آموزشعلوم در مشاهده مهارت

آموزشی اسالید کننده تهیهپارسا فرخنده

http://www.amoozesholume.blogspot.comhttp://www.olomebook.blogfa.com/

توصیفکردن و تشخیصدادن یعنی کردن مشاهدهخواصیکجسم

مشاغل زندگیو در دانشآموزان موفقیتدر مهارت به بستگی زیادی میزان ،تا گوناگون

ترین . بنیادی و ترین اساسی مشاهده و دارد مشاهده . مهارت تمام ،مادر استمشاهده یادگیری مهارت

.هاست

کنید کنید طرح طرح دارد؟ رنگی دارد؟ چه ای اندازه شنوید؟ چه می صدایی چه

دارد؟ شکلی دارید؟ چه احساسی چه کنید لمسمی وقتی. کنید می مشاهده دارید شما

دارد؟ رنگی دارد؟ چه ای اندازه شنوید؟ چه می صدایی چه دارد؟ شکلی دارید؟ چه احساسی چه کنید لمسمی وقتی

. کنید می مشاهده دارید شما

کیفی مشاهدهمشاهده • که اشیایی مورد در دادن توضیح یعنی کیفی مشاهده

؛ اید کرده•: که کنیم می مشاهده پارک در که هایی گل مورد در مثال•. )... دارند ) سفید،زرد،قرمزو مختلف های رنگ به های گلبرگ• . ند سبز همگی شان برگ• . نیست صاف بعضی در و است صاف بعضی در برگشان لبه• . اند پهن یا وباریکند دراز صورت به مختلف هایشان برگ شکل• . نیست هم مثل برخی و است هم مثل برخی برگ روی و پشت• . است خاردار آنها ساقه برخی• . ترند سفت و کلفت دیگر برخی و نرم و نازک برخی ساقهندارند .• بو برخی و دارند خاصی عطر بوو گلها برخی•....

کمی مشاهدهدقت • بردن باال منظور به حسی کمک های ابزار از استفاده

. شود می انجام اطالعات تکمیل و مشاهده در آموزان دانش. .... است و دماسنج ، ترازو ، کش خط مانند ها ابزار این

مثال: •الله • ، 3گل دارای 3کاسبرگ داردو همرنگ و 6گلبرگ پرچم

. است ای خانه سه تخمدان با مادگی یکساقه • . 30طول است سانتیمترساقه • . 2قطر است متر سانتیبرگ • است .1پهنای متر سانتی

: فرضی) برگ پهنای و ساقه ،قطر طول به مربوط اعداد تذکراست.(

ها شباهت و ها تفاوت مشاهدهتفاوت • و ها شباهت کدام بدانیم که است ،این تر مؤثر ی مشاهده راه یک

. ترند مهم بقیه از هاها • تفاوت پیداکردن از ها شباهت کردن ،پیدا مجموعه یک اعضای بین در

. است تر مشکلبندی • نهایتطبقه در و مقایسه ، اطالعات آوری جمع قصد به مشاهده

. گیرد می انجاممثال:•؟ • کنید می مشاهده سوسن گل و الله گل بین های شباهت چه• . ) تعداد ) و هستند قسمتی یک ای لپه تکه گل دو هر که کنید می مشاهده

یعنی سه از مضربی یا و سه آنها مختلف . 9یا 6قسمتهای هردو ودر است... همرنگندو گلبرگها و ها کاسبرگ

ای • دولپه گیاه سرخ گل بینید؟ می سرخ گل و الله گل بین تفاوتی چهمعموال آن اجزاء از یک هر و می 5یا 4است اعداد این از مضربی یا و

آن. گلبرگ و کاسبرگ تعداد و 5باشد دارند متعدد پرچم معموال و است . تا یک از ها برچه تعداد اند چسبیده گل لپه به ها پرچم و گلبرگ و کاسبرگ

الله گل ، الله گل ولی کند می تغییر عدد ، 3چند همرنگ 3کاسبرگ گلبرگدارای ...6داردو . و است ای خانه سه تخمدان با مادگی یک و پرچم

جزئیات ی مشاهدهو • شوند تشویق مشاهده در دقت به باید آموزان دانش

. تفاوت پرسیدن بدهند نشان خاص توجه جزئیات به ... از یکی و کیف دو یا توپ دو مثل مشابه چیز دو میان

دانش تواند می مورد این در که هاست پرسش نوع . نماید تشویق جزئیات مشاهده به را آموزان

• :، کنید می ه مشاهد پارک در که های گل همه آیا مثالدارند؟ پرچم

به • ها گل برگ همه آیا همرنگند؟ ها گل همه گلبرگ آیانوع کدام هستند؟ رنگ چه به ها گل اند؟ اندازه یک

کدا گیرند؟ می قرار یها ا دولپه گروه در پارک های گل ، گلها کدام دارند؟ صنعتی و دارویی مصرف ها گل م

و عسل زنبور که گلهایی شکل مرکبند؟ گلهایاست؟آیا چگونه نشینند می آنها روی دیگر حشرات

اند؟ هم مثل همه

ها آن وترتیب وقایع ی مشاهدهباعث • ، مشاهده حال در رویداد یک ترتسب شناسایی

. دو میان ی رابطه شود می مشاهده در دقت شدن زیادتشخیصرویداد باعث تواند مختلفمی مشاهده چند یا

گردد. با: • ها گل مشاهده حین در است ممکن کودکی مثال

تشخیصآن که شوند؟ کوچکی حشره متوجه بین ذره . سفید دانه همچنین و است مشکل بسیار گل برگ از . این علت ک در بینند می برگ سطح روی ریز بسیار

امکان متوالی مشاهدات رشته یک کمک به ، ها پدیدهآیا است؟ حشره تخم ریز های دانه این است؟،آیا پذیر

در را سفید ریز های دانه این با همراه برگ یک اگرمانند کرم یک تولد توانند می ، کنند داری نگه شیشه

کنند؟ مشاهده را ابریشم کرمجای • در را شیشه اگر شد؟ ظلهر تغییرات وقت چه

افتد؟ می آن برای اتفاقی چه باشد گرم

مشاهدات هادر الگو جستوجوی

مشاهده • یک ی فاصله در آنچه به است الزم آن انجام برایکه هایی ایده همجنین و افتد می اتفاق بعدی ی مشاهده و

. شود ،توجه است شده داده احتمالی الگوهای مورد درسطح: • ترین ساده از پارک یک گلهای مشاهدات در مثال

که تر پیچیده های الگو تا گلها با حشرات دادن ارتباط یعنیبرای توان می ،نیز نقشدارد گلها افشانی گرده عمل در . در ها الگو از استفاده کرد استفاده دیگر هایی الگو ایجاد

ارائه و ها پیشگویی دادن انجام برای ، گلها مشاهداتمهارت این چگونه که دهد می نشان روشنی ،به توضیحاتزندگی از ما درک نماینگر که هایی تعمیم و ایدهها رشد به . یک . دیدن با مثال برای کند می کمک است جهان در گلها

هنگام باشیم؟چرا اتفاقی چه منتظر باید گل روی زنبورآسیبی ،نباید گل شهد جستجوی در عسل زنبور نشستن

به پاسخ در خود مشاهده در کودکان ند؟ رسا زنبور بهبه ) ( کمک و گل شهد غذا یافتن به اشاره سئواالت اینگونه

... . و کنند می اشاره دیگر گلهای یه گلی از گرده انتقال

مورچه مشاهده

ها • مورچه النه متوجه بازی ،هنگام نه خا حیاط در لیال و مریمبه . بین ذره از استفاده با است بهتر گفت لیال به مریم شدند

همین و کنند می کار چه ها مورچه ببینیم و کنیم نگاه آنهااست بهتر درسعلوم تحقیق موضوع عنوان به را موضوعدقت . با روز هر آنها پذیرفت و زد لبخندی لیال کنیم انتخابمی مشاهده را آنچه و داشتند نظر زیر را ها مورچه رفتار

مشاهده آنچه اساس بر حتی و نوشتند می خود دفتر در کردند . با که داد پیشنهاد مریم حتی و کردند می نقاشی کردند می

. و ،چشمها شاخکها بگیرند آنها از عکس تعدادی پدرش دوربین . از برخی کردند می نگاه بین ذره زیر را ها مورچه های آرواره

. - : کنند می زندگی گروهی ها مورچه الف بود این آنها مشاهدات - . در- هایی تونل داخل آنها پ کوچکند برخی و بزرگ برخی ب

. کنند می زندگی زمین - . - و بودند غذا حمل حال در برخی ث ماند می تپه شبیه آنها النه ت - آنها . شکم و سینه قسمت در ج بردند می النه داخل به غذاهارا - . مجزا قسمت سه از بدنشان ح وجوددارد مشخصی رفتگی فرو

...6و . و است شده تشکیل هستند متصل سینه ناحیه به که ی پا

و • دهند ترتیب آزمایشی گرفتند تصمیم لیال و مریم «: . است بهتر گفت مریم باشند داشته بیشتری مشاهدات

آنها بتوانیم بهتر تا برداریم را آنها النه اطراف های سنگ . آنها کنیم پیدا را ملکه مورچه بتوانیم و کنیم بررسی رابین ذره با را ها شفیره و الروها و برداشتند را ها سنگ

. . و کنند پیدا را ملکه مورچه که کوشیدند می کردند بررسیمشاهده را دند بو مضطرب که گارگر های مورچه رفتار

: می. برخورد یکدیگر به ها مورچه وقتی چرا گفت لیال کردندمریم زنند؟ می هم به را هایشان شاخک کنند

کتابها : در و برویم کتابخانه به مورد این در بهتراست گفتو بیاوریم بدست اطالعاتی توانیم می آیا شناسی حشره ی

را خود جواب توانیم می هم اینترنت کمک با همچنیناینترنت به مراجعه و کتابخانه به رفتن از قبل ولی بیابیم

می ای نتیجه چه به تر دقیق مشاهده با خودمان است بهتر : و. کنند می آگاه خطر از را یکدیگر شاید گفت لیال رسیم

زدن حرف موقع در که ما مثل زند حرفمی یکدیگر با شایدشاید . میدهیم حرکت را خود دستهای ط ارتبا برقراری و

زندگی در هماهنگی و نظم برقرار برای ها مورچه این : . گفت مریم دهند می هایی پیام یکدیگر به شان اجتماعی

یکدیگر . به مرتب نکنند گم را شان النه راه اینکه برای شاید . زنند می هم به را هایشان شاخک رسند می

و • کتابخانه به نظراتشان صحت برای لیال و مریم سپس . در بردند پی حدسشان ودرستی کردند مراجعه اینترنت

«: کردند یاداشت خود گزارش مسير دفتر در ها مورچهمي کوتاهي توقف ، رسند مي هم به وقتي خود حرکتيا امواج پخش با و داده تکان را خود هاي شاخک ، کنند

مي صحبت هم با نيست مفهوم ما براي که صدايي b احتماال . نيست اي شبه هيچ جاي موضوع اين در «کنند

در را دل فرح و روشناييچشم در را مشاهدهبركتعمردانيد نيكوان

اگر و باش، خود برای بهتر مشاهده بدنبال همیشهاین در آنچه دانشآرمانتاستهر کسب

دارد» « ارزششرا ببری رنج مشاهده مسیرما همیشگی دقیق مشاهده سایه در پیشرفتهمیشه

آید کمک . بدستمی آفرینشجهانی به خود آمیز مهر و دقیق نگاه با منآن در که کنم می

را ، یکدیگر و باشند داشته امنیت توانند دانشمی طالبانبدارند .دوست

بخاطر . خدایا رسم می جدیدی هایی مشاهده به پیوسته من– . پارسا فرخنده متشکرم ازتو تابناکم و روشن ی آینده

87بهمن