตวอกษร โดยมการเรยกใชขอมลในลกษณะสอหลายมต เพอใชในการฝกอบรมและการเรยนการสอน โดยเฉพาะอยางยงในการศกษารายบคคลและการศกษาแบบอสระ

อปกรณทใชในแผนวดทศนเชงโตตอบ 1. เครองเลนแผนวดทศน เปนเครองทสามารถตอเขากบเครองไมโครคอมพวเตอรในการเลนเชงโตตอบระดบ 3 ได

2. จอภาพ เพอเสนอภาพ จากเครองเลนแผนวดทศน ปกตแลวมกใชเครองรบโทรทศนเปนจอ ภาพ แตอาจจะใชจอมอนเตอรของเครองคอมพวเตอรรบภาพและตวอกษรกได

3. ชดไมโครคอมพวเตอร ประกอบดวยหนวยประมวลผลกลบางทควรมเนอทแผนบนทกแบบ บนทกแบบแบงขนาดตงแต 100 เมกะไบตขนไป

4. เครองเลนซด-รอม เพอเสนอขอมลและเนอหาบทเรยนจ านวนมาก ทไมสามารถบรรจลงใน ลงในจานบนทกของคอมพวเตอรไดหมด

5. อปกรณรบขอมล เพอรบขอมลการตอบสนองของผเรยน ในแตละขนตอนของบทเรยนซงอาจ จะเปนการตอบค าถามเปนขอความหรอการเลอกตอบกได

6. เครองพมพ เปนเครองพมพทใชกบเครองคอมพวเตอรห าหรบพมพ ผลการเรยนหรอการตอบ สนองของผเรยนออกมาบนกระดาษ

แนวโนมของนวตกรรมและเทคโนโลยการศกษา แนวโนมของการเปลยนแปลงทางดานตาง ๆ ทงเศรษฐกจ สงคม และการเมอง มผลท าใหมความเปลยนแปลงของนวตกรรมและเทคโนโลยในระยะทผานมาจนถงปจจบนพบวาประเดนทนาสนใจทท าใหมการเปลยนแปลงไปในลกษณะตาง ๆ กอใหเกดนวตกรรมประเภทตาง ๆ ไดดงตอไปน 1. การรวมตวของสอ เมอคอมพวเตอรเขามามบทบาท ท าใหมการน าสอเขามาใชรวมกบคอมพวเตอรในลกษณะสอประสม เชน การใชแผนวดทศนเชงโตตอบ การใชแผนซด-รอมบนทกขอมล เปนตน

2. สอขนาดเลก สอหลายชนดทเปนนวตกรรมทใชกนอยในขณะนเปนวสดและอปกรณทมใชกน มานานแลวแตในปจจบนไดอาศยเทคโนโลยชวยในการคดคนและพฒนาใหมขนาดเลกลงและใชไดสะดวกขน เชน กลองถายวดทศน การผลตแผนซด ฯลฯ

3. ความกาวหนาของคอมพวเตอร เครองคอมพวเตอรในปจจบนนอกจากจะมนาดเลกลงแลว ยงมสมรรถนะในการท างานสงกวาเดมมาก สามารถบรรจเนอทบนทกขอมลไดมาก ท างานไดอยางรวดเรว และมราคาถกลง ท าใหโรงเรยนตาง ๆ สามารถซอมาใชในการเรยนการสอนไดอยางทวถง

4. ระบบสอสาร โทรคมนาคม ปจจบนการสงสญญาณผานดาวเทยมท าใหผเรยนในซกโลกหนง สามารถเรยนรไปไดพรอมกบผเรยนอกซกโลกหนงโดยทผสอนและผเรยนไมจ าเปนตองอยสถานทเดยวกนกสามารถท าใหเกดการเรยนการสอนรวมกนไดโดยการสอนในลกษณะการประชมทางไกล โดยวดทศน (Video Teleconference)

5. อนเทอรเนต และเวรล ไวด เวบ อนเทอรเนตเปนขายงานคอมพวเตอรขนาดใหญมากครอบ ครอบคลมไปทวโลกและใหบรการแกผใชไดหลายสบลานคนทวโลกในบรการตาง ๆ กน 6. ทางดวนสารสนเทศ (Information Superhighway) เปนพนฐานโครงสรางสารสนเทศทเปนแนวคดในการทจะน าขายงานคอมพวเตอรความเรวสงเชอมโยงบาน โรงเรยน และสถานทท างานตาง ๆ ดวยการใชสอทสามารถสงขอมลดวยความเรวสง

การจดการศกษาแบบอะซงโครนส (Asynchronous Learning) บทน า โลกในยคทเรยกวา ยคสารสนเทศหรอยค IT นน การพฒนาทางดานวทยาการ และเทคโนโลยเปนไปอยางรวดเรว ท าใหเกดการเปลยนแปลงดานตาง ๆ มากมาย ทงดาน การด ารงชวต วฒนธรรม สงคม และการตดตอสอสาร เปนตน ในแวดวงการศกษากเชนกน เทคโนโลยท าใหเกดการเปลยนแปลงอยางมาก ไดแก การเรยนการสอน ตลอดจนการเรยนร ของมนษย ดงนนผลของเทคโนโลยทมตอการศกษา สามารถแบงไดเปน 3 ประเดน (พรเทพ เมองแมน, 2539 : 24-25) ไดแก

1. เทคโนโลยเปลยนแปลงวถของการเรยนร สภาพการเรยนการสอนในปจจบน มการน าเทคโนโลยมาใชเพอชวยอ านวยความสะดวกท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน นนคอ ผสอนจากเดมใชเพยงชอลคและกระดานด า เปลยนมาเปนกระดานไวทบอรด จอฉาย มการใชเครองมอและอปกรณอน ๆ สนบสนนการเรยนการสอน เชน เครองฉายภาพ ขามศรษะ สไลด วดทศน และคอมพวเตอร เปนตน สวนผเรยนเปลยนจากการฟงค าบรรยายแลวจด มาเปนการคนควาหาความรจากสอตาง ๆ ทมอยอยางมากมาย ทงทเปนแหลงความรธรรมดา ไดแกหองสมด หรอจากเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

2. เทคโนโลยเปลยนแปลงเทคนควธการในการเรยนการสอน โดยผสอนเปลยนวธสอนจากการบรรยาย หรอถายทอดโดยตรง เปนการใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองมากขน โดยผสอนท าหนาทคอยชแนวทาง และแนะน าวธการเรยนใหแกผเรยน และในบางโอกาสผสอน และผเรยนกอาจเรยนรรวมกนกได

3. เทคโนโลยเปลยนแปลงสงแวดลอมในการเรยนการสอน จากบรรยากาศการเรยนการสอนทมเพยงหองเรยนสเหลยม ผเรยนนงเปนแถวหนหนาเขาหาผสอนและกระดานด า เปลยนไปเปนการทผเรยน

คนควาหาความรดวยตนเอง มการท างานเปนกลม นอกจากนภายในหองเรยนอาจมสอตาง ๆ เชนเครองคอมพวเตอรทเชอมตอกบหองสมดและระบบอนเทอรเนต เพอใหผเรยนคนควาไดอยางสะดวกและรวดเรว และสามารถเลอกสอทจะเรยน วธการเรยน ตลอดจนเวลาเรยนไดมากขน พรเทพ เมองแมน (2539 : 25) ไดกลาวถงแนวคดเกยวกบปรชญาการเรยนรวา จากแนวคดการจดการเรยนการสอนแบบเดม ทมการเรยนการสอนเปนกลมใหญ การสอนท ยดครเปนศนยกลาง ท าใหการเรยนการสอนไมประสบความส าเรจเทาทควร นกการศกษา ในปจจบนไดใหความสนใจกบการเรยนรดวยตนเองมากขน มการจดการศกษาทเรยกวาการเรยนเปนรายบคคล (Individual Study) โดยมความเชอตามแนวของทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล (Individual Difference) ปรชญาการเรยนรในยคปจจบน เนนการเรยนรทยดผเรยน เปนศนยกลาง (Student Center) เพราะเชอวาการเรยนรนน ผเรยนมความส าคญมากทสด นอกจากนนกการศกษายงใหความส าคญในเรองการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวต และ การศกษาเพอพฒนาสตปญญา ดงนนจงมปรชญาการศกษาทเกยวกบการศกษาตลอดชวต (Life Long Education) และสงคมการเรยนร (Learning Society) เปนตน จะเหนไดวา “การเรยนรดวยตนเอง” ของผเรยน มบทบาทมากในยคขอมลขาวสาร ทงนเนองจากสอตาง ๆ มมากขน ผเรยนสามารถหาความรดวยสอตาง ๆ ทมอยมากมาย ไดแกวทย โทรทศน สงพมพตาง ๆ หรอแมแตระบบเครอขายคอมพวเตอร การเรยนรในลกษณะ ดงกลาวน จงเปนการเรยนรทผเรยนเรยนอยางมความสข เพราะเปนการเรยนรทเกดจากความพอใจ และความอยากรของผเรยนเอง ผเรยนอาจดโทรทศน อานวารสาร หรอนงเลนคอมพวเตอรอยทบาน โดยไมมขอจ ากดเรองเวลาและสถานท นอกจากน พรเทพ เมองแมน (2539 : 25) ยงไดกลาวถงการเรยนรยค IT วา เปนยคทผเรยนสามารถเรยนรไดจากแหลงความรตาง ๆ ทมอยอยางมากมาย ไดแก วทย โทรทศน หนงสอพมพ วารสาร เปนตน ในอนาคตอนใกล ผเรยนแตละคนสามารถมเครองคอมพวเตอรอยทบาน หรอพกพาเครองคอมพวเตอรแบบทเรยกวา Notebook แทนการถอหนงสอไปโรงเรยนผเรยนอาจเปดเครองคอมพวเตอรทตอกบระบบเครอขาย แลวเปด E- mail เพอดวาอาจารย ใหงานอะไรบาง แลวท างานสงอาจารยผาน E-mail เพอใหอาจารยตรวจแกไขงาน นอกจากนนผเรยนแตละคนสามารถลงทะเบยนเรยนผานระบบเครอขายคอมพวเตอร โดยไมตองเสยเวลา รอควเพอลงทะเบยนเรยนในวนเดยวกน สามารถตรวจสอบดวาเรยนวชาอะไรไปบางแลว เหลออกกหนวยกต หรอแมแตดคะแนนเฉลยไดอยางรวดเรวและถกตองผานเครอขายคอมพวเตอรทบานของตนเอง หรอทมไวบรการตามหนวยงานตาง ๆ ในสถานศกษา

Asynchronous Learning

ภาควชาเทคโนโลยการศกษา (2541 : 13) ไดกลาวถง Asynchronous Learning วา คอรปแบบการเรยนการสอนทผสอน และผเรยนไมจ าเปนตองพบกนตามเวลาในตารางทก าหนดไว ไว (Synchronous Learning) แตผสอนและผเรยนสามารถตดตอกนไดตลอดเวลา โดยใชเครองมอสอสารตาง

ๆ ซงเปนการเรยนรทไมมขอจ ากดในเรองของเวลา และสถานท ผเรยนสามารถเรยนทไหน เวลาใดกได (Anywhere Anytime) เปนการเรยนทอาศยวธการ หรอเครองมอตาง ๆ ทท าใหผเรยนสามารถเรยนรในลกษณะทปฏสมพนธ และมสวนรวมชวยเหลอกนระหวาง ผเรยน โดยใชแหลงขอมลความรตาง ๆ ทงใกลและไกล ผเรยนสามารถศกษาคนควา หรอเขาถงขอมลความรเหลานนจากทไหน และเวลาใดกได ตามความตองการและความสะดวกของผเรยนเอง ซง Asynchronous Learning เปนการใชการสอสารระยะไกล (Telecommunication) เพอชวยใหการเรยนรมลกษณะใกลเคยงกบการเรยนในระบบหองเรยน หรอการเรยนการสอนทผสอนกบผเรยนไดพบหนากน (Face - to – Face Instruction) แนวคดเกยวกบ Asynchronous Learning คอการน าความกาวหนาของเทคโนโลย การสอสาร และความสามารถของอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ ไดแก ระบบโทรทศน ระบบเครอขายคอมพวเตอร รวมทงโปรแกรมส าเรจรป (Software) ตาง ๆ มาใชใหเปนประโยชน เพอการศกษา ท าใหสามารถขจดขอจ ากดของการเรยนการสอนในลกษณะทผสอนและผเรยนตองมเวลาตรงกน ในลกษณะตารางสอน (Synchronous Learning) มสถานทตรงกน อาจจะเปนหองเรยน หรอสถานทใดทหนงจงจะมกจกรรมการเรยนการสอน ทท าใหผเรยนมปฏสมพนธกบผสอนในลกษณะ Face – to – Face แตถาหากใชเทคโนโลยและเครองมอสอสารตาง ๆ จะชวยสนบสนนการเรยนร การเรยนรในลกษณะดงกลาว สามารถเกดขนไดเชนเดยวกน โดยท ผเรยนและผสอนไมจ าเปนตองมเวลาและสถานทตรงกน นนคอ ผเรยนสามารถเรยนจากทไหนและเวลาใดกได ตามความตองการของผเรยนเอง โดยผานสอตาง ๆ เชน Multimedia Computer, Telephone และ Computer Linking Infrastructure, The Internet และ World Wide Web, E – Mail, Conference System และอน ๆ เชน Audio – Video Asynchronous Learning มองคประกอบ (พรเทพ เมองแมน , 2541 : 16) ดงน

1. แหลงขอมลระยะไกล (Remote Resource) ทตองใชเครองมอ และเทคโนโลยตาง ๆ ในการเชอมตอกบระบบเครอขายคอมพวเตอร เชน

- E – Mail - Web Board, White Board, Bulletin Board - Web Phonelink - Chat - Talk online - Video Conference - FTP - Course Homepage - Course Syllabus - Lecture Note - Tutorials - Homework Assignments

- Slides - Multimedia Coureware - Interactive Multimedia Coureware - Hypermedia Coureware - Visual Library

2. การเรยนรอยางมปฏสมพนธ (Interactive Learning) โดยมลกษณะส าคญ ดงน 2.1 ผเรยนจะเปนผควบคมสงทจะเกดขนในการเรยนการสอนตามความตองการของตนเอง 2.2 เปนการเรยนในลกษณะของการสอสารสองทาง(Two – Way Communication) ทง

ระหวางผเรยนกบผเรยนดวยกน และระหวางผเรยนกบผสอน 3. การเรยนแบบรวมมอกน (Collabrative Learning) เปนการเรยนแบบชวยเหลอกน ซงการ

เรยนแบบนคอ นกเรยนรวมกนท างานในกลมเลก ๆ เพอบรรลเปาหมายหลกรวมกน 4. การเรยนการสอน ทไมจ าเปนตองเรยนตามตารางสอน (Teaching and Learning in

Asynchronous Learning) เปนการเรยนการสอนแบบ Asynchronous ซงผสอน และผเรยนมบทบาท ดงน 4.1 บทบาทของผสอน ผสอนจะเปนผชแนะแนวทาง เปนโคช และผอ านวยความสะดวก

ในการเรยนการสอน โดยถอวาผสอนเปนสมาชกคนหนงในการเรยนการสอนดวย 4.2 บทบาทของผเรยน ตองคนควาหาขอมลดวยตนเองในการเรยนแบบชวยเหลอกน และ

ตองมปฏสมพนธกน ผเรยนจะตองเรยนรอยางกระฉบกระเฉง ไมใชใหครเปนผน าความรมาใหเพยงฝายเดยว และตองมการเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลาง

5. เทคนคการเรยนแบบ Asynchronous (AsynchronousTechniques) ประกอบดวยสงตางๆ ดงน

- Web – Based Instruction - Web – Based Interactive Learning Environment - WWW – Based Education - Interactive Education Aids - World Lecture Hall - World - Based Multimedia

6. การใช Web Based Course คอการทผสอนใหรายละเอยดทงดานเนอหา แหลงคนควา แบบฝกหด ฯลฯ โดยการน ารายละเอยดดงกลาว ใสไวในเครอขายคอมพวเตอร เพอใหผเรยนสามารถเรยกใชไดตลอดเวลา สงทสนบสนนใหเกดลกษณะการเรยนการสอนแบบ Asynchronous มดงน

6.1 การเรยนการสอนแบบผเรยนเปนศนยกลาง (Student Center) 6.2 การเรยนรแบบชวยเหลอกน (Collaborative Learning)

6.3 มการเสรมเนอหา (Content Reinforcement) 6.4 งายในการรบขอมลจากสอตาง ๆ ทวโลก 6.5 รบขอมลไดรวดเรว ทนเวลา และมการแลกเปลยนขอมลกน 6.6 การเรยนการสอนแบบปฏสมพนธ (Interactive Learning) 6.7 การใหความรผานสอหลากหลาย (Multimedia)

ลกษณะการเรยนการสอนแบบ Asynchronous Learning ทกลาวมาขางตน มการน าเทคโนโลยตาง ๆ มาใช โดยเฉพาะเทคโนโลยคอมพวเตอร และเทคโนโลยการสอสาร ทงนเพอน ามาใชสนบสนนการเรยนการสอน ใหมประสทธภาพ และเพอใหผเรยนสามารถเลอกสถานท เวลา และสอการเรยนไดตามความตองการ

การเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต (E-Learning)

วนนสงทเรยกวา เทคโนโลยการเรยนการสอนทางอนเทอรเนต (e-Learning ) ไดพฒนาล าหนาไปอกขน ปจจบนไดน าเสนอทางเลอกใหมอนชาญฉลาดในการเรยนรชวยลดขอดอย และผสม ผสานขอดของระบบการเรยนในชนเรยน และการเรยนทางไกลเขาไวดวยกนอยางนาอศจรรยมความยดหยนสง ยงไปกวานนผเรยนยงสามารถเขาถงความรในหลากหลายแขนงวชา ตงแตภาษาตางประเทศไปจนถงวศวกรรมศาสตร สามารถเรยนไดโดยไมจ ากดเวลาและสถานทไมตองเดนทาง ทงยงประหยดคาใชจาย สวนอปกรณการเรยนการสอนทจ าเปนมเพยง 2 อยางคอ เครองคอมพวเตอร และเวบบราวเซอร ดวยเทคโนโลยไดรบการพฒนาลาสดนสามารถตอบสนองกระบวนการเรยนการสอนทางไกลไดเกอบครบทกความตองการ ดงเชน

- การเรยนเดยวดวยตนเอง ซงผเรยนสามารถก าหนดแผนการเรยนไดดวยตวเอง (Self-directed) โดยอาศยสอการสอนจากอนเทอรเนต ในระดบนจะไมมการตอบโตกบผสอนหรอท ากจกรรมกลมกบผเรยนคนอนๆ แตจะมระบบตดตามพฒนาการและประเมนผลการเรยนรโดยผบรหารหลกสตร ลกษณะการเรยนเชนนเปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนตามความสะดวก และสามารถก าหนดกรอบเวลาชาเรวทใชในการเรยนไดเหมาะสมกบระดบความสามารถในการเรยนร - การเรยนแบบนดหมายเวลา (Synchronous ) ลกษณะการเรยนจะมบรรยากาศใกลเคยงกบการเรยนในชนเรยนจรงๆ มากทสด(ตางกนเพยงผเรยนนงอยทหนาจอคอมพวเตอรเทานน) ซงไฮเทคถงขนสามารถสรางหองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classroom) ไวบนเรยลไทมอนเทอรเนตได ชวยใหมความเปนไปไดในการจดการเรยนการสอนทางไกล เตมรปแบบ มองคประกอบครบ ไดแก ตวผเรยน ผสอน และเพอนรวมชน เขาสกระบวนการเรยนการสอนพรอมๆ กน มสอการสอนทงภาพและเสยง ผเรยนสามารถรวมกจกรรมกลมหรอตอบโตแลกเปลยนความคดเหนกบผสอนหรอกบเพอนรวมชนไดเตมท (คลาย chat room) สวนผสอนสามารถตงโปรแกรมตดตามพฒนาการ ประเมนผลการเรยน รวมทงประสทธภาพของหลกสตรได ทงน ไมจ ากดเรองสถานท แตผเรยนในชนและผสอนจะตองนดเวลาเรยนอยางพรอมเพรยง

- การเรยนแบบไมไดนดหมายเวลา (Asynchronous Learning) จะรวมเอาลกษณะการเรยน ดวยตนเองกบการเรยนในระบบชนเรยนมาไวบนอนเทอรเนตแบบเรยลไทม กลาวคอ ผเรยนสามารถก าหนดแผนการเรยนของตนเอง เรยนโดยอาศยสอการสอนจากอนเทอรเนตแลว ผเรยนยงสามารถถามค าถาม ท าแบบฝกหด ท ารายงานกลม อภปรายแลกเปลยนความคดเหนกบผเรยนคนอนๆและเขาสกระบวนการประเมนผล ซงเหมาะกบหลกสตรทเนนฝกทกษะ การแกไขปญหาสามารถเรยนไดทกททกเวลา (Trend, 2543, 11-13) ความหมายของการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต

การเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต หมายถง วธการเรยนการสอนในรปแบบของไฮเปอรมเดยว (Hypermedia) ทผเรยนไดใชประโยชนจากแหลงทรพยากรการเรยนรตาง ๆ โดยผานระบบเครอขายเวลดไวดเวบ (World Wide Web) เปนสอในการสนบสนน และสงเสรมการเรยนร (Khan H. Badrul. 1997 : 6) องคประกอบของการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต

การจดการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต มองคประกอบ ดงน 1. การพฒนาเนอหา 1.1 ทฤษฎการเรยนรและทฤษฎการสอน 1.2 การออกแบบระบบการสอน 1.3 การพฒนาหลกสตร 2. มลตมเดย 2.1 ขอความกราฟก 2.2 ภาพเคลอนไหว 2.3 การออกแบบการปฏสมพนธ 3. เครองมอในอนเทอรเนต 3.1 เครองมอในการตดตอสอสาร - แบบไมไดนดหมายเวลา (Asynchronous) เชน จดหมายอเลคทรอนกส, กลมขาว, ลสเซฟ (Listservs) เปนตน - แบบนดหมายเวลา (Synchronous) เชน แบบตวอกษร ไดแก Chat, IRC - แบบเสยงและภาพ ไดแก Internet Phone, Net Meeting, Conference Tools 3.2 เครองมอในการเชอมตอระยะไกล - Telnet, File Transfer Protocol เปนตน

3.3 เครองมอชวยน าทางในอนเทอรเนต (ฐานขอมลและเวบเพจ) - Gopher, Lynx เปนตน 3.4 เครองมอชวยคนและเครองมออน ๆ - Search Engine, Counter Tool 4. เครองมอคอมพวเตอร อปกรณประกอบ และซอฟตแวร 4.1 ระบบคอมพวเตอร เชน Unix, Windows NT, Windows 98, Dos ฯลฯ 4.2 ซอฟตแวรใหบรการเครอขาย ฮารดสก ซดรอม เปนตน 5. อปกรณเชอมตอเขาสเครอขาย และผใหบรการอนเทอรเนต 5.1 โมเดม 5.2 รปแบบการเชอมตอ ความเรว 33.6 Kbps, 56 Kbps, สายโทรศพท, ISDN, T1, Satellite เปนตน 5.3 ผใหบรการอนเทอรเนต , เกตเวย 6. เครองมอในการพฒนาโปรแกรม 6.1 โปรแกรมภาษา (HTML : Hypertext Markup Language , JAVA , JAVA Script , CGI Script , Perl , Active X) 6.2 เครองมอชวยเขยนโปรแกรม เชน FrontPage, FrontPage Express, Hotdog, Home site เปนตน 7. ระบบใหบรการอนเทอรเนต 7.1 HTTP Servers , Web Site , URL 7.2 CGI (Common Gateway Interface) 8. บราวเซอร

การเรยนการสอนบนอนเทอรเนต (e-Learning) อนเทอรเนตและคอมพวเตอรเรมเขามามสวนกบ วถชวตและความเปนอยในสงคมมากขน สถาบนการศกษาทกแหงใหความสนใจ ในเรองเทคโนโลยสารสนเทศ การใชเทคโนโลยเพอประโยชนทางดานการศกษาเปนสงจ าเปนการเรยนการสอนในปจจบนจงเปลยนสภาพไปคอนขางมาก นสตนกศกษา ครอาจารย ลวนแลวแตตองใชเครอขายคอมพวเตอรประกอบการเรยนการสอนดวยกนทงสน การเรยนการสอนกเหมอนกบธรกจทวไปทตองปรบตวใหทนกบการแขงขน ปจจบนมแหลงความรเกดขนมากมาย มสงทจะตองเรยนตองสอนมหาศาล ท าอยางไรจงจะลงทนทางดานการศกษานอยแตไดผลตอบแทนสง การเพมผลผลตและประสทธภาพการเรยนรจะท าไดอยางไร การเรยนรสมยใหมตองใชเวลานอย เรยนรไดเรว มการ

ใชประโยชนจากทรพยากรตางๆ รวมกน รวมถงการแบงปนแลกเปลยนความคดเหนระหวางกน ดวยความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบนตอบสนองตอการประยกตเขากบการเรยนการสอนไดเปนอยางด ท าไมตอง e - Learning จากการคาดคะเนของนกลงทนเนนใหเหนวา การลงทนทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงรวมถงคาใชจายตางๆ เกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศของบรษท และองคกรตางๆ ในสหรฐอเมรกา เพมจากสดสวน 5 เปอรเซนต ในป 1970 มาเปนประมาณเกอบ 30 เปอรเซนต ในป 1990 และในป ค.ศ. 2000 น คาใชจายทางดานไอทเพมขนถง 50 เปอรเซนต และความตองการก าลงคนทางดานนกคอมพวเตอรของสหรฐอเมรกาเพมขนอยางรวดเรว โดยในขณะนมต าแหนงงานทางดานไอทวางอยถงกวา 350,000 ต าแหนง และจะเพมเปน 1.3 ลานต าแหนงทตองการในป 2006 นนหมายถง การผลตก าลงคน การเรยนการสอนตองไดรบการพฒนาและสรางก าลงคนทมคณภาพไดมากขนและเรวขน e-Learning เปนหนทางหนงของการพฒนาก าลงคนในดานการเรยนการสอนแบบออนไลน ผเรยนสามารถเลอกเรยนอะไรกได เวลาใดกไดตามความเหมาะสม ซงท าใหนสต นกศกษา พอใจกบการเรยนรทมอสระและคลองตว ระบบ e-Learning จะท าใหลดเวลาการเรยนรไดมากกวา 50 เปอรเซนต และเสยคาใชจายนอยกวาระบบการสอนและฝกอบรมแบบเดมถง 30-60 เปอรเซนต แตการใช e-Learning ยงอยในยคเรมตนจากการคาดคะเนพบวา การใช e-Learning ในองคกรบรษทตางๆ ทจะท าในเรองของการฝกอบรมพนกงานมความตองการสงขนมาก โดยมสภาพการขยายตวมากกวาสองเทาทกๆ ป โดยเฉพาะการเรยนการสอนผานทางอนเทอรเนตจะเปนเปาหมายทส าคญส าหรบสถาบนการศกษาตางๆ รปแบบของ e-Learning e-Learning เปนรปแบบของการเรยนการสอนทน าเอาระบบเครอขายคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศมาใชรวมกน ตวอยางเชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดน าเสนอรปแบบทชอวา KULN-Kasetsart University Learning Network ซงเปนโมเดลการเรยนการสอนแบบ e-Learning เปนรปแบบหนงของการเรยนการสอนโดยใชสออเลกทรอนกส และด าเนนกจกรรมโดยอาศยเครอขายคอมพวเตอรเปนหลก เชน eCommerce, eBusiness รปท 4 แสดงรปแบบของ e-Learning การใช e-Learning การใช e-Learning ตองมการบรหารจดการ การก าหนดวตถประสงคเพอด าเนนการโดยใชเครอขายคอมพวเตอรเปนเครองมอชวยบรการใหถงเปาหมายไดงาย และรวดเรว จดเดนของการเรยนรแบบนคอ การเขาถงเนอหาไดทกท ทกเวลา ทกสถานท ส าหรบการสรางเนอหากมลกษณะทท าใหสงทสรางขนนนน ากลบมาใชไดตลอดเวลาเรยกซ าไดไมรจบ การด าเนนการตาง ๆ จงใชระบบคอมพวเตอรเขาชวย เชน การประเมนผล การสอบ ทดสอบความรตางๆ ผลตภณฑทสรางจาก e-Learning e-Learning เปนงานท

สามารถมผลผลตและสรางประโยชนทางการคาได ดงนน จงมบรษท และมหาวทยาลยในตางประเทศหลายแหง เรมใหความสนใจทจะเปดตลาดทางดาน e-Learning และสรางผลผลตในเรองเนอหาเพอน าออกมาใชและจ าหนายตอไป ลกษณะของการสรางผลตภณฑทเปนเนอหาส าหรบการเรยนการสอนผาน e-Learning ประกอบดวย e-Book เปนการสรางหนงสอหรอเอกสารในรปแบบสงพมพอเลกทรอนกส เพอใชประโยชนกบระบบการเรยนการสอนบนเครอขาย Virtual Lab เปนการสรางหองปฏบตการจ าลองทผเรยนสามารถเขามาท าการทดลอง การทดลองอาจใชวธการทาง simulation หรออาจใหนกเรยนทดลองจรงตามค าแนะน าทให Video และการกระจายแบบ Real/audio/video เปนการสรางเนอหาในรปแบบวดโอ หรอบนทกเปนเสยงเพอเรยกผานทางเครอขายคอมพวเตอร Virtual Classroom เปนการสรางหองเรยนจ าลองขนมา โดยใชกระดานขาวบนอนเทอรเนต กระดานคย หรอแมแตจดหมายอเลกทรอนกส เพอเปนประโยชนตอการเรยนรผานเครอขาย Web-based Instruction/Web-based training การสรางโฮมเพจหรอเวบเพจเพอประโยชนการเรยนการสอน e-Library เปนการสรางหองสมดอเลกทรอนกสทใหบรการบนเครอขายมเปาหมายอยท one-stop service การเรยนการสอนกเปนการบรการอยางหนง ในปจจบนไดใชประโยชนจากเครอขาย การสนองตอบการเรยนรจงตองเอออ านวยใหผเรยนไดใชประโยชนหรอแสวงหาปจจยแหงการเรยนรไดครบถวน การเรยกผานเครอขายเขาสทรพยากรตางๆ ตองท าจากหนาจอคอมพวเตอรของผใช ตงแตการเขาสชนเรยน การหยบหนงสอ การน าเอาเอกสารค าสอน รปภาพทน าเสนอไปทบทวนไดเอง สามารถท าแบบทดสอบ ประเมนผล ตลอดจนการแสวงหาเอกสารเพมเตม กกระท าไดจากหนาจอของผเรยนเชนกน e-Learning เขามามบทบาททส าคญตอการเรยนร การสรางทรพยากรบคคลทมความรความสามารถยงเปนเรองส าคญยง ของการพฒนาประเทศในปจจบน ดร. บญมาก ศรเนาวกล ไดกลาวถง การศกษาผานอนเทอรเนต ในคอลมนโลกาภวฒน หนงสอพมพไทยเดลนวส หนา 16 ประจ าวนท 15 พฤษภาคม 2544 ไวดงน การศกษาผานอนเทอรเนต หรอเรยกวา e-Learning หรอ e-education มการพดและเขยนถงกนเปนจ านวนมากในระยะน แตในทางปฏบตจรงๆแลวนนยงไมไดเหนรปรางกนมากนก นอกจากการรางแผนแมบททเรยกวา "แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาแหงชาต" ซงจดท าโดย ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร เมอเดอนมนาคม 2544การใชอนเทอรเนตเพอการศกษา มองคประกอบ 4 ประการหลก ดงน 1. โครงสรางพนฐานอนเทอรเนตเพอการศกษา จะตองมการวางเครอขายอนเทอรเนตของประเทศใหครบทกต าบล ซงอาจจะใชโครงการอนเทอรเนตต าบลทรฐบาลคดจะท า แตจะใหอยตามโรงเรยนตาง ๆ ประจ าต าบล และทส าคญทสด คอ รฐบาลจะตองใหบรการอนเทอรเนตเพอการศกษาโดยเฉพาะและบรการฟร หรอในราคาทถกทสด 2. เนอหาหลกสตรและวชาเรยน เนอหาส าหรบการศกษาโดยทวๆ ไปนน กระทรวงศกษาธการ ไดรางหลกสตรส าหรบนกเรยนทวทงประเทศเปนต าราเรยนมาแลว แตในเนอหาหลกสตร ทจะใหมการเรยนการสอนผานอนเทอรเนตจะตองมการดดแปลงใหเหมาะสมกบการใชอนเทอรเนตโดยเฉพาะ และจะตองมการพฒนาอยางตอเนอง โดยตลาดซงอาจจะมคณะกรรมการ ส าหรบพฒนาหลกสตรวชาเรยนส าหรบ

อนเทอรเนตโดยเฉพาะ และมส านกงานส าหรบการด าเนนการเพอเปนการพฒนาคณภาพของเนอหาหลกสตรควบคไปดวย 3. โรงเรยนตางๆ ทเปนผเรยนผานอนเทอรเนต จะตองมโรงเรยนตางๆ ทวประเทศทกต าบลเขารวมโครงการ ทงกรมสามญศกษา และส านกงานการประถมศกษาแหงชาต โดยททกโรงเรยนจะตองใหมหองปฏบตการคอมพวเตอร ทสามารถตอการใชอนเทอรเนตไดดวยความเรวทพอรบไดอยางเชน หองเรยนละ 40 เครองตอนกเรยน 2000 คน ตองท าใหไดอยางนอย 8000 โรงเรยนทวประเทศ และภายในระยะเวลา 4-6 ป จะมนกเรยนไดเรยน16 ลานคนและจะตองมการอบรมคร-อาจารย อยางสม าเสมอ 4. การเงนส าหรบโครงการ ในเรองนส าคญทสด มผมองวา นาจะใหเอกชนทดลองท ามากกวา และเกบคาบรการจากนกศกษา เพราะถาจะใหรฐบาลท าอาจจะไมส าเรจได เพราะปญหาเรองงบประมาณทท าโครงการน ซงใชงบการลงทนถง 30,000 ลานบาท หรอมากกวาควรจะมการบรหารโดยเอกชน แตควบคมมาตรฐานการศกษาโดยรฐบาล การศกษาผานอนเทอรเนตน จะชวยเปดโอกาสใหนกเรยนมความเทาเทยมกนในทางดานโอกาสการศกษาซงจะกระจายไปทวทกต าบลของประเทศเมอความมหศจรรยของเทคโนโลยในยคขอมลขาวสารอยางอนเทอรเนตเขามามอทธพลตอการสอสาร ธรกจ และชวตประจ าวนมากขนทกขณะ จงไมมขอยกเวนใดๆ ส าหรบกระบวนการเรยนรของมนษยทไดรบผลจากความเปลยนแปลงนแลวเชนเดยวกน ในปจจบนรปแบบการเรยนการสอนจงไมไดจ ากดอยแคระบบชนเรยนหรอทางไกลแบบทใชกนอยในปจจบน ยงรวมถง e-Learning หรอการเรยนการสอนทางอนเทอรเนต ซงเปนอกทางเลอกหนงทก าลงไดรบความสนใจในแวดวงการศกษา รวมทงองคกรธรกจทตองจดโปรแกรมฝกอบรมบคลากรเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน การออกแบบการเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนตในการจดการเรยนการสอนผานอนเทอรเนต นบวาเปนนวตกรรมใหมทางการเรยนการสอนในหองเรยน การสอนในหองเรยนทใชประโยชนของเครอขายอนเทอรเนตเขามาเปนสอ ในการเรยนการสอนในลกษณะทผเรยนสามารถมปฏสมพนธกบเนอหาบทเรยนและผสอนเหมอนกบอยในหองเรยนจรง ในลกษณะของหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) คอสามารถทจะเรยนเนอหา อภปราย สมมนา ซกถามและตอบปญหาการเรยนโดยการเรยนการสอนกระท าไดดวย การเรยนผานเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงเครองคอมพวเตอรของผเรยน (Client) ผานเครองคอมพวเตอรทใหบรการ (Server) โดยการเชอมโยงนสามารถท าไดทงในรปแบบของการเชอมระยะใกลผานเครอขายภายใน (LAN) หรอการเชอมโยงระยะไกล (Remote Login) ผานโมเดมกได การด าเนนการสอนจะด าเนนไปโดยผานเวบไซต (Web site) โดยการน าเสนอสอในลกษณะของสอประสมทน าเสนอทงขอความ ภาพถาย ภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว (Graphic Animation) ภาพเคลอนไหวเหมอนจรง (Video) เสยง (Sound) และเสยงประกอบ (Effect) โดยผเรยนและผสอนสามารถมการปฏสมพนธแบบในทนททนใด เชน การสนทนาผานกลมสนทนา (Chat or IRC) และการปฏสมพนธแบบไมทนททนใด เชน การสงจดหมายอเลกทรอนกส (E - mail) การตอบปญหาผานกลมขาว (News Group)

รปแบบการออกแบบระบบการเรยนการสอนบนเครอขายอนเตอรเนต แมคมานส (Mcmanus.1998)ไดเสนอรปแบบการออกแบบระบบการเรยนการสอนดวยอนเทอรเนตทเรยกวา เอชดเอม (HDM: Hypermedia Design Model) โดยประกอบดวย 1. การก าหนดขอบเขตของการเรยนการสอน 2. การก าหนดองคประกอบของกรณตวอยางทเกยวกบการเรยนการสอน 3. รวบรวมหวขอความรเพอเชอมโยงเขาสกรณตวอยาง 4. เชอมโยงแนวทางตาง ๆ เขาสกรณทจะแสดงความนกคด 5. ใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนโดยใชกรณตวอยาง 6. ใหผเรยนไดมโอกาสในการตรวจสอบตนเอง รปท 5 แสดง Cognitive Flexibility and the Hypermedia Design Model ทมา : Mcmanus http://ccwf.cc.utexas.edu/~mcmanus/wbi.html (Online) โดยมขนในการออกแบบดงน 1. ก าหนดขอบเขตของการเรยนการสอนเปนการก าหนดขอบเขตและองคประกอบของการเรยนรทผเรยนควรจะไดรบ ตามความเหมาะสมกบเวลา เปนการก าหนดวาขอบเขตของการเรยนการสอนควรจะมแคไหน ระบบการเรยนการสอนแบบไฮเปอรมเดย ควรจะเปนขอบเขตความรทมความซบซอน มเสนทางการเชอมโยงองคประกอบความรทซบซอน และซ าซอนหลายเสนทาง 2. ก าหนดองคประกอบของกรณตวอยาง ทเกยวของกบการเรยนการสอน เปนการก าหนดองคประองคประกอบยอยของกรณตวอยางทเกยวกบการเรยนการสอน ทจะท าใหเกดการเรยนรแกผเรยน ซงรวมทง ขอความ กราฟก เสยง และวดโอ ทเกยวของกบ จดมงหมาย ทส าคญกรณตวอยางทผออกแบบเลอกมาควรจะมความเหมาะสมในทก ๆ ดานของขอบเขตการเรยน 3. ก าหนดหวขอ และแนวคดในขนน จะเปนการก าหนดเคาโครงความร ก าหนดเปาหมาย การออกแบบ เลอกเลอกรปแบบการเรยนทเหมาะสม และวธการน าเสนอองคความรแบบการตดตอทสอดคลองกบเปาหมายของการออกแบบเคาโครงความร ทจะก าหนดในขนตอนนเปนองคความรทผเรยนควรจะไดรบเพอใหบรรลวตถประสงคของการเรยนตามขอบเขตไวในขนตอนท 1 4. รวบรวมหวขอความรเพอเชอมโยงเขาสกรณตวอยางในขนตอนนจะเปนการรวบรวม และสรางเสนทางเพอเชอมโยงตวอยางตาง ๆ เขาไวดวยกนซงจะเปนเสนทางน าไปสประเดนความรทก าหนดไว ในขอบเขตของการเรยนการสอน 5. ใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนโดยใชกรณตวอยางการเปดฮกาสใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนดวยตนเองผานเสนทางการเรยนรจากกรณตวอยางทก าหนดไว จะท าใหผเรยนสามารถบรรลวตถประสงคของการเรยนทตงไวได โดยใชแนวความคดตามทฤษฎคอนสตรคตวส (Constructivist) ซงผเรยนอาจจะ

ไมจ าเปนทจะตองเดนตามแนวความคดทผสอนวางไว แตผเรยนสามารถจะคดค าส าคญ (Keyword) ทใชในการคนหาดวยเครองมอชวยคน (Search Engine) ขนมาเองกได 6. ใหโอกาสผเรยนในการตรวจสอบตนเองเปนขนตอนการตรวจสอบตนเองของผเรยน ในรปแบบทผเรยนจะเปนศนยกลางของการเรยนร ผเรยนทจะเลอก ก าหนด คนหาขอมลความร และตอบค าถามทอยากรไดดวยตนเอง ผเรยน จงควรมการตรวจสอบตนเองวา สามารถบรรลวตถประสงคตามทตงไวไดหรอไม โดยผสอนควรออกแบบเครองมอชวยในการตรวจสอบตนเองของผเรยน แมกกรล (Magreal. 1997) แสดงความคดเหนและเสนอแนะโครงสรางเวบเพจ ของ เวบไซตส าหรบรายวชา ซงควรจะมองคประกอบทเปนเวบเพจ ดงตอไปน 1. โฮมเพจ (Homepage) เปนเวบเพจแรกของเวบไซต โฮมเพจควรมเนอหาสน ๆ เฉพาะทจ าเปนทเกยวของกบรายวชา ซงประกอบดวย ชอรายวชา ชอหนวยงานทรบผดชอบรายวชา สถานท โฮมเพจ ควรจะจบในหนาจอเดยว ควรหลกเลยงทจะใสภาพ กราฟกใหญ ซงจะท าใหผใชเสยเวลาในการโหลดขอมล นาน 2. เวบเพจแนะน า (Introduction) แสดงสงเขปรายวชา ควรมการเชอมโยงไปยงรายละเอยดทเกยวของควรใสขอความทกทายตอนรบ รายชอผทเกยวกบการสอนรายวชาน พรอมทงการเชอมโยงไปเวบเพจทอยของผเกยวของแตละคน และเชอมโยงไปยงรายละเอยดของรายวชา 3. เวบเพจแสดงภาพรวมของรายวชา (Overview) แสดงภาพรวมโครงสรางของรายวชามค าอธบาย สนๆ เกยวกบหนวยการเรยน วธการเรยน วตถประสงค และเปาหมาย 4. เวบเพจแสดงสงจ าเปนในการเรยน (Course Requirements) เชน หนงสอประกอบ บทเรยนคอมพวเตอร ทรพยากรการศกษาในเครอขาย (Online Resources) เครองมอตาง ๆ ทง ฮารดแวร และซอฟตแวร โปรแกรมอานเวบททจ าเปนตองใชในการเรยนทางอนเทอรเนตโดยใชเวบเพจ 5. เวบเพจแสดงขอมลส าคญ (Vital information) ไดแก การตดตอผสอนหรอผชวยสอน ทอย หมายเลขโทรศพท เวลาทจะตดตอแบบออนไลนได การเชอมโยงเวบเพจการลงทะเบยน ใบรบรองการเรยนการเชอมโยงไปยงเวบเพจค าแนะน า การเชอมโยงไปใชหองสมดเสมอน และการเชอมโยงไปยงนโยบายของสถานศกษา 6. เวบเพจแสดงบทบาทและความรบผดชอบของผทเกยวของ (Responsibilities)ไดแก สงทคาดหวง สงทคาดหวงจากผเรยนตามรายวชา ก าหนดการสงงานทไดรบมอบหมาย วธการประเมนผลรายวชาบทบาทหนาทของผสอน ผชวยสอน และผสนบสนน เปนตน 7. เวบเพจกจกรรมทมอบหมายใหท าการบาน (Assignment) ประกอบดวยงานทมอบหมายหรองานทผเรยนจะตองท าในรายวชาทงหมด ก าหนดสงงาน การเชอมโยงไปยงกจกรรมส าหรบเสรมการเรยน 8. เวบเพจแสดงก าหนดการเรยน (Course Schedule) เปนการก าหนดวนสงงาน วนทดสอบยอย วนสอบเปนการก าหนดเวลาทชดเจนจะชวยใหผเรยนควบคมตนเองไดดขน 9. เวบเพจทรพยากรสนบสนนการเรยน (Resources) แสดงรายชอแหลงทรพยากร สอ

พรอมการเชอมโยงไปยงเวบไซตทมขอมล ความรทเกยวของกบรายวชา 10. เวบเพจแสดงตวอยางแบบทดสอบ (Simple Test) แสดงค าถาม แบบทดสอบ ในการสอบยอย หรอตวอยางของงานส าหรบทดสอบ 11. เวบเพจแสดงประวต (Biography) แสดงขอมลสวนตวของผสอน ผชวยสอน และคนทเกยวของกบการเรยนการสอน พรอมภาพถาย ขอมลการศกษา ผลงาน สงทสนใจ 12. เวบเพจแบบประเมน (Evaluation) แสดงแบบประเมนเพอใหผเรยนใชในในการประเมนผลรายวชา 13. เวบเพจแสดงค าศพท (Glossary) แสดงค าศพท และความหมายทใช ในการเรยนรายวชา 14. เวบเพจการอภปราย (Discussion) ส าหรบการสนทนา แลกเปลยนความคดเหน สอบถามปญหาการเรยนระหวางผเรยน และระหวางผเรยนกบผสอน ซงเปนไดทงแบบสอสารแบบนดหมายเวลา (Synchronous Communication) คอตดตอสอสารพรอมกนตามเวลาจรง และสอสารแบบไมนดหมายเวลา (Asynchronous Communication) ผเรยนสงค าถามเขาไปในเวบเพจ และผทจะตอบค าถามหรอแลกเปลยนความคดเหน จะมาพมพขอความเมอมเวลาวาง 15. เวบเพจประกาศขาว (Bulletin Board) ส าหรบใหผเรยนและผสอนใชในการประกาศขอความตาง ๆ ซงอาจจะเกยวของหรอไมเกยวของกบการเรยนกได 16. เวบเพจค าถามค าตอบทพบบอย (FAQ Pages) แสดงค าถามและค าตอบเกยวกบรายวชาโปรแกรมการเรยน สถาบนการศกษา และเรองทเกยวของ 17. เวบเพจแสดงค าแนะน าในการเรยนรายวชา ค าแนะน า ในการออกแบบเวบไซต ของรายวชา บญเรอง เนยมหอม (บญเรอง เนยมหอม, 2540) ไดพฒนาระบบการเรยนการสอนทางอนเทอรเนต ในระดบอดมศกษา พบวา องคประกอบของระบบการเรยนการสอนทางอนเทอรเนต ไดแก ปจจยน าเขากระบวนการเรยนการสอน กลไกควบคม ปจจยน าออก และขอมลปอนกลบ 1. องคประกอบดานปจจยน าเขา ไดแก การก าหนดวตถประสงคของการเรยนการสอนการวเคราะหผเรยน การออกแบบเนอหาวชา การก าหนดเทคนควธการเรยน และกจกรรมการเรยนการสอน การเตรยมความพรอมสงแวดลอมการเรยนทางอนเทอรเนต การก าหนดคณสมบตผสอน การเตรยมความพรอมผสอน 2. องคประกอบดานกระบวนการเรยนการสอน ไดแก การด าเนนการเรยนการสอนดวยกจกรรมและบรการของอนเทอรเนต การสรางเสรมทกษะและจดกจกรรมสนบสนน 3. องคประกอบดานกลไกควบคม ไดแก การควบคม การตรวจสอบ การตดตามการเรยน 4. องคประกอบดานปจจยน าออก ไดแก การประเมนผลสมฤทธทางการเรยน 5. องคประกอบดานขอมลปอนกลบ ไดแก การประเมนผลการสอน ขอมลปอนกลบเพอปรบปรงแกไข

รปท 6 ระบบการเรยนการสอนผานอนเทอรเนตของบญเรอง เนยมหอม ขนตอนของรปแบบการเรยนการสอน รปแบบการเรยนการสอนทางอนเทอรเนตเปนแบบจ าลองการจดการเรยนการสอนในองคประกอบดานกระบวนการเรยนการสอน และดานกลไกควบคม ม 3 ขนตอนคอ 1. ขนตอนกอนเรยน 1.1 แจงวตถประสงคของการศกษารายวชา ผสอนนดประชมรวม เพอปฐมนเทศ แจวตถประสงค เนอหา วธการเรยนการสอน 1.2 ส ารวจความพรอมและความตองการของผเรยน ทดสอบความรพนฐานและส ารวจปญหาความตองการของผเรยน เพอน าไปปรบปรงกจกรรมการเรยนการสอน หรอปรบพนฐานความพรอมของผเรยน 1.3 การเตรยมความพรอมผเรยน โดยใหศกษาเพมเตมในเวบเพจเรยนเสรม หรอศกษาเนอหาจากแฟมขอมลทจดท าขนเฉพาะ เพอใหผเรยนถายโอนไปศกษาดวยตนเอง 2. ขนตอนการเรยนการสอนตามรปแบบ 2.1 สรางความสนใจในเนอหาวชาประจ าหนวย ในเวบเพจหองเรยน 2.2 แจงวตถประสงคเชงพฤตกรรมของหนวย ในเวบเพจเนอหาความร 2.3 สรปทบทวนความรเดมในเวบเพจเนอหาความร และสามารถเชอมโยง ไปหนวยทผานมา 2.4 เสนอเนอหาความรใหม ในเวบเพจเนอหาความร 2.5 ชแนวทางการเรยนร จดกจกรรมสนบสนนการเรยนในเวบเพจกจกรรม ดวยกจกรรมตางๆ ไดแก 2.5.1 กจกรรมสนทนาระหวางอาจารยกบนกศกษา และนกศกษากบนกศกษา 2.5.2 กจกรรมอภปรายกลมในเวบอภปราย โดยจดตงกลมขนเองหรอโยงไปเวบไซตกลมขาวทางเครอขายอนเทอรเนต (World Wide Web) แหลงขอมลโกเฟอรทมบรการกลมขาว 2.5.3 กจกรรมตอบปญหาโดยกระตนใหผเรยนถามปญหาทางไปรษณย อเลคทรอนกส ซงจดเตรยมไวในเวบเพจตอบปญหา และอาจารยตอบปญหา ในคอลมนตอบปญหาและคอลมนตอบปญหาทมผถามบอย ๆ 2.5.4 แนะน าใหนกศกษาท าแบบฝกหดประเมนความรดวยตนเอง โดยโยงไปเวบเพจการประเมนผลในสวนทเปนแบบฝกหด 2.5.5 แนะน าใหนกศกษา คนควาโดยโยงไปคนหาขอมลในเวบเพจแหลงทรพยากรการเรยนรไดแก ก. เชอมโยงไปเวบไซตเครอขายอนเทอรเนต และแหลงขอมลโกเฟอรท ใหบรการความรขอมลสารสนเทศ ข. เชอมโยงไปถายโอนแฟมขอมล (FTP : File Transfer Protocol) จากแหลงบรการถายโอนแฟมขอมล

ค. เชอมโยงไปหองสมดเสมอน ศนยขอมลและสารสนเทศ สงพมพอเลคทรอนกส และสอการสอศกษาประเภทตาง ๆ 2.6 เสนอกจกรรม การบาน แบบฝกหดในเวบเพจกจกรรม พรอมทงจดกจกรรมเสรมกจกรรมเสรมทกษะการเรยนดวยตนเอง การเรยนรายบคคล การเรยนแบบรวมมอ การท างานกลมใหผเรยนมปฎสมพนธกบสงแวดลอมทางการเรยน ซงผเรยนจะเกดการเรยนรโดยการคนพบ 2.7 นกศกษาท ากจกรรม การบาน และสงแฟมขอมลกจกรรม การบานใหอาจารย ทางไปรษณยอเลคทรอนกส นกศกษาทเรยนดวยตนเอง และท างานกลมสรางเวบไซตเสนอผลงาน และเชอมโยงไปเสนอในเวบเพจผลงานนกศกษา 2.8 อาจารยตรวจการบานสงคะแนน และขอมลปอนกลบทางเวบเพจประวตนกศกษา ในสวนสวนตว และสรปขอมลเปนการประเมนผลยอย (Formation Evaluation) รบตดตามพฤตกรรมการเรยน และใชเปนขอมลส าหรบปรบปรงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในขณะเดยวกนอาจารยตรวจผลงานเวบไซตของนกศกษา ใหขอมลปอนกลบแสดงความคดเหน และใหความรเพมเตมในเวบเพจผลงานของนกศกษา 2.9 อาจารยสรปความรประจ าหนวย เพอการจ า และน าความรไปใชในเวบเพจสรปบทเรยน 3. ขนตอนการประเมนผล 3.1 อาจารยประเมนผลการปฎบตงาน การท ากจกรรมประจ าหนวย เปนการประเมนผลระหวางเรยน (Formation Evaluation) 3.2 เมอเรยนจบทกหนวยอาจารยประเมนผลสมฤทธทาการเรยนโดยจดหองสอบรวมโดยรปแบบโครงสรางเวบเพจจะประกอบไปดวยเวบเพจตาง ๆ ดงน 3.2.1 เวบเพจประกาศขาว เสนอขาว กจกรรมตางๆ 3.2.2 เวบเพจประมวลรายวชา 3.2.3 เวบเพจหองเรยนเสมอน 3.2.4 เวบเพจเนอหาความร เสนอวตถประสงคของหนวยการเรยน ทบทวน ความรเดมและใหความรใหม 3.2.5 เวบเพจกจกรรมเสนอกจกรรมการเรยนการสอนและโยงไปแหลงความร 3.2.6 เวบเพจอภปราย ส าหรบกจกรรมสนทนา อภปรายกลม 3.2.7 เวบเพจตอบปญหา เสนอค าถามค าตอบ 3.2.8 เวบเพจผลงานนกศกษา เปนเวบไซตแสดงผลงาน กจกรรมของนกศกษา 3.2.9 เวบเพจสรปบทเรยน เสนอเนอหาสรปประจ าหนวย และถายโยงความร 3.2.10 เวบเพจเรยนเสรม เสนอเนอหาความรส าหรบปรบพนความร 3.2.11 เวบเพจทรพยากรการเรยน เชอมโยงไปแหลงความรตาง ๆ คอ - เวบเพจเวลดไวดเวบ

- เวบเพจแหลงขอมลโกเฟอร - เวบเพจถายโอนแฟมขอมล - เวบเพจหองสมดเสมอน สอการศกษา สงพมพ สงพมพ

อเลคทรอนกส 3.2.12 เวบเพจประเมนผลการเรยน ประกอบดวยเวบเพจแบบฝกหด เวบเพจการทดสอบ และเวบเพจการประเมนการสอน 3.2.13 เวบเพจประวต ประกอบดวยเวบเพจประวตอาจารย ผสนบสนน และนกศกษา สรป จากการศกษาเกยวกบการออกแบบและพฒนาระบบการเรยนการสอนสามารถ น ามาออกแบบระบบการเรยนการสอน ไดดงน องคประกอบของระบบการเรยนการสอนประกอบดวยองคประกอบดานตางๆ ดงตอไปน 1. การก าหนดจดมงหมายการสอน 2. การวเคราะหปญหา 3. การวเคราะหสภาพแวดลอมการสอน ไดแก สถานท สอการเรยนการสอน เวลา 4. การวเคราะหผเรยน ไดแก ความรและประสบการณเดม ความสามารถในการใชคอมพวเตอร วยและอาย ความพรอมทางครอบครว สภาพสงคม ฐานะ และรายได ทศนคต เพศ ระดบการศกษา ผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการใชภาษาองกฤษ ความตองการในการเรยน 5. การวเคราะหผสอน ไดแก ความรดานเนอหา ความรพนฐานในการใชคอมพวเตอร ความรพนฐานดานการออกแบบและพฒนาโฮมเพจ ความรและทศนะในการใชอนเทอรเนต 6. การวเคราะหเนอหาและรายวชา ไดแก ความเหมาะของรายวชาการเลอกเนอหาทเหมาะสม การจดล าดบเนอหา การจ าแนกหวขอ การวางแผนการเชอมโยงเนอหา การก าหนดขอบเขตของเนอหา 7. การวเคราะหงานและกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก แจงวตถประสงคในการเรยน การบรรยายในชนเรยน การอภปรายกลม การซกถามและตอบปญหาในการเรยน การบาน หรอแบบฝกหด การท ากจกรรมกลม การฝกปฎบต 8. การวดและประเมนผล ไดแก การออกแบบการวดและประเมนผล การเลอกวธวดและประเมนผล การสรางเครองมอวดและประเมนผล การพฒนาขอทดสอบ การประเมนผลกอนเรยน การประเมนผลระหวางเรยน การประเมนผลหลงเรยน การประเมนผลการเรยน การประเมนผลการสอน การวดเจตคต การประเมนผลระบบ กลไกควบคม ขอมลยอนกลบและพบวา ขนตอนของการพฒนาระบบการเรยนการสอนจะประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1. ขนการวเคราะห 2. ขนการออกแบบ 3. ขนการพฒนา 4. ขนการน าไปใช 5. ขนการควบคม

การจดหองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classroom) การเรยนการสอนทจ าลองแบบเสมอนจรง เปนนวตกรรมทางการศกษาทสถาบนการศกษาตางๆ ทวโลกก าลงใหความสนใจและจะขยายตวมากขนในศตวรรษท 21 การเรยนการสอนในระบบนอาศยสออเลกทรอนกสโทรคมนาคม และเครอขายคอมพวเตอรเปนหลก ทเรยกวา Virtual Classroom หรอ Virtual Campus บาง นบวาเปนการพฒนาการ บรการทางการศกษาทางไกลชนดทเรยกวาเคาะประตบานกนจรงๆ เปนรปแบบใหมของสถาบนการศกษาในโลกยคไรพรมแดน ความหมายของหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) ไดมผใหความหมายของหองเรยนเสมอนจรงไวหลายทาน ดงน ศ. ดร. ครรชต มาลยวงศ ไดกลาวถงความหมายของหองเรยนเสมอน(Virtual Classroom) วาหมายถง การเรยนการสอนทผานระบบเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงคอมพวเตอรของผเรยนเขาไวกบเครองคอมพวเตอรของผใหบรการเครอขาย (File Server) และเครองคอมพวเตอรผใหบรการเวบ (Web Server) อาจเปนการเชอมโยงระยะใกลหรอระยะไกล ผานทางระบบการสอสารและอนเทอรเนตดวย กระบวนการสอนผสอนจะออกแบบระบบการเรยนการสอนไวโดยก าหนดกจกรรมการเรยนการสอน สอตางๆ น าเสนอผานเวบไซตประจ าวชา จดสรางเวบเพจในแตละสวนใหสมบรณ ผเรยนจะเขาสเวบไซตประจ าวชาและด าเนนการเรยนไปตามระบบการเรยน ทผสอนออกแบบไวในระบบเครอขายมการจ าลองสภาพแวดลอมตางๆ ในลกษณะเปนหองเรยนเสมอน (ครรชต มาลยวงศ, 2540) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กลาววาหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) เปนการเรยนการสอนทจะตองมการนดเวลา นดสถานท นดผเรยนและผสอน เพอใหเกดการเรยนการสอนมการก าหนดตารางเวลาหรอตารางสอนผเรยนไมตองเดนทางแตเรยกผานเครอขายตามก าหนดเวลาเพอเขาหองเรยนและเรยน ไดแมจะอยทใดในโลก(มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2543) รจโรจน แกวอไร กลาวไววาหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) เปนการจดการเรยนการสอนทางไกลเตมรปแบบ โดยมองคประกอบครบ ไดแก ตวผเรยน ผสอน และเพอนรวมชน เขาสกระบวนการเรยนการสอนพรอมๆ กน มสอการสอนทงภาพและเสยง ผเรยนสามารถรวมกจกรรมกลมหรอตอบโตแลกเปลยนความคดเหนกบผสอนหรอกบเพอนรวมชนไดเตมท (คลายกบ chat room) สวนผสอนสามารถตงโปรแกรมตดตามพฒนาการ ประเมนผลการเรยนรวมทงประสทธภาพของหลกสตรได ทงนไมจ ากดเรองสถานท แตผเรยนในชนและผสอนจะตองนดเวลาเรยนอยางพรอมเพรยง (รจโรจน แกวอไร ,2543 : 22) บญเกอ ควรหาเวช ไดกลาวถงหองเรยนเสมอนวา (Virtual Classroom) หมายถง การจดการเรยนการสอนท ผเรยนจะเรยนทไหนกได เชน ทบาน ทท างาน โดยไมตองไปนงเรยนในหองเรยนจรงๆ ท าใหประหยดเวลา คาเดนทาง และคาใชจายอนๆ อกมากมาย (บญเกอ ควรหาเวช. 2543: 195)

โดยสรป กลาวไดวาไดวา หองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) หมายถง การเรยนการสอนทกระท าผานระบบเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงคอมพวเตอรของผเรยนเขาไวกบเครองคอมพวเตอรของผ ใหบรการเครอขาย (File Server) และคอมพวเตอรผใหบรการเวบ (Web sever) เปนการเรยนการสอนทจะมการนดเวลาหรอไมนดเวลากได และนดสถานท นดตวบคคล เพอใหเกดการเรยนการสอน มการก าหนดตารางเวลาหรอตารางสอน เขาสกระบวนการเรยนการสอนพรอมๆ กนหรอไมพรอมกน มการใชสอการสอนทงภาพและเสยง ผเรยนสามารถรวมกจกรรมกลมหรอตอบโตแลกเปลยนความคดเหนกบผสอนหรอกบเพอนรวมชนไดเตมท (คลาย chat room) สวนผสอนสามารถตงโปรแกรมตดตามพฒนาการประเมนผลการเรยนรวมทงประสทธภาพของหลกสตรได ทงน ไมจ ากดเรองสถานท เวลา (Any Where & Any Time) ของผเรยนในชนและผสอน ประเภทของหองเรยนเสมอน รศ.ดร.อทย ภรมยรน (อทย ภรมยรน, 2540) ไดจ าแนกประเภทการเรยนในหองเรยนแบบเสมอนจรงได 2 ลกษณะ คอ 1. จดการเรยนการสอนในหองเรยนธรรมดา แตมการถายทอดสดภาพและเสยงเกยวกบบทเรยน โดยอาศยระบบโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอรไปยงผเรยนทอยนอกหองเรยนนกศกษากสามารถรบฟงและตดตามการสอนของผสอนไดจากเครองคอมพวเตอรของตนเองอกทงยงสามารถโตตอบกบอาจารยผสอน หรอเพอนกศกษาในชนเรยนได หองเรยนแบบนยงอาศยสงแวดลอมทางกายภาพทเปนจรง ซงเรยกวา Physical Education Environment 2. การจดหองเรยนจากโปรแกรมคอมพวเตอรสรางภาพเสมอนจรง เรยกวา Virtual Reality โดยใชสอทเปนตงหนงสอ (Text-Based) หรอภาพกราฟก (Graphical-Based) สงบทเรยนไปยงผเรยนโดยผานระบบโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอร หองเรยนลกษณะนเรยกวา Virtual Education Environment ซงเปน Virtual Classroom ทแทจรง การจดการเรยนการสอนทางไกลทงสองลกษณะน ในบางมหาวทยาลยกใชรวมกน คอมทงแบบทเปนหองเรยนจรง และหองเรยนเสมอนจรง การเรยนการสอนกผานทางเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงกนอยท วโลก เชน Internet, WWW. ขณะนไดมผพยายามจดตงมหาวทยาลยเสมอนจรงขนแลว โดยเชอมโยง Site ตางๆ ทใหบรการดานการเรยนการสอนทางไกล แบบ Virtual Classroom ตางๆ เขาดวยกน และจดบรเวณอาคารสถานท หองเรยน หองสมด ภาควชาตางๆ ศนยบรการตางๆ ตลอดจนคณาจารย นกศกษา กจกรรมทกอยางเสมอนเปนชมชนวชาการจรงๆ แตขอมลเหลานจะอยทศนยคอมพวเตอรของแตละแหง ผประสงคจะเขารวมในการเปดบรการกจะตองจองเนอทและเขยนโปรแกรมใสขอมลเขาไว เมอนกศกษาตดตอเขามา โปรแกรมคอมพวเตอรกจะแสดงภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว และสามารถโตตอบไดเสมอนหนงเปนมหาวทยาลยจรง ๆ การตดตอกบมหาวทยาลยเสมอนจรงท าไดดงน

1. บทเรยนและแบบฝกหดตาง ๆ อาจจะสงใหผเรยนในรปวดทศน หรอวดทศนผสมกบ Virtual Classroom หรอ CD-ROM ทมสอประสมทงภาพ เสยง การเคลอนไหว โดยผานระบบสญญาณเครอขายคอมพวเตอร ดาวเทยม โทรทศน โทรสาร หรอทางเมล ตามความตองการของผเรยน 2. ผเรยนจะตดตอสอสารกบอาจารยผสอนไดโดยตรง ในขณะสอนกไดหากเปนการเรยนท Online ซงจะเปนแบบของการสอสารสองทาง (Two-way Communication) ทโตตอบโดยทนททนใดระหวางผเรยนและผสอนหรอระหวางผเรยนดวยกน (Synchronous Interaction) เชน การ Chat หรออาจใชการโตตอบแบบไมทนททนใด (Asynchoronous Interaction) เชน การใช E-mail, การใช Web- board เปนตน 3. การทดสอบ ท าไดหลายวธ เชน ทดสอบแบบ Online หรอทดสอบโดยผานทางโทรสาร ทาง E-mail และทางไปรษณยธรรมดา บางแหงจะมผจดสอบโดยผานตวแทนของมหาวทยาลยในทองถนทนกศกษาอาศยอย การเรยนทางไกลโดยผานเครอขายคอมพวเตอร เปนการเปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนวชาทตนสนใจไดตลอดเวลา ในทกแหงทมการเปดสอน ไมตองเขาชนเรยนกได ในการศกษาหาความร จงมความยดหยนดานเวลาและประหยดคาใชจายลงไปมาก นอกจากนผเรยน ยงสามารถตดตอกบอาจารยผสอนไดโดยตรง สามารถแลกเปลยนความคดเหนกบผเรยนคนอนซงอยหางไกลกนได เปนการเรยนแบบชวยเหลอซงกน และกนท างานรวมกน (Collaborative Learning) อยางไรกตามการเรยน ทางไกลลกษณะนอาจจะขาดความสมพนธแบบ face-to-face คอ การเหนหนาเหนตวกนไดแตปจจบนนกมกลองวดทศน ทเชอมตอกบเครองคอมพวเตอรในระบบเครอขาย กสามารถท าใหเหนหนากนได ดงนนปญหาเรอง face-to-face กหมดไป ความส าเรจและคณภาพของการเรยนในระบบนขนอยกบตวผเรยนคอนขางมาก เพราะจะตองมความรบผดชอบ ตองบรหาร เวลาเพอตดตามบทเรยน การท ากจกรรมและการทดสอบตางๆใหทนตามก าหนดเวลา จงจะท าใหการเรยนประสบผล ส าเรจไดอยางมประสทธภาพมากทสด

การออกแบบหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) สามารถออกแบบใหมลกษณะดงน 1. Learning is Fun ไดน าเทคโนโลยของ JAVA มาเสรมในการเรยนรแบบสนกสนานและไมเครยด นกเรยนจะไดเลนเกมทางคณตศาสตร วทยาศาสตรและรายวชาอนๆ ทจะสามารถออก แบบในลกษณะนได 2. Multimedia นกเรยนจะเรยนรบทเรยนจากภาพและเสยง สามารถควบคมขนตอนของของการเรยนรไดดวยปลายนวสมผสของตนเอง 3. Asynchronous learning หมายถง การเรยนทไมจ าเปนจะตองมครผสอนอยกบนกเรยนในเวลาและสถานทเดยวกน ครจะจดท า/รวบรวม "บทเรยนออนไลน" ซงใชเรยนทไหนกได เวลาใดกได ตามแตผเรยนจะสะดวก บทเรยนมใหเลอกมากมาย และเชอมโยงไปยงบทเรยนอนๆ ทมความเกยวเนองกน 4. Electronic Library เปนหองสมดอเลกทรอนกส นกเรยนสามารถคนหาสงทตองการจากแหลง ขอมลตางๆ ทวโลกได โดยใช - Search Engine นอกจากนยงมบรการใหคนหาหนงสอจากหองสมดของ

มหาวทยาลยตางๆ คนหาค าศพทและอนๆ จาก Web Site ตางๆ - Information on Demand นกเรยนสามารถเรยกดขอมลสารสนเทศตามทตองการไดจากขอมลตามค าสง ซงไดแก ขาว และสารพนความรตาง ๆ จากภาพในอนาคตทปรากฏลกษณะของ Virtual Classroom ผนวกกบกระแสความเจรญทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ และความตองการเหนสงคมไทยเปนสงคมแหงการเรยนร แขงขนและรวมมอ มสมรรถภาพ การพฒนากระบวนเรยนรของผเรยนในแงมมของ Virtual Classroom : A New Alternative for Thai Students. หรอหองเรยนเสมอนจรง ทางเลอกใหมของนกเรยนไทย จงเปนเรองทนาจบตามอง ลกษณะการจดการเรยนการสนอแบบหองเรยนเสมอน การจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอน เปนการจดการศกษาในลกษณะการสอนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต เพอใหเขาใจระบบการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนมากยงขนขอกลาวถง 1. การจดการศกษาทางไกล และ 2. การจดการศกษาผานเครอขายอนเทอรเนต ดงน 1. การศกษาทางไกล (Distance Learning)

การศกษาทางไกลเปนการเปดโอกาสทางการศกษาใหแกผใฝร และใฝเรยนทไมสามารถสละเวลาไปรบการศกษาจากระบบการศกษาปกตไดเนองจากภาระทางหนาทการงานหรอทางครอบครว และเปนการเปดโอกาสใหผทตองการเพมพน หรอปรบปรงความรทมอย ใหทนสมยเพอประโยชนในการท างาน ความหมายของการศกษาทางไกล (Distance Education) การศกษาทางไกล (Distance Education) หมายถง ระบบการศกษาทผเรยนและผสอนอยไกลกน แตสามารถท าใหเกดการเรยนรไดโดยอาศยสอการสอนในลกษณะของสอประสม กลาวคอการใชสอตางๆ รวมกน เชน ต าราเรยน เทปเสยง แผนภม คอมพวเตอร หรอโดยการใชอปกรณทาง โทรคมนาคม และสอมวลชนประเภทวทยและโทรทศนเขามาชวยในการแพรกระจาย การศกษาไปยงผทปรารถนาจะเรยนรไดอยางกวางขวางทวทกทองถน การศกษานมทงในระดบตนจนถงระดบสงขนปรญญา (กดานนท มลทอง, 2543 : 173) การศกษาทางไกลเปนการศกษาวธหนงในการศกษาทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน ทอาศยสอสงพมพ สออเลคทรอนกส และสอบคคล รวมทงระบบโทรคมนาคมในรปแบบตางๆ เปนหลกการเรยนการสอน เพอใหผเรยนเรยนรไดดวยตนเองจากสอเหลานน และอาจมการสอนเสรมควบคไปดวย เพอใหผเรยนซกถามปญหาจากผสอนหรอผสอนเสรม โดยการศกษานอาจจะอยในรปแบบของการศกษาอสระ การศกษารายบคคล หรอรปแบบของมหาวทยาลยเปดกได ตวอยางการศกษาทางไกลในประเทศไทย ไดแก

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ซงในการจดการเรยนการ สอนของมหาวทยาลยแหงนใชสอสงพมพ เปนหลก โดยม สอเสรม คอรายการวทยกระจายเสยง และรายการโทรทศน บางวชาอาจมเทปคาสเซท วดโอเทป หรอสอพเศษอยางอน รวมดวย นกศกษาจะเรยนดวยตนเอง โดยอาศยสอเหลานเปนหลก แตมหาวทยาลยกจดการสอนเสรมเปนครงคราว ซงเปดโอกาสใหผสอน และผเรยนไดพบกนเพอซกถามขอ สงสยหรอขอค าอธบายเพมเตม (ส านกงานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2544. ทมา : http://www.learn.in.th/distance_edu )

ลกษณะเฉพาะของการศกษาทางไกล 1. ผเรยนศกษาดวยตนเองเปนสวนใหญและสามารถเลอกเวลาเรยนไดตามสะดวก 2. เปนการศกษาตลอดชวต 3. การใหโอกาสเทาเทยมกนในการศกษา 4. สงเสรมการสอสารมวลชน สอในการศกษาทางไกล การเลอกสอเพอใชในการศกษาทางไกลจะตองค านงถงหลกจตวทยาทวาถาผเรยนตองมปฏสมพนธกบสอตลอดเวลานานๆ เขากจะเกดความเบอหนาย ไมสนก เกดความทอแทหมดก าลงใจในการศกษาดวยตนเอง ดงนนสอควรจะเปนสอทมการเสรมแรง ใหก าลงใจ และใหผเรยนสามารถรความกาวหนาของตนเองเปนระยะๆ การใชสอในการเรยนแบบนจงควรอยในลกษณะสอประสม โดยมสอใดสอหนงเปนสอหลก และมสอชนดอนเปนสอเสรม ซงสอทใชในการศกษาทางไกลสามารถแยกออกไดเปน

1. สอหลก คอ สอทบรรจเนอหารายละเอยดตามประมวลการสอนในแตละวชาในหลกสตร ผเรยนตองศกษาจากสอหลกใหครบตามหลกสตรของวชาจงจะสามารถเรยนรเนอหาไดอยางครบถวน

2. สอเสรม คอ สอทชวยเกบตก ตอเตมความรใหแกผเรยนใหมความรกระจางหากผเรยนศกษาจากสอหลกแลวยงไมเพยงพอ กสามารถศกษาจากสอเสรมได ซงอาจจะอยในรปแบบของเทปสรปบทเรยน วทย เอกสารเสรม การสอนเสรม การพบกลม หรอเวบไซตตางๆ 2. การจดการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต เทคโนโลยใหมลาสดในวงการคอมพวเตอรในปจจบนทมผลตอการเปลยนแปลงชวตประจ าวนของชาวโลกคอ เทคโนโลยอนเทอรเนต ซงเกดจากการเชอมโยงเครอขายคอมพวเตอรตางๆ ในโลกเขาดวยกน ภายใตกฎเกณฑการตอเชอม (Protocol) อยางเดยวกนทเรยกวา TCP/IP อนเทอรเนตเปนปรากฏการณของค าวา "โลกาภวฒน" (Globalization) ทเปนรปธรรม โลกทงโลกสามารถตดตอสอสารกนได ไมวาจะเพอวตถประสงคใด ในทางการศกษา อนเทอรเนตเปนการเปดกวางของการใหโอกาสในการศกษาหาความรอยางไมเคยมมากอน และเปนการเปดโอกาสทใหเกดความเทาเทยมส าหรบทกคน ทสามารถจะเขาถง

เครอขายอนเทอรเนตได ลองนกถงความจรงทวาเดกไทยทอยบนดอยในจงหวดแมฮองสอน กสามารถหาความรจากอนเทอรเนตไดเทาเทยมกนกบเดกอเมรกนทนวยอรค และเทากบเดกญปนทโตเกยว อนเทอรเนตเปนแหลงสะสมความรหรอทบางคนเรยกวา "ขมทรพยความร"เพราะในบรรดาคอมพวเตอรทตอเชอมอยกบอนเทอรเนตนน ตางกมขอมลสะสมไวมากมาย และวธใหบรการบนอนเทอรเนตกท าใหผใชสามารถเขาถงขอมลเหลานนไดอยางงายดาย ถาเจาของขอมลยอมเปดใหเปนขอมลสาธารณะ แตสงทตองระวงคอ ขอมลบนอนเทอรเนตจ านวนมากเปนขอมลทไมมการกลนกรอง ไมมการรบรองความถกตอง ผทตองการใชขอมลจะตองใชวจารณญาณในการเลอกแหลงขอมลทเชอถอไดและน ามาใชเฉพาะขอมลทเปนประโยชนเทานน อาจกลาวไดวาการศกษาในยคอนเทอรเนตนนคอ การเรยนรทจะแยกแยะและกลนกรองขอมลเพอน าขอมลมาเรยบเรยงและจดระบบขนเปนความร ขณะนมงานวจยซงพยายามสรางกระบวนการอตโนมต (โดยใชคอมพวเตอร) ของการคนหาขอมล (จากเครอขายอนเทอรเนต) และน ามาเรยบเรยงขนเปนความรตามกฎเกณฑทผใชสามารถระบได ศาสตรใหมแขนงนมชอเรยกวา วศวกรรมความร (Knowledge Engineering) ซงมการบรการ World Wide Web (WWW.) เปนวธการใหบรการขอมลแบบหนงบนเครอขายอนเทอรเนต เปนวธการทพฒนาขนมาเพอความสะดวกตอผใช โดยอาศยสมรรถนะทสงขนมากของคอมพวเตอรในยคน WWW . ใชกฎเกณฑการรบสงขอมลแบบ Hypertext Transfer Protocol (http) ซงมจดเดนทส าคญอย 2 ประการคอ 1. สามารถท าการเชอมโยงและเรยกขอมลทเกยวของใหเขามาปรากฏได โดยวธการทเรยกวา Hyperlink 2. สามารถจดการขอมลไดหลายรปแบบไมวาจะเปน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวเสยง และ วดทศน อนเทอรเนตคอ โลกเสมอนจรง (Cyber Space)

อนเทอรเนตเปนสงทปฏวตวถชวตในโลกนอยางกวางขวาง การเปลยนแปลงทเกดขนนนมากยงกวาครงใดๆ ในประวตศาสตรของมนษยชาต เพราะกจกรรมของมนษยทกอยาง ไมวาจะเปนการท ามาหากน การศกษาหาความร การพกผอนหยอนใจลวนเปลยนไปเพราะมเทคโนโลยอนเทอรเนต การซอขายสนคาและบรการเกอบทกอยางจะกระท าผาน อนเทอรเนตในสดสวนทมากขนทกวนดวยอตราการเจรญเตบโตแบบทวคณ สอขาวสารและสอบนเทงตางๆ มอยมากมายบนอนเทอรเนต การศกษาผานอนเทอรเนตก าลงจะกลายเปนรปแบบปกตของการศกษาในอนาคตอนใกล โลกของอนเทอรเนตเปนเพยงโลกเสมอนจรงไมมตวตนใหเราสมผสได แตกเปนโลกทสามารถบนดาลความจรงใหเกดขน เพราะเมอเราสงซอสนคาผานอนเตอรเนตกบรานคาทไมมอาคาร มแตหนารานจ าลองบนเวปไซต สนคากยงสงมาถงเราได เราฝากเงนกบธนาคารบนอนเทอรเนต เรากสามารถใชเงนทฝากไวนนไปซอสนคาได เราลงทะเบยนเรยนกบ "Virtual University"บนอนเทอรเนตเรยนจบเรากไดรบปรญญาซงเปนทยอมรบเชนเดยวกบปรญญาจากมหาวทยาลยทมวทยาเขตจรง กจกรรมเสมอนจรง (Virtual Activities) ตางๆ เหลานนบวนจะมความแพรหลายมากขน

และนบวนความแตกตางระหวาง Virtual กบ Real และระหวาง Cyber Space กบ Physical Space จะนอยลงทกทแต Virtual กบ Cyber จะมขอไดเปรยบกวาอยางนอยกในเรองความประหยดคาใชจายและในเรองความไรพรมแดนจะเหนไดวาสงทอยเบองหลงสงเสมอน(Virtual) ทงหลายบนอนเทอรเนตใหผลทเปนจรงไดกคอ เทคโนโลยสารสนเทศ ซงเปนการรวมเอาเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยโทรคมนาคมเขาดวยกน สงเสมอนตางๆ บนอนเทอรเนต ในยคเทคโนโลยสารสนเทศ ทควรรจกไดแก (ทมา : http://www.learn.in.th/distance_edu)

1. การศกษาเสมอน (Virtual Education) การศกษาแบบเดมตองอาศยสถาบนการศกษาทมตวตนมสถานท มบคลากรคอนขางมาก แมแตการศกษาทางไกลกไมมขอยกเวน แตดวยเทคโนโลยอนเทอรเนต เราสามารถจดการศกษาเสมอนขนเปนมตใหมของการศกษาไรพรมแดน สถานศกษาไมตองมวทยาเขต ไมตองมบคลากรมาก ผเรยนจะอยแหงหนต าบลใดกได และจะเลอกเรยนจากสถาบนแบบเสมอนแหงใดกได ผเรยนไมตองเสยเวลาเดนทางกสามารถเรยนกบสถาบนตางประเทศไดในรปแบบเดมสถาบนการศกษาแตละแหงมหลกสตรของตนเอง นกศกษาจะตองลงทะเบยนเรยนวชาทเปดสอนโดยสถาบนทตนสงกดอยเทานน จะมบางในบางกรณทนกศกษาไดรบอนญาตใหลงทะเบยนเรยนวชาของสถาบนอน แตนนเปนขอยกเวนซงเปนสวนนอย การศกษาเสมอน (Virtual Education) ของอนาคตจะเปดกวางใหนกศกษาเลอกลงทะเบยนเรยนวชาทเปดสอนในตางสถาบนไดมากขนและสะดวกขน ซงจะเปนผลดทงตอนกศกษาและตอสถาบนเพราะนอกจากจะเปดโอกาสใหนกศกษาไดศกษาหาความรอยางกวางขวางมากขนแลว ยงท าใหสถาบนตางๆ สามารถแบงปนทรพยากรบคคลทหายากและมจ ากด ใหสามารถใชประโยชนรวมกนระหวางสถาบน ซงน าไปสการประหยดคาใชจายอกดวย สงทอยากจะขอย าในทนคอการศกษาเสมอนยงใชอาจารยทเปนมนษยเปนผสรางบทเรยนและเปนผดแลการเรยนการสอน ไมไดใชคอมพวเตอรหรอหนยนตมาท าการสอนอยางทบางคนเขาใจคอมพวเตอร (และอนเทอรเนต) เปนเพยงสอทน ามาใชถายทอดความรจากผสอนสผเรยนเทานนและแมวาในกระบวนการถายทอดนน จะมบางขนตอนทเปนกระบวนการอตโนมต แตตวความรและขนตอนอตโนมตเหลานนกถกสรางขนและถกก าหนดโดยอาจารยทเปนคนจรงๆ ขอดอกประการหนงของการศกษาเสมอนบนอนเทอรเนต คอ ความรไมจ ากดเพยงเทาทสถาบนม แตโลก(อนเทอรเนต)ทงโลกคอแหลงความร และเปนแหลงความรทเชอมโยงกน เพยงใชปลายนวคลกเมาสกสามารถเรยกความรจากแหลงตางๆ ทอยคนละซกโลกมาไดแลว จดเนนของการศกษาจงเปลยนไป ไมไดอยทการแสวงหาความรมาเกบใสตว แตอยทการเรยนรวธการคนหา และแยกแยะขอมลทมอยมากมาย เพอใหไดสงทตองการมาเรยบเรยงใหเปนความรทสามารถน ามาใชประโยชนไดจรง

ทกลาวมาทงหมดเปนทกษะทจะตองพฒนา ใหเกดขนในตวผเรยนและจะไดมาดวยการศกษาดวยตนเอง (Self Study) เปนหลก ไมใชไดมาโดยอาจารยผสอนเปนผปอน อนงความรในสมยน สวนมากเปนความรทมอายการใชงานจ ากดเมอหมดอายใชงานแลวกตองเรยนกนใหมวธการการศกษา แบบเสมอนผานอนเทอรเนตนน เปนวธการทเอออ านวยตอการศกษาหาความร แบบตอเนองและการศกษาตลอดชวต

(Continuing Education and Life-long Education) (ทมา:http://www.learn.in.th/distance_edu/body_chapter.html) 2. มหาวทยาลยเสมอนจรง (Virtual University)

มหาวทยาลยเสมอนจรง คอ มหาวทยาลยทไมมขอจ ากดในดานเวลาและสถานท ใครเรยนเวลาใดและเรยนจากทไหนกได ในมหาวทยาลยเสมอนจรงไมวาจะเปนหองเรยน หองทดลอง หองสมด หองพบปะสนทนา ลวนเปดตลอดวนๆ ละ 24 ชวโมง สปดาหละ 7 วน นกศกษาของมหาวทยาลยเสมอนจรงไมตองเดนทางไปมหาวทยาลย และไมตองเสยเวลาหาทจอดรถ นกศกษามหาวทยาลยเสมอนจรงไมตองแตงเครองแบบไมตองเสยเวลาเลอกชดเสอผาทจะใสไปมหาวทยาลย ไมแตงอะไรเลยกยงเรยนทมหาวทยาลยเสมอนจรงได เพราะเรยนอยหนาจอคอมพวเตอร ซงอาจจะอยบนเตยงนอนหรอทไหนในบานหรอทท างานหลงเวลางานกยงเรยนได (ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2543. ทมา : http://www.learn.in.th/distance_edu)

3. สถาบนเสมอนส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ซงเปนหนวยงานของรฐทมบทบาทหนาทในการสงเสรมการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชพฒนาประเทศ และมหนาทในการสนบสนนการผลตบคลากรดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยใหมเพยงพอแก ความตองการของประเทศทงดานปรมาณและคณภาพ การศกษาเสมอนผานอนเทอรเนตจะเปนแนวทางทเหมาะสมทสดเพอน าไปสการบรรลวตถประสงคดงกลาว สวทช. จงไดจดตงสถาบนเสมอนแหงแรกของประเทศไทยขนมชอวา สถาบนบณฑตวทยศาสตรและเทคโนโลยไทย : สบวท. (Thailand Graduate Institute for Sciences and Technology :TGIST) สบวท. ไดสรางเครอขายความรวมมอ (Consortium) กบมหาวทยาลยตางๆ ทงในประเทศอนเทอรเนต ในลกษณะทเปนตลาดนดส าหรบการศกษาผานอนเทอรเนตของประเทศไทย ซงจะเปดโอกาสใหมหาวทยาลยตางๆ ไดแลกเปลยนวชากน และเปนศนยกลางการศกษาตอเนองส าหรบนกวชาชพตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2543. (ทมา : http://www.learn.in.th/distance_edu/body_chapter.html)

4. มหาวทยาลยอเลคทรอนกส (e-University) เทคโนโลยสารสนเทศโดยเฉพาะเครอขายคอมพวเตอรท าใหระยะทางไมมความหมาย สามารถด าเนนกจกรรมรวมกนบนเครอขายไดมากมาย ระบบคอมพวเตอรท าใหเราสามารถประมวลผลขอมลไดรวดเรว เกบขอมลไดมาก คนหาขอมลไดสะดวก แลกเปลยนขาวสารกนอยางทนททนใดในระบบออนไลน ท าใหระบบการท างานตาง ๆ ขยายตวและใหบรการไดกวางขวาง ธรกจและบรการด าเนนการแบบ 24 x 7 และขยายตวเขาครอบคลมทกพนทได เราจงเรยกระบบเศรษฐกจแบบนวา Network Economy หรอ New Economy สงคมโลกก าลงเปลยนแปลงเขาส e-Society เปนการใชชวตและด าเนนกจการตางๆ ดวยขอมลขาวสารอเลกทรอนกส กลมประเทศอาเชยนไดบรรลขอตกลงรวมกนในการรวมกลมเพอใหเปนการด าเนนการแบบ e-Asian ประเทศไทยตงกลยทธรบดวยการเตรยมประเทศเขาส e-Thailand โดยเนนใหม

กจกรรมการด าเนนการทางดานสงคมอเลกทรอนกสในประเทศเพอเตรยมการใหสงคมไทยเขาส e-Society กจกรรมทตองด าเนนการคอเรงสงเสรมใหภาคเอกชนไดด าเนนธรกจแบบ e-Business และภาคราชการเรงการใหบรการแบบเบดเสรจ (one-stop service) ดวย e-Government โดยมกจกรรมเสรมเพอความมนใจในการด าเนนการหลายเรอง เชน เรงออกกฎหมายในเรอง e-Signature เพอรองรบการใช E-Cash ในอนาคต บทบาททส าคญของมหาวทยาลยจงตองปรบเปลยนและด าเนนการ เพอตองการใหมการเรยนรไดมากและรวดเรว ตนทนต า การผลตบคลากรตองกระท าไดทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย กระแสการขาดแคลนก าลงคนทางเทคโนโลยในประเทศพฒนาแลว ท าใหทกประเทศหนมาใหความสนใจระบบการเรยนรแบบใหม เสรมกบระบบเดมทเรยกวา e-Learning มการใชไอทเพอการศกษากนอยางกวางขวางและมากมาย เพอรองรบระบบการเรยนรทมขอมลขาวสารจ านวนมาก การเรยนรทมประสทธผลสง ลงทนต า และไดผลในเชงการกระจายเขาสมวลชนไดมาก ระบบการด าเนนการในมหาวทยาลยจงตองปรบเปลยนเขาสการด าเนนการแบบ e-University e-University หมายถง มหาวทยาลยทใชไอทเขาชวยการด าเนนกจกรรมตางๆ ของมหาวทยาลย โดยเนนการใชเครอขายคอมพวเตอรเชอมโยงใหเกดกจกรรมตางๆ แบบออนไลน ใชขอมลขาวสารจ านวนมาก และมการกระจายการใชงานอยางทวถง ตวอยางเทคโนโลยทจดการเรยนการสอนแบบ Virtual Classroom วารสารไมโครคอมพวเตอร ฉบบท 183 ตลาคม 2543, หนา 113 - 114 ไดแนะน าตวอยางเทคโนโลยทจดการเรยนการสอนแบบ Virtual Classroom คอโปรแกรม Lotus Learning Space 4.0 ซงเปนแพลตฟอรมส าหรบการเรยนการสอนบนอนเทอรเนตทสมบรณแบบและมความยดหยนสงสด ซงไดผนวกระบบการเรยนการสอนทางไกลและระบบชนเรยนแบบดงเดมเขาไวดวยกนอยางลงตว พรอมขดความสามารถรองรบการเรยนรโดยไมจ ากดเวลาและสถานท คมคาทงในระดบองคกรสถาบนการศกษา ในทนม 2 โมดลหลก ดงน 1. LearningSpace Core ล าหนาดวยขดความสามารถในการน าเสนอบทเรยน ตดตามผล ตรวจสอบ และ บรหารจดการหลกสตรส าหรบการเรยนรดวยตนเองพรอมเครองมอรองรบการสรางสรรคหลกสตรใหมๆ ทกขนาดความตองการ ตงแตระดบภาควชาในมหาวทยาลยไปจนถงหลกสตรมาตรฐานทใชฝกอบรมในองคกรธรกจ หรอสสาหกจขนาดใหญ 2. Learning Space Collaboration โดดเดนดวยการผสมผสานคณสมบตดานบรหารจดการและการเรยนดวยตนเอง ของ Learning Space Core เขากบบรรยากาศการเรยนรเปนกลมผานการอภปรายแสดงความคดเหนในหองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classroom) ซงสามารถดงดดความสนใจจากผเรยนทวทกมมโลก

ทง Learning Space Core และ Learning Space Collaboration ซงเปนโมดลของชดฐานขอมลหลกทแขงแกรง เอออ านวนตอทกสภาพแวดลอมการพฒนาและน าเสนอบทเรยนไดตรงตามความตองการ เพอความส าเรจในการเรยนรสงสด สามารถรองรบการเรยนการสอนอนเทอรเนตทง 3 ลกษณะ ดงตอไปน Self- directed : Learning Space Core ครบครนดวยคณสมบตดานการน าเสนอหลกสตรส าหรบการเรยนดวยตนเอง เตมเปยมดวยประสทธภาพ ฟงกชนในการตดตามตรวจสอบ ประเมนผล สรางเนอหาบทเรยนจากแหลงขอมลบนเวบหรอจากซดรอมสามารถน าเสนอทกสอการเรยนการสอนทสรางขนใหมภายใตมาตรฐาน AICC พรอมความคลองตวในการจดโครงสรางหลกสตรภายใตเงอนไขการควบคมคณภาพและเกณฑการประเมนผลทจ าเปนรวมถงชวยการเขาถงการเรยนรทเหมาะสมกบความตองการของแตละบคคลอยางยดหยน Asynchronous : คณสมบตทเออตอการเรยนเปนกลมของ Learning Space Collaboration ประกอบดวยฟงกชนทรองรบการอภปราย ถกปญหา และการท างานเปนทม พรอมสอการเรยนการสอนแบบฝกหดทเนนการแกปญหา และแบบประเมนผล ชวยเสรมศกยภาพการเรยนดวยตนเองและเรยนในระบบชนเรยนแบบเรยลไทมบนอนเทอรเนต Synchronous : Learning Space 4.0 สามารถจ าลองสถานการณของชนเรยนจรง (Virtual Classroom หรอหองเรยนเสมอน) มาไวบนเรยลไทมอนเทอรเนตไดอยางชาญฉลาด พรอมฟงกชนในการผลตสอการสอนดวยภาพและเสยงครบครน สามารถรองรบการสอสารในชนเรยนอยางเตมท ทงอเลกทรอนกสไวทบอรดและแอพพลเค-ชนตางๆ ทใชรวมกนได ฟงกชนส าหรบยกมอตอบค าถามหรอแสดงความคดเหน (Electronic Hand Raising) ฟงกชนแสดงรายชอนกเรยนในชน ฟงกชนส าหรบสนทนาสวนตวหรอเปนกลม (Chat Room) หองท างานออนไลนส าหรบผสอนรวมทงฟงกชนออกแบบกจกรรมในชนเรยนแบบเรยลไทมดวยเครองมอตดตามและประเมนผลมาตรฐาน AICC

วตถประสงคการใชงานทหลากหลาย Learning Space 4.0 สามารถตอบสนองความตองการดานธรกจและเสรมประสทธภาพการพฒนาบคลากร ดงน 1. สะดวกรวดเรว เขาถงพนกงาน ซพพลายเออร คคา และลกคา ทกททกเวลา ยดหยนตามวฒนธรรมของแตละองคกร 2. ประสบการณการเรยนรใหมทสอดคลองกบทรพยากรทมอย ดวยโครงสรางการเรยนรทใหผลส าเรจสงสด สงเสรมการท างานเปนทม พรอมขดความสามารถในการตดตาม ประเมนผล และบรหารจดการบนทกขอมลผเรยนและหลกสตร 3. งายตอการออกแบบโครงสรางหลกสตรหรอบทเรยน การสรางสรรคสอการเรยนการสอนแหลงขอมลหลากหลาย รวมทงการบนทกขอมลและสรางรายงานเพอใชประเมนผลคณสมบตของ Learning Space 4.0

1. Activity Tracking : ตดตามและรายงานผลทกกจกรรมการเรยนรละเอยดทกขนตอนตงแตกจกรรม ระยะเวลาทใช สถานะ คะแนน และต าแหนงทอยของผเรยนในแตละกจกรรม 2. Reporting : ท างานเตมสมรรถนะดวยระบบตดตามตรวจสอบ ฟงกชนสรางรายงานส าเรจรปในตว ซงสามารถบนทกขอมลไดทกรายละเอยด เชน ขอมลหลกสตร ขอมลเกยวกบผใช สถตการใชงาน ขอมลพฒนาการของผเรยน และดวย Seagate Crystal Report Professional ผใชสามารถปรบเปลยนรปแบบรายงานไดตามความเหมาะสมในการใชงาน หรอสรางรายงานฉบบใหมอยางงายดาย 3. Automate Registration : ระบบการลงทะเบยนอตโนมต เพออ านวยความสะดวกใหกบผเรยนหรอพนกงานทเขาอบรม . Track and report : สรางรายงานบนทกผลการเรยนทงเดยวและกลม คณสมบตเพอผสรางหลกสตรและผสอน earning Space 4.0 เพมขดความสสามารถของผสรางหลกสตรและผสอนในการทจะสรางสรรคและน าเสนอสอการสอนไดอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปนเอกสารประกอบรายวชา สอส าหรบ Presentation ไปจนถงวดโอและซอฟตแวรชวยสอน นอกจากน Learning Space 4.0 ยงรองรบการท างานของ tool ตาง ทใชบรรจสอการสอนอนทมอยหรอสรางขนใหมไดอกดวย มดงน . Off - the - shelf courseware : Learning Space Core รองรบมาตรฐาน AICC เออตอการสรางเนอหาหลกสตรจากแหลงขอมลนอกระบบ รวมถงการใชซดรอม โดยไมจ ากดแหลงทมาไมวาจะเปน IBM NET หรอ Smart Force 2. Content creation : Learning Space 4.0 รองรบการสรางเนอหาบทเรยนจากtool ตาง ๆ เชน Macromedia (Authorware, Dreamweaver, Dreamweaver plus Course Buider Shockwave, Director, Flash) รวมทง tool อน ๆ เชน Toolbook นอกจากนยงสามารถใช MS Office, Lotus Smart Suite หรอ HTML สรางเนอหาของบทเรยนไดสะดวกงายดาย 4. Assessments : สะดวกยงขนดวยระบบ Browser - based Authorizing ในตวส าหรบสรางค าถามและแบบประเมนผล รวมทงแบบทดสอบกอนหรอหลงกจกรรมการเรยน และขอสอบปลายภาครองรบค าถามค าตอบทกรปแบบ (Trend. 2543. 111-114)

การจดการเรยนการสอนทางไกลโดยใชสอประสม (Teleconference Multi – media) ในปจจบน ความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ ไดกอนใหเกดการเปลยนแปลงในการจดการศกษาและการเรยนรของมนษยเปนอยางมาก การเปลยนแปลงดงกลาวเปนผลสบเนองมาจากศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศในการขจดขอจ ากดทางกาลเวลาและระยะทาง สงผลใหการแลกเปลยนขาวสาร

ขอมลเกดไดในทกเวลาและทกสถานท ซงจากววฒนาการนเองไดกอใหเกดรปแบบการศกษาทางไกล (Distance learning) ขน

ปรชญาการสอนทางไกล

แนวคดทมอทธพลตอการสอนทางไกล คอ “การจดการศกษาตลอดชวต” ซงมความเชอวา การศกษาเปนปจจยส าคญประการหนงในการด ารงชวตเปนกระบวนการทเกยวของกบมนษยตงแตเกดจนตาย ประเดนส าคญ คอ การศกษาทยดตามแนวคดและหลกการนตองตอบสนองตอความตองการของสงคมและสมาชกของสงคมทกเพศ ทกวย โดยจะตองมรปแบบและวธจดการศกษาทเอออ านวยตอการเรยนรของทกคนนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาทมบทบาททเหมาะสมสามารถตอบสนองตอการจดการศกษาตลอดชวตน คอ การสอนทางไกล รปแบบของการจดการสอนทางไกลจะมลกษณะทตรงขามกบการเรยนการสอนในหองเรยนกลาวคอ ไมเนนเรองการมปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน ดงนน หลกการของการจดการจดการสอนทางไกล คอ การยอมรบศกยภาพของบคคลแตละคน ทจะสามารถแสวงหาความร และเรยนรสงตาง ๆ ดวยตนเองได ในสภาพแวดลอมและเครองอ านวยความสะดวกอยางทไดจดเตรยมไวการสอนทางไกลจงยดหลกของการเรยนรดวยตนเองอยางอสระ และยดหลกการของการเรยนรแบบเปด คอเปดโอกาสใหบคคลไดศกษา และเรยนรอยางเสร โดยไมมอปสรรคทางสภาพเศรษฐกจ สงคม ภมประเทศ มากดขวางหรอ เปนขอจ ากดเหมอนกบการเรยนในหอง จากแนวคดดงกลาวนกวชาการหลายทานไดกลาวถงปรชญาของการสอนทางไกลไวดงน

วชย วงศใหญ กลาวถงหลกการของการจดการศกษาทางไกลไววา ( วชย วงศใหญ.2527. อางถงใน สารานกรมศกษาศาสตร. 2539 : 658-659)

1. การสอนทางไกล เนนการศกษาเปนรายบคคลแตอาจจะมการเรยนเปนกลม ในลกษณะทม การท ากจกรรมหรอการสอนเสรมบางเปนบางครง

2. การสอนทางไกล มการวางแผน และการจดกระบวนการเรยนการสอนอยางด โดยมการ ออกแบบการสอน การสราง การจดเตรยมวสด และสอการเรยนอยางเปนระบบไวลวงหนา

3. การสอนทางไกล ควรมการจดท าสอการสอนโดยอาศยผเชยวชาญประจ าสาขาวชาตาง ๆ และนกเทคโนโลยทางการศกษาท างานรวมกน

4. การสอนทางไกล ใชสอประสมและใชวธการของสอมวลชนรปแบบตาง ๆ ในการถายทอด ความรหรอการน าเสนอบทเรยนทสามารถเขาถงกลมผเรยน ไดอยางกวางขวาง เพยงครงเดยวสามารถครอบคลมไดทกพนททวประเทศสามารถประหยดเวลาและลดคาใชจาย ตลอดจนลดความยงยากแลว จะสามารถจดการศกษาทางไกลในการใหบรการทางการศกษาทงการศกษานอกโรงเรยน การศกษาในระบบโรงเรยน ตลอดจนการศกษาตามอธยาศย ไดอยางมประสทธภาพ เพราะสามารถใชชองสญญาณไดหลาย

ชองในการจดการศกษาแตละประเทศ ในระยะเวลาตลอดทงวน ซงจะท าใหประชากรของประเทศไดรบการศกษาอยางทวถงและเสมอภาคกน

สนอง ฉนนานนท ไดสรปวาปรชญาการศกษาทางไกลสามารถสรปเปนสาระส าคญได ดงน ( สนอง ฉนนานนท. 2538 : 62 อางถงใน บงอร ดวงดษด. มปป : 6-7)

1. สงคมแหงการเรยนร (Learning Socity) สงคมปจจบนเปนสงคมแหงการเรยนร หมายความวา ความวา “การทบคคลจะด ารงตนอยในสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวในปจจบนอยางมความสขและประสบความส าเรจไดนน จ าเปนตองศกษาหาความรใหทนสมยอยเสมอการศกษาถอเปนปจจยส าคญประการหนงของการด ารงชวตไมยงหยอนไปกวาปจจย 4 คอ อาหารเครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค ซงเปนปจจยทางดานวตถ การศกษาจงจ าเปนตองสนองตอบตอความตองการของสงคมและบคคลทกเพศทกวย”

2. การศกษาตลอดชวต แนวความคดทมอทธพลตอการจดการศกษามากทสดแนวหนงในปจจบน คอ แนวความคดเรอง “การศกษาตลอดชวต” ซงถอเปนกระบวนการและกจกรรมทเกยวของกบชวตของคน การศกษาตามแนวความคดน จะตองสนองตอบตอความตองการของสงคมและบคคลทกเพศทกวย โดยจะตองมรปแบบวธการศกษาทเอออ านวยตอการเรยนรของผเยาวและผใหญ ทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน ผลของการยดแนวความคดเรองการศกษาตลอดชวตเปนหลกในการศกษา ท าใหเกดการขยายขอบเขต และแนวทางการศกษาซงเปนทรจกกนคอ “การจดการศกษาระบบเปด” (Open Education) ทใช “ระบบการสอนทางไกล” (Distance Education)

3. การศกษาระบบเปด คอ การศกษา “ขยายวง” ทมงเปดโอกาสใหแกผเรยนโดยการขยายโอกาส ทางการศกษาไปสกลมดอยโอกาสเปนระบบทชวยใหเกดความเสมอภาค และความเปนธรรมใหโอกาสทางการศกษาในลกษณะ “ใครใครเรยนเรยน”

4. การศกษาระบบเปดโดยใชระบบการสอนทางไกล ในปจจบนเทคโนโลยทางการศกษาในรป ของสอประสม ไดกอใหเกดการศกษาระบบเปดทใชวธ “การเรยนการสอนทางไกล” ซงหมายถง ระบบการสอนทไมมชนเรยน แตอาศยสอประสม ไดแก สอเอกสารการสอนทสงทางไปรษณย สอวทยกระจายเสยง สอวทยโทรทศน รวมทงสอบคคล ความหมายของการศกษาทางไกล

ไดมผใหค านยามของการเรยนทางไกล (Distance learning) หรอการศกษาทางไกล (distance education) ไวหลายทานดวยกน

เบรก และฟรวน (E.R.Burge and CC Frewin ,1985 : 4515) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนทางไกลวา หมายถง กจกรรมการเรยนทสถาบนการศกษาไดจดท าเพอใหผเรยนซงไมไดเลอกเขาเรยนหรอไมสามารถจะเขาเรยนในชนเรยนทมการสอนตามปกตไดกจกรรมการเรยนทจดใหมนจะมการ

ผสมผสานวธการทสมพนธกบทรพยากร การก าหนดใหมระบบการจดสงสอการสอนและมการวางแผนการด าเนนการ รปแบบของทรพยากรประกอบดวย เอกสาร สงพมพ โสตทศนปกรณ สอคอมพวเตอร ซงผเรยนอาจเลอกใชสอเฉพาะตนหรอเฉพาะกลมได สวนระบบการจดสงสอนนกมการใชเทคโนโลยนานาชนด ส าหรบระบบบรหารกมการจดตงสถาบนการศกษาทางไกลขน เพอรบผดชอบจดกจกรรมการเรยนการสอน

โฮลมเบรก (Borje Holmber, 1989: 127 อางถงใน ทพยเกสร บญอ าไพ. 2540 : 38) ไดให ความหมายของการศกษาทางไกล วาหมายถงการศกษาทผเรยนและผสอนไมไดมาเรยนหรอสอนกนซง ๆ หนา แตเปนการจดโดยใชระบบการสอสารแบบสองทาง ถงแมวาผเรยนและผสอนจะไมอยในหองเดยวกนกตาม การเรยนการสอนทางไกลเปนวธการสอนอนเนองมาจากการแยกอยหางกนของผเรยนและผสอน การปฏสมพนธด าเนนการผานสอสงพมพ คอมพวเตอร และเครองมออเลกทรอนกสตาง ๆ ไกรมส (Grimes) ไดใหนยามการศกษาทางไกลวา คอ “แนวทางทก ๆ แนวทางของการเรยนรจากหลกสตรการเรยนการสอนปกตทเกดขน แตในกระบวนการเรยนรนครผสอนและนกเรยนอยคนละสถานทกน ” นอกจากน ไกรมส ยงไดอธบายถงเรอง การใชเทคโนโลยในการเรยนการสอนผานสอทางไกล โดยเขาไดใหนยามทกระชย เขาใจงายส าหรบการศกษาทางไกลสมยใหมไววาคอ “การน าบทเรยนไปสนกเรยนโดยใชเทคโนโลยมากกวาทจะใชเทคโนโลยน านกเรยนเขาสบทเรยน” และไกรมสยงไดถอดความของคแกน (Keehan) ซงไดก าหนดลกษณะเฉพาะของการเรยนการสอนทางไกลไว ดงนคอ

1. เปนกระบวนการเรยนการสอนทครและนกเรยนอยตางถานทกน 2. สถาบนการศกษาเปนผก าหนดขอบเขตและวธการในการบรหารจดการ(รวมทงการประเมนผล

การเรยนของนกเรยน) 3. ใชกระบวนการทางสอในการน าเสนอเนอหาหลกสตร และเปนตวประสานระหวางครกบ

นกเรยน 4. สามารถตดตอกนไดทงระหวางครกบนกเรยนและหรอสถาบนการศกษากบนกเรยน

วจตร ศรสอาน (2529 : 5 – 7) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนทางไกลวาหมายถง ระบบการเรยนการสอนทไมมชนเรยน แตอาศยสอประสมอนไดแก สอทางไปรษณย วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และการสอนเสรม รวมทงศนยบรการทางการศกษา โดยมงใหผเรยนเรยนไดดวยตนเองอยกบบาน ไมตองมาเขาชนเรยนตามปกต การเรยนการสอนทางไกลเปนการสอนทผเรยนและผสอนจะอยไกลกน แตสามารถมกจกรรมการเรยนการสอนรวมกนได โดยอาศยสอประสมเปนสอการสอน โดยผเรยนผสอนมโอกาสพบหนากนอยบาง ณ ศนยบรการ การศกษาเทาทจ าเปน การเรยนรสวนใหญเกดขนจากสอประสมทผเรยนใชเรยนดวยตนเองในเวลาและสถานทสะดวก สนอง ฉนนานนท (2537 : 17 อางถงใน ทพยเกสร บญอ าไพ. 2540 : 7) ไดใหความหมายของการศกษาทางไกลวาเปนกจกรรมการเรยนส าหรบผทไมสามารถเขาเรยนในชนเรยนตามปกตได ซงอาจจะ

เปนเพราะเหตผลทางภมศาสตร หรอเหตผลทางเศรษฐกจกตาม การเรยนการสอนลกษณะนผสอนกบผเรยนแยกหางกน แตกมความสมพนธโดยผานสอการเรยนการสอน การเรยนโดยใชสอการเรยนทางไกลนน ใชสอในลกษณะสอประสม (Multimedia) ไดแก สอเอกสาร สอโสตทศน และสออเลกทรอนกส เชนรายการวทย โทรทศน เทปเสยง วดทศน และคอมพวเตอร วชย วงศใหญ ( 2527 อางถงในสารานกรมศกษาศาสตร. 2539: 658 ) การสนทางไกล (distance teaching) หมายถง ระบบของการจดการศกษาวธหนง ซงผสอนและผเรยนไมตองมาท ากจกรรมในหองเรยน กระบวนการเรยนการสอนจะยดหยนในเรองเวลา สถานท โดยค านงถงความสะดวกและความพรอมของผเรยนเปนหลก รปแบบของการเรยนจะใชสอการเรยนประเภทตาง ๆ เชน สงพมพ สอทตดตอทางไปรษณย สอทางวทย สอทางโทรทศนและสอโสตทศนอปกรณประเภทอน รวมทงการพบกลมโดยมวทยากรเปนผใหความรหรอการสนเสรม เปนตน โดยสรปแลวการศกษาทางไกลหมายถง กจกรรมการเรยนการสอนทจดขน โดยทผเรยนไมจ าเปนตองเขาชนเรยนปกต เปนการเรยนการสอนแบบไมมชนเรยน แตอาศยสอตาง ๆ ทเรยกวาสอประสม ไดแก เอกสาร สอโสตทศน และสออเลกทรอนกส รวมไปถงสอบคคลชวยในการจดการเรยนการสอน

หลกส าคญของการศกษาทางไกล จากความหมาย และปรชญาของการเรยนการสอนทางไกลดงไดกลาวมาแลวนน จะเหนไดวาม

ลกษณะเฉพาะส าคญทแตกตางไปจากการศกษาในระบบอนหลายประการ ดงท วจตร ศรสอาน (วจตร ศรสอาน และคณะ 2534 : 7 – 8) ไดจ าแนกลกษณะส าคญของการศกษาทางไกลไวดงน

1. ผเรยนและผสอนอยหางจากกน การเรยนการสอนทางไกล เปนรปแบบการสอนทผสอนและ ผเรยนอยหางไกลกน มโอกาสพบปะหรอไดรบความรจากผสอนโดยตรงตอหนานอยกวาการศกษาตามปกต การตดตอระหวางผเรยนและผสอนนอกจากจะกระท าโดยผานสอตาง ๆ แลว การตดตอสอสารโดยตรงจะเปนไปในรปของการเขยนจดหมายโตตอบกน มากกวาการพบกนเฉพาะหนา

2. เนนผเรยนเปนศนยกลางการเรยน ในระบบการเรยนการสอนทางไกลผเรยนจะมอสระ ในการ เลอกเรยนวชาและเลอกเวลาเรยนตามทตนเหนสมควร สามารถก าหนดสถานทเรยนของตนเอง พรอมทงก าหนดวชาการเรยนและควบคมการเรยนดวยตนเอง วธการเรยนรกจะเปนการเรยนรดวยตนเอง จากสอทสถาบนการศกษาจดบรการรวมทงสอเสรมในลกษณะอน ๆ ทผเรยนจะหาไดเอง

3. ใชสอและเทคโนโลยเปนเครองมอในการบรหารและบรการ สอทางเทคโนโลยการศกษาทใช สวนใหญจะใชสอสงพมพเปนสอหลก โดยจดสงใหผเรยนทางไปรษณย สอเสรมจดไวในหลายรปแบบมทงรายการวทยกระจายเสยง รายการวทยโทรทศน เทปเสยงประกอบชดวชา และวดทศนประกอบชดวชา สงใดทมไดจดสงแกผเรยนโดยตรง สถาบนการศกษาจะจดไวตามศนยการศกษาตาง ๆ เพอใหผเรยนไดมโอกาสรบฟง หรอรบชม โดยอาจใหบรการยมได นอกจากสอดงกลาวแลวสถาบนการศกษาทเปดสอนทางไกลยงมสอเสรมทส าคญอก เชน สออเลกทรอนกส สอคอมพวเตอร และสอการสอนทางโทรทศฯ เปนตน

4. ด าเนนงานและควบคมคณภาพในรปองคกรคณะบคคล การศกษาทางไกลไดรบการยอมรบวา เปนสวนหนงของระบบและวธการจดการศกษาในประเทศตาง ๆ มากยงขน เพราะสามารถจดการเรยนการสอน ตลอดจนบรการการศกษาใหแกผเรยนไดมากกวา และประหยดกวาทงนเพราะไมมขอจ ากดในเรองสดสวนครตอนกเรยนอาคารสถานทในสวนคณภาพนนผรบผดชอบจดการศกษาทกคนตางมงหวงใหการศกษาทตนจดบรรละจดมงหมาย และมาตรฐานทรฐตงไว การศกษาทางไกลไดมการสรางระบบและองคกรขนรบผดชอบในการพฒนาหลกสตตและผลตเอกสารการสอน ตลอดจนสอการสอนประเภทตาง ๆ รวมทงการออกขอสอบ ลกษณะเชนน อาจกลาวไดวาการศกษาทางไกลมระบบการควบคมคณภาพของการศกษาอยางเขมงวดและเครงครด ความรบผดชอบในการจดการศกษามไดอยภายใตบคคลใดบคคลหนง หรอองคกรใดองคกรหนงโดยเฉพาะแตเนนการจดการศกษาทมการด าเนนงานในรปองคกรคณะบคคล ทสามารถตรวจสอบไดทกขนตอน

5. มการจดการศกษาอยางมระบบ กระบวนการเรยนการสอนทางไกล ไดรบการออกแบบขน อยางเปนระบบ เรมจากการพฒนาหลกสตรและผลตเอกสาร ตลอดจนสอการสอนจากผเชยวชาญทงในดานเนอหา ดานสอ และดานการวดและประเมนผล มการด าเนนงานและผลตผลงานทเปนระบบ มการควบคมมาตรฐานและคณคาอยางแนนอนชดเจน จากนนจะสงตอไปใหผเรยน สวนการตดตอทมาจากผเรยนนน ผเรยนจะจดสงกจกรรมมายงสถานศกษา ซงหนวยงานในสถานศกษาจะจดสงกจกรรมของผเรยนไปตามระบบถงผสอน เพอใหผสอนตรวจตามมาตรฐานและคณภาพการศกษาทไดก าหนดไว

6. มการใชสอประเภทตาง ๆ หลากหลาย แทนสอบคคล สอ ทใชแตกตางกนไปตามเนอหา การ สอนและการจดการสอนเปนการจดบรการใหแกผเรยนจ านวนมากในเวลาเดยวกน ดงนนการด าเนนงานในดานการเตรยมและจดสงสอการศกษาจงตองจดท าในรปของกจกรรมทางอตสาหกรรม คอมการผลตเปนจ านวนมาก มการน าเอาเทคนคและวธการผลตทจดเปนระบบ และมการด าเนนงานเปนขนตอนตามระบบอตสาหกรรม

7. เนนดานการผลตและจดสงสอการสอนมากกวา การท าการสอนโดยตรง บทบาทของสถาบน การสอนในระบบทางไกล จะแตกตางจากสถาบนทสอนในระบบเปด โดยจะเปลยนจากการสอนเปนรายบคคลมากเปนการสอนคนจ านวนมากสถาบน จะรบผดชอบดานการผลตและจดสงเอกสาร และสอการ ศกษาและประเมนผลการเรยนของผเรยน และการจดสอนเสรมในศนยภมภาค

8. มการจดตงหนวยงานและโครงสรางขนเพอสนบสนนการสอนและการบรการผเรยนแมผเรยน และผสอนจะอยแยกหางจากกนกตาม แตผเรยนกจะไดรบการสนบสนนจากผสอนในลกษณะตาง ๆ มการจดตงศนยการศกษาประจ าทองถนหรอประจ าภาคขนเพอสนบสนนใหบรการการศกษา

9. ใชการสอสารตดตอแบบสองทาง นการจดการศกษาทางไกล แมการจดการสอนจะเปนไป โดยใชสอการสอนประเภทตางๆแทนการสอนดวยครโดยตรงแตการตดตอระหวางผสอนกบผเรยนกเปนไปในรปการตดตอสองทาง ซงสถาบนการศกษาและผสอนจะตดตอกบผเรยนโดยจดหมายและโทรศพท สวนผเรยนกอาจจะตดตอกบผสอนและสถาบนการศกษาดวยวธการเดยวกน นอกจากนทางสถาบนการศกษายง

จดใหมการตดตอกบผเรยนดวยการจดสอนเสรม ซงสงผสอนไปสอนนกศกษาตามศนยบรการการศกษาประจ าจงหวดตามชวงเวลาและวชาทสถาบนก าหนด

สอและวธการศกษาทางไกล สอนบวาเปนหวใจของการจดการเรยนการสอนในการศกษาทางไกลเพราะการถายทอดความรและ ประสบการณตาง ๆ จากผสอนไปยงผเรยนนน จะอาศยสอประเภทตาง ๆ ผเรยนหรอนกศกษาจะเรยนดวยตนเองอยทบานโดยอาศยสอการสอนประเภทตาง ๆ (ทพยเกสร บญอ าไพ. 2540 : 43 ) การเลอกหรอจดสอเพอใชในการศกษาทางไกลไมวาจะเปนสอชนดใดกตาม จะตองค านงถงหลกจตวทยาทวา ถาผเรยนจะตองมปฏสมพนธอยกบสอชนดเดยวนาน ๆ อาจเกดความเบอหนวยได และอาจท าใหผเรยนทอถอยหมดก าลงใจในการเรยนร ดงนน สอทใชควรเปนสอทหลากหลายและเปนสอทมการเสรมแรงใหก าลงใจผเรยน ซงการใชสอแบบนเรยกวาสอประสม คอมสอหนงเปนสอหลกและมสอชนดอนเปนสอเสรม ทงนเนองจากสอแตละตวมทงขอดและขอจ ากด การศกษาจากสอเพยงตวเดยวจะท าใหผเรยนไดรบความรไมสมบรณจงควรอาศยสอชนดอนประกอบเพอเสรมความรสอทใชในการศกษาทางไกลนแยกไดเปน (กดานนท มะลทอง. 2540 : 169)

1. สอหลก คอสอทผเรยนสามารถใชศกษาไดดวยตนเองตลอดเวลาและทกสถานท สอ หลกสวน มากจะเปนสอสงพมพ เชน ต ารา เอกสารค าสอน หรอคมอเรยน โดยผเรยนสามารถใชสอเหลานเปนหลกในการเรยนวชานน ๆ และมโอกาสพลาดจากการเรยนไดนอยมาก เพราะผเรยนมสอหลกนอยกบตวแลว

2. สอเสรม คอ สอทจะชวยเกบตก ตอเตมความรใหแกผเรยนใหมความรกระจางสมบรณขนหรอ หากในกรณทผเรยนศกษาจากสอหลกแลวยงไมจใจพอ หรอยงไมเขาใจไดชดเจนมปญหาอยกสามารถศกษาเพมเตมจากสอเสรมได สอประเภทนจะอยในรปแบบของเทปสรปบทเรยน วทย เอกสารเสรม การสอนเสรมหรอการพบกลม เปนตน

ในสวนของวธการเรยนการสอนทางไกลนนนอกจากผเรยนจะเรยนดวยตนเองจากสอประเภทตางๆ ทงสอหลกและสอเสรมแลว สถาบนการศกษาทางไกลในปจจบนจ านวนมากไดใชสอวธการตาง ๆ เปนสอเสรมอกดวย เชน กระบวนการกลม การสาธต การทดลอง สถานการณจ าลอง การศกษารายกรณ ฯลฯ โดยผสอนอาจก าหนดใหนกสกษาท ากจกรรมตอเนองหลงจากทศกษาเนอหาจากสหลก แลวอาจใหไปสมภาษณผเกยวของเพมเตม ใหไปฝกปฏบตงานในหนวยงานตาง ๆ โดยใหนกศกษารบผดชอบไปท ากจกรรมเหลานนเองแลวสงผลการท ากจกรรมมาใหอาจารยผสอนตรวจ หรอจดใหมการประชมปฏบตการระยะสน มการอภปรายกลม โดยการนดหมาย ณ ศนยวทยบรการในทองถนดวย ( ทพยเกสร บญอ าไพ. 2540 : 45) การจดการศกษาทางไกลในระดบสากล

1. ประเทศองกฤษ การศกษาทางไกลในตางประเทศมมานานพอสมควรในสหราชอาณาจกร ตงแต ค.ศ. 1969

มหาวทยาลยเปด (Open University) ไดสอนในระดบปรญญาตรและปรญญาโท และมบางวชาในระดบปรญญาโทเปนวชาทางการผลต (manufacturing) และการประยกตใชคอมพวเตอรในงานอตสาหกรรม เทคโนโลยทใชในสมยนนเปนการแพรภาพและเสยงทางโทรทศนและวทย นอกเหนอจากเอกสารและเทปบนทกภาพตาง ๆ ระหวาง ค.ศ. 1987 – 1990 สถาบนวศวกรรมไฟฟา (IEE : Institute of Electrical Engineers) แหงสหราชอาณาจกรได ไดความสนใจการสอนผานสอทางไกลแกสมาชกและบคคลทวไปทางสาขาวศกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส โดยใชวธบนทกเทปทมหาวทยาลยแอสตน ในเมองเบอรมงแฮมและมหาวทยาลยยอรค จากนน ใน ค.ศ. 1991 ไดเรมใชคอมพวเตอรชวยฝก (CBT : Computer – Based Training) ท าใหเรมมลกษณะโตตอบ (Interactive) และคาดวาในไมชาระบบสอประสม (multimedia) ซงกใชคอมพวเตอรเชนเดยวกนจะเขามาแทนทเพราะสามารถสอไดทงอกษร เสยง ภาพนงและภาพเคลอนไหว รวมทงมลกษณะโตตอบไดดวย วชาทสอนไดแก การสอสาร (communications) วศวกรรมซอฟตแวร (software engineering) ฯลฯ นอกจากนมหาวทยาลยปดบางแหง เชน มหาวทยาลยแบรดฟอรด ไดมการเสนอแนวทางการสอนหลกสตรปรญญาโทดานวศวกรรมคลนวทย (RF Engineering) แบบทางไกลโดยใชเครอขายคอมพวเตอรและคอมพวเตอรชวยออกแบบ (CAD : Computer-Aided Design) ชวยในการฝกภาคปฏบต

2. ประเทศสหรฐอเมรกา ในประเทศอเมรกา การศกษาทางไกลจะมลกษณะทหลากหลาย ภาควชาพฒนาวชาชพวศวกร

(Department of Engineering Professional Development) ของมหาวทยาลยวสคอนซนทเมองเมดสนมการสอนภาษาญปนทางไกลแกนกศกษาวศวกรรมศาสตรมาตงแตป 1968 โดยนอกจากการใชต ารา แลวยงมการประชมทางไกลดวยเสยงและภาพนง (audiographic teleconferencing) ตลอดจนการสอนทาง าหลผานดาวเทยมแบบโตตอบได (interactive satellite broadcasts) อกทงมการใชระบบการศกษาทาง าหลโดยรวมมอกบมหาวทยาลยในตางประเทศเพอสอนทางไกลไปยงเมกซโก ยโรปและเอเซย

มหาวทยาลยโคโรลาโด มหาวทยาลยจอรจเมสนและมหาวทยลยไรซไดรวมมอกนจดหลกสตร ระดบปรญญาตรวศวกรรมไฟฟา สาขาการประมวลสญญาดจทล (digital signal processsing) แบบทางไกล โดยจดเปนภาคปฏบตใหนกศกษาไดฝกทดลองทงนเพอแบงปนทรพยากรบคคลและเครองมอ นอกจากน ยงมการใชเทคโนโลยเพอสอนทางไกลโดยอาศยระบบเครอขายอนเทอรเจต (Internet) ซงชวยประหยดคาใชจาย เทคโนโลยดงกลาวประกอบดวย

(1) ไปรษณยอเลกทรอนกสและกลมขาวสาร (E- mail and Newsgroups) เพอการสงค าถาม ตอบค าถามระหวางอาจารยกบนกศกษา ตลอดจนการถาม-ตอบกนเองระหวางนกศกษา

(2) โฮมเพจ (Homepage) โดยใชบราวเซอร (browser) ทชอโมเสก (Mosaic) เนตสเคป (Netscape) และเอกซฟลอเรอร (Explorer) เพอสนบสนนการสอนโดยเนนรายละเอยดภาคปฏบต ฐานขอมล เอกสารการเรยนการสอน แนวทางการเขยนรายงานและรายการค าตอบ

(3) การใชซอฟตแวรชอ แมทแลป (Matlab) ซงเปนโปรแกรมส าเรจรปแบบมาตรฐานส าหรบการศกษาและวจยดานการประมวลสญญาณดจทลในการฝกภาคปฏบต

ในการสอน นกศกษาจะถกจดแบงเปนกลม ซงโดยปกตจะเปนการรวมกลมนกศกษาตางมหาวทยาลยและกอนการลงมอปฏบตจะมเทปบนทกภาพอธบายใหเขาใจถงทฤษฎและแนวทางการทดลอง มหาวทยาลยสแตนฟอรด มเครอขายโทรทศนเพอการสอน (SITN: Stanford University Instructional Television Network) ซงกอตงมา 25ปแลว ท าหนาทแพรภาพหลกสตรวทศกรรมศาสตรและวทยาการคอมพวเตอร เพอสอนนกศกษาทท างานอยตามบรษททอยภายในรศมแพรภาพโดยไมจ าเปนตองเดนทางมาเรยนทมหาวทยาลย นกศกษาทอยนอกรศมการแพรภาพสามารถตดตอซอเทปบนทกภาพการสอนได นอกจากนยงจดเทปบนทกภาพการสอนไวในหองสมดเพอใหนกศกษาทอยภายในมหาวทยาลยมาขอยมได ระบบการศกษาทางไกลททนสมยและเปนระบบทกวางไกลทวทงรฐ คงจะเปนทรฐนอรธ-คาโรไลนา (North Carolina) เชอมตอมหาวทยาลยและโรงเรยนกวา 150 แหงใน ค.ศ. 1994 และคาดวาจะครอบคลมไดถง 1,000 แหง การบรการสอนผานสอทางไกล (DLS: Distance Learning Service) เปนบรการหนงในหลายบรการทวงอยบน “ทางดาวนสารสนเทศนอรธคาโรไลนา” (NCH : North Carolina Information Superhighway) ซงนบเปนโครงการทางดาวนสารสนเทศทใชอตรเรวของขอมลลาสดถง 622 เมกะบทตอวนาท นอกจากนนอรธคาโรไลนา ไดสรางบรเวณเทคดนดลยทรจกกนในนามของ “อทยานสามเหลยมวจย” (Research Triangle Park) ซงในโครงการอทยานสามเหลยมวจยนไดเคยมรเครอขายคอมพวเตอรเรยกวา “เครอขายเพอการศกษาและวจยนอรธคาโรไลนา” (NC-REN: North Carolina Research and Education Network) โดยเชอมตอ 5 มหาวทาลยและสถาบนวจยอทยานสามเหลยม (Triangle Park Research Institute) เพอใชประโยชนดานการเรยนสอนและวจยสาขาไมโครอเลกทรอนกส ตอมาระหวาง ค.ศ. 1987 – 1989 ไดขยายไปยงโรงเรยนแพทยของมหาวทยาลย อก 4 แหงและมหาวทยาลยทวไปอก 3 แหง ตอมาไดเพมอกประมาณ 10 แหง ปจจบนเครอขายเพอการศกษาและวจยนอรธคาโรไลนาไดปรบปรงดานเทคโนโลยเชอมตอเขากบโครงการทางดวนสารสนเทศนอรธคาโรไลนา ซงจะทไใครอบคลมบรการทงดานการแพทยทางไกลและการศกษาทางไกลทสมบรณแบบ กลาวคอ ผใชสามารถไดรบภาพและเสยงคณภาพสงนอกจากนยงมระบบลาสดของการ “ศกษาเมอตองการ” โดยเลอกเรยนจากคอมพวเตอรทท าหนาทเปนเซฟเวอรดวยสงทงหลายทกลาวไปแลวนเปนไปไดเพราะใชเทคโนโลยลาสดของระบบชมสายทเรยกวาเอทเอม (ATM: Asynchronous Transfer Mode) และครอขายเสนใยน าแสง (optical fiber)

3. ประเทศญปน ในประเทศญปน การศกษาทางไกลเรมจากมหาวทยาลยทางอากาศ (University of the

Air) ซงมลกษณะเปนมหาวทยาลยเปด รบนกศกษาโดยไมตองผานการสอบคดเลอก เรมเปดท าการเมอ ค.ศ. 1983 นกศกษามทงประเภทไมตองการปรญญา และตองการปรญญา ส าหรบผทตองการปรญญาตองจบโรงเรยนมธยมศกษาและท าการศกษาในมหาวทยาลยทางอากาศอยางนอย 4 ป เพอใหได 124 หนวยกต วธการเรยนการสอนใชการแพรภาพและเสยงทางโทรทศน 18 ชวยโมงตอวน โดยมสถานโทรทศนของตนเอง พรอมทงมหนวยงานหรอ สถาบนการศกษาสอประสมแหงชาต (NIME: National Institute of Multimedia Education) ชวยท าหนาทผลตสอเพอแพรภาพทางโทรทศน จอกจากน มสออนไดแก วทย เทปเสยงการบรรยาย เทปภาพการบรรยาย ต ารา การทดสอบนกศกษาทางไปรษณย การสอบประจ าเทอมทศนยการศกษาและการเรยนแบบปกต (Fact-to-Face) อก 20 หนวยกตกอนจะจบไดรบปรญญาดงกลาว ระบบมหาวทยาลยเปดทเปดสอนทางไกลม สถาบนเทคโนโลยสารสนเทศแหงฮอกไกโดตงอยในบรเวณโครงการสามเหลยมวจยเหนอ (Research Triangle North Project) ซงอยระหวาง 3 เมอง ไดแก ซปโปโร ฮโตเซ และ อเบทซ ในเกาะฮอกไกโด สถาบนดงกลาวท าหนาทบรหารเครอขายศกษาทางไกลผานดาวเทยมชอเครอขายไพน โดยมศนยกลางการบรรยายเพอแพรภาพสดจากสถาบนเทคโนโลยสารสนเทศแหงฮอกไกโดไปยงหองเรยนทวประเทศญปน 21 แหง ซงรวมวทยาลยคอมพวเตอรพฒนาอเลกทรอนกส (EDC: Electronics Development Computer Colleges) จ านวน 11 แหงอยในนดวย หองเรยนแตละจดจะประกอบดวยอปกรณรบสญญาณากดาวเทยมเพอแพรภาพ และเสยงของผบรรยายซงนกศกษาจะดจากจอภาพโทรทศน หรอจากจอคอมพวเตอรกได โดยเครองคอมพวเตอรในหองเรยนเชอมตอเปนขายงานบรเวณเฉพาะท (LAN: Local Area Network) ซงนกเรยนแตละคนจะไดใชเครองคอมพวเตอรหนงเครอง มระบบคอมพวเตอรชวยสอน (CAI: Computer-Aided Instruction) เพอท าหนาท 1) แสดงเนอหาทสอน 2) ตอบค าถามของนกเรยน 3) วเคราะหการตอบค าถามของนกเรยน และ 4) แสดงภาพนง ในการท างานนอกจากจะใชดาวเทยมในการแพรภาพและเสยงผบรรยายแลว ทางโครงการไดใชระบบโครงขายบรการสอสารรวมระบบดจทล (ISDN: Integrated Services Digital Network) ชวยดวยเพอเปนการประหยงชองสญญาณดาวเทยม 3. ทวปอฟรกา ทวปอฟรกานบวาเปนทวปทเปนประเทศก าลงพฒนา ซงใหความส าคญตอการจดการศกษาทางไกลโดยใชเทคโนโลยสมยใหมเชน ดาวเทยม และเสนใยน าแสง เชอมตอในลกษณะ ตาง ๆ เชนกน โดยเนนโครงการเรมตนเมอเมษายน ค.ศ. 1994 ระหวางมหาวทยาลยซมบบเวของประเทศซมบบเว มหาวทยาลยไนโรป ประเทศเคนยา มหาวทยาลยเทกซสเอแอนดเอมแหงสหรฐอเมรกา โดยใชดาเทยมอนเทลแซท 603 มการทดลองสอนดานเกษตรกรรม เทคโนโลยชวภาพ รวมทงการสมมนาดานควบคมแมลงท าลายพช และวธการเพมผลผลตทางเกษตรกรรม เปนตน ลกษณะส าคญจากประสบการณของการศกษาทางไกลของประเทศตาง ๆ สรปไดดงน

(1) มการจดการศกษาทางไกลทงในมหาวทยาลยเปดและมหาวทยาลยปด

(2) หลกสตรทสอนหลากหลายทงในสาขาสงคมศาสตร เชน ภาษาศาสตร การบรหารธรกจและในสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชน วศวกรรมศาสตรวทยาการคอมพวเตอร เกษตรกรรม และการแพทย

(3) สอและเทคโนโลยทใช ไดแก ต ารา เทปเสยง เทปภาพ คอมพวเตอรชวยฝก/สอน สอประสมดวยคอมพวเตอร อนเทอรเนต การแพรภาพดวยโทรทศน การใชดาวเทยม และเสนใยน าแสง รวมถงการใชทางดวนสารสนเทศ

(4) มการจดการศกษาทางไกลทงในประเทศทพฒนาแลวและประเทศทก าลงพฒนาและหลายโครงการมลกษณะรวมมอระหวางประเทศ

การศกษาทางไกลในประเทศไทย การเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสงคมโลกยคปจจบน จากยคปฏวตอตสาหกรรมมาสยคสารสนเทศ ท าใหระบบการศกษาของไทยตองเผชญกบโจทยททาทาย นนกคอ ความตองการการศกษาเพอทจะพฒนาคนใหทนกบโลก แตปญหาทส าคญกคอ ขาดแคลนอาจารยผสอน ผเชยวชาญทมคณภาพเพยงพอกบความตองการหรอถามสวนใหญกจะอยแตในกรงเทพมหานคร ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) รฐไดใหความส าคญกบการพฒนาทรพยากรมนษยใหสามารถตอบสนองตอการพฒนาประเทศและแขงขนกบตางประเทศโดยไดก าหนดมาตรการขยายการศกษาขนบงคบจาก 6 ป เปน 9 และ 12 ป ตามล าดบ แตสถานศกษาระดบอดมศกษาของรฐสามารถรบนกเรยนเขาเรยนตอไดเพยงเลกนอย และปญหาอกประการหนงกคอ การกระจกตวของสถาบนอดมศกษาในสวนกลาง ซงมการกระจายไปยงภมภาคในสดสวนทไมเหมาะสมเมอเปรยบเทยบกบจ านวนประชากรและจงหวดตาง ๆ ทวประเทศ นโยบายของรฐบาลในชวงแผนฯ 8 เนนใหมการเพมรปแบบการศกษาทงสายสามญและสายอาชวศกษาใหมทางเลอกทหลากหลาย โดยใหเนนการน าเทคโนโลยเขามาชวยขยายบรการ เพอใหผเรยนเขาถงการบรการการศกษามากทสด จากมาตรการนท าใหมแนวคดใหม ๆ ทจะใหมการปรบระบบการศกษา และเนนใหมการกระจายการศกษาทผเรยนสามารถเขาถงไดโดยงาย หนงในแนวความคดนนกคอ การขยายวทยาเขตสารสนเทศ (IT Campus) ซงเปนทางเลอกทมความเหมาสมและเปนไปไดมากทสดเพอผลตบณฑตใหทนตอความตองการของประะเทศ ทงในเชงปรมาณและมคณภาพเปนมาตรฐานเดยวกนทวประเทศซงจะท าใหปรมาณนกเรยนทจะเขาสระบบการศกษาเพมขนเปนทวคณ นอกจากนยงใหสถาบนการศกษาเพมรปแบบการศกษา ใหมทางเลอกทมการสอนผานสอทางไกล เปนการผสมผสานระหวางเทคโนโลยกบการศกษา เพอทจะท าใหบรรลวตถประสงคตาง ๆ กลาวคอ

- การกระจายการใหบรการทางการศกษารปแบบตาง ๆ ไปสกลมผเรยนใหไดมากทสด - การเขาถงกลมผเรยนทไมสามารถเขามาศกษาในมหาวทยาลยตามระบบปกต - การใหการศกษาตอเนอง ซงเปนการปรบปรงคณภาพชวตใหกบประชากรอกทางหนง

- การเรยนรรบฟงความคดเหน และแลกเปลยนประสบการณกบผเรยนทมาจากหลาก หลายสงคม วฒนธรรม และสภาพเศรษฐกจ การศกษาทางไกลของกระทรวงศกษาธการ ในป พ.ศ. 2495 กรมการฝกหดครไดรเรมจดสอนวชาชดครทางไปรษณย จากนนในป พ.ศ. 2518 กระทรวงศกษาธการ ไดจดโครงการวทยและโทรทศนเพอการศกษานอกโรงเรยน โดยจดเปนรายการความรทวไปใหกบผสนใจ ทอยในเมองและชนบท เมอกรมการศกษานอกโรงเรยนไดสถาปนาขนในป พ.ศ. 2522 จงรวมกบกรมประชาสมพนธ จดตงสถานวทยเพอกระจายเสยงออกอากาศ ใหกบโครงการจดการศกษาผใหญแบบเบดเสรจ จนถงป พ.ศ. 2530 จงพฒนาหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนเปนระดบมธยมศกษาโดยใชสอคมอแบบเรยนและสอเสรมจากรายการวทยเสรมความรในเนอหาทเหมาะสม และเมอรฐบาลไดใหสมปทานบรษทชนวตรคอมพวเตอร แอนคอมมวนเคชนจ ากด สงดาวเทยมไทยคม ขนสวงโคจรในป พ.ศ. 2536 กระทรวงศกษาธการ ไดรวมมอกบบรษทชนวตรฯ ด าเนนโครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยม และแพรภาพเสรมการเรยนการสอน ตามหลกสตรการศกษาในโรงเรยนและการศกษานอกโรงเรยนตลอดจนใหความรแกประชาชนทวไป ส าหรบโครงการของกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ ซงไดด าเนนการในระยะท 1 ไปแลว นน เปนโครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ทด าเนนการรวมกบ โรงเรยนวงไกลกงวล จงหวดประจวบครขนธ และไดรบการสนบสนนจากองคการโทรศพทแหงประเทศไทยและกลมชนวตรฯตดตงสถานผานดาวเทยม เพอออกอากาศการเรยนการสอนและรายการทางการศกษา ณ โรงเรยนวงไกลกงวล โดยมวตถประสงคเพอยกระดบคณภาพการศกษาระดบมธยมศกษาของโรงเรยนในภมภาคตาง ๆ ใหไดมาตรฐานใกลเคยงกนรวมทงแกปญหาการขาดแคลนครระดบมธยมศกษา สนบสนนใหทกโรงเรยนในทกสงกดเกดความคลองตวในการขยายโอกาสทางการศกษาใหแกประชาชนในวงกวาง และเพอเปนแนวทางในการประชาสมพนธ การเสนอขอมลขาวสารเกยวกบการจดการทางการศกษา การชแจงนโยบายทางการศกษาใหแกหนวยงานตาง ๆ และประชาชนไดรบทราบขอมลรวดเรวทนเหตการณ การศกษาทางไกลของทบวงมหาวทยาลย ปจจบน สถาบนอดมศกษาบางแหงมการสอนทางไกลอยแลว เชน มหาวทยาลยรามค าแหง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ในสวนของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจา คณทหารลาดกระบงมโครงการสอน ผานสอทางไกลแบบสองทางดวยสอประสมผานดาวเทยมระหวางประเทศกบมหาวทยาลยสารสนเทศฮอกไกโด ประเทศญปนโดยโครงการนจะใชทงระบบบดาวเทยมและเครอขายบนพนดน

(terrestrial networks) นอกจากนโครงการนจะมการใชระบบคอมพวเตอรชวยสอน (CAI: Computer Aided Instruction) เขามาชวยในโครงการนดวย จะเหนไดวา การสอนผานสอทางไกลในประเทศทผานมา การเรยนการสอนผานสอทางไกลสวนมากจะเปนรปแบบของการสอสารทางเดยว อยางไรกตามดวยเทคโนโลยการสอสารสมยใหม ท าใหโครงการทก าลงจะเกดขนทงของทบวงมหาวทยาลยและของกระทรวงศกษาธการ เปนการศกษาทางไกลทมการโตตอบกนระหวางคร – อาจารยกบนกเรยนนกศกษาได ขณะนโครงการการศกษาทางไกลของทบวงมหาวทยาลยทเรยกวา “โครงการขยายวทยาเขตสารสนเทศของมหาวทยาลยไปในสวนภมภาค” หรอบางครงเรยกกนยอ ๆ วา “โครงการวทยาเขตสารสนเทศ” ไดรบอนมตจาคณะรฐมนตรแลวเมอวนท 8 ตลาคม 2539