Embed Size (px)
Citation preview
„Zawód. Planowanie kariery zawodowej”.
Scenariusz zajęć warsztatowych dla uczniów III klas gimnazjum.
Opracowała Teresa Woźniak
Powiatowy Urząd Pracy
Aleksandrów Kujawski, 2004Spis treści:
Wprowadzenie
1. Uzasadnienie potrzeby przeprowadzenia zajęć zawodoznawczych
w III klasach gimnazjum.
I. Program zajęć warsztatowych.
1. Założenia organizacyjne.
1.1. Odbiorcy programu.
1.2. Czas trwania zajęć.
1.3. Liczebność grupy.
1.4. Stosowane techniki.
2. Omówienie celu spotkania zawodoznawczego.
3. Prezentacja zajęć warsztatowych.
3.1. Część psychologiczna.
3.1.1. Zapoznanie się z uczestnikami zajęć.
3.1.2. Zawarcie kontraktu grupowego.
3.2. Część zawodoznawcza.
3.2.1. Temat 1: Motywy wyboru kierunku dalszego kształcenia.
3.2.2. Temat 2: Orientacja zawodowa a wybór zawodu.
3.2.3. Temat 3: Umiejętność planowania kariery zawodowej.
Zapoznanie uczniów z elementami „klucza” do trafnego
wyboru zawodu.
3.2.4. Temat 4: Tendencje na rynku pracy.
3.2.5. Temat 5: Zawody z przyszłością a zawody bez przyszłości.
3.3. Przeprowadzenie testu „ Profil zainteresowań”.
Polska wersja testu J. Hollanda .
II. Zakończenie warsztatów zawodoznawczych.
III. Udostępnienie zasobów sali informacji zawodowej.
IV. Podsumowanie.
V. Spis załączników (w tym materiały dla uczniów).
2
VI. Bibliografia
Wprowadzenie
1. Uzasadnienie potrzeby wprowadzania zajęć zawodoznawczych
w III klasach gimnazjum.
Przejście od nauki w gimnazjum na wyższy szczebel edukacji jest trudnym etapem w
życiu młodego człowieka.
Niejednokrotnie musi on podejmować pierwsze w życiu decyzje dotyczące swojej
przyszłości zawodowej i wybrać dla siebie szkołę, w której będzie kontynuował
naukę. Nawet jeśli na tym etapie nie chce jeszcze dokonywać wyboru szkoły
kształcącej w zawodzie i wybiera szkołą ogólnokształcącą, to i tak powinien posiadać
podstawową wiedzę niezbędną do planowania swojej kariery zawodowej.
Wprawdzie pierwsze wyobrażenie o pracy zawodowej człowieka kształtuje się już w
dzieciństwie ale jest ono bardzo nie dojrzałe. Raczej rzadko realizowane są marzenia
z dzieciństwa w życiu dorosłego człowieka.
Na pierwsze deklaracje zawodowe z dzieciństwa bardzo duży wpływ mają rodzice i
otoczenie dziecka. To oni kształtują wyobrażenia pracy zawodowej swoich dzieci.
Rodzice mówiący o swojej pracy z niechęcią i niezadowoleniem wzbudzają w dziecku
negatywne nastawienie do wykonywanej przez siebie pracy. Z kolei, rodzice mówiący
o swojej pracy z radością, z pasją i zadowoleniem kształtują w dziecku nastawienie
pozytywne. Wówczas bardzo często dzieci identyfikują się z wyborami zawodowymi
swoich rodziców i sami dokonują podobnych wyborów.
Praca zawodowa towarzyszy człowiekowi przez większą część jego dorosłego życia,
bowiem okres aktywności zawodowej jest wyliczany na około 40 lat.
Praca w dużym stopniu wpływa na realizację swoich życiowych karier,
na zadowolenie i satysfakcję, motywując do aktywności, bądź powoduje
niezadowolenie, niechęć do działania, może być nawet przyczyną depresji,
ograniczając tym samym aktywność zawodowa człowieka.
W tej sytuacji przygotowanie młodzieży do wejścia w życie zawodowe jest jednym
z ważniejszych zadań rodziców, pedagogów, doradców zawodowych oraz państwa.
3
Jak wykazują badania, młodzież gimnazjalna w Powiecie Aleksandrowskim,
profesjonalne informacje, na temat wiedzy o zawodach, znajomości siebie, własnych
zainteresowań, cech charakteru czyli samoorientacji uzyskuje w Powiatowym
Urzędzie Pracy.
Stąd wynika potrzeba przeprowadzania zajęć warsztatowych i temu właśnie służy ten
scenariusz.
4
I. Program zajęć warsztatowych. 1. Założenia organizacyjne.
1.1. Odbiorcy programu: uczniowie III klasy gimnazjum.
1.2. Czas trwania zajęć: 2 do 2,5 godzin zegarowych.
Przerwy, zarówno ilość jak i czas ich trwania, należy dostosować
do potrzeb grupy w taki sposób, aby zachować spójność zajęć.
1.3. Liczebność grup: 15-20 osób (maksymalnie). 1.4. Stosowane techniki:
Wykład.
Ćwiczenia.
Autotest.
Do wykorzystania zaplecze informacyjno-metodyczne PUP:
(teczki zawodów, katalogi zawodów, filmy o zawodach,
informatory, ulotki o zawodach,, nagranie multimedialne
” Zawody przyszłości” itp.).
2. Omówienie celu spotkania zawodoznawczego:
Powitanie uczestników i przedstawienie planu, przybliżonego czasu trwania
oraz tematów warsztatów:
Orientacja zawodowa a wybór zawodu.
Zapoznanie z elementami klucza do trafnego wyboru zawodu.
Umiejętność planowania kariery zawodowej.
Zapoznanie uczniów z tendencjami na rynku pracy.
Zawody przyszłości i zawody bez przyszłości.
3. Prezentacja zajęć warsztatowych.
3.1. Część tzw. psychologiczna.
3.2. Część zawodoznawcza.
3.3. Przeprowadzenie testu „ Profil zainteresowań”.
Polska wersja testu J. Hollanda.
5
3.1. Część psychologiczna.
Propozycje przedstawione w tej części służą wytworzeniu dobrego klimatu
grupowego, integracji grupy, poznaniu siebie i określeniu preferencji zawodowych.
Tutaj ustalone i omówione zostają zasady pracy w grupie. Uczniowie zachęcani są
do aktywności i zaangażowania.
Wypracowanie z grupą zasad obowiązujących na zajęciach:
Rozpoczynając zajęcia warsztatowe należy stworzyć atmosferę sprzyjającą
uczeniu się, dlatego warto wprowadzić zasady obowiązujące w czasie zajęć.
W tym celu zawieramy z grupą „kontrakt”, czyli ustalamy normy dotyczące
wszystkich uczestników zajęć.
Prowadzący prosi uczniów, aby zgłaszali własne propozycje zasad, pomagając
jednocześnie w ustaleniu katalogu , w którym winny znaleźć się następujące normy:
Prawo do dobrowolnego uczestnictwa w poszczególnych ćwiczeniach - uczeń sam
określa własne zaangażowanie w grupie.
Zachowanie poufności. Wszystko co dzieje się w grupie jest tajemnicą grupy.
Nie oceniamy i nie krytykujemy innych.
Wzajemnie szanujemy się – w czasie zajęć jesteśmy dla siebie uprzejmi
a wiadomości zdobytych na zajęciach nie wykorzystujemy przeciwko uczniom.
Słuchamy, gdy mówi inna osoba.
Podejmowanie odpowiedzialności za siebie – każdy uczeń ponosi taką samą
odpowiedzialność za efektywny przebieg zajęć oraz za własne zachowanie
w trakcie ich trwania.
O zawartym „kontrakcie” przypominamy zawsze wtedy, gdy któryś z uczniów
łamie wcześniejsze ustalenia.
Ćwiczenie 1. „ Poznajmy się. Ja i moje plany zawodowe”.
Uczniowie pracują samodzielnie, każdy otrzymuje dwie karteczki papieru ( w tym
jedną z papieru „samoprzylepnego”) i coś do pisania.
6
Prowadzący instruuje uczniów, aby na papierze „samoprzylepnym” wpisali swoje imię
i jako „identyfikator” przyczepili sobie do ubrań.
Natomiast na drugiej kartce papieru, każdy uczeń podaje swoje imię oraz plany
zawodowe (tj. nazwę szkoły lub zawodu jaki zamierza wybrać). Następnie uczniowie
tworzą pary i wymieniają się kartkami. Nawzajem przedstawiają się i prezentują plany
zawodowe. Po prezentacji, prowadzący zbiera kartki w celu przygotowania
dla uczniów odpowiednich materiałów informacyjnych i ulotek zawodoznawczych.
Uczniowie wpisują się na listę uczestników zajęć.
Ćwiczenie 2. „Zaczarowany(a) w zwierzątko”.
Ćwiczenie to ma na celu rozwijanie samoświadomości, przyjmowanie pozytywnych
informacji od innych oraz dawanie innym pozytywnych informacji.
Uczniowie zaopatrują się w kartki papieru A-4 i coś do pisania. Prowadzący podaje
uczniom następującą instrukcję:
„Wyobraź sobie, że za sprawą nadzwyczajnych mocy zostałeś zamieniony w
zwierzątko, które posiada takie cechy jak Ty. Napisz u góry kartki nazwę tego
zwierzęcia, następnie daj kartkę osobie siedzącej po twojej prawej stronie”.
Zadaniem osoby, która otrzymała kartkę, jest napisanie u dołu kartki jednej
pozytywnej informacji lub cechy, która kojarzy jej się z tym zwierzęciem. Gdy
to zrobi, zagina kartkę tak, żeby nie było widoczne to, co napisała i podaje kartkę
następnej osobie, po swojej prawej stronie. Każda kartka wędruje wkoło.
Ćwiczenie kończy się, gdy wszyscy uczniowie siedzący w kole na każdej kartce
napiszą po jednej pozytywnej czesze i kartki wrócą do właścicieli.
Osoba prowadząca kontroluje, aby na kartkach nie znajdowały się opisy negatywnych
cech. Jeśli się pojawią, trzeba z nich zrezygnować, albo je przeformować.
Prowadzący zachęca uczniów do podzielenia się refleksjami na temat odczuć
spowodowanych treścią otrzymanej kartki.
7
3.2. Część zawodoznawcza.
Temat 1: „Motywy wyboru kierunku dalszego kształcenia”.
Ćwiczenie 3. „Czy to mój wybór”.
Ćwiczenie to ma rozwinąć samoświadomość uczniów w dokonywaniu wyboru
zawodu lub kierunku kształcenia. Prowadzący podaje uczniom hasło:
„Kto lub co ma wpływ na Twój wybór zawodu lub kierunku kształcenia”.
Następnie na zasadzie „burzy mózgów” ustala listę motywów wyboru. W przypadku,
gdy lista jest niepełna, uzupełnia ją.
Lista motywów wybory kierunku dalszego kształcenia:
Do 12-tu najczęstszych motywów należą:
kierowanie się wyborami innych osób (koleżanki lub kolegi),
decyzja rodziców,
ograniczone możliwości finansowe,
lokalizacja szkoły w interesującym nas miejscu (z dala od miejsca zamieszkania
lub blisko miejsca zamieszkania ),
renoma szkoły,
uproszczony proces naboru (np. wstęp bez egzaminu),
preferowane przedmioty szkolne (np. zdawane podczas egzaminów),
zainteresowania,
szansa na staż,
możliwość podjęcia pracy w czasie,
przyszłe korzyści materialne,
większe szanse na zdobycie zatrudnienia w wyuczonym zawodzie.
8
Temat 2: „ Orientacja zawodowa a wybór zawodu”.
W y k ł a d wprowadzający w temat:
Celem tego wykładu jest krótkie omówienie istoty „orientacji zawodowej”
oraz „zawodu” a także wskazanie na występujący między nimi związek.
Na temat wypracowania definicji „orientacji zawodowej”, wśród naukowców
i specjalistów z tej dziedziny, dyskusja trwała przez kilkadziesiąt lat.
Podawane były mniej lub bardziej trafne określenia.
Przełom nastąpił w 1951 r., kiedy to znawca tematu, Donald Super zaproponował
taką definicję orientacji zawodowej, w której teoretyczne podstawy zaczęły być
ukierunkowane na znajomość własnej osoby. Akcentowano zrozumienie własnej
osoby i samoakceptację, z którymi związane mogą być możliwości dalszej nauki lub
pracy zawodowej dostępne dla tej osoby.
Definicja ( Donald Super,1951r.).
„Orientacja zawodowa, to proces udzielania pomocy klientowi w określeniu
i zaakceptowaniu pełnego i właściwego obrazu własnej osoby oraz roli, jaką
może odegrać w świecie pracy, sprawdzeniu realności tej koncepcji oraz
urzeczywistnieniu jej ku własnemu zadowoleniu i z pożytkiem dla całego
społeczeństwa.”
Uwaga: Prowadzący eksponuje definicję na ekranie, przy pomocy urządzenia
audiowizualnego (np. rzutnik, projektor). Załącznik 1.
D. Super, w swojej teorii rozwoju zawodowego wskazał, że jest to proces ciągły
i na ogół nieodwracalny a obok czynników indywidualnych, na karierę człowieka,
wpływ mają również czynniki społeczne.
Orientacja zawodowa, przez polskich naukowców definiowana jest w szerszym
znaczeniu; jako celowa, systematyczna i długotrwała działalność, prowadząca do
trafnego wyboru zawodu. Działalność ta utożsamiana jest z procesem
wychowawczym, jako wychowanie do zawodu.
9
Orientacja zawodowa pomaga zdecydować, w jakim kierunku podążać planując
swoją drogę zawodową. Orientacja zawodowa służy profilaktyce bezrobocia !
Podobnie, jak z wypracowaniem trafnego określenia orientacji zawodowej, trwały
dyskusje na temat sprecyzowania definicji„zawodu”.
Najbardziej precyzyjną wersję podał J. Szczepański, zawierając w niej cztery
podstawowe elementy:
to system czynności, wewnętrznie spójny, wymagający kwalifikacji,
wykonywany jest systematycznie lub trwale,
stanowi podstawę ekonomicznego bytu pracownika,
jest podstawą prestiżu i pozycji społecznej pracownika.
Definicja (Jan Szczepański).
”Zawód to wewnętrznie spójny system czynności, wymagający określonych
kwalifikacji, wykonywanych w uregulowany sposób, systematycznie,
stanowiących podstawę utrzymania i zapewniających pozycję w społeczeństwie”.
Uwaga: Prowadzący eksponuje definicję na ekranie, przy pomocy urządzenia
audiowizualnego (np. rzutnik, projektor). Załącznik 2.
Wybór zawodu ma ścisły związek z orientacją zawodową.
Tylko poznanie i zaakceptowanie siebie (tj. samopoznanie i samoakceptacja) może
pomóc osobie planującej karierę zawodową w rozpoznaniu i ocenie swoich
zainteresowań, potrzeb oraz możliwości co do dalszej nauki lub pracy.
Uczeń powinien poznać siebie, poznać też zawody i „dopasować się” do zawodu.
W procesie wyboru zawodu , uczeń powinien zwrócić uwagę na trzy elementy:
poznać różne zawody,
poznać siebie,
dopasować siebie do zawodów.
Poznanie zawodów to nie tylko zapoznanie się ze stawianymi wymogami w tym
zawodzie, czynnościami czy przeciwwskazaniami do jego wykonywania, ale także
poznanie rynku pracy, sytuacji gospodarczej, dróg kształcenia i perspektyw dla danego
zawodu.
10
Poznanie siebie to ocena swojej wiedzy i zainteresowań, uświadomienie swoich
marzeń zawodowych, ocena swojej osobowości. To poznanie swojej hierarchii
wartości i potrzeb oraz swojego środowiska.
Dopasowywanie siebie do zawodu to umiejętność oceny, czy własne zainteresowania,
wiedza, wartości, środowisko, osobowość, potrzeby i możliwości pozwolą na
wykonywanie wybranego zawodu.
Ćwiczenie 4: „Katastrofa na Księżycu”. (Załącznik 3).
Ćwiczenie ma na celu uświadomienie uczniom roli wiedzy i kompetencji
w dokonywaniu wszelkich wyborów (a szczególnie wyborów zawodowych).
Sposób realizacji:
1. Prowadzący czyta następującą instrukcję:
”Wyobraź sobie, że jesteś pilotem pojazdu księżycowego, który
jest zmuszony do zatrzymania się na jasnej stronie Księżyca
z powodu katastrofy. Do najbliższej bazy jest około 250 km.
Musisz się tam udać pieszo. Możesz wziąć ze sobą tylko 5
przedmiotów z 15, które ocalały w wypadku. Spójrz
na poniższą listę i wybierz 5 najbardziej niezbędnych tak, byś
mógł bezpiecznie dotrzeć do bazy.”
2. Uczniowie korzystając z załącznika nr 3 pracują samodzielnie.
Gdy już wybiorą te 5 przedmiotów prowadzący prosi, żeby
dodatkowo nadali im rangi od 1 do 5, czyli od najbardziej do
najmniej ważnych.
3. Prowadzący zaprasza kilku uczniów do podzielenia się z resztą
grupy swoją listą wraz z uzasadnieniem wyborów. Prosi
o nie ocenianie tych wyborów przez innych. Po krótkiej
dyskusji czyta właściwą listę przedmiotów wyselekcjonowaną
przez eksperta.
11
Jest ona następująca, w kolejności od przedmiotów najważniejszych do najmniej
ważnych:
Przedmiot:
1. Dwa 50 kilogramowe zbiorniki tlenu
2. 25 litrów wody
3. Gwiezdna mapa powierzchni
Księżyca
4. Skondensowana żywność
5. Odbiornik i przekaźnik radiowy
uruchamiany energia elektryczną
6. 20 metrów nylonowej liny
7. Apteczka pierwszej pomocy wraz z
igłami do zastrzyków
8. Jedwabny spadochron
9. Tratwa ratunkowa
10. Rakiety sygnalizacyjne
11. Dwa pistolety kalibru 45
12. Puszka mleka w proszku
13. Kieszonkowy grzejnik
14. Kompas
Uzasadnienie:
1. W atmosferze Księżyca brak tlenu
2. Konieczna do przeżycia w czasie
drogi
3. Do ustalenia drogi do bazy
4. Możesz przeżyć bez jedzenia w
czasie drogi jeśli musisz, a zatem
jedzenie choć ważne, nie jest
najistotniejsze
5. Użyteczny w komunikacji z bazą
6. Można używać liny do wspinaczki w
terenie górzystym Księżyca
7. Apteczka może być potrzebna ,ale
igły nigdy, bo są bezużyteczne z
powodu ciśnienia
8. Można z niego zrobić worek na inne
przedmioty
9. Niewielkie zastosowanie jako
schronienie
10. Bez tlenu nie działają
11. Niewielkie zastosowanie jako źródło
energii
12. Konieczna woda, która sama
w sobie , w większym stopniu
zaspokaja potrzebę przetrwania
13. Jasna strona księżyca jest gorąca
14. Księżycowe pole magnetyczne różni
się od ziemskiego, a zatem kompas
nie działałby
12
15. Zapałki 15. Brak tlenu do rozpalenia
13
Omówienie:
1. Prowadzący prosi uczestników, żeby teraz zastanowili się, czy udałoby się im
przetrwać w warunkach księżycowych ? Jak zaplanowaliby swoje życie
w najbliższym czasie , gdyby mieli 90% pewności, że podobna sytuacja zdarzy
im się w ciągu najbliższych 5 lat ? – zwracając szczególną uwagę
na wypowiedzi wskazujące na konieczność wzbogacenia własnej wiedzy
i umiejętności (np. dowiem się więcej o środowisku Księżyca , pójdę
do szkoły przetrwania, będę trenował, żeby zwiększyć swoją sprawność
fizyczną itp.).
2. Prowadzący porównuje uzyskanie dobrej pracy, zrobienie kariery zawodowej
do dotarcia do bazy księżycowej. By dojść tam bezpiecznie należało posiąść
odpowiednią wiedzę, nauczyć się przewidywać, planować i podejmować
właściwe decyzje. Należałoby również zdobyć potrzebne umiejętności.
3. Prowadzący pyta również uczniów jaka wiedza i umiejętności jest im
potrzebna do tego by znaleźć pracę, by myśleć o swojej przyszłości
zawodowej, spisuje wszystko, co powiedzą uczniowie na tablicy i omawia
z uczniami, w jakim zakresie poniższa propozycja programowa może
te potrzeby zaspokoić.
Ćwiczenie to ma na celu uświadomienie uczestnikom, że aby dotrzeć do celu
bezpiecznie, należałoby posiąść odpowiednią wiedzę, nauczyć się przewidywać,
planować i podejmować właściwe decyzje.
I właśnie orientacja zawodowa pomaga podjąć decyzję – w jakim kierunku należy
podążać planując swoją „drogę zawodową”?
14
Temat 3: „ Zapoznanie uczniów z elementami „klucza” do trafnego wyboru
zawodu. Umiejętność planowania kariery zawodowej.
Jest wiele możliwości wyboru zawodu; trudno zdecydować się co wybrać, gdzie się
uczyć, kim zostać w przyszłości ? Takim pomocnym instrumentem, dla wielu
młodych, niezorientowanych ludzi może być „klucz do trafnego wybory zawodu”.
I chociaż klucz ten nie ma fizycznej postaci, to z całą pewnością może niejednemu
młodemu człowiekowi pomóc otworzyć drzwi kariery zawodowej.
Klucz do trafnego wyboru szkoły, a następnie satysfakcjonującej pracy
w wymarzonym zawodzie składa się z czterech elementów.
To są:
zainteresowania,
posiadane umiejętności,
posiadane zdolności,
oraz osobowość.
Zainteresowania:
Każdy posiada jakieś zainteresowania . Ale bardzo często trudno jest nam je określić.
Wiele osób na zadane pytanie „jakie są twoje zainteresowania”? nie potrafi ich
wyartykułować. Dlatego w określeniu własnych zainteresowań pomóc może próba
odpowiedzi na poniższe pytania:
Jak spędzacie większość wolnego czasu?
Czy są rzeczy lub czynności, które szczególnie lubicie robić?
Jakie programy telewizyjne, o jakiej tematyce, najchętniej oglądacie?
Jakiego rodzaju książki czytacie?
Jakie czasopisma czytacie, co w nich najbardziej was interesuje?
czym najczęściej rozmawiacie z przyjaciółmi? O czym lubicie mówić?
Wasze zainteresowania mają duży wpływ na decyzje, jakie podejmujecie. Pewne
grupy zainteresowań są niejako przypisane określonym zawodom, tak więc poznanie
własnych zainteresowań może znacznie ułatwić wybór szkoły i zawodu.
Psychologowie podzielili zainteresowania na trzy podstawowe grupy, które
15
jednocześnie wskazują związek z pewnymi zawodami. Są to zainteresowania
dotyczące:
ludzi (np. psycholog, doradca zawodowy, nauczyciel, opiekunka),
faktów (np. naukowiec, badacz, statystyk, informatyk),
rzeczy (np. technik, rzemieślnik).
Poważne zainteresowania mogą często przerodzić się w hobby, uprawiane
dla przyjemności. Pomocnym w określeniu waszych zainteresowań może być
również ustalenie ulubionych przedmiotów w szkole. Każdy z was ma na pewno
takie przedmioty, na które lubi chodzić i lubi ich się uczyć. Warto o tym pamiętać.
Umiejętności
Umiejętność to jest to, co potrafi się robić. Pewne umiejętności każdy człowiek
zdobywa w różnych etapach swego życia.
We wczesnym etapie życia zdobywa umiejętność chodzenia, mówienia.
W szkole nabywa umiejętność liczenia, czytania ale też uczenia się. W czasie wolnym
od nauki zdobywa takie umiejętności jak np. pływanie, jazda na nartach, łyżwach,
szachy, taniec itd.
Richard Nelson Bolles w swoim podręczniku pn. „Spadochron” napisał, że „ nie
wystarczy wiedzieć co składa się na umiejętności”, które dana osoba ceni sobie
najbardziej, ale też trzeba umieć podjąć decyzję „gdzie – w jaki sposób chcesz
wykorzystać twoje umiejętności”?
Umiejętności podzielił na te dotyczące rzeczy, ludzi i informacji. W zależności
od tego podziału mogą kształtować się preferencje zawodowe.
Najczęściej wykorzystywanymi w dorosłym życiu umiejętnościami są:
używanie rozmaitych narzędzi i obsługa maszyn i urządzeń;
rysowanie, pisanie, liczenie;
przemawianie do dużej grupy osób;
zabawianie innych;
układanie planów;
rozwiązywanie problemów;
umiejętność szybkiego uczenia się .
Zdolności .
16
Zdolność –to możliwość szybkiego zdobywania umiejętności.
Każdy z was może wyrobić w sobie pewną umiejętność, np. poznanie języka obcego,
obsługi komputera, ale nie wszyscy zrobią to w jednakowym czasie. Trzeba też
próbować robić różne rzeczy, bo może okazać się, że posiadacie więcej zdolności niż
się wam wydawało.
Zdarza się, że trudno nam odkryć nasze zdolności gdyż mogą one dotyczyć tego,
czego się jeszcze nie robiło.
Aby ustalić jak najpełniejszą listę waszych umiejętności i zdolności należy
zwrócić się o pomoc do rodziców, przyjaciół, nauczycieli.
Osobowość:
Ostatnim elementem wpływającym na trafny wybór przyszłego zawodu ,a wcześniej
szkoły przygotowującej do niego jest osobowość.
Osobowość to wewnętrzne” ja” każdego człowieka. Składają się na to m.in.
postawy wobec ludzi i całego otaczającego świata,
sposób patrzenia na życie,
charakter,
wychowanie.
Osobowość jest ważna zarówno dla was, jak i dla ludzi, z którymi będziecie się uczyć
i w przyszłości pracować.
Osoby pewne siebie, przyjazne i zgodne a jednocześnie energiczne i lubiące kontakt
z innymi, czyli z tzw. „otwartą osobowością”, najbardziej satysfakcjonować będzie
praca, w której będą mogli poznawać nowych ludzi, wygłaszać przemówienia,
pracować w grupie.
Mogą zostać nauczycielem, aktorem, przedstawicielem handlowym.
Osoba zamknięta w sobie, tzw. „samotnik”, cichy i nieśmiały powinien raczej wybrać
pracę, w której pozostawiony byłby samemu sobie np. bibliotekarza, naukowca,
informatyka.
Każdy człowiek jest inny. Jeden interesuje się przyroda, drugi blacharstwem
a jeszcze ktoś inny fizyką. Ktoś maluje, tańczy a ktoś inny lubi zwierzęta i rolę.
Żadna z tych osób nie jest gorsza od drugiej, a jej zainteresowania nie są mniej ważne.
17
Dlatego, to czy ktoś wybierze szkołę zawodową by zostać wykwalifikowanym
robotnikiem, czy liceum a potem studia, aby zostać dyrektorem dużej firmy, lekarzem
czy innym specjalistą nie dzieli was na gorszych i lepszych .
Musicie jedynie pamiętać, że droga, jaką teraz przyjdzie wam wybrać, jest tą drogą,
która chcecie podążać, która jest dla was najodpowiedniejszą.
Na wybór zawodu wpływ mają też czynniki:
kulturowe (zdeterminowane przez tradycje rodzinne),
ekonomiczne ( decyduje możliwość zarobienia dużych pieniędzy).
Ćwiczenie 5: „Mój klucz”. (Załącznik 4).
Ćwiczenie ma na celu uświadomienie sobie przez uczniów własnych preferencji
zawodowych.
Uczniowie otrzymują tabelkę z wypinanymi elementami „klucza” i coś do pisania .
Prowadzący instruuje aby każdy uczeń , korzystając z opisu poszczególnych
elementów klucza, spróbował dokonać samooceny i wpisał swoje spostrzeżenia pod
każdym elementem. Po wypisaniu spostrzeżeń, każdy uczeń indywidualnie, przy
pomocy prowadzącego, próbuje określić swoje preferencje zawodowe.
Temat 4: „ Tendencje na rynku pracy.”
Nie sposób dyskutować o sytuacji poszczególnych zawodów oraz o ich przyszłości
bez uwzględnienia trendów zmian przewidywanych na polskim rynku pracy.
Aby przejść do rozważań na temat diagnozowania rynku pracy musicie poznać
definicję rynku pracy.
Rynek pracy – najogólniej mówiąc, to całokształt zagadnień związanych
z kształtowaniem podaży pracy i popytu na pracę. Przy czym podaż pracy (inaczej
zasoby siły roboczej) obejmuje tzw. osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne
i gotowe do pracy , natomiast popyt na pracę to zapotrzebowanie gospodarki na
potencjał ludzki zdolny do pracy(inaczej chłonność gospodarki).
Zachwianie równowagi między podażą pracy a popytem na nią (na niekorzyść podaży)
powoduje b e z r o b o c i e.
18
Wielu naukowców, ekonomistów a także polityków chciałoby znać odpowiedź
na pytanie – jakie będą tendencje na rynku pracy w bliższej i dalszej przyszłości?
Jakie, w związku z tym, będą zachodziły zmiany w sferze pracy i zatrudnienia?
Gdyby znana była odpowiedź na te pytania, wy również mielibyście odpowiedź- jakie
zawody będą potrzebne na rynku pracy a jakie będą z niego znikały?
Wprawdzie jednoznacznej odpowiedzi na te pytania nie ma , ale prowadzone
są badania, symulacje, analizy, prognozy, które pozwalają przyszłościowo
diagnozować rynek pracy . Na arenie rynku pracy następują ciągłe zmiany. Jedne
firmy powstają, inne bankrutują. Pewne wytwory pracy ludzkiej zyskują uznanie,
są poszukiwane a na inne nie ma zapotrzebowania. Świat pracy a wraz z nim rynek
pracy ulegają ciągłym zmianom.
Do czynników wpływających na zmiany na rynku pracy należą:
Czynniki społeczne. Dawniej pracowali przede wszystkim mężczyźni, obecnie
również kobiety są liczną grupą o dużej aktywności zawodowej. Oblicza się,
że kobiety stanowią blisko 50% siły roboczej.
Technologia, czyli przetwarzanie dóbr naturalnych w produkty przy wykorzystaniu
pomysłów, procesów, narzędzi itd. Ciągłe zmiany technologiczne wymuszają
powstawanie nowych zawodów i jednocześnie zanikanie innych.
Ekonomia. Bardzo często względy ekonomiczne powodują, że przedsiębiorstwa
stosują nowe narzędzia, materiały, nowoczesne technologie. Każdy kryzys
ekonomiczny wymusza zmiany profilu produkcji czy też usługi.
Śledząc gospodarki krajów wysoko rozwiniętych na przełomie ostatnich trzydziestu
lat można założyć ramowy obraz polskiego rynku pracy w XXI stuleciu:
Spadek zatrudnienia w rolnictwie i w (mniejszym stopniu) w przemyśle, wzrost
zatrudnienia w usługach, a w szczególności w usługach niematerialnych .
Do najbardziej ekspansywnych należeć będą firmy konsultingowe, usługi
osobowe, związane z bezpieczeństwem i zdrowiem, finansowe i komunikacyjne,
hotelarstwo i gastronomia.
Koncentracja zatrudnienia w wielkich, często międzynarodowych korporacjach,
i z drugiej strony – w small businessie.
19
Rozwój współczesnych technik i technologii produkcyjnych i informacyjnych.
Globalizacja gospodarki światowej, wzrost mobilności towarów i kapitału.
Wzrost udziału kobiet w łącznym zatrudnieniu, przy nieznacznym zmniejszeniu się
udziału męskiej siły roboczej.
Tendencje do obniżenia wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę.
Wzrost zapotrzebowania na pracowników o wysokich kwalifikacjach i wiedzy oraz
spadek popytu na pracowników niewykwalifikowanych.
Zmniejszanie się zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nie
określony na korzyść zatrudnienia na czas określony (forma kontaktów) często w
niepełnym wymiarze oraz rozmaitych umów cywilno-prawnych, np. umów
o dzieło.
Coraz częstsze wykonywanie pracy zdalnej, poza zakładem pracy (np. telepraca,
internet itp.), rozwój pracy na własny rachunek.
Wzrost mobilności pracowników, związany z otwarciem granic, praca
w międzynarodowych firmach.
Rozwój zatrudnienia na podstawie kontraktów zawieranych między firmami, a nie
między pracownikiem i firmą.
Konieczność reorientacji zawodowej, przymus wzbogacania posiadanej wiedzy
i umiejętności, wzrost wielofunkcyjności pracowników.
Wynagrodzenie uzależnione od kwalifikacji i efektów pracy, wspieranie kariery
zawodowej.
Ćwiczenie 6: „ Wygraj z czasem”. (Załącznik 5).
Ćwiczenie ma na celu uświadomienie uczniom:
- jak ważna jest dokładność w podejmowanych działaniach, aby niepotrzebnie
nie tracić czasu,
- jak ważne jest dokładne czytanie dokumentów przed podjęciem jakichkolwiek
działań .
Temat 5: „Zawody przyszłości i zawody bez przyszłości”.
20
Wskazanie zawodów perspektywicznych jest sprawą dość trudną. O tyle trudną,
że nie wiadomo w jakim wymiarze czasowym mamy oceniać perspektywy
zawodowe. Ta najbliższa przyszłość (3 – 5 lat) dotycząca zawodów jest możliwa
do przewidzenia i oszacowania. Problemem staje się prognozowanie zmian na rynku
zawodów w czasie długiej (bo ok. 40-letniej) aktywności zawodowej was, dzisiejszych
gimnazjalistów.
Niewątpliwie barometrem zmian w sferze zawodów są obserwowane i analizowane
przez specjalistów tendencje na rynku pracy, powodowane sytuacją społeczno-
ekonomiczną. Podejmują oni próby diagnozowania potrzeb w sferze zawodów. Taką
próbę podjęli w dniu 4 grudnia 2000r., przedstawiciele różnych środowisk, na
konferencji zorganizowanej przez Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu. Na uwagę
zasługuje stanowisko przedstawicieli biura doradztwa personalnego TMP Worldwide
w Toruniu. Według nich zawodowa „hossa” dotyczyć będzie:
specjalistów z zakresu informatyki i telekomunikacji,
finansistów,
przedstawicieli handlowych(doradców klienta),
kierowników projektów,
menadżerów niższego szczebla,
specjalistów od marketingu,
administracji biurowej.
Podobne stanowisko w kwestii przyszłości zawodów przedstawia autor artykułu „Co
czeka nas w XXI wieku” prezentując trendy zmian na rynku pracy, obserwowane
w krajach wysoko rozwiniętych.
Trendy zmian przewidywane na rynku polskim:
umiędzynarodowienie i globalizacja (praca w międzynarodowych koncernach,
poza granicami kraju),
ekspansja technologii informacyjnych zmniejszająca liczbę miejsc pracy,
zmiany systemu wartości (więcej czasu dla rodziny, mniejsza lojalność wobec
pracodawców),
konieczność posiadania szerokiego ogólnego wykształcenia (aby w krótkim czasie
specjalizować się), ustawiczne doskonalenie kwalifikacji zawodowych,
21
starzenie się społeczeństw europejskich (zapotrzebowanie na zawody związane z
o opieką i organizacją czasu),
przesunięcie zasobów pracy do sfery usług,
bezzatrudnieniowy model wzrostu gospodarczego,
wzrost roli zatrudnienia w małych firmach i na własny rachunek,
zwrócenie większej uwagi na ochronę środowiska.
Na wyżej już wspomnianej konferencji, dużo uwagi poświęcono zawodom
z przyszłością i temat ten w zasadzie zdominował dyskusję. Marginalnie natomiast
potraktowano zawody, których przyszłość na rynku pracy jest niepewna. Prof. Janusz
Meller z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, powołując się na wyniki prac
Międzyresortowego Zespołu do Prognozowania Popytu na Pracę podał jakie są
prognozy do 2010 roku. Według tych przewidywań, nasili się proces obniżania popytu
na zawody polegające na wykonywaniu prostych, rutynowych czynności o charakterze
robotniczym. Przytoczył jednocześnie zestawienie” zawodów bez przyszłości”. Są to:
rolnicy i rybacy,
kowale, ślusarze,
robotnicy w przemyśle włókienniczym i odzieżowym,
górnicy, robotnicy obróbki kamienia,
robotnicy przy prostych pracach w przemyśle przetwórczym,
robotnicy obróbki skóry,
nauczyciele nauczania początkowego i przedszkolnego,
pomoce domowe, sprzątaczki, praczki,
robotnicy pomocniczy w górnictwie, budownictwie, transporcie,
tragarze i monterzy,
pracownicy żeglugi i lotnictwa ,
operatorzy urządzeń hutniczych,
robotnicy obróbki drewna,
stolarze meblowi,
operatorzy maszyn poligraficznych i papierniczo-przetwórczych,
operatorzy urządzeń wydobywczych,
robotnicy pomocniczy w rolnictwie i rybołówstwie,
robotnicy poligraficzni,
22
technicy rolnicy i leśnicy,
operatorzy maszyn włókienniczych, futrzarskich i skórzanych,
sprzedawcy uliczni,
maszyniści kolejowi i dyżurni ruchu.
Prognozy w Computerworld Raport z października 1998r. mówią , że na
początku XXI wieku około 70 % wszystkich zawodów wykonywanych
w Europie będzie wymagało kwalifikacji umysłowych, połowa z nich
wykształcenia na poziomie wyższym”.
3.3. Przeprowadzenie testu „Profil zainteresowań”. Polska wersja
testu J. Hollanda.
Sprawą istotną jest, aby każdy lubił wykonywaną przez siebie pracę. Dlatego
tak ważną kwestię stanowi rozpoznanie własnych umiejętności i predyspozycji
zawodowych.
Test „Profil zainteresowań” może pomóc Ci zdecydować o tym, jakiego rodzaju pracę
chciałbyś wykonywać. Zawiera zestawienie 200 zawodów powszechnie spotykanych
w naszym kraju.
Wszyscy uczniowie otrzymują „Profil zainteresowań - siatka” (Załącznik 6a) oraz
”Profil zainteresowań - wykres” (Załącznik 6b).
Prowadzący odczytuje pary zawodów (Załącznik 6) a uczniowie wpisują w tabelkę
cyfrę jaką jest oznaczony zawód. Z każdej „pary” zawodów trzeba wybrać jeden
zawód – ten, który jest dla danego ucznia bardziej interesujący, i z którym identyfikuje
się. Nie oznacza to, że chciałby ten zawód wykonywać!
Przykładowo:
W pierwszej parze zawodów: „1” – oznacza „monter” a „2”- oznacza
„zegarmistrz”.
Jeśli uczeń wybiera zawód „zegarmistrz” wpisuje w kratkę cyfrę „2”.
Jeśli wybiera zawód „monter” wpisuje „1”.
23
Prowadzący czyta kolejno wszystkie pary zawodów, zaczynając poziomo.
Po wypełnieniu tabeli uczniowie obliczają uzyskane wyniki.
Obliczanie rozpoczyna się pionowo w ten sposób, że „jedynki”, to 1 punkt, za
„dwójki”- 0 punktów.
Następnie zliczane są punkty uzyskane poziomo: „dwójki” to 1 punkt, a „jedynki”-
0 punktów. Po podliczeniu punktów w pionie i w poziomie, sumujemy je razem.
Przykładowo: „Pionowo” w kolumnie „M” są zakreślone 3 „jedynki” i 4 „dwójki”-
„poziomo”. Wynik wynosi 7.
Należy go wpisać w kratce przy literze „M” po prawej stronie. W taki sposób
postępujemy z pozostałymi dziewięcioma wynikami.
Otrzymane wyniki należy nanieść na wykres (Załącznik 6b) a zaznaczone punkty
połączyć krzywą.
Jeśli po obliczeniu uzyskany wynik jest:
poniżej 5 punktów, oznacza brak zainteresowania daną grupa zawodową,
od 6do 9, oznacza stosunkowo małe zainteresowanie daną grupa zawodową,
od 10 do 14 punktów, oznacza zainteresowanie wykonywaniem zawodów z danej
grupy,
powyżej 15 punktów, oznacza bardzo duże, szczególne zainteresowanie dana grupą
zawodów.
Każdy uczeń indywidualnie analizuje wyniki powyżej 10 punktów, mówiące o ich
predyspozycjach zawodowych i porównuje z „Interpretacją wyników testu”
(Załącznik 6c).
Prowadzący podchodzi do każdego uczestnika i omawia wyniki.
Zakończenie warsztatów zawodoznawczych
1. Prowadzący prosi uczestników o luźne uwagi, na temat przeprowadzonych zajęć.
Uwagi notuje w celu wykorzystania na zajęciach warsztatowych z innymi
grupami młodzieży.
24
Po wyczerpaniu uwag prosi, żeby każdy z uczestników podał jeden fakt,
umiejętność, sytuację lub informację, którą szczególnie zapamiętał i którą
wyniesie z zajęć.
2. Prowadzący przypomina, iż w omawianych w czasie ćwiczeń treści, znajduje się
wiele praktycznych informacji, ważnych z punktu widzenia wyboru zawodu oraz
dalszego kształcenia.
3. Prowadzący rozdaje uczniom „Ankietę dotyczącą wyboru zawodu” (Załącznik 7)
i prosi o jej wypełnienie. Wyjaśnia przy tym, że ankieta służy dla celów
diagnostycznych w Powiatowym Urzędzie Pracy.
4. Prowadzący, dziękując za wypełnienie ankiety, zaprasza do korzystania z
zasobów Sali Informacji Zawodowej Powiatowego Urzędu Pracy.
III. Udostępnienie Zasobów Sali Informacji
Zawodowej.
Prowadzący zaprasza do pomocy jednego ucznia lub uczennicę i wspólnie
udostępniają młodzieży zasoby SIZ.
25
Przy wydawaniu materiałów wykorzystują informacje zapisane na kartkach podczas
prezentacji, na początku zajęć warsztatowych.
Młodzież może korzystać z Teczek zawodów i Przewodników po zawodach.
Teczka zawodu jest zbiorem informacji o zawodzie.
Składa się z kilku rozdziałów. Każdy rozdział poświęcony jest innym zagadnieniom
związanym z danym zawodem.
Między innymi:
co jest celem pracy w danym zawodzie?
co należy do podstawowych obowiązków i jak są one wykonywane?
gdzie praca jest wykonywana?
jakie są wymagania fizyczne i zdrowotne (w tym ograniczenia
zdrowotne)?
jakie są możliwości kształcenia w zawodzie?
jakie są możliwości zatrudniania?
Przewodnik po zawodach jest zbiorem charakterystyk zawodów, gdzie każda
charakterystyka zawiera te same działy:
zadania i czynności robocze,
środowisko pracy,
wymagania psychologiczne,
wymagania fizyczne i zdrowotne,
możliwość awansu i hierarchii zawodowej,
wiek a możliwości podjęcia pracy w zawodzie,
możliwości zatrudniania oraz płace,
zawody pokrewne.
Na życzenie zainteresowanych uczniów wyświetlone są krótkie filmy przedstawiające
zawody. Prowadzący wykorzystuje w tym celu telewizor i magnetowid.
Ponadto korzysta z techniki komputerowej, prezentując nagranie multimedialne p.n.
„Zawody przyszłości”. Nagranie zawiera informacje opisowe o zawodach. Niektóre
zawody zawierają krótką prezentację filmową. Ponadto zawiera nieskomplikowany
test obrazkowy. Uczniowie wypełniając go, mogą poznać swoje predyspozycje
zawodowe.
26
Poza tym dostępne są informatory o szkołach i możliwość korzystania z internetu.
Na koniec prowadzący przekazuje uczniom ulotki o zawodach, a także innej tematyce,
dostępne aktualnie w Urzędzie Pracy.
Żegnając się z uczestnikami warsztatów, zaprasza do korzystania z pomocy doradcy
zawodowego i zasobów SIZ.
IV Podsumowanie
Zamiast podsumowania proponuję bajkę Schillera, którą podaję za publikacją
„ Nowe Horyzonty”, przygotowaną i wydaną dzięki finansowaniu British Know How
Fund w Banku Gospodarki Żywnościowej S.A., autorstwa M. Jędrychowicz-
Owczarek, A. Kaczmarkowskiej, J. Stańdo i A. Szymczaka:
27
„Dawno, dawno temu ptaki nie miały skrzydeł, więc tylko pełzały po ziemi.
Pewnego dnia Bóg w swej niepojętej dobroci- rzucił im skrzydła i nakazał, by
podniosły je i odtąd nosiły na swych grzbietach. Ptaki źle przyjęły te ciężkie
i nieporęczne przedmioty, nie wiedząc do czego służą. Kochały jednak swojego Pana
i okazując posłuszeństwo wypełniły jego wolę. I nagle!...skrzydła przyległy do ptasich
grzbietów!. A przytłaczający wcześniej ciężar umożliwił uniesienie się w
przestworzach”. I ptaki poszybowały, aby poznawać Nowe Horyzonty.
V. Spis załączników
(w tym materiały dla uczniów)
Załącznik 1 - Orientacja zawodowa. Definicja (Donald Super)
Załącznik 2 - Zawód. Definicja według Jana Szczepańskiego
28
Załącznik 3 - Katastrofa na księżycu
Załącznik 4 - Mój klucz do trafnego wyboru zawodu
Załącznik 5 - Wygraj z czasem
Załącznik 6 - Profil zainteresowań – karta odpowiedzi
Załącznik 6a - Profil zainteresowań – siatka
Załącznik 6b - Profil zainteresowań – wykres
Załącznik 6c - Interpretacja wyników testu
Załącznik 7 - Ankieta dotycząca wyboru zawodu dla uczniów gimnazjum
29
30
31
32
33
34
Załącznik 6
PROFIL ZAINTERESOWAŃ – karta odpowiedzi
Imię i nazwisko: …………………………………… M R H J W S K T P AM
1 monter
2 zegarmistrz
1 kasjer
2 elektro-mechanik
1 pośrednik handlunieruchomościami
2 radio/tv mechanik
1 bibliotekarz
2 mechanik samochodowy
1 nauczyciel
2 elektryk
1 pedagog w świetlicy
2 mechanikprecyzyjny
1 ekspedient
2 hydraulik
1 taksówkarz
2 mechanikprecyzyjny
1 rolnik
2 mechaniksamochodowy
1 muzyk
2 monter
M
R1 elektryk
2 księgowy
1 księgowy
2 funkcjonariusz bankowy
1 pracownikbiurowy
2 matematyk
1 dziennikarz
2 księgowy
1 inżynier
2 nauczyciel rachunków
1 pielęgniarka
2 kasjer
1 przewodnik
2 nauczyciel matematyki
1 kapitan okrętu
2 księgowy
1 murarz
2 pracownik banku
1 rzeźbiarz
2 nauczyciel rachunków
R
H1 mechaniksamolotowy
2 pracownikpoczty
1 pracownikbanku
2 księgarz
1 handel, sklep z farbami
2 kasjer
1 tłumacz
2 pracownikbiura
1 dentysta
2 pośrednik w handlu
nieruchomościami
1 doradca socjalny
2 kupiec
1 handel przenośny
2 handel 1001 drobiazgów
1 listonosz
2 urzędnik
1 rybak
2 handel, sklep z farbami
1 tancerzbaletowy
2 sprzedawca ryb
H
J1 automechanik
2 tłumacz
1 księgowy
2 redaktor
1 sprzedawca,handel rybami
2 nauczycielj. polskiego
1 pisarz
2 polityk
1 sędzia
2 bibliotekarz
1 ksiądz
2 dziennikarz
1 polityk
2 pisarz
1 kierowcadługodystansowy
2 nauczycieljęzyka
1 leśniczy
2 księgarz
1 artysta malarz
2 tłumacz
J
W1 radio/ tv mechanik
2 nauczyciel
1 nauczyciel matematyki
2 lekarz
1 urzędnik
2 adwokat
1 księgarz
2 aptekarz
1 architekt
2 weterynarz
1 pomoc domowa(starszym ludziom)
2 inżynier
1 portierhotelowy
2 naukowiec
1 pilot
2 sędzia
1 ogrodnik
2 architekt
1 kompozytor
2 dentystaW
S1 hydraulik
2 doradcazawodowy
1 nauczycielrachunków
2 księgarz
1 kupiec
2 pedagogw świetlicy
1 polityk
2 doradcasocjalny
1 aptekarz
2 pracownikprzedszkola
1 przedszkolanka
2 konsultantw urzędzie pracy
1 kelner
2 pomoc domowa,starszym ludziom
1 maszynista
2 pielęgniarka
1 pracownikbudowlany
2 przedszkolanka
1 chemik
2 pielęgniarka
S
K1 mechanikprecyzyjny
2 kelner
1 matematyk
2 polityk
1 pracownik poczty
2 fryzjer
1 nauczyciel języka
2 portier w hotelu
1 lekarz
2 handelprzenośny
1 pielęgniarz
2 ekspedient
1 pracownik klubu młodzieżowego
2 przewodnik
1 transportowiec
2 pracownikbiura podróży
1 cieśla
2 pracownik klubu
młodzieżowego
1 rysownik biurareklamowego
2 pomoc domowa(starszym ludziom)
K
T1 kowal
2 maszynista
1 pracownik banku
2 transportowiec
1 handel 1001 drobiazgów
2 kierowca autobusu
1 nauczyciel j. polskiego
2 taksówkarz
1 weterynarz
2 pilot
1 konsultanturzędu pracy
2 kierowcapogotowia
1 pomoc domowa (starszym osobom)
2 listonosz
1 kierowcaautobusu
2 kapitan statku
1 sadownik
2 kierowcadługodystansowy
1 aktor
2 sternik
T
P1 elektro- mechanik
2 pracownikleśny
1 nauczycielrachunków
2 cieśla
1 księgarz
2 rolnik
1 redaktor
2 leśniczy
1 naukowiec
2 sadownik
1 doradcazawodowy
2 murarz
1 pracownik biura podróży
2 ogrodnik
1 sternik
2 kominiarz
1 kominiarz
2 rybak
1 poeta
2 pracownikbudowlany
P
A1 zegarmistrz
2 tancerzbaletowy
1 księgowy
2 śpiewak
1 kasjer
2 rysownik biurareklamowego
1 tłumacz
2 chemik
1 adwokat
2 artysta malarz
1 pracownikprzedszkola
2 muzyk
1 fryzjer
2 poeta
1 kierowcapogotowia
2 rzeźbiarz
1 leśniczy
2 kompozytor
1 śpiewak
2 aktor
A
35
Załącznik 6a
PROFIL ZAINTERESOWAŃ – siatka
Imię i nazwisko: …………………………………… M R H J W S K T P AM
M
R R
H H
J J
W W
S S
K K
T T
P P
A A
36
Załącznik 6b
PROFIL ZAINTERESOWAŃ – wykres
Należy nanieść otrzymane wyniki na wykres.
M R H J W S K T P A
19 19
18 18
17 17
16 16
15 15
14 14
13 13
12 12
11 11
10 10
9 9
8 8
7 7
6 6
5 5
4 4
3 3
2 2
1 1
37
Załącznik 6c
INTERPRETACJA WYNIKÓW TESTU
Litery znajdujące się po obydwu stronach tabeli oznaczają grupy zawodów.
M – Zawody, w których ważna jest sprawność manualna, wrażliwy dotyk,
skoordynowane użycie oczu i rąk, zwinność, szybkość, siła lub wytrzymałość.
Precyzyjne prace z użyciem narządzi lub przyrządów (mechanika, rzemiosło, stolarz,
projektant narzędzi).
R – Obliczanie, działanie na liczbach, prowadzenie rachunkowości, wykonywanie
inwentaryzacji, obliczanie z dużą dokładnością, umiejętności w dziedzinie arytmetyki,
wykonywanie kalkulacji, precyzyjne formułowanie i rozwiązywanie zadań
statystycznych, przeprowadzanie rozumowania na liczbach, budowanie wykresów,
przygotowanie sprawozdań finansowych, szacowanie, ocena kosztów, planowanie
finansowe, kontrolowanie rachunkowości (ekonomia, bankowość, rachmistrz,
inspektor, planujący działalność gospodarczą).
H – Zdolność oszacowania możliwości innych ludzi, szybkie orientowanie się w
sytuacji, realistyczna ocena potrzeb ludzi, wpływanie na osoby, wzbudzanie zaufania i
lojalności, zachęcanie, przejrzyste wyrażanie myśli, trafne wysławianie się, umiejętne
redagowanie dokumentów, zmysł organizacyjny, dobra pamięć, koncentracja i
przerzutność uwagi (handel, prace biurowe).
J – Umiejętność posługiwania się słowami w mowie i piśmie, śmiałe występowanie
przed grupą, wrażliwość na nastroje widowni, prowadzenie wykładów, wyjaśnianie,
instruowanie, reprezentowanie innych, tłumaczenie czyichś idei i języka (tłumacz,
nauczyciel, dziennikarz, spiker).
W – Kompilowanie, wyszukiwanie, badanie, wybitna inteligencja, upodobanie do
zajmowania się ideami, informacjami oraz koncepcjami, okazywanie nieustannej
38
ciekawości, zamiłowanie do rzeczy drukowanych, oddanie dla ciągłego osobistego
rozwoju i ciągłe uczenie się, przeszukiwanie zbiorów danych, odkrywanie,
stwierdzanie, określanie (zawody „książkowe” związane z długim wykształceniem,
historyk, biochemik, językoznawca).
S – Sfera socjalna, bliski, „ciepły” kontakt z ludźmi, umiejętność rozpoczynania
rozmów z nieznajomymi, uważne i dokładne słuchanie, intuicyjne rozumienie,
delikatne wypytywanie, umiejętność obserwowania ludzi, precyzyjna ocena nastrojów
społecznych, pomaganie osobom z problemami psychicznymi, duchowymi,
społecznymi, fizycznymi lub zawodowymi, usługi szpitalne (doradca zawodowy,
terapeuta, fizykoterapeuta, pielęgniarka).
K – Powierzchowny, „zimny” kontakt z ludźmi, wykonywanie poleceń, obsługiwanie
lub pomaganie, świadczenie usług bez wchodzenia w głębsze relacje interpersonalne
(kelner, szatniarz).
T – Praca Związana z ciągłym ruchem, zmianą otoczenia, w terenie, dyspozycyjność,
wytrzymałość fizyczna, zdolności adaptacyjne, odporność na stres, łatwość
nawiązywania kontaktów, ciekawość ludzi i świata (transport, podróżowanie,
kierowca, pilot wycieczek).
P – Zawody wykonywane na wolnym powietrzu, uprawa i pielęgnacja roślin,
umiejętne obchodzenie się ze zwierzętami, hodowla i tresura (rolnik, ogrodnik).
A – Kreatywność, wymyślanie, tworzenie, generowanie nowych pomysłów,
wynajdowanie i wprowadzanie innowacji, posiadanie dużych zdolności
koncepcyjnych, oryginalność, wyobraźnia i improwizowanie pod wpływem impulsu
chwili, komponowanie, nieustanne tworzenie nowych pomysłów dotyczących
systemów, metod i procedur (kompozytor, projektant, copywriter, architekt).
39
Załącznik 7
ANKIETA
w sprawie wyboru zawodu dla uczniów gimnazjum
Nazwa szkoły………………………………………………........................................................
Data wypełniania ankiety………………..................…...Klasa....................................................
1. Imię……………………………………………………………………………...............
2. Rok i miejsce urodzenia(wieś/miasto)……………………………………......................
3. Zawód wykonywany przez ojca………………………………………...........................
4. Stanowisko ojca w pracy……………………………………...........................................
5. Zawód wykonywany przez matkę………………………………….................................
6. Stanowisko matki w pracy……………………………………........................................
7. Wykształcenie ojca: podstawowe, zasadnicze zawodowe, średnie ogólnokształcące,
średnie zawodowe, wyższe zawodowe (licencjat), wyższe magisterskie (właściwe
podkreśl)
8. Wykształcenie matki: podstawowe, zasadnicze zawodowe, średnie ogólnokształcące,
średnie zawodowe, wyższe zawodowe (licencjat), wyższe magisterskie (właściwe
podkreśl)
9. Jakie zawody wykonuje pracujące rodzeństwo (s=siostra, b=brat)................…......……
…………….……….............................................................................................................
………………………………..............................................................................................
10. Do jakich szkół uczęszcza rodzeństwo, które nie pracuje (s=siostra, b=brat) .................
……………………………………………………………………………………..............
..............................................................................................................................................
11. Których przedmiotów uczysz się najchętniej i dlaczego..................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
12. Które przedmioty sprawiają ci największe trudności i dlaczego?....................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
13. Wymień przedmioty, z których na koniec ostatniego półrocza otrzymałeś oceny:
o celujące………………………………………………………………….….....................
o bardzo dobre………………………………………..........................................................
40
o dobre…………………………………………………….………………….....................
o dostateczne……………………………………….………………...................................
o dopuszczające……………………………………….………….......................................
o niedostateczne ……………………………………………………..................................
14. Do jakich kółek lub zespołów zainteresowań należysz:
o w gimnazjum……………………………...…….….…………............................
o poza gimnazjum…………………………….......…………..………...................
15. Czym zajmujesz się najchętniej poza lekcjami i zajęciami w kółkach/zespołach
zainteresowań.......................................................................................................................
..............................................................................................................................................
………………………………………………………..…………........................................
16. W jakim zawodzie chcesz w przyszłości pracować i dlaczego?.......................................
………………………………………………………………………..…………................
…………………………………………………………………………………..………....
17. Kto ci doradził, byś wybrał ten zawód.....................................……………………….....
18. Czy rodzice zgadzają się/nie zgadzają się z twoim wyborem i dlaczego?.......................
………………………………………………………………………………………..........
..............................................................................................................................................
19. Jaki zawód wybierają dla ciebie rodzice i dlaczego?........................................................
…………………………………………………………………………………………......
..............................................................................................................................................
20. Do jakiej szkoły chciałbyś iść po ukończeniu gimnazjum (podaj nazwę i miejscowość)
…………………………………………………………………………..………………....
..............................................................................................................................................
21. Skąd uzyskałeś informacje na temat tej szkoły……………………….............………....
…………………………………………………………………………..………………....
..............................................................................................................................................
22. Czy rodzice zgadzają się z twoim wyborem szkoły: tak/nie (właściwe podkreśl) i
dlaczego?………………………………………………………………………..
………………………………...
………………………………………………………………...........
……………………………………………………………………………………..……....
23. Jaką szkołę i zawód wybrałbyś, gdybyś nie dostał się do wyżej wymienionej szkoły
………..……….
41
…………………………………………………………………………...........
………………………………………………………………………………………..
42
43
