68

Click here to load reader

Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Deprem Risk Analizi nedir ve hangi standartlar gözetilerek yapılması gerekir konuları tartışılmıştır. Bu tür raporların yazılması uzman jeofizikçi ve mühendisler tarafından yapılabilir. Rapor denetçisinin görevi çok önemlidir, ve sunum boyunca gösterilen standartları gözetmesi, rapor kalitesi düşükse ve yetersizse geri çevirmesi gerekir. Uzman Jeofizikçi yetiştirme programları açılması sumum sonunda önerilmiştir.

Citation preview

Page 1: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Risk AnaliziDeprem Risk AnaliziDeprem Risk AnaliziDeprem Risk AnaliziDeprem Deprem RRaporları Nasıl aporları Nasıl

İncelenmeli?İncelenmeli?

Deprem Deprem RRaporları Nasıl aporları Nasıl

İncelenmeli?İncelenmeli?

Ali Osman Oncel Ali Osman Oncel Mühendislik Bilimleri Bölüm BaşkanıMühendislik Bilimleri Bölüm Başkanı

Istanbul UniversityIstanbul University

Page 2: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem İstatistiği

Deprem Tehlikesi

Rapor İncelenmesi

Deprem Risk Analizi

Page 3: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Principal earthquake zones and explosivevolcanoes

‘Ring of Fire’

S. E. Asia

CaribbeanMountSt. Helens1980

Montserrat1995-present

Toba 73ka

Pinatubo 1991

Tambora 1815

Aitapei1998

Alaska 1964

Northridge 1994Loma Prieta 1989

Chile 1960

Izmit 1999Lisbon1755

Tangshen1976

Tokyo 1923Kobe 1995

Tropical cyclone zones

Bhuj 2001

Taiwan 1999

Columbia 1999

Venezuela 2000Hurricane Mitch1999

GEOL 3026/C471 GEOLOGICAL HAZARDS2005

Geological hazards in context II: fatalities worldwide 2000

Quake & volcano 4%

Total 9,270

Flood 67%Windstorm 15%

Other 14%

Source

Deprem Tehlikesi:Uzaysal Değişimi

Deprem Riski

Page 4: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Depremlerin Sayısal

Büyüklükleri

Deprem Riski

Page 5: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Doğal afetler bağlı global tehlike ve zarar

Page 6: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Tahmin edilen kayıp > son binyıl içinde 8 milyon kişi depremde öldü

20th yüzyılda 2 milyon ölü

1990-1999 maliyeti US $ 215 milyar

40’dan fazla ülke büyük yıkıcı deprem tehdidi altındadır

100'ü aşkın yerde, bir yıl içinde ciddi bir deprem (M>6) olma potansiyeli var

Source: USGS

M YıllıkOrtalama

Çok büyük M>8 1

Büyük 7-7.9 17

Kuvvetli 6-6.9 134

Orta 5-5.9 1319

Hafif 4-4.9 13,000 est

Küçük 3-3.9 130,000 est

Çok küçük 2-2.9 1,300,000 est

Deprem Riski

Page 7: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem Riski $ RİSK = Sismik Tehlike x Hasar Görebilirlik x Etkilenme x $ Maliyet (Unesco)

Deprem Riski $ RİSK = Sismik Tehlike x Hasar Görebilirlik x Etkilenme x $ Maliyet (Unesco)

Page 8: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Yıl

lık

Aşı

lma

Ola

sılı

ğı

Sismik Tehlike, Hasar Görebilirlik, Etkilenme ve Maliyet

Aşılma olasılığı, M büyüklüğünde ki depremin bir X noktasında oluşma olasılığıdır.

Deprem Riski

Page 9: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Sismik Tehlike Kayıplarla değil sarsıntı ile ilişkili

tehlike etkilenme riskIstanbul yüksek yüksek yüksek

Sismik RiskTehlike * Etkilenme

Toronto düşük yüksek orta

Tokyo yüksek düşük orta

Deprem Riski

Page 10: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Courtesy: John Adams

Page 11: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

NBCC communities

Deprem Riski ve Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 12: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski ve Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 13: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem İstatistiği

Deprem Tehlikesi

Rapor İncelenmesi

Deprem Risk Analizi

Page 14: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Magnitüd

Log

( O

luş

Sa

yısı

)

Magnitüd

Log

(T

ekr

arl

anm

a S

üre

si)

GEOL 3026/C471 GEOLOGICAL HAZARDS2005

Geological hazards in context II: fatalities worldwide 2000

Quake & volcano 4%

Total 9,270

Flood 67%Windstorm 15%

Other 14%

Source

Deprem İstatistiği

Gutenberg- Richter (1944)

log10 N

c (m) = a - bm

Page 15: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Uygulamada karşılaşılan zorluklar (1) Doğrusal olmayan dağılım ve

büyük depremler keskin bir düşüş (roll-off) sıklıkla görülen durumlardır.

(2) En büyük deprem “yıkıcı”.(3) Daha küçük depremlerde de

keskin düşüş (roll-off) görülür.Nedenleri (1), (2) ve (3)?

Magnitüd

log 10

Nc

m

(3)

(1)

(2)

Deprem İstatistiği

Page 16: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Kataloglarının Özellikleri

Düzenlilik (Homogeneity): Tek bir magnitüd ölçeğine dönüştürülerek kalibrasyon doğru bir şekilde yapılırsa, deprem parametreleri (derinlik gibi) doğrulukla bilinir.Tamamlılık: İdeal ve arzu edilen büyükten küçüğe doğru depremlerin tamam olmasıdır, fakat bu her zaman mümkün olmadığı için tamamlılık sınırının bilinmesi gerekir.Süre: Katalogun kapsadığı zaman aralığı. Deprem kataloglarının kapsadığı zaman aralığının, en büyük depremin tekrarlanma aralığından büyük olmasıdır.Kaynak: Bazı depremler için birden fazla kaynaklar var, ve depremler için düzenli olarak yeniden belirleme yapılmadı ise kaynaklar hiyerarşik olarak listelenir.Bilgisayarca Okunabilir : Basit format

Deprem İstatistiği

Page 17: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Katalog derlenmesiMagnitüdlerin dönüştürülmesiIstasyonların tarihçesinin bilinmesiDeprem verisi tamamlılığının incelenmesi Magnitüd KaymasıArtçı ve öncü şokların silinmesi

Ana Şok Deprem Kataloguİzlenmesi Gereken Adımlar

Deprem İstatistiği

Page 18: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Magnitüd Doygunluğu

Deprem İstatistiği

Page 19: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Öncel, 2010

Magnitüd-Dönüşüm Bağıntıları

Yukarıda ki bağıntıların hesaplanmasında Türkiye ve çevresinde olmuş 2004-2010 yılları arasında ki deprem verileri kullanılmıştır.

Deprem İstatistiği

Page 20: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem İstatistiği

Tamamlılık

0

1 9 2

4 .0 6 .0 8 .05 .0 7 .0

Zam

an(y

ıl)

Oncel and Laforge, 1992

Page 21: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Tehlike Parametreleri: Makrosismik

Deprem İstatistiği

Magnitude Range

Completeness Period

Number of Earthquakes

A B C 4.0 - 4.5 1/1976 - 12/1992 119 24 10 4.5 - 5.0 1/1965 - 12/1992 62 27 28 5.0 - 5.5 1/1950 - 12/1992 23 14 15 5.5 - 6.0 1/1930 - 12/1992 11 10 6 6.0 - 6.5 1/1915 - 12/1992 9 5 1 6.5 - 7.0 1/1890 - 12/1992 6 6 1 7.0 - 7.5 1/1850 - 12/1992 8 4 2 7.5 - 8.0 1/1800 - 12/1992 1 1 0

Oncel and Laforge, 1992

Page 22: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem İstatistiği

JEOFIZIK 6, 85-102, 1992

Page 23: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem İstatistiği

JEOFİZİK 6, 35-53, 1992

Page 24: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem İstatistiği

Natural Hazards 19: 1-11, 1999Cluster

Cluster

Page 25: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem İstatistiği

Deprem Tehlikesi

Rapor İncelenmesi

Deprem Risk Analizi

Page 26: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlike Analizinde Amaç

Bilimsel olarak- Depremlerin oluşumu ve ilişkilerinin incelenmesi, büyük depremleri oluşturacak biriken kümülatif enerji miktarının belirlenmesi.

Sosyal olarak- depremde kayıpları azaltmak ve aşağıdaki gruplara tavsiyelerde bulunmak.

arazi kullanım planlamacılarına karar vericilere sigortacılara deprem mühendisleri ve müteahhitlere

Deprem Tehlikesi

Page 27: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Tehlikeyi belirle- Büyüklük ve yer tahmini, zaman dağılımı Bölgelendir –Uzaysal dağılımı Mikro bölgelendirme yap- lokal dağılımlar Model depremleri tanımla

Zaman aralığını seçBeklenen en büyük deprem nedir?Beklenen en büyük yükleme nedir?Binanın tahmin edilen ömrü nedir?Tasarım ya da model için kullanılan spektrum

nedir?

Deprem Tehlikesi

Temel kavramlar

Page 28: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Adams, 2006Al-Amri, 2005

Bölgesel-/küçük ölçekte bölgelendirme

Deprem Tehlikesi

Page 29: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Zon Depremsellik Bölge

a-değ. b-değ. Mmax kmxkm1 4,66 0,67 7 320582 4,93 0,67 7,4 430503 850324 986185 366386 4,77 0,82 5,8 674767 496148 4,67 0,7 6,7 780099 44958

10 5,14 0,75 6,9 11235811 3,08 0,55 5,6 4495812 3,62 0,5 7,2 6732313 4,71 0,67 7 33585114 3,21 0,59 5,4 343516

Al-Amri (2005)

Deprem Tehlikesi

Sismik bölgelendirme: Saudi Arabia

Page 30: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Magnitüd Belirleme Denklemleri

Bkz . pp. 437 of Bullen and Bolt

Deprem Tehlikesi

Page 31: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Abdalla and Al- Homoud (2004)Al-Amri (2005)

Farklı Deprem Tehlikesi Modelleri

Deprem Tehlikesi

Deprem tehlike modelleri değişebilir ve bu nedenle tehlike parametreleri fark eder.

Page 32: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlike Parametrelerinin Hesaplanması: Uygulama

Kaynak: Abdalla and Al- Homoud (2004)

Deprem Tehlikesi

1008-2002

Page 33: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlike Parametrelerinin Yazılması

Birinci ve ikinci Bölgeler için Büyüklük-Frekans İlişkilerini yazın?

Bu bölgeler (1 ve 2) için M>7 oluş sayısı nedir?

Deprem Tehlikesi

I. Bölge Log (N/Tgöz)= 10.17 – 1.22 M

II. Bölge Log (N/Tgöz)= 6.99 - 0.94 M

Page 34: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

M7 depremlerin sayısı verilen bölgeler (1 ve 2) için nedir?

Deprem Tehlikesi

B1 Log (N/Tgöz)= 10.17 – 1.22 M

B2 Log (N/Tgöz)= 6.99 - 0.94 M

Gözlem aralığı ( Tgöz)= 995 yıl

B1 (N/T göz)= 10 10.17-1.22*7 = 0.043

B2 (N/T göz)= 10 6.99-0.94*7 = 0.03

Page 35: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

M7 depremlerini tekrarlama süresi nedir?

Hangi bölge daha tehlikeli?Bölge 1? Veya Bölge 2?

Deprem Tehlikesi

B1 1/(N/Tobs)= = 23.33 yıl

B2 1/(N/Tobs)= = 387.10 yıl

Page 36: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

T : Tekrarlanma zamanına

t : Yapının ömrüne ya da

istenen yıla karşılık gelir.

T : Tekrarlanma zamanına

t : Yapının ömrüne ya da

istenen yıla karşılık gelir.

Depremin Olma Olasılığı Nedir?

Deprem Tehlikesi

B1 P(t)=0.72 %72

B2 P(t)=0.07 % 7

30 yıl içinde M7 depreminin olma olasılığını hesapla? 30 yıl içinde M7 depreminin olma olasılığını hesapla?

Tt

etP

1)(

Page 37: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Küçük Depremlerle Tanımlanan Büyük Depremi Oluşturacak Alanlar

(Oncel and Wyss, Geophysical Journal International-2000)

TL(M) = dT/10 (a-bM)

Izmit kırığı “Alan I” olarak tanımlanan asperite kaynaklıdır fakat İzmit kırığının ilerlemesi daha batıda “Alan II” olarak tanımlanan asperitenin bariyer olarak davranması nedeni ile ilerleyememiştir.

Page 38: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Asperite Tehlike Modeli

Depremlerin tekrarlanmaları depremi üretecek Depremlerin tekrarlanmaları depremi üretecek sismojenik derinliğe göre değişmektedir. Farklı sismojenik derinliğe göre değişmektedir. Farklı sismojenik derinliklere göre deprem tehlikesinin sismojenik derinliklere göre deprem tehlikesinin değişimi değişimi (a) Hs = 12.5km (a) Hs = 12.5km ve ve (b) Hs =4km . (b) Hs =4km .

GeodetiGeodetikk Moment Moment DeğişimiDeğişimiKostrov 1974Kostrov 1974

GeodetiGeodetikk Deformasyon DeğişimiDeformasyon Değişimi Ward, 1994Ward, 1994

Oncel Oncel veve Wilson, 2006 Wilson, 2006

NBFNBFCMFCMF

Marmara Denizi

Page 39: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem İstatistiği

Deprem Tehlikesi

Rapor İncelenmesi

Deprem Risk Analizi

Page 40: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

SİSMİK TEHLİKE HARİTASI

Olasılıklı Deprem

Tehlike Analizi (PSHA)

Aşı

lma

Ola

sılığ

ı

İvme

SİSMİK TEHLİKE EĞRİLERİ

log(N)

MTEKRARLANMA AZALIM İLİŞKİSİ

pg

a, S

a, A

i

uzaklık

F2

F1

Faylar(Çizgisel kaynaklar)

Bölge Kaynak

KAYNAK MODELLERİ

Courtesy: Mark Petersen

Deprem Tehlikesi

Page 41: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Sismik Bölgelendirme

Oncel ve Wilson, 2006

Oncel ve Wilson, 2004

Deprem Tehlikesi

Modified after Gulkan ve Kalkan, 2010

Page 42: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Log

of

no. o

f ea

rthq

uake

s >

=M

Magnitude (M) Magnitude (M)

CharacteristicGutenberg-Richter

Deprem Modelleri

Deprem Tehlikesi

Page 43: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Olasılıklı Deprem Tehlike Analizi (PSHA)

Kayabalı ve Beyaz, 2010

Kalkan ve dig, 2009

Zemin davranışı ve Azalım İlişkileri

Page 44: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

rh

ao,

Io

a*, I*

a, I or a(r)

Iir8

Io - Ii

/km

Gözlemsel (ampirik ve tasarım) pik yer ivmesi ve büyük depremin şiddet bir güç yasa ile ilgilidir: Tipik olarak: I = log a3 + sabit Azalım:

D(r) = damping veya emilim G(r) = geometrik yayılma

Uzaklıkla Şiddetin Azalması

Genel olarak: (Azalımı ne etkiler?)a = a* D(r) G(r)

Deprem Tehlikesi

Page 45: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

0,00001

0,0001

0,001

0,01

0,1

1

0 200 400 600 800 1000

pg

a (g

)

Distance (km)

Deep intraslab

Youngs interface unmodified

Youngs interface modified

Frankel soft rock

Sadigh rock

Sadigh rock M 6.5

Kaatch India (M7.7) rock and soil

IRIS DMC rock (M6.7-7.3)

IRIS DMC soil (M6.7)

M7.5 Azalım İlişkilerinin Karşılaştırılması

Courtesy: Mark Petersen

Deprem Tehlikesi

Page 46: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Campbell 1997Dünya çapında ki verilere dayanıyorYatay ve düşey bileşenlerÖlçülen mesafe sismik kırığa en kısa mesafe olarak seçiliyorDoğrultu-atımlı ve ters faylar için geçerliSağlam kayaç, yumuşak kayaç (620 m/sec), ve sağlam zemin koşullarını dikkate alıyorPSA 0.05 - 4 sec arası değişiyor

Deprem Tehlikesi

Boore, Joyner, Fumal (1997)Kuzey Amerika’nın batısı için geliştirilmişÖlçülen mesafe kırığın yüzey izdüşümüne göre belirleniyorDoğrultu atımlı ve ters faylar için geçerli30 metreye kadar olan zemin kayma dalgası hızına bağlı saha koşulları dikkate alınıyorPSA 0 -2.0 saniye arası

Page 47: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Sadigh 1997 Kaliforniya verilerinden çıkarılmışYatay ve düşey bileşenleri varKırığa en yakın ölçülmüş mesafeDoğrultu atım ve ters faylar için geçerliKayaç ve derin zemin koşulları dikkate alınmışPSA 0.075 - 4.0 saniye arası değişiyor

Deprem Tehlikesi

Abrahamson ve Silva, 1997 •Dünya çapında verilerden elde edilmişYatay ve düşey bileşenleri varÖlçülen mesafe kırığa en yakın mesafeTavan blok ve taban blok terimleriDoğrultu atımlı ve ters faylar için geçerliSağlam kayaç, ve değişen (non-lineer) zemin koşulları için geçerliPSA 0.01 - 5.0 arası değişiyor

Page 48: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlikesi

Page 49: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Spektral İvme

Gulkan ve Kalkan, 2010

T=1 s

T=0.2

8-12 kat 2-3 kat

Deprem Tehlikesi

Page 50: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Kuzey ve Doğu Anadolu fay boyunca büyük tarihsel depremler ve kırılma bölgeleri (Ambraseys & Finkel, 1988; Ambraseys & Finkel, 1995; Barka, 1992; Ikeda et al., 1991)

1254

967

17841668

1035

1050 1043

Deprem Tehlikesi

Page 51: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

1 30.0 0 1 32.0 0 1 34.0 0 1 36.0 0 1 38.0 0 1 40.0 0 1 42.0 0 1 44.0 0

32.0 0

34.0 0

36.0 0

38.0 0

40.0 0

42.0 0

0.0 5

0.0 7

0.0 9

0.1 1

0.1 3

0.1 5

0.1 7

0.1 9

0.2 1

0.2 3

0.2 5

0.2 7

0.2 9

PGA

Deprem Tehlikesi

Page 52: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

1 30.0 0 1 32.0 0 1 34.0 0 1 36.0 0 1 38.0 0 1 40.0 0 1 42.0 0 1 44.0 0

32.0 0

34.0 0

36.0 0

38.0 0

40.0 0

42.0 01 Hz

0.0 5

0.0 7

0.0 9

0.1 1

0.1 3

0.1 5

0.1 7

0.1 9

0.2 1

0.2 3

0.2 5

0.2 7

0.2 9

1 30.0 0 1 32.0 0 1 34.0 0 1 36.0 0 1 38.0 0 1 40.0 0 1 42.0 0 1 44.0 0

32.0 0

34.0 0

36.0 0

38.0 0

40.0 0

42.0 03 Hz

0.0 50.0 70.0 90.1 10.1 30.1 50.1 70.1 90.2 10.2 30.2 50.2 70.2 90.3 10.3 30.3 50.3 70.3 90.4 10.4 30.4 50.4 70.4 9

13 0.00 13 2.00 13 4.00 13 6.00 13 8.00 14 0.00 14 2.00 14 4.00

3 2.00

3 4.00

3 6.00

3 8.00

4 0.00

4 2.005 Hz

0.05

0.07

0.09

0.11

0.13

0.15

0.17

0.19

0.21

0.23

0.25

0.27

0.29

13 0.0 0 13 2.0 0 13 4.0 0 13 6.0 0 13 8.0 0 14 0.0 0 14 2.0 0 14 4.0 0

3 2.0 0

3 4.0 0

3 6.0 0

3 8.0 0

4 0.0 0

4 2.0 01 0 Hz

0.0 5

0.0 7

0.0 9

0.1 1

0.1 3

0.1 5

0.1 7

0.1 9

0.2 1

0.2 3

0.2 5

0.2 7

0.2 9

Deprem Tehlikesi

Page 53: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

2002Plattsburgh

NY

Page 54: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

3 Previous Generations of Seismic Hazard maps

1985

Page 55: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Olasılık ve Salinim

Sismik Tehlike belirlenmesi Kaynak, Sismisite ve Yer Hareketi ile ilgili bilgilerin entegrasyonu ile elde edilir.

Deprem Tehlikesi

Yer Istatistik PGA

Courtesy: John Adams

Page 56: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

H = tarihsel depremler

Deprem Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 57: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

R = bölgelendirme

Deprem Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 58: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 59: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 60: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

İki farklı kaynaktan bilgiler tehlike bilgisi aralığını tanımlıyor

Deprem Tehlikesi

Courtesy: John Adams

Page 61: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

- H-Model: Tarihsel depremlere dayalı model (H-Model) başka yerlerde olacak depremlerin neden olacağı hasarı azaltmayacak …

- R-Model: Bölgelendirmeye dayalı (R-Model) tarihsel bölgelerde meydana gelecek hasarı azaltacak

Çözüm: iki farklı değerden en yüksek olanın kullanılması….

Sağlam yöntem

Tehlikeyi Belirleme Stratejisi

Deprem Tehlikesi

Page 62: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Sa(0.2)

Courtesy: John Adams

Deprem Tehlikesi

Page 63: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem Riski

Deprem İstatistiği

Deprem Tehlikesi

Rapor İncelenmesi

Deprem Risk Analizi

Page 64: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Bölge tanımlanmalıdır. Deprem verisi dağılımlarının verilmiş olduğu alanın koordinatları tanımlanmış mı?

Verinin kaynağı gösterilmelidir. Deprem verisi nereden, nasıl ve hangi yıllar arası için derlenmiştir?

Magnitüd türü verilmelidir. Hangi tür magnitüd kullanılmış? Magnitüdler homojen mi? Değilse magnitüd dönüşümleri yapılmış mı? Nasıl yapılmış? Hangi bağıntılar esas alınmış?

Verilerin düzenlenmesi gerekir. Verinin homojenliği nasıl? Ana şok katalogu oluşturulmuş mu? Nasıl oluşturulmuş?

Tamamlık şarttır. Hazırlanan katalogun tamamlılığı yıllara göre nasıl değişiyor?

Deprem Risk Raporlarını Nasıl Değerlendirelim?

Page 65: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Yeterli veri ve büyüklük aralığı seçilmelidir. Deprem tehlikesi analizi için deprem sayısı (N>50) ve magnitüd (Maralık =2) aralığı yeterli seçilmiş mi?

Uygun yöntem kullanılmalıdır. Deprem Tehlike Parametreleri geçerli bir yönteme göre belirlenmiş mi? Yöntem bilgileri verilmiş mi?

Normalizasyon yapılmalıdır. Deprem etkinliği hem incelenen döneme ve hem de incelenen alanın büyüklüğüne göre değişmektedir? Bu nedenle, deprem etkinliği incelenen zaman aralığı ve incelenen bölge büyüklüğüne göre bulunmuş mu?

Deprem Risk Raporlarını Nasıl Değerlendirelim?

Page 66: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Uzmanlaşmış Jeofizikçi Çalıştırılmalıdır. Temel sorulara cevap evet ise raporun teknik hazırlanması ile ilgili sorun yok demektir. Aksi takdirde, önünüze gelen raporun iade edilmesi için yeterli nedenler mevcut demektir. Tabi ki iade ederken, öneriler ve nedenlerde belirtilmelidir. Şirketlerin kontrol mühendislerinin işini kolaylaştırmak için, Deprem Risk Konusunda Uzmanlaşmış Jeofizikçi (Profesyonel Mühendis) çalıştırması gerekir, değilse yukarıda sıralanan şartları sağlayacak raporları hazırlamaları mümkün olmayabilir. İade durumu da şirketler için şaşırtıcı olmayacaktır.

Rapor yeterliliği aranmalıdır. Deprem raporunu inceleme sorumluğunda olan görevliler, Deprem Risk Analizi raporunda olması gerektiği belirtilen, veri ve yöntem temelli şartları şirketlerden isteyemeyiz diyemezler. Aksi takdirde, deprem riskinin azalmasına katkıda bulunmuş olamazlar ve ilerde meydana gelecek depreme bağlı hasarla ilgili yapılacak incelemelerde sorumlu bulunurlar.

Risk Raporlarında Kalite Sorunu ve Önerilen Çözümler

Page 67: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Uzman Jeofizikçi yetiştirme programı açılmalıdır. Ülkemizde deprem sorununun azaltılması iyi bir denetimle sağlanabilir. Deprem risk raporunda istenen düzeyde iyi ve kabul edilebilir raporu yazabilecek deprem konusunda uzman jeofizikçilerin yetiştirilmesi gerekir.

Sertifika programları açılmalıdır. Deprem Risk Analizi Uzmanlığı konusunda uzmanlık programları, tezli ya da tezsiz olarak açılmalıdır. Uzman Deprem Jeofizikçi Sertifika programlarından mezun olmuş kişilerin istihdam edilerek raporları hazırlanması beklenmelidir. Bu tür uzmanlık programından geçmemiş kişilerce hazırlanan raporlar dikkate alınmamalıdır.

Uzman Jeofizikçinin önemi anlatılmalıdır. Ülkemizin deprem sorununun azalmasına ancak, deprem sorununu bilen, yeni veri ve temel yöntemlerle deprem risk raporlarını güncelleyebilecek eğitim ve uygulama içersinde yetişmiş Deprem Uzmanları katkıda bulunabilir.

Risk Raporlarında Kalite Sorunu ve Önerilen Çözümler

Page 68: Deprem Risk Analizi ve Rapor Denetimi

Deprem sorunu üniversitelerin üzerine atılmamalıdır. Ülkemizin deprem sorunu ve deprem riski ile kentsel ölçekte hazırlanacak deprem raporlarına referans olacak çalışmalar üniversitelerin üzerine atılamaz. Ancak, üniversiteler Deprem Risk ve Tehlike Analiz Haritalarının güncellenmesinde sorumlu kurumlara danışmanlık yapabilir. Bununla beraber, kurum ve şirketlerde istihdam edilecek uzman deprem jeofizikçilerini yetiştirecek Deprem Risk ve Afet Yönetimi konusunda Yüksek Lisans ya da Sertifika programları açması beklenmelidir.

Akademi ve endüstri işbirliği şarttır. Akademik bilgi piyasada iş yapan ve rapor yazan proje mühendisleri tarafından kullanılır olması gerekir. Gözetilmesi gereken temel standartlar bu sunumda verilmeye çalışılmıştır.

Denetimcilerin denetimi gerekir: Kontrol mühendislerinin kontrol ve onay verdikleri raporlardan her yıl sonu birkaç kopya seçilmeli, ve üniversiteler tarafından düzgün denetim yapıp yapmadıklarının incelenmesi istenmelidir.

Risk Raporlarında Kalite Sorunu ve Önerilen Çözümler