Dünyamızdan Dünyamızdan En’lerEn’ler

Dünyanın en derin gölü olan Baykal Rusya – Sibirya’da yer alır.

Derinliği 1637 metre olan gölün alanı31.000km² olup Asya’nın en büyük tatlı su rezervine sahiptir.Göl düzeyi455 metre olup göl tabanı -1182m ilekaraların en çukur alanını oluşturur.

Deniz Seviyesinden -394 metre aşağıda bulunurifadesi 2006 için -418 metre olarak söylenir.

Tuz oranı % 30 olup Akdeniz’den sekiz kat dahatuzlu olan bu gölde batma tehlikesi yoktur.İsrail – Ürdün arasındaki Lut Gölü-Dead Sea

tuzunun şifa amaçlı pazarladığına şahitolmaktayız.Göl tabanı -794 metredir.

Dünyanın en yüksekte bulunan gölüdeniz seviyesinden 3812 metreyukarda bulunan Titicaca’dır.

Peru – Bolivya arasındadır.

Ortalama derinliği 1000 metreyi geçer.Alanı 371.000 km² ye gerilemiştir.Petrol ve doğal gaz yönünden zengin olan Hazar’da yaşayan Mersin balıklarından elde edilen

siyah havyar çok değerlidir.Buraya dökülen nehirlerin en büyüğü olan Volga ileKaradeniz’e bağlanmıştır.Göl tabanı -950m ile karaların ikinci derin noktasıdır.

Dünyanın en büyük gölü Hazar.Azerbaycan,Rusya,Kazakistan,Türkmenistan ve İran’a kıyısı olan bu göl% 1.2 tuzludur.Hazar depresyonu deniz seviyesinden

- 28 metre aşağıdadır.

Doğu Afrika Cibuti’de Assal gölü(Karum Gölü) % 3.5 tuzluluk oranı ile dünyanın en tuzlu gölüdür.Bunu Tuz Gölümüz ve Lut gölü izler.Afar depres-

yonunda yer alan bu göl deniz seviyesinden-150 metre aşağıdadır.

Tuz Gölü,ikinci büyük gölümüzdür.Dünyanınen tuzlu göllerinden olup kuş barınma alanlarına,

tuzcul endemik floraya sahip,tuz üretimimizinyarıdan çoğunu karşılayan en sığ göl.

Büyük Okyanus (Pasifik Okyanusu) dünyanın en büyük denizidir.180 milyon km² alanı ile dünya alanının 1/3 ünden daha geniş

alana sahiptir.

Dünyanın en tuzlu denizi Kızıldeniz.% 4 tuzluluğa sahiptir.Çok sıcak

olmasına rağmen zengin canlı hayatı barındırır.Arabistan ve Afrika levhalarının

biri birinden ayrıldığı yeni bir okyanus oluşumunun ilk adımlarına sahiptir.

Deniz tabanından sızan sıcak mineralligazlar canlı hayatını zenginleştirir.

Nil Nehri dünyanın en uzun akarsuyu 6695km.dir.İkinci Amazon 6400 km.ve üçüncü Mississippi 6270 km.dir.

(Wikipedia)

Amazon Nehri 6800 km. uzunluk ile dünya-nın en uzun nehridir.(BBC News ve

National Geographic) Nehirlerin boyunu ölçmedeki zorluk nedeniyle görüş birliği

sağlanamamış bir konu.

Denizlerin en derin yeri olarak Filipin adalarının doğusundaki Mariana dalma hendeğiüzerinde yer alan Guam 11.033 m. olarak ifade edilir.Yeryüzünde üç okyanus varsayarız.Fakat yabancı kaynaklarda okyanus sayısı beş olarak ifade edilir.

Denizde büyük dalgalar.Yüksekliği 10 metreyi geçer.Tsunami dalgaları kıyıda30 metre yüksekliğe ulaşabilir.Bazı kıyılarda surf dalgalarının yüksekliği de

20 metreyi bulur.

Surf dalgaları

Asya’nın ve dünyanın en yüksek noktası Everest 8848 m.Nepal ve PRC arasında yer alır.

Acocagua, 6962 m. Arjantin.Amerika kıtasının en yüksek noktası

Klimanjaro,5885 m. Tanzanya.Afrika kıtasının en yüksek noktası.

Mont Blanc 4808 m. Fransa ile İtalyaarasında ve Avrupa’nın en yüksek nokta-

sını oluşturur.

Vinson Dağı 4820 m. Antartika kıtasının en yüksek noktasıdır.

Avustralya’nın en yüksek noktasıKosciusko 2234 m.

Avrupa kıtasının en büyük vadi buzulu olan İsviçre Alplerindeki Aletsch’inyıllara göre değişimini gösteren iki fotoğraf.

Antartika 14 milyon km² alana sahiptir.Dünyanınen geniş örtü buzulu bu kıtada bulunur.Üzerinde yerleşim alanları yoktur fakat

bilimsel araştırma yapılan istasyonları bulunanhiçbir ülkeye ait olmayan yer.

Deniz suyu sıcaklıklarının en yüksek olduğu denizler Kızıldeniz,Umman Denizi ve Basra Körfezi çevresinde sıcaklık 35°C a ulaşır.

Dünyanın en büyük mercan oluşumuDoğu Avustralya’da Büyük Bariyer

2000 km. uzunluktadır.

ÖN EMLİ

BOĞAZLAR

Cebelitarık Hürmüz

Malakka Macellan

Önemli kanallar:1-Panama-Atlas ve Pasifik ok-

yanusları arasında2-Korint-Ege ile Yunan Denizi

Arasında3-Süveyş-Akdeniz ve Kızıldeniz

arasında

Levha hareketleri yeryüzünün görünümünü değiştirir.Amerikayı oluşturanplakalar ile Afrika-Avrasya plakalarının biri birinden uzaklaşmaya başladığı 150

milyon yıl önce oluşmaya başlayan Atlas Okyanusu büyümesini sürdürüyor.Deniz tabanı yayılması ile uzunluğu 10.000 km. yi bulan Orta Atlantik Sırtı

ortaya çıkmıştır.

Orta Atlantik Sırtı,İzlanda Adasını ortadan ikiye böler.İzlanda vol-kanik etkinlik ve jeotermal sular

bakımından zengindir.

Dünyanın en uzun rift vadisi-açılma çatlağı Doğu Afrika Tanganika’dan başlar.Viktorya gölü,Afar,Kızıldeniz,Akabe Körfezi,Vadiül Araba,Lut gölü,Şeria Nehri(GorÇukuru),Taberiye Gölü (-212m,Galile Denizi),Hule Gölü,El Beka Çukuru,Asi Nehri,Hatay-Maraş oluğunda sona eren 5000 km.uzunluktaki riftdir.Gelecekteki yeni bir

okyanusun burada doğacağı ifade ediliyor

Antartika’da Vostok Gölü.Üzeri 4000 metrelik örtü buzulu ile kaplı dış dünyadan izole bir göl.Bu kapalı kutu,özellikleri ve olası canlıları ile bilim adamlarının yoğun ilgisini

çekmeye devam ediyor.

Yeryüzündeki en yüksek şelale Venezuela’daki Angel veyaAngela Şelalesidir.

Tibet Platosu.5000 metre yüksekliği ile dünyanın en yüksek platosu.

Alanı 2.3 milyon km² olup kuzeyiTarım ve Çaydam havzaları ile,güneyi

Himalaya sıradağları ile kuşatılmış“dünyanın çatısı-dünyanın damı”

olarak da ifade edilen plato.Yöreye özgü Tibet Sığırının(yak)

yaşadığı alandır.

Dünyamızın en büyük adaları: 1-Avustralya, 7.740.000 km²

2-Grönland, 2.166.000 km²3-Borneo,743.000 km²

4-Madagaskar, 587.000 km²

Asya, 44.000.000 km² alanı ile dünyanın en büyük anakarasıdır.

Okyanusya,Avustralya ve adalardan oluşan 9.000.000 km² alanı ile yeryüzünün en küçük anakarasıdır.

Dünyanın en büyük çölü olanBüyük Sahra Kuzey Afrika’dadır.

9 milyon km² alanı ile birçokülkenin toprakları içinde bulunur.

Kıtalarda ölçülmüş en yüksek sıcaklık değerleri

Kıta Sıcaklık (°C) Yer Tarih

Afrika 58 El Aziziye 13 Eylül 1922

Kuzey Amerika 56.6 Death Valley, CA 01 Temmuz 1913

Asya 53.8 Tirat Tsvi, İsrail 21 Haziran 1942

Avustralya 53.3 Cloncurry, Queensland 16 Ocak 1889

Avrupa 50 Seville, İspanya 4 Ağustos 1881

Güney Amerika 48.8 Rivadavia, Arjantin 11 Aralık 1905

Okyanusya 42.2 Tuguegarao, Filipinler 29 Nisan 1912

Antarktika 15 Vanda Station, Scott Coast 5 Ocak 1974

KıtaSıcaklık (°C)

Yer Tarih

Antarktika -89.2 Vostok 21 Temmuz 1983

Asya -68Oimekon, Rusya Verkhoyansk, Rusya

06 Şubat 1933 - 07 Şubat 1892

Grönland -66 Northice 09 Ocak 1954

Kuzey Amerika

-62.7 Snag, Yukon, Kanada 03 Şubat 1947

Avrupa -55 Ust'Shchugor, Rusya ?

Güney Amerika

-32.7 Sarmiento, Arjantin 01 Haziran 1907

Afrika -23.8 Ifrane, Fas 11 Şubat 1935

Avustralya -23 Charlotte Pass, NSW 29 Haziran 1994

Okyanusya -10 Haleakala Summit, Maui 02 Haziran 1961

Kıtalarda ölçülmüş en düşük sıcaklık değerleri

Yeryüzünde en yüksek yıllık toplam yağış 1860 yılında Cherrapunji’de ölçülmüştür.Bu yılda düşen toplam yağış miktarı 2646 cm. olmuştur.Cherrapunji’de ortalama

yıllık yağış 1300 cm. civarındadır.

Dünyanın en az yağış alan yeri ŞiliKuzeyinde Atacama çölü’dür.

Antofagasta yıllık 1mm. yağış alır.Atacama çevresinde, yüzyıllarca

yağış düşmeyen yerler var.Doğu yönlü karadan gelen alizeler,subtropikal dinamik YB alanı oluşu,

Humbolt soğuk su akıntısı ile.