SİGARA YASAKLARININ

İŞLETME VE TOPLUMLARA

ETKİLERİSEDA YILMAZ

MEHMET SAYGAN

MUSTAFA YILMAZ

SİGARA?

İnce kağıda, kıyılmış tütün sarılarak hazırlanan, silindir biçiminde, ağızdan dumanı çekilen nesne. (TDK)

YASAK?Bir işin yapılmasına karşı olan yasal veya yasa dışı engel, memnuiyet. (TDK)

Sigara Yasağı Kanunu

Bu Kanunun amacı; kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmaktır.

Yasağın Kapsamı4207 sayılı kanun gereği;

- Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında,- Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal,

kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine iat olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanlarında,

- Hususi araçların sürücü koltukları ile taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında,

- Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında,

- Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde tüketilemez.

Ceza hükümleriBelirtilen yasal düzenlemelere uymayanlara;

- Yasalara aykırı hareket edenler Kabahatler Kanununun 39 uncu maddesi hükmüne göre cezalandırılır.

- Kamu hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında aykırı davranan kişilere ilgili idari birim amirinin yetkili kıldığı kamu görevlileri tarafından; özel hukuk kişilerine ait ve herkesin girebileceği binaların kapalı ve açık alanları ile sokak veya kamuya ait sair alanlarda aykırı davranan kişilere ise belediye zabıta görevlilerince para cezası verilir. Meydana gelen çevre kirliliğinin ilgili kişi tarafından derhal giderilmesi halinde idari para cezasına karar verilmeyebilir.

Diğer ülkelerde sigara yasakları

Arnavutluk;Arnavutluk'ta kapalı alanda sigara içme yasağı 26 Mayıs 2007'den itibaren yürürlüğe kondu. Ancak ülkenin çoğu yerinde yasaya uymayanlara ceza uygulanmıyor. Sigara içme cezasına uymayan kişiler ya da cezayı uygulamayan işletmeciler50,000 Lek (410 Euro) para cezasına çarptırılıyor.

Yunanistan;Yunanistan Avrupa Birliği'nde en yüksek tütün tüketimine sahip ülke. 2010 yılının Eylül ayından itibaren, yürürlüğe giren kapalı alanlarda sigara yasağı, toplu taşıma araçlarını, restoranları, gece kulüplerini ve taksileri kapsıyor. Yasağa uymayan bireyler, 50 ile 500 Euro arası değişen cezalar alırken, işletmeler de 500 ile 10.000 Euro arası değişen cezaya tabi.

Arjantin;Arjantin'de sadece başkentte sigara içme yasağı uygulanıyor. Buenos Aires'te 2006 yılından beri uygulanan kanuna göre, bar ve restoranlar dahil kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Söz konusu kapalı alanlar 100 metrekareden büyükse bu yasak uygulanmıyor.

Almanya;Almanya’da 2007 yılında başlayan yasak bazı eyaletlerde uygulanmıyordu ancak Temmuz 2008’de tüm ülke yasak kapsamına girdi. Gençlerin rağbet ettiği diskoteklerde de sigara yasağı vardı ancak bar, kulüp, meyhane ve bira çadırları uygulama kapsamı dışında tutuluyordu. Şimdi ise tüm kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Almanya'da yasak alanlarda sigara içmenin cezası bireyler için 40 ile 1000 Euro arasında değişiyor. İşletmelere verilen para cezası da 5000 Euro'ya kadar çıkabiliyor.

Avusturya;Bar, disko ve restoranlar hariç tüm kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Çalışanların tümünün hemfikir olması durumunda ofiste sigara içmek de yasak değil. Avusturya'da sigara yasağına uymayanlara herhangi bir ceza uygulanmıyor. Bunun yerine kapalı alanlara sigara içilebilen bölümler açılmasını zorunlu kılıyorlar.

Hollanda;

Hollanda’da kamuya açık alanlarda sigara içme yasağı var ancak marihuana içimi serbest. Sigara içilmeyen bölümde sigara içilmesine izin veren işletmelere 1.200 Euro para cezası var.

Singapur;

Singapur 1970 yılında sinema ve tiyatrolar için koyduğu sigara yasağıyla dünyada ilk olmuştu. Ülkede sigara içmenin cezası, 500 Singapur doları (yani 373 ABD doları).

Suudi Arabistan;2010 yılında yürürlüğe giren yasayla, ülkedeki havalimanlarında sigara içilmesi yasaklandı. Ancak, Mekke ve Medine'de tüm kapalı alanlarda sigara içmek yasak. Medine'de sigara satışı da yasak. Mekke ve Medine'deki sigara yasağına uymayanlara 200 Arap riyali para cezası uygulanıyor. Suudi Arabistan Havayolları’na ait uçakta sigarasını söndürmeyi reddeden Sudanlı adam inişte polis tarafından tutuklanmış ve daha sonra çıkarıldığı mahkemede sigarayı bırakmak için bir klinikte tedavi gördüğünü söyleyip özür dilese de 30 kırbaç cezası almaktan kurtulamamıştı.

Yasakların topluma etkileri

Özgürlüğü tanımlayan ‘’ Bir kişinin özgürlüğü başkasının özgürlüğünün başladığı yerde biter’’ sözünden yola çıkarak özgürlüğün sınır tanımamak olmadığını anlayabiliyoruz. Sınırlar başka bir varlığı rahatsız etmeyecek şekilde çizilmiştir. Bu kapsamda sağlığa ciddi zararları olan sigaranın sadece içeni değil dumanı soluyan herkesi etkileyen bir alışkanlık olduğu hemen hemen bütün sigara içenler tarafından bilinmektedir. Pasif içici olarak adlandırılan bu kitlenin özgürlüğü devlet tarafından çıkarılan yasalarla güvence altına alınmıştır. Bu yasakların toplum üzerinde sağlamaya çalıştığı bir diğer fayda ise kötü alışkanlıklara sahip olanların bu alışkanlıklarından kurtulabilmeleri için uygun ortam ve koşulları oluşturabilmektir.

https://www.youtube.com/watch?v=5cmj5qZkVmM

http://www.gazetevatan.com/sigara-yasagi-kavgasi-1-olu-251286-gundem/

Önlemler ne kadar etkili?

Sigara içme oranlarına bakıldığında1990'ların ortalarında insanların % 27'si sigara içiyordu. 2013 yılında bu oran % 19'a düştü.

27%

73%

1990 Ortaları

İÇENLER

İÇMEYENLER

19%

81%

2013

İÇENLER

İÇMEYENLER

Sigara kullanımı

23.8

3.3

72.9

Türkiye Geneli(15 yaş ve üstü)

Hergün Arasıra

Kullanmıyor

Sigara kullanımı

37.3

4.1

58.5

Erkeklerde Sigara Kullanma Oranı

Hergün

Arasıra

Kullanmıyor

10.7 2.4

86.8

Kadınlarda Sigara Kullanım Oranı

Hergün

Arasıra

Kullanmıyor

YASAK GENİŞLİYOR- Sigara yasağı çocuk parklarına genişletilecek. Kapı önünde

5 metrelik alanda sigara içilemeyecek.- Alışveriş merkezi, havaalanı ve otogar gibi mekanlarda kapı

önlerine 5 metre çizgisi çekilecek- Kamu kurumları bahçesinin her yerinde sigara içilmeyecek.- Bahçede sigara içme alanı oluşturulup tüm bahçenin yüzde

30’unu geçmeyecek.- Kamu kurumlarındaki makam odalarında yasağın

delinmesine göz yumulmayacak. Odalarda sigara kokusu tespit edilmesi halinde bile Kurum’un en üst yöneticisine ceza kesilecek. Kamu kurumlarında kapalı alanda sigara içen memura disiplin cezası verilecek. Memura ceza vermeyen amir görevi kötüye kullanma suçundan ceza alacak.

Yasağa genel bakışDünyada halka açık yerlerde sigara yasağı, paketler üzerindeki sert uyarılar ve dükkanlarda tütün ürünlerini sergileme yasağı var. Şimdiyse standart ambalajların hayata geçirilmesi planlanıyor. Geçtiğimiz ay da çocuklar arabadayken otomobillerde sigara içme yasağı kararı alınan ülkeleri görmek mümkün. Bazı yerlerde meydanlar ve parklarda bile sigara içilmesi yasaklanmaya çalışılıyor. Dokunulmaz alan sadece ev kalmış gibi görünüyor ancak sigara lobi grubu Forest eve de sıranın geleceği kanısında.

Yasakların işletmelere etkileri

- Müşteri kayıpları- Artan kira bedelleri- Artan işletme giderleri

İşletmelere EkisiKafe, lokanta ve barlarda 19 temmuzdan itibaren uygulanmaya başlayan sigara yasakları işletme sahiplerinin kira kontratlarını bekletmeye aldırmıştır. Sigara yasağının müşteri sayılarını olumsuz etkilediği herkes tarafından fark edilir bir durum olmuş bu sebeple işletme sahipleri cirolarındaki düşüş oranına göre işletme kapatma kararı alacak duruma gelmişlerdir. Yeni işletme açma kararları mekanın bahçeli olup olmadığına göre verilmesi bu özelliğe sahip olan dükkanların kira bedellerinde büyük oranda artışa neden olmuştur.

Açık alanda sigara içmenin yasak olduğu yerlerde uygulanan çözümler

TOKYO

Açık alanda sigara içmenin yasak olduğu yerlerde uygulanan çözümler

Outdoor Smoking Area, Shimbashi, Tokyo, 2006

Kapalı alan içerisinde oluşturulan sigara içilebilen alanlar

ZORLU CENTER

Kapalı alan içerisinde oluşturulan sigara içilebilen alanlar

Zurich Havaalanı

Kapalı alan içerisinde oluşturulan sigara içilebilen alanlar

Yasağa karşı yaratıcı çözümler

Yasağa karşı yaratıcı çözümler